RAPPORTAGE BOOMVEILIGHEID

Transcriptie

1 RAPPORTAGE BOOMVEILIGHEID t.b.v. FREULESPOOR DIEPENHEIM Adviseur Henk Jansen I

2 2 RAPPORTAGE BOOMVEILIGHEID. DIEPENHEIM RAPPORTAGE BOOMVEILIGHEID T.B.V. FREULESPOOR DIEPENHEIM Henk Jansen Adviseur Bomen Groen Opdrachtgever: dhr. Theo van Delft JANSEN&JANSEN groenadvies & ontwerp Prins Bernhardstraat 60, Rijssen Versie: 1.0 Datum: 07 juli 2014 JANSEN&JANSEN groenadvies & ontwerp, Rijssen. Alle rechten voorbehouden. Behoudens uitzonderingen door de wet gesteld, mag zonder schriftelijke toestemming van de rechthebbenden niets uit dit document worden verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt door middel van druk, fotokopie, digitale reproductie of anderszins.

3 RAPPORTAGE BOOMVEILIGHEID. DIEPENHEIM INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING 4 2 CONDITIE/VEILIGHEID VAN DE BOMEN 5 3 GEWICHT KUNSTWERKEN IN RELATIE TOT DE BOOM 8 4 ONDERVINDEN DE BOMEN SCHADE? 11 5 BEHEER 12 6 BRONNEN 13 BIJLAGE 1 OVERZICHTSKAARTEN 14 BIJLAGE 2 RESULTATEN VTA INSPECTIE 16

4 4 RAPPORTAGE BOOMVEILIGHEID. DIEPENHEIM INLEIDING Dhr. T van Delft heeft J & J groenadvies gevraagd een rapportage op te stellen, met betrekking tot een aantal bomen op een tweetal locaties. De opdrachtgever is voornemens in de bomen enkele kunstwerken op te hangen. Deze rapportage maakt onderdeel uit van het vergunningstraject. In de bijlage 1 zijn kaarten bijgevoegd met de exacte locatie van de bomen. De opdrachtgever heeft een aantal vragen opgesteld die in deze rapportage beantwoord worden. Het gaat om de volgende vragen: Hoe is de conditie/veiligheid van de bomen? Zijn de bomen sterk genoeg om de beelden te dragen? Ondervinden de bomen geen schade wanneer de beelden er in opgehangen worden? Hoe om te gaan met het onderhoud in de beheerperiode (10 jaar)?

5 RAPPORTAGE BOOMVEILIGHEID. DIEPENHEIM CONDITIE/VEILIGHEID VAN DE BOMEN 2.1 PROBLEEMSTELLING Wat is de conditie en de veiligheid van de bomen waarin de kunstwerken bevestigd worden? 2.2 WERKWIJZE De bomen zijn beoordeeld met de VTA-methode (Mattheck & Breloer, 1995) dit staat voor Visual Tree Assessment, ofwel het beoordelen van een boom op basis van visueel waarneembare kenmerken. De VTA-methode wordt gebruikt voor het beoordelen van gebreken of signalen die duiden op verborgen gebreken (verzwakkingsymptomen). 2.3 RESULTATEN De volledige uitwerking van de resultaten van de VTA inspectie is bijgevoegd als bijlage 2. De boomnummers en overzichtskaart is te vinden in bijlage CONCLUSIES De bomen aan de Kleidijk 4 in Diepenheim. Onderstaand wordt per boomnummer een conclusie getrokken over de conditie en veiligheid van de boom: Boomnummer 1 (Quercus robur): De boom verkeert in een redelijke conditie. De levensverwachting is > 10 jaar. De boom vormt een tijdelijk verhoogd risico door het dode hout dat zich in de kroon gevormd heeft, snoei is noodzakelijk. Op de stam zijn enkele kleine oppervlakkige bastschades aangetroffen. Dit heeft geen nadelige consequenties voor de boom. Aandachtspunt is het huisje met eieren dat met schroeven aan de boom is bevestigd. Beter is het om deze te verwijderen. Boomnummer 2 (Quercus robur): De boom verkeert in een goede conditie. De levensverwachting is > 10 jaar. De boom vormt een tijdelijk verhoogd risico door het dode hout dat zich in de kroon gevormd heeft, snoei is noodzakelijk. Boomnummer 3 (Quercus robur): De boom verkeert in een goede conditie. De levensverwachting is > 10 jaar. De boom vormt een tijdelijk verhoogd risico door het dode hout dat zich in de kroon gevormd heeft, snoei is noodzakelijk.

6 6 RAPPORTAGE BOOMVEILIGHEID. DIEPENHEIM De bomen aan de Rijssenseweg op de kruising met de Wicherinksweg in Delden. Onderstaand wordt per boomnummer een conclusie getrokken over de conditie en veiligheid van de boom: Boomnummer 4 (Quercus robur): De boom verkeert in een redelijke conditie. Over de levensverwachting van de boom kan moeilijk een harde uitspraak gedaan worden. Ondanks dat de conditie van de boom redelijk is, kan de stabiliteit van de boom een probleem worden. In de stamvoet zijn een aantal holten en verdikkingen aangetroffen. De omvang van de holten (afbeelding 2.1) is lastig vast te stellen. Om de omvang van de holten precies vast te stellen zou aanvullend onderzoek nodig zijn. Maar gezien de redelijke conditie van de boom en de aanmaak van nieuw hout ter compensatie van de holten, wekt de boom de indruk over voldoende levenskracht te beschikken om gehandhaaf te worden. Het zware dode hout (afbeelding 2.2) dat zich in de boom heeft gevormd moet door snoei worden weggenomen. Boomnummer 5 (Fagus sylvatica): De boom verkeert in een goede conditie. De levensverwachting is > 10 jaar. De boom vormt een tijdelijk verhoogd risico door het dode hout dat zich in de kroon gevormd heeft, snoei is noodzakelijk. Om het kunstwerk optimaal te positioneren is de snoei van enkele takken van de boom noodzakelijk. Dit zal moeten gebeuren door een deskundig boomverzorger. De stam van de boom wordt na de snoei voor een gedeelte blootgesteld aan zonlicht. De beuk (Fagus sylvatica) is gevoelig voor zonnebrand. Dit is schadelijk voor de boom en kan voorkomen worden door de boom in te wikkelen met jute. Dit zal door de deskundig boomverzorger ter plaatse moeten worden beoordeeld. Boomnummer 6 (Fagus sylvatica): De boom verkeert in een goede conditie. De levensverwachting is > 10 jaar. De boom vormt een tijdelijk verhoogd risico door het dode hout dat zich in de kroon gevormd heeft, snoei is noodzakelijk. Op de stam is een kleine oppervlakkige bastbeschadiging aangetroffen. Dit heeft geen nadelige consequenties voor de boom.

7 RAPPORTAGE BOOMVEILIGHEID. DIEPENHEIM Afbeelding 2.1: Een van de holten in boom nummer 4 Afbeelding 2.2: Zwaar doodhout in boom nummer 4 7

8 8 RAPPORTAGE BOOMVEILIGHEID. DIEPENHEIM GEWICHT KUNSTWERK IN RELATIE TOT DE BOOM 3.1 PROBLEEMSTELLING De kunstwerken die in de bomen worden gehangen hebben een gewicht variërend van 130 tot 160 kilo. Zijn de bomen sterk genoeg om dit gewicht te dragen? 3.2 Werkwijze Deze vraag is doormiddel van een aantal onderzoeksmethoden te beantwoorden. Een methode is een zogenaamde trekproef. De boom of constructie wordt belast, met een statische of dynamische belasting. Dynamische proeven worden gedaan om te testen hoe de boom of constructie reageert op plotseling optredende krachten. Bij bomen spelen dynamische aspecten een rol, te denken valt aan de interactie tussen takken, bladeren, stam en de wind. De trefproef geeft dus een antwoord op de vraag over de stabiliteit van de boom of constructie. Een andere methode is literatuuronderzoek. Er zijn verschillende gegevens bekend over de trek- en buigsterkte van verschillende houtsoorten. Op basis hiervan kan dus een aanname gedaan worden, of de boom sterk genoeg is om het beeld te dragen. Uit praktische en budgettaire overwegingen is gekozen om de onderzoeksvraag te beantwoorden door middel van literatuuronderzoek. 3.3 RESULTATEN De onderstaande berekening is gebaseerd op tabellen van Centrum Hout een organisatie die helpt en ondersteunt bij het duurzaam bouwen en ontwerpen met hout. De gegevens zijn berekend voor bezaagd loofhout. Gegevens over trek- en buigsterkte van levend hout, is niet beschikbaar of lastig te vinden. Zie onderstaand de berekening. Diameter tak: Oppervlakte van doorsnede van tak: 10CM = 100mm π x r^2 = 7854 mm 2 20CM = 200mm π x r^2 = mm 2 30CM = 300mm π x r^2 = mm 2 Gezaagd loofhout treksterkte loodrecht op de vezel: 0,6N/mm2 10cm: 7854 x 0,6 = 4712,4 N 20cm: x 0,6 = 18849,6 N 30cm: x 0,6 = 42520,8 N

9 RAPPORTAGE BOOMVEILIGHEID. DIEPENHEIM Gewicht kunstwerk: 160 kg Zwaartekracht op het kunstwerk: 160 x 9,81 = 1570 N De treksterkte van het hout in kg: 10cm: 4712,4 N / 9,81 = 480,37 kg 20cm: 18849,6 N/ 9,81 = 1921, 47 kg 30cm: 42520,8 N/ 9,81 = 4334,43 kg 3.4 CONCLUSIE De bovenstaande berekening is gebaseerd op bezaagd hout. Bezaagd hout bestaat uit kernhout, en niet uit het zogenaamde spinthout. Het levende hout van de boom daarentegen is voor een gedeelte gevormd uit spinthout. Dit spinthout heeft andere eigenschappen dan het kernhout. Een stam met een diameter van 30 cm is dus niet voor de volle 100% te vergelijken met bezaagd hout dat een diameter van 30 cm heeft. Aan de Kleidijk 4 in Diepenheim wordt het kunstwerk van kg bevestigd aan 3 bomen met de volgende stamdiameters op de plaats van bevestiging: Boom cm: 18849,6 N/ 9,81 = 1921,47 kg Boom cm: 42520,8 N/ 9,81 = 4334,43 kg Boom cm: 42520,8 N/ 9,81 = 4334,43 kg TOTAAL 10590,33 kg (treksterkte van het hout in kg) Redelijkerwijs mag de conclusie getrokken worden dat dit ondanks de afwijkende eigenschappen van spinthout stevig genoeg is om het kunstwerk te dragen. Aan de Rijssenseweg op de kruising met de Wicherinksweg in Delden wordt het kunstwerk van kg bevestigd aan 3 bomen met de volgende stamdiameters op de plaats van bevestiging: Boom 4: cm: 42520,8 N/ 9,81 = 4334,43 kg Boom 5: cm: 42520,8 N/ 9,81 = 4334,43 kg Boom 6: cm: 42520,8 N/ 9,81 = 4334,43 kg TOTAAL 13003,29 kg (treksterkte van het hout in kg)

10 10 RAPPORTAGE BOOMVEILIGHEID. DIEPENHEIM Redelijkerwijs mag de conclusie getrokken worden dat dit ondanks de afwijkende eigenschappen van spinthout stevig genoeg is om het kunstwerk te dragen. Advies(en) De bovenstaande berekeningen houden geen rekening met de sterkte van de aanhechting van de takken aan de hoofdstam. Ze zijn gebaseerd op een rechte kolom hout. Het wordt dan ook aanbevolen om de kunstwerken niet te bevestigen aan de takken van de boom. Omdat heel moeilijk voorspelt kan worden hoe sterk de aanhechtingen van de takken zijn.

11 RAPPORTAGE BOOMVEILIGHEID. DIEPENHEIM ONDERVINDEN DE BOMEN SCHADE? 4.1 PROBLEEMSTELLING Is het schadelijk voor de bomen wanneer er een kunstwerk ( kg) erin hangt? 4.2 CONCLUSIE EN ADVIEZEN Het kunstwerk oefent door zijn gewicht druk op de stam van de boom uit. Hierdoor bestaat het gevaar dat de materialen waarmee het kunstwerk aan de boom is bevestigd de boom gaan insnoeren. Om insnoering te voorkomen wordt geadviseerd om het bevestigingspunt regelmatig (bijvoorbeeld, gelijk met de inspectie) iets naar boven of beneden langs de stam te verplaatsen. Op deze manier wordt voorkomen dat de bevestigingsmaterialen de boom insnoeren. Een geschikt bevestigingsmateriaal om de kabels van het kunstwerk met de boom te verbinden is een stambeschermer. Zoals deze ook voor zwaardere kroonverankeringen worden toegepast. Aanvullend kan nog een beschermingsmateriaal zoals jute onder deze stambeschermer worden aangebracht. Zeker bij de kwetsbare bast van de Fagus sylvatica kan dit een goede aanvullende beschermingsmaatregel zijn.

12 12 RAPPORTAGE BOOMVEILIGHEID. DIEPENHEIM BEHEER 5.1 PROBLEEMSTELLING Hoe om te gaan met het onderhoud in de beheerperiode (10 jaar)? 5.2 ADVIES(EN) Geadviseerd wordt om de bomen jaarlijks (visueel) te inspecteren. Hierbij moet naast de algemene vta aspecten specifiek gelet worden op de stambeschermers, snoeren deze de bast in? Is dit het geval dan moeten ze opnieuw gesteld en verplaatst worden. Dood hout dat zich in de boom is gaan vormen moet verwijderd worden. Dit in het kader van de zorgplicht en om beschadigingen aan de kunstwerken te voorkomen.

13 RAPPORTAGE BOOMVEILIGHEID. DIEPENHEIM BRONNEN Internet: (geraadpleegd )

14 14 RAPPORTAGE BOOMVEILIGHEID. DIEPENHEIM BIJLAGE 1 OVERZICHTSKAARTEN LOCATIE 1 KLEIDIJK 4

15 RAPPORTAGE BOOMVEILIGHEID. DIEPENHEIM LOCATIE 2 RIJSSENSEWEG/ WICHERINKSWEG

16 BIJLAGE 2 RESULTATEN VTA INSPECTIE 16 RAPPORTAGE BOOMVEILIGHEID. DIEPENHEIM

17 RAPPORTAGE BOOMVEILIGHEID. DIEPENHEIM

18 18 RAPPORTAGE BOOMVEILIGHEID. DIEPENHEIM

20 20 RAPPORTAGE BOOMVEILIGHEID. DIEPENHEIM

22 22 RAPPORTAGE BOOMVEILIGHEID. DIEPENHEIM INHOUD In opdracht van de heer van Alten heeft Jansen & Jansen een boomveiligheidscontrole uitgevoerd bij 36 bomen op een perceel aan de Postweg 96 te Holten. Aanleiding voor het uitvoeren van de boomveiligheidscontrole is de zorgplicht. Deze zorgplicht houdt in dat elke boomeigenaar verplicht is zijn bomen op deskundige wijze te beoordelen of te laten beoordelen en op basis daarvan zo nodig actie te ondernemen. De doelstelling van deze boomveiligheidscontrole is tweeledig. Enerzijds worden de bomen beoordeeld op de conditie, breukgevoeligheid en de stabiliteit. Indien de bomen een veiligheidsrisico voor de omgeving vormen worden passende beheermaatregelen geadviseerd. Anderzijds wordt deze rapportage gebruikt om bomen te selecteren welke verwijderd dienen te worden, om een duurzaam bomenbestand ook in de toekomst te kunnen waarborgen. De controle is uitgevoerd op 20 augustus 2013 door H Jansen boomveiligheidscontroleur bij Jansen en Jansen groenadvies- en ontwerp.