de Fryske partij foar gemeentebelangen Jiergong 2, nûmer 2 De Fryske Marren Referindum Skotten (side 4,5) Gerda de Vries

Transcriptie

1 Jiergong 2, nûmer 2 De Fryske Marren Referindum Skotten (side 4,5) Gerda de Vries Oars omgean mei grien (side 6,7) Johannes van der Pal Beammekapje: stoarm yn in glês wetter (side 7,8,9) Wiebe Hoekstra Yn memoriam Meint Postma (side 11) Wynenerzjy, troch de wyn gean of net (side13,14,15,16) Janke de Vries Stevenshoek yn Langwar (side 16,17) Janke de Vries de Fryske partij foar gemeentebelangen

2 Kolofon Redaksje Janke de Vries Jochum Meester Johannes de Vries Aant Mulder Foto s Aant Mulder (foarkant, efterkant side 13,15,16,17) Gerda de Vries (side 5) Johannes van der Pal (side 6) Redaksje-adres Minne Jeltesstrjitte DZ Balk aant.mulder@fnp.nl Printer bvs Dieuwke Melchers Digitaal De nijsbrief kin meikoarten ek lêzen wurde op: De nijsbrief komt út trije kear jiers april/maaie septimber desimber/jannewaris Oplaach 350 eksimplaren

3 Fryslân en eigen foech De Skotten hawwe krewearre foar in ûnôfhinklik Skotlân. Dat is net slagge. Likegoed hawwe de Skotten der wer mear selsstannigens foar weromkrigen. De Katalanen krewearje foar in referindum. Dat giet foarearst net troch. It lêste wurd sil der noch net oer sein wêze. Dat dielen fan lannen selsstannigens neistribje en dêr somtiden ek yn slagje is fan alle tiden. Wy hawwe fan t simmer in reis troch in ferskaat oan Balkanlannen makke. De measte fan dy lannen foarmen noch net sa hiele lang lyn Joegoslaavje. Twa fan dy lannen hearre no al by de E.U. Der binne fansels noch in protte problemen, mar it is in hiele aardichheid om te sjen hoe t dêr mei talen en de ferskillende alfabetten (sirillysk, Gryksk, Latynsk) omgien wurdt. Dat is oan de plaknammebuorden moai te sjen. Dêr binne ús twatalige (Latynske) plaknammebuorden neat by. Tichteby hawwe we fansels België. It Europa fan de regio s komt hieltyd tichterby. We kinne dat ek oan ús politisy merkbite. De Keamerleden Sander de Rouwe en Lutz Jacobi, om mar twa te neamen, wolle graach in rol yn de provinsjale polityk spylje. Frans Timmermans giet graach nei Brussel. Oaren hienen ek wol wollen. Wêrom? Deagewoan om t de regio en Europa wichtiger wurde en de lanlike polityk dêrtroch hieltyd mear yn e knipe komt. Wy moatte ús dat bewust wurde. It is net mear fan dizze tiid dat De Haach seit hoe t it moat. Nim no de wynenerzjy. De Haach hat fêstlein dat der MW oan wynenerzjy komme moat: 6000 op t lân, 6000 op t wetter, Grutte parken (mear as 100 MW) regelje se sels. Fryslân woe besykje 400 MW oan wynmûnen in plakje jaan. De oerheid leit 530 MW op. Wa t dy mûnen by de Ofslútdyk lâns hawwe wol, rint stomp, want dat wol De Haach net. In oar foarbyld: skoallen moasten ynienen 100 of mear learlingen hawwe. Dêr moat ik it by litte. De FNP krewearret foar mear eigen foech. Dat is goed. We moatte dat ek lûdop sizze doare. We moatte opkomme doare foar ús lânskip, ús taal en kultuer, ús ûnderwiis, ús sûnenssoarch, ús rjochtspraak, sa t dy passe by de aard en skaal fan Fryslân. Dat sille oaren net samar gewurde litte (sjoch de kranten der mar op nei), mar dêr moatte wy ús net stil om hâlde. Dan dogge we krekt wat dy lju wolle! Fryslân hat yn t ferline ien fan de sân Zeven Verenigde Nederlanden west. Dat hat oan 1795 (Frânske tiid) ta duorre. Dy tiid soenen we wat mear as foarbyld nimme moatte. It is foar ús as redaksje fan de nijsbrief FNP De Fryske Marren likefolle reden om yn dizze nijsbrief ûnder oaren te skriuwen oer Skotlân en oer wynenerzjy. We hoopje dat jimme de nijsbrief mei nocht en wille lêze sille. Reaksjes binne wolkom. Aant Mulder, foarsitter 3

4 Fryslân en eigen bevoegdheden De Schotten hebben geprobeerd zelfstandig te worden. Dat is niet gelukt. Ze hebben wel weer meer zelfstandigheid gekregen. De Catalanen willen een referendum. Dat gaat nog niet door. Delen van landen streven naar zelfstandigheid en soms lukt dat. Wij hebben deze zomer een reis door de verschillende Balkanlanden gemaakt. Het is mooi om te zien hoe daar met talen en alfabetten wordt omgegaan. De plaatsnaamborden zijn daar duidelijke voorbeelden van. Dichterbij hebben we natuurlijk België. Het Europa van de regio s komt dichterbij. We merken dat ook aan politici die voor de regio of voor Europa kiezen. Wij moeten ons dat bewust worden. Het kan niet zo zijn dan Den Haag de besluiten neemt en dat de provincie uitvoert. De problematiek m.b.t. windenergie is daar een goed voorbeeld van. De provincie mag eigenlijk alleen maar zeggen waar de windmolens op land komen te staan. Dat scholen ineens 100 leerlingen zouden moeten hebben was een ander voorbeeld. De FNP streeft meer eigen bevoegdheden na en dat is een goede zaak. We moeten ons sterk maken voor het eigen landschap, de eigen taal en cultuur, het onderwijs, e.d. Daar moeten we duidelijk in zijn en in die richting moeten we bevoegdheden krijgen! We waren niet voor niets tot 1795 één van De Zeven Verenigde Nederlanden. Aant Mulder, foarsitter Referendum Schotland Op 18 september werd in Schotland het referendum voor wel/geen onafhankelijkheid gehouden. Een FNP-delegatie o.l.v. Sybren Posthumus heeft die historische dag bijgewoond. In tweetallen hebben we de stemmers gevraagd wat ze gestemd hadden en waarom ze zo gestemd hadden. De nee-stemmers hadden vaak rationele redenen: pensioen, economische belangen, familie in Engeland, e.d. Bij de ja-stemmers kwam de emotie vaker aan bod: vrijheid, Londen is ver weg, zelf beslissen, gratis onderwijs, e.d. Vervolgens heeft de FNP-delegatie de reacties geanaliseerd. De persconferentie van de EFA werd ook bijgewoond. En natuurlijk zijn de FNP-ers de stad in geweest om de sfeer te proeven. Vrijdagmorgen werd duidelijk dat de nee-stemmers een krappe meerderheid hadden behaald. Gerda de Vries, fraksjefoarsitter 4

5 Referindum Skotlân Tongersdei 18 septimber wie it de dei fan it referindum yn Skotlân. Op dy histoaryske dei yn Skotlân koe der keazen wurde oft hja al of net ûnôfhinklik wurde soenen. De delegaasje fan de FNP krige op 18 septimber de moarns betiid útlis fan Sybren Posthumus. Dêrnei giene we yn twatallen de strjitte op om by in stimburo ús fragen te stellen. De bedoeling wie om op syn minst 20 minsken te enketearen. Tegearre mei Sjoerd Groenhof ha ik by in stimburo besocht om mei de stimmers yn kontakt te kommen. Dat is tige slagge. Skotten binne iepen en hiele aardige minsken, dy 't ree wiene om út te lizzen wêrom t hja no Yes of No stimd hiene. Opfallend wie wol dat de minsken dy 't No stimd hiene, dat mear rasjoneel diene mei arguminten as: We ha 't noch net sa min mei de Ingelsken. As we ôfsplisse stiet ús pensjoen faai, Hoe komt it ekonomysk? Mar ek: Ik ha famylje yn Ingelân, dan moat ik altyd de grins oer. De ûndúdlikens wat in Yes-stim betsjutte koe foar de takomst, hat guon minsken der ta brocht om dochs No te stimmen. De Yes-stimmers hiene faak ek emosjonele arguminten. It wurd freedom is faak fallen yn de petearen mar ek Londen is safier fuort foar ús, Wy wolle mear sels beslisse, en Underwiis moat fergees, Gjin kearnwapens yn de Skotske havens. Mar wat foaral opfoel wie de emoasje dy t guon minsken sjen lieten. Sa wie der in famke fan in jier of 20 dy 't hielendal stie te triljen. Se sei: Ik ha ja stimd en trilje hielendal, no t ik ûnderdiel útmeitsje fan sa'n histoarysk en wichtich barren. Mar ek in jong echtpear mei in lytse poppe: We soene nee stimme, mar we ha ja stimd foar ús bern. Dizze kâns moasten we gripe. Letter op e middei hawwe we mei-elkoar de enkêtes analysearre. We hawwe ek besprutsen wat de groepkes by de stimburo s tsjinkamen. Dêrnei binne we nei de parsekonferinsje fan de European Free Alliance (EFA) gien. Dêr moeten wy ek fertsjinwurdigers fan oare regio s yn Europa. Doe wie it offisjele part fan de dei dien. Meiinoar binne we it sintrum yngongen om dêr noch wat fan de sfear te priuwen. Dêr seagen we minsken mei flaggen (de Union Jack likegoed as de Skotske flagge). De sfear wie freonlik en we ha de jûns ek noch mei in soad minsken praten. It is yn it sintrum fan Edinburgh noch lang ûnrêstich bleaun. We kamen hieltyd wer sjongende ja - en nee - stimmers tsjin. Pas freedtemoarn krigen we te hearren dat it in krap Nee wurden wie. Alles byinoar wie it in hiele moaie en learsume reis nei Skotlân ta. Foar- en tsjinstanners wenje byelkoar yn t selde gebou 5

6 Oars omgean mei grien It grienûnderhâld yn ús gemeente De Fryske Marren hat ús al aardich yn de besnijing hân. Yn de parse wie der rom omtinken foar. Wie dat needsaaklik? Ik tink it net. Der binne nochal wat minsken dy t foar har bar praten ha sûnder har te ferdjipjen yn de matearje. Dat is altyd spitich, want jo hawwe der in protte wurk fan om ien en oar wer út te lizzen en rjocht te breidzjen. Wêr giet it om De gemeente moat de kommende jierren op in protte saken besunigje, ek op it ûnderhâld fan de iepenbiere romte. Wy ha ôfpraat likernôch ,00 te besparjen op it ûnderhâld dêrfan. Hoe wolle wy dat dwaan Wy wolle de lestich en yntinsyf te ûnderhâlden perken omfoarmje ta gers/gersfjildsjes. Dêrby wolle wy de wiken en doarpen troch fêste planten te brûken mear kleur jaan. Lokaasjes dêr t jo aanst de doarpen ynkomme sille ekstra oandacht krije. Dêr wurdt rom oandacht oan de beplanting jûn. Wat de beammen oanbelanget wolle wy it efterstallige ûnderhâld ynhelje. Dat betsjut dat beammen dy t yn t ferline te ticht byinoar setten binne, kappe wurde. As gefolch fan sykten en de hjerststoarm fan 2013 sille der ek in protte beammen fuorthelle wurde. It tal te kappen beammen rûze wy likernôch sa tusken de 5000 en Absolút net mear, earder minder. De getallen dy t yn de parse telâne kaam binne, reitsje igge noch seame (kant noch wâl). Hoe t it yn De Fryske Marren wurde kin, ha wy yn de eardere gemeente Skarsterlân al inkelde foarbylden fan. Dy binne it besjen wol wurdich! Foar it omfoarmjen fan it grien en it kappen fan de beammen nimme wy trije jier de tiid. Yn de simmer fan 2015 wolle wy út ein sette mei de wurksumheden. Foar it 6

7 weromplantsjen fan beammen en foar it omfoarmjen fan it grien ha wy beskikber. It ferfolchtrajekt De kommende tiid gean wy de boer op om yn in ferskaat oan plakken ynformaasje te jaan oer hoe t wy mei it grien omgean wolle. Wy sille de opmerkings en suggestjes meinimme en de brûkbere yn de notysje opnimme. Yn desimber kin de notysje dan oan de ried oanbean wurde. It bliuwt ús doel om it bedrach oan besparrings te heljen. Lykas sein moatte wy yn augustus 2015 út ein sette kinne. Johannes v.d. Pal, wethâlder Anders omgaan met groen Het onderhoud van het gemeentelijk groen om te bezuinigen heeft al in het brandpunt van de belangstelling gestaan. Wat is de bedoeling? Perken met bloemen en planten worden omgevormd tot gazons. Op opvallende plekken (toegangswegen wijken en dorpen) komen juist perken met bloemen en planten. Bij de bomen gaat het om achterstalling onderhoud. Bomen hebben ruimte nodig. Zieke en beschadigde bomen (storm 2013) worden verwijderd. Het totale aantal bomen ligt tussen de 5000 en en beslist niet meer. Het een en ander wordt gerealiseerd in een periode van drie jaar te beginnen in de zomer van Voor het hele project is beschikbaar. Uiteraard wordt er naar gestreefd de bezuiniging van te halen. In de komende maanden wordt in bijeenkomsten informatie gegeven. Goede voorstellen worden meegenomen. Johannes van der Pal, wethouder Bomen kappen, een storm in een glas water Deze zomer werd de conceptnota Een andere kijk op groep aan de raad aangeboden. Toen een mevrouw een enquête hield, één zin centraal stelde en concludeerde dat 5000 tot bomen gekapt konden worden, kwam Groen Links onmiddellijk met vragen, iets wat ze eerder niet gedaan hadden. De VVD en NCPN volgden in woord en geschrift. Danny de Vries, sinds kort afgestudeerd als tuin- en landschapsontwerper heeft enkele FNP-vragen beantwoord. Conclusie: de bezuinigingen zijn eerder aanleiding dan doel. Het betreft immers achterstallig onderhoud en het aanpassen van de beplanting aan de omgeving. De notitie maakt het mogelijk om aandacht te hebben voor het versterken van landschapskenmerken en biodiversiteit. Wiebe Hoekstra, raadslid 7

8 Wiebe Hoekstra, raadslid FNP Beammekapje: stoarm yn in glês wetter Danny de Vries tuin- en landschapsontwerper Fan t simmer waard de konsept-nota Een andere kijk op groen troch it kolleezje net allinne foar besprek oan de pleatslike belangen foarlein, mar ek oan de organisaasjes dy t by natuer en it grien belutsen binne. Doel wie om mei-elkoar ta in sa goed mooglik grienbelied foar De Fryske Marren te kommen en om mei de útkomsten aansens nei de ried te gean. De ried hie yn maaie yn in foarljochtingsjûn al alle mooglikheden hân om by de ôfdieling grien alle ynformaasje te krijen. Dat jilde ek oangeande it kapjen fan beammen dat oankundige waard as ien fan de gefolgen fan de besunigings. Allinnich FNP en Grien Links hawwe fan dy mooglikheid gebrûk makke. Grien Links hie doe gjin fragen oer it beammekapjen. Dat feroare, doe t der ynienen troch in mefrou fan bûten de gemeente in enkête organisearre waard. Doe waard ien sub-sintsje út de nota isolearre en alle oare saken waarden ferabsolutearre. It resultaat wie, dat foar de hiele nije gemeente wolris fiif oant tsien tûzen beammen kappe wurde koene. In globale en foarriedige konklúzje en dat wylst it oerlis mei de befolking noch rûn. Ynienen rûn Grien Links foar de muzyk út en stelde skriftlike fragen, wylst hja earder fersomme hiene om dat te dwaan en dat wylst hja wisten dat hja gewoan by de ôfdieling terjochte koenen. VVD rûkte bloed en harren fraksjefoarsitter spruts der skande fan hoe t it gie, wylst dy partij ferline jier noch wol in skepke boppe op de besunigings op grien dwaan woe. Rinze Visser fan de NCPN wit blykber al dat it om sa n tsientûzen beammen giet. Yn in kollum fan de SWH-Post, BIJLTJESDAG neamd, sprekt er fan in kealslach en ferliket er it mei de ontbossing yn de wrâld. Danny de Vries fan Rotsterhaule hat fan t simmer syn HBO-diploma rjochting Tuin- en Landschapsinrichting oan de Hogeschool Van Hall Larenstein yn Velp helle. As ynwenner fan De Fryske Marren is er goed by it grien yn ús moaie gemeente belutsen. Om syn 8

9 aktuele deskundigens hat de FNP him frege in tal fragen foar te lizzen oan de projektlieder Ronald Stegink om te sjen oft de gemeente neffens him wol op it goede paad sit. Wat is nei oanlieding fan dat petear syn konklúzje omtrint it beammekapjen? Danny: It yngripen yn it beammekapjen hat eins folle mear te krijen mei achterstallich ûnderhâld as mei de besunigings. Oant no ta hat der yn de ferskate gemeenten gjin goed behear west en der binne ek flaters makke oangeande guon keazen beamsoarten. Op in lokaasje yn Sint Nyk binne der bygelyks fierstente ticht op elkoar beammen plante dy t wol tritich meter heech wurde kinne. Dat moat úttinne wurde. Op himsels binne it moaie beammen. De gemeente wol dêrom besykje se yn har gehiel te ferplantsjen mar neffens my soe nije oanplant goedkeaper wêze. De kommoasje is neffens my ûntstien, om t der safolle beammen kappe wurde moatte en om t it direkt keppele is oan de besunigings. Dat sette mysels earst ek efkes op de ferkearde foet. It stie sa ek wol in bytsje yn de notysje. Mar it docht bliken dat it foar de nije gemeente de oanlieding is om no mei it fuortheljen fan sike beammen, it úttinjen en it feroarjen fan in net-pasjende grienstruktuer troch te pakken. As ynwenner fyn ik it spitich dat it sa n negative oandacht krigen hat. As minsken ien kear yn in negative gedachte sitte, sjogge se faaks allinnich noch mar de negative kanten fan de notysje en dat is absolút net terjochte! De notysje jout krekt kâns op it fuortsterkjen fan lânskipsskaaimerken en biodiversiteit. De gemeente wol it doarp foar doarp besjen en it mei de ynwenners beprate. Foar draachflak is dat goed, mar sels bin ik fan miening dat men dêrby wol goed oan de fisy, dat de ferskate lânskipseleminten fan ús gemeente fuortsterke wurde moatte, fêsthâlde moat. In fisy op ferskate regio s mei in foar dat gebiet streekeigen beplanting en tagelyk ek sjen nei de ferskate identiteiten fan in doarp. Sint Jânsgea Rotsterhaule is in streekdoarp en it lange fan dat doarp wurdt beklamme troch de beamstruktuer. De legere begroeiïng /struktuer moat soks fuortsterkje. Der wurdt klam lein op biodiversiteit. Dat wurdt op lânskipsnivo dien. Ik soe graach sjen dat in stapke fierder gien wurdt troch de ynwenners derby te belûken en om dy te freegjen fêste planten dy t lang bloeie te plantsjen. Dat is goed foar it ferskaat oan bijen en ynsekten. As plattelânsgemeente kin men krekt efkes wat mear. En Rinze Visser fan de NCPN dy t meardere perioaden yn de ried fan Lemsterlân sitting hân hat en him destiids net drok makke omtrint it grien kin gerêst sliepe. Nettsjinsteande de troch him foarseine kealslach wurde der yn Lemsterlân krekt beammen by plante. Wiebe Hoekstra, riedslid FNP 9

10 Fan it bestjoer Bestjoersgearkomsten It bestjoer komt om e moanne byinoar. De earste gearkomste fan waard hâlden op 9 augustus, de twadde op 2 oktober. We tinke dat we no in goed oersjoch oer ús lede- en stipersbestân hawwe. Dêrom binne we no út ein set mei it opsetten fan in netwurk fan kontaktpersoanen. Fierder binne we drok dwaande mei it tarieden en hâlden fan gearkomsten. It DB hat út namme fan it hiele bestjoer in oerlis hân mei de fraksjefoarsitter, de twadde fraksjefoarsitter en de beide wethâlders. Kommendeweis binne in oerlis fan bestjoer, (skaad)fraksje en wethâlders en ús ledegearkomste. Bestjoer, fraksje en wethâlders Lykas al sein hat it DB hat út namme fan it hiele bestjoer in oerlis hân mei de fraksjefoarsitter, de twadde fraksjefoarsitter en de beide wethâlders oer de relaasje tusken bestjoer en fraksje en oer de gong fan saken yn de fraksje. Op tongersdei 23 oktober hawwe we in oerlis fan bestjoer, (skaad)fraksje en wethâlders yn Sint Nyk. We hawwe fierder ôfpraat dat it DB funksjonearringspetearen mei de wethâlders hâldt en dat de foarsitter datselde docht mei de riedsleden. Ledegearkomste Op tongersdei 13 novimber hâlde we ús ledegearkomste. Dat dogge we diskear ek wer yn It Sealesintrum yn Sint Nyk. It is goed om sa nei hast in jier efkes mei-inoar werom te sjen op dat earste jier. Om t yn 2015 provinsjale steateferkiezings hâlden wurde, seit it himsels dat we dêr ek omtinken oan jouwe. Wy wolle ús stipers- en lede-administraasje graach sa goed mooglik op oarder hawwe. As der adresferoarings binne of ferkearde adressen brûkt wurde, dan soks graach trochjaan oan ús twadde skriuwer Chris van Hes (chris.van.hes@fnp.nl of Wa t ús ynformaasje noch net oer de mail kriget, mar wol in adres hat, freegje wy om dat adres ek oan Chris van Hes troch te jaan. Itselde jildt foar oare saken dy t foar ús bestjoer nijsgjirrch wêze kinne. Graach dwaan! 10

11 Yn memoriam Meint Postma Op 30 augustus is Meint Postma fan Sint Nyk stoarn. Dêrmei is in markant persoan út de gemeentlike polityk weirekke. Meint wie in echte politikus, hy koe it dúdlik en hiel direkt sizze. It koe der wol ris om wei gean, mar nei de tiid wie er altyd wer de joviale Meint. Yn 1970 is Meint keazen yn de ried fan Doanjewerstal, as earste FNP er. In skoftsje dêrfoar wie er lid wurden fan de FNP, neidat er Jan Bearn Singelsma sprekken heard hie. Meint pakte de saken slachfeardich op. Sa as bygelyks mei it stoart yn Ouwsterhaule dêr t spuitbussen mei giftige ynhâld stoart wêze soene. Itselde stoart dat midden yn in rekreaasjeplan lei dat it Philips pensjoenfonds ûntwikkelje woe Trijegaastermeer. Yn 74 kaam Meint wer yn de ried. By de wethâldersferkiezing gie it tusken Postma en Keulen. Keulen hat de striid mei ien stim ferskil wûn. It Trijegaastermeer gong net troch, mar doe spile wol de kwestje mei it hotelplan fan Zorab yn de Tsjûkemar. Yn septimber 75 is Keulen om dizze kwestje opstapt as wethâlder. En Meint folge him op as earste FNP-wethâlder. Letter kaam dêrby de aksje foar Doanjewerstal moat bliuwe. Dy striid waard ferlern. Fan 1984 oant 2000 wie Meint Postma riedslid yn Skarsterlân. Yn 2000 naam er ôfskie, omdat it mei syn wurk bûten Fryslân net mear te kombinearjen wie. Net lang neidat er mei pensjoen gien wie moast er mei Aeltsje, syn frou in grutte klap ferwurkje. Ien fan har fjouwer dochters kaam te ferstjerren oan kanker. Meint is begjin dit jier siik wurden. En ein augustus, presiis fiif jier nei syn dochter, is ek hy ferstoarn. Meint is 67 jier wurden. 11

12 kollum Beammen In prinses dy t mei beammen praat. In Fryske sjonger dy t dat ek besykje wol. Hy kin de beammen lykwols net ferstean en makket der kachelhout fan. Ynwenners fan De Fryske Marren dy t manmachtich in petysje tekenje tsjin it oankundige foarnimmen om it beammebestân aardich út te tinjen. Minsken hawwe wat mei beammen. Gjin wûnder. Wy sjogge se oeral om ús hinne. Beammen hawwe ynfloed op minsken, foaral in soad byinoar yn in bosk. De iene komt dêr ta rêst, in oar krijt it benaud ûnder in ticht tek fan blêden. Beammen kinne ek skeel ûnder buorlju opsmite. Tûken dy t oerhingje oer in ôfskieding binne meastal de oanlieding. Sa krigen wy yn de kommisje berop en beswier ek ris te kedizen oer sa n saak. Oan de iene kant in húshâlding mei in mem dy t al hiel lang slim siik wie. Hja hienen efter hûs in pear beammen dy t aardich omheech sketten wienen. Dy frou kaam út Gaasterlân en fielde har wer as wie se op har bertegrûn werom as se ûnder de beammen siet. Oan de oare kant jongere minsken dy t it yn de hjerst slim ferfelend fûnen as in part fan buorman syn blêden op har grûn en yn de goaten foel. Dy minskenmakken beswier en easken earst fan de bouferiening en letter fan de gemeente dat de beammen kappe wurde soenen. Oerlis holp net en sa moast ús kommisje in útspraak dwaan. It wie myn gewoante om foar de sitting de skeelsitewaasje te besjen sûnder dat partijen dat murken. Dat lêste slagge net altyd en doe ek net. De beswiermakker stode nei bûten. Ik moast mei yn e hûs en krige dêr in yndruk hoe ferbittere dy minsken wienen. Op it lêst stie ik op har sliepkeamer om te sjen hoe slim oft it wie. Ja, der leinen wat bledsjes. Mei goede ferhâldings hie dat ûnderling wol op te lossen west. De omstannichheden meitsje ek hoe oft men tsjin in beam oansjocht. Efter it eardere Lemster postkantoar stiet in hege beam. Doe t wy dêr de bakkerij hienen ferwinsken wy dy beam as de blêden foelen. In soad wurk om ús grûn blêdfrij te krijen. As it klear wie koenen jo wol wer op e nij begjinne. No stiet it kantoar te keap en as der in stik oanboud wurdt, sil de beam der wei moatte. No sjoch ik dy beam net mear as in fersmoarger mar as in moaie, monumintale beam dy t sparre wurde moat. Johannes 12

13 Bomen Mensen hebben iets met bomen. Dat bleek ook duidelijk toen veel mensen een petitie tekenden tegen het voorgenomen besluit van de gemeente om veel bomen te kappen. Bomen geven rust of juist niet en bomen met overhangende takken veroorzaken gemakkelijk burenruzies. Soms moest de geschillencommissie uitspraken doen. Zoals die keer dat een jong gezin overlast had van enkele hoge bomen bij de buren, terwijl die enstig zieke buurvrouw juist genoot van haar bomen, die haar deden denken aan haar geboortegrond. De overlast viel eigenlijk wel mee. Met goede communicatie had het wel opgelost kunnen worden. De omstandigheden hoe men tegen iets aankijkt veranderen soms ook. De hoge boom achter het postkantoor zorgde destijds toen wij de bakkerij nog hadden voor veel overlast. Nu vind ik het een monumentale boom, een boom waar ik van geniet en die beslist moet blijven. Johannes Wynenerzjy, troch de wyn gean of net? De lêste tiid is der om wynmûnen hinne in soad opskuor yn Fryslân. Der binne ferskate doarpen dy t yn rep en roer binne no t se hearre watfoar projekten der miskien útfierd wurde kinne. Dyselde minsken, mar ek oaren, meitsje har ek soargen oer it Fryske lânskip, as der safolle en sokke hege mûnen pleatst wurde. Hoe sit it no? Yn 2012 hat de provinsjale struktuerskets Wynstreek 2013 op besjen lein. Foaral de bylevere kaartsjes soargen foar opskuor. Hiel Súdwest Fryslân wie hast yntekene as zoekgebied. Elke boarger, organisaasje of oerheid koe dêr in sjenswize op ynbringe. En dat is bard, sa n 1100 (!) sjenswizen binne yntsjinne. De struktuerskets Wynstreek 2013 is fia de houtskoalskets Wynstreek 2011 in ferfolch op Wynstreek Yn de houtskoalskets stean de útgongspunten foar it nije belied. Sa is fêstlein dat de provinsje foar 400 MW oan wynenerzjy, ferdield oer 7 sykgebieten, plak sykje sil De houtskoalskets is oannommen troch Provinsjale Steaten; de FNP hat tsjinstimd. Fuort nei it oannimmen fan de houtskoalskets yn 2011 is der provinsjaal in koalysje- 13

14 akkoart sletten tusken PvdA, CDA en FNP. Dêr is oer wynenerzjy yn opnommen dat de 400 MW oan wynmûnen delset wurde kin yn trije sykgebieten (en net mear yn sân). De trije gebieten binne: by de Ofslútdyk, de kop fan de Ofslútdyk en by it klaverblêd It Hearrenfean. Hiel wat oars dus as wat yn de lettere struktuerfisy stie. Fryslân foar de wyn (FfdW) De struktuerskets Wynstreek 2013 mei it doel om yn trije sykgebieten foar 400 MW oan wynmûnen del te setten soarge dus foar opskuor. Doe t der safolle reaksjes op de fisy kamen, wie it de fraach hoe t it no fierder moast. De geast wie út de flesse en der ûntstie in patstelling. Om út de ympasse te kommen hawwe it Comité Hou Fryslân Mooi, de Fryske Miljeufederaasje en Platform Duorsum Fryslân de lapen gearsmiten. Sy ha har as Fryslân foar de wyn oanbean oan de deputearre om de saak wer flot te lûken. Doel: lusten en lasten better ferdiele. Dêr komt noch by dat foar 1 jannewaris 2015 de plakken bekend wêze moatte, want oars wiist de minister gebieten oan. Sadwaande hat Fryslân foar de wyn de opdracht krigen om in ynventarisaasje te meitsjen fan saneamde kânsrike gebieten. Se binne ein april út ein setten. Ryksplannen en ôfspraken Yn e hjerst fan 2013 hat it ryk mei 40 miljeu-organisaasjes en bedriuwen in Energieakkoord voor duurzame groei sletten. Doel is om foar % duorsume enerzjy op te wekken. Der wurdt foaral ynsetten op wynenerzjy: 6000 MW op lân en 6000 MW op see. De ferdieling fan de 6000 MW oan wynmûnen dy t op it lân en de Iselmar delset wurde moatte, hat de minister oan de provinsjes oerlitten. Foar Fryslân is dêr 530,5 MW útrôle. Dúdlik mear as de 400 MW dy t de provinsje fan doel west hie. Yn de ryksstruktuerfisy Wind op Land hat it ryk de 11 meast gaadlike gebieten foar wynmûneparken mei mear as 100 MW oanwiisd. Iselmar Noard (yn Fryslân) is sa n gebiet. Wat is de stân fan saken By Fryslân foar de wyn koene plannen dy t oan bepaalde betingsten foldwaan moasten (draachflak, opromjen en partisipaasje) yntsjinne wurde. It Fryske lânskip moast der better fan wurde. Der binne sa n 70 plannen ynlevere, ryp en grien. Yn maaie en juny hat Fryslân foar de wyn in soad ynspraakjûnen organisearre. Wat dy jûnen te weech brocht ha, is wol bekend. Fryslân foar de wyn hat in kommisje fan wize mannen frege om de selektearre projektfoarstellen te beoardieljen op ynhâldlike kwaliteit en draachflak. It einrapport fan dy kommisje en Fryslân foar de wyn sil yn oktober oan Deputearre Steaten oanbean wurde. Yn desimber nimme Provinsjale Steaten in beslút. 14

15 Wat betsjut dat foar ús gemeente Yn ús gemeente ha wy ien wynpark(je) by Spannenburch. Fierder hawwe we sa n 20 saneamde solitêre mûnen, foaral by boerepleatsen. De gemeente hat yn bestimmingsplannen oangeande wynmûnen neat regele. Yn ús koalysje-akkoart is opnommen dat de gemeente gjin nije wynmûnen tastiet. Besteande mûnen meie wol opwurdearre wurde. Mar neffens de oardering Romte fan de provinsje kin salang t der gjin beslút nommen is troch provinsjale steaten der gjin (gemeentlike) fergunning jûn wurde foar nije of foar it opwurdearjen fan besteande mûnen. Janke de Vries, riedslid Windenergie, door de wind gaan of niet? Er is de laatste tijd veel ophef ontstaan over windenergie. In 2011 is een houtskoolschets gemaakt. Essentie: in zeven zoekgebieden zal ruimte voor 400 MW windenergie worden gezocht. De FNP was tegen. In 2011 is door CDA, PvdA en FNP in het provinciaal coalitie-akkoord opgenomen: drie zoekgebieden voor 400 MW (de Afsluitdijk, de kop van de Afsluitdijk en klaverblad Heerenveen). Die structuurvisie zorgde voor veel onrust. Het leidde tot een impasse. Fryslân foar de wyn (Comité Hou Fryslân mooi, de Friese milieufederatie, platform Duorsum Fryslân) heeft toen aan de gedeputeerde aangeboden een inventarisatie van kansrijke gebieden te maken. Dat aanbod is aangenomen. Ondertussen sloot het rijk een energie-akkoord met als doelstelling voor 2020: 14 % duurzame energie (6000 MW op land en 6000 MW op zee). De nadruk werd gelegd op windenergie. Voor Fryslân werd dat 530,5 MW (op het land en het IJsselmeer) en dus meer dan de eerder afgesproken 400 MW. Er zijn 70 plannen ingeleverd en er werd een aantal voorlichtingsavonden georganiseerd. Het gevolg: veel onrust. Fryslân foar de wyn heeft een commissie gevraagd (de commisie Winsemius) de plannen inhoudelijk te beoordelen. In oktober komt het eindrapport uit. 15

16 In onze gemeente hebben we klein park (Spannenburg) en ongeveer 20 solitaire molens. De gemeente heeft m.b.t. dit onderwerp niets geregeld. De FNP wil geen nieuwe windmolens. Verder moet op dit moment de provinciale besluitvorming worden afgewacht. Janke de Vries, raadslid Stevenshoek yn Langwar Stevenshoek mei it eardere hotel De Wielen is al jierrenlang in rottige kies yn Langwar. En dat wylst it sa tichteby de Langwarder Wielen wol in hiel prominint plak is. Sûnt fan e maitiid leit de kade Stevenshoek der wer kreas by. Dat kin besjen lije. De ûntwikkeling fan it âlde hotel De Wielen lit lykwols noch hieltyd op him wachtsje. De ôfrûne jierren hawwe der foar de ûntwikkeling fan hotel De Wielen ferskate plannen west. De measte fan dy plannen binne net wiidweidich oan de riedsleden of de ynwenners fan Langwar foarlein, omdat se al earder ôfkard waarden. It lêste en seisde plan is foarlein oan de ried en dy hat dêr yn septimber yn mearderheid in posityf beslút oer nommen. Foar t it safier wie hat it de ynwenners fan Langwar en ús ek aardich dwaande holden. Foarich jier, ek yn septimber, hawwe der in pear ynformaasjejûnen west. Dêr is it plan presintearre: in gebou mei 13 apparteminten en ûnder hoareka. It heechste punt is 17,30 meter. De twadde jûn siet de seal bomfol Langwarders. Doe is der in offisjeuze peiling hâlden. De mearderheid wie posityf. Nei oanlieding fan dy ynformaasjejûn binne de plannen ek noch wat oanpast. Mar der binne en bliuwe likegoed ek Langwarders dy t it plan, oanpasse of net, net sitten sjogge. It soarget suver foar twaspjalt en dat is spitich. Sa t earder sein is, hat in mearderheid fan de ried der posityf oer besluten. De FNP hat ek ja sein. Foar t ús FNP-fraksje ta dat beslút kaam, hawwe we ferskillende saken ôfwoegen. Wy hawwe ús ôffrege oft in appartemintekompleks yn de geast is fan wat wy dêr wolle en bedoele. Wy fine it belangryk dat it doarp meinaam is yn it proses en syn miening kenber meitsje koe. Datselde jildt foar draachflak ûnder de Langwarders. Wy hawwe ús ek 16

17 ôffrege oft it plan yn it histoaryske karakter past. Stevenshoek leit achter de Buorren, it beskerme doarpsgesicht. It leit oan de râne fan it wetter tusken âld (de fabrykshúskes) en nij (de rekreaasjewenningen) yn. Net alle bebouwing oan de Stevenshoek is histoarysk. De fraach is dan ek oft sa n nij gebou dêr út de toan falt. Aard, skaal en karakter hawwe ús miskien wol it measte dwaande hâlden. We ûntkomme net oan de hichte fan it hjir plande gebou. De fraach is oft de skaal fan it gebiet sa n gebou oan kin. En oft it appartemintekompleks aanst it oansjen fan Langwar dominearje sil. As wy kieze mochten tusken dit plan en in gebou dat in pear meter minder heech wurdt, dan hie it minder dreech west. Mar dy kar ha wy net. Wy woene it bêste foar Langwar. Wy hiene fansels nee sizze kinnen. Mar neffens de FNP stean Langwar en de Langwarders en wy fansels ek de earstkommende jierren wer mei lege hannen. Wy ha foar stimd, omdat wy tinke dat Langwar der better fan wurdt. In rottige kies ferdwynt en it oansjen ferbetteret. Janke de Vries, riedslid Stevenshoek in Langweer We hebben een aantal plannen voor de ontwikkeling van de locatie van het oude hotel De Wielen voorbij zien komen. De meeste plannen zijn niet uitvoerig met de inwoners en de raad besproken. Over het laatste en zesde plan heeft de raad in september een positief besluit genomen. Daarvoor waren twee informatie-avonden gehouden. Bij een officieuze peiling bleek een meerderheid voor het plan. Na enkele aanpassingen bleef een deel toch tegen. De FNP had graag gezien dat het gebouw iets minder hoog geworden was. Dat bleek geen reële optie te zijn. Wij willen het beste voor Langweer. De FNP had tegen kunnen stemmen. Dan had Langweer met lege handen gestaan. We hebben voor gestemd omdat we denken, dat Langweer er beter van wordt: een rotte kies verdwijnt en Langweer wordt er mooier van. Janke de Vries, raadslid 17

18 FNP er Hendrik Boonstra leit syn riedswurk del Hendrik Boonstra, riedslid foar de FNP yn De Fryske Marren, leit mei yngong fan 22 oktober 2014 syn riedswurk del. Syn wurk mei ûnregelmjittige wurktiden en in drokke húshâlding mei lytse bern hawwe, yn kombinaasje mei it riedswurk, laat ta sûnensproblemen. Op doktersadvys hâldt Hendrik Boonstra op mei it riedswurk. It spyt him tige, mar húshâlding, wurk en sûnens gean foar. De FNP fraksje De Fryske Marren begrypt en respektearret it beslút fan Boonstra. Wa t Hendrik Boonstra opfolgje sil yn de ried, is op dit stuit noch net bekend. De proseduere is yntusken yn gong setten. Sammellist Steateferkiezings Yn de Frijbûtser hat in oprop stien om nammen oan te leverjen foar de FNP-sammellist foar de Steateferkiezings. Wy fûnen dy oprop net sa hiele dúdlik en dêrom hawwe wy alle leden yn ús gemeente De Fryske Marren in brief stjoerd mei in dúdlik oersjoch en in formulier dêr t streekrjocht nammen op ynfolle wurde koenen. Wy hawwe de yndruk, dat der net sa hiel folle leden binne dy t dat dien hawwe, om t op de sammellist mar twa minsken út ús gemeente steane. Dy twa binne mear as fiif kear neamd. It binne Auke Bijlsma (op 9, 13 x neamd) en Jochum Meester (op 27, 6 x neamd). Foar it bûsboekje 7 novimber FNP-ledegearkomste + fêststellen program Steateferkiezings DuHoux Wurdum oere 13 novimvber FNP-De Fryske Marren ledegearkomste It Sealesintrum yn Sint Nyk oere 21 novimber ledegearkomste + fêststellen kandidatelist Steateferkiezings Duhoux Wurdum oere 18

19 Bestjoer Aant Mulder, foarsitter Minne Jeltesstrjitte 18, 8561 DZ Balk / Attie Wobbes, skriuwer Jachtlustwei 32, 8563 AB Wikel attie.wobbes@fnp.nl / Jan Westra, ponghâlder St. Nyk, jan.westra@fnp.nl Corrie van Deursen, twadde foarsitter Ychtenbrêge, corrie.van.deursen@fnp.nl Chris van Hes, twadde skriuwer De Jouwer, chris.van.hes@fnp.nl Auke Swart, twadde ponghâlder Balk, auke.swart@fnp.nl Johannes de Vries, lid De Lemmer, johannes.de.vries@fnp.nl Skaadfraksje Frâns Gerritsma, Nijemardum frans.gerritsma@fnp.nl Aaltje Pen, Dolsterhuzen aaltje.pen@fnp.nl Arjen de Ree, De Jouwer arjen.de.ree@fnp.nl Sibbele Sikkes, Terkaple sibbele.sikkes@fnp.nl Fraksjenotulist Geke Minnesma, Haskerhoarne geke.minnesma@fnp.nl Webside & sosjale media twitter.com/fnpfryskemarren facebook.com/fnp.defryskemarren Riedsleden Gerda de Vries-Suierveld, fraksjefoarsitter en kommisje bestjoer Geert Knolweg 57, 8501 MJ De Jouwer gerda.de.vries@fnp.nl / Jan K. Volbeda, kommisje romte Aldewei 35, 8582 KX Aldegea jan.volbeda@fnp.nl / Hendrik Boonstra, kommisje romte Lemmerwei 5, 8521 JL St. Nyk hendrik.boonstra@fnp.nl / Jeltsje van der Zee-Piersma, wolwêzen Wissebuert 37, 8566 JM Nijemardum jeltsje.piersma@fnp.nl / Oppie Riedstra-Bijma, kommisje bestjoer Nieuwedijk 85, 8531 HL De Lemmer oppie.riedstra@fnp.nl / Jochum Meester, kommisje wolwêzen Streek 122, 8464 NH St. Jânsgea jochum.meester@fnp.nl / Wiebe Hoekstra, kommisje bestjoer Streek 2, 8464 NA St. Jânsgea wiebe.hoekstra@fnp.nl / Janke de Vries, kommisje romte Wielwei 51, 8516 DE Dunegea janke.de.vries@fnp.nl / Eefje de Vries-van Ginkel, komm.wolwêzen Middenweg 133, 8538 RB Bantegea eefje.de.vries@fnp.nl / Wethâlders Durk Durksz durk.durksz@fnp.nl Johannes van der Pal johannes.van.der.pal@fnp.nl

20 Sammellist ferkiezings provinsjale steaten 1. Posthumus, Sybren, Reduzum Visser, Jan, Waaksens Flapper, Liskje, Burchwert Kramer, Jehannes, Sibrandebuorren Toering, Annigje, Mantgum Jong, Corlienke de, De Jutryp 15 Jonkman, Cor, Dearsum Gerbrandy, Jelle, Drylts Nieboer, Cees, Tsjerkwert 13 Bijlsma, Auke, Terherne Koster, Jan, Himmelum 12 Voolstra, Saapke, Drachten Bergsma, Joep, Makkum 11 Durksz, Sietse, Snits Rijpma, Sicco, Blauhûs 10 Seldenrust, Albert, Ljouwert 10 Eijer, Ate, It Hearrenfean 10 Brinkman, Tsjibbe, Twizel Jong, Age de, Skearnegoutum 9 Visser, Klaas, Snits 9 Wal, Rein van der, Surhusterfean Bron, Sippe, Wolvegea 8 Fokkinga, Klaas, Nes 8 Kooi, Jan van der, Ryptsjerk Dijkstra, Jan, Hitsum 7 Hooijsma, Poppe, Mildaam Beetstra, Nynke, Grou 6 Kooistra, Sjoerd, Loaiïngea 6 Meester, Jochem, St. Jânsgea 6 Mei, Gerben van der, Tsjummearum 6 Wester, Anje, Earnewâld Groenhof, Sjoerd, De Harkema 5 Lap, Wietse, De Rottefalle 5 Mei, Anna Martha van der, Tsjom 5 Sinnema, Rikus, Berltsum 5 Moasje wynmûnen Yn in ekstra ledegearkomste op sneon 11 oktober 2014 Yn Duhoux yn Wurdum hawwe sa n 125 leden in moasje oannommen dêr t yn stiet, dat de FNP steatefraksje en -deputearre earst en meast ynsette moatte op de lokaasjes yn line-opstelling op de Ofslútdyk en/of yn line-opstelling direkt by de Ofslútdyk lâns, op de Kop Ofslútdyk en as it nedich is by it klaverblêd by It Hearrenfean. Besteande wynmûnen moatte opromme wurde. Motie Alleen windmolens in lijnopstelling op de Afsluitdijk en/of in lijnopstelling direct langs de Afsluitdijk, op de Kop Afsluitdijk en eventueel bij Heerenveen.