Friese taal schrijfvaardigheid

Transcriptie

1 Staatsexamen VMBO TL 2016 Nederl Friese taal schrijfvaardigheid Tijdvak 1 Vrijdag 27 mei uur College-examen schriftelijk Opgavenboekje 1 / 5

2 Schriftelijk college-examen schrijfvaardigheid Friese taal 1. Opmerkingen vooraf: Lees onderstaande aanwijzingen eerst goed door, zodat u weet wat u moet doen. Maak uw werk eerst in klad. Schrijf altijd leesbaar. Zorg dat u overal uw naam op hebt staan. U gebruikt in principe uw eigen naam en adres en de datum van vandaag, tenzij in de opdracht anders staat aangegeven. 2. Dit examen schrijfvaardigheid bestaat uit: Twee schrijfopdrachten. 3. Richtlijnen: Verwerk alle onderdelen in de volgorde van de vraag. Maak bij een brief of een mooie bladverdeling. Sla na elke alinea een regel over. Het gebruik van een woordenboek is toegestaan. 4. Beoordeling: Bij de beoordeling let men erop of de opdracht volledig is uitgewerkt en de boodschap goed overkomt. Veel succes! 2 / 5

3 SKRIUWOPDRACHTEN 1 en 2 Foar it meitsjen fan de skriuwopdrachten moatsto dy ferpleatse yn de fiktive (netbesteande) situaasje, dy t hjirûnder beskreaun wurdt. Dus: as der do, dy of dyn stiet, giet it om dyn persoan, dus ek om dyn namme, adres, wenplak, geboartedatum en sa. Ferwurkje opdracht 1 ta in goed rinnend, lêsber iepen brief fan minimaal 300 wurden. (In iepen brief is in brief dy tst net oan ien persoan stjoerst, mar yn dit gefal oan alle lêzers fan de doarpskrante) Ferwurkje opdracht 2 ta in dúdlike, ynstruktive mail fan minimaal 150 wurden. It brûken fan in wurdboek is tastien. Opdracht 1 Yn dyn doarp stiet jim doarpshûs Us Plak. Do en dyn freonegroep hâlde der fan om dêr regelmjittich te wêzen. It is der altyd tige gesellich: jim stekke ek wolris wat op en drinke in stikwat blikjes leech. It is ek ferhipte handich dat der wifi is foar de kontakten bûten it doarp. Mei oare wurden: the place to be! Mar yn it taheakke artikeltsje fan Pleatslik Belangyn yn de doarpskrante stiet in ferhaal dat der nochal wat argewaasje is fan jim byinoar wêzen. Der wurdt nochal wat troep achterlitten en sels soms wat fernield. Skriuw as in reaksje yn de foarm fan in iepen brief yn dyselde doarpskrante. Do fynst de krityk wat oan de oerdreaune kant. Gean dêrfoar yn op in pear opmerkingen yn it doarpskrante-artikel. Lis jimme kant fan it ferhaal út. Wêrom t jim dêr graach wêze meie, wiis mei it doarp binne en dat it mei de oerlêst bêst wat tafalt. Oan de oare kant kinst der ek ynkomme dat it soms wat ferfelend oerkomme kin. Doch in pear foarstellen om de angel út de krityk te heljen. Meitsje ek dúdlik wat neffens jimme in ideale oplossing wêze soe foar it probleem dat Pleatslik Belang oankaarte hat. Brûk dêrfoar ek de ynhâld fan bylage 2. In (iroanyske) ferwizing nei de namme fan it doarpshûs past yn dit ferbân ek wol. Begjin dyn brief mei Achte bestjoersleden, en slút ôf mei Mei freonlike groetnis,. Skriuw de reaksje út namme fan de freonegroep dêr tsto by hearst. Skriuw it iepen brief. Minimaal tal wurden: / 5

4 Opdracht 2 It bestjoer fan Pleatslik Belang reagearret skriftlik op jimme brief. Se nûgje jimme út om op de jierfergadering te kommen mei in fertsjinwurdiging fan dyn groep. Op de jierfergadering kinne jimme dan jim ideeën, stânpunten en fyzje nei foaren bringe. Oan de iene kant liket sa n byienkomst dy wol wat ta (miskien smyt it jimme as groep wol wat op). Oan de oare kant: op sa n fergadering komme fansels foaral âldere minsken. Om wat stipe yn de rêch te krijen (do silst it wurd wol wer dwaan moatte ) soe it moai wêze dat der in protte leeftydsgenoaten yn de seal sitte soenen by dy fergadering. No kensto de measte jeugd yn it doarp wol, mar om mear stipe te krijen, betinksto dat it goed wêze soe om safolle mooglik jongeren te lûken. Ek guon dy tsto net sa goed kenst. In affysje mei sa n oprop om der by te wêzen liket dy wol wat! Mar do bist net sa kreatyf. Gelokkich hast in freon(dinne) dy t dat wol is. Hy/sy wennet net yn dyn doarp en is krekt op wurkwike. Om gjin tiid te ferliezen én om gjin belangrike punten te ferjitten, beslútsto dyn freon(din) daliks in mail te stjoeren. Skriuw de mail. Minimaal tal wurden: 150. Lis dêryn út watst fan him/har fregest. Jou puntsgewiis útlis wat der neffens dy op sa n affysje stean moat. Ferjit de praktyske saken net. De fergadering is yn jimme doarpssintrum, oer trije wiken al. Ek al bist net sa kreatyf: meitsje ek in opmerking oer hoe t it rútbiljet der útsjen moatte soe neffens dy. Jou yn dy sin in dúdlike tip. Tink der ek om datst fregest wat de kosten binne. 4 / 5

5 BYLAGE 1: Artikel fan Pleatslik Belang yn de doarpskrante. Wy hawwe ús nocht!! Om en by it doarpshûs Us Plak hawwe wy de lêste tiid in soad lêst fan opslûpte jeugd. Se litte der in protte troep lizze. Lege frisdrankpakken, lege drankflessen, chipspûden, popcorn, peuken, shagpûden, lege blikjes fan frisdrinken en enerzjydrankjes. lt plakt der soms oer. De sigarettejiskebak oan de muorre giet soms yn e brân of der wurdt wat oars yn e brân stutsen. De blommen yn ús blombakken binne der faak útskuord en soms leit alles oer de kop. Dan hawwe wy it noch net iens oer de ruten dy't smoarch binne en dy't (skrik net) soms ôfslikke wurde! Ek wie it AED-apparaat al in kear fan slach troch de jeugd. Om fan de taal dy't se soms brûke mar te swijen. Wy binne al in pear kear belle troch minsken dy't by Us Plak wenje, dat der jeugd op it dak fan Us Plak wie. Sels by de famylje De Vries wiene se op de garaazje. Mei inkelden hawwe wy al om de tafel sitten, mar dat hat neat úthelle. JEUGD: Wy witte dat jimme graach by Us Plak binne ek fanwegen Wifi. Dat is tastien, mar meitsje der gjin troep fan! Spitich genôch moasten wy de plysje warskôgje en dy hat ús tasein om faker lâns te kommen. ln folgjende stap is dat der kamera's pleatst wurde. Mar om earlik te wêzen wolle wy dat net. Om de kosten en ek om jimme privacy. Dêrom: Wit jim te gedragen! Pleatslik Belang BYLAGE 2: út de Leeuwarder Courant fan 8 maart Leefbaarheid in Friesland in orde Nederlanders hebben de leefbaarheid in hun buurt in 2015 gemiddeld met een 7.4 beoordeeld, zo blijkt uit de Veiligheidsmonitor van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Jongeren van 15 tot 25 jaar gaven een 7.3 als rapportcijfer, ouderen gaven een paar tienden meer. Hoger opgeleiden vonden de leefbaarheid een 7.6 waard. Bewoners van niet-stedelijke gebieden waren positiever dan stadsbewoners. Het CBS gaat in het onderzoek uit van de politiedistricten. Het district Noord (Groningen, Friesland en Drenthe) zit daarbij op het landelijk gemiddelde. Beter dan het gemiddelde scoren de districten Midden en Oost. Ook het oosten van Brabant en het noorden van Noord-Holland scoren bovengemiddeld. Wat opvalt is dat er in alle gebieden, stad en platteland, onvrede is over de voorzieningen voor jongeren. 5 / 5 einde