DEEL 0 AANNEMING WERF

Transcriptie

1 DEEL 0 AANNEMING WERF 00. ALGEMENE BEPALINGEN projectgegevens ontwerpteam ontwerpteam - architecturaal ontwerp ontwerpteam - studie stabiliteit ontwerpteam - studie technieken ontwerpteam - veiligheidscoördinatie ontwerpteam EPB verslaggeving documenten documenten - architectuur documenten - stabiliteit documenten - technieken documenten - veiligheidscoördinatie documenten EPB verslaggeving documenten - diepsonderingsverslag AANNEMINGSMODALITEITEN aannemingsmodaliteiten algemeen aannemingsmodaliteiten bestek PM aannemingsmodaliteiten voorafgaand plaatsbezoek PM aannemingsmodaliteiten burgerlijke aansprakelijkheid PM aannemingsmodaliteiten volledigheid van inschrijving PM aannemingsmodaliteiten onderaanneming PM aannemingsmodaliteiten verrekeningen PM aannemingsmodaliteiten keuringsattesten PM aannemingsmodaliteiten materialenlijst PM plaatsbeschrijvingen algemeen plaatsbeschrijvingen aangrenzende constructies plaatsbeschrijvingen aangrenzende constructies/bij aanvang van de werken SOG plaatsbeschrijvingen aangrenzende constructies/staat van vergelijking PM plaatsbeschrijvingen wegenis en voetpaden plaatsbeschrijvingen wegenis en voetpaden bij aanvang van de werken SOG plaatsbeschrijvingen wegenis en voetpaden/staat van vergelijking PM werfcoördinatie algemeen werfcoördinatie planning van de werken PM werfcoördinatie werfleiding en controle PM werfcoördinatie werfvergaderingen PM werfcoördinatie uitzetten bouwwerken PM werfcoördinatie as-builtdossier PM werfcondities algemeen werfcondities orde en netheid PM werfcondities geluids- en stofhinder PM werfcondities nazorg PM veiligheidsvoorschriften algemeen PM 14 Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 1

2 02. BOUWPLAATSVOORZIENINGEN bouwplaatsvoorzieningen - algemeen beschermingswerken algemeen beschermingwerken openbare weg PM toegangswegen algemeen toegangswegen voorlopige verharding voor voetgangers PM toegangswegen voorlopige verharding voor zware lasten PM toegangswegen parkeerruimte voor laden en lossen PM voorlopige omheining algemeen aankondiging werf algemeen aankondiging werf - werfbord PM werflokalen algemeen werflokalen berging van materieel en bouwmaterialen PM werflokalen kantoorruimte PM werflokalen personeelslokaal PM werflokalen sanitaire voorzieningen PM voorlopige aansluitingen algemeen voorlopige aansluitingen - stroomvoorziening PM voorlopige aansluitingen - watervoorziening PM voorlopige aansluitingen - waterafvoer PM voorlopige aansluitingen - verwarming PM arbeidsmiddelen algemeen arbeidsmiddelen werken op hoogte arbeidsmiddelen werken op hoogte/ladders PM arbeidsmiddelen werken op hoogte/steigers PM arbeidsmiddelen hijsen en heffen van lasten PM AFBRAAKWERKEN afbraakwerken algemeen afbraakwerken asbestverwijdering afbraakwerken schoring afbraak volledige constructie algemeen afbraak volledige constructie grenzend aan andere gebouwen afbraak volledige constructie grenzend aan andere gebouwen/asbestverwijdering afbraak volledige constructie grenzend aan andere gebouwen/asbestverwijdering dakbedekking FH m afbraak volledige constructie grenzend aan andere gebouwen/asbestverwijdering asbestcementbuizen FH st afbraak volledige constructie grenzend aan andere gebouwen/asbestverwijdering vloerafwerking FH m afbraak volledige constructie grenzend aan andere gebouwen/asbestverwijdering plaatmateriaal FH m afbraak volledige constructie grenzend aan andere gebouwen/asbestverwijdering raam- en deurkitten FH m afbraak volledige constructie grenzend aan andere gebouwen/slopen gebouw SOG afbraak volledige constructie grenzend aan andere gebouwen/ondergrondse massieven VH m3 28 Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 2

3 04. GEBOUWPRESTATIES gebouwprestaties - algemeen energieprestatie en binnenklimaat (EPB) algemeen PM luchtdichtheid - algemeen PM akoestiek - algemeen PM brandveiligheid - algemeen PM PROEVEN proeven - algemeen proeven - luchtdichtheidsmeting proeven luchtdichtheidsmeting / wooneenheid FH st 34 Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 3

4 00. ALGEMENE BEPALINGEN projectgegevens BOUWPLAATS Het uit te voeren project betreft de nieuwbouw van drie sociale huurappartementen te Turnhoutseweg Beerse BOUWHEER Bouwmaatschappij De Noorderkempen cvba Kweekstraat 4 B 2330 Merksplas ontwerpteam ontwerpteam - architecturaal ontwerp Het architecturaal ontwerp is opgemaakt door Areal Architecten cvba Albert Claudestraat 12 / Antwerpen ontwerpteam - studie stabiliteit De stabiliteitsstudie is uitgevoerd door Ir. Jo Deflander Haachtsesteenweg Kampenhout ontwerpteam - studie technieken De studie van de technieken is uitgevoerd door Studiebureau Technieken Bogaerts Nieuwmoerse Steenweg Wuustwezel ontwerpteam - veiligheidscoördinatie De veiligheidscoördinatie wordt uitgevoerd door ASTB bvba Technische Schoolstraat 47 / Geel ontwerpteam EPB verslaggeving De EPB-verslaggeving wordt uitgevoerd door X-en Advies Dorpsstraat 76 / Wuustwezel documenten Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 4

5 We verwijzen hierbij naar de gedetailleerde plannenlijst die in het dossier gevoegd is en die een overzicht bevat van alle in het dossier bijgevoegde plannen en detailtekeningen documenten - architectuur ZIE PLANNENLIJST IN BIJLAGE documenten - stabiliteit ZIE PLANNENLIJST IN BIJLAGE documenten - technieken ZIE PLANNENLIJST IN BIJLAGE documenten - veiligheidscoördinatie VEILIGHEIDS- EN GEZONDHEIDPLAN documenten EPB verslaggeving EPB-DOSSIER Referentie: B documenten - diepsonderingsverslag Uitgevoerd door de firma Diepsonderingen Funderingsadvies Verbeke bvba Referentie diepsonderingsverslag: Rapport AS3T en bijkomende sonderingsverslag die tevens bij het dossier gevoegd zijn. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 5

6 01. AANNEMINGSMODALITEITEN aannemingsmodaliteiten algemeen De voorschriften van dit hoofdstuk vormen een toelichting en/of aanvulling bij de wetgeving overheidsopdrachten. Aan alle hieraan verbonden verplichtingen en aansprakelijkheden wordt door onderhavige richtlijnen op geen enkele manier afbreuk gedaan. De aard van alle artikels van dit hoofdstuk 01. Aannemingsmodaliteiten is Pro Memorie (PM), inbegrepen in het geheel van de aanneming aannemingsmodaliteiten bestek PM ALGEMEEN Deze bestektekst is opgemaakt volgens de typetekst van het Bouwtechnisch Bestek Woningbouw, zoals opgemaakt door de Vlaamse Maatschappij voor Sociaal Wonen (VMSW). In tegenstelling tot de vorige uitgaven van bestekken van de VMSW (B2001 en B2005) is het Bouwtechnisch Bestek Woningbouw GEEN verwijsbestek. Onderhavig bestek is dus de enige bestektekst voor dit project. Bepalingen die door de architect zijn toegevoegd of gewijzigd t.o.v. het Bouwtechnisch Bestek Woningbouw zijn in een duidelijk herkenbare letter- en alineastijl opgemaakt. Indien in artikels verwezen wordt naar andere artikels die door vergetelheid niet opgenomen zijn in dit bestek, is de overeenkomstige recentste beschrijving van deze artikels uit het Bouwtechnisch Bestek Woningbouw van de VMSW van toepassing. Indien tijdens de uitvoering van de werken nieuwe posten zouden moeten uitgevoerd worden, die niet opgenomen zijn in onderhavig bestek, is de overeenkomstige recentste beschrijving van deze posten uit het Bouwtechnisch Bestek Woningbouw van de VMSW van toepassing. MEETCHAR Naast elke artikeltitel staat een meetchar die aangeeft welke meeteenheid en aard van overeenkomst van toepassing is voor dat artikel. Indien een tegenstrijdigheid tussen de meetchar en de paragraaf zou voorkomen in dit bestek heeft de tekst onder de paragraaf voorrang op de meetchar. NORMEN De aannemer is behalve aan alle in het bestek vermelde normen onverminderd onderworpen aan de bepalingen van de geldende normen NBN, technische voorschriften van de STS en, TV s (WTCB) en PTV s (Probeton) zoals die drie maanden voor de aanbestedingsdatum werden gehomologeerd of geregistreerd. VERANTWOORDELIJKHEID Dit bestek vraagt in verschillende artikels om documenten ter goedkeuring voor te leggen aan de ontwerper en/of het Bestuur. De goedkeuring door ontwerper en/of Bestuur ontslaat de aannemer en leden van het ontwerpteam echter niet van hun volledige verantwoordelijkheid aannemingsmodaliteiten voorafgaand plaatsbezoek PM Plaatsbezoek is mogelijk op onderstaand adres en de site is vrij toegankelijk. Turnhoutseweg Beerse Plaatsbezoek is niet verplicht maar nadien kan men zich niet beroepen op omstandigheden die men had kunnen waarnemen door het verrichten van een plaatsbezoek. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 6

7 Door het feit dat hij zijn offerte indient, erkent de inschrijver dat hij zich op de hoogte heeft gesteld van de bestaande toestand van de bouwplaats, de ligging, de omgeving en de toegangswegen. Hierdoor wordt de inschrijver geacht zich volledig rekenschap te hebben gegeven van de omvang van de aanneming en de moeilijkheidsgraad van de uit te voeren werken, m.b.t. de algemene coördinatie van de werken de inrichting van de bouwplaats de gemeentelijke voorschriften en nutsleidingen de noodzakelijke veiligheidsvoorzieningen op de werf de mogelijkheden tot de aanvoer en het stockeren van bouwmaterialen het plaatsen van stellingen de opstelling van aangepast materieel (graafmachines, kranen, ) de eventuele voorafgaande sloopwerken de gebeurlijke aanbouw tegen en de bijhorende afwerkingen van scheidingsmuren of bestaande constructies, aannemingsmodaliteiten burgerlijke aansprakelijkheid PM De aannemer is verantwoordelijk voor iedere schade die hij tijdens of door zijn werken zou toebrengen aan gebouwen, inboedel, beplanting, wegenis, nutsleidingen, e.d. of aan derden zowel aan hun persoon als aan hun goederen. Het betreft de extra contractuele aansprakelijkheid volgens artikel 1382 tot en met 1386 van het Burgerlijk Wetboek aannemingsmodaliteiten volledigheid van inschrijving PM De opsomming van de prestaties in dit bestek moet als niet beperkend worden beschouwd. Door zijn inschrijving verplicht de aannemer zich ertoe in het kader van zijn forfaitaire prijs alle prestaties te leveren die behoren tot en/of in verband staan met de volledige en onberispelijke voltooiing van de werken, zoals die in het aannemingsdossier voorzien zijn. Bijkomende leveringen en prestaties die niet expliciet beschreven zijn in het bestek, detailplannen of uitvoeringsschema s, maar onontbeerlijk zijn voor een volledige en vakkundige uitvoering van de werken of technische installaties maken integraal deel uit van de overeenkomst en worden verondersteld te zijn opgenomen in de prijsbieding. Eventuele leemtes of opmerkingen moeten gemeld worden bij de inschrijving. Zo niet worden deze verondersteld te zijn inbegrepen in de offerte. De aannemer kan zich niet beroepen op onderschatting of misvatting van de beschreven werken om afwijkingen van het aannemingscontract te bedingen aannemingsmodaliteiten onderaanneming PM Niettegenstaande de aanbestedende overheid geen contractuele band heeft met de onderaannemers eist zij van de hoofdaannemer dat hij enkel werkt met onderaannemers die een erkenning hebben voor het deel van de opdracht dat zij zullen uitvoeren. Het bestek kan steeds bijkomende eisen opleggen inzake onderaannemers (zoals habilitatie, erkenningen, e.d.). De hoofdaannemer zal steeds voorafgaandelijk de onderaannemers die ingeschakeld zullen worden voorleggen aan het bestuur ter goedkeuring. Minimaal dienen deze onderaannemers de vereiste erkenning te hebben voor hun aandeel in de werken. Bij ernstig bezwaar van het bestuur zal de hoofdaannemer een andere partij voorleggen aannemingsmodaliteiten verrekeningen PM VERREKENINGEN TENGEVOLGE VAN VERMOEDELIJKE HOEVEELHEDEN Alle hoeveelheden vermeld op de samenvattende opmeting zijn forfaitair, behalve de hoeveelheden die volgens de documenten tegen prijslijst worden uitgevoerd en die worden voorafgegaan of gevolgd door de vermelding VH of Vermoedelijke Hoeveelheid. Enkel die werken en artikels die uitdrukkelijk als vermoedelijke hoeveelheid zijn opgenomen in het Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 7

8 bestek komen in aanmerking. Overschrijdingen van vermoedelijke hoeveelheden moeten voorafgaandelijk aangevraagd worden aan de opdrachtgever. Zij zullen na uitvoering verrekend worden op basis van de opgegeven eenheidsprijzen. De aannemer legt alle nuttige bewijzen voor om de juiste hoeveelheden te bepalen. De opmeting zal gebeuren op initiatief van de aannemer, op het ogenblik dat ze best controleerbaar zijn, in het bijzijn van de architect en/of een afgevaardigde van het Bestuur. VERREKENINGEN TENGEVOLGE VAN WIJZIGINGEN TIJDENS DE UITVOERING VAN DE WERKEN Iedere wijziging, toevoeging of weglating van werken moet in principe worden vermeden. Indien toch noodzakelijk zijn zij het voorwerp van een verrekening-aanhangsel VA2. Ze worden opgesteld vóór de uitvoering van de werken en onder opschortende voorwaarde van goedkeuring door de VMSW aannemingsmodaliteiten keuringsattesten PM In dit bestek wordt voor verschillende materialen en/of systemen geëist dat zij beschikken over een merk van overeenkomstigheid BENOR of een doorlopende technische goedkeuring ATG of een gelijkwaardig keuringsattest. De producten waarvoor een merk van overeenkomstigheid BENOR of een technische goedkeuring ATG bestaat, of die het voorwerp uitmaken van een kwaliteitscontrole tijdens de fabricage door een door de overheid erkende onpartijdige instelling, worden vrijgesteld van de proeven voor voorafgaande technische keuring. De aanbestedende overheid behoudt zich nochtans het recht voor om, in geval van twijfel, op haar kosten tot een geheel of een gedeelte van de keuringsproeven over te gaan; de resultaten van deze proeven kunnen worden meegedeeld aan de instelling belast met het toekennen van het merk BENOR of ATG of met de kwaliteitscontrole van het desbetreffend product. Wanneer door de aannemer een partij zogenoemd (aan BENOR of ATG) gelijkwaardige producten voorgesteld wordt, toont de aannemer vooraf en op zijn kosten de gelijkwaardigheid aan met een gemotiveerde nota opgesteld in het Nederlands. Deze nota omvat alle stavingsstukken zoals auditrapporten, proefuitslagen,, opgemaakt door een officieel erkend onafhankelijk laboratorium. Indien de gelijkwaardigheid niet aanvaard wordt door de aanbestedende overheid zal deze overgaan tot een volledige partijkeuring ten laste van de aannemer. De betrokken producten mogen niet verwerkt worden voordat alle resultaten positief zijn. De aannemer heeft in dit geval nooit recht op schadevergoeding noch op termijnverlenging aannemingsmodaliteiten materialenlijst PM De aannemer legt op vraag van de architect of het Bestuur bij aanvang van de werken en/of minstens 15 dagen voor iedere levering of verwerking een lijst ter goedkeuring voor van alle te gebruiken materialen en systemen, samen met bijhorende representatieve stalen, kleurkaarten, technische fiches en eventueel voorgeschreven keuringsattesten. Wanneer dit gevraagd wordt, zal de aannemer de materialen, voor de aanvang van de werken, laten beproeven. Materialen De materialen worden zoveel mogelijk in recycleerbare verpakkingen geleverd. Het verpakkingsmateriaal wordt systematisch gesorteerd op de werf. Vlarema is van toepassing. De aannemer toont aan de hand van de veiligheidsfiche (Safety Data Sheet) of de technische fiche aan dat er bij de productie van de gebruikte materialen geen stoffen voorkomen die als schadelijk beschouwd worden door de Europese richtlijn 67/548/EEC. Afwerkingsmaterialen en -producten die in contact staan met de binnenomgeving van het gebouw mogen geen stoffen bevatten die kankerverwekkend (R40, R45, R49), mutageen (R46, R68), schadelijk of giftig voor de voortplanting (R60, R61, R62, R63) of toxisch (R23, R24, R25, R26, R27, R28) zijn. Hierbij wordt verwezen naar de Europese Verordening (EG) nr. 1272/ plaatsbeschrijvingen algemeen Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 8

9 De plaatsbeschrijvingen omvatten een volledige en nauwkeurige weergave van de toestand waarin eigendommen, zowel roerend als onroerend, zich bevinden op het ogenblik van het onderzoek. Dit betreft alle eigendommen en openbare domeinen die op een of andere wijze nadelige invloeden zouden kunnen ondergaan door de uitvoering van de werken. De tegensprekelijke plaatsbeschrijvingen en de vergelijkende beschrijvingen worden opgemaakt door een beëdigd onafhankelijk expert, aangesteld door de aannemer. Hij zal minstens veertien dagen op voorhand, door middel van een aangetekend schrijven, de eigenaar(s) van de te bezoeken panden de dag en het uur meedelen voor het plaatsbezoek. Hij zal hen in dit schrijven ook verzoeken om zich eventueel te laten bijstaan door een raadsman of deskundige om het tegensprekelijk karakter van de vaststellingen te verzekeren. Een kopie van dit schrijven wordt naar het Bestuur en de architect verstuurd. Voor de aanvang van de werken wordt een kopie van de door alle betrokken partijen ondertekende plaatsbeschrijving(en) aan alle betrokken partijen en het Bestuur overhandigd. Bij het einde van de werken wordt een tegensprekelijke staat van vergelijking opgemaakt met de vaststelling van de mogelijke schade t.o.v. de toestand vermeld in de plaatsbeschrijvingen bij de aanvang van de werken. De aannemer moet de vastgestelde beschadigingen herstellen of de schade vergoeden. Vóór de voorlopige oplevering overhandigt hij de opdrachtgever de schriftelijke verklaringen van de betrokken eigenaars dat ze ofwel geen schade hebben geleden ofwel dat de schade werd hersteld en/of vergoed. De plaatsbeschrijving zal bestaan uit een nauwkeurige tekstuele beschrijving een visualisering van de bestaande situatie d.m.v. foto s of video een ontvangstmelding en door de eigenaar(s) voor akkoord ondertekend exemplaar het eindrapport beslaat een geschreven tekst met vermelding van de wijzigingen t.o.v. de originele plaatsbeschrijving, aangevuld met foto s van de gebeurlijke schadegevallen plaatsbeschrijvingen aangrenzende constructies plaatsbeschrijvingen aangrenzende constructies/bij aanvang van de werken SOG aard van de overeenkomst: Som over Geheel (SOG). Volledige plaatsbeschrijving en staat van vergelijking volgens toepassing hieronder. De aannemer voorziet een gedetailleerde plaatsbeschrijving van alle naburige en aanpalende constructies. Een bijzondere aandacht gaat hierbij naar die gebouwen die binnen de straal van de kraan gelegen zijn en ook naar die constructies waar hinder verwacht kan worden ten gevolge van de werken, dit zonder de overige constructies uit te sluiten plaatsbeschrijvingen aangrenzende constructies/staat van vergelijking PM aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Inbegrepen in art Staat van vergelijking van de hierboven beschreven constructies aan einde der werken plaatsbeschrijvingen wegenis en voetpaden De nodige plaatsbeschrijvingen van de openbare en/of private wegenis, inclusief de bestaande infrastructuur (riolering, putdeksels, verlichtingspalen, ) grenzend aan de werf en/of deel uitmakend van de werf plaatsbeschrijvingen wegenis en voetpaden bij aanvang van de werken SOG Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 9

10 aard van de overeenkomst: Som over Geheel (SOG). Volledige plaatsbeschrijving en staat van vergelijking volgens toepassing hieronder. De aannemer voorziet een gedetailleerde plaatsbeschrijving van de openbare wegenis ter hoogte van de bouwplaats, Turnhoutseweg plaatsbeschrijvingen wegenis en voetpaden/staat van vergelijking PM aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Inbegrepen in art Staat van vergelijking van de hierboven beschreven wegenis werfcoördinatie algemeen werfcoördinatie planning van de werken PM Voor de aanvang van de werken moet een globale planning opgemaakt worden in samenspraak met de opdrachtgever, de architect, de betrokken studiebureau s en nutsmaatschappijen. Deze planning houdt rekening met de vastgelegde uitvoeringstermijnen door de verschillende onderaannemers. Eventuele opmerkingen zullen door de aannemer in een herziene versie worden verwerkt. Op regelmatige tijdstippen zal de planning worden geëvalueerd, i.f.v. de vordering van de werken, de vastgelegde uitvoeringstermijn en gebeurlijke termijnsverlengingen. De planning en de opvolging hiervan is van groot belang voor de uitvoering van de werken. De start van de werken kan pas geschieden na de opmaak van de plaatsbeschrijvingen zoals beschreven in bovenvermelde artikels. In overleg met de bouwheer zal de aannemer instaan voor : 1. het opmaken en uitwerken van de gedetailleerde uitvoeringsplanning kaderend in de contractueel vastgelegde algemene planning met de daarin opgegeven milestones. 2. de aannemer zal de bouwheer onmiddellijk op de hoogte brengen van elke mogelijke vertraging die in de uitvoering van de contractuele planning (ook voor wat betreft de milestones) zou optreden. Dit moet de bouwheer toelaten om tijdig de gevolgen te kunnen inschatten en maatregelen te treffen. 3. de bouwheer zal slechts termijnverlengingen toestaan bij gevallen van heirkracht zoals algemene staking, overstroming, brand, aardbeving, oproer, oorlog, archeologische vondsten. Stakingen, acties, overstromingen en brand uitgelokt of veroorzaakt door de aannemer of zijn personeel komen hierbij niet in aanmerking. De aannemer is ertoe gehouden binnen de zeven dagen na het begin van het voorval een schriftelijk verzoek tot termijnsverlenging in te dienen, zoniet zal geen verlenging toegestaan worden. 4. De aannemer zal steeds zijn personeelsbestand en zijn werkmiddelen zo schikken dat hij de termijnen kan eerbiedigen. Het is de bouwheer toegelaten, indien hij dit nodig acht, het personeelsbestand in die zin te doen wijzigen. 5. De aannemers erkennen en aanvaarden dat de vaststelling van de verantwoordelijkheden in geval van vertraging, tot de bevoegdheid behoren van de bouwheer. 6. De dwangmaatregelen bevatten alle maatregelen die de bouwheer kan eisen om te pogen een vertraging in te lopen. De kosten die uit deze maatregelen voortspruiten zijn en blijven ten laste van de aannemer. De bouwheer kan van de aannemer bvb. de inzet van meerdere ploegen gedurende een bepaalde periode eisen of eisen door de inzet van een door de bouwheer aan te duiden aannemer de vertraging te laten inlopen en dit op kosten van de aannemer die de vertraging veroorzaakt heeft. 7. De aannemer is ertoe gehouden om elke mogelijkheid die hij ziet om de totale uitvoeringstermijn te verkorten onmiddellijk door te geven aan de bouwheer. De hoofdaannemer zal ten allen tijden de bouwheer toestaan een aantal werken voor eigen rekening te nemen. Dit evenwel in samenspraak ifv een vlot verloop van de werken. De hoofdaannemer zal hiervoor de nodige voorzieningen treffen met betrekking tot de toegankelijkheid Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 10

11 van de werf, het beschikbaar stellen van energievoorzieningen (stroom, water, ) Hiervoor wordt geen onkostenvergoeding voorzien, dit dient dus inbegrepen te zijn in de aanneming. De aannemer zal in de mate van het mogelijke en zonder dat dit een nadelige invloed zou hebben op de goede voortgang van de werken rekening houden met de planning van deze werken in eigen beheer van de bouwheer. Hij zal de nodige medewerking verlenen om deze werken in optimale condities te kunnen laten plaatsvinden. Bouwheer en architect zullen instaan voor een goede coördinatie van deze werken. De aannemer blijft in deze eindfase tot en met de voorlopige oplevering verantwoordelijk voor de werfinrichting en veiligheid op de werf werfcoördinatie werfleiding en controle PM WERFLEIDING De aannemer neemt persoonlijk de leiding van en het toezicht op de werken op zich of wijst hiervoor een gemachtigde aan, die als werfverantwoordelijke instaat voor de goede uitvoering van de opdracht. De gemachtigde moet door het Bestuur worden erkend. Het Bestuur heeft steeds het recht om de gemachtigde te doen vervangen. WERFCONTROLE 0p de werf is steeds een kopie van het volledige aannemingsdossier aanwezig. De plannen worden op een afgesproken plaats opgehangen; hierop worden alle verbeteringen en aanpassingen aangeduid. Deze wijzigingen worden, na goedkeuring door de architect en/of opdrachtgever, in het dagboek der werken en/of de werfverslagen genoteerd. Het dagboek der werken en een kopie van alle werfverslagen moeten zich steeds op de bouwplaats bevinden in het werfkantoor. De aannemer stelt het nodige materieel, leveringen en personeel ter beschikking van het Bestuur en de controleorganen om al de door hen nuttig geachte controles uit te voeren. KEURINGEN EN PROEVEN Stalen en modellen die voorgelegd worden, worden geacht te beantwoorden aan de bepalingen van het bestek. Indien de aannemer gelijkwaardige varianten wenst voor te leggen dan dient steeds het volledige gamma voorgelegd te worden met inbegrip van alle modellen en kleuren. Eventuele afwijkende eigenschappen ten overstaan van de beschrijving in het bestek worden duidelijk gemeld. Zonder voorafgaandelijke schriftelijke goedkeuring van de bouwheer en architect mogen deze niet aangewend worden. Stalen en modellen worden steeds vergezeld van een gedetailleerde materiaalfiche in het nederlands. Goedkeuring door architect en bouwheer ontslaat de aannemer niet van zijn verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van het materiaal en de uitvoering ervan, noch voor de uitvoeringstermijn werfcoördinatie werfvergaderingen PM Minstens eenmaal per werkweek vindt er een werfvergadering plaats. Er wordt in samenspraak tussen de opdrachtgever, de architect en de aannemer een bepaalde dag van de week en een vast uur afgesproken waarop de werfvergaderingen worden gehouden. Indien geen specifieke problemen in de werfvergadering worden besproken, mag de aannemer vertegenwoordigd zijn door een gemachtigde. Indien voorafgaandelijk gesignaleerd wordt dat op de werfvergadering een specifiek probleem zal worden besproken, moet de aannemer daarbij vertegenwoordigd zijn door een terzake bevoegd afgevaardigde. Eventueel bijkomende vergaderingen op uitnodiging van de architect zijn verplichtend voor de aannemer. In overleg tussen het Bestuur en de architect worden dag en uur bepaald. Van elke werfvergadering wordt door de architect een werfverslag opgemaakt waarin alle besproken punten worden opgenomen en dat aan alle betrokken personen wordt overhandigd of toegestuurd. Deze verslagen zullen de waarde hebben van een aangetekende briefwisseling. Alle punten waarop geen bezwaar gemaakt is, worden als bekrachtigd beschouwd. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 11

12 werfcoördinatie uitzetten bouwwerken PM Alle vereiste middelen en prestaties om de maten van de constructies correct vast te leggen, te visualiseren en de controle ervan door het Bestuur mogelijk te maken. Voor de aannemer begint met het uitzetten, verwittigt hij de architect hiervan minimum drie dagen op voorhand. Het uitzetten van de bouwwerken op het terrein gebeurt door het aanbrengen van voldoende referentiepunten en stevige merktekens. De waterpasmerktekens voor de afgewerkte vloerpeilen moeten op onuitwisbare wijze vastgelegd worden in overleg met de architect. Het niveau 0.00 is het peil van de afgewerkte vloerpas van de gelijkvloerse verdieping of zoals aangegeven op de plannen. Bij vastgestelde anomalieën op het terrein moet de aannemer zo nodig de afgeleverde bouwvergunning raadplegen en het Bestuur hiervan onmiddellijk op de hoogte stellen. Na het uitzetten nodigt de aannemer de architect en de opdrachtgever uit tot verificatie op het terrein en het eventueel aanbrengen van de nodige verbeteringen in het bijzijn van de aannemer of zijn gemachtigde. Het Bestuur moet zijn akkoord over de uitgezette maten noteren in het dagboek der werken. Pas dan kunnen de funderingswerken aangevat worden. De aannemer zal voor aanvang der werken een werfinrichtingsplan ter goedkeuring voorleggen aan het bestuur en dit tevens bespreken en overmaken aan de Gemeente Beerse voor goedkeuring. De aannemer zal eventuele opmerkingen op dit plan verwerken en de inrichting aanpassen op eenvoudige vraag van de gemeente of de bouwdirectie werfcoördinatie as-builtdossier PM De aannemer levert de nodige asbuilt-plannen aan het Bestuur en de veiligheidscoördinatorverwezenlijking voor de samenstelling van het postinterventiedossier. De aannemer krijgt voor de opmaak van de as-builtplannen de beschikking over de digitale dwgbestanden van de ontwerper en de studiebureau s. De aannemer zal de as-builtplannen zowel op papier als in digitaal dwg-bestand aanleveren. Het betreft de grafische weergave en een minimum aan (digitale) foto s van de uitgevoerde technische installaties en leidingen (gas, sanitair, verwarming, elektriciteit, liften, kokeropstellingen, ) over hun volledig verloop tot aan de aansluiting op de openbare distributieleidingen. De schema s worden opgemaakt op schaal 1/50 en worden in tweevoud aan het Bestuur overhandigd voor tot de voorlopige oplevering wordt overgegaan. De uitvoeringsplannen van het aanbestedingsdossier kunnen hiervoor als basis gebruikt worden. Indien beschikbaar kunnen de digitale plannen opgevraagd worden bij de ontwerper. Op te maken asbuilt-schema s na uitvoering van de werken van de waterdistributieleidingen van de verwarmingsleidingen van de ondergrondse en bovengrondse rioleringswerken van de gasdistributieleidingen van de elektrische installatie van de ventilatievoorzieningen foto-reportages van de werkelijk gebruikte isolatietypes en hun plaatsing. asbuilt-plannen op basis van de uitvoeringsplannen van de ontwerper en het studiebureel met alle uitgevoerde wijzigingen. alle in dit bestek gevraagde attesten; i.h. bijzonder brandattesten, verwijderingsattesten (grond, asbest, tanks, ), brandattesten van brandwerende materialen, drenkingsattesten behandelde houtsoorten. alle gemaakte uitvoerings- en constructietekeningen. berekeningsnota s en uitvoeringstekeningen voor alle buitenschrijnwerk (zowel voor raamprofielen als voor glasdiktes, gedetailleeerde Uw-waardeberekening per raam). technische fiches van alle gebruikte materialen. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 12

13 lijst van leveranciers van alle gebruikte materialen. schema welk type schilderwerken waar werd aangebracht. alle bijkomende door de ontwerper of het bestuur gevraagde documenten. gebruiksaanwijzingen van de toestellen en installaties, omvattende: montage -, inbedrijfname -, werkings -, bedienings -, inspectie en onderhoudsvoorschriften, opgesteld in de nederlandse taal. per type installatie, een lijst van de mogelijke firma's die kunnen instaan voor het onderhoud. informatie voor de latere herstelling, vervanging of ontmanteling van materialen, constructie elementen en toestellen. sleutelplan werfcondities algemeen werfcondities orde en netheid PM De hoofdaannemer richt een nette en ordentelijke werf in en is gedurende de hele uitvoering van de werken verantwoordelijk voor het onderhoud en regelmatig opruimen ervan. TUSSENTIJDS OPRUIMEN & REINIGEN VAN DE BOUWPLAATS Tot aan de voorlopige oplevering staat de aannemer in voor: het wekelijks opruimen van de bouwplaats en reinigen van werflokalen, of telkens het opdrachtgevend Bestuur, architect of veiligheidscoördinator hierom verzoeken het regelmatig opruimen en verwijderen van de werf van alle puin, afval, overschotten van gebruikte materialen of afval van de door hem en/of zijn onderaannemers uitgevoerde werken. het treffen van alle maatregelen om de toegangswegen tot de werf (wegenis, riolen) proper te houden; alle door het gemeentebestuur opgelegde waarborgen betreffende het openbaar domein zijn daarbij ten laste van de aannemer. Op eenvoudig verzoek van de bouwheer en/of de bouwdirectie zal de aannemer overgaan tot de reiniging van de werf/ gebouwen. ALGEMENE SCHOONMAAK VOOR DE VOORLOPIGE OPLEVERING Bij het beëindigen van de werken en voor er tot de voorlopige oplevering kan worden overgegaan, moet de aannemer zorgen voor een grondige opkuis van de volledige werf, zowel buiten als binnen de gebouwen, door hem gebouwd, uitgerust of gebruikt tijdens de werken, ongeacht of de vervuiling door hemzelf of zijn onderaannemers werd veroorzaakt. Deze algemene opkuis omvat o.a. het weghalen van klevers, het wassen van alle schrijnwerk en beglazing, bevloeringen, vensterbanken, sanitaire toestellen,. De reinigingswerken gebeuren met aangepaste producten en waar vereist door gekwalificeerd personeel. Er wordt uitdrukkelijk een volledige reiniging met nat vereist van de volledige gebouwen en dit voor de voorlopige oplevering. De voorlopige oplevering zal slechts dan mogelijk zijn wanneer de lokalen voldoende zuiver gemaakt zijn om tot beoordeling over te gaan. Keuring De architect en het Bestuur behouden zich het recht voor om na schriftelijke aanmaning, en indien de aannemer hieraan geen gevolg heeft gegeven binnen de 8 dagen na ontvangst, de werf te laten opruimen door derden en de achtergelaten materialen te laten afvoeren. De kosten hiervoor worden onverminderd van de maandelijkse vorderingsstaat of eindafrekening van de aannemer afgehouden werfcondities geluids- en stofhinder PM GELUIDSHINDER De aannemer moet zijn machines en het aangewende materieel voorzien van alle geluiddempende middelen die de techniek hem ter beschikking stelt. In het bijzonder bij werkzaamheden in Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 13

14 stedelijke omgevingen moet de geluidshinder tot een minimum beperkt worden, conform eventuele gemeentelijke voorschriften. Alle gebeurlijke klachten en/of boetes zijn ten laste van de aannemer. STOFHINDER Bij werken die gepaard gaan met opwaaiend stof, treft de aannemer de nodige maatregelen om de hinder voor de omgeving te beperken. De voorziene maatregelen kunnen bestaan uit het besproeien met water en/of het spannen van afschermende zeilen. Alle gebeurlijke klachten, schadeclaims en/of boetes zijn ten laste van de aannemer werfcondities nazorg PM De aannemer verbindt zich ertoe om de afgewerkte gebouwen en/of lokalen te beschermen en in goede staat te houden tot aan de voorlopige oplevering. Waar vereist zullen bouwdrogers, vorstbeschermers, e.d. worden voorzien veiligheidsvoorschriften algemeen PM De aannemer neemt op zijn verantwoordelijkheid alle nodige organisatorische en technische maatregelen om gedurende het ganse verloop van de werken de veiligheid te verzekeren van zijn personeel en van alle op de werf toe te laten personen. aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Inbegrepen in de eenheidsprijzen van alle respectievelijke uitvoeringsposten waarop het veiligheids- & gezondheidsplan betrekking heeft. Materialen en uitvoering Alle werken worden uitgevoerd overeenkomstig de voorschriften van: de Codex over het welzijn op het werk de welzijnswet van 04/08/1996 het KB van 25/01/2001 betreffende tijdelijke of mobiele bouwplaatsen, en haar wijzigingen de nog geldende voorschriften van het Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming (ARAB) de diverse publicaties van het Nationaal Actiecomité voor de Veiligheid en hygiëne in het Bouwbedrijf (NAVB). De aannemer zal zich schikken naar de aanbevelingen van de veiligheidscoördinatorverwezenlijking en de richtlijnen van het veiligheids- & gezondheidsplan, zoals gevoegd bij het aanbestedingsdossier. Alle eventueel hieraan verbonden kosten zijn inbegrepen in de aanneming. Volgens het art.159 van het KB van 15/07/2011 inzake overheidsopdrachten is de opvraging van documenten zoals vermeld in punt 1 en punt 2 van art. 30 van het KB van 25/01/2001 (gewijzigd door het KB van 19/01/2005) facultatief. Aangezien het veiligheids- en gezondheidsplan voldoende nauwkeurig beschrijft op welke wijze het bouwwerk moet worden uitgevoerd, worden er door de coördinator-ontwerp geen bijkomende documenten opgevraagd aan de inschrijvers. Door het ondertekenen van het inschrijvingsbiljet van de VMSW bevestigt de inschrijver dat hij de werkmethode zal volgen die voortvloeit uit dit veiligheids- en gezondheidsplan. Personen die de veiligheidsvoorschriften overtreden, kunnen van de bouwplaats worden gestuurd. Veiligheidsvoorzieningen conform VGP-plan en wettelijke bepalingen. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 14

15 02. BOUWPLAATSVOORZIENINGEN bouwplaatsvoorzieningen - algemeen De voorbereidende werkzaamheden voor de inrichting van de bouwplaats omvatten alle administratieve en organisatorische maatregelen en technische middelen om de werken volgens de bepalingen van het aanbestedingsdossier mogelijk te maken en dit overeenkomstig de omvang van de opdracht, de moeilijkheidsgraad en de eisen van veiligheid en hygiëne. Alle bedrijfsmiddelen, zoals materieel, energie, water, communicatiemiddelen, transport, e.d., alsook de (voorlopige) aansluiting aan de installaties van algemeen nut, de nodige vergunningen, vergoedingen of borgstellingen nodig voor de verwezenlijking van de aanneming zijn standaard inbegrepen in de eenheidsprijs. Dit geldt tevens voor alle deelaspecten van de inrichting van de werf, behalve indien de aanbestedingsdocumenten voor sommige van deze artikelen uitdrukkelijk een afzonderlijke post zouden voorzien. De inrichting en organisatie van de bouwplaats gebeurt voor de aanvang van de werken en volledig op kosten van de aannemer. De concrete planning hiervan wordt volledig overgelaten aan het initiatief en de verantwoordelijkheid van de aannemer, tenzij het bestek specifieke voorschriften oplegt. Het Bestuur kan steeds een schetsmatig voorstel van de geplande inrichting opvragen ter goedkeuring. De aannemer zal bij de aanvang der werken in samenspraak met de opdrachtgever en de ontwerper een plan opmaken met de exacte inrichting van de werfzone. Dit plan omvat minstens volgende elementen en wordt aangepast naar gelang de uitvoeringsfase van de werken: - rijrichting op de werf - plaats van de EHBO-post - plaats van de noodsignalisatie - plaats van de brandblustoestellen - zones met rooktoelating - plaats en sterkte van de werfverlichting - werfdoorgangen en evacuatiewegen - parkeerplaats voor wachtende vrachtwagen - parkeerplaats voor personenwagens en transportbussen personeel - verkeersborden - toegangsverbod werf voor onbevoegden zeker voorzien aan toegangswegen - spoelplaats betonmixers - elektrische installatie met berekening van vermogen en aftakpunten - aftakpunten water - inplanting vast hijstoestel(len) en draaibereik - inplanting schaftketen, sanitair en materiaalketen - voorbestemde stockagezones - zone voor tijdelijke stockage grond - zone voor afvalcontainers - stockageplaats gevaarlijke producten - meldingspunt, verzamelpunt bij waarschuwing en/of alarm - bereikbaarheid van de werf voor hulpdiensten - ontsluiting werfzonenutsleidingen en tijdelijke tracés bestaande nutsleidingen. - de algemene uitrusting zoals te vermelden op bovenstaand plan valt ten laste van de aannemer. Voor het werfverkeer zijn de te nemen maatregelen in overleg met de lokale politie te bespreken. De aannemer zal met de bevoegde diensten duidelijke afspraken maken voor de toegankelijkheid van werf en site bij brand. Eventuele bijzondere voorzieningen opgelegd door deze diensten zijn ten laste van de aannemer. De aannemer voorziet minstens: Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 15

16 - alle werken en leveringen nodig voor de uitvoering en/of dagelijkse instandhouding van één of meerdere werftoegangen. Hij zal de toegangswegen onderhouden en voorzien van de nodige wegmarkeringen. De aannemer dient zich voor inschrijving te vergewissen van de bestaande toestand. - Een zone voor alle werfketen. - Een zone voor materiaalketen of opslag goederen. - Een zone voor tijdelijke opslag te herbruiken grond. Na uitvoering van de werken zal de aannemer deze wegen in hun oorspronkelijke staat herstellen. De aannemer staat in voor alle herstellingen aan voetpaden of openbare/private wegen, de bestaande boven- en ondergrondse leidingen en de rioleringen die tijdens de werf beschadigd werden en dit tot overeenstemming met de opgemaakte plaatsbeschrijving bij aanvang der werken. De aannemer is verantwoordelijk voor het opstellen, bespreken en aanvragen van omleidingsplannen en signalisatieplannen bij de bevoegde instanties. De verkeerssituatie voor fietsers en voetgangers dient hierin te worden verwerkt. De plannen dienen goedgekeurd te worden door de bevoegde instanties. De aannemer dient de hinder voor de omwonenden en de aangelanden van de aan- en afvoerroutes van de werf tot een minimum te beperken en voorziet het regelmatig reinigen van deze wegen van verontreiniging (slijk, ) door hem veroorzaakt. Indien de aannemer nutsleidingen zoals rioleringen of nutsvoorzieningen raakt zal hij alles in het werk stellen om deze te repareren of te laten repareren. Bvb. bij het doorbreken van een riolering dient een pomp naar een ander rioleringsaansluitingspunt geplaatst te worden beschermingswerken algemeen beschermingwerken openbare weg PM De bestaande openbare wegen en voetpaden moeten op doelmatige wijze beschermd worden tegen iedere gebeurlijke beschadiging. Er mogen geen materialen of afval op de openbare weg worden gestapeld en het verkeer mag niet onnodig worden belemmerd. De geldende politionele verordeningen hierover moeten opgevolgd worden. Bij eventuele schade zal de aannemer op zijn kosten de bestaande uitvoering volledig herstellen, voor de voorlopige oplevering. Bijkomende herstellingswerken die na de oplevering nodig zouden zijn, zullen door de opdrachtgever op de aannemer worden verhaald toegangswegen algemeen De aannemer zorgt voor een vlotte, veilige en degelijke ontsluiting van de werf. Alle kosten voor eventuele hieraan verbonden grond- en andere werken zijn integraal ten laste van de aanneming. De aannemer wordt bij zijn inschrijving verondersteld de aard en de toestand van het terrein te kennen en zich volledig rekenschap te hebben gegeven van de moeilijkheden die hij in dat opzicht zou kunnen ondervinden. Hij kan hierover geen redenen inroepen om vertragingen of meerkosten te rechtvaardigen toegangswegen voorlopige verharding voor voetgangers PM De voorlopige wegverharding moet toelaten de bouwkeet veilig en droogvoets te bereiken. aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM) Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 16

17 De verharding bestaat uit een aangepaste steenslagverharding, dikte circa 15 cm, of uit een houten beplanking, genageld op steunbalken. Het pad is minstens 0,80 m breed. Te verharden zone: overeenkomstig aanduiding op plan of te bepalen in overleg met het Bestuur. Bij het einde van de werken wordt de wegverharding verwijderd en het terrein in zijn oorspronkelijke toestand hersteld toegangswegen voorlopige verharding voor zware lasten PM De voorlopige wegverharding laat alle werfverkeer van en naar de bouwplaats toe. Deze wegverharding staat eveneens ter beschikking van andere aannemers, die een gelijktijdige opdracht op de bouwplaats vervullen. aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM) Het type verharding en de laagdikte zijn aangepast aan de te verwachten belasting (vrachtwagens) en de aard van de ondergrond. De verharding is waterdoorlatend. Te verharden zone: overeenkomstig aanduiding op plan of te bepalen in overleg met het Bestuur. Bij het einde van de werken wordt de wegverharding verwijderd en het terrein in zijn oorspronkelijke toestand hersteld toegangswegen parkeerruimte voor laden en lossen PM Bij gebrek aan voldoende parkeerruimte op het bouwterrein zelf wordt indien mogelijk in de nabijheid van het bouwterrein een ruimte ingericht als tijdelijke parking en/of worden de nodige vergunningen aangevraagd bij de plaatselijke instanties om hiervoor gebruik te kunnen maken van de openbare weg. De aannemer staat in voor de vereiste signalisatie, vergunningsaanvragen, alle verschuldigde huren, taksen en/of gebeurlijke boetes. aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM) voorlopige omheining algemeen De aannemer moet ervoor zorgen dat het betreden van de bouwplaats door derden wordt verhinderd. aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Alle kosten zijn ten laste van de aanneming. De nodige borden, signalisatie, verlichting, overdekkingen, voetgangerspaden, taksen, enz. worden hierbij inbegrepen. Waar de bouwplaats grenst aan openbaar terrein plaatst de aannemer een voorlopige omheining en de nodige signalisatie, die voldoende doeltreffend is om onbevoegde personen te weren en de veiligheid van het verkeer te waarborgen. Indien nodig kan het Bestuur de aannemer vragen ook andere delen van de bouwplaats van een omheining te voorzien. De omheining wordt voldoende stevig uitgevoerd, onderhouden en zonodig hersteld. De hoogte van de voorlopige omheining bedraagt ten minste 1,80 m. De afsluiting is voorzien van de nodige afsluitbare toegangen. Sleutels van deze toegangen worden bezorgd aan de architect en het Bestuur. Inplanting, materiaal, afmetingen en uitrusting moeten in overeenstemming gebracht worden met de geldende gemeentelijke voorschriften. De aannemer doet de vereiste aanvragen en betaalt de verschuldigde taksen. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 17

18 Waar de omheining wordt aangebracht op het voetpad, moet de aannemer zorgen voor een veilige voetgangerszone met een minimale breedte van 0,80 m en voorzien van een stevige borstwering op 1,00 m hoogte. De omheining wordt op regelmatige afstanden voorzien van een bordje verboden de werf te betreden of dergelijke. De omheining blijft eigendom van de aannemer en wordt pas weggenomen na de voorlopige oplevering of na akkoord van het Bestuur. De aannemer is volledig verantwoordelijk voor alle gebeurlijke diefstallen en/of vandalisme. De aannemer zal erop toezien dat de omheining dagelijks afgesloten wordt na het beëindigen van de werken. De werfafsluiting zal behouden worden tot en met de voorlopige oplevering. De afsluiting mag slechts verwijderd worden na uitdrukkelijke toestemming van de architect, de opdrachtgever en de veiligheidscoördinator. De aannemer dient er rekening mee te houden dat deze omheining vast moet uitgevoerd worden, op zulke wijze dat zonder gereedschap het betreden van de werf door een onbevoegde onmogelijk is. Tijdens de werkuren is de aannemer verantwoordelijk voor de controle op de in- en uitgaande goederen en personen aankondiging werf algemeen De aannemer voorziet informatie over de werf voor voorbijgangers. De opstelling van de werfaankondiging zal gebeuren in samenspraak met het Bestuur en moet in overeenstemming zijn met alle wettelijke en/of gemeentelijke verordeningen. Indien de werf aan verschillende straten paalt, wordt in elke straat een werfaankondiging geplaatst. De werfaankondiging wordt in weersbestendige materialen uitgevoerd. De leesbaarheid van de informatie moet gedurende de volledige uitvoeringstermijn gegarandeerd zijn. De aannemer is verantwoordelijk voor de veilige opstelling, stabiliteit en verankering van het geheel, ook bij hevige regen en stormwinden. De onderkant van de werfaankondiging bevindt zich op een hoogte van min. 250 cm boven het plaatselijk niveau van het voetpad. De werfaankondiging wordt pas verwijderd mits uitdrukkelijke goedkeuring van het Bestuur en blijft eigendom van de opdrachtgever, ook na verwijdering. Na verwijdering wordt de inplantingsplaats in zijn oorspronkelijke staat hersteld. Behalve de vermelding van de hoofdaannemer en eventuele onderaannemers op de borden worden bijkomende reclamepanelen niet toegestaan, behoudens de uitdrukkelijke goedkeuring van het Bestuur. Iedere andere vorm van publiciteit is verboden en moet van de werf worden verwijderd aankondiging werf - werfbord PM De aankondiging van de werf gebeurt d.m.v. een werfbord. aard van de overeenkomst: Pro memorie (PM) Kleur panelen: wit Afmetingen per paneel: circa 200 x 20 cm Letters: zwarte letters in een eenvoudig, strak afgelijnd lettertype De te vermelden informatie en de richtlijnen voor de opmaak zijn bepaald door de VMSW. Deze gegevens kunnen teruggevonden worden op VMSW/Publicaties-en-downloads. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 18

19 werflokalen algemeen De aannemer voorziet de nodige werflokalen voor de volledige duur van de werken. De werken omvatten ook de aanleg, onderhoud, verwijdering en herstel van het grondoppervlak. Materialen Alle werflokalen zijn opgetrokken uit een degelijke en solide constructie en moeten volledig afsluitbaar zijn. De aannemer bezorgt het Bestuur voorafgaandelijk een schetsmatig overzicht van de inplanting van de werflokalen. De werflokalen zijn gemakkelijk bereikbaar en toegankelijk, worden netjes onderhouden tijdens hun volledige gebruiksduur en zijn wind-, stof- en waterdicht. Werflokalen die op de openbare weg moeten staan, moeten voldoen aan de geldende gemeentelijke en politiereglementen werflokalen berging van materieel en bouwmaterialen PM Materieel en bouwmaterialen gevoelig voor vocht moeten opgeslagen worden op een droge plaats. De aannemer voorziet hiervoor de nodige opslagruimten. aard van de overeenkomst: Pro memorie (PM) De aannemer moet de bergruimten afsluiten, de gestapelde voorwerpen beschutten en ze beschermen tegen hitte, koude, vochtigheid en brandgevaar. De aannemer draagt zelf de volledige verantwoordelijkheid bij gebeurlijke diefstal van goederen werflokalen kantoorruimte PM de aannemer voorziet een tijdelijke kantoorruimte. aard van de overeenkomst: Pro memorie (PM) De kantoorruimte zal voldoende ruim zijn om het houden van o.a. werfvergaderingen met een zestal personen mogelijk te maken. De keet wordt voorzien van het nodige meubilair (tafel voor zes personen, zes stoelen, afsluitbare bergkast voor de berging van de werfverslagen, technisch dossier, attesten, vorderingsstaten, stalen, ) De kantoorruimte is voorzien van aangepaste verlichting en moet in de winter behoorlijk verwarmd kunnen worden. De kantoorruimte moet op alle officiële werkdagen tijdens de normale werktijden toegankelijk zijn voor de opdrachtgever, architect en studiebureau s. In de werfkeet zijn koele en warme dranken voorzien tijdens de vergaderingen werflokalen personeelslokaal PM De aannemer moet zijn arbeiders lokalen ter beschikking stellen waar zij kunnen schuilen, hun kleding bergen, zich verzorgen en eten. aard van de overeenkomst: Pro memorie (PM) Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 19

20 De lokalen moeten overeenstemmen met de voorschriften van het ARAB en aanbevelingen van het NAVB. De keet moet behoorlijk verlicht zijn, in de winter behoorlijk verwarmd kunnen worden en voorzien zijn van aangepast meubilair. Deze bouwketen mogen niet gebruikt worden voor het opslaan van materialen en gereedschap werflokalen sanitaire voorzieningen PM De aannemer voorziet de nodige sanitaire voorzieningen met minimaal één (chemisch) toilet. aard van de overeenkomst: Pro memorie (PM) De sanitaire voorzieningen zijn voorzien van verlichting en een watervoorziening. Zij moeten overeenstemmen met de eisen van het ARAB inzake veiligheid en hygiëne voorlopige aansluitingen algemeen De aannemer voorziet de nodige voorlopige aansluitingen voor de nodige nutsvoorzieningen. Alle nodige formaliteiten, evenals de kosten voor aansluiting, huur, taksen, leveringen, verbruik en onderhoud voor de diverse voorlopige aansluitingen vallen volledig ten laste van de aannemer, gedurende het ganse verloop van de werf. De aannemer moet tijdig contact opnemen met de respectievelijke nutsmaatschappijen om de aanvang en het verloop van de werken niet te vertragen. De aannemer moet er over waken dat de installaties in overeenstemming zijn met de reglementen van de distributiemaatschappijen. Wanneer tijdens de werken gebruik wordt gemaakt van bestaande of voorlopige aansluitingen op naam van het Bestuur, zullen de meterstanden bij de aanvang van de werken en bij de voorlopige oplevering worden genoteerd. Alle kosten (volgens de tarieven zoals aangerekend door de leverende nutsmaatschappij) vallen ten laste van de aannemer en zullen door het Bestuur worden verrekend. Indien andere aannemers gelijktijdig of na hem op de bouwplaats moeten werken, kan de aannemer verplicht worden om de verwezenlijkte voorlopige aansluitingen te handhaven. In dat geval heeft de aannemer recht op een vergoeding voor het ter plaatse laten van zijn materieel en voor het gebruik. Het bedrag ervan wordt ter goedkeuring voorgelegd aan het Bestuur voorlopige aansluitingen - stroomvoorziening PM De aannemer doet het nodige om de bouwplaats van elektrische stroom te voorzien. aard van de overeenkomst: Pro memorie (PM) De aannemer neemt de nodige stappen om een voorlopige aansluiting op het elektriciteitsnet te bekomen en levert de nodige goedgekeurde werfkasten en aansluitkabels. De tijdelijke installaties en het gebruikte materieel moeten in overeenstemming zijn met de bepalingen van de netbeheerder en het AREI en het ARAB voorlopige aansluitingen - watervoorziening PM De aannemer doet het nodige om de bouwplaats van water te voorzien. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 20

21 aard van de overeenkomst: Pro memorie (PM) De kwaliteit van het water moet voldoen aan de minimale kwaliteitsvereisten voor aanmaakwater voor beton en mortel. De aannemer zal voorzien in een voorlopige aansluiting op de openbare watervoorziening. ofwel met eigen middelen instaan voor de waterbevoorrading d.m.v. watertanks voorlopige aansluitingen - waterafvoer PM De aannemer treft alle nodige maatregelen voor de waterafvoer, zonder dat hij daarvoor mag rekenen op de riolering die ontworpen is voor de op te richten gebouwen. De aannemer voorziet in een voorlopige riolering om de afvoer van bestaande rioleringsstelsels te verzekeren, die tijdelijk of definitief onderbroken zouden worden. Alle uitgravingen, aanvullingen, leveringen en aansluitkosten zijn inbegrepen. aard van de overeenkomst: Pro memorie (PM) De voorlopige riolering wordt aangelegd met buizen van een type en afmetingen die geschikt zijn voor de vereiste afvoer en voorzien van de nodige hulpstukken en aansluitingselementen. Gedurende het gebruik wordt de voorlopige riolering onderhouden. Van zodra ze overbodig is geworden en mits toestemming van het Bestuur, wordt de overbodige riolering verwijderd. De uitgebroken riolering blijft eigendom van de aannemer. Het tracé van de voorlopige afvoer wordt door de aannemer aan het Bestuur voorgelegd. Na verwijdering van de voorlopige riolering worden de sleuven aangevuld met grond voortkomende van de uitgravingen / aan te voeren en te verdichten zand volgens toepassing en zone voorlopige aansluitingen - verwarming PM De aannemer treft alle nodige maatregelen voor de verwarming van de gebouwen van zodra dit noodzakelijk of gunstig is voor de kwaliteit van de werken en het respecteren van de planning. De aannemer voorziet hiervoor tijdig in de gasaansluiting alsook in een desnoods gedeeltelijke opstart van de verwarmingsinstallatie. Het staat de aannemer tevens vrij om ook met andere middelen in te staan voor het op peil houden van de temperatuur voor de werken. Het verbruik en alle andere kosten zijn ten laste van de aannemer. aard van de overeenkomst: Pro memorie (PM) Gedeeltelijke indienststelling van de verwarmingsinstallaties en opstart van de gasketels/stooklokaal arbeidsmiddelen algemeen arbeidsmiddelen werken op hoogte arbeidsmiddelen werken op hoogte/ladders PM De aannemer voorziet de nodige ladders. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 21

22 aard van de overeenkomst: Pro memorie (PM) Het KB betreffende het gebruik van arbeidsmiddelen voor tijdelijke werkzaamheden op hoogte (KB 31/08/2005 en eventuele aanvullingen, wijzigingen) is van toepassing arbeidsmiddelen werken op hoogte/steigers PM De aannemer voorziet de nodige steigers. aard van de overeenkomst: Pro memorie (PM) Het KB betreffende het gebruik van arbeidsmiddelen voor tijdelijke werkzaamheden op hoogte (KB 31/08/2005 en eventuele aanvullingen, wijzigingen) is van toepassing. Steigers moeten voldoen aan de normen NBN EN en NBN EN Er moet steeds een stabiliteitsberekening uitgevoerd worden om het ontwerp van de steigers te bepalen. Ze worden zodanig opgebouwd dat geen enkel onderdeel, tijdens het gebruik van de steiger, ten opzichte van het geheel kan bewegen. De steigers moeten verankerd of bevestigd zijn aan een punt dat voldoende weerstand biedt of beschermd zijn tegen elk risico van wegglijden of omvallen. Tussen de randen van de vloeren en het bouwwerk waartegen de steiger is geplaatst, mogen geen gevaarlijke openingen voorkomen. Tijdens de montage, de demontage, de ombouw en het gebruik van de steiger wordt er een aangepaste bescherming tegen het risico van vallen en tegen het risico van vallende voorwerpen aangebracht op elk niveau van de steiger arbeidsmiddelen hijsen en heffen van lasten PM De aannemer voorziet de hulpmiddelen voor het hijsen en heffen van lasten (kranen, hefplatformen, takels, ). aard van de overeenkomst: Pro memorie (PM) Het KB betreffende het gebruik van arbeidsmiddelen voor het hijsen of heffen van lasten (KB 04/05/1999 en eventuele aanvullingen, wijzigingen) is van toepassing. De pijl van de werfkraan mag geen hinder veroorzaken of hinder ondervinden indien deze buiten de bouwplaats zwenkt. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 22

23 03. AFBRAAKWERKEN afbraakwerken algemeen PLAATSBEZOEK De aannemer is verplicht om vóór het indienen van zijn offerte een plaatsbezoek te brengen aan de af te breken constructies om zich te vergewissen van de plaatselijke omstandigheden. Hij maakt hiervoor een afspraak bij de bouwheer zodat deze de aannemer toegang kan verlenen. PLANNING De aannemer legt minstens twee weken voor de aanvang van de afbraakwerken een werkplanning ter goedkeuring voor aan het Bestuur. De aannemer houdt rekening met eventuele aanpassingen die door het Bestuur gevraagd worden. De aannemer treft de nodige maatregelen bij slechte weersomstandigheden. VOORZORGSMAATREGELEN EN VEILIGHEIDSVOORSCHRIFTEN Het uitvoeren van de afbraak- en stutwerken gebeurt onder volledige verantwoordelijkheid van de aannemer. Hij neemt alle nodige voorzorgsmaatregelen om schade aan omliggende gebouwen, de openbare weg en nutsleidingen te voorkomen. De aannemer herstelt op zijn kosten alle schade die door de afbraakwerken wordt veroorzaakt. Ook eventuele kosten voor bijkomende werken, leveringen en testmetingen die door de netbeheerder uitgevoerd moeten worden om de schade te herstellen, zijn ten laste van de aannemer. De nodige beveiliging voor personen en de afscherming voor onbevoegde personen wordt voorzien. De aannemer neemt de nodige maatregelen om de verspreiding van stof te beperken. Bij gebruik van stellingen worden zeilen geplaatst. De werknemers die in deze afgeschermde zone werken, moeten geschikte werkkledij en persoonlijke beschermingsmiddelen dragen. Het puin van de afbraakwerken mag niet naar beneden gegooid worden, er moet gebruik gemaakt worden van stortkokers. De puincontainers moeten afgedekt worden om zo weinig mogelijk stof te doen opwaaien. Er worden bij de afbraak geschikte arbeidsmiddelen gebruikt zodat zo weinig mogelijk stof geproduceerd wordt. Er wordt een geschikte stofafzuiging voorzien op de machines. De richtlijnen van de Instructiefiches gebaseerd op de Nepsi-fiches opgemaakt door het NAVB worden opgevolgd. Wanneer de aannemer onverwacht materialen ontdekt waarvan hij vermoedt dat ze asbesthoudend zijn (en die niet opgenomen zijn in de asbestinventaris), verwittigt hij onmiddellijk de architect. Een staal van het materiaal wordt naar een erkend labo voor asbestonderzoek gestuurd. Indien het staal asbesthoudend blijkt te zijn, maakt de aannemer een verrekeningsvoorstel op voor de bijkomend te verwijderen asbesttoepassingen. De aannemer vangt de verwijderingwerkzaamheden pas aan na goedkeuring van de architect en bouwheer. De verwijdering gebeurt volgens artikel De aannemer zorgt ervoor dat overtollig oppervlaktewater afgevoerd wordt. Bij nalatigheid hiervan kan hij kan onder geen beding overmacht inroepen. Massieven worden met geschikte middelen gesloopt. Voor het gebruik van explosieven moeten de nodige toelatingen bekomen worden en moet de bestaande reglementering nageleefd worden. Bij gedeeltelijke afbraakwerken binnen in gebouwen is het strikt verboden om compacte laders of compacte graafmachines te gebruiken, tenzij het Bestuur hiervoor schriftelijk toestemming geeft. De aannemer blijft echter volledig aansprakelijk bij gebeurlijke ongevallen of het berokkenen van schade. AFVOER VAN PUIN Alle in of rond de af te breken constructies achtergelaten inboedel, afval, sluikstorten, e.d. wordt voorafgaandelijk aan de afbraakwerken verzameld en reglementair gestort. Alle afbraakmaterialen worden na de afbraak eigendom van de aannemer en worden volgens vordering van de werken weggevoerd naar officieel erkende stortplaatsen of verwerkingscentra. De aannemer moet op verzoek van het Bestuur de bewijzen hiervan kunnen voorleggen. Het is verboden de openbare weg te belemmeren met de afbraakmaterialen. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 23

24 Onder geen beding worden afbraakmaterialen, puin, vuilnis of afval op de werf achtergelaten, ingegraven of verbrand. ARCHEOLOGIE Indien voorwerpen met een wetenschappelijke of een kunsthistorische waarde ontdekt worden tijdens de sloopwerken, het graafwerk of de verdere uitvoering van de werken, meldt de aannemer dit onmiddellijk aan het Bestuur. Deze voorwerpen worden automatisch eigendom van de bouwheer. De bouwheer heeft het recht om de aannemer bijzondere voorschriften op te leggen tot (voorlopige) vrijwaring, inventarisering, conservering of opruiming van de voorwerpen afbraakwerken asbestverwijdering Het KB 16/03/2006 betreffende de bescherming van de werknemers tegen de risico s van blootstelling aan asbest is van toepassing op de afbraakwerken van elementen die asbest bevatten. Een asbestinventaris van de af te breken gebouwen en/of gebouwdelen is opgemaakt ten laste van de bouwheer en is toegevoegd aan het aanbestedingsdossier. De verwijdering van asbesthoudende materialen is opgenomen in specifieke asbestverwijderingsartikels per toepassing verder in dit hoofdstuk. De aannemer verwijdert de asbesthoudende materialen volgens de in het KB toegelaten methode. In geval van twijfel over de toe te passen verwijderingsmethode neemt de aannemer vóór zijn inschrijving contact op met de regionale directie van het Toezicht op het Welzijn op het Werk om te bepalen welke methode voor de betreffende asbesttoepassing moet gebruikt worden. De aannemer bepaalt op basis hiervan zijn eenheidsprijs voor de asbestverwijdering. Verrekeningen hieromtrent worden niet aanvaard. De techniek van de eenvoudige handelingen die toegelaten is voor sommige hechtgebonden asbesttoepassingen kan door de aannemer zelf uitgevoerd worden. De richtlijnen van het WTCB hieromtrent worden gevolgd (zie o.a. artikel Ontmanteling van elementen uit asbestcement in buitenomstandigheden WTCB-dossiers Nr. 2/2008). De verwijdering van asbest d.m.v. de couveusezakmethode en de methode van de hermetisch gesloten zone mag enkel door een door de minister van werk erkende asbestverwijderingsfirma uitgevoerd worden. Een attest van de erkenning wordt voor de aanvang van de asbestverwijderingswerken voorgelegd aan de architect afbraakwerken schoring De aannemer zorgt ervoor dat de horizontale stabiliteit van aanpalende constructies gevrijwaard blijft. Hij voert hiertoe eventueel de nodige tijdelijke stut- en schoringswerken uit. Deze zijn inbegrepen in de prijs van de afbraakwerken. Vóór uitvoering van de schoringswerken legt de aannemer het principe ter goedkeuring voor aan de architect en/of stabiliteitsingenieur. Eventuele door hen gevraagde aanpassingen worden zonder meerprijs uitgevoerd afbraak volledige constructie algemeen afbraak volledige constructie grenzend aan andere gebouwen Afbraak van op de plannen aangegeven gebouw(en), die aan één of meer zijden grenzen aan de aanpalende gebouwen. De werken omvatten: het opstellen van plaatsbeschrijvingen van de aanpalende gebouwen en de openbare weg; het treffen van de nodige veiligheidsmaatregelen aan de straatzijde volgens de geldende reglementeringen van de gemeente. Eventuele kosten hiervoor zijn ten laste van de aannemer; het treffen van de nodige maatregelen tegen stofhinder, zoals het regelmatig besproeien van de werf met water om opwaaiend puinstof te vermijden; het eventueel afkoppelen, omleiden en/of verwijderen van bestaande nutsleidingen. Eventuele administratieve formaliteiten hiervoor en de eventuele kosten van werken die hiervoor door de nutsmaatschappijen moeten uitgevoerd worden, zijn ten laste van de aannemer; de eigenlijke sloopwerken van het volledige gebouw; Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 24

25 de eventuele huur van speciaal materieel, vrachtwagens en containers en alle bijhorende taksen; het beschermen van de vrij gekomen delen van aangrenzende gebouwen, met bijzondere aandacht voor de waterdichtheid; het afvoeren van alle afbraakmaterialen en puin naar officieel erkende stortplaatsen; de vereiste aanpassings- en dichtingswerken aan de afvoerleidingen ter hoogte van de rioleringsaansluitingen; het nivelleren van de grond na de afbraakwerkzaamheden afbraak volledige constructie grenzend aan andere gebouwen/asbestverwijdering afbraak volledige constructie grenzend aan andere gebouwen/asbestverwijdering dakbedekking FH m2 De bestaande dakbedekking bestaat uit asbesthoudende golfplaten. meeteenheid: m2 meetcode: netto af te breken oppervlakte aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) De bepalingen van artikel zijn van toepassing. De dakbedekking wordt verwijderd met de methode van de eenvoudige handelingen. Aanvullende uitvoeringsvoorschriften (te schrappen door ontwerper indien niet van toepassing) De dakbedekking is sterk verweerd. Extra voorzichtigheid en beschermingsmaatregelen zijn geboden. Cfr. destructieve asbestinventaris: Golplaat dak Gebroken golfplaat (tuin achter badkamer) afbraak volledige constructie grenzend aan andere gebouwen/asbestverwijdering asbestcementbuizen FH st Het gebouw bevat buizen uit asbestcement. meeteenheid: per stuk aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materialen Specificaties Het betreft bovendakse schoorsteenbuizen / rioleringsbuizen in asbestcement. De bepalingen van artikel zijn van toepassing. De asbestcementbuizen worden verwijderd met de methode van de eenvoudige handelingen. Bouwafval in tuin afbraak volledige constructie grenzend aan andere gebouwen/asbestverwijdering vloerafwerking FH m2 De af te breken vloerafwerking bevat asbest. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 25

26 meeteenheid: m2 meetcode: netto af te breken oppervlakte aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materialen Specificaties Een gedeelte van de af te breken vloerafwerking bevat asbest. De asbest bevindt zich in onder de tapijtbekleding. De bepalingen van artikel zijn van toepassing. De aannemer neemt vóór zijn inschrijving contact op met de regionale directie van het Toezicht op het Welzijn op het Werk om te bepalen welke verwijderingsmethode moet toegepast worden. De aannemer bepaalt op basis hiervan zijn eenheidsprijs voor de asbestverwijdering. De vloerafwerking (lijm + tegels / kamerbreed vinyl) moet verwijderd worden met de methode van de hermetisch afgesloten zone Onder de tapijtbekleding, 1 e verdieping afbraak volledige constructie grenzend aan andere gebouwen/asbestverwijdering plaatmateriaal FH m2 Het gebouw bevat asbesthoudend plaatmateriaal. meeteenheid: per stuk aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materialen Specificaties Het plaatmateriaal bestaat uit hechtgebonden asbest. Het plaatmateriaal bevindt zich zowel binnen als buiten, in verschillende ruimtes. De bepalingen van artikel zijn van toepassing. Het plaatmateriaal wordt verwijderd met de methode van de eenvoudige handelingen. Buiten bouwwerk, buitendeuren Kamer straatkant, begane grond Tuin afbraak volledige constructie grenzend aan andere gebouwen/asbestverwijdering raam- en deurkitten FH m De kit rond de ramen en deuren is asbesthoudend. meeteenheid: per stuk aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) De bepalingen van artikel zijn van toepassing. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 26

27 De aannemer neemt vóór zijn inschrijving contact op met de regionale directie van het Toezicht op het Welzijn op het Werk om te bepalen welke verwijderingsmethode moet toegepast worden. De aannemer bepaalt op basis hiervan zijn eenheidsprijs voor de asbestverwijdering. De kit moet op volgende wijze verwijderd worden: eenvoudige handeling, bron fixeren en zonder te beschadigen/breken wegnemen. door daartoe opgeleid personeel en volgens de richtlijnen uit het KB van 16 maart Raam en deurkitten gehele woning afbraak volledige constructie grenzend aan andere gebouwen/slopen gebouw SOG Bestaande gebouw(en) zoals aangeduid op de plannen worden volledig gesloopt aard van de overeenkomst: Som Over Geheel (SOG) Het gebouw wordt gesloopt met inbegrip van de volledige bestaande fundering, riolering en eventuele water- en beerputten, o Bij het uitbreken van de funderingen, kelders, putten en dergelijke moeten deze voldoende worden vrijgemaakt om het Bestuur toe te laten de nodige controle uit te voeren. o Water- en beerputten worden volledig geruimd vóór met de uitbraak begonnen wordt. o Stookolietanks worden gereinigd en verwijderd volgens de voorschriften van Vlarem II. o De putten veroorzaakt door de afbraak van funderingen, kelders en putten worden gevuld met zand. De prijs hiervan is inbegrepen in dit artikel. De grond wordt aangedamd en tot op het voorziene niveau gebracht. o Gebouwen op de perceelsgrenzen (tuinberging) o Tuinhuizen o Zwerfvuil/bouwafval reeds aanwezig op de bouwplaats De aannemer neemt de nodige maatregelen om de aanpalende gebouwen te beschermen. Eventuele (tijdelijke of blijvende) versterkingen en waterdichtingen zijn inbegrepen in dit artikel. Hij brengt eventueel noodzakelijke tijdelijke schoring aan volgens artikel De aannemer zorgt dat alle littekens aan aanpalende of te behouden constructies, die ontstaan zijn door de afbraak, worden hersteld. Het leveren en plaatsen van gelijkaardige materialen die hiervoor nodig zijn, is inbegrepen in dit artikel. Alle gaten en openingen in de te behouden aangrenzende gevels (al dan niet ontstaan door de beschreven afbraakwerken o.a. door het verwijderen van balklagen, T-ijzers, e.d.) moeten zorgvuldig dichtgemetseld te worden met nieuwe bakstenen. Losse stenen worden uitgenomen en vervangen door nieuw metselwerk. Niet hechtende mortel ter plaatse van het opmetsen wordt uitgekrabd. De delen van aanpalende constructies die wegens het slopen aan weersinvloeden zijn blootgesteld, moeten afdoende beschermd worden. Al het uitspringend metselwerk op de gemene muren (incl. schouwen) wordt afgebroken zodat deze muren volledig glad zijn. Alle bepleisteringen en andere materialen die het inwateren van de muren kunnen veroorzaken worden zorgvuldig verwijderd. Eventuele schouwen van aanpalende woningen die in dienst moeten blijven worden naar behoren opgetrokken, conform NBN B en NBN EN Aanvullende uitvoeringsvoorschriften (te schrappen door ontwerper indien niet van toepassing) De op plan aangeduide scheidingsmuren van aanpalende gebouwen moeten afgewerkt worden met gevelsteen. De levering en plaatsing van deze materialen is opgenomen onder de respectievelijke artikels. Woning en geheel van bijgebouwen (tuinberging, tuinhuis,...) Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 27

28 afbraak volledige constructie grenzend aan andere gebouwen/ondergrondse massieven VH m3 Supplement voor het verwijderen van onverwacht aangetroffen funderingsmassieven, die eerst met aangepast mechanisch materieel bewerkt moeten worden, voor ze uit de grond gehaald kunnen worden. meeteenheid: m3 meetcode: enkel funderingsmassieven met een volume groter dan 0,5 m3 mogen in rekening gebracht worden. Massieven kleiner dan 0,5 m3 zijn standaard inbegrepen in de aanneming. aard van de overeenkomst: Vermoedelijke Hoeveelheid (VH) De aannemer verwittigt onmiddellijk het Bestuur wanneer hij onverwachte, moeilijk uit te breken funderingsmassieven ontdekt. Het bestuur moet vóór het uitbreken van deze massieven toestemming geven om dit te verrekenen onder dit artikel. Achteraf wordt geen goedkeuring meer gegeven. De opmeting van de uitgebroken ondergrondse massieven gebeurt in aanwezigheid van de architect. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 28

29 04. GEBOUWPRESTATIES gebouwprestaties - algemeen Dit bestek is opgesteld conform de wettelijke vereisten en de eventueel aanvullende gebouwprestaties. De aannemer zal alle nodige maatregelen treffen voor en tijdens de uitvoering van de werken zodat de beoogde resultaten behaald worden. De in dit hoofdstuk vermelde prestaties moeten gehaald worden, zelfs als verdere bepalingen in het bestek dit tegenspreken. De aannemer signaleert het onmiddellijk aan de ontwerper als hij tegenstellingen in het bestek ontdekt. Een goede coördinatie van de werken met de onderaannemers is onontbeerlijk energieprestatie en binnenklimaat (EPB) algemeen PM Algemeen Het gebouw en de inviduele wooneenheden voldoen aan de voor het project geldende EPBeisen. De voorgestelde materialen en componenten moeten volgens de bepalingen van de EPBrekenmethodiek gevaloriseerd kunnen worden in de definitieve EPB-aangifte. Dit kan betrekking hebben op de warmtegeleidingscoëfficiënt van isolatiematerialen, het rendement van warmteterugwinapparaten, (niet-limitatief). Aanvullende specificaties De verslagen opgemaakt door de EPB-verslaggever zijn bij het aanbestedingsdossier gevoegd. Afwijkend op de wettelijke eisen worden volgende strengere eisen opgelegd: K-peil (gebouw): max. K35 E-peil (app): max. App A: E43 App B: E40 App C: E35 Specifieke eisen zoals vermeld in EPB-verslag met betrekking tot specifieke schildelen, deze hebben steeds voorrang op vermeldingen op plannen en bestek. Minimale ventilatiedebieten zoals opgenomen in de lijst ventilatiedebieten gevoegd bij het EPB-verslag luchtdichtheid - algemeen PM Algemeen Om het beoogde E-peil te behalen dient het gebouw voldoende luchtdicht te worden uitgevoerd. De aannemer dient daarom een pressurisatieproef, ook wel blowerdoor of opblaasproef genoemd, te laten uitvoeren door een onafhankelijk controle-organisme. De proef gebeurt volgens de NBN EN norm. De gebouwschil wordt luchtdicht uitgevoerd en moet, gemeten door een luchtdichtheidsmeting, overeenkomstig artikel , voldoen aan de eis: App. A: v 50 < 3.57 m3/hm2 App. B: v 50 < 3.07 m3/hm2 App. C: v 50 < m3/hm2 De aannemer wordt er uitdrukkelijk op gewezen dat deze waarde gehaald dient te worden. Maatregelen die mogelijks niet expliciet beschreven staan, maar die wel nodig zijn voor het behalen van de nodige luchtdichtheid zullen door de aannemer dan ook op eigen initiatief en kosteloos uitgevoerd worden. Tijdens de uitvoering van de werken zal de aannemer in samenspraak met de ontwerper speciale aandacht schenken aan het luchtdicht bouwen en de nodige uitvoeringstechnieken toepassen zonder dat dit enige meerkosten voor de opdrachtgever met zich meebrengt. Indien zou blijken dat het behaalde resultaat van de blowerdoor hoger ligt dan de vooropgestelde maxmale waarde, dan zijn de nodige aanpassingen volledig ten laste van de aannemer. De TV 255 Luchtdichtheid van gebouwen (WTCB) geldt als code van goede praktijk. Onverminderd alle specifieke bepalingen verder in het bestek worden alle aansluitingen tussen de componenten van de gebouwschil (ruwbouw, buitenschrijnwerk, daken, vloeren, ) luchtdicht uitgevoerd. Doorvoeren door muren moeten steeds op voorhand voorzien worden Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 29

30 d.m.v. ingemetselde buisstukken of nadien geboord worden met een geschikte boor en diameter. De doorvoeropeningen mogen in geen geval gekapt worden en moeten op luchtdichte wijze afgewerkt worden. Alle ingrepen in de gebouwschil voor elektriciteit, sanitair, verwarming, ventilatie, worden luchtdicht afgewerkt. De proef wordt uitgevoerd in de afwerkfase van het gebouw, na voltooiing van de technieken en bij voorkeur vlak voor oplevering. Het tijdstip wordt bepaald in samenspraak met de architect. Bij deze test moet de vooropgestelde luchtdichtheidseis behaald worden en moet er ook een proefrapport en conformiteitsverklaring afgeleverd worden. Er wordt nadrukkelijk op gewezen dat het herstellen en bijsturen van tekortkomingen in deze fase moeilijk kan zijn. De aannemer zal dan ook alle nodige maatregelen treffen voor en tijdens de uitvoering van de werken zodat de beoogde resultaten behaald worden. Een goede coördinatie van de werken met de onderaannemers is dan ook onontbeerlijk. De aannemer kan eventueel tussentijdse proeven uitvoeren. Deze richtinggevende proeven kunnen pas uitgevoerd worden indien de gebouwschil volledig dicht is. Bij voorkeur vinden deze proeven plaats voor de start van de binnenafwerking (muren wel reeds gepleisterd). Aanwezige lekken kunnen dan nog eenvoudig opgespoord en bijgewerkt worden. Deze tussentijdse proeven zijn steeds ten laste van de aannemer. Wordt de vooropgestelde luchtdichtheidseis tijdens de laatste proef niet gehaald, dan moet het luchtdichtheidsscherm opnieuw worden bijgewerkt. Deze kosten, de eventuele kosten voor het verwijderen en terugplaatsen van reeds geplaatste afwerkingslagen en de bijkomende proeven zijn ten laste van de aannemer. Aanvullende specificaties Er wordt voor de afwerkingsfase verplicht 1 richtinggevende proef uitgevoerd op een wooneenheid aangeduid door het Bestuur. Tijdens deze proef waarbij ook de architect aanwezig is, worden actief lekken opgespoord. Hiervan wordt een verslag opgesteld. Deze proef is inbegrepen in dit artikel akoestiek - algemeen PM Algemeen De norm NBN S Akoestische criteria voor woongebouwen is van toepassing op alle wooneenheden in dit bouwproject. Deze norm bepaalt de vereisten waaraan voldaan moet worden aangaande lucht- en contactgeluidisolatie, gevelisolatie, het lawaai van technische installaties en de beheersing van de nagalm van specifieke ruimten. Tenzij anders vermeld is het vereiste prestatieniveau normaal akoestisch comfort. Aanvullende specificaties De eisen met betrekking tot luchtgeluidisolatie worden voor de voorlopige oplevering gecontroleerd met een akoestische meting volgens art De eisen met betrekking tot contactgeluidisolatie worden voor de voorlopige oplevering gecontroleerd met een akoestische meting volgens art De eisen met betrekking tot gevelisolatie worden gecontroleerd met een akoestische meting volgens art De proef wordt uitgevoerd op het door het Bestuur aangeduide gevelvlak. De eisen met betrekking tot installatielawaai worden gecontroleerd met een akoestische meting volgens art brandveiligheid - algemeen PM Algemeen Zijn van toepassing op deze werken en dienen ten allen tijde gerespecteerd te worden : Het Koninklijk Besluit van 7 juli 1994 (gewijzigd bij KB van 19 december 1997, 4 april 2003, 13 juni 2007, 1 maart 2009 en 12 juli 2012) tot vaststelling van de basisnormen voor preventie van brand en ontploffing waaraan de nieuwe gebouwen moeten voldoen : Bijlage 1 (terminologie) Bijlage 2 (lage gebouwen LG) Bijlage 5 (reactie bij brand van materialen). Welzijnswet (4 augustus 1996), Codex over het Welzijn op het Werk (omvat o.a. het K.B. van 17 juni 1997 betreffende de veiligheids- en gezondheidssignalering op het werk, het K.B. van 10 oktober 2012 tot vaststelling van de algemene basiseisen waaraan arbeidsplaatsen moeten beantwoorden en het K.B. van 28 maart 2014 betreffende de Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 30

31 brandpreventie op de arbeidsplaatsen) en Art.52 van het A.R.A.B (Algemeen Reglement op de Arbeidsbescherming), indien er in de inrichting personeel wordt tewerkgesteld. Bijlagen 1, 2/1, 5/1 en 7 aan het Koninklijk Besluit van 7 juli 1994 tot vaststelling van de basisnormen voor de preventie van brand en ontploffing waaraan de nieuwe gebouwen moeten voldoen (B.S. van 26 april 1995) en latere wijzigingen Bijlage 1 aan het Besluit van de Vlaamse Regering van 9 december 2011 tot vaststelling van de specifieke brandveiligheidsnormen waaraan ouderenvoorzieningen en centra voor herstelverblijf moeten voldoen en tot bepaling van de procedure voor de uitrei-king van het attest van naleving van die normen (B.S. van 9 maart 2012). Decreet houdende de beveiliging van woningen door optische rookmelders van 1 juni 2012 (B.S. van 13 juli 2012) en latere wijzigingen Het Besluit van 5 juni 2009 van de Vlaamse Regering tot vaststelling van een gewestelijke stedenbouwkundige verordening betreffende toegankelijkheid. Het Koninklijk besluit betreffende de tijdelijke of mobiele bouwplaatsen van 25 januari 2001 en alle latere wijzigingen en aanvullingen. De bijlage(s) lage gebouwen is van toepassing. Aanvullend op de basisnormen kunnen ook bijkomende en/of afwijkende voorschriften van de gemeente of lokale brandweer van toepassing zijn. De specifieke eisen van de brandweer zoals opgenomen in de vergunning en het brandadvies. Alle eisen hierin opgenomen dienen door de aannemer gerespecteerd te worden. Bij onduidelijkheden of twijfel zal de aannemer het bestuur / de architect steeds tijdig verwittigen. Aanvullende specificaties De verslagen van de besprekingen bij de brandweer zijn aan het dossier toegevoegd. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 31

32 05. PROEVEN proeven - algemeen Algemene proeven die uitgevoerd worden voor de voorlopige oplevering waarmee gecontroleerd wordt of de vereiste gebouwprestaties behaald worden. Naast de hieronder beschreven proeven kunnen in het bestek nog andere proeven of keuringen geëist worden. Deze zijn opgenomen in de betreffende artikels proeven - luchtdichtheidsmeting Bij een luchtdichtheidsmeting (ook blowerdoortest of pressurisatieproef genoemd) wordt een ventilator in een opening van de gebouwschil geplaatst en het gebouw achtereenvolgens in over- en onderdruk gezet ten opzichte van de buitenomgeving. Met het gemeten lekdebiet kunnen dan een aantal afgeleide grootheden berekend worden. Deze post moet steeds omvatten: het monteren en afstellen van de meetapparatuur; alle voorbereidende werken zoals het sluiten of afdichten van openingen, vullen van sifons, openen van binnendeuren, nodig voor een correcte meting; het uitvoeren van de vereiste metingen bij onder- en overdruk; de opmaak en het bezorgen van het proefverslag; het afleveren van de conformiteitsverklaring. De kostprijs voor het afleveren van de conformiteitsverklaring door de kwaliteitsorganisatie zijn ook inbegrepen in deze post. ALGEMEEN De luchtdichtheidsmeting wordt uitgevoerd conform de norm NBN EN Thermische eigenschappen van gebouwen - Bepaling van de luchtdoorlatendheid van gebouwen Overdrukmethode, methode A, aangevuld met de specificaties van bijlage VI - Bijkomende specificaties voor de meting van de luchtdichtheid van gebouwen in het kader van de EPBregelgeving van het MB van 02/04/2007. De proef wordt uitgevoerd conform STS-P 71-3 en door een erkend luchtdichtheidsmeter ingeschreven in een kwaliteitskader volgens Bijlage 6 van STS-P VOORBEREIDING Voor de start van de proef worden de grenzen van de te meten zone nauwkeurig vastgelegd. Deze zone moet in samenspraak met de ontwerper en de EPB-verslaggever bepaald worden, overeenstemmend met de opdeling van het gebouw in de EPB-aangifte. In de meeste gevallen valt de te meten zone samen met het beschermd volume. De testoppervlakte van de gebouwschil A test en het interne volume V worden door de ontwerper of EPB-verslaggever meegedeeld aan de uitvoerder, die de waardes mee opneemt in het proefverslag. Alle systemen die lucht aan de te meten zone toevoeren of eraan onttrekken worden stilgezet. Bewuste openingen in de gebouwschil met sluitingsinrichting worden gesloten, maar niet afgedicht. Hieronder vallen o.a. regelbare ventiltieopeningen, afvalwaterafvoerbuizen (gevulde sifon). In sommige gevallen moeten bewuste openingen dichtgehouden worden door bijkomende voorzieningen zoals een stuk kleefband (bijv. brievenbus, ). De gebruikte voorziening mag in geen geval gebruikt worden om de dichtheid van de openingen in gesloten toestand te verhogen. Openingen van mechanische ventilatiesystemen worden afgedicht door ofwel alle individuele ventielen af te dichten, ofwel de hoofdkanalen af te dichten tussen ventilator en gebouwschil ofwel de buitenopeningen af te dichten. Afdichten betekent hier het hermetisch afsluiten met alle mogelijke geschikte middelen; sluiten betekent het gebruik van de op de betrokken opening aanwezige sluitingsrichting zonder de luchtdichtheid van de opening in gesloten toestand te verhogen. Alle openingen binnen de te meten zone moeten geopend worden met uitzondering van de deuren van ingemaakte kasten en toiletten. Bestanddeel van het gebouw Buitendeur Behandeling bewuste openingen (Methode A) Gesloten (bij voorkeur met Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 32

33 Buitenvenster Deur naar een binnenruimte buiten de gemeten zone (bijvoorbeeld naar een kelder, een garage, enz.) Luik naar een binnenruimte buiten de gemeten zone (bijvoorbeeld naar een zolder, een geventileerde kruipruimte, een onbewoonbare zolderruimte, enz.) Deur binnenin de gemeten zone (met uizondering van deur van wandkasten en van toiletten) Regelbare ventilatieroosters (met inbegrip van RTO en RAO volgens NBN D Mechanische toevoer- en afvoeropening Vast ventilatierooster (niet regelbaar bijvoorbeeld: luchttoevoer voor een stookketel, een droogkast, een dampkap, enz.) Luchtafvoeropening bijvoorbeeld voor een droogkast of een dampkap (indien er geen sluiting voorhanden is op de opening zelf, kan het toestel dat op de opening aangesloten is desgevallend gesloten worden.) Brievenbus die in de gebouwschil geïntegreerd is Schoorsteen (haard, stookketel, kachel, enz.) Afvalwaterafvoer Ontluchting van de afvalwaterafvoer sleutel) Gesloten Gesloten Gesloten Open Gesloten Afgedicht of dichtgestopt met een ballon Niet afgedicht Gesloten (als er een sluiting voorhanden is) Gesloten Gesloten Gevulde sifon Niet afgedicht MEETPROCEDURE De pressurisatie-apparatuur wordt in een veilig toegankelijke buitenopening geplaatst die de grootste luchtdichtheid biedt, in volgorde van voorkeur: vensterdeur of venster met een elastische dichting over de volledig omtrek, deur uitgerust met afdichting onderaan, deur zonder afdichting onderaan. Zelfklevende tape kan gebruikt worden om de luchtdichtheid aan de rand van de apparatuur te verzekeren. Er worden twee reeksen van metingen uitgevoerd: één met overdruk en één met onderdruk. Het grootste drukverschil moet minstens 50 Pa bereiken, bij voorkeur 100 Pa (in absolute waarde). Tijdens de proef kunnen met de blote hand, rookgasbuisjes of een IR-camera nog aanwezige lekken opgespoord en waar mogelijk bijgewerkt worden. PROEFVERSLAG Het proefverslag moet minstens volgende informatie bevatten: gegevens uitvoerder meting (naam, adres en btw-nummer onderneming, datum, naam en handtekening uitvoerder) gegevens aanvrager (naam, adres) gegevens gebouw en de gemeten zone: adres omschrijving van de gemeten zone, aangevuld met aanduiding op de bouwplannen (grondplannen en doorsneden) toestand (in- of uitgeschakeld) verwarming, ventilatie en andere toestellen toestand bewuste openingen (gesloten of niet gesloten), positie van de afdichting van ventilatieknanalen) gegevens over de proef: merk, type en positie van de pressurisatie-apparatuur en meetapparaten laaste ijkingsdatum apparatuur en naam van instelling die ijking uitgevoerd heeft beschrijving van het type van opening waarin de appartuur geplaatst werd binnen- en buitentemperaturen detail van de drukverschillen bij nuldebiet, gemeten voor en na de proef, en drukverschil bij gemiddeld nuldebiet gebruikt in de berekeningen gegevens van de relatie debiet/druk bij overdruk en bij onderdruk verantwoording indien de bereikte maximale druk lager is dan 100 Pa dubbele logaritmische grafiek met de gegevens en regressielijnen bij overdruk en bij onderdruk resultaat van de tussenberekeningen zowel bij overdruk als bij onderdruk; coëfficiënt C env en exponent n verkregen door regressie, gecorrigeerde coëfficiënt C L en V 50 gemiddeld luchtlekdebiet V 50 binnenvolume V (volgens NBN EN 13829) infiltratievoud n 50 Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 33

34 testoppervlakte van de gebouwschil A test (volgens definitie in de EPB-regelgeving) luchtlekdebiet per oppervlakte-eenheid van de gebouwschil 50 de verklaring: Bij de luchtdichtheidstest werden alle voorschriften in het kader van de EPBregelgeving zoals bescherven in het Specificatiedocument, versie x van dd mm jjjj, gerespecteerd (zie v proeven luchtdichtheidsmeting / wooneenheid FH st meeteenheid: per wooneenheid aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) app A app B app C Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 34

35 DEEL 1 ONDERBOUW 10. GRONDWERKEN grondwerken - algemeen voorafgaande afgraving van het terrein - algemeen voorafgaande afgraving terrein - ontzoden FH m voorafgaande afgraving terrein - afgraven teelaarde FH m voorafgaande afgraving terrein - machinale nivellering FH m uitgraving bouwputten - algemeen uitgraving bouwputten - rioleringselementen PM uitgraving sleuven - algemeen uitgraving sleuven - funderingssleuven FH m uitgraving sleuven - funderingsbalken FH m uitgraving sleuven - ondergrondse leidingen PM grondverzet - algemeen grondverzet - projectopvolging SOG grondverzet - afvoer uitgegraven bodem grondverzet afvoer uitgegraven bodem/naar erkende stortplaats grondverzet afvoer uitgegraven bodem/naar erkende stortplaats klasse I VH m verwijdering massieven - algemeen VH m bronbemaling algemeen SOG aanvullingen algemeen aanvullingen - wederaanvullingen aanvullingen wederaanvullingen/grond van uitgravingen PM aanvullingen wederaanvullingen/aangevoerde grond VH m aanvullingen wederaanvullingen/gestabiliseerd zand VH m FUNDERINGEN OP STAAL funderingen op staal algemeen funderingszolen en -stroken - algemeen funderingszolen en -stroken - ongewapend beton VH m funderingszolen en stroken - gewapend beton VH m ondergronds metselwerk algemeen ondergronds metselwerk - betonblokken ondergronds metselwerk betonblokken/muurdikte 35 cm VH m ondergronds metselwerk betonblokken/muurdikte 40 cm VH m doorbrekingen ondergronds metselwerk algemeen doorbrekingen ondergronds metselwerk aansluitbocht FH st aardingslus algemeen aardingslus gebouw FH m SPECIALE FUNDERINGEN speciale funderingen - algemeen algemeen - diepsonderingsverslag 20 Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 1

36 funderingsbalken - algemeen funderingsbalken - stortklaar beton FH m VLOERLAGEN ONDERBOUW vloerlagen onderbouw - algemeen draagvloeren op volle grond - algemeen draagvloeren op volle grond - stortklaar gewapend beton FH m vochtwerende lagen - algemeen vochtwerende lagen - folies vochtwerende lagen folies/pe PM vochtwerende lagen - bitumenglasvlies PM ONDERGRONDSE LEIDINGEN ondergrondse leidingen - algemeen rioolbuizen - algemeen rioolbuizen kunststof rioolbuizen kunststof/pvc rioolbuizen kunststof/pvc diam 110 FH m rioolbuizen kunststof/pvc diam 125 FH m rioolbuizen kunststof/pvc diam 160 FH m toezichtputten - algemeen toezichtsputten - kunststof toezichtputten kunststof/pvc toezichtputten kunststof/pvc enkelvoudig 400mm FH st toezichtputten kunststof/pvc dubbel met sifon 400mm FH st putdeksels en roosters - enkel deksel putdeksels en roosters - enkel deksel gietijzer B125 FH st putdeksels en roosters - enkel deksel beton, inleg terrastegels B125 FH st afvalwaterbehandeling - algemeen afvalwaterbehandeling septische putten FH st regenwaterbehandeling - algemeen regenwaterbehandeling - regenwaterputten regenwaterbehandeling regenwaterputten/beton FH st regenwaterbehandeling - hergebruik regenwater PM regenwaterbehandeling - voorfilters FH st regenwaterbehandeling - overloop en terugslagklep FH st regenwaterbehandeling infiltratievoorzieningen regenwaterbehandeling infiltratievoorzieningen/infiltratieblokken FH st aansluitingen - algemeen aansluitingen - openbare riolering FH st aansluitingen doorvoer- en wachtbuizen PM aansluitingen wachtput FH st 38 Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 2

37 10. GRONDWERKEN grondwerken - algemeen Alle graafwerken noodzakelijk voor het verwezenlijken van de bouwputten en sleuven, alle wederaanvullingen rondom de gerealiseerde funderingen en/of kelders van de op te richten gebouwen. Behalve de in de volgende artikels beschreven werken, omvat de post grondwerken ook steeds: het nauwkeurig uitzetten en controleren van de uit te graven zones en peilen van de bouwputten en/of sleuven; het ter plaatse brengen en de installatie van het benodigde materieel, graafmachines, e.a.; het uitbreken en wegruimen van hindernissen of massieven met een volume kleiner dan 0,5 m3; de ongeschonden vrijwaring, de eventuele verlegging of terugplaatsing van aangetroffen kabels en leidingen; het droog houden van de bouwputten en sleuven ten gevolge van neerslag en/of grondwater (tenzij dit apart gemeten wordt onder artikel 10.60). AARD VAN HET TERREIN - GRONDONDERZOEK De aannemer wordt, door het feit van zijn inschrijving, geacht voorafgaandelijk kennis te hebben genomen van het terrein en de bodemgesteldheid, zodat dit geen aanleiding kan geven tot het indienen van verrekeningen, behalve de toegestane meerwerken voor onvoorziene omstandigheden en/of de afrekening van vermoedelijke hoeveelheden die expliciet in het bestek en de samenvattende opmeting worden vermeld. De opdrachtgever zal instaan voor het aanleveren van: de benodigde informatie omtrent de milieuhygiënische kwaliteit, die de aannemer in staat moet stellen om zijn prijszetting te maken, rekening houdend met de wetgeving m.b.t. het werken met uitgegraven bodem; het diepsonderingsverslag. Deze documenten worden als bijlage gevoegd bij de aanbestedingsdocumenten. De kosten voor deze grondonderzoeken vallen behoudens andere bepalingen ten laste van de bouwheer. WIJZE VAN UITVOERING - PLANNING Alle op het terrein achtergelaten inboedel, afval, sluikstorten, e.d. wordt voorafgaandelijk aan de werken verzameld en reglementair gestort. De graafwerken moeten, volgens de aard van het terrein en volgens noodwendigheid, machinaal of handmatig, uitgevoerd worden. Er worden geen verrekeningen toegestaan voor graafwerken die handmatig moeten uitgevoerd worden. Er wordt uitsluitend in droge bouwputten gewerkt. Indien artikel betreffende bronbemalingen niet opgenomen is in dit bestek wordt deze automatisch beschouwd als een last van de aanneming, zonder recht op enige prijsverrekening. Mits alle voorschriften van dit bestek en de plannen nageleefd worden en mits geen schade wordt aangebracht aan werken in uitvoering en/of aan bestaande bouwwerken, wordt de uitvoeringswijze overgelaten aan het initiatief van de aannemer, die er de volle verantwoordelijkheid voor draagt. BESCHERMINGSMAATREGELEN De aannemer zal zich voor de aanvang van de graafwerken per aangetekend schrijven informeren bij de gemeente waar de ondergrondse leidingen lopen en of deze een risico kunnen inhouden bij de geplande werkzaamheden. Registratie en planaanvraag via het KLIP. De verplichtingen voor de aannemer, m.b.t. elektrische kabels worden verwoord in het AREI (artikel ) en het ARAB (artikel 260bis). Bij schade aan een ondergrondse kabel tijdens de uitvoering van de werken zal de aannemer hiervoor aansprakelijk worden gesteld. De werkzaamheden mogen geen schade aanrichten aan de aan de gang zijnde werken of aan bestaande bouwwerken. De bodems van bouwputten en sleuven worden beschermd tegen elke schade door water of vorst. Iedere gebeurlijke schade valt ten laste van de aannemer. De aannemer treft alle nodige schikkingen om afkalvingen tijdens de uitvoering van de werken te vermijden. Indien de graafwerken de stabiliteit van bepaalde constructies in het gedrang kunnen brengen, verwittigt de aannemer onmiddellijk het bestuur. De graafwerken mogen pas weer aangevangen worden na het akkoord van het bestuur en na het eventueel nemen van maatregelen zoals het plaatsen van doeltreffende stutten, schoringen of onderschoeiingen. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 3

38 VERREKENINGEN De voorziene afmetingen en diepte van de funderingssleuven en/of bouwputten worden vermeld op de plannen, in het bestek en/of de gedetailleerde meetstaat. Er worden hieromtrent geen wijzigingen of verrekeningen toegestaan. De architect/stabiliteitsingenieur kan echter in elke fase van de uitgraving eisen sleuven en/of bouwputten dieper of minder diep uit te voeren dan het aanvankelijk voorgeschreven niveau vanwege de toestand van de blootgemaakte grond. Meer- of minwerken die hieruit voortspruiten, worden verrekend in de diepte (niet in de breedte) en aan de eenheidsprijs voorzien in de offerte. Zonder uitdrukkelijke goedkeuring van de architect/stabiliteitsingenieur is het verboden de uitgravingen dieper uit te voeren dan voorzien. Indien dit toch zou gebeuren en/of bouwputten door toedoen van de aannemer beschadigingen hebben ondergaan, heeft de architect het recht een bepaalde aanvulling op te leggen, waarbij de aannemer niet zal vergoed worden voor alle hieruit voortvloeiende bijkomende uit te voeren grond- en graafwerken, aanvullingen, funderings-, metsel- en andere werken. MASSIEVEN - ONVOORZIENE HINDERNISSEN Bij het uitvoeren van de grond- en graafwerken verwijdert de aannemer alle overtollige hindernissen (oude funderings- en metselwerkmassieven, oude rioleringsbuizen, rioleringsputten, en alle hindernissen zoals ingegraven puin, wortelstronken, ). Bij het vaststellen van bijzondere hindernissen of ernstige gebreken in de grond die de stabiliteit en/of het gebruik van de constructie nadelig kunnen beïnvloeden, zoals oude waterputten, slappe grondlagen of allerhande verontreinigingen, verwittigt de aannemer onmiddellijk de architect en/of de stabiliteitsingenieur, die verdere instructies zal geven voor het verwijderen van deze hindernissen, het oplossen of saneren van het gebrek. De werken voortvloeiend uit deze instructies worden achteraf verrekend na overeenkomst over de prijs. Indien de aannemer bij het graven van de bouwputten zou stoten op massieven of hindernissen, met een volume kleiner dan 0,5 m3, dan worden deze elementen verwijderd, zonder enige meerprijs. Veiligheid Toegangen tot de bodem van bouwputten worden behoorlijk aangelegd. Ze worden in goede staat onderhouden en moeten alle nodige veiligheid bieden. De opstelling van graafmachines gebeurt overeenkomstig de voorschriften van het ARAB, de aanbevelingen van het NAVB en het veiligheids- en gezondheidsplan. Indien de architect, stabiliteitsingenieur en/of veiligheidscoördinator-verwezenlijking dit zouden eisen, moet de aannemer waar nodig bijkomende veiligheidsmaatregelen nemen, aangepaste middelen gebruiken en/of zijn uitvoeringsplanning herzien. Hieromtrent zullen geen verrekeningen worden aanvaard. Keuring De aannemer verwittigt tijdig de architect en/of de ingenieur, om de uitgravingen te controleren en voert geen werken uit die een visuele controle door de architect/ingenieur zouden kunnen hinderen. De afmetingen van de bouwputten en sleuven moeten het daarbij mogelijk maken alle werken gemakkelijk uit te voeren en te controleren. De ontwerper en/of de ingenieur stabiliteit controleert de diepte, de bodem en de afmetingen van de putten en de sleuven, vooraleer de aannemer mag overgaan tot het betonstorten van de funderingen en het wederaanvullen. De toleranties in min of meer, op de peilen van een willekeurig profiel bedragen in grond maximaal 3 cm en in rotsachtige bodem maximaal 5 cm voorafgaande afgraving van het terrein - algemeen voorafgaande afgraving terrein - ontzoden FH m2 Voorafgaandelijk wegnemen van de graszoden op al de delen van het terrein, waarop de bouwwerken zullen worden opgericht en/of de overtollige grond zal worden gestort. meeteenheid: per m2 meetcode: netto af te graven oppervlakte. Deze oppervlakte wordt berekend door aan de zone van de bebouwde oppervlakte aan alle afmetingen (lengte en breedte) 1 meter toe te voegen. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 4

39 De graszoden worden afgegraven over een dikte van 10 cm. De zoden worden weggevoerd buiten de bouwplaats conform Vlarema Ontzoden van de bouwzone ifv de geplande werken. Ontzoden van de zones voor verhardingen voorafgaande afgraving terrein - afgraven teelaarde FH m2 Wegnemen van de teelaarde op alle delen van het terrein waar de bouwwerken en eventuele verhardingen voorzien zijn, alsook waar de overtollige grond zal worden gestort. Als geen afzonderlijke ontzoding wordt voorgeschreven, mogen de aanwezige grassen en hun wortels samen met de teelaarde in één laag worden verwijderd. meeteenheid: per m2 meetcode: netto af te graven oppervlakte. Deze oppervlakte wordt berekend door aan de zone van de bebouwde oppervlakte aan alle afmetingen (lengte en breedte) 1 meter toe te voegen. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) De teelaarde wordt afgegraven over de volledige dikte van de aanwezige teelaardelaag. Na afgraving wordt de nodige hoeveelheid teelaarde, bestemd voor de omgevingsaanleg, gezuiverd van zoden en andere insluitsels. De gezuiverde teelaarde wordt binnen de bouwplaats gestapeld op een door het Bestuur aan te duiden plaats. De teelaarde wordt opgestapeld in taluds van maximum 1,5 m hoog en 3 m diameter. De overtollige teelaarde wordt afgevoerd volgens artikel Afgraven teelaarde in bouwzone ifv geplande werken. Afgraven teelaarde in zones voor verhardingen voorafgaande afgraving terrein - machinale nivellering FH m2 De machinale nivellering heeft betrekking op het verwezenlijken van de nieuwe profielen van het grondoppervlak onder de bestaande hoogtepeilen. meeteenheid: per m2 meetcode: netto te nivelleren oppervlakte. Deze oppervlakte wordt berekend door aan de zone van de bebouwde oppervlakte aan alle afmetingen (lengte en breedte) 1 meter toe te voegen. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Het terrein wordt eerst ontdaan van alle puin, afval en overtollige plantengroei die zich nog op het terrein zouden bevinden. Deze voorbereidende werken en de afvoer ervan buiten de bouwplaats zijn integraal inbegrepen in de eenheidsprijs. Alle behandelingen en vervoer worden voorzien als een last van de aanneming. De voorafgaandelijke verwijdering van de teelaarde (en desgevallend afzonderlijke ontzoding) worden vermeld in voorgaande artikels. De grond wordt afgegraven tot op het peil aangeduid op de uitvoeringsplannen. Alle te hergebruiken grond voor wederaanvullingen en/of ophogingen wordt gestapeld binnen de bouwplaats op een door het Bestuur aan te duiden plaats. De overtollige grond wordt afgevoerd volgens artikel Machinale nivellering ifv het bereiken van de gewenste niveau s. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 5

40 uitgraving bouwputten - algemeen De uitgravingen hebben tot doel de voorziene bouwputten te realiseren (ongeacht of deze boven of onder het freatisch oppervlak zijn gelegen). De bouwputten worden waterpas en zuiver uitgegraven tot op het niveau voorgeschreven door de architect/ingenieur. De funderingsaanzet ligt daarbij minstens op vorstvrije diepte (80 cm) en tot op draagkrachtige grond. Bij het uitgraven moet erop gelet worden dat de uiteindelijke bodem van de put niet losgewoeld wordt. In elk geval moet de bodem vlak en genivelleerd zijn. De bodem moet bovendien gezuiverd worden van alle organisch afval en puin, ijzer of andere materialen die harde plaatsen of inklinkingen kunnen veroorzaken. De aannemer mag slechts starten met de funderingswerken of de bouwput dempen na akkoord van de architect of ingenieur betreffende de juiste diepte. Dit wordt opgetekend in het werfdagboek. De aannemer plaatst de nodige veilige toegangen tot de bodem van de bouwput en houdt ze in goede staat gedurende de uitvoering van de werken. Alle te hergebruiken grond voor aanvullingen en/of ophogingen, wordt gestapeld binnen de bouwplaats op een door het Bestuur aan te duiden plaats. Informatie over de grondwaterstand is terug te vinden in het diepsonderingsverslag dat als bijlage bij de aanbestedingsdocumenten gevoegd is uitgraving bouwputten - rioleringselementen PM De nodige uitgravingen tot realisatie van bouwputten voor rioleringselementen, zoals inspectieputten, septische putten en regenwaterputten (ongeacht of deze boven of onder het freatisch oppervlak zijn gelegen), inclusief het hergebruik van het uitgegraven materiaal als aanvulling. De overtollige grond wordt eigendom van de aannemer en wordt afgevoerd buiten het bouwterrein, dit is inbegrepen in de betreffende posten rioleringselementen. aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). De graafwerken zijn begrepen in de eenheidsprijzen voor het leveren en plaatsen van deze elementen. De zone voor de rioleringselementen wordt uitgegraven tot op het peil aangeduid op de uitvoeringsplannen. En minstens tot op drukvaste bodem. Uitgravingen voor o.a. septische put(ten), regenwaterput(ten), infiltratieblokken, toezichtput(ten), uitgraving sleuven - algemeen uitgraving sleuven - funderingssleuven FH m3 Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 6

41 De nodige uitgravingen tot realisatie van de funderingssleuven en/of vorstranden (gelegen zowel onder als boven het freatisch oppervlak), inclusief het hergebruik van het uitgegraven materiaal als wederaanvulling. De afvoer van overtollige uitgegraven grond wordt beschreven onder artikels meeteenheid: per m3 meetcode: het te meten volume wordt berekend door de breedte van de funderingszool/vorstrand te vermenigvuldigen met de aanzetdiepte van de funderingszool/vorstrand en de lengte. Er wordt geen rekening gehouden met taluds of gebeurlijke meerbreedtes van de sleuven. Meerbreedtes voor bekistingen en bestrijkingen worden evenmin in rekening gebracht bij de berekening van het volume. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) De funderingssleuven/vorstranden worden uitgegraven zoals aangeduid op de plannen en in de gedetailleerde meetstaat, met een minimale diepte van 80 cm onder het toekomstige maaiveld. Alle te hergebruiken grond voor aanvullingen en/of ophogingen wordt gestapeld binnen de bouwplaats op een door het Bestuur aan te duiden plaats. De overtollige grond wordt afgevoerd volgens artikels Informatie over de grondwaterstand is terug te vinden in het diepsonderingsverslag dat als bijlage bij de aanbestedingsdocumenten gevoegd is. Het betreft geheel van funderingssleuven/vorstranden zoals aangegeven op de plannen en opgnomen in de meetstaat uitgraving sleuven - funderingsbalken FH m3 De nodige uitgravingen tot realisatie van de funderingsbalken (gelegen zowel onder als boven het freatisch oppervlak), inclusief het hergebruik van het uitgegraven materiaal als wederaanvulling. De afvoer van overtollige uitgegraven grond wordt beschreven onder artikel meeteenheid: per m3 meetcode: het te meten volume wordt berekend door de breedte van de funderingsbalk te vermenigvuldigen met de aanzetdiepte van de funderingsbalk en de lengte. Er wordt geen rekening gehouden met taluds of gebeurlijke meerbreedtes van de sleuven. Meerbreedtes voor bekistingen en bestrijkingen worden evenmin in rekening gebracht bij de berekening van het volume. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) De sleuven voor de funderingsbalken worden uitgegraven zoals aangeduid op de plannen en in de gedetailleerde meetstaat. Alle te hergebruiken grond voor aanvullingen en/of ophogingen wordt gestapeld binnen de bouwplaats op een door het Bestuur aan te duiden plaats. De overtollige grond wordt afgevoerd volgens artikel Informatie over de grondwaterstand is terug te vinden in het diepsonderingsverslag dat als bijlage bij de aanbestedingsdocumenten gevoegd is. Randbalk scheidingsmuur uitgraving sleuven - ondergrondse leidingen PM Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 7

42 De nodige uitgravingen tot realisatie van de sleuven voor het plaatsen van de voorziene rioleringsbuizen op funderingsniveau (gelegen zowel onder als boven het freatisch oppervlak), inclusief het ondersteunen van de buizen en de wederaanvullingen. De afvoer van de overtollige uitgegraven grond wordt beschreven onder artikels aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). De graafwerken en wederaanvullingen van de sleuven zijn standaard inbegrepen in de eenheidsprijzen voor het leveren en plaatsen van deze elementen. De uitgravingen voor leidingen gebeuren volgens de aanduidingen op het rioleringsplan, rekening houdend met de vereiste hellingen en de nodige werkruimte. De breedte aan de basis van de sleuven is minstens gelijk aan de leidingdiameter verhoogd met 40 cm en garandeert een gemakkelijke uitvoering en controle. Alle te hergebruiken grond voor aanvullingen en/of ophogingen wordt gestapeld binnen de bouwplaats op een door het Bestuur aan te duiden plaats. De overtollige grond wordt afgevoerd volgens artikels Informatie over de grondwaterstand is terug te vinden in het diepsonderingsverslag dat als bijlage bij de aanbestedingsdocumenten gevoegd is. Gehele private rioleringsnet grondverzet - algemeen Voor het gebruik van uitgegraven bodem moet steeds voldaan zijn aan de bepalingen van hoofdstuk XIII van Vlarebo (het Vlaams Reglement betreffende de Bodemsanering en Bodembescherming); de van toepassing zijnde standaardprocedures en Codes van Goede Praktijk; de voorwaarden- en uitvoeringsbepalingen van het technisch verslag en de conformverklaring, die deel uitmaken van het bestek. Het grondverzet moet bovendien steeds uitgevoerd worden conform de traceerbaarheidsprocedure van een door de OVAM erkende bodembeheerorganisatie in het kader van hoofdstuk XIII van Vlarebo grondverzet - projectopvolging SOG De volledige projectopvolging (organisatorisch en administratief) in het kader van de grondverzetsregeling, nl. de verplichtingen omschreven in Hoofdstuk XIII van Vlarebo (melding start der werken, aanvraag grondverzettoelatingen, bodembeheerrapporten, ); de traceerbaarheidsprocedure van een erkende bodembeheerorganisatie m.b.t. de door haar af te leveren documenten. aard van de overeenkomst: Som Over Geheel (SOG) grondverzet - afvoer uitgegraven bodem grondverzet afvoer uitgegraven bodem/naar erkende stortplaats grondverzet afvoer uitgegraven bodem/naar erkende stortplaats klasse I VH m3 Afvoer naar een vergunde stortplaats klasse I van overtollige uitgegraven grond die niet reinigbaar is. meeteenheid: per m3 Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 8

43 meetcode: het volume wordt bepaald volgens de theoretische hoeveelheid grond (volgens de meetcodes van artikel t.e.m ) van deze kwaliteit die uitgegraven moest worden. Na uitgraving en stapeling is het volume van de af te voeren grond groter dan het theoretische volume. Dit meervolume kan niet verrekend worden. aard van de overeenkomst: Vermoedelijke Hoeveelheid (VH) De af te voeren overtollige grond afkomstig van de uit en afgravingen verwijdering massieven - algemeen VH m3 Afhankelijk van de bestaande toestand moet er rekening mee gehouden worden dat oude funderingen, gewelven, putten en/of vroegere keldermuren aanwezig kunnen zijn. Massieven kleiner dan 0,5 m3/stuk worden daarbij niet in beschouwing genomen. Een gebeurlijke meerprijs voor de verwijdering van massieven groter dan 0,5 m3/stuk zal bovendien uitsluitend worden toegekend voor het volume van rotsen, metselwerk, beton- en andere massieven, welke enkel en ontegensprekelijk kunnen verwijderd worden met behulp van speciaal materieel. Oude funderingen en dergelijke, bestaande uit gemakkelijk machinaal uitgraafbaar verweerd metselwerk, e.a. kunnen onder geen beding in beschouwing genomen worden onder dit artikel. meeteenheid: per m3 meetcode: netto te verwijderen volume. De te verwijderen hoeveelheden worden in aanwezigheid van de architect opgemeten. aard van de overeenkomst: Vermoedelijke Hoeveelheid (VH) Vooraleer de aannemer een aanvang neemt met het verwijderen van de massieven dient hij de architect te laten vaststellen dat het wel degelijk gaat om hindernissen groter dan 0,50 m3 per massief, die bovendien moeten verwijderd worden met behulp van speciaal materieel. De massieven worden verwijderd zonder gebruik te maken van springstoffen. De aannemer neemt de nodige voorzorgen om grondafkalvingen en beschadigingen aan voertuigen en eigendommen te voorkomen en de veiligheid van personen te verzekeren. Naarmate de vordering van de werken, maar niet vooraleer de opmeting in aanwezigheid van de architect werd verricht, wordt het puin van de bouwplaats afgevoerd volgens de geldende regelgeving. De afgevoerde hoeveelheden dienen gedetailleerd opgemeten te worden en de hoeveelheden worden onmiddellijk aan ontwerper en bouwheer meegedeeld. Archeologische vondsten mogen niet worden afgevoerd en dienen gemeld. Verwijdering van eventueel aanwezige ondergrondse massieven welke niet zonder speciaal materieel verwijderd kunnen worden bronbemaling algemeen SOG De grondwaterstand moet verlaagd worden om alle werken in het droge te kunnen uitvoeren. Hiertoe dient een bronbemaling voorzien te worden. De werken omvatten: de studie van het meest geschikte bemalingssyteem voor deze locatie en het afleveren van de bijhorende rapportering hieromtrent; eventueel door de aannemer noodzakelijk geachte bijkomende sonderingen of het plaatsen van peilbuizen; alle nodige maatregelen voor het beperken van de risico s voor de omliggende bebouwing en infrastructuur (proefbemaling met monitoring, retourbemaling, ), uitgezonderd de uitvoering van waterremmende of dichte schermen zoals berlinerwanden, secanspalenwanden, soilmix wanden die eventueel apart opgenomen worden onder hoofdstuk 13; de opmaak van een gedetailleerd bemalingsplan en het afleveren van de bijhorende rapportering hieromtrent; Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 9

44 de instandhouding, het voorkomen van waterstagnatie; het afdekken van putten en sleuven waar nodig; het verlagen van het grondwaterpeil waar nodig, vanaf de uitgraving t.e.m. de aanvulling; de levering, het in werking stellen en naderhand demonteren van het bronbemalingssysteem; alle middelen nodig om een continue werking van het bemalingssysteem te verzekeren; de controle van de grondwaterstand (piëzometerbuizen); de opslag en afvoer van het water; de betaling van eventuele heffingen. er wordt prijs gegeven voor een mogelijk te verwachten bronbemaling. Indien tijdens de werken zou blijken dat deze bronbemaling niet noodzakelijk is, wordt deze post volledig uit de aanneming geschrapt en in mindering gebracht. aard van de overeenkomst: Som Over Geheel (SOG) De opgegegeven prijs omvat eveneens de huur van de volledige installatie gedurende de benodigde periode alsook de aan- en afvoer en op- en afstelling ervan. Ingeval een verlaging van de grondwaterstand nodig is, laat de aannemer een gespecialiseerde firma een studie maken om het meest geschikte bemalingssysteem voor te stellen, incl. een risicoanalyse. Hij legt een schriftelijk verslag hiervan ter goedkeuring voor aan de ontwerper en stabiliteitsingenieur. De eventuele kosten van deze studie zijn vervat in dit artikel. In deze conceptstudie zal eventueel ook de noodzakelijke monitoring beschreven worden. De uitvoering van de monitoring is inbegrepen in dit artikel. Het gehalte aan vaste stoffen in het afgevoerde water moet lager zijn dan 100 mg per liter gepompt water. De aannemer neemt hiertoe de nodige maatregelen. Bij verstopping van het rioleringsnet zijn de kosten voor het ontstoppen en herstellen van de riolering steeds ten laste van de aannemer. De aannemer zorgt voor de afvoer van het oppervlaktewater en houdt het grondwater tot minimaal 50 cm onder het diepste punt van de funderingsaanzet. De aannemer treft de nodige maatregelen om alle eventueel nadelige invloeden van de bemaling te vermijden zodanig dat alle schade aan omringende bebouwing en beplanting wordt vermeden. Zo nodig dienen beplantingen (bomen, struiken, ) tijdelijk bewaterd te worden. Iedere gevolgschade aan naburige gebouwen, infrastructuur of beplantingen ten gevolge van de grondwaterstandverlaging zal ten laste vallen van de aannemer. Bij gebruik van een dieselpomp zal de nodige aandacht geschonken worden aan de beperking van het geluid van de pompen zodat geen geluidshinder voor de buren ontstaat. De verlaging van het grondwater wordt pas stopgezet wanneer de bouwconstructie voldoende tegendruk biedt en mits voorafgaandelijk akkoord van de architect en/of ingenieur. De aannemer dient op zijn initiatief voor de aanvang van de bemalingswerken een melding in te dienen bij het college van burgemeester en schepenen volgens de bepalingen van Vlarem voor inrichtingen van klasse aanvullingen algemeen aanvullingen - wederaanvullingen De wederaanvullingen betreffen alle opvullingen van de zone rondom of tussen de gerealiseerde funderingen om de bouwzone terug onder profiel te brengen overeenkomstig de uitvoeringsplannen. Deze post omvat: het verwijderen van alle puin en afval uit de aan te vullen putten en oppervlakken; het leveren van het wederaanvullingsmateriaal en/of het geschikt maken van de uitgegraven grond of teelaarde als aanvullingsmateriaal; het spreiden van de aanvullingsmaterialen in correct opeenvolgende lagen; de verdichting (aandamming, walsen, ) van het aanvullingsmateriaal; plaatbelastingsproef van Westergaard ter controle van de beddingsconstante k. Materialen In de voor wederaanvullingen gebruikte materialen mogen onder geen beding puin, afbraakmaterialen, graszoden, stronken, bevroren materiaal of andere afvalstoffen voorkomen. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 10

45 TIMING - UITVOERINGSMETHODE De wederaanvullingen worden pas uitgevoerd nadat de architect alle ondergrondse leidingen en constructies heeft gecontroleerd en zijn schriftelijke toelating in het werfboek of werfverslag heeft gegeven tot het starten van de aanvullingen. Aanvullingen tegen metselwerk of beton mogen slechts uitgevoerd worden nadat de waterdichte lagen, voorgeschreven bepleisteringen en/of bestrijkingen op de ondergrondse constructies uitgevoerd zijn, voldoende verhard zijn en ook de elementen waartegen ze aanleunen, een voldoende sterkte verkregen hebben. VOORBEREIDENDE WERKZAAMHEDEN De bodem wordt op de plaatsen die moeten worden aangevuld, gezuiverd van alle stoffen die de binding van de aangevoerde aarde aan de reeds aanwezige grond in het gedrang zouden kunnen brengen, zoals wortels, boomstronken, hagen en ander afval. SPREIDING - VERDICHTING De aanvullingen gebeuren volgens noodzaak handmatig of machinaal en tot op het vooropgesteld afwerkingspeil. Naargelang het aanvullingsmateriaal en het materieel worden de ophogingen daarbij met de meeste zorg uitgevoerd in horizontale lagen van maximaal 20 à 30 cm. Elke gespreide laag wordt afzonderlijk verdicht zodat de verdichting gelijkmatig is; de beddingsconstante k, zoals bepaald volgens de plaatbelastingsproef van Westergaard, minimaal 30 MN/m bedraagt. Er moet gezorgd worden dat alle onvoldoende draagkrachtige delen, als gevolg van te losse pakking of door omwoeling, vervangen worden door een zandaanvulling. Deze werken en leveringen kunnen niet aangerekend worden indien zij het gevolg zijn van slechte uitvoeringsmethodes of van foutieve of te diepe uitgravingen. In dat geval blijven zij ten laste van de aannemer. Keuring Na verdichting van de wederaanvullingen moet de aannemer d.m.v. 1 plaatbelastingsproef van Westergaard controleren of de minimale beddingsconstante gehaald wordt. Bij deze proef wordt een plaat met een diameter gelijk aan 760 mm gebruikt. De proef wordt op de meest kritieke plaats onder de fundering uitgevoerd aanvullingen wederaanvullingen/grond van uitgravingen PM De wederaanvullingen worden uitgevoerd met grond voortkomend van de uitgravingen. aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM) De grond voortkomend van de afgravingen mag geen grove verontreinigingen bevatten waarvan de aard, vorm of het gehalte het gebruik kan schaden. De bevochtigde grond wordt aangebracht in lagen van 20 à 30 cm en stevig aangedamd. eveneens overeenkomstig de bepalingen van het bestek stabiliteit. Samendrukbaarheidsmodulus minstens gelijk aan de karakteristiek van de aanwezige bodem, tenzij het gebruik meer vereist volgens de beschrijving van het bestek stabiliteit. Het betreft de aanvullingen op een terrein gelegen binnen een zone van 50 cm rond het bouwblok: onder de gelijkvloerse funderingsplaten, rondom de gewone funderingsbalken en/of wanden aanvullingen wederaanvullingen/aangevoerde grond VH m3 De wederaanvullingen worden uitgevoerd met aangevoerde grond. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 11

46 meeteenheid: per m3 meetcode: Er wordt gerekend in aangedamde hoeveelheid, niet in geleverde hoeveelheid. In geval van berekening a.h.v. leveringsbonnen geldt: 1 ton aangevoerde grond 0,55 m3 aangedamd volume. Wederaanvulling sleuven: netto volume, waarbij o breedte = breedte van de funderingszool - breedte ondergronds metselwerk o hoogte = peil na afgraven van de teelaarde peil bovenkant funderingszool Wederaanvulling rond kelderwanden, liftputwanden, : netto volume, waarbij o lengte en breedte = 0,50 m buiten de wanden, zonder rekening te houden met taluds. o hoogte = peil onderkant vloerplaat boven kelder, liftput, - aanzetpeil kelder, liftput, Ophogingen tussen funderingen: het volume wordt begrensd door de binnenomtrek van de omringende wanden. aard van de overeenkomst: Vermoedelijke Hoeveelheid (VH) De grond bestemd voor de wederaanvullingen wordt door de aannemer geleverd conform het bodemdecreet (Vlarebo Hoofdstuk XIII) en beantwoordt aan index III-5.1 (natuurlijke grondsoorten) of III-6 (bouwzand) van het SB 250. Specificaties Grondsoort: middelgrof zand dat vrij is van onzuiverheden of agressieve stoffen en geen teelaarde, slib, turfgrond, mergel, noch aan verrotting onderhevige materialen bevat. De aangevoerde grond moet in horizontale lagen aangebracht worden volgens een nivelleringsplan. De lagen worden aangewaterd. Iedere laag moet afzonderlijk worden verdicht waarbij de oorspronkelijke dikte van elke laag niet meer mag bedragen dan 30 cm. eveneens overeenkomstig de bepalingen van het bestek stabiliteit. Samendrukbaarheidsmodulus minstens gelijk aan de karakteristiek van de aanwezige bodem, tenzij het gebruik meer vereist volgens de beschrijving van het bestek stabiliteit. Het betreft de aanvullingen op een terrein gelegen binnen een zone van 50 cm rond het bouwblok: onder de gelijkvloerse funderingsplaten, rondom de gewone funderingsbalken en/of wanden. Dit artikel kan enkel aangewend worden indien zou blijken uit de studie van art dat er niet voldoende verdichtbare of bruikbare grond aanwezig is om de aanvullingen uit te voeren. Alle aanvullingen met verdicht zand worden verondersteld uitgevoerd te worden met geschikte grond afkomstig van de uitgravingen aanvullingen wederaanvullingen/gestabiliseerd zand VH m3 De wederaanvullingen worden uitgevoerd met gestabiliseerd zand. Specificaties en uitvoering eveneens conform de bepalingen in het bestek stabiliteit art meeteenheid: per m3 meetcode: Er wordt gerekend in aangedamde hoeveelheid, niet in geleverde hoeveelheid. Wederaanvulling sleuven: netto volume, waarbij o breedte = breedte van de funderingszool - breedte ondergronds metselwerk o hoogte = peil na afgraven van de teelaarde peil bovenkant funderingszool Wederaanvulling rond kelderwanden, liftputwanden, : netto volume, waarbij o lengte en breedte = 0,50 m buiten de wanden, zonder rekening te houden met taluds. o hoogte = peil onderkant vloerplaat boven kelder, liftput, - aanzetpeil kelder, liftput, Ophogingen tussen funderingen: het volume wordt begrensd door de binnenomtrek van de omringende wanden. aard van de overeenkomst: Vermoedelijke Hoeveelheid (VH) Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 12

47 De bepalingen van SB 250 index IX-1 zijn van toepassing. Specificaties Samenstelling: 150 kg cement (CEM I 32,5) per m3 vochtig grof zand (volgens SB III en NBN EN 13242). De aannemer bepaalt de samenstelling, ermee rekening houdend dat het mengsel aardvochtig moet zijn, d.w.z. dat de hoeveelheid water 6 tot 11% van de zandmassa bedraagt. De verwerking gebeurt overeenkomstig SB index IX-1, in aan te dammen lagen van maximaal 20 cm, volgens een nivelleringsplan. Het betreft de aanvullingen met gestabiliseerd zand waar nodig omwille van stabiliteitseisen. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 13

48 12. FUNDERINGEN OP STAAL funderingen op staal algemeen funderingszolen en -stroken - algemeen Ondiepe fundering van het bouwwerk, bestaande uit funderingszolen of stroken in stortklaar beton, die op vorstvrije diepte aangezet worden. De fundering voor rioleringen en omgevingswerken maken geen deel uit van dit artikel. Materialen De bepalingen van artikel t.e.m zijn van toepassing. STABILITEITSSTUDIE De studie is overeenkomstig artikel algemeen betonstudie. DIEPTEPEILEN - AFMETINGEN De funderingen worden op draagkrachtige grond aangezet met een minimale diepte van 80 cm onder het maaiveld. De afmetingen van de funderingen op staal worden opgegeven in de uitvoeringsplannen. Als tijdens de uitvoering blijkt dat de bodem niet de eigenschappen bezit die uit het voorafgaand bodemonderzoek waren gebleken, beslist de architect/ingenieur in overleg met de aannemer, welke maatregelen genomen worden. Voor dit bijkomend werk wordt een verrekening opgemaakt. BEKISTINGEN - UITZETTINGSVOEGEN - WAPENING De aannemer is vrij om de uitgravingen in talud uit te voeren en geen bekisting te gebruiken. In dat geval zullen de funderingen overal een minimumbreedte hebben zoals aangeduid op de plannen en zal geen supplement aangerekend mogen worden voor de grotere hoeveelheden gebruikt beton. De eventuele bekistingen worden naar keuze van de aannemer uitgevoerd. De aannemer voorziet de nodige uitsparingen, leidingdoorvoeren en zettingsvoegen zoals aangeduid op de plannen. Eventuele zettingsvoegen worden uitgevoerd door middel van een samendrukbare voeg van minimaal 10 mm dikte. Ter hoogte van aansluiting buur dient er steeds een zettingsvoeg voorzien te worden, cfr. studie stabiliteit. STORTEN De funderingssleuven worden pas gevuld met beton nadat de afmetingen en peilen samen met de architect werden gecontroleerd. De aannemer verwittigt de architect minstens 2 werkdagen vóór het storten van de funderingen. Het beton wordt zo vlug mogelijk na de uitgraving van de sleuven gestort op een horizontaal effen, droge, stabiele en schone ondergrond, eventueel voorzien van een geomembraan. Indien op het moment van het storten de bodem van de uitgegraven sleuf te sterk uitgedroogd of doorweekt is of blootgesteld is geweest aan vorst-dooi-cycli, moet de aangetaste laag op kosten van de aannemer worden verwijderd en vervangen door verdicht zand. Het beton wordt zodanig gestort en verdicht dat er geen enkele holte tot stand komt. Het bovenvlak wordt horizontaal en effen afgewerkt tot op de vereiste peilen. Funderingsstroken moeten ononderbroken gebetonneerd worden tot aan de eventuele zettingsvoegen. De aannemer voorziet de nodige bescherming van de betonoppervlakken bij nadelige weersomstandigheden. De in artikel voorziene aardingslus wordt geplaatst op de bodem van de funderingssleuven van de buitenmuren zoals aangeduid op de plannen funderingszolen en -stroken - ongewapend beton VH m3 meeteenheid: m3 Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 14

49 meetcode: netto uit te voeren volume volgens de afmetingen aangeduid op de plannen. Verrekening is enkel mogelijk voor de diepte-afmetingen (indien bij uitvoering zou blijken dat de funderingen dieper of minder diep aangezet moeten worden dan voorzien). aard van de overeenkomst: Vermoedelijke Hoeveelheid (VH) Specificaties Betonkwaliteit volgens NBN EN en NBN B Sterkteklasse Gebruiksdomein Omgevingsklasse Consistentieklasse Maximale korrelgrootte minimum minimum keuze aannemer keuze aannemer Vochtwerende laag: PE-folie, dikte min. 0,2. Cfr. richtlijnen studie ing. Funderingszolen, vorstranden volgens studie stabiliteit funderingszolen en stroken - gewapend beton VH m3 meeteenheid: m3 (de wapening wordt gemeten onder de artikels ) meetcode: netto uit te voeren volume volgens de afmetingen aangeduid op de plannen. Verrekening is enkel mogelijk voor de diepte-afmetingen (indien bij uitvoering zou blijken dat de funderingen dieper of minder diep aangezet moeten worden dan voorzien). aard van de overeenkomst: Vermoedelijke Hoeveelheid (VH) Specificaties stortklaar beton met staaf- en netwapening Beton volgens artikel t.e.m Betonkwaliteit volgens NBN EN en NBN B Sterkteklasse Gebruiksdomein Omgevingsklasse Consistentieklasse Maximale korrelgrootte minimum minimum keuze aannemer keuze aannemer Wapeningsstaal: zie artikel t.e.m De nodige afstandshouders worden geplaatst om de vereiste betondekking te bekomen. Wapeningsnetten worden geplaatst met een overlapping van een volle maas en aan de hoeken gebonden. Vochtwerende laag: PE-folie, dikte min. 0,2 Funderingszolen, vorstranden volgens studie stabiliteit ondergronds metselwerk algemeen Metselwerk voor de funderingen op staal. Het metselwerk staat in contact met de grond. MORTEL De NBN EN Specificaties voor mortels - Deel 2: Metselmortel is van toepassing. De mortel draagt het BENOR-merk of gelijkwaardig. Bij iedere levering wordt een certificaat van oorsprong gevoegd. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 15

50 De aannemer heeft de keuze tussen voorgemengde fabrieksmortel van het droge type of voorgemengde fabrieksmortel van het natte type. Hij staat in voor de keuze van een geschikte metselmortel volgens de in dit bestek voorgeschreven prestaties en voor de toe te passen metselstenen. De voorschriften van de mortelfabrikant moeten opgevolgd worden. Droge fabrieksmortels moeten droog, beschermd tegen wind, zon, opstijgend vocht en regen gestockeerd worden. Als de mortel in silo geleverd wordt, moet deze op verharde horizontale ondergrond stabiel geïnstalleerd worden, rekening houdend met alle veiligheidsvoorschriften. Bij gebruik van voorgemengde fabrieksmortels van het natte type legt de aannemer de leveringsbonnen voor aan de architect. Op deze bonnen moeten de herkomst en samenstelling vermeld staan. De mortel wordt verwerkt vooraleer de binding optreedt. De minimale verwerkingstijd van de mortel bedraagt 2 uur. Nadat de mortel is aangemaakt, is het verboden opnieuw water aan het mengsel toe te voegen en opnieuw te mengen. Er mogen enkel hulpstoffen toegevoegd worden in samenspraak met de producent van de mortel. De aannemer beschermt de mortel tegen weersinvloeden. De opentijd van lijmmortel bedraagt minimaal 7 minuten voor dunne lijmvoegen ( 3 mm) en minimaal 4 minuten voor dikke lijmvoegen (tussen 3 en 6 mm dikte). De lijmmortel mag enkel verwerkt worden bij omgevingstemperaturen tussen 5 C en 35 C. De aannemer legt een prestatiefiche van de mortel ter goedkeuring voor aan de ontwerper ondergronds metselwerk - betonblokken De NBN EN Voorschriften voor metselstenen Deel 3: Betonmetselstenen (gewone en lichte granulaten) is van toepassing. Enkel stenen behorende tot categorie I volgens NBN EN mogen toegepast worden. De stenen dragen het BENOR-merk of gelijkwaardig. Bij iedere levering wordt een certificaat van oorsprong gevoegd. De aannemer legt een staal en prestatiefiche ter goedkeuring voor aan de ontwerper. Voor betonstenen van maatafwijkingsklasse D3 bedraagt de afwijking van de vlakevenwijdigheid van de legvlakken maximaal 2 mm; voor betonstenen van maatafwijkingsklasse D4 bedraagt deze maximaal 1,5 mm. Specificaties Stenen: formaat (lxbxh): modulair formaat op voorstel van de aannemer de stenen zijn: hol oppervlaktetextuur: effen/fijnkorrelig/grofkorrelig kwaliteitsklasse (druksterkteklasse/volumemassaklasse): (8/1,9) De stenen worden vermetseld met mortel voor algemene toepassing/verlijmd met lijmmortel. Druksterkteklasse mortel: M 2,5 Dikte van de voegen: naar keuze aannemer rekening houdend met hierboven vermeld morteltype Metselverband: keuze van de aannemer Aanvullende voorschriften (te schrappen door ontwerper indien niet van toepassing) Indien de betonmetselstenen worden toegepast met gelijmde voegen tussen 0,5 mm en 3,0 mm. Daarom moeten de metselstenen tot de maatafwijkingsklasse D4 behoren. Waar hoge drukspanningen kunnen optreden, worden de holle blokken volgens de aanwijzingen van de stabiliteitsingenieur gevuld met beton. Er wordt een horizontale metselwerkwapening voorzien: volgens de studie van de fabrikant van de stenen. de prijs van de wapening is inbegrepen in de prijs van het metselwerk. Het ondergronds metselwerk wordt ter plaatse gemetst en wordt uitgevoerd volgens de regels van de kunst en volgens de richtlijnen van de fabrikant. De nodige waterkeringen tussen onder- en bovenbouw worden voorzien en de aannemer neemt alle nodige maatregelen om de vereiste waterdichtheid te bekomen. Eventuele doorvoeren doorheen het ondergronds metselwerk worden met zorg uitgevoerd, gebruik makend van aangepaste doorvoerbuizen en/of -moffen. De prijs hiervan is inbegrepen in de prijs van het ondergronds metselwerk. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 16

51 Er mag slechts worden overgegaan tot de wederaanvullingen, na akkoord van de architect en nadat de eventueel voorgeschreven thermische isolatie en waterdichtingen uitgevoerd zijn. Aanvullende voorschriften (te schrappen door ontwerper indien niet van toepassing) Het ondergronds metselwerk wordt langs beide zijden voorzien van een beraping met cementmortel (dikte minimaal 10 mm) en een bestrijking met 2 lagen met bitumen geactiveerde vernis ondergronds metselwerk betonblokken/muurdikte 14 cm VH m3 meeteenheid: m3 meetcode: netto uit te voeren volume volgens de afmetingen aangeduid op de plannen. De hoogte wordt gemeten tot aan de onderkant van de vloer. Openingen met een oppervlakte groter dan 0,30 m² worden afgetrokken. Verrekening is enkel mogelijk voor de diepte-afmetingen (indien bij uitvoering zou blijken dat de funderingen dieper of minder diep aangezet moeten worden dan voorzien). aard van de overeenkomst: Vermoedelijke Hoeveelheid (VH) Funderingsmetselwerk onder plaat op volle grond ondergronds metselwerk betonblokken/muurdikte 19 cm VH m3 meeteenheid: m3 meetcode: netto uit te voeren volume volgens de afmetingen aangeduid op de plannen. De hoogte wordt gemeten tot aan de onderkant van de vloer. Openingen met een oppervlakte groter dan 0,30 m² worden afgetrokken. Verrekening is enkel mogelijk voor de diepte-afmetingen (indien bij uitvoering zou blijken dat de funderingen dieper of minder diep aangezet moeten worden dan voorzien). aard van de overeenkomst: Vermoedelijke Hoeveelheid (VH) Funderingsmetselwerk onder plaat op volle grond ondergronds metselwerk betonblokken/muurdikte 29 cm VH m3 meeteenheid: m3 meetcode: netto uit te voeren volume volgens de afmetingen aangeduid op de plannen. De hoogte wordt gemeten tot aan de onderkant van de vloer. Openingen met een oppervlakte groter dan 0,30 m² worden afgetrokken. Verrekening is enkel mogelijk voor de diepte-afmetingen (indien bij uitvoering zou blijken dat de funderingen dieper of minder diep aangezet moeten worden dan voorzien). aard van de overeenkomst: Vermoedelijke Hoeveelheid (VH) Funderingsmetselwerk onder plaat op volle grond ondergronds metselwerk betonblokken/muurdikte 39 cm VH m3 meeteenheid: m3 meetcode: netto uit te voeren volume volgens de afmetingen aangeduid op de plannen. De hoogte wordt gemeten tot aan de onderkant van de vloer. Openingen met een oppervlakte groter dan 0,30 m² worden afgetrokken. Verrekening is enkel mogelijk voor de diepte-afmetingen (indien bij uitvoering zou blijken dat de funderingen dieper of minder diep aangezet moeten worden dan voorzien). aard van de overeenkomst: Vermoedelijke Hoeveelheid (VH) Funderingsmetselwerk onder plaat op volle grond Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 17

52 doorbrekingen ondergronds metselwerk algemeen doorbrekingen ondergronds metselwerk aansluitbocht FH st Aansluitbocht voor de doorvoer van de verschillende nutsvoorzieningen (aardgas, elektriciteit, telefoon, kabelnet en water). De aansluitbocht wordt in de het ondergronds metselwerk ingewerkt. De wachtbuizen die van de aansluitbocht tot aan de rooilijn lopen, zijn opgenomen in hoofdstuk 17. meeteenheid: per stuk. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) De aansluitbocht is een voorgevormd element, bestaande uit vijf met elkaar verbonden bochten uit kunststof. Op elk van de vijf bochten staat duidelijk vermeld welke nutsleiding door de respectievelijke bocht binnen gebracht moet worden. De aansluitbocht is aan te schaffen bij de netbeheerder of is van een door de netbeheerder aanvaard type. Diameters: wachtbuis voor elektriciteit: 75 mm wachtbuis voor aardgas: 110 mm wachtbuis voor telefonie: 50 mm wachtbuis voor teledistributie: 50 mm wachtbuis voor water: 75 mm De aansluitbocht is aangepast aan de evenwijdige of dwarse opstelling t.o.v. invoeropening. De netbeheerder wordt tijdig geraadpleegd om de exacte plaats van de binnenkomende nutsvoorzieningen te kennen. De aannemer werkt de aansluitbocht in in het ondergronds metselwerk. De voorschriften van de distributienetbeheerder moeten strikt gevolgd worden. Bij de levering moeten de openingen van de aansluitbocht zorgvuldig afgedicht zijn met gemakkelijk te verwijderen stoppen. De bovenzijde van de toegangsopeningen in de fundering ligt op minimaal 600 mm onder het definitieve maaiveld. De toegangsopeningen van of naar de aansluitbocht in de woning eindigen minimum 30 mm boven de afgewerkte binnenvloer. Als het nodig is, moeten de toegangen van de aansluitbocht worden verlengd met standaard thermoplastische buizen met gladde binnenwand. De as van de buizen bevindt zich op minstens 120mm van de afgewerkte wand. De wachtbuizen vertrekken vanaf de aansluitbocht en eindigen naast elkaar aan de rooilijn. Aanvullende uitvoeringsvoorschriften (te schrappen door ontwerper indien niet van toepassing) Aan de buitenzijde wordt een werkput voorzien en aan de binnenzijde een inkomput zodat bij de aansluiting of uitbreiding van om het even welke nutsvoorziening nergens door de fundering heen moet geboord worden. Aansluitbocht voor het conform binnenbrengen van alle nutsleidingen. De aannemer voorziet d enodige werken voor het binnenbrengen van de nutsvoorzieningen in elk bouwdeel en dit conform de principes opgesomd in De aannemer contacteert de nutsmaatschappijen en voorziet d enodige doorvoeren door de fundernigsplaat/fundering, ook wanneer een groeter diameter van de doorvoreren wordt gevraagd door de betreffende nutsmaatschappij. De planning, posiitie, type en diamter wordt voor uitvoering overleged met en goedgekeurd door de ingenieur technieken en de architect. Alle toebehoren woerkzaamheden en herstelingen tbv. Toevoer van de nutsvoorzieningen zijn inbegrepen in dit artikel. Een werkput is nodig (oa voor water ) van 1m3 tegen voorgevel in lijn met de tellers aardingslus algemeen Leveren en plaatsen van een aardingslus, zoals voorgeschreven door het AREI, inclusief alle vereiste werken en leveringen: het effenen van de sleuven, het opmetsen van controleputjes indien de Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 18

53 aardingslus uit meerdere stukken bestaat, alle toebehoren voor een correcte plaatsing van de aardingslus, een afkoppelbaar aansluitstuk, e.d., meeteenheid: per lopende meter meetcode: netto lengte, gemeten volgens de afmetingen op plan in de as van de buitenmuren, te vermeerderen met de lengte nodig voor de aansluiting aan de elektrische installatie (min. 2 x 1 m) aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materialen De aardingslus bestaat uit een niet geïsoleerde koperen geleider, blank of verlood, met een ronde doorsnede van minimum 35 mm2. Deze koperen geleider kan een volle massieve geleider zijn of een kabel die uit maximaal 7 kleine kernen samengesteld is. Het gebruik van een zeer soepele geleider, dus samengesteld uit menigvuldige kleinere koperen draadjes, of soepele tres, is verboden. Ondergrondse water- en gasleidingen mogen nooit aangewend worden als aardverbinding. De plaatsing gebeurt conform art. 69 van het AREI en het art. 2 van het M.B. van 6/10/1981, waarbij de spreidingsweerstand van de aardverbinding kleiner moet zijn dan 100 Ohm. Voor elk nieuw gebouw, waar de funderingen tot op een diepte van minstens 60 cm reiken, moet de aardverbinding minstens bestaan uit een aardingslus aangebracht op de bodem van de funderingssleuven van de buitenmuren. Het aanbrengen van de aardingslus zal steeds op een ongeroerde grond geschieden tegenaan de buitenzijde van de funderingssleuf. Zij mag geen aanleiding geven tot vermindering van de draagkracht van de funderingen en mag in geen geval rechtstreeks in aanraking komen met de funderingen. Hiertoe wordt de aardingslus bedekt met een zuiverheidslaag van 5 cm. Het aanbrengen van de zuiverheidlaag zal pas geschieden na de inspectie van de aardingslus door het bestuur. Om de aardverbindinglus op de bodem van de sleuf te houden worden enkel bevestigingsmiddelen (haken, krammen,...) gebruikt uit koper of een materiaal zonder corrosieve inwerking op het metaal van de aardingslus. Bij fundering op putten, palen, of algemene funderingsplaat zal de aardverbindinglus rond de putten, palen of plaat gelegd worden. De aardingslus moet zoveel mogelijk uit één stuk worden opgebouwd. Er mogen geen verbindingen onder de funderingen worden aangebracht. Indien dit niet te vermijden is, moeten deze verbindingen zichtbaar worden uitgevoerd, d.w.z. aan de buitenzijde van de buitenomtrek, in een zichtput, of tegen de muur, op een plaats te bespreken met het bestuur. De zichtbare verbindingen worden geschroefd en zijn voorzien van de nodige meetklemmen voor controle. De twee uiteinden van de lus worden doorheen soepele PVC-buizen tot boven de vloerpas gebracht, zodat nergens rechtstreeks contact ontstaat met het beton. Beide uiteinden van de lus monden uit ter hoogte van het tellerlokaal en eindigen één meter boven de vloer. Op een permanent inspecteerbare en bereikbare plaats worden ze aan elkaar verbonden d.m.v. een afkoppelbaar aansluitstuk (klem of scheidingsstrip). Indien blijkt dat de spreidingsweerstand onvoldoende is, dan worden afzonderlijke aardingsstaven voorzien tot de totale weerstand voldoet. De uiteinden van de lus worden binnengebracht ter plaatse van het hoofdverdeelbord ifv voorzieningen in het dossier technieken elektra. Keuring Vóór het uitvoeren van de funderingswerken wordt de spreidingsweerstand gecontroleerd aardingslus gebouw FH m Aardingslus onder contour aanzet van volledige gebouw. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 19

54 13. SPECIALE FUNDERINGEN speciale funderingen - algemeen algemeen - diepsonderingsverslag Een verslag van de ten laste van de bouwheer uitgevoerde diepsonderingen is als bijlage aan het aanbestedingdossier toegevoegd. De aannemer houdt bij de uitvoering van de speciale funderingen rekening met de gegevens van dit verslag funderingsbalken - algemeen funderingsbalken - stortklaar beton FH m3 Cfr. bestek en meetstaat studie stabiliteit. De werken omvatten: het uitzetten van de funderingsbalken; de nodige vochtisolaties; de eventueel vereiste randbekistingen en ontkistingswerken; de nodige uitsparingen en voorzieningen voor doorvoeren; de levering en plaatsing van de wapeningen, met inbegrip van de voorzieningen en hulpstukken (afstandhouders, ) voor het plaatsen en bevestigen; de meting van de wapeningen gebeurt echter onder artikel de levering en verwerking van het beton; de bescherming van de betonoppervlakken bij nadelige weersomstandigheden. Ter hoogte van aansluiting buur dient er steeds een zettingsvoeg voorzien te worden, cfr. studie stabiliteit. meeteenheid: per m3 beton (de wapening wordt gemeten onder artikel ) meetcode: netto volume doorlopend gemeten over putten of funderingswanden heen gemeten tot onderzijde vloerplaat, het gedeelte van de funderingsbalken boven het niveau onderzijde vloerplaat wordt gemeten als vloer onder artikel of hoofdstuk 15 aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materialen De funderingsbalken/vorstranden worden uitgevoerd in stortklaar gewapend beton. Het gebruik van toeslagstoffen is onderworpen aan de voorafgaandelijke goedkeuring van de architect. De bepalingen van artikel t.e.m zijn van toepassing. Specificaties Betonkwaliteit volgens NBN EN en NBN B Wapeningsstaal: zie artikel Cfr. studie stabiliteit De studie is overeenkomstig artikel algemeen - betonstudie De funderingsbalken/vorstranden worden ter plaatse gestort in één keer. Een PE-folie met dikte min. 0,2mm is te voorzien vooraleer de balken/randen uit te voeren. Funderingsbalken en vorstranden in stortklaar beton. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 20

55 15. VLOERLAGEN ONDERBOUW vloerlagen onderbouw - algemeen Algemeen De aannemer moet ervoor zorgen dat absoluut geen water van buitenuit of vanuit de onderbouw kan infiltreren in de bovenbouw. Daarom wordt waar nodig ook steeds de nodige vochtwering voorzien draagvloeren op volle grond - algemeen draagvloeren op volle grond - stortklaar gewapend beton FH m2 Cfr. studie stabiliteit Het betreft de op volle grond dragende betonnen vloer van het gebouw. De werken omvatten: de eventueel vereiste randbekistingen en ontkistingswerken; de voorziene uitsparingen; de levering en plaatsing van de wapeningen, met inbegrip van de voorzieningen en hulpstukken (afstandhouders, ) voor het plaatsen en bevestigen; de uitvoering van de nodige scheidings- en verdeelvoegen; de levering, het storten en spreiden van het stortklaar beton; het horizontaal vlak maken van het gestorte bovenvlak; de eventuele bescherming van de betonoppervlakken bij nadelige weersomstandigheden; de nodige vochtisolaties (indien niet apart gemeten onder artikel e.v.). meeteenheid: m2 meetcode: netto uit te voeren oppervlakte. De wapening is inbegrepen in de eenheidsprijs. Uitsparingen groter dan 1m2 worden niet meegerekend. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Specificaties stortklaar beton met staaf- en netwapening beton volgens de artikels en betonkwaliteit volgens NBN EN en NBN B Sterkteklasse Gebruiksdomein Omgevingsklasse Consistentieklasse Maximale korrelgrootte minimum minimum keuze aannemer keuze aannemer wapeningsstaal: volgens stabiliteitsstudie (voor technische specificaties zie ook artikel t.e.m ; meting zoals hierboven beschreven) laagdikte: volgens stabiliteitsstudie. De bepalingen van artikel t.e.m zijn van toepassing. De draagvloeren worden gestort na uitvoering van de funderingen en voor de aanvang van het opgaand werk. De aannemer verwittigt de architect minstens 2 werkdagen op voorhand voor een controle van de ondergrond. Het beton wordt gestort op de voorziene zuiverheidslaag, zoals beschreven in artikel De plaats van te voorziene uitsparingen wordt voorafgaandelijk door de architect aangegeven. Bij grote lengten wordt minstens om de 15 m een verdeelvoeg uitgevoerd. Aanvullende uitvoeringsvoorschriften: Vochtwerende isolatie: onder de draagvloeren wordt een vochtwerende laag geplaatst volgens artikel PE. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 21

56 Draagvloeren op volle grond vochtwerende lagen - algemeen De vochtwerende lagen in de draagvloeren op volle grond, algemene funderingsplaten of platen op putten bestaan uit één of meerdere waterkerende scheidingslagen aangebracht tussen de grond en/of in de vloeropbouw. De werken omvatten: de voorbereiding van de ondergrond; de levering en verwerking van de materialen; de levering en plaatsing van de eventuele bevestigingstoebehoren; de eventuele voorlopige beschermingsmaatregelen. Materialen De dichtingsmaterialen zijn geschikt voor waterdichting van horizontale oppervlakken. Zij worden gestapeld op een beschutte plaats. De vochtwerende lagen worden geplaatst volgens de door de architect getekende vloeropbouw. De vochtwerende lagen moeten spanningsvrij geplaatst worden op een ondergrond die aan de volgende voorwaarden voldoet: de ondergrond zal droog zijn; hij zal voldoende vlak en vast zijn; hij zal vrij zijn van alle vreemde stoffen of lichamen (vet, kiezel, olie,...); hij zal chemisch en mechanisch met de waterdichting verenigbaar zijn. De aannemer neemt de nodige voorzorgen tegen de beschadiging van het dichtingsmembraan. Het dichtingsmembraan zal ter hoogte van alle vloerdoorbrekingen, wanden en verticale structuurelementen met zorg en met minimale opstand van 15 cm geplaatst worden, zodat de waterdichting blijvend verzekerd is. Keuring De architect controleert de plaatsing van de waterdichtingsmembranen en kijkt de aansluitingsdetails en overlappingen na op hun goede uitvoering vochtwerende lagen - folies vochtwerende lagen folies/pe PM De vochtwerende laag bestaat uit een waterdichte (visqueen)polyethyleenfolie. aard van de overeenkomst: Pro memorie (PM). De werken moeten inbegrepen zijn in de posten van de draagvloer op volle grond, algemene funderingsplaat, plaat op putten en/of vloerisolatie. Ze worden niet afzonderlijk opgemeten. De folie mag niet kleven of gescheurd zijn. Specificaties Dikte: minimum 0,3 mm Aanvullende specificaties: De polyethyleenfolie is gewapend met een ingewerkt weefsel uit nylondraden met mazen van circa 10x10 mm. (voor diktes vanaf 0,3 mm) De folie wordt aangebracht op de voorlopige werkvloer De folies worden zoveel mogelijk in 1 stuk gelegd. Niet te vermijden naden zullen een overlapping hebben van minstens 30 cm en dubbel in elkaar worden geplooid. Hiervoor wordt de eerste folie 30 cm dubbel geplooid, de tweede folie wordt erover gelegd en het geheel wordt dan 15 cm teruggeplooid. De folie wordt tegen de muren opgetrokken tot op 2 cm boven het afgewerkte vloerpeil. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 22

57 Beschadigde delen worden hersteld met een bijkomend stuk folie, steeds met minstens 30 cm overlapping. Aanvullende uitvoeringsvoorschriften: De naadoverlappingen worden zorgvuldig verlijmd over de volledige breedte van de naad en samengedrukt. Vochtwerende folie te plaatsen onder de ondervloeren en funderingen volgens aanduiding van d eplannen. Te verwerken als weterkering ter h oogte van de buitenmuren op maaiveld niveau vochtwerende lagen - bitumenglasvlies PM De vochtwerende laag bestaat uit een gebitumineerd glasvlies met polyesterinlage. aard van de overeenkomst: Pro memorie (PM). De werken moeten inbegrepen zijn in de posten van de draagvloer op volle grond, algemene funderingsplaat, plaat op putten en/of vloerisolatie. Ze worden niet afzonderlijk opgemeten. Specificaties Type: V4 Dikte: minimum 4 mm De banen worden met de vlam aangebracht met een overlapping van minimum 10 cm. Het betreft het inpakken van de funderingsvoet met vochtwerende laag en dit over de gehele aanzet (contour) van de respectievelijke gebouwen. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 23

58 17. ONDERGRONDSE LEIDINGEN ondergrondse leidingen - algemeen Alle ingegraven elementen voor het verzamelen, behandelen en afvoeren naar de openbare riolering van huishoudelijk afvalwater, fecaal water en regenwater van een gebouw of gebouwencomplex. Materialen & De volgende normen zijn van toepassing: NBN EN 752 Buitenriolering NBN EN Algemene eisen voor rioleringsonderdelen NBN EN Aanleg en testen van rioleringen en afvalwaterleidingen TV Sanitair Reglement - deel 1: Installaties voor de afvoer van afvalwater in gebouwen is van toepassing. Het rioleringssysteem voldoet aan de voorschriften van de rioolbeheerder. De aannemer wint de nodige inlichtingen in bij de plaatselijk rioolbeheerder. Het rioleringsschema (met vermelding van de types afvalwater, leidingdiameters, toestellen, e.a.) is opgenomen in het bestek. Bij ontbreken ervan, bij tegenstrijdigheden of bij ontbrekende gegevens licht de aannemer het bestuur hiervan tijdig in. Voorafgaand aan de werken zoekt de aannemer zelf alle noodzakelijke informatie i.v.m. de juiste ligging en peilen van de openbare riolering op en na goedkeuring door het bestuur, past hij het rioleringstracé hieraan aan. De riolen op het privé terrein zijn steeds opgevat als een gescheiden systeem (scheiding tussen regenwater en fecaal en huishoudelijk afvalwater). Het rioleringsnet wordt over zijn ganse lengte door verticale stijgbuisleidingen verlucht. De verluchtingsbuizen worden in overleg met het bestuur gepositioneerd. Toezichtstukken zijn te voorzien bij richtingsveranderingen. De graafwerken voor de sleuven van de ondergrondse leidingen worden beschreven onder artikel Alle af te voeren grond die voortkomt uit graafwerken voor elementen in dit hoofdstuk wordt gemeten onder artikels As-builtplannen: voor de voorlopige oplevering levert de aannemer aan het bestuur tekeningen van het rioleringsstelsel zoals het is uitgevoerd, met de exacte ligging en hoogtepeilen van de leidingen, toestellen, verzamelputten en aflopen rioolbuizen - algemeen Alle ondergrondse leidingen voor de afvoer van afvalwater en regenwater, afkomstig van leidingen, toestellen en putten. De werken omvatten: de leidingen, alle hulpstukken; de koppelstukken en verbindingen met de putten en toestellen; de muurdoorgangen en kokers; de dichtheidscontrole, de wederaanvullingen; alle werken voor het voorlopig afvoeren van het oppervlaktewater; het ongeschonden bewaren van aanwezige kabels en leidingen; de as-built-plannen. Materialen en uitvoering ALGEMEEN Volgende normen zijn van toepassing: NBN EN Statische berekening van ingegraven buisleidingen onder verschillende belastingsomstandigheden - Deel 1: Algemene eisen SB Index III-24 Buizen en hulpstukken voor riolering en afvoer van water BUIZEN - BOCHTSTUKKEN De rioolbuizen zijn bestand tegen corrosie, oplosmiddelen, wasmiddelen en temperaturen tot 90 C. Alle buizen en hulpstukken zijn onderling verenigbaar. Alle hulpstukken zijn voorzien in het gamma van de fabrikant. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 24

59 De diameters van de buizen stemmen overeen met de aanduidingen op de rioleringsplannen en/of worden afgestemd op de te verwachten maximum debieten. Elke richtingsverandering worden uitgevoerd met aangepaste bochtstukken. De aftakkingen van verticale en horizontale leidingen worden uitgevoerd onder hoeken van maximaal 45. Wanneer de hoek tussen twee op elkaar aan te sluiten leidingen meer bedraagt dan 45 zal de aansluiting gebeuren door twee opeenvolgende bochtstukken elk met een hoek kleiner dan 45. MONTAGE - VERBINDINGEN - AANSLUITINGEN Het montagewerk en de verbindingen worden uitgevoerd door daartoe opgeleide en bekwame vaklui. Er wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van rechte buizen uit één stuk. De plaatsing van buizen met vaste of losse moffen begint stroomafwaarts, met het mofeind stroomopwaarts gericht. Buizen worden haaks gezaagd, van bramen ontdaan en eventueel afgeschuind. Voor het samenvoegen van de buizen worden de mof en het spie-einde zorgvuldig gereinigd en verbonden volgens de voorschriften van de fabrikant. Alle beschadigde buizen worden vervangen. De aannemer verwezenlijkt alle aansluitingen op leidingen, toestellen en putten. De uiteinden van de afleiders, overlopen van putten enz. worden zorgvuldig met de afvoer verbonden en waar nodig waterdicht uitgewerkt. Ingeval van waterdruk worden de dichtingwerken uitgevoerd volgens een aan het bestuur ter goedkeuring voor te leggen detailtekening. Binnen het gebouw worden de buizen tot in het vlak van de onderste vloeren of kelderwanden gebracht waar ze eindigen met een mof. Tijdens de werken worden de moffen afgedekt met een beschermkap. Buiten het gebouw worden op analoge wijze de voorlopig openstaande buizen afgedekt zodat er geen vuilresten, grond e.d. in kunnen terechtkomen. Buizen, verticaal geplaatst of opgehangen, worden standaard voorzien van aangepaste bevestigingsmaterialen. De voorschriften van de fabrikant worden strikt nageleefd. De bevestigingswijze zal voldoende stevig zijn om het gewicht van de gevulde horizontale leidingen te dragen. De beugels mogen niet meer dan 200 cm uit elkaar staan en op maximum 30 cm aan weerszijden van elke verbinding. DOORVOEREN Geen enkele buisverbinding of koppeling mag in een muurdoorvoering aangebracht worden. De doorvoeren zijn zo voorzien dat zettingen de buis niet kunnen belasten. Bij doorgangen door muren of platen worden de leidingen vrij geplaatst. De nodige aanpassingswerken, het maken van gaten, het dichten van de openingen tussen de buizen en de gaten met een geschikt elastisch materiaal of een plastisch blijvende mortel, zijn inbegrepen. Doorgangen doorheen bouwdelen moeten na afwerking aan dezelfde prestaties (waterdichtheid, brandveiligheid, stabiliteit, luchtdichtheid, ) voldoen als de prestaties gesteld aan deze bouwdelen. Doorgangen doorheen balken mogen enkel gebeuren in overleg met het bestuur en de stabiliteitsingenieur. LEIDINGTRACE - HELLING Het leidingtracé wordt zorgvuldig uitgezet, volgens de aanduidingen op de riolerings- en/of grondplannen. De juiste peilen van de riolering zullen in aanwezigheid van het bestuur correct worden uitgepast in functie van de vereiste helling, het uitpassen vangt steeds aan bij het laagste punt. De rioleringsbuizen worden gelegd met een minimale en constante helling, waarbij de diameter van de buis in verhouding tot de helling en het af te voeren volume een minimale afwateringssnelheid van 0,60 m/sec. en een maximale snelheid van 2,50 m/sec. garanderen. Richtwaarden voor de helling: circa 0,5 cm/m voor regenwater, 1 cm/m voor vuil water en 2 cm/m voor fecaal water. BEDDING - AANVULLINGEN De buizen worden over hun ganse lengte ondersteund. Ter plaatse van de verbindingen van de buizen worden in het funderingsbed tijdelijke uitsparingen aangebracht die het mogelijk maken de verbindingen af te werken over de volledige omtrek van de buizen, de waterdichtheid ervan te controleren en de kragen of verbindingsstukken aan te brengen. Ofwel wordt een voorgevormde fundering toegepast, ofwel worden de buizen aan de zijkanten onder een hoek van 45 tot halve hoogte aangevuld. De aanvulling van de ingegraven riolering wordt pas uitgevoerd na goedkeuring door het bestuur en na het uitvoeren van de controleproeven op de waterdichtheid (zie keuring). Keuring Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 25

60 Materialen met een BENOR merk, BUtgb of EUtgb- technische goedkeuring of gelijkwaardig genieten vrijstelling van voorafgaandelijke technische proeven. Deze vrijstelling slaat niet op de controle van de uitvoeringskwaliteit op de bouwplaats. Het rioleringsstelsel wordt vóór aanvulling onderworpen aan een waterdichtheidcontrole volgens SB250 Index III rioolbuizen kunststof rioolbuizen kunststof/pvc Rioolbuizen en hulpstukken uit hard niet-geplastificeerd PVC met aangevormde mof met rubber manchetafdichting. NBN EN Kunststofleidingsystemen voor ondergrondse drukloze rioleringen - Ongeplasticeerd poly(vinylchloride) (PVC-U) - Deel 1: Eisen voor buizen, hulpstukken en het systeem is van toepassing. De leidingen met bijhorende koppelstukken en hulpstukken beschikken over het BENOR-keurmerk, een technische goedkeuring ATG of gelijkwaardig. Kleur van de leidingen: roodbruin voor afvalwater (DWA), grijs voor hemelwater (RWA). Specificaties Markering: Voor ondergrondse rioleringsbuizen vanaf 1 m buiten het gebouw: U - RIOOL-EGOUT - NBN EN PVC-U - SN klasse - Fabrikant - BENOR diam x dikte - fabricatiecode Voor ondergrondse rioleringsbuizen binnen en buiten het gebouw: UD - RIOOL-EGOUT - NBN EN PVC-U - SN klasse - Fabrikant - BENOR diam x dikte - fabricatiecode Sterktereeks: SN4 De hulpstukken hebben dezelfde herkomst en wanddikte als de buis. Vooraleer over te gaan tot uitvoering van de riolering zal de aannemer een gedetailleerd rioleringsplan opmaken op basis van het in het aanbestedingsdossier toegevoegde rioleringschema en dit ter goedkeuring voorleggen aan het Bestuur. Het rioleringsplan uitvoering wordt opgemaakt overeenkomstig de geldende wetten en normeringen en op basis van het definitief opgemeten aansluitingspeil voor het straatriool (uitgaande van de richtlijnen van AWW die een aansluiting op niveau -80cm onder straatniveau opleggen). De eaannemer neemt contact op met de bevoegde diensten voor het bepalen van de aansluitmogelijkheden. De aannemer neemt verantwoordelijkheid voor het noodzakelijke verval van de leidingen. Het aanbestedingsplan riolering betreft een rioleringsschema, wijzigingen in lengte of aantal aan de tracé s, hulpstukken en toezichtputten nodig voor de uitvoering kunnen niet verrekend worden. De verwerking en verbindingen worden uitgevoerd volgens de voorschriften van de fabrikant. De leidingen die blootgesteld zijn aan temperaturen lager dan 5 C, en die mogelijk stoten kunnen ontvangen, moeten hiertegen worden beschermd. Diepte: minimum 60 cm onder de begane grond. Helling: circa 1 cm/m (fecaal water) en 1 cm/m (huishoudelijk afvalwater en regenwater) Bedding: gestabiliseerd zand Wederaanvulling : - leidingen onder funderingsplaat en draagvloer op volle grond : aanvulling met gestabiliseerd zand. - leidingen onder terrasaanleg en verharde tuinoppervlakken: aanvulling met verdicht zand. - leidingen onder groenoppervlak : aanvulling met grond voortkomend van de uitgravingen. Aanvullende uitvoeringsvoorschriften Beschermhulzen te voorzien bij iedere muur of vloerdoorgang. Beugels en bevestigingsmiddelen voor de buizen binnen het gebouw moeten voorzien worden. De aannemer voorziet bij elke doorgang doorheen buitenwanden een waterdichtingsmof met een pvc dikwandige mantelbuis, voorzien van een opgelijmde pvc kraag, welke dienst doet als verankering in het beton en als waterkering. Deze worden voorzien van rubberen afdichtingspluggen, perfect passend in de pvc instortbuis. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 26

61 Te gebruiken kleurcodes: roodbruin (RAL8023), aangewezen voor vuilwaterafvoer, grijs (ral8023), aangewezen voor regenwater De aannemer voorziet waar nodig brandmoffen die voldoen aan de eisen van de norm NBN ondergronds rioleringsstelsel fecaal water volgens detailmeetstaat en per diameter ondergronds rioleringsstelsel logen volgens detailmeetstaat en per diameter ondergronds rioleringsstelsel regenwater volgens detailmeetstaat en per diameter rioolbuizen kunststof/pvc diam 110 FH m meeteenheid: lm meetcode: netto te plaatsen lengte, gemeten volgens de aslijn en tot de binnenkant van de put of toestel. De leidingen, hulpstukken en toezichtstukken worden doorgemeten volgens aslijn. De hulpstukken worden niet gemeten en zijn begrepen in de eenheidsprijs. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Volgens detailmeetstaat rioolbuizen kunststof/pvc diam 125 FH m meeteenheid: lm meetcode: netto te plaatsen lengte, gemeten volgens de aslijn en tot de binnenkant van de put of toestel. De leidingen, hulpstukken en toezichtstukken worden doorgemeten volgens aslijn. De hulpstukken worden niet gemeten en zijn begrepen in de eenheidsprijs. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Volgens detailmeetstaat rioolbuizen kunststof/pvc diam 160 FH m meeteenheid: lm meetcode: netto te plaatsen lengte, gemeten volgens de aslijn en tot de binnenkant van de put of toestel. De leidingen, hulpstukken en toezichtstukken worden doorgemeten volgens aslijn. De hulpstukken worden niet gemeten en zijn begrepen in de eenheidsprijs. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Volgens detailmeetstaat toezichtputten - algemeen Toezichtputten voor verzamelen van afvoeren en voor inspectie en reiniging, met inbegrip van alle graafwerken en aanvullingen, de aansluitingen van de rioleringsbuizen, het funderingsbeton, de opzetstukken en deksels, de ondergrondse afdekking, het metselwerk, de eventuele bepleistering en bestrijking. Materialen Onder een belasting van 60 kn mogen de elementen niet knikken, noch scheuren vertonen. De geprefabriceerde putten zijn voorzien van een fabrieksmerk, fabricagedatum en in voorkomend geval het keurmerk. Zie ook Index III-38 van het SB 250. De toezichtputten worden zorgvuldig ingegraven en voorzien van een aangepaste funderingsvoet. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 27

62 De funderingen reiken minstens 10 cm buiten de putwanden. In opgevoerde grond worden de putten zoveel mogelijk met het gebouw verbonden, door een uitkraging uit de funderingen of door betonzolen. De funderingsplaten worden uitgevoerd in schraal beton. De schachthoogte wordt zo bepaald dat het deksel circa 20 cm onder het maaiveld komt te liggen of in het vlak van het eventueel verhard oppervlak, de aanvulling gebeurt met zand. Een verdeelplaat verzekert de belastbaarheid en markeert de ligging. Keuring Volgens NBN EN Afvoerputten voor gebouwen - Deel 2: Beproevingsmethoden. Er mag slechts overgegaan worden tot aanvulling nadat de volledig afgewerkte inspectieput werd gekeurd door het bestuur toezichtsputten - kunststof toezichtputten kunststof/pvc Toezichtputten uit PVC. meeteenheid: per stuk aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) inbegrepen put, plaatsing, werderaanvulling, aansluiting,... Toezichtputten vervaardigd volgens NBN EN Kunststofleidingsystemen voor ondergrondse drukloze rioleringen - Ongeplasticeerd poly(vinylchloride) (PVC-U) - Deel 1: Eisen voor buizen, hulpstukken en het systeem. De bodems zijn voorgevormd en geprofileerd in de vloeirichting van de buizen. Zij zijn voorzien van geschikte inlaatstukken, standaard leverbaar en/of in de fabriek geprefabriceerd volgens de plaatsingsplannen te leveren door de aannemer. Voor de aansluitingen worden PVC-hulpstukken gebruikt, volgens NBN EN , voorzien van lippendichtingen uit Styreen-Butadeen-Rubber (SBR). De putaansluiting bestaat uit een inwendig en een uitwendig deel. Deze delen worden zowel in elkaar als op het putlichaam verlijmd. De gas- en waterdichte aansluiting van de PVC-buis op de inspectieput wordt verzekerd door middel van een in het uitwendige deel gefixeerde SBR-manchet (Styreen Butadieen Rubber). De putten kunnen worden voorzien van een vlakke bodem (sifon- of schepputten) of van een profielbodem (inspectieputten). In geval van de afvoer van vuilvracht of fecaliën dient verplicht gebruik te worden gemaakt van DWA-putten met een perfecte stroomlijn en zonder obstakels. Om inwendige materiaalspanningen te voorkomen, worden de aansluitmoffen en de profielbodem vervaardigd via het spuitgietprocédé. Indien de put vanuit de standaardhoogte dient te worden verhoogd, dient gebruik gemaakt van een hiertoe voorziene opzetrand, die door middel van verlijming dient te worden bevestigd. De verhoging dient te geschieden met een ophoogstuk, op maat verzaagd uit BENOR-buis van identieke diameter en wanddikte als deze gebruikt voor het putlichaam. De gietijzeren deksels mogen de put niet rechtstreeks belasten; hiertoe dient gebruik te worden gemaakt van een aangepaste betonrand. De te gebruiken gietijzeren deksels zijn behandeld met een roestwerende verf. Specificaties Types: overeenkomstig de aanduidingen op plan Putdiameters: 400 mm. Wanddikte: minimum 7 mm afhankelijk van de dikte. Putbodem: geprofileerd volgens vloei. De bodems van de sifonputten zijn vlak en reiken minstens 100 mm onder de onderkant van de hoofdleiding. Op de uitloop van de sifonputten is een aangebouwd sifonsysteem voorzien. De dikte van de funderingsplaat is 15 cm. Aanvullende specificaties De prefab toezichtputten bezitten een technische goedkeuring ATG of gelijkwaardig. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 28

63 De wederaanvullingen rond de inspectieputten worden uitgevoerd met: gestabiliseerd zand. De hoogte wordt steeds aangepast dmv. Een verlengstuk dat 25cm boven de vermoedelijke buitenpas uitsteekt. Bij de plaatsing van het deksel wordt de hoogte aangepast opdat het deksel perfect gelijk komt met de afgerwerkte pas van de buitenaanleg. Aanvullende uitvoeringsvoorschriften Afdekking: bovengronds volgens artikel met aangepast kader ifv. voorziene putdeksel Bij toegankelijke putten wordt de standaardhoogte van de put luchtdicht verhoogd tot het gewenste peil d.m.v. een stuk buis van corresponderende diameter. Deksels te voorzien, overeenkomstig artikel en gedetailleerde meting. Toezichtputten te voorzien volgens type en gedetailleerde opmeting en plan toezichtputten kunststof/pvc enkelvoudig 400mm FH st meeteenheid: per stuk aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Volgens detailmeetstaat toezichtputten kunststof/pvc dubbel met sifon 400mm FH st meeteenheid: per stuk aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Volgens detailmeetstaat putdeksels en roosters - enkel deksel Enkelvoudig deksel met putrand meeteenheid: per stuk aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Enkelvoudige deksels en bijhorende putranden, beantwoordend aan NBN B Specificaties : gietijzer volgens NBN B Rioleringsonderdelen uit gietijzer of uit vormgietstaal Algemene technische voorschriften. beton, voorzien van metalen kader voor inwerking van terrastegels Uitzicht putrand: vlak Uitzicht deksel: gewafeld Buitenafmetingen van de putrand: 500x500/800x800 mm. Belastingsklasse: A 15 /B 125 /C250 (volgens NBN EN 124). Afmetingen van de deksels aangepast aan de overeenstemmende put of toestel. Aanvullende specificaties Er worden in totaal 2 hefsleutels geleverd. De prefab putrand wordt op het juiste peil gesteld t.o.v. de voorziene afwerking en Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 29

64 ingegoten in een omkadering uit beton. Dit kader wordt niet zichtbaar in de bevloering geplaatst. Aanvullende uitvoeringsvoorschriften Deksels uit gietijzer of vormgietstaal worden ontroest, geschilderd met 1 laag roestwerende verf en afgeschilderd met 2 lagen verf op basis van alkydharsen. De kleur is te bepalen door de ontwerper. De oplegrand van de omkadering wordt afgedicht met vet putdeksels en roosters - enkel deksel gietijzer B125 FH st meeteenheid: per stuk aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Volgens detailmeetstaat putdeksels en roosters - enkel deksel beton, inleg terrastegels B125 FH st meeteenheid: per stuk aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Volgens detailmeetstaat afvalwaterbehandeling - algemeen De toestellen bestaan uit een kuip ingericht om stoffen, die meegevoerd worden of vermengd zijn met het afvalwater tegen te houden, af te scheiden of te behandelen. Zijn inbegrepen: de nodige uitgravingen en wederaanvullingen; het voorbereiden van de ondergrond waarop of waarin de toestellen moeten worden geplaatst; het storten van de funderingsplaat; het leveren en plaatsen van de prefab toestellen, met inbegrip van de aansluitingen; het aansluiten op de aanvoer- en afvoerleidingen; het leveren en plaatsen van de inspectieramen met reukdichte deksels; de aanvullingen rondom de put; het mangat en de putrand; het leveren en plaatsen van reukdichte en kindveilige deksels en hun inlegkaders (indien niet opgenomen als een afzonderlijk artikel) afvalwaterbehandeling septische putten FH st Leveren, plaatsen en in bedrijf stellen van septische putten, bestemd voor de opslag en behandeling van huishoudelijk afvalwater. meeteenheid: per stuk aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) incl. fundering, graafwerk, wederaalnvullingen, mantel managt, onluchting,... excl. deksels De septische putten beantwoorden aan NBN EN , en de minimum voorwaarden van omzendbrief P.I.C./EU3185 van het Ministerie van Volksgezondheid en gezin. Het systeem zorgt voor een anaërobe biologische zuivering van het afvalwater, waarbij de vaste stoffen grotendeels door bezinking of als drijflaag worden afgezonderd. De septische put beoogt op een natuurlijke wijze het water te zuiveren. De septictanks voldoen aan de plaatselijke bouwverordeningen. De afmetingen worden berekend volgens de hierboven vermelde omzendbrief. Er mogen slechts septische putten geleverd worden door fabrikanten die de verbintenis hebben aangegaan de Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 30

65 minimale voorwaarden te eerbiedigen, waarvan sprake in voornoemde omzendbrief en wiens namen op geregelde tijdstippen door het Ministerie van Volksgezondheid worden gepubliceerd. Een septictank heeft een vloeibaarmakingsput en een verluchte zuiveringsput; deze kamers staan met elkaar in verbinding via doorstroomopeningen in de scheidingswand. De oppervlakte van de openingen bedraagt minstens 200 cm2. De waterdiepte bedraagt minstens 1 m, en de vrije hoogte tussen de waterspiegel en de afdekking bedraagt minstens 300 mm. Zij zijn ook voorzien van een bacteriefilter. Verzakking of opdrijven van de putten moet voorkomen worden. De verschillende bestanddelen van de put moeten goed bereikbaar zijn voor toezicht en/of ruiming. Op de septische putten staan vermeld: de nuttige inhoud, de handelsnaam, naam en adres van de fabrikant. De keuze van prefab toestellen houdt rekening met de buisdiameters waarop moet worden aangesloten. Specificaties De septictanks zijn vervaardigd uit: waterdicht prefab beton waarbij bodem, wand en eventueel tussenschot in één en dezelfde bewerking worden gestort en getrild. De gemiddelde drukweerstand van het beton na 28 dagen op kubussen van 150x150x150 mm bedraagt minimum 45 N/mm2). Nuttige inhoud : geschikt voor: 8 Equivalente Bewoners (E.B.). De bouwplaats is gelegen in collectief te optimaliseren buitengebied. Hierdoor dient scetpische put overgedimensioneerd te worden. Te voorziene inhoud bedraagt 5000 liter. Aard van het afvalwater: fecaal water, huisafvalwater met inbegrip van toiletwater, badwater, waswater, eventueel aanwezige detergenten. Vorm: cilindrisch Overloop: te voorzien van een ondergedompelde elleboog/. Ontluchtingsbuis (bovengronds): PVC/, diameter: 80mm. Mangat: binnenafmetingen 60x60/ cm, tot op hoogte vloerpas/, De muurtjes worden langs binnen en buiten uitgecementeerd en bestreken. Putdeksel: volgens artikel Belastingsklasse: B 125 (volgens NBN EN 124). De sceptische putten zijn voorzien van een berijdbare dekplaat De wapening en dikte van de betonplaat, die dienst doet om de druk door verkeer van de put af te wenden en om opdrijven van de putten bij leegstand te vermijden, wordt voor uitvoering aan de ingenieur stabiliteit en aan de architect ter goedkeuring voorgelegd. Het aanzetpeil, bodemniveau en topniveau van de putten worden bepaald in functie van de hellingen van het rioleringsstelsel en het niveau van de putdeksels, t.o.v. het maaiveld of de voorziene verharding. De aannemer controleert voorafgaandelijk de juiste plaats en het peil. De septische putten worden volkomen waterpas geplaatst, ofwel op een bedding van gestabiliseerd zand (standaard), ofwel een gewapende funderingsplaat (zie aanvullende uitvoeringsvoorschriften). De nodige aansluitingen, de afmetingen en niveaus voor in- en uitgaande buizen worden door de aannemer bepaald, rekening houdend met de aan te houden hellingen en niveaus van buizen en putdeksels. Deze niveaus zijn zoals aangegeven op de plannen of voor de uitvoering vast te leggen in samenspraak met de architect. De aan- en afvoerleidingen worden waterdicht aangesloten op de putten. De septische putten worden verlucht: via de primaire sanitaire verluchting. Het verloop van de ontluchtingsbuis gebeurt volgens de aanwijzingen van de architect. Een mangat wordt voorzien om de toezichtdeksels tot op vloerpas of maaiveldniveau te brengen: (ofwel) opgemetseld met volle baksteen (volgens NBN EN 771-1) en metselmortel categorie M15 (volgens NBN EN 998-2). De muurtjes worden langs binnen en buitenzijde uitgecementeerd. Om een waterdichte cementlaag te bekomen wordt aan het aanmaakwater een vochtwerend product toegevoegd dat de sterkte-eigenschappen van de cementpleister niet aantast en vrij is van organische stoffen en oliën. Na voldoende verharding wordt de cementlaag in aanraking met grond bestreken met 2 lagen vernis geactiveerd met steenkoolpek of bitumen (NBN B ) à rato van minimum 200gr/ m2 en per laag; beide lagen verschillen van kleur. (ofwel) samengesteld uit prefab segmenten, behorende tot het systeem van de put. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 31

66 Het putdeksel wordt op het voorziene niveau geplaatst in een hiertoe voorzien kader, stevig verankerd in het metselwerk. Metalen kaders moeten roestvrij te zijn of voorzien te worden van een roestwerende bescherming. De aanslag van het vast kader en deksel is uitgevoerd met dubbele tand en groef en wordt ingevet om de reukdichtheid te verzekeren. Na het aansluiten van de leidingen, het stellen van de put en na controle door de architect worden de aanvullingen rond de put gelijkmatig en laagsgewijs (in lagen van 30 cm oorspronkelijke dikte) uitgevoerd met: (ofwel) te verdichten grond voortkomend van de uitgravingen. (ofwel) te verdichten scherp zand. (ofwel) gestabiliseerd zand. Onmiddellijk na de plaatsing wordt de septische put gevuld met helder water. Aanvullende uitvoeringsvoorschriften (te schrappen door ontwerper indien niet van toepassing) Bovenop de prefab putten uit kunststof zal een gewapende betonplaat met een dikte op voorstel aannemer gegoten worden. Voor uitvoering, dikte en wapening voor te leggen aan de architect en ingenieur stabiliteit. Scetpische put thv. Oprit regenwaterbehandeling - algemeen regenwaterbehandeling - regenwaterputten Ondergrondse vergaarbakken voor regenwater, bestaande uit één of meerdere elementen. Inbegrepen: de uitgravingen (met eventueel verlagen van de grondwaterstand en afvoeren van het oppervlaktewater), de funderingen, het leveren en plaatsen van de regenwaterputten, de aansluitingen van de aanvoerleidingen en de overloop, de wederaanvullingen, de voorziening van een ontluchting en een overloop met sifon, de mangaten en de putranden, het leveren en plaatsen van reukdichte en kindveilige deksels en hun inlegkaders (indien niet opgenomen als een afzonderlijk artikel). Materialen De gewestelijke stedenbouwkundige verordening hemelwater van 5 juli 2013 is van toepassing. De materialen beantwoorden aan de voorschriften van TV Sanitair Reglement (WTCB) en moeten onderling verenigbaar zijn. Op de prefab regenwaterputten staat vermeld: handelsnaam, naam en adres van fabrikant en nuttige inhoud. De keuze van het toestel is in overeenstemming met de aan te sluiten buisdiameters. De put wordt voorzien van een overloop met geïntegreerde sifon. De put is bereikbaar voor toezicht en ruiming. Daarom wordt op elke eenheid een mangat opgemetseld of wordt de put opgehoogd met prefab elementen tot op het voorziene niveau van de putdeksels. UITGRAVING - FUNDERING - PEILEN Alle werken worden uitgevoerd in het droge. De afmetingen van de uitgravingen zijn zodanig dat een vlotte en onberispelijke plaatsing van de putten mogelijk is. De aannemer voert de nodige schorings- en stutwerken uit om inkalven van de uitgravingen te voorkomen. De architect zal de juiste plaats en de pas aangeven. Het aanzetpeil, bodemniveau en topniveau van de putten worden bepaald in functie van de hellingen van het rioleringsstelsel en het niveau van de putdeksels t.o.v. het maaiveld en/of de vloerafwerking en zodanig dat de putten op hun maximale capaciteit functioneren. De aannemer stelt zich op voorhand op de hoogte van het juiste peil van de rioleringen, voor het bepalen van de diepte en de aansluiting van de putten. De regenwaterputten worden volkomen waterpas geplaatst op een stabiele en egale ondergrond. De uitvoeringswijze moet zo zijn dat verzakking van de putten niet kan voorkomen. Om verzakking Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 32

67 of omhoogdrijven te voorkomen worden de putten waar vereist aangezet op een funderingsplaat die circa 10 cm rond de put uitsteekt. Na de uitvoering worden de putten gevuld met zuiver waterindien dit nodig is om opdrijven te voorkomen. Het bovenvlak van de putten moet met minstens 30 cm grond (teelaarde) bedekt worden. De juiste niveaus worden aangegeven op de plannen of de uitvoering vastgelegd in samenspraak met het bestuur. AANSLUITINGEN - OVERLOOP & ONTLUCHTING De toevoerleidingen, overloop en aanzuigleiding worden waterdicht aangesloten op de put. De reuk- en waterdichte aansluiting van de PVC-buis op de put wordt verzekerd door middel van een gefixeerde rubbermanchet. Zij dragen het BENOR-merk (of gelijkwaardig). In geval van aansluiting op een gemengde riolering, moet deze standaard voorzien worden van een terugslagklep (zie artikel 17.76). De afmetingen en de nodige aansluitingen voor in- en uitgaande leidingen worden op het as-builtleidingenschema weergegeven. Er wordt een ontluchtingsbuis voorzien in PVC. Het verloop van de ontluchtingsbuis gebeurt volgens de aanwijzingen van het bestuur. MANGATEN PUTDEKSELS Een mangat wordt voorzien om de toezichtdeksels tot op vloerpas of maaiveldniveau te brengen: (ofwel) opgemetseld met volle baksteen (volgens NBN EN 771-1) en metselmortel categorie M15 (volgens NBN EN 998-2). De muurtjes worden langs binnen en buitenzijde uitgecementeerd. Om een waterdichte cementlaag te bekomen wordt aan het aanmaakwater een vochtwerend product toegevoegd dat de sterkte-eigenschappen van de cementpleister niet aantast en vrij is van organische stoffen en oliën. Na voldoende verharding wordt de cementlaag in aanraking met grond bestreken met 2 lagen vernis geactiveerd met steenkoolpek of bitumen (NBN B ) à rato van minimum 200gr/ m2 en per laag; beide lagen verschillen van kleur. (ofwel) samengesteld uit prefab segmenten, behorende tot het systeem van de put. Het putdeksel wordt op het voorziene niveau geplaatst in een hiertoe voorzien kader stevig verankerd in het metselwerk. Metalen kaders moeten roestvrij zijn of voorzien van een roestwerende bescherming. Keuring Voor de oplevering wordt de put volledig gevuld met zuiver water ter controle van de algemene waterdichtheid. Bij de voorlopige oplevering zullen de regenwaterputten volledig gezuiverd zijn regenwaterbehandeling regenwaterputten/beton FH st Prefab betonnen regenwaterput. meeteenheid: per stuk meetcode: netto hoeveelheid aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) De prefabputten bestaan uit waterdicht, goed verdicht beton, conform PTV 114 Geprefabriceerde bekuipingen van beton voor regenwaterputten, septische tanks en zuiveringsinstallaties van huishoudelijk afvalwater of beschikken over een BENOR-keuring (attest voor te leggen). De karakteristieke druksterkte van het beton bedraagt minstens 30 N/mm2. De wand en bodem moeten uit één stuk zijn. De wanden van de regenwaterput moeten zo berekend zijn dat zij bestand zijn tegen het transport, de plaatsing en de bedrijfsdruk. De bovenplaat moet naast de vaste overlast te weerstaan aan een gebruiksbelasting van minimum 15 kn/m2. Wanneer de putten niet opgevat zijn om de voorziene belastingen te dragen, of wanneer de werkelijke belasting hoger ligt dan de voorziene moet er een versterkt deksel worden voorzien of een verdeelplaat in gewapend beton worden gestort. Een berekeningsnota van de regenwaterput wordt ter goedkeuring aan de architect voorgelegd. Specificaties Nuttige inhoud: 1000 liter. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 33

68 Type: enkelvoudig, conform PTV 114 Vorm: cilindrisch Afmetingen: circa.280x205 cm Wanddikte: minimum 8 cm. De wanden zijn conisch uitgevoerd Vloerdikte: onder 8 cm, boven 8 cm Dekplaat belastingklasse: B 125 Overloop met sifon: ingeval van aansluiting op gemengde riolering, met terugslagklep Mangat: minimum opening 60x60 cm Putdeksel: bovengronds De plaatsing gebeurt conform de voorschriften van de fabrikant op een stabiele en geëgaliseerde ondergrond. Het transport en verplaatsing van putten moet voorzichtig gebeuren ter voorkoming van scheurvorming of breuk. Er mag slechts overgegaan worden tot aanvulling nadat de afgewerkte put gekeurd is door het bestuur. De wederaanvullingen rondom de put worden uitgevoerd met: (ofwel) te verdichten grond van de uitgravingen. (ofwel) te verdichten scherpe zand. (ofwel) gestabiliseerde zand. Boven de putten wordt minstens 30 cm teelaarde aangebracht. Aanvullende uitvoeringsvoorschriften (te schrappen door ontwerper indien niet van toepassing) De putten worden gecombieerd met een infiltratievoorziening waarbij de wand van het bovendeel bestaat uit poreus beton en het onder onderdeel uit waterdicht beton. Het infiltratieoppervlak en volume zijn conform de gewestelijke stedenbouwkundige verordening hemelwater van 5 juli; aanzet van de het infiltratiedeel volgens de bepalingen van de leverancier. Infiltratieoppervlak: m²; infiltratievolume: liter. De putten worden aangezet en verankerd op een fundeerplaat, dikte minimum 15 cm. De aansluiting met de gewapende fundeerplaat gebeurt d.m.v. metalen plaatjes die met voldoende overlapping in de wand van de put worden ingebetonneerd. enkelvoudige putten wordt gefundeerd op een plaat uit schraal beton. wanneer de put uit meerdere eenheden bestaat worden deze gefundeerd op een gemeenschappelijke funderingsplaat uit gewapend beton. Een berekeningsnota van de plaat wordt aan het bestuur ter goedkeuring voorgelegd. regenwaterput gelegen thv. oprit regenwaterbehandeling - hergebruik regenwater PM Alle coördinerende werkzaamheden, aansluiting en beproeving, om de voorziene regenwaterputten geschikt te maken voor het duurzaam hergebruik van regenwater binnen de het woonzorgcentrum (voeding toiletten, wasmachine, ). De regenwaterputten zullen een eerste maal gevuld worden met drinkbaar water. De regenwaterputten, filters en overlopen, hydrofoorgroepen, bijvulinstallatie, zijn opgenomen als afzonderlijke posten: putten, filters en overlopen met terugslagklep in hoofdstuk 17, de pompinrichting, bijvulinstallatie en aansluiting op de verdeelcollector in het lot technieken. De elektrische aansluitingen behoren tot de aanneming elektrische installatie. Het plaatsen en aansluiten van de aftappunten en hun leidingen behoren tot het lot technieken. Het hergebruik van het regenwater is te beschouwen als een geïntegreerd systeem bestaande uit een constructief bouwkundig deel (de eigenlijke opslag), een rioleringstechnisch deel (filters, overlopen, ) en een technisch deel beschreven in het lot technieken. De aannemer zal erop toezien dat alle noodzakelijke onderdelen perfect met elkaar samenwerken en voorziet in dit artikel de eventuele leemtes tussen de apart beschreven onderdelen. aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM) Realisatie van een geïntegreerd systeem voor recuperatie van het regenwater. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 34

69 regenwaterbehandeling - voorfilters FH st Voorfilters voor regenwaterput. meeteenheid: per stuk aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Voorfilters te plaatsen vóór de regenwaterput. De filters zijn voorzien van een inlaat, een uitlaat voor regenwater en een overloop naar de vuilwaterafvoer. Het opgevangen regenwater wordt er doorheen geleid en gefilterd alvorens het in de regenwaterput terecht komt. De filters verwijderen de bezinkbare en zwevende stoffen uit het inkomende water en voeren deze stoffen af. Het gezuiverde uitgaande water wordt afzonderlijk naar de regenwaterput geleid. De filters zijn corrosiebestendig en onderhoudsarm en gemakkelijk uitneembaar voor reiniging. Specificaties Regenwaterfilter voor grotere dakoppervlaktes en geschikt voor aankoppeling op grotere diameters leidingen. Desnoods zullen meerdere filters geplaatst worden om het debiet gescheiden te kunnen verwerken. Afmetingen: aangepast aan het regenwater afvoerdebiet Aangesloten dakoppervlak: min. 162 m2 Filterelement: buiselement in roestvast staal Deksel: volgens fabrikant, passend in de bij de put Plaatsing volgens de richtlijnen van de fabrikant. De leidingen voor en na de filter moeten hellend in de afvoerrichting liggen. De toevoerleidingen in de put worden verlengd tot in het water en voorzien van een 180 bochtstuk om het bodemwater niet te verstoren. In de grond geplaatste filters zijn gemakkelijk toegankelijk voor inspectie en voorzien van een deksel. Regenwaterfilter voor de intrede in de regenwaterputten regenwaterbehandeling - overloop en terugslagklep FH st Overloopinrichting voor regenwaterput. Overstort naar wadi. meeteenheid: per stuk aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Overloopinrichting van de regenwaterput naar de wadi, te voorzien van een zelfsluitende terugslagklep die terugstroming via de overloop naar de regenwaterput verhindert. Specificaties : kunststof (PVC) voorzien van afsluitdeksel voor reiniging van klep en buis. Diameter: DN 400 Aanvullende specificaties Met afsluiter tegen ongedierte. Overstort te voorzien naar wadi. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 35

70 regenwaterbehandeling infiltratievoorzieningen regenwaterbehandeling infiltratievoorzieningen/infiltratieblokken FH st Ondergronds reservoir van modulaire holle kunststofblokken voor infiltratie van regenwater in de bodem. Op de plannen is een principiële intekening van het infiltratiebekken ingetekend, corresponderend met de eisen van de hemelwaterverodening. De aannemer legt vooraf ter controle een studie betreft omvang, type en positie van het infiltratiebekken voor rekening houdend met verval en diepte van de bestaande straatriolering en het overige rioleringsschema. meeteenheid: per stuk aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Specificaties Geperforeerde blokken uit: PP Infiltratievolume: minimum 2050 liter Infiltratieoppervlak: minimum 6.48 m² Aanzetdiepte: /volgens leverancier Minimale grondbedekking: 30/ cm Toevoer diameter: 160mm Overloop diameter: 160 mm Verkeersbelastingsklasse: B 125 (NBN EN 124) Omwikkeld met geotextiel non woven: min 125/ gr/m² De blokken kunnen eenvoudig mechanisch onderling bevestigd worden. Het betreft prefab-bekken voor de infiltratie van regenwater. Met mogelijkheid tot cameraonderzoek of reiniging onder druk. Inspectieopeningen tot deze tunnels dienen een vrije opening te hebben van minimum 300mm. o Afmetingen 60x120x60cm o Min. 60% van het unit olume geeft vrije toegang voor inspectie-en reinigingsapparatuur. o Min. 95% van het volume is holle ruimte o Nuttig volume per unig: 410 liter o Waterdoorlatendheid: boven 70% o Gewicht: 20kg De units bestaan uit twee elementen, spuitgegoten in polypropyleen De units worden zijdelings aan elkaar verbonden dmv. Verbindgsclips. Er dient een stabiliteitsstudie, afkomstig van de producent voorgelegd worden rekening houdende met de kenmerken van het bekken. Volgens voorschriften van de leverancier. Een dimensionerings- en stabiliteitstudie wordt ter goedkeuring voorgelegd aan het bestuur. De blokken worden rondom aangevuld met draineerzand of fijn grind, zonder insluitsels, onderaan min 10 cm, boven- en zijkanten min 30 cm. Aanvullende uitvoeringsvoorschriften (te schrappen door ontwerper indien niet van toepassing) De blokken worden omwikkeld met een beschermdoek van polypropyleen: 325/ g/m². Voorzien van een inspectieschacht. Standaard aansluitplaten zijn uitgerust voor een aansluiting met buizen van 160mm. Aansluitingen tot 500mm zijn mogelijk. Elke unit is voorzien van voorgevormde opening aan boven en onderzijde om een toezichtschacht of verluchting te maken. Belastingsklasse B125, indien nodig te voorzien van een bovenplaat, uitvoering bovenplaat voor te leggen aan architect en ingenieur stabiliteit. Infiltratiebekken gelegen thv. Oprit. Voldoet aan de verordening hemelwater, overrijdbaar Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 36

71 aansluitingen - algemeen aansluitingen - openbare riolering FH st Alle werkzaamheden en keuringen nodig voor de aansluiting op het openbaar rioleringsstelsel. Zijn inbegrepen: het leveren en plaatsen van een buis van de sifonput tot aan de straatriolering, alle vereiste grond- en aanvullingswerken, het herstellen van de eventuele schade aan de openbare weg, aflevering van een conformiteitsattest voor de privéwaterafvoer, alle kosten en lasten aangerekend door de nutmaatschappij, rioolbeheerder en/of gemeente. meeteenheid: per stuk meetcode: per aansluiting; de buizen en hulpstukken worden gemeten onder de betreffende posten van de rioleringsleidingen. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH). Materialen De aansluiting op de hoofdleiding zal uitgevoerd worden door middel van een aangepast spruitstuk (aansluitstuk van dezelfde diameter als de aan te sluiten buis), dat geplaatst wordt in een opening in de hoofdleiding die of reeds standaard werd voorzien of ter plaatse moet worden uitgeboord (diameter 192 mm voor een aansluiting van 150 mm). Volgens de plaatselijke uitvoeringsomstandigheden en/of reglementeringen wordt de aansluiting gerealiseerd: met geglazuurde gresbuizen en hulpstukken. Een elastische dichting werd door de fabrikant vast in de greselementen aangebracht. Het spruitstuk heeft een uitwendige kraag zodat het niet in de riool kan schuiven. De aansluitopening heeft een gave doorsnede, waarbij het spruitstuk, om puntbelastingen te voorkomen, aangepast is aan de buitenradius van de hoofdbuis en een wankelvrije verbinding waarborgt. met kunststofmoffen uit hoogwaardig polypropyleen, EPDM, PVC,, voorzien van een aangepaste dichting. De afdichtingen voldoen aan NBN EN 681- Afdichtingen van elastomeer - eisen voor afdichtingen van buisverbindingen in water- en afvoertoepassingen. De aannemer doet tijdig een aanvraag bij de technische dienst van de gemeente Beerse, om de aansluiting volledig conform aan de gemeentelijke voorschriften te laten verlopen. Deze zal bepalen of de aansluiting al dan niet door de aannemer zelf mag uitgevoerd worden. De aansluiting is aan te vragen volgens deze procedure: U brengt een buis Ø160/200 tot aan de rooilijn, max. 60 cm onder niveau straatgoot. De aansluitdiameter zal het voorwerp uitmaken van een hydraulische studie die door de aannemer tijdig aangevraagd wordt om te aan te sluiten diameter te bepalen. In geval de aannemer zelf de aansluiting moet realiseren, houdt hij de oppervlakte van de op te breken verhardingen zo klein mogelijk. De aansluiting gebeurt ter hoogte van de kruin of in een put van de hoofdriool. Nadat de sleuf is uitgegraven en de opening in de riool is gemaakt, wordt het spruitstuk op de afvoerleiding ingebracht en met een speciale dichtingsring afgedicht. Er moet een volledig waterdichte aansluiting uitgevoerd worden. Na uitvoering van de aansluiting en wederaanvulling, zo nodig met gestabiliseerd zand, worden de verhardingen in hun oorspronkelijke staat hersteld. Na de aansluiting mogen geen brokstukken achterblijven in de riolering. Keuring Aflevering van een positief keuringsverslag van de rioleringen volgens het Ministerieel besluit van 28/06/2011 betreffende de keuring van de binnenwaterinstallatie en de privéwaterafvoer. Administratie en werken ifv de realisatie van de aansluiting van de riolering. Enkel afval- en fecaalwater kan aangesloten worden, regenwater dient te infiltreren op eigen terrein alvorens geloosd te worden in het aanwezige oppervlakte water. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 37

72 aansluitingen doorvoer- en wachtbuizen PM Levering en plaatsing van alle ingegraven of ingemetselde doorvoer- en wachtbuizen vanaf de rooilijn tot aan de binnenzijde van de ondergrondse wand of tot aan de voorziene aansluitbocht. De uitgraving de sleuven wordt beschreven onder artikel aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Inbegrepen in de prijs van de aansluitingen Buizen uit thermoplastisch materiaal (PVC, PE, ) met aangepaste diameter, geschikt voor de doorvoer van de nutsleidingen (elektriciteit, aardgas, water, kabel, telefoon, ). De plaatsing van de wachtbuizen moet gebeuren volgens de voorschriften van de verdelende maatschappijen. De nutsmaatschappijen worden tijdig geraadpleegd om de exacte plaats van de binnenkomende leidingen te bepalen. De wachtbuizen worden aangesloten op de door hen voorziene of voorgeschreven hulpstukken. De buizen worden loodrecht op de rooilijn aangebracht. De plaatsing van de buizen tussen twee aansluitpunten of putten gebeurt met rechte stukken. De aannemer verwezenlijkt alle aansluitingen, waarbij scherpe bochten vermeden worden. De buizen worden over hun volledige lengte gefundeerd op een voldoende breed zandbed van 10 cm dikte en hierin verzonken. In geval van gebundelde kokerbuizen worden de ruimten tussen de buizen eveneens opgevuld met zand. De doorvoering in de muren gebeurt zodanig dat geen druk op de kokers wordt uitgeoefend. De aannemer maakt de openingen na het plaatsen van de kokers waterdicht. De wederaanvulling van de sleuven mag slechts aanvangen na goedkeuring van de architect. Alle buizen die beschadigd zijn, worden vervangen. In de wachtbuizen bestemd voor soepele kabels worden voorlopige, gegalvaniseerde stalen trekdraden geplaatst om de kabeldoorvoer te vergemakkelijken. Voor de voorlopige oplevering van de werken levert de aannemer een asbuilt-plan van het verloop van de leidingen. Deze aanduidingen mogen op het uitvoeringsplan van de rioleringen voorkomen. Het betreft wachtbuizen voor zowel voor elektriciteit als water: Nutsvoorzieningen tot aan rooilijn Regenwaterrecuperatie Stroomvoorziening fietsenberging, individuele garage s, tuinverlichting,... In de vier windrichtingen door de funderingsplaat aansluitingen wachtput FH st Gemetste wachtput waarin de wachtbuizen uitmonden. De werken omvatten: het graafwerk en de wederaanvulling de bodem- en afdekplaat het metselwerk de waterdichting meeteenheid: per stuk aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) De wachtput voldoet aan de voorschriften van de distributienetbeheerder. Specificaties Inwendige afmetingen van de schacht: 100 x 100 x 100 cm Constructie: prefab U-vormige betonelementen Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 38

73 Afdekplaat: betondekstenen De bodemplaat wordt op een diepte van 80 cm onder het maaiveld voorzien. De put wordt afgedekt met losliggende betondekstenen. Wachtput in functie van nutsvoorzieningen. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 39

74 DEEL 2 BOVENBOUW 20. METSELWERK metselwerken - algemeen metselwerken ter plaatse gemetst materialen algemeen materialen metselmortel materialen metselmortel/voor algemene toepassing (G) PM materialen metselmortel/lijmmortel (T) PM materialen hulpstukken materialen hulpstukken/spouwankers materialen hulpstukken/spouwankers slag- en schroefankers met isolatieplug PM materialen hulpstukken/lateien materialen hulpstukken/lateien beton PM materialen hulpstukken/lateien staal PM materialen hulpstukken/waterkering PM materialen hulpstukken/wapening PM materialen hulpstukken/akoestische stroken FH m materialen kimblokken materialen kimblokken/cellenbeton FH m binnenspouwblad algemeen binnenspouwblad - snelbouw binnenspouwblad snelbouw/dikte 14 cm FH m woningscheidende wand algemeen woningscheidende wand - snelbouw woningscheidende wand snelbouw/dikte 14 cm FH m dragende binnenmuur algemeen dragende binnenmuur snelbouw dragende binnenmuur snelbouw/dikte 14 cm FH m dragende binnenmuur - cellenbeton dragende binnenmuur cellenbeton/dikte 15 cm FH m niet-dragende binnenmuur algemeen niet-dragende binnenmuur snelbouw niet-dragende binnenmuur snelbouw/dikte 9 cm FH m SPOUWMUURISOLATIE spouwmuurisolatie - algemeen spouwmuurisolatie buitenspouwblad - algemeen spouwmuurisolatie buitenspouwblad PUR of PIR spouwmuurisolatie buitenspouwblad PUR of PIR/ 2 x 7 cm FH m spouwmuurisolatie woningscheidende wand - algemeen spouwmuurisolatie woningscheidende wand - MW spouwmuurisolatie woningscheidende wand - MW/4 cm FH m GEVELMETSELWERK gevelmetselwerken - algemeen 20 Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 1

75 algemeen ter plaatse gemetst gevelmetselwerk algemeen prefab gevelmetselwerk materialen algemeen materialen mortel materialen mortel/metselmortel materialen mortel/metselmortel - voor algemene toepassing PM materialen mortel/voegmortel materialen spouwankers PM materialen waterkering PM materialen wapening PM gevelstenen algemeen gevelstenen baksteen gevelstenen baksteen/recupsteen FH m gevelstenen baksteen/strengpersstenen FH m DORPELS, PLINTEN EN DEKSTENEN dorpels, plinten en dekstenen - algemeen algemeen - beton raam- en deurdorpels - algemeen raam- en deurdorpels - prefabbeton FH m garagepoortdorpels - algemeen garagepoortdorpels - prefabbeton FH m gevelplinten - algemeen gevelplinten - sierbeton FH m gevellateien en sierlijsten - algemeen sierlijsten - prefabbeton FH m muurdekstenen - algemeen muurdekstenen - prefabbeton FH m STRUCTUURELEMENTEN BETON structuurelementen gewapend beton - algemeen algemeen stabiliteitsstudie PM materialen - algemeen materialen wapening materialen wapening/staven en netten materialen wapening/staven en netten - staven FH kg materialen wapening/staven en netten - netten FH kg materialen - beton materialen beton/stortklaar beton materialen beton/stortklaar beton - met staaf- en netwapening PM materialen beton/geprefabriceerd beton PM materialen beton/architectonisch beton PM materialen bekistingen PM materialen nabehandeling materialen chemische verankering PM materialen thermische onderbreking FH m ter plaatse gestorte elementen algemeen ter plaatse gestorte elementen kolommen FH m3 54 Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 2

76 ter plaatse gestorte elementen balken FH m ter plaatse gestorte elementen draagvloeren ter plaatse gestorte elementen draagvloeren/traditionele bekisting FH m ter plaatse gestorte elementen draagvloeren/breedplaatvloeren ter plaatse gestorte elementen draagvloeren/breedplaatvloeren - prefab breedplaten FH m ter plaatse gestorte elementen draagvloeren/breedplaatvloeren - opstort FH m prefab elementen algemeen prefab elementen trappen en bordessen FH st prefab elementen draagvloeren prefab elementen draagvloeren/welfsels prefab elementen draagvloeren/welfsels zonder druklaag FH m prefab elementen draagvloeren/welfsels met druklaag FH m prefab elementen uitkragende elementen prefab elementen uitkragende elementen/luifels FH st STRUCTUURELEMENTEN STAAL structuurelementen staal algemeen algemeen verbindingen PM algemeen stabiliteitsstudie PM balken algemeen balken blank profielstaal FH kg balken thermisch verzinkt profielstaal FH kg lateien algemeen lateien thermisch verzinkt profielstaal PM lateien regelbare consoles lateien regelbare consoles/niet-zichtbaar lateien regelbare consoles/niet-zichtbaar thermisch verzinkt PM hulpstukken algemeen hulpstukken oplegstukken hulpstukken oplegstukken/thermisch verzinkt PM hulpstukken geveldragers hulpstukken geveldragers/thermisch verzinkt PM corrosiebescherming algemeen corrosiebescherming thermisch verzinken PM brandbeveiliging algemeen brandbeveiliging brandwerend verfsysteem PM 73 Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 3

77 20. METSELWERK metselwerken - algemeen Bovengrondse metselwerken, die niet in aanraking met de grond komen of aan weersinvloeden zijn blootgesteld. STS 22 Metselwerk is van toepassing. ALGEMEEN De stabiliteitsberekeningen van het metselwerk gebeuren volgens NBN EN 1996 en zijn ten laste van de door de bouwheer aangestelde stabiliteitsingenieur. De in rekening te brengen belastingen worden bepaald volgens NBN EN De uitvoering van het metselwerk gebeurt in overeenstemming met STS 22 en NBN EN TOLERANTIES Aard Maximaal toelaatbare afwijking Verticaliteit per verdieping ± 8 mm Positie van boven elkaar staande muren ± 20 mm Vlakheid per 2 m ± 8 mm Dikte van de volledige spouwmuur ± 10 mm Elke lengtemaat d ± ¼ (d) 1/3 (in cm) ± 8 mm bij d 3 m Horizontaliteit ± 12 mm bij 3 m d 6 m ± 16 mm bij 6 m d 15 m (d = afstand tussen twee meetpunten) Indien de toleranties niet nageleefd zijn, wordt het werk afgekeurd en vervangt de aannemer het betreffende metselwerk op zijn kosten. BEWEGINGSVOEGEN De juiste plaats van de voegen wordt aangegeven op de plannen en/of gebeurt volgens de stabiliteitsstudie. De breedte van de voegen bedraagt 10 à 15 mm, de voegen gaan doorheen de volledige dikte van de muur. De muurdelen moeten vrij en elastisch kunnen bewegen. De bewegingsvoegen moeten opgevuld worden met een samendrukbaar, onrotbaar materiaal. De zichtzijde van de voeg wordt opgespoten met een elastisch blijvend materiaal. De voeg moet waterdicht blijven. Bij horizontale bewegingsvoegen bedraagt de onderlinge afstand maximaal 9 m. De horizontale voegen worden gerealiseerd door het gebruik van geveldragers, die in de hoogte en eventueel in de breedte verstelbaar zijn. De geveldragers worden beschreven onder artikels De architect bepaalt waar de horizontale voegen voorzien moeten worden. ZICHTBAAR BLIJVEND METSELWERK De zichtvlakken van het zichtbaar blijvend metselwerk worden zoveel mogelijk samengesteld uit hele en/of halve metselstenen. Het gebruik van gebroken elementen of elementen met een onregelmatige vorm of uitzicht wordt niet toegestaan. Het delen van hele stenen gebeurt door mechanisch verzagen, zodat nergens sporen van gekapte stenen zichtbaar zijn. Hoeken worden steeds in verband gemetseld. Buitenhoeken moeten vlak uitgevoerd worden. Bij het optrekken van zichtbaar blijvend metselwerk moeten elektriciteitsleidingen bij voorkeur gelijktijdig met het metselen ingewerkt te worden. In het zichtvlak van het metselwerk worden de nodige uitsparingen voor contactdozen voorzien of zorgvuldig uitgezaagd. De voegen worden achter de hand platvol meegaand gevoegd met de gebruikte metselmortel. Alle op de steen klevende mortelresten worden zorgvuldig verwijderd, de zichtvlakken van de stenen worden gereinigd en beschermd tegen verdere verontreiniging metselwerken ter plaatse gemetst Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 4

78 De muren worden ter plaatse op de werf gemetst. De werken omvatten: de voorbereiding van de werken, het plaatsen van de nodige stellingen, de levering en voorbereiding van de stenen, de metselmortels, de uitvoering van het metselwerk en de nodige beschermingsmaatregelen, de nodige waterkeringen de prefab deur- en raamlateien en prefab verdeelbalkjes, indien niet afzonderlijk gemeten onder hoofdstuk 26 en/of 27 de nodige voorzieningen voor de bevestiging van het binnen- en buitenschrijnwerk de verbindingselementen en/of -wapeningen voor kruisende muren, alle verankeringen aan niet ingebonden achterliggende muren of van achterliggende muren aan een betonskelet het voorzien van de nodige doorbrekingen en doorvoerbuizen het verwijderen van de voor de werken nodige beschermingen, stellingen, afdekzeilen, het opruimen en schoonmaken van de bouwplaats. De aannemer treft de nodige voorzorgen om de stenen op een vlakke ondergrond en droog op te slaan. Hij verwijdert de verpakking zo kort mogelijk voor het vermetselen. In het winterseizoen moet absoluut vermeden worden dat niet vorstbestendige stenen nat worden. De aannemer neemt alle nodige voorzorgen om metselwerk met een verzorgd en onbesmeurd uitzicht te realiseren en dit te behouden. Alle muren worden loodrecht, haaks en goed vlak uitgevoerd. Bij gebruik van mortel voor algemene toepassing worden de metselstenen vol en zat in de mortel gelegd. De uit de voegen puilende mortel wordt met het truweel afgeschraapt. Bij aanhoudende droge weersomstandigheden worden bij gebruik van mortel voor algemene toepassing de stenen voorafgaandelijk bevochtigd om een goede hechting tussen mortel en steen te verkrijgen. Nat maken door onderdompeling is verboden. Bij zeer warm en droog weer of felle bezonning, wordt het vers metselwerk regelmatig maar licht besproeid om uitdroging van de mortel, voor hij volledig verhard is, te voorkomen. Bij regen moet het vers metselwerk onmiddellijk tegen waterinslag beschermd worden. Het bovenvlak en de bovenste 80 cm van het metselwerk moeten op het einde van de dag systematisch afgedekt worden. Eventueel mag ook een afdekplaat met voldoende oversteek gebruikt worden die het verse metselwerk over de bovenste 80 cm beschermt tegen regen. Deze rechtstreekse afdekking mag geen hout of ander materiaal zijn dat onder invloed van regen sporen kan nalaten op het metselwerk. Bij iedere gebeurlijke werkonderbreking verwijdert de aannemer alle gebonden mortel boven een laatste laag stenen of blokken. Indien de verticale voegen van het metselwerk niet gevuld worden, mag de maximale effectieve opening van de voeg niet groter zijn dan 5 mm. De langse voegen moeten perfect horizontaal zijn en overal dezelfde dikte hebben. De verbinding tussen dragende wanden gebeurt door steenverbanden of door horizontale wapeningen die in iedere wand worden verdergezet. De voorschriften van STS 22 hieromtrent zijn van toepassing. Alle muren die een geheel vormen, worden gelijktijdig opgetrokken. Bij de aansluiting van muren aan kolommen in beton of staal wordt een bewegingsvoeg voorzien tussen de muur en de kolom. Bij verankering van muren aan bestaande constructies worden de muren in verband ingewerkt in de bestaande muren. Als dit niet mogelijk is, wordt om de 50 cm een voegband in het metselwerk ingewerkt en aan de bestaande constructie verankerd. De muren worden pas belast nadat het metselwerk voldoende sterkte bereikt heeft. Voor een gelijkmatig verdeelde belasting wordt ten minste 16 uur gewacht, voor een puntlast moet men minimaal 24 uur wachten voor het aanbrengen van de belasting materialen algemeen materialen metselmortel De NBN EN Specificaties voor mortels - Deel 2: Metselmortel is van toepassing. De mortel draagt het BENOR-merk of gelijkwaardig. Bij iedere levering wordt een certificaat van oorsprong gevoegd. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 5

79 De aannemer heeft de keuze tussen voorgemengde fabrieksmortel van het droge type of voorgemengde fabrieksmortel van het natte type. Hij staat in voor de keuze van een geschikte metselmortel volgens de in dit bestek voorgeschreven prestaties en voor de toe te passen metselstenen. De voorschriften van de mortelfabrikant moeten opgevolgd worden. De aannemer legt een prestatiefiche van de mortel ter goedkeuring voor aan de ontwerper materialen metselmortel/voor algemene toepassing (G) PM aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). De minimale verwerkingstijd van de mortel bedraagt 2 uur. Er mogen enkel hulpstoffen toegevoegd worden in samenspraak met de producent van de mortel. Specificaties Druksterkteklasse: > M 12 De voorschriften van de mortelfabrikant moeten opgevolgd worden. Droge fabrieksmortels moeten droog, beschermd tegen wind, zon, opstijgend vocht en regen gestockeerd worden. Als de mortel in silo geleverd wordt, moet deze op verharde horizontale ondergrond stabiel geïnstalleerd worden, rekening houdend met alle veiligheidsvoorschriften. Bij gebruik van voorgemengde fabrieksmortels van het natte type legt de aannemer de leveringsbonnen voor aan de architect. Op deze bonnen moeten de herkomst en samenstelling vermeld staan. De mortel wordt verwerkt vooraleer de binding optreedt. Nadat de mortel is aangemaakt, is het verboden opnieuw water aan het mengsel toe te voegen en opnieuw te mengen. De aannemer beschermt de mortel tegen weersinvloeden materialen metselmortel/lijmmortel (T) PM aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). De opentijd van de lijmmortel bedraagt minimaal 7 minuten voor dunne lijmvoegen ( 3 mm) en minimaal 4 minuten voor dikke lijmvoegen (tussen 3 en 6 mm dikte). De minimale verwerkingstijd van de mortel bedraagt 2 uur. Indien de mortel gebruikt wordt in metselwerk met dunne voegen met stenen uit kalkzandsteen of cellenbeton wordt deze minimale verwerkingstijd in de zomer opgetrokken tot 4 uur. Specificaties Druksterkteklasse: M 20 De lijmmortel mag enkel verwerkt worden bij omgevingstemperaturen tussen 5 C en 35 C. De aannemer beschermt de mortel tegen weersinvloeden materialen hulpstukken materialen hulpstukken/spouwankers De NBN EN Voorschriften voor hulpstukken voor metselwerktoebehoren - Deel 1: Spouwhaken, bandstaal, balkschoenen en kraagijzers is van toepassing. De verankeringslengte van de spouwankers bedraagt minimaal 30 mm. Diameter van de spouwankers is minimaal 4 mm. Voor gelijmd metselwerk worden aangepaste spouwankers met afgeplatte uiteinden voorzien. De spouwankers zijn zo ontworpen dat doorstroming van het water van het buitenspouwblad naar het binnenspouwblad verhinderd wordt. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 6

80 materialen hulpstukken/spouwankers slag- en schroefankers met isolatieplug PM De spouwankers worden niet ingemetst in het binnenspouwblad maar bevestigd met een aangepaste kunststof plug. De plug zorgt eveneens voor de mechanische bevestiging van de isolatie. aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). De spouwankers met isolatieplug zijn geschikt voor toepassing bij de in dit bestek voorgeschreven type metselsteen. Model ter goedkeuring voor te leggen aan architect. De lengte van het spouwanker is afgestemd op de toegepaste spouwbreedte en de eventueel benodigde overlengte voor het plooien van de ankers in de buitenmuur. De lengte van de plug is aangepast aan de dikte van de isolatie en de benodigde verankeringslengte in de steen. Specificaties spouwanker: roestvast staal De spouwankers met isolatieplug worden geplaatst met door de fabrikant geschikt verklaard materieel. De pluggen worden met snijdende boor en niet met boor in klopstand ingebracht om beschadiging aan het metselwerk te voorkomen materialen hulpstukken/lateien De NBN EN Voorschriften voor hulpstukken voor metselwerktoebehoren - Deel 2: Lateien is van toepassing materialen hulpstukken/lateien beton PM Deze lateien worden beschreven in het hoofdstuk beton onder artikel materialen hulpstukken/lateien staal PM Deze lateien worden beschreven in het hoofdstuk staal onder artikel materialen hulpstukken/waterkering PM De nodige vochtkeringen in het metselwerk tegen opstijgend vocht en voor de afvoer van regen- of condensatiewater. De aannemer heeft de keuze uit waterkeringen uit PE, PVC, PIB, butylrubber of bitumenglasvlies, voor zover deze verenigbaar zijn met NBN EN 13967, de voorschriften van de fabrikant, de aard van de toepassing en de voorgeschreven metselwerkmaterialen. De gebruikte membranen zijn waterdicht, rotvrij en scheurvast. Ze zijn bestand tegen zuren, basen en zouten die aanwezig kunnen zijn in de gebruikte bouwmaterialen en het grondwater. Een staal van alle aangewende waterkeringen wordt voorafgaandelijk ter goedkeuring voorgelegd aan de ontwerper. Overal waar nodig worden waterdichte lagen aangebracht tegen opstijgend vocht en voor de afvoer van regen- of condensatiewater. Dit gebeurt volgens de regels van goed vakmanschap en/of volgens aanduiding op plannen of detailtekeningen. De waterkeringen worden steeds over de volledige dikte van de muren voorzien. Aan de basis van alle opgaand metselwerk worden de waterdichte lagen aangebracht op een laag boven de pas van het gelijkvloers met een minimum van 2 cm tot een maximum van 6 cm boven de pas. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 7

81 Boven alle raam- en deurlateien wordt een waterdichte folie Z-vormig in de spouw aangebracht om binnengedrongen vocht af te voeren. De uiteinden worden minimaal 20 cm verder geplaatst dan de gevelopening. De folie wordt geplooid met de afwatering naar buiten toe. De vochtwerende laag wordt ook zijdelings opgeplooid om te verhinderen dat binnengedrongen vocht in de spouw loopt. Aan de voet van de spouwmuren wordt ter hoogte van het maaiveld een dubbele vochtwering geplaatst waarvan de bovenste in het binnenspouwblad wordt opgetrokken. Daar waar het buitenniveau niet horizontaal is, wordt de waterkering trapsgewijs gelegd door boven elkaar geplaatste overlappende lagen. De plaatsing en plooiing van de lagen verzekeren een trapafwaartse afwatering. De contactvlakken zijn voldoende zuiver en glad zodat perforaties niet voorkomen. Onder en boven de vochtkering wordt een mortelafstrijklaag voorzien. In de lengterichting worden de folies zoveel mogelijk in één stuk gelegd, naden zijn voorzien van een overlapping overeenkomstig de plaatsingsvoorschriften van de aangewende folie. De naden worden over het volledige oppervlak aan elkaar gekleefd of met koudlasstroken bevestigd. De te kleven oppervlakken moeten zuiver en droog zijn materialen hulpstukken/wapening PM Geprefabriceerde staalwapening die in de mortellaag tussen de legvlakken van de metselstenen geplaatst wordt. aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Inbegrepen in het metselwerk volgens noodzaak. De NBN EN Voorschriften voor hulpstukken voor metselwerktoebehoren Deel 3: Lintvoegwapeningen van staal is van toepassing. De lintvoegwapening bestaat uit gelaste draadnetten uit één van volgende materialen roestvrij staal De producent moet verklaren dat de wapening geschikt is voor structurele toepassingen. Aanvullende specificaties De muurwapening beschikt over een geldige ATG (of gelijkwaardig). De aannemer plaatst de meest geschikte lintvoegwapening. Voor gelijmde voegen gebruikt hij wapening met platte draden (maximale dikte van 1,5 mm). Voor mortelvoegen bedraagt de diameter minimaal 3 mm. De voorschriften van de fabrikant moeten gevolgd worden. De metselwerkwapening wordt aangebracht volgens de studie van de fabrikant van de stenen materialen hulpstukken/akoestische stroken FH m Stroken uit akoestisch dempend materiaal die onder en/of boven de metselwerkmuren worden geplaatst. meeteenheid: prijssupplement gerekend per lopende meter, eventueel opgesplitst volgens muurbreedte. meetcode: gemeten volgens netto lengte aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) De aannemer plaatst de meest geschikte akoestische strips afhankelijk van de optredende belasting. De fabrikant vermeldt de akoestisch optimale werkzaamheid onder een welbepaalde belasting. Specificaties Breedte van de stroken: volgens muurbreedte Resonantiefrequentie: ifv. behalen akoestische norm Hz Maximale indrukking onder belasting: 2 mm Maximale belasting: 160 / kn/m Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 8

82 Maximale kruip na 20 jaar: 1 / mm De akoestische stroken worden geplaatst onder elke muur van de verdieping waar er noodzaak tot akoestische demping is. De akoestische stroken moeten goed op elkaar aansluiten om akoestische lekken te voorkomen. Plaatsing onderaan de muur: rechtstreeks op de vloerplaat op de akoestische stroken moet een mortellaag aangebracht worden voordat de eerste steenlaag geplaatst wordt. Er mag geen contact zijn tussen de mortel en de vloerplaat. Plaatsing bovenaan de muur: tussen het metselwerk en de akoestische strook moet een mortellaag voorzien worden. Er mag geen contact zijn tussen de mortel en de bovenliggende vloerplaat. Alle muren cfr. uitvoeringsplannen steeds bovenaan van akoestische strook te voorzien behoudens op de plus materialen kimblokken materialen kimblokken/cellenbeton FH m aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Inbegrepen in het betreffende metselwerk in snelbouw, betonblokken of kalkzandsteen. De blokken beantwoorden aan de bepalingen van NBN EN Voorschriften voor metselstenen - Deel 4: Cellenbetonsteen. Zij zijn drager van het Benor-keurmerk, bij iedere levering wordt een certificaat van oorsprong gevoegd. De aannemer legt een staal en prestatiefiche ter goedkeuring voor aan de architect. Specificaties Afmetingen: Laagdikte: min. 25 cm en in elk geval tot het bekomen van een R-waarde = 2 (d/lambda) om een EPB-aanvaarde bouwknoop te realiseren. Breedte: aangepast aan het metselwerk / overeenkomstig de aanduidingen op plannen en detailtekeningen Oppervlaktetextuur: vlak Prestatiecriteria: Kwaliteitsklasse: (C4/500) Gedeclareerde warmtegeleidingscoëfficiënt λ 10,droog,metselsteen (volgens EN 1745): maximum 0,125 W/mK Gehydrofobeerd Volgens uitvoeringsplannen en/of detailtekeningen. Als thermische onderbreking bij elke bouwknoop in de aanzet van het metselwerk. (bij aanzet van het metselwerk op het gelijkvloers, op de verdiepingen aan de terrassen, onder ramen) binnenspouwblad algemeen binnenspouwblad - snelbouw De NBN EN Voorschriften voor metselstenen Deel 1: Metselbaksteen is van toepassing. Enkel stenen behorende tot categorie I volgens NBN EN mogen toegepast worden. De stenen dragen het BENOR-merk of gelijkwaardig. Bij iedere levering wordt een certificaat van oorsprong gevoegd. De aannemer legt een staal en prestatiefiche ter goedkeuring voor aan de ontwerper. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 9

83 Specificaties Stenen: Formaat (lxbxh): 290 x 140 x 140 mm Bruto droge volumemassa: min. 850 kg/m³ (tolerantiecategorie D1 of D2) Genormaliseerde gemiddelde druksterkte f b : min. 10 N/mm² Kopvlak: vlak Oppervlak: keuze aannemer Type mortel: mortel voor algemene toepassing volgens art Dikte van de voegen: naar keuze aannemer rekening houdend met hierboven vermeld morteltype Metselverband: halfsteens verband Spouwbreedte: 3 cm Spouwankers: gewone spouwankers volgens artikel Aanvullende voorschriften Gedeclareerde warmtegeleidingscoëfficiënt λ 10,droog,metselsteen (volgens EN 1745): max. 0,35 W/mK Er wordt een horizontale metselwerkwapening volgens artikel voorzien volgens de studie van de fabrikant van de wapening / volgens de studie van de ingenieur in de 3 lagen onder en boven alle deur- en raamopeningen. Boven de lintelen en rollagen komt onmiddellijk een wapening. De wapening steekt 1 / m uit aan beide zijden van de opening. De wapening wordt voorzien ter hoogte van alle hoek- en T-verbindingen van de binnenmuren, om de 3 lagen over de volledige hoogte van de muur. Lengte: minimaal 1,5 m langs elke muur. De binnenspouwbladen worden ter plaatse gemetst volgens art De spouwen moeten volledig vrij blijven van mortelresten, steenbrokken en ander afval. Daarom moet de spouwmuur in drie afzonderlijke fasen opgetrokken worden: eerst de realisatie van het binnenspouwblad per verdiepingshoogte vervolgens wordt de spouwisolatie over deze oppervlakte geplaatst; tenslotte wordt het gevelmetselwerk uitgevoerd. De aannemer mag deze fase pas aanvangen nadat de architect zijn goedkeuring over de geplaatste isolatie gegeven heeft. Het metselwerk wordt uitgevoerd volgens de regels van de kunst en volgens de richtlijnen van de fabrikant. Er worden minimaal 6 spouwankers/m² voorzien. De aannemer gaat na of meer spouwankers per m² moeten voorzien worden om de ingrijpende windbelasting zonder knikken te kunnen opvangen bij zeer grote spouwbreedtes. De spouwankers worden zo geplaatst dat het ingedrongen water naar buiten wordt afgeleid. De waterkering wordt zo in de spouw geplaatst dat het water in de spouw op efficiënte wijze naar buiten wordt afgevoerd. Boven elke waterkerende laag moet minimaal 1 open stootvoeg per lopende m voorzien worden om het afstromende water naar buiten te evacueren. Om een perfecte plaatsing van de isolatie mogelijk te maken, moeten alle mortelresten en baarden verwijderd worden zodat een vlak oppervlak van het metselwerk bekomen wordt. De lateien worden uitgevoerd volgens artikel lateien in beton / lateien in staal Aanvullend uitvoeringsvoorschrift Aanpassen bestaande gevelopeningen: Het metselwerk wordt toegepast om bestaande gevelopeningen te verkleinen of volledig dicht te maken. De gevelopeningen worden gereduceerd tot de op plan aangeduide afmetingen. Een correcte plaatsing van de isolatie en afwerking moet mogelijk zijn. De nodige waterkeringen worden voorzien. Het nieuw te plaatsen metselwerk moet in halfsteensverband ingewerkt worden in het bestaande metselwerk. : volgens de plannen Keuring Beschadigde stenen mogen niet verwerkt worden. Wordt als beschadiging beschouwd: Elke gebroken steen of elke hoek of randschade waarvan het volume groter is dan 20 cm³. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 10

84 Voor stenen die gebruikt zullen worden in zichtbaar blijvend metselwerk worden eveneens als beschadiging beschouwd: Een afgestoten hoek, rand of nerf van opgebrachte (glazuur)lagen, ofwel zichtbare scheuren of afgeschuurde bezanding of profilering, voor zover deze voor de zichtvlakken van de baksteen als storend moeten worden beschouwd. De minimale diameter van een beschadiging bedraagt 10 mm of het product van lengte x hoogte van enige andere beschadiging bedraagt meer dan 100 mm². Bij een steekproef, buiten de fabriek, van 100 stenen zullen minstens 90 stenen aanwezig zijn met één onbeschadigde strek en één onbeschadigde kop. Het aantal bakstenen met fouten mag niet groter zijn dan 10%. Worden als fouten beschouwd: De aanwezigheid van insluitsels die door zwelling kunnen aanleiding geven tot afschilferingen in het oppervlak van de steen. Afschilferingen met een diameter kleiner dan 20 mm worden niet beschouwd als fouten. De aanwezigheid in beide koppen of één strek van één of meerdere scheuren die langer zijn dan 1/3 van de hoogte van de steen en die een scheurbreedte hebben 0,2 mm. Voor stenen die gebruikt zullen worden in zichtbaar blijvend metselwerk mag het aantal stenen met fouten niet groter zijn dan 5% en worden scheuren in kop of strek met een breedte 0,2 mm eveneens als fouten beschouwd binnenspouwblad snelbouw/dikte 14 cm FH m3 meeteenheid: per m³ meetcode: de lengte van de muren wordt gemeten in de as van de muren, bij kruisingen wordt de dikkere muur doorgemeten. Geen enkel volume wordt tweemaal in rekening gebracht. Worden afgetrokken: openingen met een oppervlakte groter dan 0,30 m²; het volume van constructieve elementen zoals lateien, balken, indien deze apart gemeten worden; de opleg van draagvloeren. aard van overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Nieuw metselwerk binnenspouwblad volgens plannen en detailmeetstaat woningscheidende wand algemeen woningscheidende wand - snelbouw De NBN EN Voorschriften voor metselstenen Deel 1: Metselbaksteen is van toepassing. Enkel stenen behorende tot categorie I volgens NBN EN mogen toegepast worden. De stenen dragen het BENOR-merk of gelijkwaardig. Bij iedere levering wordt een certificaat van oorsprong gevoegd. De aannemer legt een staal en prestatiefiche ter goedkeuring voor aan de ontwerper. Specificaties Stenen: formaat (lxbxh): modulair formaat op voorstel van aannemer bruto droge volumemassa: min kg/m³ (tolerantiecategorie D1 of D2) genormaliseerde gemiddelde druksterkte f b : min N/mm² groepsindeling: groep 1 / groep 2 / kopvlak: vlak oppervlak: glad Type mortel: mortel voor algemene toepassing volgens art Dikte van de voegen: naar keuze aannemer rekening houdend met hierboven vermeld morteltype Metselverband: keuze van de aannemer Spouwbreedte tussen de delen van de woningscheidende wand: 4 cm Spouw tussen de delen van de woningscheidende wand / op te vullen met minerale wol volgens artikel Spouwankers: geen Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 11

85 Aanvullende voorschriften (te schrappen door ontwerper indien niet van toepassing) Gedeclareerde warmtegeleidingscoëfficiënt λ 10,droog,metselsteen (volgens EN 1745): max W/mK De kimlaag wordt voorzien in cellenbeton volgens artikel Er wordt een horizontale metselwerkwapening volgens artikel voorzien volgens de studie van de fabrikant van de wapening / volgens de studie van de ingenieur Zichtbaar blijvend metselwerk volgende muurvlakken worden als zichtbaar blijvend metselwerk uitgevoerd: fietsenbergingen, garage oppervlaktestructuur: glad voeg tussen het zichtbaar blijvend metselwerk en het onafgewerkte plafond mag max. 12 mm zijn. Indien dit niet zo is, moet de voeg met een elastische kit opgevoegd worden. het meegaand opvoegen is inbegrepen in dit artikel. De woningscheidende wanden worden ter plaatse gemetst volgens art Het metselwerk wordt uitgevoerd volgens de regels van de kunst en volgens de richtlijnen van de fabrikant. De kopse voegen tussen de stenen moeten volledig gevuld zijn met mortel, tenzij met stenen met tand en groef gewerkt wordt. Er mogen geen mortelbruggen tussen de beide delen van de woningscheidende wand gevormd worden. De isolatie tussen de beide delen van de woningscheidende wand wordt zorgvuldig geplaatst. De platen moeten zo goed mogelijk op elkaar aansluiten. Keuring Beschadigde stenen mogen niet verwerkt worden. Wordt als beschadiging beschouwd: Elke gebroken steen of elke hoek of randschade waarvan het volume groter is dan 20 cm³. Voor stenen die gebruikt zullen worden in zichtbaar blijvend metselwerk worden eveneens als beschadiging beschouwd: Een afgestoten hoek, rand of nerf van opgebrachte (glazuur)lagen, ofwel zichtbare scheuren of afgeschuurde bezanding of profilering, voor zover deze voor de zichtvlakken van de baksteen als storend moeten worden beschouwd. De minimale diameter van een beschadiging bedraagt 10 mm of het product van lengte x hoogte van enige andere beschadiging bedraagt meer dan 100 mm². Bij een steekproef, buiten de fabriek, van 100 stenen zullen minstens 90 stenen aanwezig zijn met één onbeschadigde strek en één onbeschadigde kop. Het aantal bakstenen met fouten mag niet groter zijn dan 10%. Worden als fouten beschouwd: De aanwezigheid van insluitsels die door zwelling kunnen aanleiding geven tot afschilferingen in het oppervlak van de steen. Afschilferingen met een diameter kleiner dan 20 mm worden niet beschouwd als fouten. De aanwezigheid in beide koppen of één strek van één of meerdere scheuren die langer zijn dan 1/3 van de hoogte van de steen en die een scheurbreedte hebben 0,2 mm. Voor stenen die gebruikt zullen worden in zichtbaar blijvend metselwerk mag het aantal stenen met fouten niet groter zijn dan 5% en worden scheuren in kop of strek met een breedte 0,2 mm eveneens als fouten beschouwd woningscheidende wand snelbouw/dikte 14 cm FH m3 meeteenheid: per m³ meetcode: de lengte van de muren wordt gemeten in de as van de muren. Worden afgetrokken: het volume van constructieve elementen zoals balken, indien deze apart gemeten worden; de opleg van draagvloeren. aard van overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) betreft wand ter aansluiting met aanpalende buur wanden tussen verschillende wooneenheden Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 12

86 dragende binnenmuur algemeen dragende binnenmuur snelbouw De NBN EN Voorschriften voor metselstenen Deel 1: Metselbaksteen is van toepassing. Enkel stenen behorende tot categorie I volgens NBN EN mogen toegepast worden. De stenen dragen het BENOR-merk of gelijkwaardig. Bij iedere levering wordt een certificaat van oorsprong gevoegd. De aannemer legt een staal en prestatiefiche ter goedkeuring voor aan de ontwerper. Specificaties Stenen: formaat (lxbxh): modulair formaat op voorstel van aannemer bruto droge volumemassa: min kg/m³ (tolerantiecategorie D1 of D2) genormaliseerde gemiddelde druksterkte f b : min N/mm² groepsindeling: groep 1 / groep 2 / kopvlak: vlak oppervlak: glad Type mortel: mortel voor algemene toepassing volgens art Dikte van de voegen: naar keuze aannemer rekening houdend met hierboven vermeld morteltype Metselverband: keuze van de aannemer Aanvullende voorschriften (te schrappen door ontwerper indien niet van toepassing) De kimlaag wordt voorzien in cellenbeton volgens artikel De lateien worden uitgevoerd volgens artikel lateien in beton / lateien in staal / lateien in bekistingsstenen. Er wordt een horizontale metselwerkwapening volgens artikel voorzien volgens de studie van de fabrikant van de wapening / volgens de studie van de ingenieur Zichtbaar blijvend metselwerk volgende muurvlakken worden als zichtbaar blijvend metselwerk uitgevoerd: garages,... er worden bakstenen gebruikt met afmetingen: naar keuze aannemer oppervlaktestructuur: glad voeg tussen het zichtbaar blijvend metselwerk en het onafgewerkte plafond mag max. mm zijn. Indien dit niet zo is, moet de voeg met een elastische kit opgevoegd worden. het meegaand opvoegen is inbegrepen in dit artikel. De dragende binnenmuren worden naar keuze van de aannemer opgetrokken uit ter plaatse gemetst of prefab metselwerk volgens de artikels en Het metselwerk wordt uitgevoerd volgens de regels van de kunst en volgens de richtlijnen van de fabrikant. Keuring Beschadigde stenen mogen niet verwerkt worden. Wordt als beschadiging beschouwd: Elke gebroken steen of elke hoek of randschade waarvan het volume groter is dan 20 cm³. Voor stenen die gebruikt zullen worden in zichtbaar blijvend metselwerk worden eveneens als beschadiging beschouwd: Een afgestoten hoek, rand of nerf van opgebrachte (glazuur)lagen, ofwel zichtbare scheuren of afgeschuurde bezanding of profilering, voor zover deze voor de zichtvlakken van de baksteen als storend moeten worden beschouwd. De minimale diameter van een beschadiging bedraagt 10 mm of het product van lengte x hoogte van enige andere beschadiging bedraagt meer dan 100 mm². Bij een steekproef, buiten de fabriek, van 100 stenen zullen minstens 90 stenen aanwezig zijn met één onbeschadigde strek en één onbeschadigde kop. Het aantal bakstenen met fouten mag niet groter zijn dan 10%. Worden als fouten beschouwd: De aanwezigheid van insluitsels die door zwelling kunnen aanleiding geven tot afschilferingen in het oppervlak van de steen. Afschilferingen met een diameter kleiner dan 20 mm worden niet beschouwd als fouten. De aanwezigheid in beide koppen of één strek van één of meerdere scheuren die langer zijn dan 1/3 van de hoogte van de steen en die een scheurbreedte hebben 0,2 mm. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 13

87 Voor stenen die gebruikt zullen worden in zichtbaar blijvend metselwerk mag het aantal stenen met fouten niet groter zijn dan 5% en worden scheuren in kop of strek met een breedte 0,2 mm eveneens als fouten beschouwd dragende binnenmuur snelbouw/dikte 14 cm FH m3 meeteenheid: per m³ meetcode: de lengte van de muren wordt gemeten in de as van de muren, bij kruisingen wordt de dikkere muur doorgemeten. De hoogte wordt gemeten tussen de vloeren. Geen enkel volume wordt tweemaal in rekening gebracht. Wordt afgetrokken: openingen met een oppervlakte groter dan 0,30 m²; het volume van constructieve elementen zoals lateien, balken, indien deze apart gemeten worden. aard van overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Geheel van binnenmuren cfr. uitvoeringsplannen en detailmeting dragende binnenmuur - cellenbeton De blokken zijn geautoclaveerde metselstenen samengesteld uit zand, kalk, cement, water en eventuele hulpstoffen of additieven. De NBN EN Voorschriften voor metselstenen Deel 4: Geautoclaveerde cellenbeton metselstenen is van toepassing. Enkel stenen behorende tot categorie I volgens NBN EN mogen toegepast worden. De stenen dragen het BENOR-merk of gelijkwaardig. Bij iedere levering wordt een certificaat van oorsprong gevoegd. De aannemer legt een staal en prestatiefiche ter goedkeuring voor aan de ontwerper. Specificaties Stenen: formaat (lxbxh): modulair formaat op voorstel van de aannemer kwaliteitsklasse (druksterkteklasse/volumemassaklasse): (C3/450) / (C3/500) / (C4/550) / (C4/600) / (C5/650) /(C5/700) / (C6/750) / (C6/800).. studie druksterte voor te leggen aan architect en ingenieur groepsindeling: groep 1 / groep 2 / kopvlak: vlak / tand en groef oppervlaktestructuur: vlak / geribd dient te voldoen aan een EI60 na bepleistering Type mortel: lijmmortel volgens art Dikte van de voegen: naar keuze aannemer rekening houdend met hierboven vermeld morteltype 3 mm Metselverband: keuze van de aannemer Aanvullende voorschriften (te schrappen door ontwerper indien niet van toepassing) De cellenbetonstenen worden toegepast met gelijmde voegen en behoren tot de tolerantiecategorie TLMB. De afwijking van de vlakheid en de vlakevenwijdigheid van de legvlakken mag in dit geval niet meer dan 1 mm bedragen. De lateien worden uitgevoerd volgens artikel lateien in beton / lateien in staal / lateien in bekistingsstenen. Er wordt een horizontale metselwerkwapening volgens artikel voorzien volgens de studie van de fabrikant van de wapening / volgens de studie van de ingenieur De dragende binnenmuren worden ter plaatse gemetst volgens art Het metselwerk wordt uitgevoerd volgens de regels van de kunst en volgens de richtlijnen van de fabrikant. De stenen moeten in droge toestand gehouden worden tot en tijdens de verwerking. Bij blokken zonder tand en groef moeten de verticale voegen ook verlijmd worden. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 14

88 De hoekaansluitingen tussen cellenbetonmuren gebeuren volgens de voorschriften van de fabrikant. Aanvullend uitvoeringsvoorschrift (te schrappen door ontwerper indien niet van toepassing) De blokken worden verlijmd met een hiervoor geschikte lijmmortel (cfr. artikel ). De eerste laag blokken wordt echter zat in een mortelbed perfect waterpas geplaatst. Dit mortelbed wordt uitgevoerd in een met de cellenbetonstenen verenigbare mortel voor algemene toepassing. Keuring Het aantal beschadigde stenen mag niet meer dan 5% van de totale hoeveelheid verwerkte stenen bedragen. Wordt als beschadiging beschouwd: Elke gebroken steen. Elke steen die over meer dan een derde van zijn verticale doorsnede gescheurd is. Elke steen waarvan het totaal volume van de rand- of hoekschade meer bedraagt dan 5% van het volume van de metselsteen dragende binnenmuur cellenbeton/dikte 15 cm FH m3 meeteenheid: per m³ meetcode: de lengte van de muren wordt gemeten in de as van de muren, bij kruisingen wordt de dikkere muur doorgemeten. De hoogte wordt gemeten tussen de vloeren. Geen enkel volume wordt tweemaal in rekening gebracht. Wordt afgetrokken: openingen met een oppervlakte groter dan 0,30 m²; het volume van constructieve elementen zoals lateien, balken, indien deze apart gemeten worden. aard van overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) betreft de binnenmuren rondom de schacht/kokers niet-dragende binnenmuur algemeen niet-dragende binnenmuur snelbouw De NBN EN Voorschriften voor metselstenen Deel 1: Metselbaksteen is van toepassing. Enkel stenen behorende tot categorie I volgens NBN EN mogen toegepast worden. De stenen dragen het BENOR-merk of gelijkwaardig. Bij iedere levering wordt een certificaat van oorsprong gevoegd. De aannemer legt een staal en prestatiefiche ter goedkeuring voor aan de ontwerper. Specificaties Stenen: formaat (lxbxh): modulair formaat op voorstel van aannemer bruto droge volumemassa: min. 900 kg/m³ (tolerantiecategorie D1 of D2) genormaliseerde gemiddelde druksterkte f b : min. 10 N/mm² kopvlak: vlak oppervlak: glad Type mortel: mortel voor algemene toepassing volgens art Dikte van de voegen: naar keuze aannemer rekening houdend met hierboven vermeld morteltype Metselverband: keuze van de aannemer / Aanvullende voorschriften (te schrappen door ontwerper indien niet van toepassing) De bakstenen worden toegepast met gelijmde voegen tussen 0,5 mm en 3 mm. De stenen moeten minstens tot de maatspreidingsklasse R1+ of R2+ behoren. De vlakheid en rechtheid van de legoppervlakken mag een gemiddelde maximale afwijking van 1% van de lengte van de diagonaal van het legvlak niet overschrijden, met een individueel maximum van 2 mm. De kimlaag wordt voorzien in cellenbeton volgens artikel De lateien worden uitgevoerd volgens artikel lateien in beton / lateien in staal / lateien in bekistingsstenen. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 15

89 Er worden akoestische stroken onderaan de muren voorzien volgens artikel Zichtbaar blijvend metselwerk volgende muurvlakken worden als zichtbaar blijvend metselwerk uitgevoerd: / volgens aanduiding op de plannen. voeg tussen het zichtbaar blijvend metselwerk en het onafgewerkte plafond mag max. mm zijn. Indien dit niet zo is, moet de voeg met een elastische kit opgevoegd worden. het meegaand opvoegen is inbegrepen in dit artikel. De niet-dragende binnenmuren worden ter plaatse gemetst volgens art / geprefabriceerd en op de werf gemonteerd volgens art / naar keuze van de aannemer opgetrokken uit prefab of ter plaatse gemetst metselwerk volgens de artikels en Het metselwerk wordt uitgevoerd volgens de regels van de kunst en volgens de richtlijnen van de fabrikant. De kimlaag wordt volkomen waterpas aangebracht. Deze paslaag wordt in een traditioneel mortelbed geplaatst. Pas na voldoende uitharding van de paslaag worden de muren verder opgetrokken. De niet-dragende wanden worden volledig los van de naast- en bovenliggende dragende constructie opgebouwd. De verbindingen met de dragende muren gebeuren via glijankers, uitsparingen in het dragende metselwerk die naderhand opgevuld worden met een samendrukbaar brandwerend materiaal,. De verbinding met de bovenliggende vloer gebeurt met een samendrukbare voeg niet-dragende binnenmuur snelbouw/dikte 9 cm FH m3 meeteenheid: per m³ meetcode: de lengte van de muren wordt gemeten in de as van de muren, bij kruisingen wordt de dikkere muur doorgemeten. De hoogte wordt gemeten tussen de vloeren. Geen enkel volume wordt tweemaal in rekening gebracht. Wordt afgetrokken: openingen met een oppervlakte groter dan 0,30 m²; het volume van lateien indien deze apart gemeten worden. aard van overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) niet dragende, kamerscheidende wanden in dikte 9cm. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 16

90 21. SPOUWMUURISOLATIE spouwmuurisolatie - algemeen De post "spouwmuurisolatie" omvat alle leveringen en werken voor het realiseren van de thermische spouwisolaties voor gevelmetselwerk, het navullen van spouwmuren en akoestische en thermische isolaties tussen de woningscheidende wanden. Materialen De isolatiematerialen zijn weersbestendig, rotbestendig, niet onderhevig aan krimp en hebben een geringe wateropname. Ze mogen geen voedingsbodem vormen of doen ontstaan voor ongedierte, bacteriën of schimmels en tasten de andere bouwelementen niet aan. Beschadigde plaatdelen mogen niet verwerkt worden. Enkel producten waarvan de hierna vermelde λ-waarde kan aangetoond worden met de gedeclareerde λd-waarde vermeld in de CE-marking, ATG/H of ETA, of met de rekenwaarde λui vermeld in EPB-productgegevensdatabank (EPBD) worden aanvaard. De λ-waarde moet geldig zijn voor de toegepaste plaat- of laagdikte(s) spouwmuurisolatie buitenspouwblad - algemeen Gedeeltelijke of volledige spouwvulling met stijve of halfstijve isolatieplaten. De spouwopvatting stemt overeen met de uitvoeringsmodaliteiten van het parement (zie algemene bepalingen in hoofdstuk 22 gevelmetselwerk). De werken omvatten: de voorbereiding van het oppervlak; de levering en de plaatsing van de isolatieplaten en eventuele vochtfolies of dichtingsmembranen; de levering en de plaatsing van de eventuele bevestigingstoebehoren; het verzorgen van eventuele uitsparingen voor leidingen, doorvoeren, enz. Materialen De afstandhouders (bij onvolledige spouwvulling) die op de spouwhaken bevestigd worden, zijn aangepast aan het isolatiemateriaal. Een model wordt ter goedkeuring voorgelegd. De voorschriften volgens tabel 2 van het Informatieblad van het BUtgb Geïsoleerde spouwmuren met gevelmetselwerk zijn van toepassing en aan te vullen met de bepalingen van de specifieke ATG s en ETA s. Ter hoogte van de spouwaanzet, onder de waterkerende laag, moet een waterbestendig isolatiemateriaal (bijv. XPS) toegepast worden of moet het isolatiemateriaal volledig ingesloten zitten tussen twee waterdichte lagen. Als regels van goed vakmanschap gelden de richtlijnen en typedetails van het Informatieblad van het BUtgb Geïsoleerde spouwmuren met gevelmetselwerk. De platen mogen pas worden aangebracht na voorafgaandelijke keuring van het binnenspouwblad, volgens de faseringen vermeld in hoofdstuk 22. De aannemer zal er over waken dat de isolatie een ononderbroken geheel vormt. Koudebruggen en vervormingen van de isolatielaag worden vermeden. De platen worden daarom in zo groot mogelijke afmetingen, nauwsluitend tegen de binnenzijde van de spouw en onderling goed aansluitend in verband geplaatst. Zij worden waar nodig mooi recht versneden voor een perfecte aansluiting tegen andere bouwelementen. De isolatie wordt geplaatst met de lange zijde horizontaal (en eventuele groef of sponning aan de onderzijde) en met verspringende verticale naden. Indien de isolatielaag wordt opgebouwd uit meerdere lagen wordt de isolatie van de bijkomende laag geschrankt geplaatst tov de achterliggende laag. Aan de hoeken wordt de isolatie steeds over de volledige dikte doorgetrokken. De isolatie sluit nauwkeurig aan op het buitenschrijnwerk. Perforaties van het isolatiemateriaal worden tot een minimum beperkt door een aangepaste keuze van de vorm en de plaatsingswijze van de spouwankers. De platen moeten per m2 op minstens 6 punten bevestigd worden. Bij gebruik van prikspouwankers worden de platen dmv aangepaste rozetten vastgezet. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 17

91 Waar vochtwerende lagen doorheen de isolatie dringen worden de platen zorgvuldig doorgesneden. De onderbreking mag dus niet gebeuren ter hoogte van de eventuele tand/groef of sponning van de isolatieplaat. De plaatsing en plooiing van de lagen verzekeren een trapafwaartse afwatering. Keuring Overeenkomstig hoofdstuk 22 - gevelmetselwerk wordt het parament verplicht opgetrokken in drie afzonderlijke fasen. De goede onderlinge aansluiting en bevestiging van de spouwisolatie en vochtisolaties kunnen daardoor in betere omstandigheden worden gecontroleerd. In het bijzonder zal worden toegezien op de goede aansluiting van de isolatie ter hoogte van ramen, dorpels, Beschadigde of nat geworden platen moeten op aanwijzen van de ontwerper worden vervangen spouwmuurisolatie buitenspouwblad PUR of PIR Stijve isolatieplaten gevormd uit hard polyurethaanschuim of polyisocyanuraatschuim, beantwoordend aan de voorschriften van NBN EN Materialen voor de warmte-isolatie van gebouwen - Fabrieksmatig vervaardigde producten van hard polyurethaanschuim (PUR) Specificatie. Het blaasmiddel gebruikt bij de productie bevat geen HFK s. De platen zijn geschikt als spouwisolatie en beschikken over een ATG-H productgoedkeuring of gelijkwaardig. Specificaties Isolatiedikte: volgens subartikel Afwerking: binnen de eisen van de maximale lambda-waarde zal de aannemer een isolatiemateriaal voorstellen dat niet voorzien is van een alumniumfolie teneinde de gsmstraling niet te hinderen. Enkel indien een dergelijke uitvoering niet mogelijk is binnen de vooropgestelde eisen, kan de aannemer een materiaal voorzien dat aan beide zijden voorzien is van een aluminiumfolie of meerlagencomplex. De leverancier van de isolatieplaten zal staven dat de afwerking van de platen in geen geval een belemmering zal vormen voor de ontvangst van de gsm-straling in het beschermde volume. Dit is een belangrijk aandachtspunt aangezien de kwaliteit van de ontvangst in de gebouwen van belang is voor de goede werking van de diensten. Randafwerking: tand en groef Warmtegeleidingscoëfficiënt (λ-waarde): maximum 0,023 W/mK Aanvullende specificaties De platen bezitten een technische goedkeuring ATG of gelijkwaardig voor toepassing als gedeeltelijke spouwvulling. Reactie bij brand (NBN EN ): minimum klasse D-s2-d0 De platen worden voorzien als gedeeltelijke spouwvulling. De isolatielaag wordt uitgevoerd in twee lagen Aanvullende uitvoeringsvoorschriften Ter bevordering van de winddichtheid worden de naden en zichtbare plaatranden afgeplakt met een daartoe bestemde weersbestendige, duurzame tape. De tape wordt aangebracht op een droge, propere ondergrond en wordt over zijn volledige lengte goed aangedrukt spouwmuurisolatie buitenspouwblad PUR of PIR/ 2 x 7 cm FH m2 meeteenheid: per m2 meetcode: gemeten volgens netto oppervlakte, uitsparingen groter dan 0,5 m2 worden afgetrokken aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Spouwmuurisolatie in alle spouwmuren van het beschermd volume volgens plannen de detailmeetstaat. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 18

92 spouwmuurisolatie woningscheidende wand - algemeen Levering en plaatsing van isolatieplaten tussen de woningscheidende wanden, met als doel een akoestische en thermische scheiding te realiseren. De isolatie wordt geplaatst tussen de twee dragende delen van de woningscheidende wanden. In het geval van ankerloze halfzware of lichte spouwmuren moeten de ontdubbelde muren volledig mechanisch onafhankelijk blijven tot elkaar, dwz vrij van mortelbruggen, spouwankers,... Daarom wordt er voor gezorgd dat de isolatie in één stuk, zonder perforatie of onderbreking doorloopt, ook ter hoogte van onderbroken vloerplaten. Daarom moeten de platen goed tegen elkaar aansluiten, zonder mortelresten tussen de plaatvoegen spouwmuurisolatie woningscheidende wand - MW De isolatie bestaat uit halfstijve isolatieplaten uit minerale wol (MW), beantwoordend aan de voorschriften van NBN EN Materialen voor de warmte-isolatie van gebouwen - Fabrieksmatig vervaardigde producten van minerale wol (MW) Specificatie. De platen zijn geschikt als spouwmuurisolatie voor woningscheidende wanden en beschikken over een ATG-H productgoedkeuring of gelijkwaardig. Specificaties Dikte: volgens subartikel Afwerking: naakt Warmtegeleidingscoëfficiënt (λ-waarde): maximum 0,035 W/mK De platen worden voorzien als volledige spouwvulling spouwmuurisolatie woningscheidende wand - MW/4 cm FH m2 meeteenheid: per m2 meetcode: volgens netto oppervlakte, uitsparingen groter dan 0,5 m2 worden afgetrokken aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Woningscheidende wand met aanpalende buur Ontdubbelde binnenmuur tussen de appartementen Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 19

93 22. GEVELMETSELWERK gevelmetselwerken - algemeen Buitenspouwbladen in gevelmetselwerk. Materialen STS 22 is van toepassing. ALGEMEEN De uitvoering van het metselwerk gebeurt volgens de regels van de kunst en in overeenstemming met STS 22 en NBN EN Men zal stenen van eenzelfde productie gebruiken voor het ganse project of tenminste voor elk bouwdeel van het project indien dit niet in contact komt met een ander bouwdeel. De stenen zullen steeds van verscheidene paletten (minimaal 5) gemengd worden, ook bij reeds voorgemengde pakken. De stenen worden per pak van boven naar beneden en overhoeks in de pakken afgenomen. Het delen van hele stenen gebeurt door mechanisch verzagen, zodat nergens sporen van gekapte stenen zichtbaar zijn. Hoeken worden steeds in verband gemetseld. Het metselwerk zal met zorg uitgevoerd worden zodat er geen bevuiling optreedt door morteluitlopers, mortelresten, Bij gebruik van mortel voor algemene toepassing worden de metselstenen vol en zat in de mortel gelegd. De uit de voegen puilende mortel wordt langs de spouwzijde met het truweel afgeschraapt. Indien het metselwerk achteraf opgevoegd wordt, moeten de voegen voor de mortel volledig verhard is, uitgekrabd worden over minimaal 10 mm en maximaal 15 mm. De nodige open stootvoegen worden duidelijk gemarkeerd tot na de uitvoering van het voegwerk. Aantal open stootvoegen boven de waterkeringen: stenen van klasse IW1 en IW2: om de 2 strekken en min. 2 per muuronderbreking stenen van klasse IW3: om de 3 strekken en min. 2 per muuronderbreking stenen van klasse IW4: om de 4 strekken en min. 2 per muuronderbreking Bij gedeeltelijke spouwvulling bedraagt de breedte van de luchtspouw minimaal 30 mm bij metselwerk met traditionele mortel en minimaal 20 mm bij metselwerk met lijmmortel. De uitvoeringsdetails bepalen de vereiste aanslag bij raam- en deuropeningen. Indien niets vermeld staat hierover, wordt standaard een aanslag van 50 mm voorzien, met een maximale afwijking van 5 mm. De aannemer neemt alle maatregelen om uitbloeiingen op het gevelmetselwerk te voorkomen. Indien ondanks deze maatregelen toch uitbloeiingen optreden, worden deze vóór de voorlopige oplevering gereinigd met een aangepast product volgens de aard van de uitbloeiing en het type steen. Het advies van de steenfabrikant zal hierover uitsluitsel geven. TOLERANTIES Aard Verticaliteit per verdieping Verticaliteit op de totale hoogte van het bouwwerk Vlakheid per 2 m Dikte van de volledige spouwmuur Elke lengtemaat d Openingen (ramen en deuren) Horizontaliteit van het metselwerk Horizontaliteit van de lintvoegen Maximaal toelaatbare afwijking ± 8 mm ± 50 mm ± 8 mm ± 10 mm ± ¼ (d)1/3 (in cm) ± 5 mm t.o.v. de aangeduide plaats ± 5 mm t.o.v. de afmetingen ± 8 mm bij d 3 m ± 12 mm bij 3 m d 6 m ± 16 mm bij 6 m d 15 m (d = afstand tussen twee meetpunten) ± 0,125 l(0,33) (l = lengte van de lintvoeg in cm; controle ter hoogte van het bovenvlak van de metselstenen) Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 20

94 ± 2 mm Rechtlijnigheid van de lintvoegen (controle met een rechte lat van 2 m lengte, geplaatst op de bovenrand van de voeg) Indien de toleranties niet nageleefd zijn, wordt het werk afgekeurd en vervangt de aannemer het betreffende metselwerk op zijn kosten. BEWEGINGSVOEGEN De juiste plaats van de voegen wordt aangegeven op de plannen en/of gebeurt volgens de stabiliteitsstudie. De breedte van de voegen bedraagt 10 à 15 mm, de voegen gaan doorheen de volledige dikte van de muur. De muurdelen moeten vrij en elastisch kunnen bewegen. De bewegingsvoegen moeten opgevuld worden met een samendrukbaar, onrotbaar materiaal. De zichtzijde van de voeg wordt opgespoten met een elastisch blijvend materiaal waarvan de kleur aansluit bij de kleur van het voegwerk en/of de steen. De voeg moet waterdicht blijven. Bij horizontale bewegingsvoegen bedraagt de onderlinge afstand maximaal 9 m. De horizontale voegen worden gerealiseerd door het gebruik van geveldragers, die in de hoogte en eventueel in de breedte verstelbaar zijn. De geveldragers worden beschreven onder artikels De architect bepaalt waar de horizontale voegen voorzien moeten worden. DAKRANDAANSLUITINGEN De uitvoering van het gevelmetselwerk moet een waterdichte aansluiting waarborgen met de voorziene dakbedekkingsmaterialen, ter hoogte van schouwen en boven het dak uitstekende gevelopstanden. Alle in het buitenspouwblad in te werken loodslabben (dikte min. 1,5 mm) of geprefabriceerde kunststofelementen zijn inbegrepen in de kostprijs van het gevelmetselwerk algemeen ter plaatse gemetst gevelmetselwerk Het gevelmetselwerk wordt ter plaatse op de werf gemetst. De werken omvatten: de voorbereiding van de werken, het plaatsen van de nodige stellingen, beschermingen, afdekzeilen, de levering en voorbereiding van alle materialen de uitvoering van het gevelmetselwerk en de nodige beschermingsmaatregelen de nodige waterkeringen ter hoogte van gevelaanzet, gevelopeningen en dakranden de aansluitingen met dakranden het voorzien van de nodige doorbrekingen en doorvoerbuizen de eventuele voegwerken, zettingsvoegen en afwerking het gebeurlijk afwassen en/of afkrabben van de gevel alle meerwerken voor het verwijderen van uitbloeïngen het verwijderen van beschermingen en stellingen het opruimen en schoonmaken van de bouwplaats. De aannemer treft de nodige voorzorgen om de stenen op een vlakke ondergrond en droog op te slaan. Hij verwijdert de verpakking zo kort mogelijk voor het vermetselen. Alle muren worden loodrecht, haaks en goed vlak uitgevoerd. Men moet vermijden om te metselen bij temperaturen lager dan 5 C. Sowieso mag nooit met bevroren materialen gemetseld worden en mag nooit op bevroren metselwerk verder gemetseld worden. Delen van het metselwerk die door vorst of andere invloeden beschadigd zijn, moeten worden afgebroken en op kosten van de aannemer hermetst worden. Vers metselwerk dat blootgesteld wordt aan temperaturen lager dan 5 C moet beschermd worden met isolerend materiaal. Indien tijdens de eerste 24 uur na het vermetselen blootstelling aan temperaturen tussen 0 C en -5 C verwacht wordt, moet men cement CEM I met een hogere druksterkteklasse en verwarmd water toepassen. Het is toegelaten antivries hulpstoffen te gebruiken indien deze geen negatieve invloed op de eindsterkte en hechtsterkte hebben en geen verhoogd gevaar op uitbloeiingen opleveren. Bij aanhoudende droge weersomstandigheden worden bij gebruik van mortel voor algemene toepassing de stenen voorafgaandelijk bevochtigd om een goede hechting tussen mortel en steen te verkrijgen. Nat maken door onderdompeling is verboden. Mortelsporen en/of verontreinigingen op de zichtvlakken worden dadelijk verwijderd. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 21

95 Bij zeer warm en droog weer of felle bezonning, wordt het vers metselwerk regelmatig maar licht besproeid om uitdroging van de mortel, voor hij volledig verhard is, te voorkomen. Bij regen moet het vers metselwerk onmiddellijk tegen waterinslag beschermd worden. Het bovenvlak en de bovenste 80 cm van het metselwerk moeten op het einde van de dag systematisch afgedekt worden. Eventueel mag ook een afdekplaat met voldoende oversteek gebruikt worden die het verse metselwerk over de bovenste 80 cm beschermt tegen regen. Deze rechtstreekse afdekking mag geen hout of ander materiaal zijn dat onder invloed van regen sporen kan nalaten op het metselwerk. Bij iedere gebeurlijke werkonderbreking verwijdert de aannemer alle gebonden mortel boven een laatste laag stenen of blokken algemeen prefab gevelmetselwerk Het gevelmetselwerk wordt vooraf gemetst in een fabriekshal. Daarna worden de elementen getransporteerd naar de werf en volgens de plannen gemonteerd. De werken omvatten: de opmaak van de productieplannen overeenkomstig de afmetingen op de architectuurplannen de planning van de prefabricatie metsen van de prefabelementen in de fabriekshal, incl. noodzakelijke verstevigingen voor transport voorzieningen voor de verbinding van de muurelementen de nodige waterkeringen eventuele deur- en raamlateien transport van de geprefabriceerde elementen naar de bouwplaats montage van de prefab muurelementen op de werf controle van de afmetingen met de architectuurplannen voorzien van de nodige doorbrekingen en doorvoerbuizen het eventuele opvoegen achteraf het opruimen en schoonmaken van de bouwplaats. Het prefab metselwerksysteem moet een geldige ATG (of gelijkwaardig) hebben. Voor de aanvang van de prefabricatie bezorgt de aannemer een uitgeprinte of digitale versie van de volledige ATG aan de architect. De voorschriften uit deze ATG (of gelijkwaardig) moeten nauwkeurig opgevolgd worden zowel wat betreft de te gebruiken materialen als de verwerkingswijze van de materialen en de montagewijze van de prefabelementen. De productieplannen worden ter goedkeuring aan de architect voorgelegd. De muurelementen mogen pas vervoerd worden indien zij een voldoende sterkte bereikt hebben. Indien tijdens het transport ernstige beschadigingen aan bepaalde muurelementen zijn opgetreden, mogen deze muurelementen niet gemonteerd worden maar moeten ze vervangen worden door nieuwe muurelementen. De prefabmuren worden loodrecht en haaks gemonteerd. De voeg tussen de ondergrond en de onderkant van de muur mag maximaal 4 cm bedragen. Deze voeg wordt over de volledige oppervlakte opgevuld met krimpvrije mortel om een goede belastingsoverdracht te garanderen materialen algemeen materialen mortel materialen mortel/metselmortel De NBN EN Specificaties voor mortels - Deel 2: Metselmortel is van toepassing. De mortel draagt het BENOR-merk of gelijkwaardig. Bij iedere levering wordt een certificaat van oorsprong gevoegd. De aannemer heeft de keuze tussen voorgemengde fabrieksmortel van het droge type of voorgemengde fabrieksmortel van het natte type. Hij staat in voor de keuze van een geschikte metselmortel volgens de in dit bestek voorgeschreven prestaties en voor de toe te passen Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 22

96 metselstenen rekening houdend met de initiële wateropname van de gevelstenen. De voorschriften van de mortelfabrikant moeten opgevolgd worden. De minimale verwerkingstijd van de mortel bedraagt 2 uur. De aannemer legt een prestatiefiche van de mortel ter goedkeuring voor aan de ontwerper. UItvoering Droge fabrieksmortels moeten droog, beschermd tegen wind, zon, opstijgend vocht en regen gestockeerd worden. Als de mortel in silo geleverd wordt, moet deze op verharde horizontale ondergrond stabiel geïnstalleerd worden, rekening houdend met alle veiligheidsvoorschriften. Bij gebruik van voorgemengde fabrieksmortels van het natte type legt de aannemer de leveringsbonnen voor aan de architect. Op deze bonnen moeten de herkomst en samenstelling vermeld staan. De mortel wordt verwerkt vooraleer de binding optreedt. Nadat de mortel is aangemaakt, is het verboden opnieuw water aan het mengsel toe te voegen en opnieuw te mengen. De aannemer beschermt de mortel tegen weersinvloeden materialen mortel/metselmortel - voor algemene toepassing PM Traditionele mortel voor het metsen van gevelmetselwerk met dikke voegen (7 tot 12 mm). aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Er mogen enkel hulpstoffen toegevoegd worden in samenspraak met de producent van de mortel. Specificaties Druksterkteklasse: M 10 / M 15 / M materialen mortel/voegmortel De NBN EN Specificaties voor mortels - Deel 2: Metselmortel en TV 208 Opvoegen van metselwerk zijn van toepassing. De mortel draagt het BENOR-merk of gelijkwaardig. Bij iedere levering wordt een certificaat van oorsprong gevoegd. De voegmortel moet compatibel zijn met de metselmortel en de gevelsteen. De samenstelling van de voegmortel is aangepast aan de klimatologische omstandigheden op het moment van aanbrengen. De voegmortel moet vorstbestand zijn. Duurzaamheid: geschikt voor toepassing in een omgeving met hoge waterbelasting. De minimale verwerkingstijd van de mortel bedraagt 2 uur. Specificaties Druksterkteklasse: M 10 / M 15 / M 20 De voorschriften van de voegmortelfabrikant moeten gevolgd worden. Om de gewenste voegtint te bepalen, worden 3 verschillende stalen aangebracht op proefvlakken met een minimale oppervlakte van 0,25 m². Hieruit wordt door de architect en de bouwheer een definitieve voegsamenstelling gekozen. De homogeniteit van de mengeling is zodanig dat de tint overal eenvormig is. Er mag niet gevoegd worden bij extreme weersomstandigheden, zoals bij verwachte vorst binnen de 24u na het aanbrengen, bij temperaturen onder 5 C en boven 30 C, in volle zon, bij droge wind, bij slagregen, in geval van bevroren ondergrond,. Bij gebruik van bastaardmortel met kalkhydraat voor het optrekken van het metselmerk, mag het opvoegen ten vroegste 2 maanden na het beëindigen van het metselwerk gebeuren. De dag voor het voegen moet het metselwerk bevochtigd worden met zuiver water. Indien nodig wordt dit kort voor de aanvang van het voegen herhaald. Bij ongunstige weersomstandigheden moet het metselwerk gedurende twee dagen met water beneveld worden om verbranding van de voegspecie te voorkomen. Het gebruik van een geschikt polymeer kan het benevelen overbodig maken. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 23

97 Mortelvlekken moeten zoveel mogelijk mechanisch verwijderd worden vooraleer over te gaan tot een chemische behandeling. Indien gevaar voor regen op vers gevoegd metselwerk bestaat, moet het metselwerk beschermd worden materialen spouwankers PM De spouwankers worden beschreven onder artikels van hoofdstuk 20 Metselwerk materialen waterkering PM De nodige vochtkeringen in het gevelmetselwerk tegen opstijgend vocht en voor de afvoer van regen- of condensatiewater. aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). De aannemer heeft de keuze uit waterkeringen uit PE, PVC, PIB, butylrubber of bitumenglasvlies, voor zover deze verenigbaar zijn met NBN EN 13967, de voorschriften van de fabrikant, de aard van de toepassing en de voorgeschreven metselwerkmaterialen. De gebruikte membranen zijn waterdicht, rotvrij en scheurvast. Ze zijn bestand tegen zuren, basen en zouten die aanwezig kunnen zijn in de gebruikte bouwmaterialen en het grondwater. Een staal van alle aangewende waterkeringen wordt voorafgaandelijk ter goedkeuring voorgelegd aan de ontwerper. Overal waar nodig worden waterdichte lagen aangebracht tegen opstijgend vocht en voor de afvoer van regen- of condensatiewater. Dit gebeurt volgens de regels van goed vakmanschap en/of volgens aanduiding op plannen of detailtekeningen. De waterkeringen worden steeds over de volledige dikte van de muren voorzien. Boven alle raam- en deurlateien wordt een waterdichte folie Z-vormig in de spouw aangebracht om binnengedrongen vocht af te voeren. De uiteinden worden minimaal 20 cm verder geplaatst dan de gevelopening. De folie wordt geplooid met de afwatering naar buiten toe. De vochtwerende laag wordt ook zijdelings opgeplooid om te verhinderen dat binnengedrongen vocht in de spouw loopt. Voor gebouwen vanaf vier bouwlagen wordt per twee bouwlagen de Z- vormige spouwvochtafwatering niet enkel boven de lateien aangebracht maar doorgetrokken over het volledige gevelvlak. Aan de voet van de spouwmuren wordt ter hoogte van het maaiveld een dubbele vochtwering geplaatst waarvan de bovenste in het binnenspouwblad wordt opgetrokken. Daar waar het buitenniveau niet horizontaal is, wordt de waterkering trapsgewijs gelegd door boven elkaar geplaatste overlappende lagen. De plaatsing en plooiing van de lagen verzekeren een trapafwaartse afwatering. De contactvlakken zijn voldoende zuiver en glad zodat perforaties niet voorkomen. Onder en boven de vochtkering wordt een mortelafstrijklaag voorzien. In de lengterichting worden de folies zoveel mogelijk in één stuk gelegd, naden zijn voorzien van een overlapping overeenkomstig de plaatsingsvoorschriften van de aangewende folie. De naden worden over het volledige oppervlak aan elkaar gekleefd of met koudlasstroken bevestigd. De te kleven oppervlakken moeten zuiver en droog zijn materialen wapening PM Geprefabriceerde staalwapening die in de mortellaag tussen de legvlakken van de gevelstenen geplaatst wordt. aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 24

98 De NBN EN Voorschriften voor hulpstukken voor metselwerktoebehoren Deel 3: Lintvoegwapeningen van staal is van toepassing. De lintvoegwapening bestaat uit gelaste draadnetten uit roestvrij staal. De producent moet verklaren dat de wapening geschikt is voor toepassing in gevelmetselwerk. Aanvullende specificaties De muurwapening beschikt over een geldige ATG (of gelijkwaardig). De aannemer plaatst de meest geschikte lintvoegwapening. Voor gelijmde voegen gebruikt hij wapening met platte draden (maximale dikte van 1,5 mm). Voor mortelvoegen bedraagt de diameter minimaal 3 mm. De voorschriften van de fabrikant moeten gevolgd worden. De metselwerkwapening wordt aangebracht volgens de studie van de fabrikant van de stenen samen met de voorgelegde voorstellen op basis van expertise van de leverancier van de wapening gevelstenen algemeen gevelstenen baksteen De NBN EN Voorschriften voor metselstenen Deel 1: Metselbaksteen is van toepassing. Enkel stenen behorende tot categorie I volgens NBN EN mogen toegepast worden. De stenen behoren tot de klasse HD (hoge dichtheid) volgens NBN EN De stenen dragen het BENOR-merk of gelijkwaardig. Bij iedere levering wordt een certificaat van oorsprong gevoegd. De aannemer legt ten minste drie stalen met prestatiefiche ter goedkeuring voor aan de ontwerper. Gehalte aan actieve oplosbare zouten: categorie S2 (volgens NBN EN 771-1). Keuring Gebroken stenen mogen niet verwerkt worden (behalve bij gevelstenen die bedoeld zijn voor wild verband). Bij een steekproef van 100 gevelbakstenen zullen minstens 90 stenen aanwezig zijn met één onbeschadigde strek en één onbeschadigde kop. Worden als beschadiging beschouwd: een afgestoten hoek, rand of nerf van opgebrachte (glazuur)lagen, ofwel zichtbare scheuren of afgeschuurde bezanding of profilering, voor zover deze voor de zichtvlakken van de gevelbaksteen als storend moeten worden beschouwd. de minimale diameter van een beschadiging bedraagt 10 mm voor vormbak- en strengpersstenen en 15 mm voor handvormstenen of het product van lengte x hoogte van enige andere beschadiging bedraagt meer dan 100 mm² voor vormbak- en strengpersstenen en 225 mm² voor handvormstenen. gevelbakstenen met bewust aangebrachte beschadigingen (bijv. getrommelde stenen) worden niet op rand- en oppervlaktebeschadigingen beoordeeld. Het aantal gevelbakstenen met fouten mag niet groter zijn dan 5%. Worden als fouten beschouwd: de aanwezigheid van insluitsels die door zwelling kunnen aanleiding geven tot afschilferingen in het zichtvlak van de steen. scheuren met een breedte 0,2 mm op het zichtvlak gevelstenen baksteen/recupsteen FH m2 meeteenheid: m2 meetcode: netto oppervlakte. Alle openingen groter dan 0,2 m2 worden afgetrokken. De dagzijden van openingen worden enkel meegerekend indien hun breedte groter is dan de breedte van de gevelsteen. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Specificaties identiek aan gevelsteen bestaande buur Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 25

99 Fabrieksmaat (lxbxh): ca. Ter plaatse na te kijken mm Kleur: ter plaatse na te kijken rood Oppervlaktetextuur: ter plaatse na te kijken (glad, verweerd) Uitzicht: ter plaatse na te kijken, egaal Genormaliseerde gemiddelde druksterkte f b : min. 8 N/mm² Vorstklasse (volgens NBN B ): zeer vorstbestand of klasse F2 Het gevelmetselwerk wordt uitgevoerd volgens de regels van de kunst en volgens de richtlijnen van de fabrikant. Het wordt naar keuze van de aannemer opgetrokken uit ter plaatse gemetst of prefab metselwerk volgens de artikels en Het gevelmetselwerk wordt gemetst met dikke voegen (voegdikte: idem aan aanpalende buur mm) met mortel voor algemene toepassing volgens art Metselverband: idem aan het verband in de voorgevel Lateien: regelbare console volgens art / Aanvullende uitvoeringsvoorschriften (te schrappen door ontwerper indien niet van toepassing) Het gevelmetselwerk wordt achteraf gevoegd met een voegmortel volgens art Het voegen gebeurt volgens TV Opvoegen van metselwerk. kleur: keuze uit min. drie monsters, eenzelfde kleur als voeg aanpalende buur ligging van het voegvlak t.o.v. het steenvlak: idem aan buur oriëntatie van het voegvlak: idem aan buur vorm van de voeg: idem aan buur structuur van het voegvlak: idem aan buur Uitzettingsvoegen: minimaal om de 15 m / volgens NBN EN ANB. Er wordt een horizontale metselwerkwapening volgens artikel voorzien op de plaatsen zoals aangeduid op de plannen / volgens de studie van de fabrikant van de stenen om de 2 / 3 / lagen / tussen elke laag metselwerk in de 3 / 4 lagen onder en boven alle deur- en raamopeningen. Boven de lintelen en rollagen komt onmiddellijk een wapening. De wapening steekt 1 / m uit aan beide zijden van de opening. Afwerking scheidingsmuur buur thv. voortuin gevelstenen baksteen/strengpersstenen FH m2 meeteenheid: m2 meetcode: netto oppervlakte. Alle openingen groter dan 0,2 m2 worden afgetrokken. De dagzijden van openingen worden enkel meegerekend indien hun breedte groter is dan de breedte van de gevelsteen. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Specificaties Fabrieksmaat (lxbxh): ca. 275 x 85 x 50 mm Kleur: zacht grijs-taupe kleur met witte sluiers Oppervlaktetextuur: ruw Uitzicht: genuanceerd Genormaliseerde gemiddelde druksterkte f b : min. 45 N/mm² Vorstklasse (volgens NBN B ): zeer vorstbestand of klasse F2 Aanvullend voorschrift (te schrappen door ontwerper indien niet van toepassing) De bakstenen zijn gevormd met een mengeling van zuivere Kempische oud-kwartaire klei en mangaanoxide. De stenen worden gefabriceerd in een strengpers, met perforatie <25%. Ze vertonen een ruw oppervlak, en zijn gebakken in een gasgestookte tunneloven bij temperatuur van 1020 C. Ze hebben een homogene structuur en zijn vrij van kalk- en andere insluitsels die eventueel beschadigingen kunnen veroorzaken Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 26

100 Tolerantie categorie: T2 Maatsprijdingscategorie: R2 Bruto volumieke massa: ca kg/m3 Netto volumieke massa: ca kg/m3 Wateropname: =<10% Initiële wateropname: IW2 Gehalte actieve oplosbare zouten: S2 Brandreactie: A1 Dampdoorlatendheid: 0,55 Hechtsterkte: 0,15N/mm2 Het gevelmetselwerk wordt uitgevoerd volgens de regels van de kunst en volgens de richtlijnen van de fabrikant. Het wordt naar keuze van de aannemer opgetrokken uit ter plaatse gemetst of prefab metselwerk volgens de artikels en Het gevelmetselwerk wordt gemetst met dikke voegen (voegdikte: 10 mm) met mortel voor algemene toepassing volgens art Metselverband: wildverband Lateien: regelbare console volgens art / Aanvullende uitvoeringsvoorschriften (te schrappen door ontwerper indien niet van toepassing) Het gevelmetselwerk wordt achteraf gevoegd met een voegmortel volgens art Het voegen gebeurt volgens TV Opvoegen van metselwerk. kleur: keuze uit min. drie monsters ligging van het voegvlak t.o.v. het steenvlak: verdiept oriëntatie van het voegvlak: parallel met metselvlak vorm van de voeg: plat structuur van het voegvlak: glad gestreken Uitzettingsvoegen: minimaal om de 15 m / volgens NBN EN ANB. Er wordt een horizontale metselwerkwapening volgens artikel voorzien op de plaatsen zoals aangeduid op de plannen / volgens de studie van de fabrikant van de stenen om de 2 / 3 / lagen / tussen elke laag metselwerk in de 3 / 4 lagen onder en boven alle deur- en raamopeningen. Boven de lintelen en rollagen komt onmiddellijk een wapening. De wapening steekt 1 / m uit aan beide zijden van de opening. Gevelparament gehele hoofdbouw en bijgebouwen. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 27

101 23 DORPELS, PLINTEN EN DEKSTENEN dorpels, plinten en dekstenen - algemeen De werken omvatten: het plaatsen en verwijderen van alle voor de werken vereiste stellingen, afdekzeilen en beschermingswerken; de controle en de voorbereiding van het draagvlak en de ondergrond; de controleopmeting van de juiste afmetingen tijdens of na uitvoering van de ruwbouw; de voorbereiding, werkhuistekeningen en prefabricatie van alle voorziene gevelelementen; de vereiste bevestigingselementen met de andere bouwelementen (ankers, doken, rails, ); de bevestiging en het inmetselen van de dorpels, plinten en dekstenen, met inbegrip van de legmortels, verankeringselementen, vochtisolaties, uitzettingsvoegen, voegwerk, opvulkitten, ; de beschermingsmaatregelen, nabehandelingen; het opruimen en schoonmaken van de bouwplaats. Materialen De aannemer legt drie stalen van het materiaal voor, die respectievelijk het gemiddelde uitzicht en de twee grensuitzichten van de levering moeten vertonen. Deze stalen moeten bovendien alle bijzonderheden (aders, gaten, draden, ) bevatten die niet als gebreken worden beschouwd en waarvan de aanwezigheid niet tot afkeuring kan leiden. Legmortel NBN EN Specificaties voor mortels - Deel 2: Metselmortel is van toepassing. De toegepaste legmortel is aangepast aan de elementen die hij verbindt en heeft er geen enkele negatieve invloed op, noch op het vlak van sterkte, noch op het vlak van de esthetische kwaliteiten. Er wordt een mortel met sterkteklasse M10 toegepast. Voor kleine hoeveelheden mag de mortel worden samengesteld op de werf en mechanisch bereid. De bereide mortels moeten worden verwerkt vooraleer binding optreedt; mortel die een begin van binding ondergaat, mag niet opnieuw aangemaakt of verwerkt worden. De legmortel moet verenigbaar zijn met eventuele toe te passen voegmortels. VERVOER - LEVERING De dorpels, plinten en dekstenen worden geleverd op paletten en zijn bij het transport vlak gestapeld en afgedekt. Op de werf worden ze vlak gestapeld en beschermd tegen de weeromstandigheden, op een beschutte geventileerde plaats of onder een dekzeil. VERWERKING De dorpels, plinten en dekstenen worden vol en zat in de mortel gelegd, waarbij er wordt op toegezien dat de uitgestreken mortellaag dikker wordt aangebracht dan de afstandswiggen. De voegen moeten overal even dik en rechtlijnig zijn. De breedte van lint- en stootvoegen stemt overeen met deze van het gevelmetselwerk waarin ze worden geïntegreerd. Bij droog weer worden kleine elementen vooraf bevochtigd. Ook de leg- en stootvlakken van grote elementen moeten vóór verwerking worden nat gemaakt, zodat het water niet door capillariteit uit de mortel wordt opgeslorpt. De aansluitingen (stoot- en lintvoegen) met het buitenspouwblad worden goed met mortel gevuld; aan de buitenkant blijven de voegen tot 2 cm diepte open wanneer het parement naderhand opgevoegd wordt. De nodige voorzorgen worden genomen om een verzorgd en onbesmeurd uitzicht aan de ingemetste gevelelementen te geven en dit te behouden. Na het leggen worden de stootvoegen met mortel opgevuld. Elk rechtstreeks contact tussen binnen- en buitenspouwblad moet worden vermeden. De tussen te plaatsen materialen moeten verenigbaar zijn met de voegvulling van het buitenschrijnwerk. Keuring Na plaatsing en tot de voorlopige oplevering worden de elementen beschermd tegen beschadiging of bevuiling. Beschadigde elementen kunnen bij de voorlopige oplevering worden geweigerd en zullen vervangen worden op kosten van de aannemer. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 28

102 algemeen - beton Zie artikel materialen beton. 1.ALGEMEEN De originele versie van dit document is op de website van FEBELARCH terug te vinden: definitie De elementen van geprefabriceerd architectonisch beton voldoen aan de hoge kwaliteitseisen zoals opgenomen in het normatief document PTV (verkrijgbaar bij PROBETON of FEBE) voor geprefabriceerd architectonische (en niet industriële) elementen van sierbeton. De elementen worden op maat gemaakt, oefenen een esthetische functie uit en worden in de fabriek vervaardigd, afgewerkt en daarna op de bouwplaats geleverd en/of gemonteerd met behulp van de nodige manipulatie- en verankeringsystemen in roestvrijstaal. Indien het element in architectonisch beton ook een dragende functie heeft, moet het ook beantwoorden aan de betreffende normen: NBN EN NBN B voor lijnvormige dragende elementen NBN EN NBN B voor trappen NBN EN voor straatmeubilair De volledige lijst van normen die van toepassing kunnen zijn is te raadplegen op De onder deze post begrepen eenheidsprijzen omvatten: In onderaanneming te geven aan één van de gespecialiseerde fabrikanten van architectonisch beton, lid van de vereniging FEBELARCH (lijst op de prefabricatie van de elementen volgens de voorgeschreven vormen, afmetingen en afwerking. In onderaanneming te geven aan de prefab fabrikant of gespecialiseerd aannemer of gespecialiseerd personeel het transport, en het op peil brengen van de geprefabriceerde elementen met de constructies Uit te voeren door de aannemer zelf het eventueel inwerken van buizen voor de waterafvoer doorheen het beton de voorbereiding van het draagvlak en/of de steunen de eventuele beschermingsmaatregelen van het paramentwerk tijdens de werkzaamheden het stellen, regelen en verankeren van de verschillende elementen aan de basisconstructie;met inbegrip van de nodige bevestigings-, oplegmiddelen, thermische onderbrekingsinrichtingen en uitzettingsvoegen het opgieten, opvoegen en/of opkitten met een aangepaste elastische kit. Een element in architectonisch beton kan bestaan uit 2 verschillende lagen: een zichtbare oppervlakte in decoratief beton en een onderlaag in grijs beton (al dan niet structureel) Terminologie: In de PTV wordt er gesproken over geprefabriceerde architectonische elementen van sierbeton. In deze bestektekst wordt die term vervangen door "architectonisch beton". Wanneer er gesproken wordt over zichtbeton, dan slaat dat enkel op ter plaatse gestort beton, met een esthetische functie. 1.2 Beschrijving van de elementen Deze bepalingen betreffen het leveren en/of plaatsen van elementen van geprefabriceerd architectonisch beton, zoals aangeduid op de plannen en detailtekeningen van de architect. Gedetailleerde omschrijving van de elementen: Kleur: De elementen in architectonisch beton zullen een grijze tint hebben, in harmonie met het gevelmetselwerk waarvoor de aannemer verschillende stalen zal voorleggen. Afwerking van het zichtvlak is: Licht Uitgewassen De cementhuid van het betonoppervlak wordt weggespoeld met water, waardoor de granulaten zichtbaar worden. Het uitwassen gebeurt hetzij bij het begin van de binding, hetzij erna door de hydratatie van het cement aan het oppervlak te verhinderen met behulp van desactiveerders Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 29

103 of te vertragen met behulp van vertragingspapier of -pasta of van vertragende ontkistingsmiddelen. Indien er tegenstrijdigheid is tussen de aanduidingen op de plannen en de beschrijving in dit bestek, zijn de plannen prioritair Plannen van de architect De architectuurplannen hebben als voornaamste taak de inschrijvers in te lichten over de architecturale wensen van de ontwerper. Nota: Het is wenselijk dat het voorstel van architecturale wensen zoals voegindeling, detaillering, etc. op voorhand met de fabrikant besproken wordt Planning De aannemer maakt in gezamenlijk overleg met de fabrikant een planning van de uitvoering op. 1.3 Referenties en Normen De recentste versies van de normen en PTVs zijn van kracht. Deze worden gepubliceerd op de volgende websites: Deze laatste website publiceert de PTV s in PDF formaat. NBN EN NBN B : Geprefabriceerde structuurelementen van gewapend beton en van voorgespannen beton NBN EN NBN B : Geprefabriceerde wandelementen van gewapend beton en van voorgespannen beton PTV : 2001: Geprefabriceerde architectonische en industriële elementen van sierbeton Andere Referenties en Normen Volgende normen en documenten zijn opgenomen in of vervangen door bovenvermelde PTV's, de normen waar naar verwezen mag worden kunnen dus beperkt zijn tot deze PTV's. BIN: Belgisch Instituut voor Normalisatie NBN A : Staalproducten - Betonstaal - Staven, draden en gelaste wapeningsnetten - Algemeenheden en gemeenschappelijke voorschriften NBN A : Staalproducten - Betonstaal - Gladde en geribde staven - Gladde en geribde walsdraad NBN A : Staalproducten - Betonstaal - Gladde geribde koudvervormde draad NBN A : Staalproducten - Betonstaal - Gelaste wapeningsnetten NBN EN 206-1: Beton - Deel 1: Specificatie, eigenschappen, vervaardiging en conformiteit + NBN B : Aanvulling op NBN EN Beton - Specificaties, eigenschappen, vervaardiging en conformiteit NBN EN 1992: Eurocode 2: berekening van de betonstructuren NBN EN : 2005: Algemene regels en regels voor gebouwen (+ AC:2008) NBN EN : 2005: Algemene regels - Ontwerp en berekening van constructies bij brand NBN EN : 2005: Bruggen - Ontwerp-, berekenings- en detailleringsregels NBN EN : 2006: Constructies voor keren en opslaan van stoffen + NBN B : Eurocode 2: Berekening van betonconstructies - Deel 1-1: Algemene regels en regels voor gebouwen + prnbn EN ANB:2007 Eurocode 2 : Ontwerp en berekening van betonconstructies - Deel 1-2-ANB: Algemene regels - Constructieve brandveiligheid NBN B : Proeven op beton Wateropslorping door onderdompeling NBN B : Proeven op beton Wateropslorping door capillariteit NBN B : Proeven op beton Vorstbestandheid EN: Europese Normen NBN EN 12390: Beproeving van verhard beton Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 30

104 NBN EN : Vorm, afmetingen en verdere eisen voor proefstukken en mallen NBN EN : Vervaardiging en bewaring van proefstukken voor sterkteproeven NBN EN : Druksterkte van proefstukken NBN EN : Druksterkte - Specificatie voor proefmachines NBN EN : Buigsterkte van proefstukken NBN EN : Splijttreksterkte van proefstukken NBN EN : Dichtheid van verhard beton NBN EN : Indringdiepte van water onder druk NBN EN : Beproeving van beton in constructies - Deel 1: Boorkernen Monsterneming, onderzoek en bepaling van de druksterkte NBN EN 13369: Algemene bepalingen voor vooraf vervaardigde betonproducten NBN EN 933: Beproevingsmethoden voor geometrische eigenschappen van toeslagmaterialen delen 1-10 NBN EN : Test for mechanical and physical properties of aggregates Part 6: Determination of particle density and water absorption NBN EN 1367 : Tests for thermal and weathering properties of aggregates NBN EN : Determination of resistance to freezing and thawing NBN EN : Magnesium sulphate test ISO: Internation Standards Organisation ISO 9001:2000 : Quality management systems -- Requirements WTCB: Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf TV 214 "Kitvoegen tussen gevelelementen" " Recommandations pour le calcul et l'exécution des constructions industrialisées en béton", 2e édition, CSTC, Brussel, Niet meer van toepassing ASTM: American Society for Testing and Materials ASTM C 123: Standard Test Method for Lightweight Pieces in Aggregate 1.4. Door de fabrikant voor te leggen documenten Verplichte documenten De fabrikant maakt de uitvoeringstekeningen van alle elementen op. Deze tekeningen geven duidelijk de vorm, de afmetingen, de afwerking van de elementen en hun wapening aan, alsook hun inplanting in het geheel. Ze vermelden alle gegevens die enige invloed kunnen hebben op aansluitingen met andere elementen in het gebouw en o.a. voegbreedtes. Onderstaande tabel geeft de gebruikelijke minimale voegbreedtes bij ontwerp, in functie van de grootste afmeting van het element, rekening houdend met de tolerantie op het element, de tolerantie op de plaatsing en de thermische uitzetting: afmeting element 1,8 m 3,6 m 4,8 m 6,0 m 9,0 m minimale voegbreedte (max 20 mm) 12 mm 14 mm 15 mm 16 mm 18 mm De fabrikant overhandigt aan de architect, de aannemer en/of de plaatser een "checklist" die de verschillende belangrijke voorzorgsmaatregelen opsomt bij, o.a. het lossen, manipuleren, opslaan en monteren op de werf Bijkomende documenten De fabrikant zal bovendien ook volgende bijkomende documenten aanleveren : Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 31

105 De gedetailleerde beschrijving van de bestanddelen van de elementen Berekeningsnota's door het studiebureau van de fabrikant. De berekening van de wapening zal geschieden volgens Eurocode 2 en rekening houdend met alle mogelijke belastingen en de gepaste veiligheidscoëfficiënten. Bij de berekening van de elementen moeten alle constructiefazen in acht genomen worden: ontkisten van het element wanneer het beton nog zeer jong is afwerking, laden en vervoeren montage en voorlopige bevestiging lasten die het element in het gebouw opneemt omwille van de rol die het erin vervult: verticale lasten, momenten, windbelasting, enz... opgegeven door het ingenieursbureau. Productieplanning, gebaseerd op de bouwplanning zoals die door de architect/aannemer opgegeven werd Goedkeuringen en verantwoordelijkheden i.v.m. de productie van de elementen Teneinde een definitieve overeenkomst te bekomen betreffende het uitzicht en de afwerking van de geprefabriceerde elementen, wordt de fabrikant ertoe gehouden stalen voor te leggen die beantwoorden aan de beschrijving van het lastenboek (grootte, dikte, kleur, textuur, afwerking). Deze handeling wordt herhaald totdat een volledig akkoord tussen architect, bouwheer en fabrikant wordt bekomen. De definitieve keuze wordt opgenomen in het werfverslag en met een referentienummer bevestigd aan de fabrikant. Er worden 5 stalen voorgelegd aan de bouwheer/ontwerper. Allen binnen de vooropgestelde kleurtint en afwerkingsgraad. Vooraleer de elementen in productie te nemen, zullen de voorgelegde documenten en tekeningen goedgekeurd worden door de architect, het ingenieursbureau en de aannemer. De definitieve goedgekeurde uitvoeringstekeningen en berekeningen worden aan hen overhandigd. Indien de fabrikant, om productieredenen, de detaillering van de elementen wenst te wijzigen, zal de architect vooraf geraadpleegd worden. Slechts na ontvangst van een akkoord kunnen de wijzigingen als geldig beschouwd worden. Indien de door de fabrikant voorgestelde wijzigingen aan de elementen door de architect of aannemer niet worden aanvaard en hierdoor niet kan worden voldaan aan geldende voorschriften en regels van de kunst, moet de fabrikant de werken uitvoeren zoals voorzien door de architect of aannemer en neemt de architect of aannemer de verantwoordelijkheid op van de mogelijke gevolgen die daardoor zouden optreden. De goedkeuring ontheft de architect, het ingenieursbureau en de aannemer niet van hun verantwoordelijkheden. De fabrikant kan enkel verantwoordelijk gesteld worden voor de vervaardiging van zijn elementen conform de goedgekeurde uitvoeringstekeningen Door de architect, bouwheer of aannemer aan de fabrikant voor te leggen documenten Alle nodige architectuurplannen: inplantingplan, verdiepingsplannen, sneden, gevels, details. de stabiliteitsplannen Indien nodig geeft de architect of algemene aannemer een inplantingplan met de afmetingen van de werf en de toeleveringszones aan de fabrikant 1.6 Kwaliteitsgaranties Garanties van de fabrikant: Door de toepassing van een zelfcontrole garandeert de fabrikant de volledige conformiteit van de gebruikte materialen, productie, meet- en testinstrumenten en eindproducten aan de voorschriften van de PTV en de van toepassing zijnde productnorm. De fabrikant heeft een BENOR-certificatie of een gelijkwaardige certificatie voor de productie van de betreffende elementen (periodiek wordt de zelfcontrole van de fabrikant nagegaan door een neutraal organisme), ofwel moet de fabrikant zelf aantonen dat zijn producten beantwoorden aan de voorschriften van de PTV of een PTV van de 200-reeks en hun toepassingsreglementen. gelijkwaardige certificatie betekent: 1. De conformiteit is gegarandeerd door dezelfde voorschriften 2. Er is een zelfde niveau van zelfcontrole door de fabrikant Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 32

106 3. Er is een zelfde niveau van externe controle door een neutraal organisme Indien de fabrikant het BENOR-certificaat voor kan leggen, wordt dit aanvaard als bewijs van conformiteit met de geldende normen en moeten de kwaliteitsprocedures niet herhaald worden, omdat deze al regelmatig uitgevoerd worden door een extern en onafhankelijk organisme. De BENOR-gecertificeerde elementen worden geïdentificeerd door een BENOR-logo met vermelding van de nummers van de PTV s en normen waaraan ze voldoen. In het toepassingsreglement van PROBETON worden de testproeven uitgelegd die uitgevoerd moeten worden om aan te tonen dat de fabrikant beantwoordt aan de geldende normen en PTVs. Indien de fabrikant niet gecertificeerd is, moet hij de resultaten van deze proeven kunnen voorleggen. Garanties van de plaatser: De plaatser heeft minimum 5 jaar ervaring met het plaatsen van soortgelijke elementen of kan aantonen dat hij de nodige kwalificaties heeft voor het uitvoeren van de plaatsing. 2.ELEMENTEN (met betrekking tot PTV : 2001) De elementen worden vervaardigd volgens het deel "architectonische elementen" van de technische voorschriften van PROBETON PTV :2001 "Geprefabriceerde architectonische en industriële elementen van sierbeton". De PTV slaat uitsluitend op het esthetisch aspect. Indien het element ook een structuurelement is, moet het daarenboven voor het aspect "structuurelement" voldoen aan de bijhorende productnorm(en) zie lijst op De elementen moeten vervaardigd worden door daartoe gespecialiseerde vaklui in een fabrieksgebouw, in overdekte omstandigheden en onder een permanente controle. De aannemer ziet er op toe dat de elementen volstrekt aansluitbaar en compatibel zijn met de andere structurele, technische en afwerkingselementen waaruit de constructie is opgebouwd. De aannemer coördineert de gehele constructie ervan zodanig dat ten allen tijde, en gedurende alle noodzakelijke en mogelijke manipulaties van de diverse elementen, de stabiliteit van het geheel en van elk element afzonderlijk gegarandeerd blijft. 3.HET VERWERKEN VAN DE ELEMENTEN 3.1 Algemeen De fabrikant en de aannemer van de montage dienen te beschikken over de nodige technische gegevens voor de montage zoals algemene plans, montageplans, een lijst met de technische karakteristieken van elk element (afmetingen, gewicht, ingestorte hefvoorzieningen, eventuele schoorvoorzieningen, manipulatie- en transportwijze, het al dan niet dragend zijn), een lijst met de montagetoebehoren en -details per element, technische voorwaarden van het lastenboek, de beschrijving van de werken, de plaats en de waarden van de referentiepunten en de speciale voorschriften van de bouwplaats. Ook dienen alle gegevens i.v.m. de planning bekend te zijn, zoals montagevolgorde, ritme per dag en de toegangsmogelijkheden. De aannemer van de montage zal de instructies op de "checklist" van FEBELARCH (1blz. recto-verso) respecteren. Deze checklist is beschikbaar op Transport Laden De fabrikant bepaalt in samenspraak met de transportonderneming: het type transport in functie van de vorm, het gewicht en het volume van de elementen het aantal elementen per vracht de beste stand van de elementen op het voertuig, evenals het voorzien van het gepaste stouwingen ondersteuningsmateriaal de stabiliteit van de volledige lading op de lastwagen, met aangepaste vasthechtingen en spieën Transport, afladen en aanvaarding van de elementen op de werf Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 33

107 De elementen zullen uitsluitend vervoerd worden door ervaren vrachtvoerders. De transporteur schaft zich de nodige toelatingen aan in geval van buitengewoon vervoer over de weg. De elementen worden zorgvuldig afgeladen met de door de fabrikant voorgeschreven hulptuigen. Zij worden zó gestapeld dat elk contact met de grond wordt vermeden. Op de werf zorgt de aannemer ervoor dat de elementen beschermd worden tegen vervuiling en beschadiging. Ze worden van elkaar gescheiden door tussenvoeging van elementen die de oppervlakken niet kunnen beschadigen of bevuilen. De ondersteuning van de elementen zal oordeelkundig gekozen worden volgens de voorschriften van de fabrikant. Het aanbrengen van opschriften of merktekens op zichtvlakken is verboden. Leveren van elementen op de werf in voldoende hoeveelheid en voldoende op voorhand om de continuïteit van de bouw te kunnen garanderen. De elementen worden geleverd met een leveringsbon (of verzendingsborderel) waarop vermeld wordt: verklaring dat de elementen in goede staat worden afgeleverd element, aantal en identificatie uur van aankomst en vertrek op werf Het lossen gebeurt onder de verantwoordelijkheid van de aannemer of gemandateerde uitvoerder van de montage. Bij vaststelling van gebreken worden deze genoteerd op het verzendingsborderel vooraleer de elementen af te laden Opslag en verhandeling op de werf Ook hier wordt er verwezen naar de "checklist" van FEBELARCH. Bij opslag op de bouwplaats is de uitvoerder van de montage en/of de algemene aannemer verantwoordelijk voor de verhandeling, juiste stand en bescherming van het element. Zowel opslag als verhandeling van elementen moet gebeuren zoals beschreven in PTV paragraaf 6.3. Het hijsen van de elementen moet gebeuren op de door de fabrikant voorziene hijspunten, zoals aangeduid op de plannen. Eventueel door de fabrikant geleverde hulpstukken zijn te gebruiken volgens de voorschriften van het geleverd materiaal Montage Personeel en materieel De montage van de elementen kan toevertrouwd worden aan de fabrikant, aan een gespecialiseerd aannemer of aan de algemene aannemer van het gebouw. Men dient te beschikken over bevoegd personeel, aangepaste werktuigen en hijsmaterieel. In elk geval dient er een doeltreffende coördinatie te bestaan tussen de organisatie van de montage, de productieplanning, de bouwplaatsvoorschriften (waaronder de veiligheid), en de toegang tot de bouwplaats. Het uitvoerend montagepersoneel wordt geleid door een verantwoordelijke welke eveneens de coördinatie met de aannemer ter plaatse verzorgt en onderworpen is aan de algemene bouwplaatsreglementen Montagedocumenten en voorbereidende werkzaamheden De montage en de verankering van de elementen moet gebeuren volgens de detailtekeningen van de fabrikant, indien deze laatste de studie uitvoerde. De uitvoerder van de montage moet, in verband met de uitvoering van zijn opdracht, over de nodige documenten en gegevens beschikken; o.a. : De algemene plannen van het werk en de aanduiding van de merkpunten en de hoogtepeilen Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 34

108 De schema s van de machines, torenkranen of mobiele kranen, met opgave van hun hefcapaciteit en inplanting t.o.v. de ruwbouw De schema's met de te gebruiken toegangen en aangewezen rijwegen voor kranen en vrachtwagens, waarbij de aandacht dient gevestigd te worden op ondergrondse leidingen, riolen, kelders, kabels, enz. Plannen (eventueel topografische) met alle basispunten noodzakelijk voor de montage zoals: aanzet-niveaus van de elementen, bouwlaag-niveaus, referentie- en uitlijnings-punten, enz.. De gegevens voor punten 1 t.e.m. 4 worden verstrekt door de algemene aannemer van de ruwbouw. De specifieke montageplannen en voorschriften, de karakteristieken per element zoals lengte, breedte, gewicht, type, codenummer enz. en de lijst met de te gebruiken toebehoren voor bevestiging en/of verbindingen. Ook alle gegevens en voorschriften noodzakelijk tijdens het voorlopig schoren en/of aanbrengen van een voorlopige bevestiging Montage der elementen en bevestiging De algemene aannemer stelt de infrastructuur en de al bestaande constructies ter beschikking van de montageonderneming. Deze constructies moeten in staat zijn de acties en sollicitaties op te nemen, veroorzaakt door de montage van de geprefabriceerde elementen. Op elk ogenblik moeten voldoende veiligheidsmaatregelen genomen worden om de stabiliteit van de elementen te verzekeren, zowel tijdens als na de montage. Uitdrukkelijk wordt gewezen op de veiligheidsmaatregelen bij voorlopige bevestiging; m.a.w. verankeringen aangebracht vóór de definitieve bevestiging (bv. opstortzones). Alle gebruikte hulpmiddelen voor opspieën of bescherming dienen zodanig ontworpen dat ze geen vlekken of andere beschadigingen aan de elementen veroorzaken. Alle definitieve verbindingen tussen elementen dienen overeenkomstig de plannen en de voorschriften uitgevoerd te worden en nagezien door het werkbestuur (mortelvulling, betonneren na plaatsing der verbindingsstaven, injecteren, opvoegen, lassen, vastschroeven of losvijzen van bouten, enz.). Deze verbindingen kunnen in onderling akkoord uitgevoerd worden door de algemene aannemer of door de uitvoerder van de montage. In elk geval dienen deze prestaties en hun verantwoordelijkheden op voorhand vastgelegd te worden. Alle mechanische en definitieve verbindingen die in de tijd kunnen onderhevig zijn aan corrosie zullen uitgevoerd worden in roestvrij staal kwaliteit: AIS 316Ti Speciale voorzorgsmaatregelen ter voorkoming van vorstschade na montage De aannemer neemt alle noodzakelijke maatregelen om ijsvorming in uitsparingen, opgietbuizen en ophefpunten te voorkomen. Water plus vorst (ijsvorming) in deze uitsparingen kan leiden tot ernstige vriesschade aan beton rondom deze sparingen. Dergelijke beschadigingen zijn groot en onvoorspelbaar in afmetingen; en zijn in het algemeen niet onzichtbaar te herstellen. De aannemer zal onmiddellijk na de montage alle holten die water kunnen bevatten (bvb. hijsopeningen) vakkundig opgieten met krimpvrije mortel Regeling en uitlijning van de elementen In het algemeen wordt een eerste grof-regeling uitgevoerd tijdens de montage der elementen waardoor een voorlopige uitlijning ontstaat. Achteraf kan een fijnregeling volgen samen met de definitieve verbinding, zoals aangegeven op de plannen. Speciale aandacht dient door de uitvoerder van de montage te worden besteed aan de volgende punten: Na elke montagefase doet de montageconducteur, samen met de algemene aannemer, een controle van de regeling der elementen. Deze controle geldt als aanvaarding vooraleer verdere uitvoeringswerken aan te vatten. Indien er zich onvoorziene moeilijkheden voordoen, dient de klant tijdig gewaarschuwd te worden, zodat nog een alternatief kan worden uitgewerkt Plaatsingstoleranties Tijdens de plaatsing moet men zoveel mogelijk de fabricagetoleranties opheffen. Tenzij strengere voorwaarden gesteld worden, gelden de volgende toelaatbare plaatsingsafwijkingen: Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 35

109 - inplanting: ± 5 mm ; - verticaliteit: ± 1 mm/m met een maximum van 5 mm per element ; - horizontaliteit: ± 5 mm ; - voegbreedte: ± 5 mm Voegen De voegen moeten gedimensioneerd en uitgevoerd worden in overeenstemming met de voorschriften van de STS 56.1 "Dichtingskitten voor gevels" Keuring De geprefabriceerde elementen worden een eerste maal gekeurd als ze op de werf toekomen en een tweede maal na plaatsing. Elementen die op duidelijke en in ernstige mate niet voldoen aan de voorschriften zoals die beschreven staan in de PTV moeten hersteld worden Herstellingen op de werf van beschadigingen De herstelde elementen beantwoorden aan dezelfde eisen en specificaties die voor de andere elementen gelden Tijdelijke bescherming (tot de oplevering) De aannemer zorgt voor de bescherming van de elementen tegen alle risico's van vervuiling en beschadiging. De gebruikte materialen voor de bescherming mogen geen blijvende negatieve invloed veroorzaken op de elementen Reiniging Elke bevuiling moet voorkomen worden. Indien dit toch gebeurt, dient deze onmiddellijk met behulp van zuiver water verwijderd te worden. Elke bevuiling die op het einde van de montage overblijft, wordt op last van de aannemer weggenomen (door gespecialiseerde arbeiders). Bij controle voor de voorlopige oplevering worden alle stukken door de hoofdaannemer gereinigd. De fabrikant is niet verantwoordelijk voor schade en bevuiling na plaatsing van de prefabelementen. Voor een uitgebreide documentatie over het reinigen van vlekken of vervuiling van diverse oorsprong, zie het Post Interventie Dossier van FEBELARCH, dat te downloaden is op de website Nabehandeling en bescherming op lange termijn Op de elementen in architectonisch beton wordt een oppervlaktebeschermingsproduct aangebracht dat het esthetisch aspect van de elementen niet benadeelt. Het is UV-bestendig en aangepast aan de compositie en de afwerking van het beton. De gebruiks- en onderhoudsaanwijzingen van het oppervlaktebeschermingsproduct zullen aan de bouwheer overhandigd worden. Het oppervlaktebeschermingsproduct wordt systematisch op alle zichtbare vlakken aangebracht, die op voorhand gereinigd moeten worden. De toepassing moet gebeuren volgens de technische fiche van het product. Nota: de nabehandelingsproducten staan beschreven in het Post Interventie Dossier (PID) raam- en deurdorpels - algemeen Levering, plaatsing en afwerking van de raam- en deurdorpels, met inbegrip van: de controle van de juiste afmetingen na uitvoering van de ruwbouw in samenspraak met de fabrikant van het buitenschrijnwerk om na te gaan of de dorpels kunnen geleverd worden in de vormen, afmetingen en modellen getekend en voorgeschreven in de aanbestedingsdocumenten; Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 36

110 het leveren van de dorpels; perfecte plaatsing van de dorpels voorzien van de nodige vochtwerende lagen; het opvoegen en waar nodig opkitten met een aangepaste elastische gevelkit; het schoonmaken voor de voorlopige oplevering. Materialen De aannemer legt vóór de uitvoering het volgende ter goedkeuring voor aan de architect: een kleurenkaart en stalen voor de prefabdorpels, contractuele monster(s) per voorzien dorpeltype, die het gemiddelde uitzicht, kleur(en) en oppervlaktestaat van de levering moeten vertonen de nodige uitvoeringsdetails en plaatsingsplannen de gevraagde garantiebewijzen, attesten De detaillering van de dorpels houdt rekening met een goede afwatering. Hiertoe moet het bovenvlak van de dorpel een voldoende helling hebben naar buiten toe. Alle uitspringende dorpels worden onderaan voorzien van een druipgroef voor een afdoende waterkering. De druipgroef is minimum 5 mm diep en bevindt zich op 10 à 15mm van de rand. Langs de voorzijde zullen de watergroeven minstens 25 mm buiten het gevelvlak geplaatst worden. Het achtervlak van de binnenzijde van de dorpel houdt rekening met de dikte van het schrijnwerk en de eventueel bijkomende voorziening van rolluiken en/of zonneweringen. Onder buitendeuren is steeds een opstand met een hoogte van 10 mm en een breedte van 20 mm te voorzien, die gelijk komt met de voorziene binnenvloerafwerking. De buitendorpels in steenachtig materiaal worden geplaatst voor het leggen van de vloeren en voor de plaatsing van het buitenschrijnwerk. Er wordt toegezien op een adequate thermische onderbreking tussen de buitendorpels en het binnenspouwblad. De dorpels worden over hun volledige lengte op een PE-folie (min. 0,45 mm dik) geplaatst die aan de achterzijde en zijkanten opgetrokken wordt, zodat insijpelend water naar buiten wordt geleid. Plaatsing van de vochtwerende laag volgens de richtlijnen van de WTCB Technische infofiche nr 20: Spouwdrainage ter hoogte van een dorpel. Bij grote dorpellengtes, die in meerdere stukken worden voorzien moeten de tussenliggende voegen opgekit worden. Het aantal voegen wordt beperkt, dorpelverdeling ter goedkeuring voorleggen aan architect. Binnen en buitenhoeken worden uitgevoerd in verstek raam- en deurdorpels - prefabbeton FH m meeteenheid: lm meetcode: zichtbare lengte aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Volgens artikel Specificaties Betonkwaliteit volgens NBN EN NBN B : Sterkteklasse Gebruiksdomein Omgevingsklasse Consistentieklasse Maximale korrelgrootte minimum minimum keuze aannemer keuze aannemer C25 /30 of C30/37 EE1 / EE3 S3 / F3 D 14 / 20 mm Wapening: transportwapening en extra wapening volgens opgave fabrikant Betondekking: minimum 30 mm (ook op de kopse einden te waarborgen) Oppervlak: glad bekist en afwerking licht gewassen volgens art Hoek: minimale hoek 5mm Profiel: overeenkomstig de principedetailtekeningen Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 37

111 De dorpels worden geplaatst met een oversteek van ca. 4 cm t.o.v. het gevelvlak en overeenkomstig de principedetailtekeningen. De deurdorpels worden gelijk met het gevelvlak geplaatst. Voegverdeling elementen voor te leggen ter goedkeuring, er zullen zoveel mogelijk elementen uit één stuk voorzien worden. Enkel waar dit niet realiseerbaar is, is een voegverdeling toegestaan. Dorpels langer dan 150cm mogen in delen worden geplaatst, voorzien van een uitzettingsvoeg van circa 8 mm over de totale diepte van de dorpel. In de open voeg kan tussen de elementen een strookje polystyreen worden geplaatst. Ter plaatse van de voeg wordt een waterdichtingsfolie voorzien onder de dorpelelementen die moet verhinderen dat water kan binnendringen in de onderliggende spouw of achterliggende constructie. Alle voegen worden perfect afgewerkt met een waterdichte plastische voegmortel, aangepast aan de kleurtint van het beton. De prefab dorpels dienen op een thermisch onderbroken wijze opgelegd te worden op de dragende binnenmuur om tot een EPB-aanvaarde bouwknoop te komen. Hiervoor zal de aannemer verzinkt stalen oplegankers voorzien die mechanisch bevestigd worden naar de binnenmuur met chemische verankering. Tussen anker en binnenwand dient een kunststof onderbreking voorzien te worden die aan hoge drukkrachten kan weerstaan en aangepast is aan de toepassing. De bovenzijde van d dorpel is licht hellend Onder elke dorpel wordt een waterkering voorzien continu en aan de zijkanten omhoog getrokken teneinde een bakje te vormen dat het water weghoudt van de gevel. Raam- en deurdorpels in geprefabriceerd beton volgens plannen en detailmeetstaat garagepoortdorpels - algemeen Levering, plaatsing en afwerking van de garagepoortdorpels, met inbegrip van: de controle van de juiste afmetingen na uitvoering van de ruwbouw in samenspraak met de fabrikant van de garagepoort(en) om na te gaan of de dorpels kunnen geleverd worden in de vormen, afmetingen en modellen getekend en voorgeschreven in de aanbestedingsdocumenten; het leveren van de dorpels; perfecte plaatsing van de dorpels voorzien van de nodige vochtwerende lagen; het opvoegen en waar nodig opkitten met een aangepaste elastische gevelkit; het schoonmaken voor de voorlopige oplevering. Materialen De aannemer legt vóór de uitvoering het volgende ter goedkeuring voor aan de architect: een kleurenkaart en stalen voor de prefabdorpels, contractuele monster(s) per voorzien dorpeltype, die het gemiddelde uitzicht, kleur(en) en oppervlaktestaat van de levering moeten vertonen de nodige uitvoeringsdetails en plaatsingsplannen de gevraagde garantiebewijzen, attesten De detaillering van de dorpels houdt rekening met een goede afwatering. Hiertoe moet het bovenvlak van de dorpel een voldoende helling hebben naar buiten toe. Het achtervlak van de binnenzijde van de dorpel houdt rekening met de positie van de poort. Er wordt steeds een opstand met een hoogte van 10 mm en een breedte van 20 mm voorzien, die gelijk komt met de voorziene binnenvloerafwerking. De buitendorpels in steenachtig materiaal worden geplaatst voor het leggen van de vloeren en voor de plaatsing van de garagepoorten. De dorpels worden over hun volledige lengte op een PE-folie (min. 0,45 mm dik) geplaatst die aan de achterzijde en zijkanten opgetrokken wordt, zodat insijpelend water naar buiten wordt geleid. Plaatsing van de vochtwerende laag volgens de richtlijnen van de WTCB Technische infofiche nr 20: Spouwdrainage ter hoogte van een dorpel. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 38

112 Bij grote dorpellengtes, die in meerdere stukken worden voorzien, moeten de tussenliggende voegen opgekit worden. Het aantal voegen wordt beperkt, dorpelverdeling ter goedkeuring voorleggen aan architect garagepoortdorpels - prefabbeton FH m meeteenheid: lm meetcode: zichtbare lengte aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Volgens artikel Specificaties Betonkwaliteit volgens NBN EN NBN B : Sterkteklasse Gebruiksdomein Omgevingsklasse Consistentieklasse Maximale korrelgrootte minimum minimum keuze aannemer keuze aannemer C25 /30 of C30/37 EE1 / EE3 S3 / F3 D 14 / 20 mm Wapening: transportwapening en extra wapening volgens opgave fabrikant Betondekking: minimum 30 mm (ook op de kopse einden te waarborgen) Oppervlak: glad bekist en afwerking licht gewassen volgens art Hoek: minimale hoek 5mm Profiel: overeenkomstig door de uitvoerder op te maken uitvoeringsdetails, in aansluiting met de principedetaillering van de deurdorpels. De dorpels worden geplaatst gelijk geplaatst t.o.v. het gevelvlak en overeenkomstig de detailtekeningen. Voegverdeling elementen voor te leggen ter goedkeuring, er zullen zoveel mogelijk elementen uit één stuk voorzien worden. Enkel waar dit niet realiseerbaar is, is een voegverdeling toegestaan. Dorpels langer dan 150cm mogen in delen worden geplaatst, voorzien van een uitzettingsvoeg van circa 8 mm over de totale diepte van de dorpel. In de open voeg kan tussen de elementen een strookje polystyreen worden geplaatst. Ter plaatse van de voeg wordt een waterdichtingsfolie voorzien onder de dorpelelementen die moet verhinderen dat water kan binnendringen in de onderliggende spouw of achterliggende constructie. De bovenzijde van de dorpels is lichthellend naar buiten toe en de dorpels zijn voorzien van een opkant aan de achterzijde. Alle voegen worden perfect afgewerkt met een waterdichte plastische voegmortel, aangepast aan de kleurtint van het beton. De prefab dorpels dienen op een thermisch onderbroken wijze opgelegd te worden op de dragende binnenmuur om tot een EPB-aanvaarde bouwknoop te komen. Hiervoor zal de aannemer verzinkt stalen oplegankers voorzien die mechanisch bevestigd worden naar de binnenmuur met chemische verankering. Tussen anker en binnenwand dient een kunststof onderbreking voorzien te worden die aan hoge drukkrachten kan weerstaan en aangepast is aan de toepassing. Garagedeurdorpels voor poorten bijgebouw in geprefabriceerd beton volgens plannen en detailmeetstaat gevelplinten - algemeen Leveringen en werken voor de realisatie van de voorziene gevelplinten, met inbegrip van hoeken, beëindigingen en ontmoetingen, geïntegreerde boordstenen, lintelen van keldervensters, dorpels, omrandingen, en ook alle verbindingselementen en randaansluitingen met de andere bouwelementen (rails, ankers, doken, ). Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 39

113 De gevelplinten worden circa 0 mm terugwijkend geplaatst t.o.v. het voorziene gevelparament en worden overeenkomstig de detaildoorsnede geplaatst met een geventileerde spouw waarbij de spouwbreedte minimum 3 cm bedraagt. zonder luchtspouw, rechtstreeks tegen de spouw isolatie /... De plintelementen worden loodrecht, haaks en goed vlak opgesteld volgens de op plan aangegeven verbandtekening en/of in samenspraak met de architect. De gefrijnde stenen worden alle geplaatst volgens eenzelfde behouwingsrichting. De plinten rusten op een vol mortelbed en worden opgespied, waarbij de uitgestreken mortellaag dikker is dan de wiggen. De wiggen worden geplaatst in de hoeken en op tenminste 5 cm van de randen, teneinde randschade te voorkomen. De lint- en stootvoegen hebben een gelijkmatige breedte van circa 8 mm, rekening houdend met een tolerantie van 2 mm op de afmetingen van de elementen. De stoot- en lintvoegen worden overeenkomstig het bestek met mortel gevuld en opgevoegd met een waterdichte plastische mortelspecie. voorzien van een aangepaste voegbodem en elastische kit volgens STS 56.1 Overeenkomstig de detaildoorsnede worden de nodige vochtisolaties (PE-folie, dikte 0,45 mm) geplaatst, waarbij boven de plinten om de nodige stootvoegen worden opengelaten. De open stootvoegen worden gemarkeerd tot na de uitvoering van het voegwerk gevelplinten - sierbeton FH m2 meeteenheid: m² meetcode: netto oppervlakte. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Betonkwaliteit volgens NBN EN NBN B : Sterkteklasse Gebruiksdomein Omgevingsklasse Consistentieklasse Maximale korrelgrootte minimum minimum keuze aannemer keuze aannemer C25 /30 of C30/37 EE1 / EE3 S3 / F3 D 14 / 20 mm Betondekking: minimum 3 cm (de betondekking moet ook op de kopse einden gewaarborgd worden) Steeds inbegrepen in de eenheidsprijs: de geprefabriceerde elementen en geïncorporeerde wapeningen, de stut-, bevestigings- en de opleggingsmiddelen, het beton en de wapeningen die ter plaatse worden aangebracht ter verwezenlijking van de stabiliteit. Specificaties Oppervlak: glad bekist Kleur: lichtgrijs / min. 5 stalen voor te leggen aan bestuur Afmetingen: modulaire stroken Plaatdikte: 90 mm Plintlengte: maximaal 150 cm (afhankelijk van de dikte) Plinthoogte: 34 cm Plintprofiel: volgens detailtekening De gevelplinten worden circa 0 mm terugwijkend geplaatst t.o.v. het voorziene gevelparament en worden geplaatst volgens detaildoorsnede De plintstenen worden loodrecht, haaks en goed vlak opgesteld volgens de op plan aangegeven verbandtekening en/of in samenspraak met de architect. Aanvullende uitvoeringsvoorschriften (te schrappen door ontwerper indien niet van toepassing) Verankering: de plinten worden aan de achterliggende structuur verbonden d.m.v. ankers uit roestvast staal (RVS). De bevestiging van de massieven gebeurt op 2/3 van de plinthoogte gemeten vanaf de onderkant. De ankerstaart draagt tot in het midden van de achterliggende structuur. In de zijkant van elk massief wordt een anker voorzien. Vochtisolaties: te voorzien achter en boven de plint volgens regels der kunst Spouwisolatie: continu doorlopend ten einde vermijden koudebrug Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 40

114 Gevelvoegen: op te kitten, kleurstaal te plaatsen aansluitend bij de elementen Gevelplinten rond de bouwvolumes en cfr. detailmeting gevellateien en sierlijsten - algemeen Leveringen en werken voor de realisatie van de voorziene gevellateien en sierlijsten, met inbegrip van verankeringselementen in inox, beëindigingen en ontmoetingen, en ook alle verbindingselementen en randaansluitingen met de andere bouwelementen (rails, ankers, doken, ). De gevellateien worden zo n 20mm uit het vlak geplaatst t.o.v. het voorziene gevelparament / gevelbekledingen / gevelbezetting en worden overeenkomstig de detaildoorsnede geplaatst met een geventileerde spouw waarbij de spouwbreedte minimum 3 cm bedraagt. De elementen worden loodrecht, haaks en goed vlak opgesteld volgens de op plan aangegeven verbandtekening en/of in samenspraak met de architect. De lint- en stootvoegen hebben een gelijkmatige breedte van circa 8 mm, rekening houdend met een tolerantie van 2 mm op de afmetingen van de elementen. De stoot- en lintvoegen worden overeenkomstig het bestek voorzien van een aangepaste voegbodem en elastische kit volgens STS 56.1 Overeenkomstig de detaildoorsnede worden de nodige vochtisolaties (PE-folie, dikte 0,45 mm) geplaatst, waarbij boven de lateien de nodige stootvoegen worden opengelaten. De open stootvoegen worden gemarkeerd tot na de uitvoering van het voegwerk sierlijsten - prefabbeton FH m meeteenheid: lm meetcode: zichtbare lengte aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Betonkwaliteit volgens NBN EN NBN B : Sterkteklasse Gebruiksdomein Omgevingsklasse Consistentieklasse Maximale korrelgrootte minimum minimum keuze aannemer keuze aannemer C25 /30 of C30/37 EE1 / EE3 S3 / F3 D 14 / 20 mm Betondekking: minimum 3 cm (de betondekking moet ook op de kopse einden gewaarborgd worden) Steeds inbegrepen in de eenheidsprijs: de geprefabriceerde elementen en geïncorporeerde wapeningen, de stut-, bevestigings- en de opleggingsmiddelen, het beton en de wapeningen die ter plaatse worden aangebracht ter verwezenlijking van de stabiliteit. Wapening: transportwapening en extra wapening volgens opgave fabrikant Oppervlak: glad bekist en afwerking licht gewassen volgens art Hoek: minimale hoek 5mm Profiel: overeenkomstig de detailtekeningen. Het betreft een verkorte uitvoering van de profilering van de raamdorpels. De sierlijsten worden geplaatst met een oversteek van ca. 4 cm t.o.v. het gevelvlak en overeenkomstig de detailtekeningen en gevelaanzichten. De sierlijsten dienen samen met de dorpels uitgewerkt te worden vermits ze er één visueel geheel mee vormen. De verdeling van de elementen zal in zijn geheel bepaald worden in functie van de maximale productieafmetingen van de elementen en voorgelegd worden ter goedkeuring. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 41

115 Lijsten langer dan 150cm mogen in delen worden geplaatst, voorzien van een uitzettingsvoeg van circa 8 mm over de totale diepte van de dorpel. In de open voeg kan tussen de elementen een strookje polystyreen worden geplaatst. Ter plaatse van de voeg wordt een waterdichtingsfolie voorzien onder de elementen die moet verhinderen dat water kan binnendringen in de onderliggende spouw of achterliggende constructie. De bovenzijde van de lijsten is lichthellend naar buiten toe en een druiplijst is voorzien. Alle voegen worden perfect afgewerkt met een waterdichte plastische voegmortel, aangepast aan de kleurtint van het beton. Verankering : de gevellateien worden verwerkt in het gevelmetselwerk en verankerd naar het achterliggende dragende metselwerk/beton met de geëigende middelen. De aannemer legt de verankeringswijze ter goedkeuring voor. Aanvullende uitvoeringsvoorschriften Verankering: de lijsten worden in het gevelmetselwerk ingewerkt en enkel waar nodig aan de achterliggende structuur verbonden d.m.v. ankers uit roestvast staal (RVS). Vochtisolaties: te voorzien boven de lijsten conform de detailtekeningen. Sierlijsten in geprefabriceerd beton volgens plannen en detailmeetstaat muurdekstenen - algemeen Levering en plaatsing van muurdekstenen, bestemd voor het afdekken van opstaande buitenmuren. De werken omvatten: de voorbereiding van het draagvlak; de levering en de voorbereiding van de materialen: de muurafdekelementen (inbegrepen hoeken, beëindigingen en ontmoetingen), de eventuele verbindingselementen met de andere bouwelementen (b.v. ankers, doken, ), de dichtingsmaterialen; de eigenlijke uitvoering van de muurafdekelementen, met inbegrip van alle hechtingsmiddelen, verankerings-, en bevestigingstoebehoren; de aansluiting en voegafwerkingen, ook t.o.v. muren en dakranden. De dekstenen zijn vorstbestendig en vrij van gebreken die afbreuk kunnen doen aan hun duurzaamheid. Ze zijn vrij van losse elementen (steenkorst, aarde, ) en iedere onzuiverheid (vet, olie, roest, ). De zichtvlakken zijn gaaf en vrij van rand- of hoekbeschadigingen. TV 244 Aansluitingsdetails bij platte daken: algemene principes (WTCB) is van toepassing. De uitvoering gebeurt volgens Muurkappen en dekstenen van TV 244. Alle elementen van de muurafdekking, die een geheel vormen, worden tezelfdertijd opgetrokken. De aannemer zorgt voor een esthetische uitvoering van de visuele belijning van de elementen, de voegen en de bevestigingen. Bij afdekking van dakranden wateren de elementen steeds eenzijdig naar het dak af. De voegen worden waterdicht afgewerkt, rekening houdend met mogelijke (uit)zettingen. Voorziene zettingsvoegen in de constructie worden doorgetrokken in de muurafdekking. De dekstenen worden geplaatst in een vol mortelbed (dikte circa 15 mm). De aannemer moet een duurzame bevestiging van de dekstenen op het metselwerk garanderen, de laagst gelegen dekstenen moeten tegen afschuiving verankerd worden. Muurplaat in waterbestendige beplating (multiplex, luan, ) ter overbrugging spouw, opleg deksteen en verkleving dakdichting zit inbegrepen in de prijs en in dit lot muurdekstenen - prefabbeton FH m meeteenheid: lm meetcode: netto uit te voeren lengte, bijzondere stukken (hoeken, beëindigingen en ontmoetingen, ) inbegrepen Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 42

116 aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Volgens artikel Model ter goedkeuring voor te leggen. Specificaties Betonkwaliteit volgens NBN EN NBN B : Sterkteklasse Gebruiksdomein Omgevingsklasse Consistentieklasse Maximale korrelgrootte minimum minimum keuze aannemer keuze aannemer C25 /30 of C30/37 EE1 / EE3 S3 / F3 D 14 / 20 mm Wapening: lichtgewapend (betondekking min. 30 mm) Oppervlak: glad bekist en licht gewassen volgens art Kopzijden: vlak Kleur: volgens art Afmetingen: volgens principedetailtekeningen Dikte: minimum 5 cm. Breedte: te bedekken muurbreedte 25 / 40 / 45 /... cm, oversteek 8 cm. Lengte: volgens lengtes fabrikant, de voegverdeling wordt ter goedkeuring voorgelegd. Hoekstukken: in verstek gezaagd Profiel: eenzijdig afwaterend Druipgroef: circa 8 tot 10 mm breed en circa 5-6 mm diep geïntegreerd op 2 cm buiten het gevelvlak. De muurafdekelementen worden geplaatst volgens bijgevoegde detailtekeningen en de voorafgaand aan de uitvoering afgesproken aanduidingen, waarbij de werkhuistekeningen ter goedkeuring van de architect zullen voorgelegd worden. Plaatsing: dekstenen met vlakke kopzijden Onder de dekstenen wordt voorafgaandelijk en centraal onder iedere tussenvoeg, een vochtisolatie aangebracht. Dit is een metalen strook of ander stijf materiaal, parallel geplaatst met de voegen. Deze vochtisolatiestrook komt circa 10 mm uit het gevelvlak. De breedte van de tussenvoegen bedraagt circa 8 mm over de totale diepte van de deksteen. In de open voeg tussen de elementen wordt een voegbodem geplaatst. De voegen worden gedicht met een elastische kit, kleur volgens keuze architect. Aanvullende uitvoeringsvoorschriften Er wordt een roestvaste verankering met het onderliggend metselwerk voorzien. Bij spouwmuren wordt de spouw vooraf afgedekt met een gewapende PE-folie. Waar vereist wordt de spouwopening voorzien van extra isolatie, ter voorkoming van koudebruggen. De dekstenen worden in zo groot mogelijke elementen voorzien. De voegverdeling zal voorafgaandelijk ter goedkeuring voorgelegd worden en dient rekening te houden met de voegverdeling van de sierlijsten en dorpels voorzien in de artikels en en Muurdekstenen in prefabbeton volgens plannen en detailmeetstaat. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 43

117 26. STRUCTUURELEMENTEN BETON structuurelementen gewapend beton - algemeen Dit hoofdstuk omvat alle ruwbouwelementen van de bovenbouw uitgevoerd in stortklaar of geprefabriceerd gewapend beton. Zie tevens bijzondere technische bepalingen stabiliteit. Alle structuurelementen in gewapend beton en het wapeningsstaal worden beschreven en gemeten in het deel stabiliteit 8. De bepalingen uit dit bestek blijven evenwel eveneens van toepassing. Bij tegenstrijdigheid gelden de strengste bepalingen. Voor wat betreft de hoeveelheden wordt het wapeningsstaal, de druklaag, de eventuele bekistingen, de thermische onderbrekingen en de brandwerende maatregelen steeds pro memorie beschouwd en dient dit voorzien te zijn in de gemeten oppervlakte of volume. Eventueel afzonderlijk vermelde hoeveelheden uit het dossier stabiliteit zijn ter info algemeen stabiliteitsstudie PM DE STABILITEITSSTUDIE WORDT GELEVERD DOOR DE BOUWHEER. De kosten voor het opmaken van de betonstudie zijn ten laste van de bouwheer. De studie is toegevoegd aan het aanbestedingsdossier. De aannemer gaat na of de elementen kunnen worden uitgevoerd volgens de uitvoeringsdocumenten van het studiebureau en of zich geen onderlinge anomalieën voordoen. Belangrijk. De plannen architectuur en stabiliteit dienen beschouwd te worden als één geheel waarbij elk plan leidend is voor zijn expertise. Er is energie gestoken in de integratie van beide plannen, maar de aannemer dient zich er steeds van te vergewissen dat structurele elementen realiseerbaar zijn en integreerbaar zijn in de architectuur. In geen geval kunnen de stabiliteitsplannen als enige bouwplannen aanzien worden en dusdanig gebruikt worden materialen - algemeen materialen wapening materialen wapening/staven en netten Levering, de verwerking (knippen, plooien,...) en plaatsing van de voorgeschreven wapeningen voor de constructie-elementen in gewapend beton met inbegrip van alle afstandhouders en hulpstukken nodig voor het bevestigen en ter plaatse houden van de wapeningen. De staalprofielen in staalbetonconstructies worden beschreven en gemeten onder hoofdstuk 27. Materialen Het wapeningsstaal draagt het Benor-merk of gelijkwaardig. ALGEMEEN De bepalingen van TV 217 (WTCB) zijn van toepassing. Naden in de staven worden zoveel mogelijk vermeden. Het stomplassen van staven met een diameter van minder dan 20 mm is verboden. De naden worden altijd voorzien op de plaatsen waar de spanning van het staal het geringst is. Men vermijdt het tot stand komen van verschillende naden in één vlak. Wanneer een bewapening bestaat uit verschillende evenwijdige staven die elk een lasnaad vertonen, zullen die naden minstens op 50 cm van elkaar gelegen zijn. Wanneer de naad dicht bij een bekisting ligt, wordt de kortst bij die bekisting gelegen staaf verplaatst op een afstand die groter of gelijk is dan de diameter van de dikste staaf. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 44

118 OPSLAG - BESCHERMING Bij hun aankomst op de werf moeten de wapeningen vrij zijn van alle vuil, olie, verf, aarde, e.d.; ze worden op een overdekte plaats gelegd en tegen regen en elke andere bevuiling beschut. Op het ogenblik van verwerking worden de wapeningen volledig ontdaan van alle verontreinigingen en losse roest, die een volmaakte hechting met het beton kunnen schaden. Wachtwapening wordt beschermd tegen weersinvloeden. Elke wapening die een zekere periode blootgesteld wordt aan weersomstandigheden, en daardoor roestvorming op reeds uitgevoerd beton kan veroorzaken, wordt bestreken met cementmelk. BEWERKEN VAN BETONSTAAL De wapeningen moeten vóór hun plaatsing geplooid worden in de vormen en afmetingen, aangeduid op de plannen en borderellen. Zij worden geplooid volgens de normen NBN EN aangevuld met NBN B en Eurocode 2 (NBN EN 1992). De bijkomende voorschriften van PTV Bewerken van betonstaal (rechten, knippen, plooien, schikken en lassen) moeten eveneens toegepast worden. Het plooien van de staven wordt in principe uitgevoerd bij omgevingstemperatuur, met als minimum -5 C. Zodra de temperatuur minder dan +5 C bedraagt, is het niettemin aangeraden voorzorgen te treffen tegen het gevaar van brosse breuk van de staaf. Elke voorlopige buiging die gevolgd wordt door een terugbuiging moet zoveel mogelijk vermeden. Wanneer deze verrichting nodig is, gebeurt ze schokvrij. De kromtestraal van de boog moet dan het dubbele zijn van deze voorgeschreven in NBN EN NBN B materialen wapening/staven en netten - staven FH kg meeteenheid: per kg. De volumemassa van het staal wordt bij conventie vastgesteld op kg/m³. meetcode: volgens het staalborderel van de betonstudie. De eenheidsprijzen omvatten naast de materiaalkost alle bewerkingen (knippen, plooien, ), het plaatsen, het lassen, de afstandhouders, alsook het regelen ervan. De binddraden, overschotten, afval van staven, worden niet gemeten of verrekend. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH). Materialen De wapeningsstaven beantwoorden aan de voorschriften van: NBN EN ISO Staal voor de wapening en voorspanning van beton - Beproevingsmethoden - Deel 1: Wapeningsstaven en draden NBN A t.e.m. NBN A Staalproducten Betonstaal + PTV 302, 303, 306 en 310. Zodra een Nederlandse vertaling van NBN EN ISO beschikbaar is, vervallen de nationale normen NBN A 24 en PTV s. De wapeningsstaven zijn geribd en behoren tot de klasse BE 500 S of DE 500 BS. De stabiliteitsplannen vermelden de diameter, lengte en klasse van de staven materialen wapening/staven en netten - netten FH kg meeteenheid: per kg. De volumemassa van het staal wordt bij conventie vastgesteld op kg/m³. meetcode: netto gewicht; dit is het gewicht van de netten, overlappingen meegerekend. Snijverlies, binddraden, worden niet gemeten of verrekend. Afstandhouders zijn inbegrepen in de prijs. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH). Materialen De wapeningsnetten beantwoorden aan de voorschriften van: NBN EN ISO Staal voor de wapening en voorspanning van beton - Beproevingsmethoden - Deel 2: Gepuntlaste wapeningsnetten of Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 45

119 NBN A en NBN A Staalproducten Betonstaal + PTV 304, 306 en 310. Zodra een Nederlandse vertaling van NBN EN ISO beschikbaar is, vervallen de nationale normen NBN A 24 en PTV s. De wapeningsnetten bestaan uit geribde staven en behoren tot de klasse BE 500 S of DE 500 BS. De netten worden in de fabriek gelast. De stabiliteitsplannen vermelden de vereiste maaswijdte en diameter en klasse van de staven materialen - beton Zie tevens bestek stabiliteit Materialen Elk tewerkgesteld beton is in overeenstemming met NBN EN NBN B De bepalingen van de volgende normen zijn van toepassing: NBN EN 1992 Eurocode 2 Ontwerp en berekening van betonconstructies NBN EN ANB van betonconstructies materialen beton/stortklaar beton Het beton draagt het Benor-merk of gelijkwaardig en is hierdoor vrijgesteld van alle voorafgaande keuringen. In geval van twijfel behoudt het bestuur zich het recht voor op de werf controles uit te voeren, vóór of na het betonstorten. De kosten van deze controles vallen ten laste van de aannemer indien het resultaat ervan negatief is. ALGEMEEN Het stortklaar beton moet geleverd worden door een nabije betoncentrale met BENOR-keuring of gelijkwaardig. Het beton mag nooit aangemaakt worden op de bouwplaats. De betonhoeveelheden zullen nooit opgemeten worden op basis van de door de aannemer voorgelegde leveringsbons. Voor elke betonlevering op de werf zal een bestelbon worden afgeleverd. Deze bestelbons maken deel uit van het werfdagboek. De aannemer moet deze bestelbons samen met het werfdagboek bewaren en ze op verzoek voorleggen. De bestelbon bevat volgende informatie: naam van de betoncentrale, vrachtwagennummer, serienummer van de bon, datum en uur van eerste contact tussen water en cement (niet handgeschreven), naam van de gebruiker, naam en ligging van de bouwplaats, specificatie (code en bestelnummer), hoeveelheid in m3, naam van de certificatie-instelling, sterkteklasse, omgevingsklasse, consistentieklasse, categorie en sterkteklasse van het cement, eventueel type hulpstoffen en toevoegsels, bijzondere eigenschappen. Het beton moet gestort worden binnen de 100 minuten na het eerste contact tussen water en cement. Ter controle is de centrale verplicht het vertrekuur van de mixer op mechanische of elektronische wijze te vermelden op de bestelbon. Het betonstorten moet voldoende snel gebeuren, onderbrekingen worden tot een minimum herleid. Beton dat niet gestort is vóór de binding aanvangt, mag niet meer worden gebruikt. Het storten van het beton bij middel van een pneumatische betonpomp is toegelaten mits voorafgaande toelating van de ingenieur, ontwerper en veiligheidscoördinator, wat betreft o.a. de diameter van de leidingen, bewegingssnelheid, pulsatie-frequentie, valhoogte, enz. Wanneer de valhoogte groter is dan 2 meter, zal men verplicht gebruik maken van betongoten met een glad oppervlak. Het storten van beton moet worden onderbroken bij overvloedige regen, overvloedige sneeuw of bij vorst. Als het begint te regen na het betonstorten, moet het beton gedurende minstens 24 uur afgedekt worden zodat het oppervlak niet wordt uitgespoeld. Bij vorst moeten de minimale voorzorgen volgens NBN EN en NBN B genomen worden. Alle gewapend beton dat in aanraking komt met de grond moet opgevat worden als waterdicht beton. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 46

120 VERDICHTEN De aannemer neemt de nodige maatregelen zodat het beton tijdens het verdichten homogeen blijft en de lucht eruit verwijderd wordt. Bij zichtbaar blijvende betonwerken moet een gelijkvormigheid in tint en uitzicht bekomen worden. Het verdichten gebeurt door trillen met trilnaalden, bekistingstrillers of oppervlaktetrillers in functie van het uit te voeren betonwerk. Er mag niet te lang getrild worden om segretatie van het beton te voorkomen. De trilnaald mag snel in de betonmassa gestoken worden, maar moet er traag terug uitgetrokken worden. Er mag niet getrild worden tegen de bekisting of tegen wapeningen, dit vooral bij langere stukken, waarbij de trillingen overgezet kunnen worden naar het beton waar de binding reeds een aanvang genomen heeft. De aannemer houdt steeds een reserve trilnaald ter beschikking op de werf, eventueel defect kan in geen geval worden aanvaard voor het niet trillen van het beton. STORTNADEN De stortnaden worden tot een minimum beperkt en worden voorzien op plaatsen waar ze de weerstand en het uiterlijk van de constructie het minst schaden. Ze worden zoveel mogelijk voorzien volgens gedrukte vlakken. De aansluitvlakken van de voegen zijn stroef en schoongemaakt. Indien nodig worden ze voor het schoonmaken gebikt. De aansluitvlakken worden goed natgemaakt voor het storten. Wanneer het vers beton pas na binding van het beton van de vorige fase wordt gestort, wordt het aansluitvlak aangebrand (aanbrengen van een dunne laag rijke en plastische mortel). Het verse beton wordt krachtig tegen het beton van de vorige fase aangedrukt. Indien de verdichting geschiedt door trillen, heeft het verse beton dezelfde consistentie als het voorgaande of is het iets plastischer, terwijl de triltijd met 50% wordt verhoogd. BESCHERMING - BEVOCHTIGING De aannemer treft de nodige voorzorgsmaatregelen opdat het vers gestorte beton in optimale omstandigheden kan verharden. In het bijzonder bij droog en warm weer wordt het vers gestorte beton regelmatig bevochtigd teneinde krimpscheurvorming te voorkomen. De temperaturen (minima, maxima) worden in het dagboek der werken vermeld. De temperatuur van het meest blootgestelde oppervlak van het beton moet minstens + 5 C bedragen gedurende de 72 uur die volgen op de verwerking. Indien dit niet het geval is, moet er een isolerende bescherming aangebracht worden. Het beton moet vochtig gehouden worden, zodat het geleidelijk kan verharden. Dit is des te meer noodzakelijk bij dunne elementen. Bevochtiging is ook belangrijk wanneer gebruik wordt gemaakt van glijbekistingen, waarbij het beton snel van alle bescherming wordt ontdaan. Het pas verwerkte beton moet beschermd worden tegen uitspoeling door zware regenbuien, beschadiging door hagel, en eventueel tegen schadelijk stof. De aannemer moet beletten dat op het pas verwerkte beton wordt gelopen en/of materialen worden opgeslagen materialen beton/stortklaar beton - met staaf- en netwapening PM Wapening volgens , en De nodige afstandhouders worden voorzien om de vereiste betondekking te verwezenlijken. De nominale betondekking van de wapeningen is in overeenstemming met Eurocode 2 en wordt aangeduid op de stabiliteitsplannen. De constructieve schikkingen van de wapening (minimale en maximale tussenafstanden, overlapping, ) gebeuren volgens de voorschriften van Eurocode 2 (NBN EN ANB). De afstandhouders zijn voldoende stevig en in voldoende aantal aangebracht zodat de wapening zich niet kan verplaatsen gedurende het betonstorten, door de uitgeoefende krachten, of door het belopen. Het contactoppervlak van de afstandshouders met de bekisting is zo klein mogelijk om de mogelijke nadelen als gevolg van differentiële thermische uitzetting of een eventuele oppervlaktebewerking te beperken. De steunblokken/betonspieën mogen niet zichtbaar zijn aan het betonoppervlak. Er worden afstandhouders in mortelblokjes of kunststof gebruikt volgens de voorschriften van TV 217 (WTCB). Het gebruik van houten of metalen afstandhouders is verboden. De nodige beugels en afstandhouders worden systematisch geplaatst met in achtname van volgende punten: Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 47

121 In de kolommen wordt om de 100 cm een beugel in twee loodrechte richtingen vastgehouden door middel van 2 afstandshouders. In de balken wordt om de 100 cm een beugel ondersteund door 2 afstandshouders. Boven elkaar liggende langswapeningen mogen elkaar raken. In horizontale richting is de tussenafstand minstens 20 mm. In de wanden worden om de 100 cm afstandshouders geplaatst. In de platen voorziet de aannemer afstandshouders om de 50 cm onder de onderste wapening. De bovenwapening wordt gesteund door supportliggers. De afstand van wapeningsstaven en -netten tot de bekistingswand bedraagt minimaal 20 mm. Tenzij anders aangegeven op de stabiliteitsplannen voldoet de overlappingslengte aan de bepalingen van Eurocode materialen beton/geprefabriceerd beton PM Alle bestanddelen (beton, wapening, ) waarmee de constructie-elementen geprefabriceerd worden, dragen het Benor-merk (of gelijkwaardig). De uitvoering gebeurt onder gecontroleerde omstandigheden in een overdekte werkplaats. De afgewerkte prefabelementen dragen het Benor-merk (of gelijkwaardig) volgens de toepasselijke normen, wat een kwaliteitsgarantie van een goede fabricage van de elementen biedt. De aannemer legt een attest voor materialen beton/architectonisch beton PM Geprefabriceerd beton waarbij aan het oppervlak esthetische eisen gesteld worden. aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Inbegrepen in de constructie-elementen. De elementen in architectonisch beton dragen het Benor-merk volgens PTV PTV slaat uitsluitend op het esthetisch aspect. Het Benor-merk voor de structurele eisen wordt vermeld onder de desbetreffende artikels. De fabrikant legt stalen voor te leggen die beantwoorden aan de beschrijving zoals opgemaakt door de architect. De definitieve keuze van de gewenste uitvoering wordt genoteerd in het werfverslag. De fabrikant maakt de uitvoeringstekeningen van alle elementen op. Deze tekeningen geven duidelijk de vorm, de afmetingen, de afwerking van de elementen en hun wapening aan, alsook hun inplanting in het geheel. Ze vermelden alle gegevens die enige invloed kunnen hebben op aansluitingen met andere elementen in het gebouw en o.a. voegbreedtes. De definitieve goedgekeurde uitvoeringstekeningen en berekeningen worden overhandigd aan het bestuur. De elementen moeten vervaardigd worden door daartoe gespecialiseerde vaklui in een fabrieksgebouw, in overdekte omstandigheden en onder een permanente controle. De aannemer ziet er op toe dat de elementen volstrekt aansluitbaar en compatibel zijn met de andere structurele, technische en afwerkingselementen waaruit de constructie is opgebouwd. De elementen worden zorgvuldig vervoerd. Bij vaststelling van gebreken bij levering op de werf worden deze genoteerd op het verzendingsborderel vooraleer de elementen af te laden. Herstelbare beschadigingen tijdens het transport kunnen geen aanleiding geven tot de weigering van het element. De beschadigingen moeten wel hersteld worden volgens de eisen van PTV Op de werf worden de elementen zó gestapeld dat elk contact met de grond wordt vermeden. De aannemer zorgt ervoor dat de elementen beschermd worden tegen vervuiling en beschadiging. De ondersteuning van de elementen zal oordeelkundig gekozen worden volgens de voorschriften van de fabrikant. Het aanbrengen van opschriften of merktekens op zichtvlakken is verboden. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 48

122 De plaatser van de elementen in architectonisch beton heeft minimum 5 jaar ervaring met het plaatsen van soortgelijke elementen of kan aantonen dat hij de nodige kwalificaties heeft voor het uitvoeren van de plaatsing. Na montage van de elementen zorgt de aannemer voor een goede uitlijning. Toleranties op de plaatsing: inplanting: ± 5 mm verticaliteit: ± 1 mm/m met een maximum van 5 mm per element horizontaliteit: ± 5 mm voegbreedte: ± 5 mm De voegen moeten gedimensioneerd en uitgevoerd worden in overeenstemming met de voorschriften van de STS 56.1 "Dichtingskitten voor gevels". Elke bevuiling van de elementen na montage moet voorkomen worden. Indien dit toch gebeurt, moet deze onmiddellijk met behulp van zuiver water verwijderd worden materialen bekistingen PM Zie tevens bestek stabiliteit Levering en montage van de vereiste bekistingen voor het vervaardigen van ter plaatse gestorte elementen in gewapend beton. Dit artikel omvat de bekistingsplaten, alle bijhorende hulpstukken, ondersteuningen en eventuele ontkistingsproducten, alsook het achteraf ontkisten. Meewerkende bekistingen zoals breedplaten en geprofileerde staalplaten vallen niet onder dit artikel. aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Inbegrepen in de eenheidsprijs van het beton. Materialen De bekistingsmaterialen worden door de aannemer gekozen in functie van de voorziene oppervlaktetextuur of afwerking. De gebruikte materialen zullen geen hinder vormen voor de latere afwerking. De aannemer legt voor uitvoering een technische fiche voor van het gekozen bekistingssysteem. Het is verboden de spouwisolatie als randbekisting te gebruiken waarbij de spouwisolatie tegengehouden wordt door het gevelmetselwerk door het niet gevulde deel van de spouw tijdelijk te vullen met wat extra isolatiemateriaal. Om het ontkisten te vergemakkelijken mogen ontkistingsmiddelen aangebracht worden, voor zover ze het uitzicht van het beton en/of de later aan te brengen oppervlakte-afwerkingen niet schaden. ALGEMEEN De aannemer legt het door hem gekozen bekistingssysteem ter goedkeuring voor aan de architect en stabiliteitsingenieur. De bepalingen van NBN EN ANB betreffende bekisting zijn van toepassing. Voor het storten verwittigt de aannemer het ingenieursbureau en de architect ter controle van de bekistingen. Hij voert geen werken uit die deze controle geheel of gedeeltelijk verhinderen. Gedurende het opslaan op de werf worden de bekistingselementen onder dak bewaard, beschut tegen weersinvloeden en tegen het licht. Alle beschadigde bekistingselementen worden geweigerd. De geplaatste bekistingselementen zijn volkomen schoon en hun behandeling gebeurt met de meeste zorg om het gevaar van bevuiling uit te sluiten. Elk contact van de panelen of planken met gecorrodeerde wapeningen moet worden vermeden. Voor het betonstorten zullen zaagsel, spijkers, alle stukjes ijzerafval en ander vuil door schoonspoelen en/of schoonblazen met lucht grondig verwijderd worden. De bekistingen en hun stutten moeten voldoende sterk en stijf zijn om zonder schade weerstand te bieden aan alle inwerkende krachten. Het aantal stempels moet bepaald worden uitgaande van de informatie van de fabrikant van het bekistingssysteem. Met het oog op een voldoende schoring moet eveneens rekening worden gehouden met de veiligheidsvoorschriften van het ARAB, het NAVB en de voorschriften van de veiligheidscoördinator. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 49

123 De bekistingen worden volledig haaks en vlak opgesteld zodat de op plan voorziene vorm en afmetingen van de betonelementen kunnen gerealiseerd worden. Tenzij door de stabiliteitsingenieur anders aangegeven worden horizontale elementen bekist met een tegenpeil van 1/300ste van de overspanning. Houten bekistingen moeten, vooral bij droog weer, één uur vóór en eveneens onmiddellijk vóór het storten van het beton met water worden besproeid. Bij de samenstelling van de bekistingen moet een voldoende dichtheid gewaarborgd zijn, om het verlies van cementmelk te voorkomen. Alle voegen tussen niet aangestorte gewapend betonelementen en tussen de omgevende gevelafwerking moeten afgewerkt worden met een blijvend elastisch voegmateriaal, klasse 1, deskundig aan te brengen volgens de voorschriften van de fabikant. Alle uitstekende lateien worden aan de onderzijde voorzien van een druipgleuf, bekomen door een bekisting van driehoekige latten met minimum 1,5 cm rechthoekzijde te plaatsen op min. 3 cm van het buitenvlak. TOLERANTIES De in NBN EN ANB beschreven toleranties voor uitvoeringsklasse 1 zijn van toepassing. Ter informatie worden hieronder enkele toleranties uit deze norm vermeld. De aannemer is er echter toe gehouden de volledige tekst van de recentste versie van deze norm te respecteren. Toleranties op de vlakheid van de bekisting Globale vlakheid (oneffenheid onder de lat van 2 m) Lokale vlakheid (oneffenheid onder de lat van 0,2 m) Toleranties op de rechtheid van de randen van de bekisting Voor lengten kleiner dan of gelijk aan 1 m Voor lengten groter dan 1 m Δ = ± 9 mm Δ = ± 4 mm Δ = ± 8 mm ± 8 mm/m, met een max. van 20 mm ONTKISTING De bepalingen van NBN EN ANB zijn van toepassing. Ter informatie worden hieronder de minimale ontkistingstermijnen zoals opgenomen in deze norm vermeld. De aannemer is er echter toe gehouden steeds de volledige tekst van de recentste versie van deze norm te respecteren. Ontkistingstermijn voor een gemiddelde betontemperatuur T > 20 C: Snelle evolutie van de betonsterkte Gemiddelde evolutie van de betonsterkte Trage evolutie van de betonsterkte Beschouwde bekistingselementen 2 dagen 2 dagen 4 dagen Verticale bekistingen (kolommen, pijlers, wanden, zijvlakken van balken) 4 dagen 5 dagen 8 dagen Horizontale bekistingen met behoud van de stutten 9 dagen 10 dagen 14 dagen Alle stutten, op voorwaarde dat de enige uitgeoefende belasting het eigengewicht van het ontkiste element is Indien de gemiddelde betontemperatuur lager is dan 20 C moet een maturiteitscoëfficiënt zoals gedefinieerd in NBN EN ANB toegepast worden op bovenstaande termijnen. Voor de bepaling van de evolutie van de betonsterkte: zie NBN EN ANB. Indien het betonelement belast wordt door andere belastingen dan zijn eigengewicht (bijv. onderstempeling bovenliggende verdieping, stockage materiaal) dan mag de ontkisting pas na 28 dagen gebeuren. Het ontkisten gebeurt zonder schokken en door zuiver statische krachten die langzaam en geleidelijk aan worden uitgeoefend. Zij mag geen ongunstige spanningen in de reeds uitgevoerde werken doen ontstaan. Alle mortelbramen en betonresten worden verwijderd en de randen vrijgemaakt. Er mogen geen sporen van uitgelopen mortelspecie, vuil, meer zichtbaar zijn. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 50

124 Na ontkisting mogen de betonoppervlakken geen gebreken vertonen die de sterkte van de constructie in het gedrang brengen. Het beton zal na ontkisting een homogene kleur en gelijkmatig vlakke structuur vertonen, overeenkomstig de vereiste textuur. Volgende gebreken kunnen niet worden toegestaan en/of zullen aanleiding geven tot het toepassen van een minwaarde: Beschadigingen aan de oppervlakken en/of hoeken. Binddraadjes en wapeningen die aan het betonoppervlak zichtbaar zijn. Indien hoofdwapeningen zichtbaar blijven, mag de architect de constructie weigeren, doen afbreken en herbouwen op kosten van de aannemer. Grindresten in zichtbeton worden niet toegestaan. Grindnesten in niet-zichtbeton zullen worden verwijderd en de ontstane gaten worden gevuld met beton van een hogere sterkteklasse dan het te herstellen element. Ongelijkmatigheid in de kleur die tot uiting komt door willekeurige vlekken materialen nabehandeling Nabehandeling van ter plaatse gestorte elementen in gewapend beton. aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Inbegrepen in de eenheidsprijs van het beton. De bepalingen van NBN EN ANB zijn van toepassing. Ter informatie worden hieronder de geëiste minimale nabehandelingstermijnen uit deze norm vermeld. De aannemer is er echter toe gehouden de volledige tekst van de recentste versie van deze norm te respecteren. Voor omgevingsklasse EI wordt een minimale nabehandelingstermijn van 12u vereist (n.v.t. op betonelementen met verhoogde oppervlaktekwaliteit). Voor andere omgevingsomstandigheden (bepaling van evolutie van betonsterkte zie NBN EN ANB): Omgevingsomstandigheden Temp aan het betonopp. Evolutie van de betonsterkte Zeer Snel Normaal Langzaam langzaam Goed: geen rechtstreekse blootstelling aan zon en wind en 10 C < 10 C 1 dag 2 dagen 2 dagen 4 dagen 3 dagen 5 dagen 4 dagen 6 dagen relatieve vochtigheid 80% Normaal: 10 C 2 dagen 3 dagen 4 dagen 6 dagen matige bezonning en/of < 10 C 4 dagen 6 dagen 8 dagen 12 dagen relatieve vochtigheid 50% Slecht: sterke bezonning en/of 10 C 3 dagen 4 dagen 7 dagen 10 dagen sterke wind en/of < 10 C 5 dagen 8 dagen 10 dagen 15 dagen relatieve vochtigheid < 50% De aannemer past de meest geschikte nabehandelingsmethode toe (beschermen d.m.v. PE-folie, onder water zetten, behandelen met curing compound, ) materialen chemische verankering PM Ankers gevormd door chemische reactie van geïnjecteerde stoffen in de betonnen structuur. aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Inbegrepen in de montage van de constructieelementen. De chemische ankers dragen een CE-markering en beschikken over een ETA volgens ETAG 001. Het betreft aangepaste ankers met bijhorende moeren en onderlegringen. De chemische verankering gebeurt d.m.v. een verlijmingsproduct op basis van polyesterhars, Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 51

125 epoxyacrylaathars of cementmortel. De aannemer legt het gekozen fabricaat voorafgaandelijk ter goedkeuring voor aan het bestuur. Specificaties De ankers moeten weerstaan aan een belasting volgens aanduiding op de stabiliteitsplannen. Type verankering: capsulesysteem (een capsule met gescheiden van elkaar, een nog niet uitgehard polymeerbestanddeel, een verharder (katalysator) en eventuele vulmaterialen, wordt in het geboorde gat geplaatst. Vervolgens wordt volgens de voorschriften van de fabrikant een ankerstang ingebracht, waardoor de capsule breekt, de bestanddelen gemengd worden en de chemische verbinding uithardt). Ankerstang: Staalsoort: S 275 Dimensies: M10 x 130 mm / M12 x 160 mm / M16 x 190 mm / M20 x 260 mm / M24 x 300 mm volgens toepassing Behandeling staal: thermisch verzinkt / roestvast staal volgens toepassing Chemische verlijming: Soort: polyesterhars De belasting mag aangebracht worden na een uithardingstijd volgens voorschriften van de fabrikant De nodige gaten worden volgens het plaatsingsplan en volgens de plaatsingsvoorschriften van de leverancier tot op de vereiste diepte geboord in het uitverharde beton of metselwerk. Hierbij mogen geen wapeningsstaven doorboord worden. Het boren gebeurt met aangepast materieel en er wordt rekening gehouden met de vereiste minimale hart- en randafstanden. De chemische ankers mogen enkel in de drukzone van het beton aangebracht worden. Het beton moet een voldoende hoge druksterkte hebben. De berekening van de ankers gebeurt volgens de methode vermeld in de Europese richtlijn ETAG 001. Na het boren worden de gaten zorgvuldig met lucht onder druk gereinigd. Vervolgens worden ankerstangen en chemisch mengsel geplaatst volgens het gekozen systeem en volgens de voorschriften van de leverancier. De ankerstang moet perfect centrisch in het boorgat geplaatst te worden. De belasting mag pas na de uithardingstijd zoals opgegeven door de leverancier aangebracht worden. In geval van afwijkingen of onvoorziene omstandigheden bij de uitvoering moet de aannemer steeds de architect, stabiliteitsingenieur en leverancier op de hoogte brengen en mogen de werken pas na hun goedkeuring hervat worden. Chemische ankers voor verankeringen volgens toepassing materialen thermische onderbreking FH m Geprefabriceerde wapeningskorven, voorzien van isolatie om een thermische onderbreking tussen de van buiten naar binnen doorlopende constructie-elementen te realiseren. meeteenheid: per lopende m meetcode: horizontaal gemeten langs de gevel aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) De aannemer legt voor de plaatsing een technische documentatie en berekeningsnota van het thermisch onderbrekingselement voor, waaruit de dimensionering volgens de opgegeven momenten en dwarskrachten kan afgeleid worden. Verankeringslengte te bepalen volgens NBN EN Ter hoogte van de isolatie bestaat de wapening uit roestvast staal. De nodige bijlegwapening wordt voorzien. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 52

126 Specificaties Op te nemen moment: volgens aanduiding op de stabiliteitsplannen Op te nemen dwarskracht: volgens aanduiding op de stabiliteitsplannen Brandtechnisch: waar thermische onderbrekingen de brandoverslag dienen te garanderen, zal de aannemer een brandwerende strip aanbrengen om de voeg brandwerende te dichten en de brandstabiliteit en overslag van het geheel te garanderen. Isolatie: materiaal: PUR, lambda-waard idem gevelisolatie. dikte: 8 cm en minimaal de halve dikte van de voorziene aangrenzende isolatie. Naast de structurele eisen dient de thermische onderbreking een EPB-aanvaarde bouwknoop te garanderen. Hiervoor dient de isolatiedikte en waarde minimaal de helft van de aangrenzende isolatiedikte en waarde te bedragen. Plaatsing volgens de voorschriften van de fabrikant. De isolatie van het thermisch onderbrekingselement wordt ter hoogte van de isolatie van de muur geplaatst zodat een continue thermische snede wordt verkregen. Thermische onderbrekingen voor constructie-elementen ter plaatse gestorte elementen algemeen Realisatie van alle ruwbouwelementen uitgevoerd in ter plaatse gestort gewapend beton, d.w.z. met inbegrip van alle bekistingen, het wapeningsstaal en de levering van het beton. Deze post omvat: de eventuele betonstudies ten laste van de aannemer de voorbereiding van het draagvlak en/of de steunen de opbouw en ondersteuning van de bekisting, met inbegrip van de ontkistingproducten de levering en plaatsing van de eventueel voorgeschreven verloren bekistingselementen de levering en verwerking van alle bijkomende thermische isolaties en/of vochtisolaties de levering en verwerking van de wapeningen en alle hulpstukken voor plaatsing en bevestiging de levering en plaatsing van eventueel aan of in te storten elementen, zoals profielen, losse onderdelen, strips en andere bandvormige onderdelen de nodige voorzieningen voor uitsparingen en verwijdingen; het inwerken van buizen voor elektriciteit, afvoerbuizen voor sanitair, de levering, het storten en trillen van het beton het wegnemen van de hulpstukken en bekistingselementen het eventueel reinigen van de zichtzijden en de afwerking van de randen de eventuele nabewerkingen en/of afwerking van het betonnen oppervlak het betreft alle betonwerken uitgevoerd in stortklaar gewapend beton. Alle elementen, werken en leveringen zijn inbegrepen in de eenheidsprijs van het stortklaar beton: (verloren) bekistingen, hulpstukken, ontkistingsproducten, eventuele in te storten elementen, de nodige voorzieningen voor uitsparingen en verwijdingen, het wegnemen van de hulpstukken en bekistingselementen, het reinigen van de zichtzijden en afwerking van de randen. De ingenieur en de ontwerper worden minstens 48 u voor het storten verwittigd ter controle van bekisting, wapening, thermische isolatie, vochtwering. De elementen in ter plaatse gestort beton worden uitgevoerd in de op de plannen en doorsneden aangeduide afmetingen en opleglengten. De aannemer is verplicht na te gaan of zij kunnen worden uitgevoerd volgens de voorgelegde plannen. Hierbij zal rekening worden gehouden met de vereiste hoogte t.o.v. het vloerpeil. Eventuele uitsparingen, doorvoeren, moeten voor het storten voorzien worden. Geen enkele doorboring achteraf mag gebeuren zonder voorafgaandelijke toestemming van de ingenieur en mits gebruik van een detectieapparaat voor de wapening om doorboren van de wapening te voorkomen. De toleranties op de dimensies van de gestorte elementen en op de plaatsing voldoen aan tolerantieklasse 1 van NBN EN Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 53

127 ter plaatse gestorte elementen kolommen FH m3 Zie tevens bestek stabiliteit meeteenheid: per m3 beton De wapening wordt beschreven en gemeten onder artikel meetcode: netto volume, gemeten tussen vloeren en balken, volgens de nominale afmetingen op de plannen. Er wordt geen aftrek voorzien voor het volume van de wapening, afstandhouders, doorvoeren, ingestorte leidingen, uitsparingen kleiner dan 0,05 m3, hoeklatten, sponningen, groeven en messingen. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Stortklaar beton volgens stortklaar beton met staaf- en netwapening Wapening volgens en stabiliteitsplannen Specificaties Betonkwaliteit volgens NBN EN en NBN B Sterkteklasse Gebruiksdomein Omgevingsklasse Consistentieklasse Maximale korrelgrootte minimum minimum keuze aannemer keuze aannemer Bekisting: gladde bekisting Aanvullende specificaties Brandweerstand: REI 60 voor gelijkvloers en verdiepingen. De kolommen worden ter plaatse gestort in één keer. De verbinding met andere elementen gebeurt d.m.v. het ter plaatse opstorten van de diverse uiteinden van de samenkomende elementen. Uiteinden worden voorzien van wachtwapeningen. Aanvullende uitvoeringsvoorschriften Zichtbare aansluitingen: V-vormige voeg Ter plaatse gestorte betonkolommen volgens detailmeetstaat ter plaatse gestorte elementen balken FH m3 Zie tevens bestek stabiliteit meeteenheid: per m3 beton De wapening wordt beschreven en gemeten onder artikel meetcode: netto volume volgens de nominale afmetingen op de plannen doorlopend gemeten over dragende kolommen of wanden heen onderhangende balken: gemeten tot onderzijde vloerplaat, het gedeelte van de balken boven het niveau onderzijde vloerplaat wordt gemeten als vloer onder artikel en/of omgekeerde balken: gemeten vanaf bovenzijde vloerplaat, het gedeelte van de balken onder het niveau bovenzijde vloerplaat wordt gemeten als vloer onder artikel en/of er wordt geen aftrek voorzien voor het volume van de wapening, afstandhouders, doorvoeren, ingestorte leidingen, uitsparingen kleiner dan 0,05 m3, hoeklatten, sponningen, groeven en messingen. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Stortklaar beton volgens stortklaar beton met staaf- en netwapening Wapening volgens en stabiliteitsplannen Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 54

128 Specificaties Betonkwaliteit volgens NBN EN en NBN B Sterkteklasse Gebruiksdomein Omgevingsklasse Consistentieklasse Maximale korrelgrootte minimum minimum keuze aannemer keuze aannemer Bekisting: gladde bekisting Aanvullende specificaties Brandweerstand: REI 60 voor gelijkvloers en verdiepingen. Raam- en deurlateien met een overspanning groter dan 110 cm zullen op de nodige plaatsen voorzien worden van ingewerkte zwaluwstaartklossen voor een stevige verankering van het buitenschrijnwerk. Dit moet voorafgaandelijk worden besproken met de fabrikant van de ramen. Opleglengte: volgens richtlijnen studiebureau stabiliteit De verbinding met andere elementen gebeurt d.m.v. het ter plaatse opstorten van de diverse uiteinden van de samenkomende elementen. Uiteinden worden voorzien van wachtwapeningen. Aanvullende uitvoeringsvoorschriften Zichtbare aansluitingen: V-vormige voeg Ter plaatse gestorte betonbalken volgens detailmeetstaat ter plaatse gestorte elementen draagvloeren ter plaatse gestorte elementen draagvloeren/traditionele bekisting FH m3 Zie tevens bestek stabiliteit meeteenheid: per m3 beton De wapening wordt beschreven en gemeten onder artikel meetcode: netto volume volgens de nominale afmetingen op de plannen oppervlakte gemeten tot aan het buitenvlak van het binnenspouwblad. openingen, doorvoeren en uitsparingen groter dan 0,50 m2 worden afgetrokken. er wordt geen aftrek voorzien voor het volume van de wapening, afstandhouders, hoeklatten, sponningen, groeven en messingen. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Stortklaar beton volgens stortklaar beton met staaf- en netwapening Wapening volgens en stabiliteitsplannen Specificaties Betonkwaliteit volgens NBN EN en NBN B Sterkteklasse Gebruiksdomein Omgevingsklasse Consistentieklasse Maximale korrelgrootte minimum minimum keuze aannemer keuze aannemer Bekisting: gladde bekisting Aanvullende specificaties Brandweerstand: REI 60 bovengronds Opleglengte: gehele dike van het binnenspouwblad De verbinding met andere elementen gebeurt d.m.v. het ter plaatse opstorten van de diverse uiteinden van de samenkomende elementen. Uiteinden worden voorzien van wachtwapeningen. Ter plaatse gestorte betonplaten volgens detailmeetstaat, garage en fietsenberging Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 55

129 ter plaatse gestorte elementen draagvloeren/breedplaatvloeren Zie tevens bestek stabiliteit Draagvloeren waarbij de bekisting bestaat uit meewerkende breedplaten, die geprefabriceerd worden. Op deze breedplaten wordt de rest van de benodigde vloerdikte opgestort met stortklaar beton. De prefab breedplaten worden gemeten onder artikel , de opstort wordt gemeten onder artikel Totale dikte van de breedplaatvloeren volgens de stabiliteitsplannen. Aanvullende specificaties Brandweerstand: REI 60 voor afdek gelijkvloers en verdiepingen Voor uitvoering legt de aannemer het legplan ter goedkeuring voor aan de stabiliteitsingenieur. De instructies op het legplan moeten nauwgezet gevolgd worden. De aannemer controleert of alle afmetingen van de geleverde breedplaten overeenstemmen met de afmetingen op de plannen. Er mogen in geen geval achteraf openingen, uitsparingen of doorvoeren gemaakt worden in de prefabelementen, tenzij met uitdrukkelijke toestemming van de stabiliteitsingenieur. De bovenzijde van de gerealiseerde vloerlaag moet in overeenstemming zijn met de peilen en dikte van de vloeren zoals aangegeven op de architectuurplannen. Tijdens het transport en de voorlopige stapeling op de bouwplaats van de breedplaten draagt de aannemer er zorg voor dat er geen ontoelaatbare spanningen in het beton en het staal optreden. Daartoe worden, bij het stockeren, de steunen tussen de breedplaten voldoende dicht bij elkaar geplaatst. De tijdelijke ondersteuning moet klaar staan voor de montage De tussenafstand van de tijdelijke draagbalken moet nageleefd worden volgens het legplan Het aantal stempels moet volgens hun draagcapaciteit voorzien worden en loodrecht op de tralieligger geplaatst worden De tijdelijke ondersteuning mag ten vroegste 28 dagen na het betonstorten weggenomen worden. Slechts indien de enige uitgeoefende belasting het eigengewicht van de breedplaatvloer is, mag de tijdelijke ondersteuning vroeger weggenomen worden volgens de bepalingen van NBN EN = ANB: 9 dagen bij beton met snelle evolutie van de betonsterkte; 10 dagen bij beton met een gemiddelde evolutie van de betonsterkte; 14 dagen bij beton met een trage evolutie van de betonsterkte De oplegdiepte van de breedplaten aan de steunpunten is aangeduid op het legplan en bedraagt ten minste : Aard van de ondersteuning Met tussenschoren Zonder tussenschoren Staal, beton 20 mm 30 mm Metselwerk 40 mm 50 mm Bij een kleinere opleglengte hebben de breedplaten uitstekende wapeningen. De elementen hebben uitstekende wapeningen op alle steunpunten waar de platen niet continu doorlopen. Oplegvlakken in cellenbeton, kalkzandsteen of hout moeten eerst van een waterkerende folie worden voorzien. De aannemer neemt de nodige maatregelen zodat een optimale krachtenoverdracht van de vloerplaat naar de muur kan gebeuren alsook de nodige hechting wordt bekomen die nodig is voor de algehele stabiliteit van het gebouw (opleg op mortellaag met ingelegde wapeningsstaaf, rechtstreeks contact opstortbeton-metselwerk over volledige muurbreedte, ). Bij het gebruik van gladde L-vormige randbekisting, waarbij de breedplaat wordt opgelegd op het horizontale been van de randbekisting, moet daarom gezorgd worden dat het horizontale been minder breed is dan de muur zodat over de minimaal vereiste oplegdiepte zoals vermeld in tabel hierboven een rechtstreeks contact tussen vloer en muur (mits eventueel een mortellaag) bekomen wordt. De opvatting van de voegen en de uitwendige verbindingen wordt bepaald door de stabiliteitsstudie. De voegwapening is van kwaliteit BE 500S en wordt tussen de tralieliggers geplaatst. De nodige maatregelen worden genomen zodat wegspoelen tijdens het betonstorten vermeden wordt. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 56

130 Voor het storten van de opstortlaag moeten de breedplaten gereinigd en bevochtigd worden. De voegen worden ontdaan van eventuele onzuiverheden. De tralieliggers mogen niet doorgeknipt of platgeslaan worden. De nodige voorzichtigheid bij de eventuele vasthechting van leidingen moet in acht genomen worden. De opstortlaag en haar wapening (voegwapening, wapeningsnetten + bijlegstaven) worden uitgevoerd en aangebracht volgens de aanduidingen in de betonstudie en op het legplan. De betondikte van de bovenwapening mag niet groter zijn dan de op de stabiliteitsplannen vermelde betondikte. Eventueel moeten aangepaste afstandhouders toegepast worden indien de hoogte van de tralieligger niet overeenstemt met de vereiste betondikte. Het opstortbeton moet mechanisch verdicht worden. Eventuele voegen en/of de holten tussen de muren en de erboven gelegen breedplaten moeten opgevuld worden. Zichtbaar blijvende randen moeten afgewerkt en gereinigd worden, gebeurlijke beschadigingen en/of onaanvaardbare grindnesten moeten hersteld worden ter plaatse gestorte elementen draagvloeren/breedplaatvloeren - prefab breedplaten Zie tevens bestek stabiliteit FH m2 Dunne plaatvormige prefab elementen die bestemd zijn om de meewerkende onderkant te vormen van de breedplaatvloer. meeteenheid: per m2 meetcode: netto oppervlakte volgens de nominale afmetingen op de plannen oppervlakte gemeten tot aan het buitenvlak van het binnenspouwblad. openingen, doorvoeren en uitsparingen groter dan 0,50 m2 worden afgetrokken. alle wapening in de prefab elementen (hoofdwapening, verdeelwapening, versterkingswapening, raveelwapening, tralieliggers, ) is inbegrepen in de eenheidsprijs van dit artikel. Let wel: de hoofdwapening kan verschillen per breedplaat, zie hiervoor de stabiliteitsplannen aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) De breedplaten dragen het BENOR-keurmerk (of gelijkwaardig), overeenkomstig NBN EN en zijn nationale aanvulling NBN B Bij de levering moet steeds een attest van oorsprong en het Benor-merk (of gelijkwaardig) gevoegd worden. Specificaties Dikte breedplaten: volgens berekeningen en plannen ingenieur Betonkwaliteit volgens NBN EN en NBN B Sterkteklasse Gebruiksdomein Omgevingsklasse Consistentieklasse Maximale korrelgrootte minimum Minimum keuze aannemer keuze aannemer Afwerking onderzijde: glad ter plaatse gestorte elementen draagvloeren/breedplaatvloeren - opstort FH m3 Zie tevens bestek stabiliteit Het beton dat ter plaatse op de meewerkende bekisting van breedplaten gestort wordt om een draagvloer met de gewenste dikte te bekomen. meeteenheid: per m3 meetcode: netto volume volgens de nominale afmetingen op de plannen oppervlakte gemeten tot aan het buitenvlak van het binnenspouwblad dikte = totale vloerdikte dikte breedplaten openingen, doorvoeren en uitsparingen groter dan 0,50 m2 worden afgetrokken. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 57

131 de wapening (voegwapening, bijlegwapening, bovenwapening, verbindingswapening, ) die in de opstortlaag geplaatst wordt, wordt gemeten onder artikel aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Het beton voldoet aan artikel en onderliggende artikels. Het beton voor de opstortlaag draagt het Benor-merk of gelijkwaardig. Dikte van de opstortlaag volgens de stabiliteitsplannen. Specificaties Betonkwaliteit volgens NBN EN en NBN B Sterkteklasse Gebruiksdomein Omgevingsklasse Consistentieklasse Maximale korrelgrootte minimum minimum keuze aannemer keuze aannemer Breedplaatvloeren volgens plannen en detailmeetstaat prefab elementen algemeen Elementen uit gewapend beton of spanbeton waarvan prefabricatie in een fabrieksgebouw, in overdekte omstandigheden en onder permanente controle, verplicht wordt en die daarna op de werf met de andere constructies verbonden worden. De werken omvatten: de prefabricatie van de elementen volgens de voorgeschreven vormen, afmetingen en afwerking; het eventueel inwerken van doorvoeren; de voorbereiding van het draagvlak en/of de steunen; de levering van de prefab elementen op de werf; het stellen, regelen en verankeren van de prefab elementen aan de basisconstructie, m.i.v. de nodige bevestigings- en oplegmiddelen, thermische onderbrekingsinrichtingen en uitzettingsvoegen; het opgieten, opvoegen en/of opkitten met een aangepaste elastische kit. De normen NBN EN Algemene bepalingen voor geprefabriceerde betonproducten en de nationale aanvulling NBN B zijn van toepassing. De geprefabriceerde elementen dragen het BENOR-keurmerk (of gelijkwaardig) dat de overeenkomstigheid met de geldende Europese productnorm en de Belgische aanvullingsnorm aantoont. Bij de levering moet steeds een attest van oorsprong en het Benor-merk (of gelijkwaardig) gevoegd worden. De elementen worden vervaardigd overeenkomstig de uitvoeringsdocumenten zoals aangeleverd door de stabiliteitsingenieur. De uitvoeringstekeningen worden door de fabrikant van de prefabelementen opgemaakt. Indien de stabiliteitsstudie van de prefabelementen eveneens door de fabrikant moet uitgevoerd worden, staat dit expliciet vermeld in specifieke artikels van de elementen hieronder. De aannemer ziet er op toe dat de elementen volstrekt aansluitbaar en compatibel zijn met de andere structurele, technische en afwerkingselementen waaruit de constructie is opgebouwd. Geen enkele doorvoer mag achteraf worden uitgeboord of uitgehakt zonder de voorafgaandelijke toestemming van de stabiliteitsingenieur. Alle elementen worden onberispelijk loodrecht en waterpas gemonteerd en zorgvuldig uitgelijnd in het constructieverband. De bovenzijde van de geprefabriceerde elementen moet in overeenstemming zijn met de peilen zoals aangegeven op de architectuurplannen. De geprefabriceerde elementen worden een eerste maal gekeurd als ze op de werf toekomen en een tweede maal na plaatsing. Elementen die op duidelijke en in ernstige mate niet voldoen aan de voorschriften zoals die beschreven staan in NBN EN en NBN B moeten hersteld worden of indien herstelling onmogelijk is, vervangen op kosten van de aannemer. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 58

132 Kleine beschadigingen mogen worden bijgewerkt, volgens de regels van de kunst en met vaste procedures. Zwaardere beschadigingen mogen worden hersteld mits een beoordeling door een bevoegde leidinggevende en of door de stabiliteitsingenieur en mits een garantie, te geven door de uitvoerder van de herstelling. Elementen die op duidelijke en in ernstige mate één of meer van onderstaande gebreken vertonen worden indien mogelijk hersteld of indien herstellling onmogelijk is vervangen op kosten van de aannemer: Gebreken in uitzicht o opvallende kleurverschillen binnen eenzelfde betonelement of tussen naastliggende betonvlakken (CIB schaal 3 is van toepassing) o zichtbare niet-gewenste hernemingsvoegen of aflijning tussen betonneringsfazen o zichtbare uitbuiging t.o.v. het verticaal of horizontaal vlak, uitstekende randen door het uitwijken van één of meer bekistings panelen o grind- of zandnesten, grote of talrijke luchtbellen, aflopen van cementpap (CIB schaal 3 is van toepassing) o afbarsting of afscheuring van hoeken of randen, krimpscheuren. Maattoleranties o De toleranties op de afmetingen worden gemeten volgens bijlage J van NBN EN aangevuld met de voorschriften in bijlage J van NBN B De toegelaten toleranties staan beschreven in NBN EN paragraaf en mogen maximaal bedragen (gemeten met een gladgeschaafde rechte regel van 2 m): Beoogde afmeting van de dwarsdoorsnede in de richting die wordt nagekeken voor breedte en diepte kleiner dan 0,15 m voor breedte en diepte gelijk aan 0,40 m voor breedte en diepte groter dan 2,50 m voor tussenliggende waarden wordt geïnterpoleerd Beoogde afmeting van de lengte die wordt nagekeken voor alle lengten +10 / -5 mm +/- 15 mm +/- 30 mm L L +/- (10 + L/1000) +/- 40 mm Afwijking t.o.v. de vlakheid L Voor alle afmetingen, onder een regel van 2 m +/- 4 mm Plaatsingstoleranties: inplanting: ± 5 mm verticaliteit: ± 1 mm/m met een maximum van 5 mm per element horizontaliteit: ± 5 mm voegbreedte: ± 5 mm Tijdens de plaatsing moet men zoveel mogelijk de fabricagetoleranties opheffen prefab elementen trappen en bordessen FH st Het geheel van geprefabriceerde trappen, bordessen en alle elementen waarvan het bovenvlak een helling heeft steiler dan 6/4. Te voorzien in deze post: Waterdicht aanwerken van het bordes (kuiswater De nodige verbindingselementen en waterdichtingsmiddelen Trap en bordes in één geheel, voorzien van opstand rondom met hoogte 10cm, behoudens ter hoogte van inkomdeur, lokaal 2cm Grijphaken te voorzien langs buitenzijde trapboom zodanig dat deze naderhand niet in het zicht zitten meeteenheid: per stuk meetcode: volgens het aantal trappen (bordessen inbegrepen) aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Volgens artikel Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 59

133 De trappen dragen het BENOR-keurmerk (of gelijkwaardig), overeenkomstig NBN EN en zijn nationale aanvulling NBN B Bij de levering moet steeds een attest van oorsprong en het Benor-merk (of gelijkwaardig) gevoegd worden. Specificaties Betonkwaliteit volgens NBN EN en NBN B Sterkteklasse Gebruiksdomein Omgevingsklasse Consistentieklasse Maximale korrelgrootte minimum minimum keuze aannemer keuze aannemer Bekisting: architectonisch beton Aanvullende specificaties (te schrappen door ontwerper indien niet van toepassing) De stabiliteitsstudie van de prefab trappen en bordessen moet uitgevoerd worden door de fabrikant van de trappen. De trappen worden in architectonisch beton uitgevoerd. De kost voor de architectonische afwerking is inbegrepen in dit artikel. De bepalingen van artikel zijn van toepassing. Kleur: lichtgrijs cfr. kleur dorpels, min. 5 stalen voor te leggen aan bestuur Oppervlak: volgens aanduiding op de plannen en detailtekeningen De trappen worden voorzien van een ingewerkt rubberen antislipprofiel, staal ter goedkeuring voor te leggen. Uitvoerder zal uitgebreide uitvoeringstekeningen voorleggen ter goedkeuring vooraleer over te gaan tot uitvoering. Brandweerstand: REI 60 De werken omvatten eveneens het (al dan niet brandwerend ifv. eisen wetgeving) opkitten van de trapsledes en bordessen naar de wanden, het terug opvullen van de hijsgaten, het beschermen van de trapsledes en bordessen gedurende de volledige duur van de werken met een voor te leggen beschermingsoplossing. De trappen en bordessen worden getransporteerd en geplaatst in onderling overleg tussen de aannemer en de fabrikant. Het plaatsen van de elementen gebeurt op een zodanige manier dat de vloerpeilen gerespecteerd worden. De steunpunten en verankeringselementen worden in samenspraak met de architect, stabiliteitsingenieur, aannemer en fabrikant bepaald. Op basis hiervan stelt de fabrikant de bekistings- en wapeningsplannen op, die voorafgaandelijk aan de productie goedgekeurd worden. Aanvullende uitvoeringsvoorschriften (te schrappen door ontwerper indien niet van toepassing) De trappen en bordessen zullen op basis van de in het dossier gevoegde ontwerptekeningen door de aannemer volledig uitgetekend worden ter controle door het bestuur. De aannemer dient hierbij de brandwetgeving strikt te respecteren. De stabiliteitsstudie van de prefab trappen en bordessen moet uitgevoerd worden door de fabrikant van de trappen op basis van de aangeleverde ontwerptekeningen die esthetisch leidend zijn. De uitvoeringstekeningen zullen tijdig ter goedkeuring voorgelegd worden aan het bestuur. De geprefabriceerde trappen en bordessen worden aangezet op een thermische onderbreking op voorstel aannemer die de krachten naar de draagvloer kan overbrengen. Voor wat betreft de buitentrappen en bordessen dient een thermisch onderbroken verankering naar de hoofdstructuur voorzien te worden volgens art De verankering zijn inbegrepen in dit artikel. De trappen worden voorzien van een ingewerkt rubberen antislipprofiel, staal ter goedkeuring voor te leggen. De trappen worden steeds onzichtbaar verankerd met de hoofddraagstructuur en/of opgelegd waar mogelijk. In geen geval kunnen zichtbare consoles en/of stalen profielen ter ondersteuning aanvaard worden. De achterliggende constructie voor de opvang en de verankering met de hoofddraagstrucutuur zit vervat in de prijs van dit lot Brandweerstand: REI 60 voor gelijkvloers en verdiepingen Vochtkeringen: waterkering buitentrap aan te werken naar binnenblad Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 60

134 Thermische isolatie: thermisch geïsoleerde aanzet op voorstel aannemer, EPB-aanvaarde bouwknoop te garanderen De trappen dienen van een zijdelingse opstand van min. 5cm tov. Bovenzijde traptrede voorzien te worden. De alu gevelbekleding dient hierover te gaan. Zodanig dat er een slag gemaakt. Het betreft buitentrap van 0 naar prefab elementen draagvloeren prefab elementen draagvloeren/welfsels Draagvloeren samengesteld uit geprefabriceerde holle vloerelementen uit gewapend beton. Volgende documenten zijn van toepassing: NBN EN Geprefabriceerde betonproducten - Holle vloerplaten + addenda NBN B Geprefabriceerde betonproducten - Holle vloerplaten - Nationale aanvulling bij NBN EN addenda TV Draagvloeren in niet-industriële gebouwen (WTCB) De holle vloerelementen dragen het BENOR-keurmerk (of gelijkwaardig), volgens NBN EN 1168 en zijn nationale aanvulling NBN B Bij de levering moet steeds een attest van oorsprong en het Benor-merk (of gelijkwaardig) gevoegd worden. De dimensies van de vloerelementen zijn volgens aanduiding op de plannen. De stabiliteitsberekening gebeurt door de fabrikant van de welfsels. De berekeningen gebeuren volgens Eurocode 2. Ook de berekening van de gescheurde doorbuiging en kruip gebeuren conform Eurocode 2. De welfsels zijn voorzien van de nodige ontwateringsgaatjes. De uitvoering gebeurt volgens NBN EN 1168, NBN B , hoofdstuk 7 van TV 223 en de voorschriften van de fabrikant. Tijdens het transport en de voorlopige stapeling op de bouwplaats draagt de aannemer er zorg voor dat er geen ontoelaatbare spanningen in het beton en het staal optreden. Daartoe worden de welfsels voldoende dicht bij elkaar geplaatst. Ze moeten steunen op kepers, geplaatst op een afstand die maximaal 1/5 van de overspanning bedraagt, gerekend vanaf de uiteinden. De kepers moeten zich boven elkaar bevinden. De vloerelementen worden bij de plaatsing in een mortelbed gelegd. Bij opleg op metselwerk wordt het mortelbed voorzien van een wapeningsstaaf. Opleglengte op metselwerk min. 70 mm (dikte welfsel < 220 mm) op staal min. 60 mm (dikte welfsel < 270 mm) op beton C25/30 min. 100 mm (220 mm < dikte welfsel < 270 mm) op beton C30/37 min. 100 mm (270 mm < dikte welfsel < 320 mm) Bij kleinere opleglengten dan de hierbovenvermelde lengten, moeten de welfsels voorzien zijn van uitstekende wapening. De welfsels worden goed aaneensluitend, naast elkaar op de vooraf voorbereide oplegvlakken geplaatst, volgens een legplan opgesteld door de fabrikant en goedgekeurd door de architect. Het is de aannemer toegestaan om bepaalde delen (passtukken,...) van de overspanning uit te voeren in ter plaatse gestort gewapend beton, maar enkel na goedkeuring door het werfbestuur en voorlegging van een wapeningsplan. Er mogen geen metalen L-profielen gebruikt worden als randbekisting, waardoor de welfsels (gedeeltelijk) op een metalen vlak opliggen. Dit brengt de horizontale stabiliteit in het gedrang. Volgens de voorschriften van de fabrikant worden waar nodig montageschoren aangebracht tijdens de uitvoering van de draagvloer. De detaillering van de verbinding van de welfsels met de andere constructie-elementen gebeurt volgens 7.7 van TV 223 en volgens de voorschriften van de stabiliteitsingenieur. De voegen tussen de prefab elementen worden opgevuld met vulbeton. Het gebruik van vulmortel is niet toegestaan. Het opvullen van de voegen gebeurt ten laatste 3 dagen na de plaatsing van de welfsels. Het vulbeton moet apart besteld worden, het is niet toegelaten resten van andere betonwerken te gebruiken. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 61

135 De voegen moeten beschermd worden tegen voortijdige uitdroging (volgens de voorschriften van NBN B ). De vloer mag niet worden belast vooraleer het beton van de voegvulling en/of de druklaag volledig is verhard prefab elementen draagvloeren/welfsels zonder druklaag FH m2 De holle vloerelementen worden zonder bijkomende druklaag geplaatst. De voegen tussen de prefab elementen worden opgevuld met vulbeton. meeteenheid: per m2 meetcode: netto oppervlakte volgens de nominale afmetingen op de plannen oppervlakte gemeten tot aan het buitenvlak van het binnenspouwblad. openingen, doorvoeren en uitsparingen groter dan 0,50 m2 worden afgetrokken. alle wapening in de welfsels is inbegrepen in de eenheidsprijs van dit artikel. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Volgens artikel Specificaties Hoogte: volgens aanduiding op plan en detailmeetstaat ing. Breedte: volgens aanduiding op plan, detailmeetstaat en lastenboek ing. Lengte: volgens de overspanningslengten zoals aangeduid op de plannen Betonkwaliteit van de welfsels volgens NBN EN en NBN B Sterkteklasse Gebruiksdomein Omgevingsklasse Consistentieklasse Maximale korrelgrootte minimum minimum keuze aannemer keuze aannemer Betonkwaliteit van het vulbeton voor de voegen: cfr. studie stabiliteit Onderzijde: glad Om de luchdichtheid van de plafonds te verbeteren, worden de holle kanalen in de welfsels ter hoogte van de muuropleg opgevuld prefab elementen draagvloeren/welfsels met druklaag FH m2 De holle vloerelementen worden met een bijkomende druklaag geplaatst. meeteenheid: per m2 meetcode: netto oppervlakte volgens de nominale afmetingen op de plannen oppervlakte gemeten tot aan het buitenvlak van het binnenspouwblad. openingen, doorvoeren en uitsparingen groter dan 0,50 m2 worden afgetrokken. alle wapening in de welfsels is inbegrepen in de eenheidsprijs van dit artikel. de druklaag is inbegrepen in de eenheidsprijs van dit artikel; de eventuele wapening van de druklaag wordt echter gerekend onder artikel aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Volgens artikel Specificaties Hoogte welfsels: volgens aanduiding op plan en detailmeetstaat ing. Breedte welfsels: volgens aanduiding op plan, detailmeetstaat en lastenboek ing Lengte welfsels: volgens de overspanningslengten zoals aangeduid op de plannen Betonkwaliteit van de welfsels volgens NBN EN en NBN B Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 62

136 Sterkteklasse Gebruiksdomein Omgevingsklasse Consistentieklasse Maximale korrelgrootte minimum minimum keuze aannemer keuze aannemer Onderzijde welfsels: glad Dikte van de druklaag: cfr. studie stabiliteit cm Betonkwaliteit van de druklaag volgens NBN EN en NBN B Sterkteklasse Gebruiksdomein Omgevingsklasse Consistentieklasse Maximale korrelgrootte minimum minimum keuze aannemer keuze aannemer Wapening van de druklaag :volgens aanduiding in de betonstudie De bijlegwapening bestaat uit bijlegstaven van kwaliteit BE 400 S en wordt uitgevoerd en aangebrach volgens de aanduidingen van de betonstudie. Een druklaag van beton wordt aangebracht als versterking, zodat ze één geheel vormt met de onderliggende vloerelementen. Hiertoe worden wapeningen, minimaal 4 staven per meter, met een diameter van 6 mm, uit de voegen in de druklaag geplooid. Deze druklaag is doorlopend over de steunpunten te wapenen. De wapeningen worden in de langsvoegen / langssleuven / cfr. studie stabiliteit geplaatst. Om de aanhechting met de geprefabriceerde welfsels te verbeteren, worden de welfsels licht bevochtigd met water en gezuiverd van allerlei onreinheden. De druklaag moet beschermd worden tegen vorst, harde regen en voortijdige uitdroging. Om de luchdichtheid van de plafonds te verbeteren, worden de holle kanalen in de welfsels ter hoogte van de muuropleg opgevuld prefab elementen uitkragende elementen prefab elementen uitkragende elementen/luifels FH st Uitkragende luifels die worden geprefabriceerd en nadien d.m.v. aangepaste middelen met de draagconstructie verbonden. meeteenheid: per stuk meetcode: aantal te plaatsen luifels aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Volgens artikel Specificaties Vorm en afmetingen: volgens de plannen Betonkwaliteit volgens NBN EN en NBN B Sterkteklasse Gebruiksdomein Omgevingsklasse Consistentieklasse Maximale korrelgrootte minimum minimum keuze aannemer keuze aannemer Bekisting: architectonisch beton Aanvullende specificaties (te schrappen door ontwerper indien niet van toepassing) De luifels worden in architectonisch beton uitgevoerd. De kost voor de architectonische afwerking is inbegrepen in dit artikel. De bepalingen van artikel zijn van toepassing. Kleur: lichtgrijs / min. 5 stalen voor te leggen aan het bestuur Oppervlak: volgens aanduiding op de plannen en detailtekeningen Uitkraging: ca. 25cm tov. gevelparament De luifels worden afgewerkt met een bekleding. De bekleding wordt in de respectievelijke artikels beschreven en gemeten. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 63

137 De luifel wordt voorzien van een dakdichting volgens artikel De stabiliteitsstudie van de prefab luifels wordt uitgevoerd door de fabrikant. Een rekennota wordt ter goedkeuring voorgelegd aan het bestuur. De luifels worden aan de ruwbouw bevestigd d.m.v. een thermische onderbreking volgens artikel Brandweerstand: REI 60 De luifels worden getransporteerd en geplaatst in onderling overleg tussen de aannemer en de fabrikant. Het plaatsen van de elementen gebeurt op een zodanige manier dat de vloerpeilen gerespecteerd worden. De steunpunten en verankeringselementen worden in samenspraak met de architect, stabiliteitsingenieur, aannemer en fabrikant bepaald. Op basis hiervan stelt de fabrikant de bekistings- en wapeningsplannen op, die voorafgaandelijk aan de productie goedgekeurd worden. Aanvullende uitvoeringsvoorschriften (te schrappen door ontwerper indien niet van toepassing) De luifels zullen op basis van de in het dossier gevoegde ontwerptekeningen door de aannemer volledig uitgetekend worden ter controle door het bestuur. De aannemer dient hierbij de brandwetgeving strikt te respecteren. De stabiliteitsstudie van de prefab luifels moet uitgevoerd worden door de fabrikant van de luifels op basis van de aangeleverde ontwerptekeningen die esthetisch leidend zijn. De uitvoeringstekeningen zullen tijdig ter goedkeuring voorgelegd worden aan het bestuur. De geprefabriceerde luifels worden opgehangen met een thermische onderbreking op voorstel aannemer die de krachten naar de achterliggende draagconstructie kan overbrengen. Er dient een thermisch onderbroken verankering naar de hoofdstructuur voorzien te worden volgens art De verankering zijn inbegrepen in dit artikel. De luifels worden voorzien van een ingewerkte druiprand 8-10mm breedt en 6mm diep geïntegreerd op ca. 2cm van de rand. De luifels worden steeds onzichtbaar verankerd met de hoofddraagstructuur. In geen geval kunnen zichtbare consoles en/of stalen profielen ter ondersteuning aanvaard worden. De achterliggende constructie voor de opvang en de verankering met de hoofddraagstrucutuur zit vervat in de prijs van dit lot De bovenzijd is licht hellend. Ter hoogte van het gevelparament bevindt zich een eerste opstand. De tweede opstand bevindt zicht ca. 2cm achter het gevelparament en is ca. 2cm hoog. Hierop is een waterdichtingsmembraam vertrekkende vantegen het binnenspouwblad vol verkleefd. Deze waterdichtings is min. 15 cm opgetrokken. Ter hoogte van het gevelparament worden de zijkant omgeplooid teneinde een bakje te vormen. Luifels ter hoogte van inkomdeuren volgens uitvoeringsplannen en detailmeting Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 64

138 27. STRUCTUURELEMENTEN STAAL structuurelementen staal algemeen Zie tevens bestek stabiliteit De post "structuurelementen staal" omvat alle werken en leveringen voor de realisatie van de ruwbouwconstructies uit staal, met inbegrip van alle uitvoeringstekeningen, verbindingssystemen, de eigenlijke uitvoering in het werk, de aansluiting met de ruwbouw, verankeringen, hulpstukken, eventuele corrosie- en brandbescherming,... Geprefabriceerde gevelelementen, trapelementen of balustraden of uit staal worden voorzien in deel 4 en 5. Materialen ALGEMEEN Bij levering dient het constructiestaal gekeurd te zijn. Een 3.1-certificaat volgens NBN EN moet bij de levering voorgelegd worden. In dit document dient de producent te verklaren dat de geleverde producten voldoen aan de bij de bestelling gestelde eisen en verstrekt hij de beproevingsresultaten van de in de betreffende materiaalnorm nader voorgeschreven keuringen. Het document wordt geldig verklaard door de bevoegde vertegenwoordiger voor de keuring van de producent die hiërarchisch onafhankelijk is van de productieafdeling. Elementen die gebreken of beschadigingen vertonen ten gevolge van prefabproductie, transport en/of opslag worden niet verwerkt en worden zo snel mogelijk afgevoerd en op kosten van de aannemer vervangen door nieuwe elementen. De vorm en de afmetingen van de profielen zijn afleesbaar op de plannen of op tijdig voor te leggen werktekeningen. ALGEMEEN De bepalingen van volgende normen zijn van toepassing: NBN EN Deel 1 en 2 - van de staalconstructies en aluminiumconstructies NBN EN Algemene technische leveringsvoorwaarden voor staalproducten NBN EN Warmgewalste producten van ongelegeerd constructiestaal Technische leveringsvoorwaarden NBN EN I- en H- profielen uit bouwstaal - Vorm- en afmetingstoleranties NBN EN Deel 1 en 2 - Warmvervaardigde buisprofielen voor constructiedoeleinden van ongelegeerd en fijnkorrelig staal NBN EN Deel 1 en 2 - Koudvervaardigde gelaste buisprofielen voor constructiedoeleinden van ongelegeerd en fijnkorrelig staal NBN EN Deel 1 en 2 - Producten van blank staal - Technische leveringsvoorwaarden De constructeur moet in de werkplaats en op de werf alle nodige voorzorgen nemen teneinde iedere vervorming van de stukken tijdens de behandeling te voorkomen. Bijzondere aandacht dient te worden besteed aan de afmetingen van de elementen, hun peilen en doorbuiging, alsook alle doorvoeren voor leidingen, kokers. Vóór de uitvoering moet de constructeur de rechtlijnigheid van de staalprofielen controleren om mogelijke kromming of scheeftrekking te vermijden. Reeds verbonden stukken mogen niet gerecht worden. De elementen worden bij hun productie voorzien van de nodige uitsparingen of doorvoeren zoals aangeduid op de plannen. Geen enkele doorvoer mag achteraf in de elementen worden uitgeboord, uitgeslepen of uitgebrand zonder de voorafgaandelijke toestemming van de architect of het ingenieursbureau belast met de stabiliteitsstudie. Voor tijdelijke markeringen wordt gebruik gemaakt van wateruitwisbare verven of stiften. Oliehoudende en andere verven zijn niet toegelaten, aangezien zij aanleiding kunnen geven tot verzinkingsfouten. Uitsnijdingen met de zuurstofbrander moeten zorgvuldig bijgewerkt worden (verwijderen van de bramen, slijpen enz.) om een volkomen gladde snede te bekomen. De elementen worden ontdaan van alle vuil, olie, vet en andere verontreinigingen, en van alle loszittende roestvorming op het ogenblik van de verwerking. Alle bewerkingen - zoals vlakken en richten van de stukken, smeden en warm plooien, buigen, uitgloeien, uitsnijden, alle verbindingen door lassen, bouten, schroeven, de voorbereiding van de gaten, enz. - worden uitgevoerd volgens de vigerende NBN-normen en regels van goed vakmanschap. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 65

139 Iedere wijziging aan het esthetisch aspect van de stukken, hetzij om redenen van constructie hetzij omwille van de stabiliteit ervan dient voorafgaandelijk aan de architect voorgelegd te worden. LEVERING - MONTAGE - OPLEG - VERANKERINGEN De scherpe kanten en uitstekende delen zullen bij de levering beschermd worden met aangepaste middelen. Alle stukken worden stevig in de omliggende constructies vastgezet en/of verankerd met aangepaste pluggen of chemische ankers, bouten, schroeven, moeren en tegenmoeren. De constructeur organiseert de gehele constructie ervan zodanig dat ten allen tijde en gedurende alle noodzakelijke en mogelijke manipulaties van de diverse elementen de stabiliteit van het geheel en van elk element afzonderlijk gegarandeerd blijft. Wanneer de stukken worden vastgeschroefd in zichtblokken, gevelsteen of zichtbetonelementen, gebeurt het boren met uiterste zorg zodat de stenen of het beton niet beschadigd worden noch loskomen. De aanbevelingen van de architect in verband met de plaatsing van waterdichtingsmembranen en/of isolatie ter voorkoming van vochtbruggen en/of koudebruggen, worden door de aannemer strikt opgevolgd. Indien deze aanbevelingen niet uitdrukkelijk in de uitvoeringsdocumenten vermeld zijn, zal de aannemer hiernaar informeren alvorens de werken aan te vatten algemeen verbindingen PM ALGEMEEN De wijze van verbinden van de verschillende elementen onderling (lassen, bouten, aangelaste doken, klinknagels, ) staat aangeduid op de stabiliteitsplannen. De aannemer gaat na of de verbindingen kunnen worden uitgevoerd volgens de uitvoeringsdocumenten van het studiebureau en of zich geen onderlinge anomalieën voordoen. De aannemer ziet er op toe dat de aangewende verbindingssystemen volstrekt verenigbaar zijn met de andere structurele, technische en/of afwerkingselementen waaruit de constructie is samengesteld. De delen van het werk, die volgens de plannen uit één stuk zijn, mogen niet samengesteld worden uit verscheidende stukken door lassen, lasplaten of op een andere wijze verenigde stukken. Alle elkaar rakende eindvlakken zullen goed vlak en gerecht zijn; het vlakken en rechten wordt met de vlakpers of met de walsmachine uitgevoerd zonder kloppen of hameren. Alle stukken die volgens de plannen moeten doorlopen tot tegen andere stukken (vulplaten onder verstijvingen, onder bevestigingshoekijzers, onder knoopplaten; verstijvingen; lasplaten; ) zullen op de juiste lengte gebracht en pasgemaakt worden, met rechtlijnige en goed tegen elkaar aansluitende boorden. Het snijden en korten van de stukken gebeurt zo dat geen scheuren, barsten of metaalvervorming wordt veroorzaakt. De benen van bevestigingshoekijzers die paarsgewijze aan de uiteinden van elementen zijn aangebracht, moeten volledig in hetzelfde vlak liggen zodat een perfect contact over het hele aansluitingsoppervlak verzekerd is. De voegen moeten goed pas afgewerkt worden, zodat de stuitnaden overal goed gesloten zijn, in het bijzonder daar waar ze op druk belast worden. Verbindingen in het werkhuis of montage van geprefabriceerde onderdelen ter plaatse op de werf gebeuren, behoudens andere bepalingen op de detailplannen en/of in dit bestek, op voorstel van de aannemer. Alle aangewende metalen onderdelen voor de verankering van buitenconstructies bestaan uit roestvast staal. BOUTVERBINDINGEN De bepalingen van volgende normen zijn van toepassing: NBN EN Deel 1 en 2 - Niet-voorgespannen geboute verbindingen voor de metaalbouw NBN EN ISO Mechanische eigenschappen van bevestigingsartikelen van koolstofstaal en gelegeerd staal Deel 1: Bouten, schroeven en tapeinden met gespecificeerde eigenschapsklassen - Ruwe schroefdraad en metrische fijne schroefdraad NBN EN Mechanische eigenschappen van bevestigingsartikelen - Deel 2: Moeren met voorgeschreven proefbelastingswaarden - Schroefdraad met grove spoed NBN EN ISO Toleranties voor bevestigingsartikelen Voor bouten van roestvast staal geldt de norm: Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 66

140 NBN EN ISO 3506 Deel 1 t.e.m. 4 - Mechanische eigenschappen van bevestigingsartikelen van corrosievast staal Voor voorspanbouten gelden de bepalingen van de normenreeks: NBN EN Boutverbindingen met hoge voorspanning in staalconstructies Een 3.1-certificaat volgens NBN EN moet bij de levering voorgelegd worden. In dit document dient de producent te verklaren dat de geleverde producten voldoen aan de bij de bestelling gestelde eisen en verstrekt hij de beproevingsresultaten van de in de betreffende materiaalnorm nader voorgeschreven keuringen. Het document wordt geldig verklaard door de bevoegde vertegenwoordiger voor de keuring van de producent die hiërarchisch onafhankelijk is van de productieafdeling. De boutgaten moeten zorgvuldig geboord worden. De gatdiameter moet hierbij 1 mm (voor bouten M12 tot M14), 2 mm (voor bouten M16 tot M24) of 3 mm (voor bouten M27 en groter) groter zijn dan de boutdiameter. LASVERBINDINGEN Het lassen gebeurt volgens de voorschriften van NBN EN van staalconstructies en aluminiumconstructies - Deel 2: Technische eisen voor staalconstructies. Het lassen gebeurt in principe uitsluitend in het werkhuis onder beschermde omstandigheden en door een erkend lasser, die gecertificeerd is volgens NBN EN of een lasoperator, die gecertificeerd is volgens NBN EN Indien, mits toestemming van de raadgevend ingenieur, tengevolge van een aanpassing op de werf, toch moet worden gelast, dient dit te gebeuren door een erkend lasser bij gunstige klimaatomstandigheden en moet de las beschermd worden tegen oxidatie algemeen stabiliteitsstudie PM STABILITEITSSTUDIE GELEVERD DOOR DE BOUWHEER De kosten voor het opmaken van de stabiliteitsstudie zijn ten laste van de bouwheer. De studie is toegevoegd aan het aanbestedingsdossier. De berekeningen zijn uitgevoerd op basis van Eurocode 3 Ontwerp en berekening van staalconstructies (NBN EN 1993). De structuurelementen uit staal zullen worden uitgevoerd volgens de documenten zoals gevoegd bij het aanbestedingsbundel (plannen, lastenboeken, borderellen, detailtekeningen). De aannemer blijft er evenwel toe gehouden na te gaan of deze kunnen worden uitgevoerd volgens deze uitvoeringsdocumenten en/of er zich geen onderlinge anomalieën voordoen. Alvorens de werken aan te vatten brengt hij de architect op de hoogte van zijn eventuele opmerkingen dienaangaande balken algemeen balken blank profielstaal FH kg Zie tevens bestek stabiliteit meeteenheid: per kg meetcode: de volumemassa van het staal wordt bij conventie vastgesteld op kg/m3. Enkel de conventionele theoretische massa wordt in rekening gebracht. Deze wordt bepaald op basis van de geometrische vorm van de stukken. De uitsnijdingen en openingen worden afgetrokken, behalve de gaten voor de verbindingen en de afschuiningen en laspoortjes voor de lassen. In de berekening van de hoeveelheden wordt een massatoeslag van 10 % voorzien, waarvan enerzijds 5% voor de hulpstukken (kop- en voetplaten, verstijvingsplaten, verbindingselementen, ankerstaven in beton,...) en anderzijds 5% voor lasnaden, bouten, moeren en rondellen, verbindingsdeuvels, afval en walstolleranties,. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid In te betonneren profielen volgens detailmeetstaat balken thermisch verzinkt profielstaal FH kg meeteenheid: per kg Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 67

141 meetcode: de volumemassa van het staal wordt bij conventie vastgesteld op kg/m3. Enkel de conventionele theoretische massa wordt in rekening gebracht. Deze wordt bepaald op basis van de geometrische vorm van de stukken. De uitsnijdingen en openingen worden afgetrokken, behalve de gaten voor de verbindingen en de afschuiningen en laspoortjes voor de lassen. In de berekening van de hoeveelheden wordt een massatoeslag van 10 % voorzien, waarvan enerzijds 5% voor de hulpstukken (kop- en voetplaten, verstijvingsplaten, verbindingselementen, ankerstaven in beton,...) en anderzijds 5% voor lasnaden, bouten, moeren en rondellen, verbindingsdeuvels, afval en walstolleranties,. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid Specificaties volgens studie en bestek stabiliteit Behandeling van het staal: thermisch verzinkt, minimum gemiddelde laagdikte 85 µm volgens corrosiebescherming - thermisch verzinken. Stalen structurele elementen voorzien van thermische verzinking volgens detailmeetstaat lateien algemeen lateien thermisch verzinkt profielstaal PM aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Inbegrepen in de eenheidsprijs van het gevelmetselwerk. L-vormige stalen profielen ter ondersteuning van het parement. Specificaties Volgens studie en bestek stabiliteit. Behandeling van het staal: thermisch verzinkt, minimum laagdikte 85 µm volgens corrosiebescherming - thermisch verzinken. Lateien voorzien van themrische verzinking volgens toepassing, studie stabiliteit lateien regelbare consoles lateien regelbare consoles/niet-zichtbaar lateien regelbare consoles/niet-zichtbaar thermisch verzinkt PM Thermisch verzinkte stalen consoles voor het realiseren van baksteenlateien boven brede raam- en deuropeningen. De consoles zijn na plaatsing niet meer zichtbaar. De regelbare consoles laten een doorlopende spouw toe zodat een goed aansluitende laag thermische isolatie geplaatst kan worden. De elementen verzekeren de continuïteit van de isolatie. Het contact tussen de verankeringen en de dragende structuur is minimaal zodat de warmteverliezen beperkt worden. aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Inbegrepen in de eenheidsprijs van het gevelmetselwerk. Specificaties Staalsoort: volgens toepassing Kwaliteit (lasbaarheid): volgens noodzaak Behandeling van het staal: thermisch verzinkt, minimum laagdikte 85 µm volgens corrosiebescherming - thermisch verzinken. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 68

142 De console bestaat uit een geplooid staalplaatje in lusvorm voor de bevestiging en een driehoekige plaat, gelast op de hoeklijn, om de afstand tot de structuur te verzekeren. De achterzijde van de lusvorm is voorzien van een inkeping voor het plaatje waarmee de hoogte wordt geregeld. De regelplaat zorgt voor een continue regeling van de hoogte en voor de automatische blokkering van de console bij de definitieve bevestiging. Dit blokkeringssysteem mag geen buiging veroorzaken in de bevestigingsbouten. Elk systeem welke een tweede handeling noodzaakt voor het blokkeren of een buiging veroorzaakt in de bevestigingsbouten is verboden. Om een diepere slag te realiseren is aan de hoeklijn een plaat gelast en verstevigd met de nodige driehoekige platen zodanig da een T-element ontstaat om de diepere raamslagen te kunnen bekleden met gevelparament. De stalen hoeklijn heeft een dikte van minimum 4 mm. Om de onzichtbare ondersteuning van metselwerk te kunnen verwezenlijken. Waar nodig worden kleine perforaties aangebracht in de hoeklijn, zodat speciale ophangbeugels in de verticale mortelvoeg kunnen geplaatst worden. Een eerste waterdichtingsslab wordt boven de console bevestigd en op de hoeklijn geplaatst. Een tweede waterdichtingsslab wordt achter de console bevestigd en wordt tussen het schrijnwerk en de onderste steen geplaatst. De metselwerkopvanging wordt warm verzinkt na assemblage. De bevestigingen worden voorzien in hetzelfde materiaal als de metselwerkopvanging en zijn aangepast aan de aard van de draagstructuur (gewapend beton of volle metselwerkblokken zijn te voorzien ter hoogte van de bevestigingen, bij bevestiging in silicaatsteen dient te worden gecontroleerd of deze de voorziene krachten, bepaald door het studiebureau van de fabrikant, wel kan opvangen). De fabrikant zal een berekeningsnota en een inplantingsplan afleveren, welke goedgekeurd dient te worden door de architect en het studiebureau. De aannemer moet de bepalingen van deze documenten naleven. De bevestiging in gewapend beton wordt verwezenlijkt d.m.v. inslagankers of ankerrails - welke vooraf ingestort worden in het beton -, carrosseriesluitringen en de regelplaat die past in de inkeping aan de rugzijde van de console. Het bevestigingssysteem wordt aangepast aan de aard van de draagstructuur. De ondersteuningsconsoles voor metselwerk worden gescheiden van de betonnen lateien / het metselwerk in snelbouwsteen door thermische onderbrekingsplaten. Het gebruik van de onderbrekingsplaten laat toe om de thermische verliezen te verminderen. Deze thermische onderbrekingsplaten worden geplaatst tussen de consoles en de betonnen lateien. De bevestigingsbouten van de consoles doorkruisen de thermische onderbrekingsplaten. De thermische onderbrekingsplaten laten toe dat de drukplaatjes van de consoles bij het instellen van de juiste hoogte steeds tegen de thermische onderbrekingsplaten steunen. De thermische onderbrekingsplaten zijn gemaakt op basis van een polymeermateriaal van dikte 6mm en λ = 0,16W/mK. Deze zijn bestendig tegen corrosie. Dit lot omvat tevens de noodzakelijke achterliggende structuur die geschikt is voor de verankering van de consoles en de opvang van het gevelparament. Alle nodige hulpstukken: opleg, verankering, beugels, ophangbeugels,... zitten vervat in de eenheidsprijs voor de plaatsing van dit element. De fabrikant bepaalt de afmetingen van het hoekprofiel, de consoles en hun onderlinge afstand i.f.v. de optredende belasting en spouwbreedte. Een berekeningsnota en plaatsingsschema moeten voor de plaatsing ter goedkeuring voorgelegd worden aan de architect en stabiliteitsingenieur. Het systeem voorziet in de nodige hulpstukken, vulplaten en stelplaten om een zuiver waterpas en rechtlijnige montage toe te laten. Gebeurlijke beschadigingen aan de zinklaag moeten voorafgaandelijk worden hersteld zoals beschreven in art corrosiebescherming - thermisch verzinken. Om het systeem onzichtbaar te verwerken wordt het hoekprofiel juist boven de rollaag geplaatst. Speciale rollaagbeugels, die aan het hoekprofiel gehaakt kunnen worden, zorgen voor het ophouden van de rollaag. Elke tweede of derde steen van de rollaag wordt een beugel geplaatst in de verticale voeg. Er worden minimaal 4 beugels voorzien per lm. De verankering in de achterliggende structuur gebeurt volgens de voorschriften van de fabrikant. Afhankelijk van de draagstructuur en de randafstanden wordt de console bevestigd met keilbouten, chemische ankers, ingebetonneerde ankerrails met hamerkopbouten, enz. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 69

143 Onzichtbare ondersteuning van het gevelmetselwerk in horizontaal verband boven raam- en deuropeningen hulpstukken algemeen hulpstukken oplegstukken hulpstukken oplegstukken/thermisch verzinkt PM Zie tevens bestek stabiliteit aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Inbegrepen in de prijs van de balken. Specificaties volgens bestek en studie stabiliteit Behandeling van het staal: thermisch verzinkt, minimum laagdikte 85 µm volgens corrosiebescherming - thermisch verzinken. De stabiliteitsplannen vermelden de minimale karakteristieke weerstanden van de oplegstukken, het aantal en type van de bevestigingen. Gebeurlijke beschadigingen aan de zinklaag moeten voorafgaandelijk worden hersteld zoals beschreven in art corrosiebescherming - thermisch verzinken hulpstukken geveldragers hulpstukken geveldragers/thermisch verzinkt PM Thermisch verzinkte stalen regelbare consoles voor de opvang van gevelmetselwerk. Deze consoles laten een doorlopende spouw toe zodat een goed aansluitende laag thermische isolatie geplaatst kan worden. aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Inbegrepen in de eenheidsprijs van het gevelmetselwerk. Specificaties volgens studie fabrikant voor uitvoering dient de studie voorgelegd worden aan ingenieur stabiliteit en architect ter nazicht. Behandeling van het staal: thermisch verzinkt, minimum laagdikte 85 µm volgens corrosiebescherming - thermisch verzinken. De stabiliteitsingenieur of architect heeft op de plannen aangegeven waar de geveldragers voorzien moeten worden. De fabrikant bepaalt de afmetingen van het hoekprofiel, de consoles en hun onderlinge afstand i.f.v. de optredende belasting en spouwbreedte. Een berekeningsnota en plaatsingsschema moeten voor de plaatsing ter goedkeuring voorgelegd worden aan de architect en stabiliteitsingenieur. Het systeem voorziet in de nodige hulpstukken, vulplaten en stelplaten om een zuiver waterpas en rechtlijnige montage toe te laten. Gebeurlijke beschadigingen aan de zinklaag moeten voorafgaandelijk worden hersteld zoals beschreven in art corrosiebescherming - thermisch verzinken. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 70

144 De verankering in de achterliggende structuur gebeurt volgens de voorschriften van de fabrikant. Afhankelijk van de draagstructuur en de randafstanden wordt de console bevestigd met keilbouten, chemische ankers, ingebetonneerde ankerrails met hamerkopbouten, enz. Indien van toepassing vervat in eenheidsprijs regelbare consoles corrosiebescherming algemeen corrosiebescherming thermisch verzinken PM Zie tevens bestek stabiliteit De stalen profielen en bevestigingselementen worden door thermisch verzinken behandeld ter voorkoming van corrosie. Het verzinken gebeurt door onderdompeling van de stalen constructieelementen in een bad met vloeibaar zink. aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Inbegrepen in de respectievelijke eenheidsprijs van de te behandelen profielen, inclusief de corrosiebescherming van de verbindingen en hulpstukken. De bepalingen van volgende normen zijn van toepassing: NBN EN ISO 1461 Door thermisch verzinken aangebrachte deklagen op ijzeren en stalen voorwerpen - Specificaties en beproevingen NBN EN ISO Deel 1 en 2 Zinken deklagen richtlijnen en aanbevelingen voor de bescherming van ijzer en staal in constructies tegen corrosie Staalsamenstelling: Het siliciumgehalte van het staal is < 0,03% of > 0,12% en < 0,23%. Het fosforgehalte van het staal is < 0,045% Bij een siliciumgehalte < 0,03% moet de verhouding silicium en fosfor Si% + 2,5 P % < 0,09 zijn Koolstofgehalte < 0,30% Bij gelaste constructies moet lasmetaal gebruikt worden dat niet meer dan 0,7% Si bevat om overdikten op de lasnaad en mogelijke hechtingsproblemen te voorkomen. De nodige ontluchtingsgaten en in- en uitstroomopeningen moeten voorzien worden. Hieromtrent moeten de raadgevingen van Zinkinfobenelux opgevolgd worden. Alle bouten, moeren, en onderlegringen groter of gelijk aan M8, die worden gebruikt voor de assemblage van de thermisch verzinkte structuren, zullen eveneens verzinkt worden volgens NBN EN ISO De draad in de bouten moet vooraf aangebracht zijn, na het verzinken mogen de bouten geen enkele operatie ondergaan die de zinklaag kan schenden; de draad in de moeren mag eventueel na het verzinken ingesneden worden. In plaats van verzinkte bevestigingsmaterialen mag ook gebruik gemaakt worden van roestvast stalen bevestigingsmiddelen. Het thermisch verzinkbad bevat zink, waarvan het gehalte aan onzuiverheden (andere dan ijzer en tin) niet hoger mag zijn dan 1,5%. VOORBEREIDING Bij het bestellen van het staal moet de aannemer vermelden dat de elementen verzinkt zullen worden. Het staal mag roest en een walshuid van normale dikte vertonen; deze moeten door de verzinkerij verwijderd worden door beitsen in zuur. Het staal moet vrij zijn van lasslakken, lasspetters, verf- en vernisresten, siliconen (lassprays), grof vet, bitumen, residueel zink en markeringen met verf of vet krijt. Indien onderdelen van constructies gemerkt moeten worden kan dit het beste gebeuren d.m.v. slagcijfers of door het aanbrengen van ijzeren merkplaatjes. De lasnaden moeten glad en poriënvrij zijn. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 71

145 Alle mechanische bewerkingen, zoals ponsen, boren, zagen, snijden en lassen moeten voor het verzinken gebeuren. In gevallen waar dit onmogelijk is, moeten de aanwijzingen zoals verder in dit artikel beschreven, gevolgd worden. De te verzinken elementen moeten van hijsogen voorzien zijn. De plaats waar ze aangebracht moeten worden, moet in overleg met de verzinkerij bepaald worden. VERZINKEN Het verzinken moet gebeuren voor de assemblage door bout- of klinknagelverbindingen. De te bekomen laagdikte is afhankelijk van de wanddikte van het staal en kan afgeleid worden uit de betreffende tabellen van NBN EN ISO 1461 (cfr. onderstaand uittreksel uit de tabel voor monsters die niet gecentrifugeerd zijn) Wanddikte (e) van het staal Plaatselijke deklaagdikte in Gemiddelde deklaagdikte in micrometer micrometer e > 6 mm mm < e 6 mm ,5 mm < e 3 mm e 1,5 mm BIJWERKEN VAN ONVERZINKTE PLEKKEN EN BESCHADIGINGEN Indien na het verzinken nog onverzinkte plekken zichtbaar zijn, mogen deze bijgewerkt worden indien de onverzinkte plekken in totaal niet groter zijn dan 0,5% van de totale oppervlakte van het voorwerp en indien een individuele onverzinkte plek niet groter is dan 10 cm2. Indien onverzinkte plekken groter zijn, moet het betreffende voorwerp opnieuw worden verzinkt. Vooraf moeten de bij te werken plekken grondig gereinigd worden door schuren en borstelen. Het bijwerken gebeurt conform NBN EN ISO 1461 d.m.v. één van volgende middelen: Zinkspuiten (volgens NBN EN ISO 2063) Zinkrijke verf met zinkpigment,zinkschilfers of zinkpigment Zinklegeringsstaaf De laagdikte van de bijgewerkte plaatsen moet minimaal 100 µm bedragen. LASSEN VAN THERMISCH VERZINKTE MATERIALEN Indien lassen van de thermisch verzinkte materialen niet vermeden kan worden, moet de zinklaag voor het lassen voorzichtig weggeslepen worden langsheen de laszone. De nodige voorzorgen worden genomen om verdere beschadiging van de zinklaag te voorkomen. Na het lassen worden de lasnaden bijgewerkt volgens onderstaande richtlijnen: ontroesten van de beschadigde delen, verwijderen van eventuele lasslakken door krachtig borstelen of stralen; aanbrengen van twee lagen zinkstofrijke verf (min 90% zink in de droge film), laagdikte circa 80 micronmeter. TRANSPORT EN OPSLAG Bij transport en opslag dienen maatregelen genomen te worden om de vorming van witroest te beperken. Hiertoe dienen de thermisch verzinkte stukken op balken harsvrij hout en onder een lichte helling geplaatst te worden. Bij het stapelen zal men zorgen voor voldoende ruimte tussen de onderdelen, zodat een goede luchtcirculatie kan plaatsvinden. Om de opslagtijd te beperken moet de montage zo snel mogelijk na het verzinken gebeuren. KEURING De keuring gebeurt volgens de richtlijnen beschreven in NBN EN ISO Inspectie van de laagdikte De laagdikte zal gemeten worden met een magnetische laagdiktemeter volgens NBN EN ISO Het controlemonster wordt bepaald volgens de monsternameprocedure zoals vermeld in NBN EN ISO Inspectie van het uiterlijk van de deklaag Bij normale visuele inspectie moet de zinklaag vrij zijn van verdikkingen in de vorm van blaren, ruwheid, scherpe punten die van belang kunnen zijn voor uiterlijk of gebruik. Onverzinkte plekken mogen niet voorkomen. Het optreden van donkere of lichtere grijze plekken of enige oneffenheid op het oppervlak is geen reden voor afkeuring; ook witte vlekken die door het opslaan zijn veroorzaakt, zijn geen reden voor afkeuring, mits de deklaagdikte boven de aangegeven minimumwaarde blijft. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 72

146 Fluxresten zijn niet toegestaan. Zinkassen zijn niet toegelaten op plaatsen waar zij het beoogde gebruik van de thermisch verzinkte voorwerpen of de corrosieweerstand ervan beïnvloeden. Afgekeurde materialen mogen niet terug worden gebeitst en herverzinkt. Thermisch verzinken voor elementen uit staal volgens detailmeetstaat brandbeveiliging algemeen brandbeveiliging brandwerend verfsysteem PM De stalen constructie-elementen worden voorzien van een brandwerend verfsysteem dat opschuimt bij brand en het staal isoleert zodat het staal de bezwijktemperatuur niet bereikt gedurende de vooropgestelde tijd. aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Inbegrepen in de respectievelijke eenheidsprijs van de te behandelen profielen, inclusief de brandwerende bescherming van de verbindingen en hulpstukken. De brandwerende behandelingen zijn steeds inbegrepen in de voorziene kostprijs van de profielen en worden niet apart verrekend. Indien de dikte van de afwerkingsmaterialen en de beschikbare ruimte het toelaten en enkel indien de afwerkingen niet zichtbaar zijn, kan de aannemer een voorstel doen voor een andere brandwerende beschermingswijze met platen of andere. Hij legt in dat geval tijdig zijn voorstellen voor aan het bestuur die het finale oordeel behoudt. Het brandwerend verfsysteem heeft een ETA volgens ETAG 018 Deel 2. De benodigde laagdikte wordt bepaald aan de hand van NBN EN ANB door degene die het brandwerend verfsysteem aanbrengt. Specificaties Het verfsysteem bestaat uit een grondlaag, een brandwerende verflaag en een toplaag Vereiste brandweerstand: R 60 voor de bovengrondse lagen. Aanvullende specificaties Kleur toplaag: RAL kleur naar keuze van het bestuur. VOORBEREIDING De aannemer zal in functie van de geldende brandweervoorschriften en de bepalingen opgenomen in het brandweerverslag bij de vergunning de passende verfsystemen voorstellen en ter goedkeuring voorleggen om de vereiste prestaties te halen. In elke geval dient van de brandbeschermingsmaatregelen na uitvoering door de uitvoerder een attest afgeleverd te worden. Vóór verdere oppervlaktebehandeling plaatsvindt worden walshuid, roestschellen, splinters, lasspatten, vetten, olie, zouten, stof, vuil en andere verontreinigingen van de te behandelen stalen onderdelen verwijderd. De oppervlakken van de te behandelen stalen onderdelen worden voorbewerkt tot een reinheidsgraad Sa 2,5 of beter (volgens NBN EN ISO ). AANBRENGEN VAN HET VERFSYSTEEM Het verfsysteem wordt aangebracht door bekwame vakmensen en volgens de voorschriften van de leverancier van het verfsysteem. De aannemer legt voor uitvoering een technische fiche en de ETA van het brandwerend verfsysteem voor aan de architect. Het staal moet droog zijn en de verwerkingstemperatuur moet liggen tussen de waarden aangegeven in de verwerkingsvoorschriften van de leverancier. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 73

147 Na de voorbereiding van het staaloppervlak wordt een grondlaag (primer) aangebracht die geschikt is voor het toegepaste brandwerende verfsysteem (zie hiervoor ETAG 018 en onderscheid in primergroepen). Vervolgens wordt de brandwerende verflaag aangebracht volgens de verwerkingsvoorschriften van de fabrikant. Indien nodig wordt de benodigde dikte van de brandwerende verflaag bereikt in meerdere lagen. De minimale droogtijd volgens de voorschriften van de fabrikant dient gerespecteerd te worden. Indien een toplaag aangebracht moet worden, moet de brandwerende verflaag volledig droog zijn alvorens de toplaag aangebracht wordt. TRANSPORT EN MONTAGE Bij het transport, (tussen)opslag en montage moet speciale aandacht worden besteed om beschadiging van het verfsysteem tot een minimum te beperken. De instructies van de leverancier hier omtrent moeten gevolgd worden. Beschadigde oppervlakken moeten worden gerepareerd volgens de instructies van de leverancier van het brandwerende verfsysteem. Wanneer het brandwerende verfsysteem niet op de bouwplaats is aangebracht, moeten nog niet-beschermde onderdelen, waaronder de boutverbindingen, op de bouwplaats worden beschermd. Hierbij moet de grootste laagdikte worden aangehouden van de twee te verbinden stalen onderdelen. KEURING De volgende testen worden door de uitvoerder van het brandwerend verfsysteem uitgevoerd. De kosten voor deze testen zijn inbegrepen in de eenheidsprijs van onderhavig artikel. Voordat de brandwerende verflaag wordt aangebracht, dient de laagdikte van de primer gecontroleerd te worden. De laagdikte moet voldoen aan de minimum én maximum laagdikte voor zover van toepassing volgens de documentatie van de leverancier van het brandwerende systeem. De droge laagdikte van de brandwerende verflaag wordt gecontroleerd volgens NBN EN ISO Verven en vernissen - Bepaling van de filmdikte conform de richtlijnen van NBN EN ISO Verven en vernissen - Corrosiebescherming van staalconstructies door beschermende verfsystemen - Deel 5: Beschermende verfsystemen. Geen enkele laagdikte mag minder zijn dan 80% van de vereiste laagdikte. Indien de laagdikte niet voldoende is, moet de brandwerende verflaag worden opgedikt tot de vereiste laagdikte volgens de voorschriften van de leverancier van het brandwerende systeem. Bij zichtbaar blijvende elementen moet een visuele inspectie van de toplaag gebeuren. Deze inspectie dient plaats te vinden op de zichtvlakken met het blote oog, loodrecht op het oppervlak, op een afstand van 3 meter voor binnentoepassingen en 5 meter voor buitentoepassingen. Op deze afstand mag de deklaag geen rimpels, zakkers, lopers, insluitingen, kraters en andere onregelmatigheden vertonen die als storend worden ervaren. Bij twijfel wordt ook de hechting van het verfsysteem bepaald volgens NBN EN ISO 2409 Verven en vernissen Ruitjesproef. Geen enkel resultaat mag slechter zijn dan klasse 2. Brandwerende behandeling van alle stalen elementen ifv het bekomen van de vereiste brandweerstand. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 74

148 DEEL 3 DAKWERKEN 30. DAKOPBOUW HELLEND DAK dakopbouw hellend dak - algemeen dakopbouw hellend dak - stabiliteitsstudie PM houten dakstructuur algemeen FH st houten dakstructuur - muurplaten FH m houten dakstructuur - gordingen houten dakstructuur - gordingen/massief hout PM houten dakstructuur - keperwerk PM houten dakstructuur - keperspanten PM houten dakstructuur - bakgootconstructies FH m onderdak - algemeen onderdak - platen onderdak - platen/vezelcement FH m tengel- & panlatten algemeen PM THERMISCHE ISOLATIE HELLEND DAK thermische isolatie hellend dak - algemeen isolatieplaten tussen dakstructuur algemeen isolatieplaten tussen dakstructuur - MW isolatieplaten tussen dakstructuur MW/20 cm FH m binnenfolie - algemeen binnenfolie damprem FH m DAKBEDEKKING HELLEND DAK dakbedekking hellend dak - algemeen dakbedekking hellend dak - prestaties leien - algemeen leien vezelcement FH m toebehoren hellend dak algemeen toebehoren hellend dak dakdoorvoeren PM toebehoren hellend dak verankeringssystemen PM toebehoren hellend dak ladderhaken PM DAKVLOER PLAT DAK dakvloer plat dak - algemeen algemeen - stabiliteitsstudie hellingsbeton - algemeen hellingsbeton - licht isolerend hellingsbeton - licht isolerend/schuimbeton FH m THERMISCHE ISOLATIE PLAT DAK 21 Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 1

149 thermische isolatie plat dak - algemeen isolatieplaten plat dak algemeen isolatieplaten plat dak PUR of PIR isolatieplaten plat dak PUR of PIR/14 cm (2x7cm) FH m dampscherm - algemeen dampscherm gewapend bitumen PM AFDICHTING & AFWERKING PLAT DAK afdichting & afwerking plat dak - algemeen afdichting & afwerking plat dak - waterdichtheidsproeven PM afdichting & afwerking plat dak - waarborgen & attesten PM kunststof dakafdichting - algemeen kunststof dakafdichting - EPDM kunststof dakafdichting - EPDM/gekleefd FH m kunststof dakafdichting - algemeen ballastlaag - algemeen ballastlaag - grind FH m ballastlaag - tegels FH m ballastlaag - geotextiel PM groendak - algemeen groendak - extensief FH m toebehoren plat dak algemeen toebehoren plat dak dakdoorvoeren PM toebehoren plat dak verankeringssystemen PM toebehoren plat dak valbeveiliging toebehoren plat dak valbeveiliging/vaste ankerpunten FH st toebehoren plat dak valbeveiliging/lijnsysteem FH m DAKLICHTOPENINGEN daklichtopeningen - algemeen dakvlakramen - algemeen dakvlakramen - hout dakvlakramen - hout/wentel FH st DAKRANDEN EN KROONLIJSTEN dakranden en kroonlijsten - algemeen slabben, loketten en aansluitbanden - algemeen slabben, loketten en aansluitbanden - metaal slabben, loketten en aansluitbanden - metaal/lood PM slabben, loketten en aansluitbanden - metaal/zink PM slabben, loketten en aansluitbanden - membranen slabben, loketten en aansluitbanden - membraan/epdm PM DAKWATERAFVOER dakwaterafvoer - algemeen 38 Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 2

150 bakgootdichtingen - algemeen bakgootdichtingen metaalbladen bakgootdichtingen metaalbladen/zink FH m afvoerpijpen - algemeen afvoerpijpen - kunststof afvoerpijpen - kunststof/pvc FH m afvoerpijpen - metaal afvoerpijpen metaal/aluminium FH m eindstukken - algemeen eindstukken - gegoten aluminium PM toebehoren - algemeen toebehoren - dakkolken en tapbuizen PM toebehoren - draad- en bolroosters PM toebehoren - balkonafvoerputjes PM toebehoren - noodspuwers FH st 44 Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 3

151 30. DAKOPBOUW HELLEND DAK dakopbouw hellend dak - algemeen dakopbouw hellend dak - stabiliteitsstudie PM STABILITEITSSTUDIE GELEVERD DOOR DE BOUWHEER De kosten voor het opmaken van de stabiliteitsstudie zijn ten laste van de bouwheer. De studie is toegevoegd aan het aanbestedingsdossier. De berekeningen zijn uitgevoerd op basis van Eurocode 5 Ontwerp en berekening van houtconstructies (NBN EN 1995). De aannemer gaat na of de structuurelementen kunnen worden uitgevoerd volgens de uitvoeringsdocumenten van het studiebureau en of zich geen onderlinge anomalieën voordoen houten dakstructuur algemeen FH st Realisatie van alle kap- en bakgootconstructies uit te voeren in timmerhout. De kapconstructie omvat het geheel van spanten, gordingen, muurplaten, kepers, nokruiterlatten,..., met inbegrip van de nodige raveelconstructies en de verankeringen aan de onderliggende constructies. De werken omvatten: het plaatsen van stellingen en/of tijdelijke ondersteuning. het schaven en/of schuren van het hout, de voor- en/of nabehandelingen van het hout; de levering, het op maat verzagen en het ter plaatse monteren van het daktimmerwerk; het maken van de nodige raveelconstructies voor daklichtopeningen, doorbouwen en openingen; alle nodige opleg- en bevestigingsmiddelen: verankeringsijzers, beugels, bandijzers, haken, nagelplaten, draagschoenen, bouten, klissen, nagels, stekken, vijzen, doken, lijmen, ; de vereiste windverbanden en/of kettinglijnen; de nodige vochtisolaties bij de opleg of het inwerken in muren; het afdoende beschermen van de reeds uitgevoerde werken. Gezien de aard van het dak omvat lot ook het tussenliggend plat dak tussen de twee hellende vlakken, de hiervoor noodzakelijke hellingsspieën, water bestendige beplating, uittimeren van de aansluiting en opstand van het tussenliggende plat dak. meeteenheid: per stuk meetcode: geheel van de houten dakstructuur per woning Materialen STRUCTUURHOUT Massief structuurhout beantwoordend aan de de bepalingen van STS 04.1 en STS 31. Het hout moet gesorteerd en gemarkeerd zijn volgens NBN EN Het hout moet voorzien zijn van een CE-markering met aanduiding van de sterkteklasse volgens NBN EN Hout voor dragende toepassingen - Sterkteklassen. De toegelaten toleranties beantwoorden aan klasse 2 volgens NBN EN Hout voor dragende toepassingen - Naaldhout en populier - Afmetingen, toegelaten afwijkingen. Het hout heeft een FSC- of PEFC-label en de leverancier is FSC of PEFC CoC-gecertificeerd. De houtvochtigheid bedraagt maximaal 20%. Bij naaldhout met een sectie groter dan circa 6 cm x15 cm mag de houtvochtigheid bij plaatsing slechts 16% bedragen. Alle structuurhout wordt behandeld minimaal beantwoordend aan een procédé A2.1 volgens STS 04.3 of heeft een natuurlijke duurzaamheidsklasse 2. Alle hout dat in aanraking komt met metselwerk wordt geschilderd met 2 lagen vochtwerende verf. Stalen verbindingsstukken worden geschilderd met 2 lagen roestwerende verf. Bebordingen waar achteraf zink of koperbladen op worden geplaatst, mogen niet in aanraking komen met behandeld hout. De tussenvoeging van een aangepaste noppenfolie of dergelijke is noodzakelijk. Gewrongen werkstukken zullen worden geweigerd. Gebogen werkstukken hebben een maximaal toegelaten doorhang van 8 mm op 2 m lengte. Het hout met scheuren, waarvan de diepte op een willekeurige plaats groter is dan 1/20 van de overeenstemmende afmeting van het gezaagde hout, wordt afgekeurd. Blauw (vrij van rot) en zwarte wormsteken worden enkel geduld in hout voor tijdelijk werk en/of in hout dat verduurzaamd wordt door langdurige onderdompeling, onder vacuüm of onder druk. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 4

152 GELAMINEERD HOUT Bij grote overspanningen kan gebruik gemaakt worden van lagengelijmd of gelamineerd structuurhout ( Laminated Veneer Lumber = LVL), beantwoordend aan de bepalingen van STS en NBN EN Houtconstructies - Gelamineerd fineerhout voor dragende toepassingen - Eisen. Na fabricage is het vochtgehalte van LVL maximum 12% en worden de LVL-elementen verpakt in een plastiek folie, waardoor het vochtgehalte niet meer kan wijzigen tijdens het transport. Het product is CE-gecertificeerd, met aanduiding van de sterkteklasse volgens NBN EN De LVL-structuurelementen hebben een FSC- of PEFC-label en de leverancier is FSC of PEFC CoCgecertificeerd. Gelamineerde constructie elementen worden beschermd met een procédé A2 volgens STS LIJMEN Lijmen voor houten structuurelementen voldoen aan de bepalingen van NBN EN 301 (UF, MUF en RF lijmen), NBN EN (PU lijmen) of NBN (caseïnelijmen). Indien contact met water mogelijk is, moet een lijm van het type I (volgens NBN EN 301) toegepast worden. Bij toepassing van de lijm in klimaatklasse 1 en 2 (volgens Eurocode 5) kan een lijm van het type II (volgens NBN EN 301) toegepast worden. OPLEG- & BEVESTIGINGSMATERIALEN Alle opleg- en bevestigingsmaterialen nodig om de houten structuurelementen aan elkaar te bevestigen of met de constructie te verbinden. De nodige maatregelen moeten genomen worden om de opleg- en bevestigingsmaterialen te beschermen tegen corrosie. De bepalingen van hoofdstuk 4 Duurzaamheid van Eurocode 5 zijn van toepassing. Tabel 4.1 in dit hoofdstuk geeft de minimale vereisten voor de bescherming van bevestigingsmiddelen tegen corrosie. Schroeven (incl. houtdraadbouten), nagels en nieten voor de onderlinge bevestiging van de houten structuurelementen voldoen aan de bepalingen van STS 31 en NBN EN Getande metalen hechtplaten voor de verbinding van houten structuurelementen zijn gegalvaniseerd (380 gr/m²) en voldoen aan de bepalingen van STS 31 en NBN EN De aannemer legt voor uitvoering een technische fiche van de metalen verbindingsplaten voor. Metalen draagschoenen zijn vervaardigd uit verzinkt plaatstaal of roestvrij staal. Het verzinkt staal heeft een elasticiteitsgrens van minstens 250 N/mm² en een treksterkte van minstens 330 N/mm² (S250 GD). De verzinking voldoet aan de kwaliteit Z275 volgens NBN EN Zij maken het onderwerp uit van een ETA, conform ETAG 015. De aannemer zal voor de aanvang van de werken een volledige technische documentatie, met inbegrip van een exemplaar van de Europese Technische Goedkeuring (ETA) afleveren aan het Bestuur. Deze documentatie zal een lijst bevatten van de karakteristieke waarden van de weerstanden van de balkschoenen. De stabiliteitsplannen vermelden de minimale karakteristieke weerstanden van de schoenen, het aantal en type van de te gebruiken nagels. De uitvoering van houten dakconstructies moet beantwoorden aan de vereisten van STS 31 Timmerwerk en NBN B , aangevuld met de toleranties voor pannendaken volgens TV 240 Pannendaken. De samenstelling van de dakvorm is zoals aangegeven op de plannen, doorsneden en detailplannen. Bij toepassing van bouwwerken met topgevels zal de dakschrijnwerker zo snel mogelijk zijn nokbalken of eindkepers plaatsen en hiertoe aanwijzingen geven aan de ruwbouwer. Het hout wordt zo opgeslagen dat het afdoende beschermd is tegen mogelijke weersinvloeden, vocht, beschadiging of vervuiling. Contact met de grond moeten worden vermeden. De getimmerde stukken moeten met de grootste zorg samengevoegd en bevestigd worden met aangepaste verbindingsmiddelen. Verbindingen met spijkers, schroeven, bouten, hechtplaten en draagschoenen moeten hierbij beantwoorden aan de respectievelijke bepalingen van STS 31. Getimmerde stukken die in het metselwerk worden ingekeept, alsmede de zijden van de samenvoegingen, de inkepingen en de gaten bestemd om het ijzerwerk te ontvangen moeten vooraf van twee lagen roestwerende verf voorzien worden. Spanten en kepers, palende aan metselwerk worden eraan verankerd door middel van bouten van voldoende sterkte. Waar te voorzien moeten de nodige aansluitingen en/of tussenvoegingen met vochtweringen, luchtdichtheidschermen en/of isolatiematerialen in coördinatie met het timmerwerk uitgevoerd worden houten dakstructuur - muurplaten FH m3 Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 5

153 meeteenheid: m3 meetcode: nominale secties van de ongeschaafde muurplaten. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Muurplaten op te leggen op de beëindiging van het binnenspouwblad, bestemd als aanzet voor het keperwerk / het spantendak / de bakgootconstructie. Specificaties Houtsoort: Noords grenen (PNG) nr. 414 van NBN de Com volgens NBN 272. Houtverduurzaming: procédé A2.1 /... volgens NBN EN 351 Sterkteklasse volgens NBN EN 338: minimum C 24 studie en bestek stabiliteit Houtsecties volgens NBN 219: overeenkomstig detailplannen en studie stabiliteit Aanvullende specificaties (te schrappen door ontwerper indien niet van toepassing). Timmerhout is steeds 4 zijdig geschaafd, voor een vlotte en veilige verwerking. Er zal geen gebruik worden gemaakt van vingergelast bouwhout volgens NBN EN 385. De muurplaten worden verankerd aan de ruwbouw door middel van draadstangen uit RVS staal. De bevestiging gebeurt h.o.h. maximaal om de 60 cm. Aanvullende uitvoeringsvoorschriften (te schrappen door ontwerper indien niet van toepassing) Onder de muurplaat wordt een vochtisolatie geplaatst, bestaande uit een gewapende PE-folie van minimum 0,45 mm dik. Luchtdichtheidsvoorzieningen: geheel wordt langs binnenzijde luchtdicht afgewerkt door de plaatsing van een damprem tegen de isolatie die verkleefd wordt met daartoe geschikte verlijmingsmiddel op de ringbalk (2 kleeflijnen). Naderhand dient hier over met een luchtdicht materiaal (bv. Pleister) tegenaan gewerkt worden houten dakstructuur - gordingen Gording- en nokbalken, aangewend voor het realiseren van de overspanningen van muur tot muur, en/of de gordingbalken aangewend in traditionele tussenspantconstructies. Zij vormen samen de hoofddraagstructuur voor de er bovenliggende kepers of sandwichpanelen houten dakstructuur - gordingen/massief hout PM aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Inbegrepen in art Gordingsbalken en nokbalken uit massief hout volgens STS Specificaties Houtsoort: Noords grenen (PNG) nr. 414 van NBN 199 2deCom volgens NBN 272. Houtverduurzaming: procédé A2.1 volgens NBN EN 351 Sterkteklasse volgens NBN EN 338: minimum C 24 Secties gordingen (volgens NBN 219): overeenkomstig de aanduiding op plan en studie stabiliteit Secties nokbalken volgens NBN 219: overeenkomstig de aanduiding op plan en studie stabiliteit Maximale doorbuiging (berekend volgens de zeldzame belastingscombinatie): zie bestek en plannen stabiliteit. van overspanning Aanvullende specificaties (te schrappen door ontwerper indien niet van toepassing) Timmerhout is steeds 4 zijdig geschaafd, voor een vlotte en veilige verwerking. Er zal geen gebruik worden gemaakt van vingergelast bouwhout volgens STS en NBN EN 385. De uitvoering gebeurt overeenkomstig de aanduidingen op plan en beantwoordt aan STS 31.2.: Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 6

154 De gordingen worden ingemetseld en verankerd in het metselwerken en/of verbonden met de dwarsspanten door middel van houten steunen of verstevigde hoekijzers. Elementen worden onderling verbonden door middel van aangepaste lassen met bouten / nagelplaten /... De hoogte van de nokruiterlat is aangepast aan de aard en vorm van de vorsten. Uitwerken van dakopstanden, aansluitingen met het hellend dak zitten hierin vervat. Dakconstructie hellend en plat dak tussen dakkapel en aanpalende buur houten dakstructuur - keperwerk PM Dragend keperwerk voor hellende daken en/of overkragende elementen. Het werk omvat ook het maken van de nodige raveelconstructies voor daklichtopeningen, doorbouwen en openingen. Alle behandelde metalen verbindings- en verankeringselementen zijn in de eenheidsprijs begrepen. aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Inbegrepen in art Specificaties Houtsoort: Noords grenen (PNG) nr. 414 van NBN 199 2deCom volgens NBN 272. Houtverduurzaming: procédé A2.1 /... volgens NBN EN 351 Sterkteklasse volgens NBN EN 338: minimum C 24 Kepersecties: overeenkomstig de aanduiding op plan / minimum 60x60 mm Maximale doorbuiging (berekend volgens de zeldzame belastingscombinatie): zie bestek stabiliteit van overspanning Aanvullende specificaties (te schrappen door ontwerper indien niet van toepassing) Timmerhout is steeds 4 zijdig geschaafd, voor een vlotte en veilige verwerking. Er zal geen gebruik worden gemaakt van vingergelast bouwhout volgens NBN EN 385. De uitvoering gebeurt overeenkomstig de aanduidingen op plan en beantwoordt aan STS 31.2: De kepers worden hart op hart gemeten geplaatst op 0,33 / 0,40 / 0,45 / cfr. studie stabiliteit m. De kepers worden op de gordingen vastgenageld. Per steunpunt worden 2 nagels ingeslagen. De lengte van de nagels is gelijk aan tweemaal de hoogte van de te bevestigen keper. Alle lassen worden schrankend ten opzichte van de steunen / gordingen uitgevoerd en gebeuren door een schuine las met een lengte die gelijk is aan 2,5-maal de hoogte van de keper, deze las ligt boven de gording en wordt genageld. Tegen wanden uit metselwerk of beton worden de kepers bevestigd met keilbouten, de afstand tussen de bouten bedraagt maximaal 0,60 m. Aanvullende uitvoeringsvoorschriften (te schrappen door ontwerper indien niet van toepassing) Het uitvullen van de kepers tegen de wanden wordt uitgevoerd met watervast verlijmde multiplex volgens index van STS houten dakstructuur - keperspanten PM Kapconstructies samengesteld uit keperspanten, muurplaten, nokbalken, nokruiterlatten, andere constructie-elementen van hellende daken. aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Inbegrepen in art Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 7

155 Specificaties Houtsoort en kwaliteit: Noords grenen (PNG) nr. 414 van NBN 199 2de/3de Com volgens NBN 272. Houtverduurzaming: procédé A2.1 (volgens NBN EN 351) Sterkteklasse volgens NBN EN 338: minimum C 24 Kepersecties volgens NBN 219: overeenkomstig de aanduiding op plan Maximale doorbuiging (berekend volgens de zeldzame belastingscombinatie): zie bestek stabiliteit van overspanning Aanvullende specificaties (te schrappen door ontwerper indien niet van toepassing) Timmerhout is steeds 4 zijdig geschaafd, voor een vlotte en veilige verwerking. De uitvoering gebeurt overeenkomstig de aanduidingen op plan en beantwoordt aan STS De keperspanten worden geplaatst met een tussenafstand h.o.h. van 0,45 / 0,60 /... m zie studie en bestek stabiliteit. Het geheel wordt degelijk vergaard en geplaatst. De plankenspanten moeten ca 3 cm afstand houden van de puntgevels en de horizontale trekkers van alle spanten moeten volkomen waterpas liggen. De nokbalk is uit één stuk genageld tussen de toppen van de spanten. De nokruiterlat is aangepast aan de aard en vorm van de vorsten. De verbindingen met spijkers en bouten beantwoorden aan de bepalingen van bijlage aan STS 31. Aanvullende uitvoeringsvoorschriften (te schrappen door ontwerper indien niet van toepassing) De keperspanten worden aan de ruwbouwconstructie verankerd door middel van draadstangen in RVS De keperspanten worden met elkaar verbonden door houten kettingen met sectie: afmetingen maximaal geschikt om te plaatsen tussen spanten De muurplaten worden verankerd aan de ruwbouw d.m.v. / draadstangen uit RVS Onder de muurplaat wordt een vochtisolatie geplaatst. Betreft keperspanten cfr. uitvoeringsplannen, studie en bestek stabiliteit houten dakstructuur - bakgootconstructies FH m Houten draagconstructie voor houten bakgoten, gesitueerd aan de voet van of in het dak. De uitbekleding van de bakgootconstructies wordt beschreven in hoofdstuk 37, de dichting van de bakgoten in hoofdstuk 38. meeteenheid: per lopende m meetcode: de grootste lengte gemeten aard van de overeenkomst: Forfaitaire hoeveelheid (FH) Specificaties Houtsoort en kwaliteit: Noords grenen (PNG) nr. 414 van NBN de Com volgens NBN 272. Houtverduurzaming: procédé A2.1 /... volgens NBN EN 351 Sterkteklasse volgens NBN EN 338: C24 Secties gootklossen: minimum 63x72 mm (volgens NBN 219) Gootbodem & binnenboeibord: WBP-multiplex, dikte 18 /.. mm. Volgens de aanduidingen op de plannen en de detailtekeningen. Tussenafstand gootklossen (h.o.h.): maximum 0,40 m. Uitkraging: overeenkomstig aanduiding op plan Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 8

156 Ze dragen over de volledige muurdikte en worden tegen de dakkepers, de gordingen of de muurplaten vastgenageld. Minimaal om de 3 klossen worden ze aan het metselwerk verankerd. De aannemer treft tevens alle nodige voorzorgen om het knikken van de dakgoot te voorkomen. De buitenrand van de dakgoot wordt gevormd door een doorlopende keper, met dezelfde sectie als de gootklossen en die tegen de klossen genageld wordt en/of verbonden met nagelplaten. Inbegerepen alle toebehoren (multiplex, isolatie, hellingslatten, uitvullatten) om tot een afgewerkt geheel beschreven in de detailttekening en plannen te komen Het betreft een verholen bakgootconstructie uit te voeren overeenkomstig de principedetailtekening. De werken omvatten de volledige houten constructie, inclusief het uittimeren van de bodem in helling en de bevestiging van de bakgootconstructie aan de onderliggende ruwbouwstructuur. De bagkootconstructie wordt vervolgens afgewerkt met een zinken gootbekleding. Aanvullende uitvoeringsvoorschriften (te schrappen door ontwerper indien niet van toepassing) Het afschot in de goot wordt gevormd door vulstukken die op de gootklossen genageld worden. Ze hebben dezelfde breedte als deze klossen. Hierdoor wordt een inwendige helling van de gootbodem van 1 cm/m bekomen. De onderliggende structuur is van dien aard dat deze toelaat hierop een deksteen te plaatsen en deze voldoende en waterdicht te verankeren. Verholen bakgoot constructie thv. Hellend dak voorgevel onderdak - algemeen Levering en plaatsing van een regendicht en winddicht onderdak aan de buitenzijde van de thermische isolatielaag van de hellende dakopbouw, met inbegrip van alle bevestigings- en afdichtingsmiddelen, alsook de bijhorende tengellatten. De panlatten worden bij de eenheidsprijs van de pannen gerekend. Materialen De onderdakmaterialen (platen, membranen, folies) zijn waterkerend maar dampdoorlatend en beantwoorden aan de bepalingen van TV De bijhorende tengellatten zijn van timmerhout, 3de kwaliteit volgens NBN 272 en beantwoorden aan STS De latten hebben een preventieve behandeling ondergaan, beschermingsprocédé A3 volgens NBN EN 335. Naargelang het materiaaltype gebeurt de uitvoering volgens de bepalingen van TV en de richtlijnen van de fabrikant. De dakbedekkingswerken moeten zo snel mogelijk na het plaatsen van het onderdak uitgevoerd worden, in overeenstemming met de UV-bestendigheid ervan. Gedurende de uitvoering worden de nodige voorzieningen getroffen om het hemelwater af te voeren buiten de ruwbouwconstructie. De aansluiting van het onderdak ter hoogte van dakdoorbrekingen (schoorstenen, ventilatieelementen, dakvlakramen) moeten het water afleiden d.m.v. aangepaste opstanden, aansluitmanchetten en/of gootstukken en worden waterdicht afgewerkt (binnenzijde luchtdicht). Om windeffecten rond de dakvoet te beperkten is deze best open. De opening wordt voorzien van een muis- en vogelschroot. De aannemer neemt de nodige voorzorgen tegen beschadiging van het onderdak. Keuring Het onderdak biedt de onderliggende dakisolatie een volledige bescherming tegen stof, insijpelend water, regen of stuifsneeuw die door de druk van de wind onder de pannen wordt geblazen. De uitvoering garandeert een efficiënte afvoer van alle onder de dakbedekking indringend vocht, dat via het onderdak aan de dakvoet moet kunnen afwateren naar de voorziene goten onderdak - platen onderdak - platen/vezelcement FH m2 Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 9

157 meeteenheid: per m2 meetcode: netto dakoppervlakte gemeten vanaf de onderzijde, zonder rekening te houden met overlappingen. Openingen kleiner dan 1m2 worden niet afgetrokken. De tengellatten zijn in de eenheidsprijs begrepen. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Vezelcementplaten vervaardigd op basis van een homogeen mengsel van portlandcement, minerale toeslagstoffen, organische en synthetische vezels. Zij beantwoorden aan NBN EN Stijve onderlagen voor schubvormig gelegde dakbedekkingen - Definities en eigenschappen. De platen zijn dun en stijf, maar voldoende buigsoepel bij verwerking. Zij zijn dampdoorlatend en capillair. Specificaties Dikte: minimum 3 /... mm. Afmetingen: geleverd in platen van ca. 3 m2 (1200x2500mm) Volumemassa: 1400 (DG-dubbel geperst) kg/m3 Equivalente luchtlaagdikte sd volgens NBN EN 1931 of NBN EN ISO 12572: ca 0,20 m Waterabsorptie: circa 30 (DG) / 40 (G of EG) % van het droge gewicht Buigweerstand loodrecht op de vezels: minstens 20 N/mm2 Brandreactie: klasse A2-s2,d0 volgens NBN EN De platen worden in zo groot mogelijke afmetingen geplaatst. Beschadigde plaatdelen mogen niet worden verwerkt. De platen worden dwars op de kepers of spanten geplaatst, met de langste zijde horizontaal en met de meest gladde zijde naar boven. Men zorgt er voor dat de zijdelingse naad van de onderliggende plaat juist boven een keper valt. In de hellingsrichting overlappen de horizontale naden elkaar volgens de dakhelling respectievelijk minimum 72 mm (45 ) (volgens TV 240 tabel 4). Verticaal overlappen de platen minimum 30 mm, hetzij de zijdelingse naad juist boven een keper valt en de naden kunnen worden bedekt met een tengellat. Ter hoogte van elke keper wordt op de platen een tengellat bevestigd, minimaal om de 50 cm genageld met verzinkte / roestvaste nagels die minimaal 27 mm in de keper dringen. Ter hoogte van een overlapping van 2 platen wordt de tengellat onderbroken of dunner gemaakt. Aanvullende uitvoeringsvoorschriften (te schrappen door ontwerper indien niet van toepassing) Op de breuklijn van de kielgoten wordt over de gehele lengte, en met ruime overlapping aan beide kanten, een folie in gewapend en niet geperforeerd polyethyleen aangebracht. Onderdak ter hoogte van de hellende vlakken tengel- & panlatten algemeen PM aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM) Respectievelijk inbegrepen in de prijs van het onderdak en de dakbedekking. Materialen De tengel- en panlatten zijn van timmerhout volgens STS 04.1, 3 kwaliteit volgens NBN 272. Specificaties Houtsoort: Rood Noords grenen (PNG) nr. 414 of Europees grenen nr. 107 of Inlands naaldhout volgens NBN 199 Houtverduurzaming: procédé A2.1 volgens NBN EN 351 (met behandelingscertificaat) Secties: aangepast aan de voorziene dakpan of lei, de afstand tussen de kepers en de dakhelling tengellatten: minimum 26x32 /... mm panlatten: conform tabel 5 van TV 240 en minimum 32x32 / mm. Nagels: verzinkt / roestvast Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 10

158 Plaatsing van de tengel- en panlatten volgens en van TV 240 en de richtlijnen van de fabrikant van de pannen. Het voorziene onderdak wordt ingeklemd tussen de tengellatten en de dakconstructie. De tengellatten hogen de panlatten zodanig op dat de pannen of leien nergens rechtstreeks het onderdak kunnen raken. De panlatten worden op iedere kruising stevig vernageld. Zij worden met gelijke tussenafstanden, waterpas en evenwijdig aangebracht. De onderste panlat moet in die mate worden verhoogd dat de onderste rij pannen of leien die erop rust niet neerwaarts kan knikken. De tengel en panlaten worden bevestigd met nagels die minimaal 27 mm in de drager dringen. Tengel- en panlatten hellend dak. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 11

159 31. THERMISCHE ISOLATIE HELLEND DAK thermische isolatie hellend dak - algemeen Deze post omvat: de levering en verwerking van de isolatiematerialen, en indien voorzien de binnenfolie. de levering en plaatsing van de eventuele aangepaste bevestigingstoebehoren. de eventuele voorlopige beschermingsmaatregelen. Materialen De isolatiematerialen zijn rotbestendig, niet onderhevig aan krimp en hebben een geringe wateropname. Ze mogen geen voedingsbodem vormen of doen ontstaan voor ongedierte, bacteriën of schimmels en tasten de andere bouwelementen niet aan. Beschadigde plaatdelen mogen niet verwerkt worden. Enkel producten waarvan de hierna vermelde λ-waarde kan aangetoond worden met de gedeclareerde λd-waarde vermeld in de CE-marking, ATG-H of ETA, of met de rekenwaarde λui vermeld in EPB-productgegevensdatabank (EPBD) worden aanvaard. De λ-waarde moet geldig zijn voor de toegepaste plaat- of laagdikte(s). Vooraleer de dakisolatie aan te brengen, gaat de aannemer na of de draagconstructie in overeenstemming is met de plannen en voorschriften, opdat een onberispelijke uitvoering van de werken kan verzekerd worden. Zoniet stelt hij de architect daarvan tijdig in kennis, zodat deze de noodzakelijke maatregelen kan treffen. De isolatiematerialen worden aangebracht volgens de voorschriften van de fabrikant. Bij renovatiewerken worden de contactvlakken indien nodig voorafgaandelijk gezuiverd. Alle naden moeten goed aansluiten en blijvend dicht zijn. Waar nodig wordt de isolatie opgetrokken tegen verticale opstanden, balken, enz. De aannemer zal er over waken dat de isolatie een ononderbroken geheel vormt. De dakisolatie moet volgens de detailleringen en/of aanwijzingen van de ontwerper naadloos aansluiten op de spouwmuur- of gevelisolatie. Keuring Eventuele binnenafwerkingen (gipskartonplaten,...) mogen slechts worden aangebracht na goedkeuring door de architect van de isolatie en de binnenfolie isolatieplaten tussen dakstructuur algemeen isolatieplaten tussen dakstructuur - MW Halfstijve platen uit minerale vezels, beantwoordend aan de voorschriften van NBN EN Producten voor thermische isolatie van gebouwen - Fabrieksmatig vervaardigde producten van minerale wol(mw) - Specificatie. De platen zijn geschikt om te isoleren tussen de dakstructuur en beschikken over een ATG-H productgoedkeuring of gelijkwaardig. Specificaties Isolatiedikte: volgens subartikel Afwerking: onbekleed (rotswol) - eenzijdig bekleed met een glas- of polystervlies (glaswol) Warmtegeleidingscoëfficiënt (λ-waarde): maximum 0,035 W/mK Aanvullende specificaties (te schrappen door ontwerper indien niet van toepassing) Reactie bij brand (NBN EN ): minimum klasse A1 De isolatielaag wordt uitgevoerd in één laag De isolatie wordt steeds in voldoende breedte overeenkomstig de voorziene keperafstanden voorzien. Bij meerdere isolatielagen worden de platen geschrankt. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 12

160 De platen worden licht inklemmend geplaatst tussen de kepers, spanten of gordingen. De platen sluiten mooi aan en alle kieren en/of openstaande voegen met aansluitende bouwelementen worden zorgvuldig opgevuld. Aanvullende uitvoeringsvoorschriften (te schrappen door ontwerper indien niet van toepassing) De isolatieplaten dienen mechanisch bevestigd te worden d.m.v. nieten De isolatieplaten worden ondersteund door het voorziene kaderwerk voor de binnenafwerking. Een aanvullende dampscherm in PE-folie wordt in zo groot mogelijke afmetingen bevestigd en dampdicht aangesloten met de randafwerkingen. Dit teneinde een luchtdicht geheel te krijgen isolatieplaten tussen dakstructuur MW/20 cm FH m2 meeteenheid: m2 meetcode: netto oppervlakte van het te isoleren dakvlak, zonder aftrek van tussenliggende draagstructuur (kepers / spanten). Eventuele opstanden tegen wanden en balken worden niet in rekening gebracht, het snijverlies evenmin. Het staat de aannemer hiertoe vrij de meest gunstige afmetingen te gebruiken, in zover overal een goede aansluiting gewaarborgd blijft. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) issolatie hellende dakvlakken binnenfolie - algemeen Folie (damprem/dampscherm) die aan de binnenzijde van de dakconstructie geplaatst wordt. De werken omvatten het leveren en plaatsen van de folie, met inbegrip van alle hulpmiddelen zoals wachtfolies, lijmkitten, kleefbanden, primers, dichtingsmanchetten, om de luchtdichtheid te verzekeren binnenfolie damprem FH m2 meeteenheid: m2 meetcode: netto oppervlakte van het te isoleren dakoppervlak. Het omplooien ter hoogte van balkranden en wanden, evenals de snijverliezen en overlappen worden niet in rekening gebracht. Alle hulpmiddelen zijn inbegrepen in de prijs. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Een dampremmende folie met een CE-markering beantwoordend aan NBN EN Flexibele banen voor waterafdichtingen - Kunststof en rubber dampremmende lagen - Definities en eigenschappen. Alle hulpmiddelen zoals wachtfolies, lijmkitten, kleefbanden, primers, dichtingsmanchetten, vloeibare afdichtingen, moeten compatibel zijn met de gebruikte folie en de ondergrond van de aansluitende materialen. Specificaties Gewicht: minimum 80 g/m2 (± 10 g) Dikte: minimum 0,18 mm Treksterkte (volgens NBN EN 12311): langs: min. 120 N/50mm dwars: min. 120 N/50mm Equivalente luchtlaagdikte sd (=µd-waarde) (volgens NBN EN 1931): ca. 20 m Aanvullende specificaties (te schrappen door ontwerper indien niet van toepassing) De folie heeft een variabele waterdampdoorlaatbaarheid. In de winter is het dampremmend effect sterker dan in de zomer zodat condensatie in de winter wordt bemoeilijkt en uitdrogen in de zomer wordt bevorderd. De bovenste sd-waarde is min. 4 / 10 / m ( Specificaties hierboven schrappen). Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 13

161 In afwachting van de nieuwe TV over luchtdichtheid zijn de bepalingen van WTCB Contact 2012/1 Speciale uitgave: Luchtdichtheid van toepassing. Zodra de nieuwe TV gepubliceerd wordt, wordt dit de geldende richtlijn. De folie en eventuele toebehoren worden geplaatst volgens de uitvoeringsvoorschriften van de fabrikant. Bij uitvoering in de winter moet de folie meteen na het plaatsen van de isolatie aanbracht worden om te vermijden dat het isolatiemateriaal te vochtig wordt. De relatieve vochtigheid mag niet boven de 75% liggen. De minimale verwerkingstemperaturen van de kleefbanden en lijmkitten moeten gerespecteerd worden. Er mag niet gelijmd worden op bevroren ondergronden. De folie wordt met de juiste zijde naar binnen geplaatst. Ze mag niet te strak gespannen worden en de aansluiting met aangrenzende bouwelementen moet met voldoende speling gebeuren om onderlinge bewegingen toe te laten. De banen worden mechanisch bevestigd met nieten en moeten elkaar voldoende overlappen (circa 10cm). Ze worden onmiddellijk luchtdicht aan elkaar verkleefd door middel van een kleefband of luchtdichtheidslijm. Eventuele scheuren worden terug afgekleefd. Aansluitingen met andere elementen van de luchtdichtheidsschil zoals wanden, opstanden, dakvlakramen, worden luchtdicht afgewerkt volgens de detailplannen en aanwijzingen van de architect. Alle ondergronden moeten voor verkleving droog, stof-, vet- en siliconenvrij zijn. Indien noodzakelijk worden in de constructiefase reeds wachtfolies (bijv. boven nokbalk en binnenmuren) voorzien om een correcte aansluiting van de verschillende luchtdichtheidselementen mogelijk te maken. De aansluiting tegen opgaand metselwerk wordt uitgevoerd door het verkleven van de folie met een luchtdichtheidslijm Bij de overgang van hellend naar plat dak dient er de nodige aandacht uitgaan naar de overgang en verkleving van beide dampschermen tot een luchtdicht geheel. Voor de aansluiting van noodzakelijke doorvoeren zoals aanvoer/uitblaas van ventilatielucht, rookgasafvoer (max. temperatuurklasse T80), elektriciteitsleidingen doorheen de folie wordt gebruik gemaakt van radiaal verkleefde stroken kleefband Bij de doorvoer van een rookgasafvoer met een temperatuurklasse > T80 dient de folie uitgesneden te worden op de reglementaire afstand zoals bepaald in de norm NBN B Er wordt in dit geval gebruik gemaakt van een onbrandbaar paneel en brandwerende kit waarop de folie kan aansluiten / aangepast hulpstuk geleverd bij de dakdoorgang. Alle geïsoleerde dakvlakken Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 14

162 32. DAKBEDEKKING HELLEND DAK dakbedekking hellend dak - algemeen Alle leveringen en werken voor het realiseren van de voorziene dakbedekking tot een verzorgd, afgewerkt, regen- en winddicht geheel. De werken omvatten: het nazicht en voorbereiding van het draagvlak en de opmeting van de juiste afmetingen; de levering en plaatsing van de dakbedekkingselementen met inbegrip van het vereiste latwerk, speciale hulpstukken en bevestigingselementen; de levering en plaatsing van alle speciale vormstukken voor nokken, hoeken, killen, knikken, en te voorziene toebehoren zoals dakdoorgangselementen, ladderhaken, de aansluitingen op andere dakbedekkingsmaterialen, gevelopstanden, met inbegrip van de nodige slabben en loketten volgens artikel ; het regen- en winddicht aanwerken van de dakbedekking ter hoogte van gevelopstanden, dakvlakramen, rookkanalen, ventilatiekanalen, dakdoorvoeren, zonnepanelen, e.d.; de aansluiting en afwerking (of herstelling) op de dakbedekking van aangrenzende constructies; de voorziening van alle nodige beschermingsmaatregelen eigen aan het werk, de plaatsing en het wegnemen van eventuele stellingen en afdekzeilen ter voorlopige bescherming, De uitvoering van de dakbedekking gebeurt in nauwe coördinatie met de posten 'dakopbouw hellend dak' en thermische isolatie hellend dak'. De aannemer moet de werken tijdig uitvoeren. Gebeurlijke storm- en/of waterschade, voortvloeiend uit een laattijdige aanvang worden ten zijner laste gelegd. Vooraleer de dakbedekking aan te brengen, gaat de dakdekker na of de draagconstructie en dakvloer in overeenstemming zijn met de plannen en voorschriften zodat een onberispelijke uitvoering van de werken verzekerd kan worden. Zo niet stelt hij de architect daarvan tijdig in kennis, zodat die de noodzakelijke maatregelen kan treffen. Keuring De aannemer blijft gedurende een periode van 10 jaar, na de definitieve oplevering, aansprakelijk voor een volledige wind- en regendichtheid. Gedurende deze periode van 10 jaar vallen alle leveringen en eventuele herstellingswerken ten laste van de aannemer dakbedekking hellend dak - prestaties Algemeen De dakbedekking voldoet aan de randvoorwaarden van B-roof t1 volgens NBN EN leien - algemeen Materialen DRAAGVLAK - LATWERK De secties van het houten latwerk zijn aangepast aan het formaat van de leien, de afstand tussen de kepers en de dakhelling volgens TV en de richtlijnen van de fabrikant. BEVESTIGINGSMIDDELEN Er wordt uitsluitend gebruik gemaakt van roestvaste bevestigingsmiddelen zoals voorgeschreven door de fabrikant van de leien. Er moet rekening worden gehouden met het mogelijk ontstaan van galvanische koppels. Het metaal met de grootste positieve elektrochemische spanning, moet altijd het meest stroomafwaarts worden geplaatst. ALGEMEEN De uitvoering moet beantwoorden aan de voorschriften van TV 219 Dakbedekkingen met leien: Dakdetails, opbouw en uitvoering. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 15

163 VOORBEREIDING DRAAGVLAK Voor het plaatsen van de leien vergewist de dakdekker zich ervan dat de bovenzijde van de draagstructuur van de dakbekleding vlak is. Indien dit niet het geval is of andere gebreken de vlakheid van de dakschilden in het gedrang brengen, brengt hij de architect hiervan op de hoogte. PLAATSING LATWERK De leien worden bevestigd op een dubbele houten draagstructuur (tengellatten en panlatten) met latten volgens artikel De sectie van de panlatten is aangepast aan de vorm en de dikte van de leien, de afstand tussen de kepers en de dakhelling. DEKKINGSWIJZE - BEVESTIGING De vereiste latafstanden, keuze bevestigingsmiddelen en dekkingswijze, horizontale en verticale overlapping, moeten in overeenstemming zijn met de dakhelling, lengte van het dakvlak, gebouwhoogte, capillariteit en omgevingsinvloeden zoals blootstelling aan sterke regenwinden,. De voorschriften van de fabrikant, conform de randvoorwaarden inzake waarborgen en eventuele bijkomende maatregelen die hierover worden opgelegd, zijn strikt van toepassing. De leien hebben een overlap berekend volgens TV 219 of zoals bepaald volgens de voorschriften van de fabrikant. De overdekking op alle dakschilden is dezelfde. Leien kleiner dan een halve lei mogen niet verwerkt worden. De aanpalende leien in dezelfde rij moeten in breedte versmald worden. RANDAFWERKINGEN DAKDETAILS Nokaansluitingen volgens TV Nokken. Hoekkepers en kilgoten volgens TV Hoekkepers en 10 Kilgoten. Zijranden, bovenranden en dakdoorbrekingen volgens TV Zijranden, 5 Bovenranden en 11 Dakdoorbrekingen. Gootaansluitingen volgens TV Goten. Er moet nauwkeurig op worden toegezien dat de druiprand zich boven de goot bevindt en dat het voorziene onderdak het dooiwater of eventuele infiltratiewater in de goot kan afvoeren. De opening tussen onderdak en dakbedekking moet afgesloten worden met een dichtingskam ter voorkoming van nestvorming en het ophopen van droge bladeren in deze ruimte leien vezelcement FH m2 meeteenheid: per m2 meetcode: netto dakoppervlakte. Alle openingen groter dan 0,5 m2 worden afgetrokken. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Leien uit vezelcement, beantwoordend aan de voorschriften van NBN EN 492 Leien en hulpstukken van vezelcement Productspecificatie en beproevingsmethoden. De zichtvlakken zijn voorzien van een kleurvaste en moswerende acrylaatcoating op waterbasis en de onderzijde van de leien wordt beschermd met een waterafstotende impregneerlaag. De leien beschikken over een CE-markering. De fabrikant verleent een waarborg van 30 jaar op vorstbestendigheid, 15 jaar op kleurvastheid en 10 jaar tegen vorming van korstmossen. Aangepaste passtukken voor de afwerking van nokken, dakvoeten, knikken, hoeken, dakzijkanten en aansluitingen op andere dakbedekkingsmaterialen hebben dezelfde dikte en mechanische eigenschappen als de voorgeschreven leien. Samenstelling: portlandcement, titanium dioxide, minerale toeslagstoffen, wapeningsvezels, procesvezels en water. Het mengsel bevat geen asbest. Specificaties Fysische karakteristieken: Volumemassa: ca 1750kg/m3 Breukbelasting: > 19 N/m Buigmoment: > Nm/m Formaat: 60x30-32 cm (marge formaatopgave +/- 3 cm) Nominale dikte volgens NBN EN 492: minimum 4 / mm Randafwerking: zonder / met afgesneden hoeken Oppervlaktestructuur: glad oppervlak Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 16

164 Kleur: natuurgrijs (ongecoat) / lichtgrijs / Bevestigingsmiddelen: koperen nagels, 2 per lei, diameter en lengte conform voorschriften fabrikant Aanvullende specificaties (te schrappen door ontwerper indien niet van toepassing) De leien hebben voorgeponste gaten. De randen van de leien zijn afgerond. De leien hebben het Benor-merk, een ATG, ETA of gelijkwaardig goedkeuringscertificaat. Nokafwerking: aangepaste hulpstukken in vezelcement gepatineerd zink zijn voorzien in deze post (nok, aansluiting buur,...)deze hulpstukken worden na volledige dekking van beide dakvlakken bevestigd d.m.v. twee koperen nagels en een koperen nokhaak op de te voorziene nokkeper. Ze worden tegen de overheersende windrichting in geplaatst met een minimale overlapping van 70 mm. De voorschriften van de fabrikant, afgestemd op het voorziene leitype, worden nageleefd. Zie ook hoofdstukken 37 en 38. Ze worden aangevuld met eventuele aanduidingen op dak- en detailplannen. De leien worden bevestigd op een houten latwerk volgens artikel Dekkingswijze conform de voorschriften van de fabrikant:dubbele dekking (of Maasdekking) voor rechthoekige leien waarbij elke rij gedeeltelijk overdekt wordt door de twee bovenliggende rijen, zodat elke lei in drie delen verdeeld wordt: zichtbaar gedeelte (vrijvlak), enkel overdekt gedeelte (schijn vrijvlak) en dubbel overdekt gedeelte (overdekking). In de randzones moeten de leien supplementair met twee bijkomende nagels bevestigd worden. Toepasbaar voor dakhellingen vanaf 25. Nokafwerking: d.m.v. strackort methode (gepatineerd zink) Zijranden (volgens TV ): te voorzien van bebording of extra latwerk om een degelijke bevestiging van de randleien te verzekeren, af te werken d.m.v. een bardeli-leiafwerking / boordplank volgens artikel Opstanden (volgens TV ): met omgeplooid lood Hellende dakvlakken toebehoren hellend dak algemeen toebehoren hellend dak dakdoorvoeren PM Dakdoorvoerelementen in te werken in hellende daken voor de rookkanalen, ventilatieleidingen, ontluchtingselementen, opgenomen in deel 6. aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM) Inbegrepen in de door het hellend dak te voeren kanalen in deel 6. Dakdoorvoerelementen, samengesteld uit een vormstuk aangepast aan het dakbedekkingsmateriaal en een kap of standpijp, diameter en lengte afgestemd op de opbouw van het hellende dak en de beoogde functie van de doorvoer. Specificaties : zie bestek en meetstaat technieken, Volgens TV 240. De onderbreking van luchtdichtheidsmembranen, dampschermen, thermische isolatie, onderdak, mag geen afbreuk doen aan hun functie en prestaties. Een continue aansluiting op de dakdoorvoer moet worden gerealiseerd. Detailering ter goedkeuring voor te leggen aan de ontwerper. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 17

165 Dakdoorvoeren cfr. meetstaat en bestek technieken toebehoren hellend dak verankeringssystemen PM Verankeringssystemen op hellende daken voor de stabiele windvaste bevestiging van PV-panelen, zonneboilers, schotelantennes, vlaggenmasten, aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Inbegrepen in de eenheidsprijs van de te verankeren elementen De verankering moet weerstaan aan de berekende windbelastingen volgens NBN EN Systeem ter goedkeuring voor te leggen: op voorstel aannemer, in overeenstemming met de elementen Verankeringswijze op voorstel aannemer, conform de voorschriften van de leverancier van de te verankeren elementen en de dakbedekking. Er wordt rekening gehouden met de bepalingen van NEN 7250 Zonne-energiesystemen - Integratie in daken en gevels - Bouwkundige aspecten. Bevestiging pv panelen cfr. plannen, bestek en meetstaat toebehoren hellend dak ladderhaken PM aard van de overeenkomst: Pro Memorie. Inbegrepen in de prijs van de dakbedekking. Ladderhaken volgens NBN EN 517 uit roestvast staal / gegalvaniseerd staal ZN 275 Volgens de richtlijnen van de fabrikant en TV 219 Leien daken 3.4 Ladderhaken. Opstelling: om de 2,50 m horizontaal en om de 5,00 m volgens de grootste hellingslijn, volgens aanduiding dakplan en/of in overleg met de ontwerper. Het betreft ladderhaak langs achterzijde hellend dak ter bereikbaarheid plat hoofddak voor onderhoud en nazicht Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 18

166 33. DAKVLOER PLAT DAK dakvloer plat dak - algemeen Alle werken en leveringen, voor het realiseren van de dakvloer voor platte daken, andere dan de draagconstructies uit gewapend beton of staal. Onder dakvloer wordt verstaan het draagvlak voor de isolatie en de dichtingslaag algemeen - stabiliteitsstudie STABILITEITSSTUDIE GELEVERD DOOR DE BOUWHEER De kosten voor het opmaken van de stabiliteitsstudie zijn ten laste van de bouwheer. De studie is toegevoegd aan het aanbestedingsdossier. De berekeningen zijn uitgevoerd op basis van Eurocode 5 Ontwerp en berekening van houtconstructies (NBN EN 1995). De aannemer gaat na of de structuurelementen kunnen worden uitgevoerd volgens de uitvoeringsdocumenten van het studiebureau en of zich geen onderlinge anomalieën voordoen hellingsbeton - algemeen Cementgebonden afschotlaag op betonnen draagvloeren met het oog op een optimale afwatering naar de afvoerpunten toe en om zo plasvorming te voorkomen. Inbegrepen in de eenheidsprijs zijn het vooraf zuiver maken van de draagvloer en de eventueel vereiste afstrijklagen. Materialen De afschotlaag moet geschikt zijn om de vereiste dakhellingen te kunnen realiseren in overeenstemming met de voorziene dakopbouw, dakcompartimentering en de voorziene afvoerpunten. Een goede hechting van het voorziene dampscherm op de afschotlaag moet worden gegarandeerd. Overeenkomstig TV en de voorschriften van de fabrikant van de mortel. De werken mogen niet worden uitgevoerd bij temperaturen lager dan 5 C en wanneer er nachtvorst of zware neerslag te verwachten is. Bij een sterk waterzuigende ondergrond wordt de draagvloer eerst bevochtigd en vervolgens aangebrand met cement om een goede hechting te verzekeren. De mortels worden kant-en-klaar op de werf aangeleverd, of op de bouwplaats in een aangepaste mengmachine aangemaakt. De specie wordt zorgvuldig in helling gebracht naar de afloopbuizen toe volgens de voorgeschreven gemiddelde en minimum dikte en de minimale hellingsgraad. Om uitzakken van de mortel te voorkomen, moeten grotere laagdiktes uitgevoerd worden in meerdere fasen. De bovenzijde wordt glad afgewerkt met de rijlat en daarna met de spaan uitgevlakt. Uitzettings- en krimpvoegen worden waar nodig voorzien. De krimpvoegen worden na het uitharden gevuld met een beton van dezelfde samenstelling. Langs de randen wordt een soepele strook geplaatst. Zettingsvoegen in de constructies worden in de afschotlaag doorgetrokken. De nodige maatregelen worden genomen om het voortijdig uitdrogen van het beton tijdens de binding tegen te gaan. Na plaatsing zal de voorgeschreven droogtijd in acht worden genomen en zullen de afschotlagen beschermd worden zolang de afdichting niet aangebracht is. Keuring Het bovenvlak is vlak en effen. De maximaal toegestane toleranties beantwoorden, in functie van de voorziene dakafdichting en plaatsingswijze, aan TV (tabel 10). Resterende hobbels of holten moeten worden uitgevlakt d.m.v. het afslijpen en/of het opvullen met een aangepaste harsmortel hellingsbeton - licht isolerend hellingsbeton - licht isolerend/schuimbeton FH m2 Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 19

167 meeteenheid: m2 meetcode: netto uit te voeren oppervlakte. Uitsparingen groter dan 0,5 m2 worden afgetrokken. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Het hellingsbeton bestaat uit cementgebonden schuimbeton vervaardigd met een schuimgenerator, en is samengesteld uit hoogoven- of portlandcement, fijn zand en speciale toevoegstoffen (schuimvormer), tot het bekomen van een gesloten celstructuur met hoge stabiliteit. De specie wordt aangemaakt in een betoncentrale die over het Benor-merk beschikt. Specificaties Dikte: van 2 à 3 cm tot 15 cm overeenkomstig de te realiseren dakhelling en detaillering Volumemassa in verse toestand: min. 900 kg/m3 Minimum helling: 20 mm/m. Druksterkte: minimum 3.0 N/mm2 Aanvullende specificaties Rekenwaarde voor de warmtegeleidbaarheid Ui voor binnentoepassingen: max. 0,23 W/mK. De uitvullaag wordt aangebracht door een hierin gespecialiseerde firma d.m.v. continu pompen, openspreiden en aftrekken. Indien de specie verpompt wordt met perslucht wordt gebruik gemaakt van slangen met voldoende diameter en zonder insnoeringen om elke ontmenging of destabilisatie van de schuimverdeling te voorkomen. Een continue controle en regeling tijdens het productieproces is vereist. Het schuimbeton wordt in een uniforme laag volgens de aangeduide niveaus verdeeld en glad afgestreken. Aanvullende uitvoeringsvoorschriften De aannemer zal op basis van de voorliggende plannen en rekening houdend met de beschikbare opbouwhoogte een uitvoeringsplan opmaken dat de verschillende niveau s en hellingspercentages van de schuimbeton aangeeft en ter goedkeuring voorleggen aan het bestuur. Eventuele wijzigingen aan de posities van tappunten alsook extra opdelingen van het dakvlak met meer- of minderdikte tot gevolg kunnen in geen geval aanleiding geven tot verrekening. Een uitvoering in verschillende fases kan noodzakelijk zijn en dient voorzien te zijn, ook alle overgangen en verspringingen in het hellingsbeton dienen voorzien te worden in dit artikel. De aannemer zal onmiddellijk na uitvoering de hellingslaag en draagvloer doorboren om de afwatering te verzekeren om vorst- en andere schade te vermijden. De zuiver gemaakte draagvloer wordt vooraf ingestreken met een speciale primer. Rond de afvoerbuis mag de minimale dikte van de afschotlaag plaatselijk verminderd worden om de tapbuis in te werken, en zodoende plasvorming te voorkomen. De werken worden uitgevoerd in coördinatie met de plaatsing van de elektrische leidingen. Waar nodig zullen zowel elektrische als ventilatie- of sanitaire leidingen in de hellingslaag ingewerkt worden. Bijkomende afstrijklaag te voorzien voor een optimale hechting van het dampscherm. Hellingsbeton voor de verschillende dakvlakken. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 20

168 34. THERMISCHE ISOLATIE PLAT DAK thermische isolatie plat dak - algemeen Levering en plaatsing van de isolatie en het dampscherm voor het plat dak binnen het voorziene dakdichtingssysteem. De werken omvatten: de controle en de eventuele voorbereiding van de dakvloer; de levering en verwerking van de isolatiematerialen en bijhorende dampschermen; de eventuele levering en de plaatsing van kleefmiddelen (lijmen, bitumen, ) en/of mechanische bevestigingstoebehoren; de eventuele verticale isolatiestroken tegen dakopstanden en/of dakranden; de eventuele voorlopige beschermingsmaatregelen isolatieplaten plat dak algemeen Materialen De isolatiematerialen zijn weersbestendig, rotbestendig, drukvast, niet onderhevig aan krimp en hebben een geringe wateropname. Ze mogen geen voedingsbodem vormen of doen ontstaan voor ongedierte, bacteriën of schimmels en tasten de andere bouwelementen niet aan. Beschadigde plaatdelen mogen niet verwerkt worden. Enkel producten waarvan de hierna vermelde λ-waarde kan aangetoond worden met de gedeclareerde λd-waarde vermeld in de CE-marking, ATG-H of ETA, of met de rekenwaarde λui vermeld in EPB-productgegevensdatabank (EPBD) worden aanvaard. De λ-waarde moet geldig zijn voor de toegepaste plaatdikte(s). De bepalingen van volgende normen en technische voorlichtingen zijn van toepassing: TV Het platte dak 7 Dakisolatie : Eigenschapen van de dakisolatiematerialen TV 239 Mechanische bevestiging van de isolatie en de afdichting op geprofileerde staalplaten De isolatiematerialen beschikken over een ATG-H productgoedkeuring en een ATG technische goedkeuring voor de toepassing als respectievelijk warm dak/omkeerdak of gelijkwaardig. De isolatieplaten en bevestigingswijze zijn verenigbaar met de ondergrond en het voorziene dakafdichtingssysteem. Eventuele mechanische bevestigingsmiddelen worden steeds ter goedkeuring voorgelegd. ALGEMEEN De bepalingen van volgende normen en technische voorschriften zijn van toepassing: TV Het platte dak : opbouw, materialen, uitvoering, onderhoud TV 239 Mechanische bevestiging van de isolatie en de afdichting op geprofileerde staalplaten TV Aansluitingsdetails bij platte daken : algemene principes NBN B Het platte dak opbouw, materialen, uitvoering, onderhoud BUtgb-nota m.b.t begaanbaarheid van platte daken De plaatsing gebeurt volgens TV Het platte dak Plaatsing van de isolatie (tabel 18) en conform de richtlijnen in de technische goedkeuring, rekening houdend met de te verwachten gebruiks- en windbelastingen, de betrokken ondergrond en het voorziene dakdichtingssysteem. De uitvoeringsvoorschriften in de technische goedkeuring en van de fabrikant moeten strikt gevolgd worden, zelfs al zouden deze afwijken van onderstaande beschrijving. VOORBEREIDING De aannemer zal vóór de aanvang van de werken alle bouwdelen inspecteren waarop of waartegen hij moet aansluiten. Hij zal nagaan of er overal een gelijkmatige helling gerealiseerd is en of alle opstanden en randen volledig en correct zijn afgewerkt. Hij zal iedere onregelmatigheid aan de architect signaleren en zijn werken slechts aanvatten wanneer de staat, vlakheid en cohesie van de dakvloer een onberispelijke uitvoering van zijn werk toelaten. UITVOERINGSOMSTANDIGHEDEN De ondergrond moet zuiver en winddroog zijn (vrij van zichtbaar vocht), waarbij de plaatsingsoppervlakte en de materialen droog moeten worden gehouden tot voltooiing van de werken. De isolatie mag nooit nat geplaatst worden, bij iedere werkonderbreking is het daarbij aangewezen het blootliggend isolatiemateriaal tegen weersinvloeden te beschermen. Bij Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 21

169 verlijming van de platen met warme bitumen of bitumineuze koudlijm, moet de omgevingstemperatuur minimaal 5 C bedragen. VLAKHEID VAN DE ONDERGROND De hechting van dampscherm en isolatie vergen een voldoende vlakheid van de ondergrond, aangepast aan de aard van het voorziene systeem en de plaatsingswijze. Waar vereist zullen oneffenheden voorafgaandelijk worden weggewerkt en/of bijgewerkt. De eisen gesteld aan de vlakheid van ondergrond moeten daarbij voldoen aan de tolerantiewaarden volgens TV (tabel 10) isolatieplaten plat dak PUR of PIR Isolatieplaten uit hard polyurethaanschuim of polyisocyanuraatschuim overeenkomstig NBN EN Materialen voor de warmte-isolatie van gebouwen - Fabrieksmatig vervaardigde producten van hard polyurethaanschuim (PUR) - Specificatie. Het blaasmiddel gebruikt bij de productie bevat geen HFK s. Specificaties Dikte: volgens subartikel Oppervlakteafwerking: aan beide zijden bekleed met een meerlagen alu-complex (enkel waar nodig ifv volledige verlijming van bitumineuze dakdichting is een uitvoering met gebitumineerd glasvlies te voorzien) Prestatiecriteria: Warmtegeleidingscoëfficiënt (λ-waarde): maximum 0,027 W/mK Gemiddelde volumemassa : minimum 30 kg/m3. Druksterkte bij 10% vervorming (NBN EN 826): minimum 150 kpa Belastingsklasse (volgens tabel2 BUtgb-nota): minimum P3 (of hoger indien de specifieke situatie dit vereist) Randafwerking : met sponning Aanvullende specificaties Reactie bij brand (NBN EN ): min. klasse B-s2-d0 Het geheel van dakisolatie dakdichting en ballast dient B roof t1 te garanderen. De aannemer zal hiervoor de nodige stavingsstukken voorleggen. Het geïsoleerde dakvlak dient ten allen tijde te voldoen aan de eisen van de EPB-wetgeving. De isolatielaag wordt uitgevoerd in twee lagen Overeenkomstig de voorziene dakopbouw worden de isolatieplaten, volgens TV en de technische goedkeuring, losliggend met ballast geplaatst (L). volledig verkleefd met warme bitumen (B). koud gelijmd met een synthetische lijm (Cs). De isolatieplaten worden nauw aansluitend geplaatst. Eventuele openstaande naden worden opgeschuimd isolatieplaten plat dak PUR of PIR/14 cm (2x7cm) FH m2 meeteenheid: per m2 meetcode: netto oppervlakte gemeten als de horizontale projectie tussen de dakopstanden. Uitsparingen kleiner dan 1m2 worden niet afgetrokken. De eventuele verticale isolatiestroken tegen dakopstanden en/of dakranden worden niet opgemeten maar zijn steeds inbegrepen in de prijs. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Dakisolatie terrasdaken, groendaken en platte daken. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 22

170 dampscherm - algemeen Materialen De bepalingen van volgende normen en voorschriften zijn van toepassing: TV Het platte dak : opbouw, materialen, uitvoering, onderhoud NBN EN Flexibele banen voor waterafdichting - Gewapende bitumen dakbanen voor waterafdichtingen - Definities en eigenschappen NBN EN Flexibele banen voor waterafdichtingen - Dampremmende lagen van bitumen - Definities en eigenschappen PTV Dakafdichting Onderlaagmembranen op basis van bitumineuze bindmiddelen Het dampscherm moet beschikken over een BENOR certificering of opgenomen zijn in de ATG technische goedkeuring of gelijkwaardig van de dakdichting. De keuze van de dampschermen is verenigbaar met de voorgeschreven isolatiematerialen en met de voorziene dakopbouw en afdichting. Het type dampscherm en de bevestigingswijze moeten voorafgaandelijk ter goedkeuring worden voorgelegd aan de architect. De bepalingen van volgende voorschriften zijn van toepassing: TV Het platte dak : opbouw, materialen, uitvoering, onderhoud TV Aansluitingsdetails bij platte daken : algemene principes De plaatsing en bevestigingswijze (losliggend, deelgekleefd, ) van het dampscherm zal gebeuren in overeenstemming met de plaatsingswijze van de isolatieplaten, de aard van de ondergrond en het type dampscherm, volgens de bepalingen van TV (tabel 15) en de richtlijnen, zoals opgenomen in de technische goedkeuring ATG (of gelijkwaardig) van het dakdichtingssysteem. Bij platte daken zal het dampscherm steeds aangebracht worden op een doorlopende drager (betonvloer, beplating, ). Het insluiten van vochtige (isolatie) materialen tussen het dampscherm en de afdichtingslaag moet worden uitgesloten. Indien vereist moet bij de uitvoering gebruik te worden gemaakt van aangepaste compartimenteringstechnieken. Er worden zo weinig mogelijk voegen gemaakt. Voegen in overlapping moeten steeds onderling en tegen andere bouwdelen aangekleefd worden, zodat de dampremmende laag een doorlopend membraan vormt over de gehele dakoppervlakte. De overlappingen en voegdichtingen worden uitgevoerd conform de voorgeschreven dampschermklasse. Ter hoogte van opstanden (dakranden, lichtkoepels, doorbrekingen, ) wordt het dampscherm voldoende opgetrokken zodat de isolatie volledig ingesloten is (zie ook TV Opstanden). Bijzondere zorg moet worden besteed aan alle doorboringen (kabeldoorvoeren, openingen verluchtingen,...), of daar waar lokaal condensatie kan optreden in het isolatiemateriaal. De doorboringen worden niet ruimer gemaakt dan strikt noodzakelijk. Door de openingen wordt een mantelbuis geplaatst waartegen het dampscherm aansluit zodat de isolatie volledig ingesloten zit (zie ook TV Dakdoorbrekingen en sokkels) dampscherm gewapend bitumen PM aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Inbegrepen in de eenheidsprijs van de isolatieplaten en/of de dakdichting. Dampscherm klasse E3 volgens TV 215 bestaande uit een gewapend (gemodificeerd) bitumenmembraan. Specificaties Dikte: 3 mm Equivalente luchtlaagdikte sd (=µd-waarde) (volgens NBN EN 1931): min. 25 m Plaatsing conform de ATG-goedkeuring van het dakdichtingssysteem Dampscherm voor alle dakvloeren in gewapend beton. Let op : het aanwerken tegen de dakopstanden is inbegrepen in dit artikel. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 23

171 35. AFDICHTING & AFWERKING PLAT DAK afdichting & afwerking plat dak - algemeen Deze post omvat alle leveringen en werken tot het realiseren van de voorziene platdakdichting tot een afgewerkt en waterdicht geheel. De werken omvatten: het nazicht en de voorbereiding van het draagvlak in coördinatie met de post 34 Thermische isolatie plat dak; de levering en verwerking van de voorgeschreven dakdichtingslagen, inclusief alle noodzakelijke scheidingslagen, primers, lijmen, bevestigingsmiddelen en toebehoren; het aanwerken van de dakdichting rondom koepels, rookkanalen, ventilatiekanalen, e.d.; de waterdichte afwerking en aansluiting (of herstelling) van de dakdichting ter hoogte van de dakranden, gevelopstanden en eventuele aangrenzende constructies; de eventuele voorlopige beschermingsmaatregelen; de eventuele te voorziene ballast; de gebeurlijke kosten voor de proeven op de waterdichtheid. Materialen De volgende normen zijn integraal van toepassing: TV Het platte dak: opbouw, materialen, uitvoering, onderhoud (WTCB) NBN B Dakopbouw met afdichtingen - Bitumen- of kunststoffolies. De dichtingssystemen beschikken over een doorlopende technische goedkeuring van de Butgb, EUtgb of gelijkwaardig voor toepassing binnen de voorziene dakopbouw. Bij onverenigbaarheden tussen het vooropgestelde dakafdichtingssysteem en de dakopbouw (dakvloer, dampscherm, isolatie- en dichtingssysteem) stelt de aannemer de ontwerper onmiddelijk op de hoogte en dient het advies van de fabrikant te worden ingewonnen. Bij toepassing zonder bijkomende schutlaag dient gekozen voor een UV-bestendige eindlaag. De uitvoering gebeurt volgens TV Het platte dak: opbouw, materialen, uitvoering, onderhoud en TV Aansluitingsdetails bij platte daken: algemene principes. Het daksysteem en voorziene bevestigingswijze moeten de aangrijpende windlasten kunnen opnemen. Indien de windweerstand van gekleefde systemen onvoldoende zouden zijn, dient bijkomend ballast te worden voorzien, inbegrepen in de eenheidsprijs. De ondergronden dienen, in functie van de voorziene dakafdichting en plaatsingsmethode, respectievelijk te voldoen aan de voorschriften van NBN B en TV : zij moeten luchtdroog zijn en een temperatuur van meer dan 2 C hebben. zij moeten goed vlak, vast, zuiver en vrij zijn van vreemde stoffen (vet, kiezel, olie...). zij moeten chemisch en mechanisch met de dakdichting verenigbaar zijn. voegen van draagvloerelementen of van cellenbeton zullen gepast overbrugd worden. De dakafdichtingen mogen enkel aangebracht worden door gekwalificeerde plaatsers, volledig vertrouwd met de uitvoering van het voorziene dakafdichtingssysteem (referenties voor te leggen). De plaatsing zal onderbroken en op zijn minst voorlopig beschermd worden bij vochtig weer (regen, sneeuw, mist) en/of bij temperaturen lager dan 5 C. Het werk mag in deze gevallen enkel voortgezet worden, mits voorafgaandelijke toestemming van de architect en naleving van de door de fabrikant opgelegde voorzorgsmaatregelen. Dagproducties moeten steeds waterdicht kunnen worden afgewerkt met inbegrip van de randafwerkingen. De voorziene isolatie mag onder geen beding nat worden of dient te worden vervangen. De aannemer zal de daken hiertoe waar aangewezen compartimenteren. De nodige maatregelen worden getroffen om na de uitvoering van de dakwerken het betreden van het dak te beperken. Indien nodig in functie van de verdere opbouw zal men bovenop de afdichting een beschermlaag aanbrengen (beschermdoek van minimaal 300 g/m², bouwbeschermplaten,.). Alle mogelijke schade, voortvloeiende uit een gebrekkige coördinatie of onvoldoende beschermingsmaatregelen vallen ten laste van de aannemer. De aannemer dient garant te staan voor een perfecte waterdichte afwerking en aansluiting van de dakdichting ter hoogte van dakranden, opstanden, schoorstenen, sokkels, horizontale en verticale dakdoorbrekingen, bewegingsvoegen overeenkomstig de bepalingen van TV 244, alsook de randafwerking (en/of herstelling) t.a.v. aangrenzende constructies. De stroken zullen zoveel mogelijk uit één stuk, gelijkmatig en spanningsvrij, uitgerold en bevestigd worden. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 24

172 De schikking van langs- en dwarsnaden wordt zodanig gekozen dat een volledige waterafvloeiing verzekerd is. Als de helling meer dan 20% bedraagt zullen de schikkingen voor het bevestigen van de dakdichting uitgevoerd worden volgens de technische goedkeuring ATG. Aan de dakranden worden de hoeken tussen het strekkende deel en de opkant, behoudens detailtekeningen, afgeschuind onder een hoek van 45, met schuin gesneden isolatiestroken afdichting & afwerking plat dak - waterdichtheidsproeven PM Algemeen Na uitvoering van de dakafdichting worden de daken, ter beproeving van de waterdichtheid onder water gezet gedurende ten minste 48 uur, overeenkomstig de bepalingen van TV Een volledige onderwaterzetting wordt voorzien na uitvoering van de dakdichtingen. Eenzelfde onderwaterzetting zal eveneens voorzien worden na de uitvoering van alle werken technieken en andere op de dakafdichtingen afdichting & afwerking plat dak - waarborgen & attesten PM Algemeen De aannemer blijft gedurende een periode van 10 jaar na de voorlopige oplevering, aansprakelijk voor de volledige waterdichtheid van de uitgevoerde dakafdichting. Bijkomend zal de aannemer bij de voorlopige oplevering een door de fabrikant opgemaakt attest afleveren, houdende een 10-jarige fabriekswaarborg op gebreken m.b.t. de geleverde materialen (zonder voorbehoud op materialen en arbeidsloon wanneer zich dientengevolge een vervanging van de dakbedekking zou opdringen). Dienaangaande dienen alle richtlijnen van de producent van de dakdichtingsmaterialen (volgens technische goedkeuring ATG) nauwgezet te worden nageleefd, onverminderd gebeurlijke tegenstrijdige bepalingen vermeld in het bijzonder bestek. OPGELET. In samenspraak met de bouwheer zal door de algemene aannemer een procedure vastgelegd worden voor vrijgave van en werken op de afgewerkte dakdichtingen. Immers na afwerking van de dakdichtingen zullen verschillende werken noodzakelijkerwijze bovenop deze dichtingen plaats moeten vinden (plaatsing PV-panelen,...). De procedure zal een gereglementeerde toestemming tot werken op de dakdichting omvatten met duidelijk aanwijsbare verantwoordelijkheden en verplichte voorzorgsmaatregelen. Bijkomende waterdichtheidsproeven zoals voorzien in art kunnen door de bouwheer ten allen tijde geëist worden indien er een vermoeden is van onzorgvuldigheid en dit zonder meerkost. De aannemer wordt er tevens op gewezen dat alle kosten voor het monteren en demonteren van technische installaties op de daken ten gevolge van ontstane lekkage ten laste van de aannemer gelegd zullen worden. Het is dan ook in het belang van alle partijen om deze procedure strikt op te stellen en toe te passen. De aannemer voorziet de mogelijkheid om de daktoegang af te sluiten voor onbevoegden/onderaannemers/eigen personeel wanneer dit nodig zou blijken kunststof dakafdichting - algemeen Materialen Eénlaagse dakdichtingen op basis van hoogpolymeren beantwoordend aan TV Kunststofdakafdichtingen en NBN EN Flexibele banen voor waterafdichtingen - Kunststof en rubber banen voor waterafdichtingen voor daken - Definities en eigenschappen. Zij behouden hun goede mechanische en fysische eigenschappen bij koude en warmte en zijn bestand tegen chemicaliën en atmosferische invloeden overeenkomstig NBN EN Het afdichtingssysteem bezit een doorlopende technische goedkeuring ATG voor toepassing op de betrokken ondergrond of is gelijkwaardig door te voldoen aan de minimum eisen en proefmethodes zoals opgenomen in de UEAtc-richtlijnen voor het respectievelijke dakbedekkingsmateriaal. Conformiteit met de UEAtc-eisen is aan te tonen op basis van de CEtechnische fiche en bijhorende prestatieverklaring (Declaration of Performance) en/of technische goedkeuring ATG. Alle toebehoren en bijproducten zoals prefabvormstukken, het type en/of merk van de lijmen, oplosmiddelen, tapes, schroeven, plaatjes, zijn afkomstig van en/of stemmen overeen met de richtlijnen van de ATG en/of de fabrikant van de folie. De plaatsing gebeurt op een droge, stof en vetvrije ondergrond, zonder oneffenheden. Ingeval van plaatsing van niet gecacheerde membranen op ruwe ondergronden wordt het membraan Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 25

173 onderaan voorzien van een beschermlaag, bestaande uit een polyesterdoek of een polypropyleenweefsel. Het aantal naden van het dakmembraan wordt tot een minimum beperkt. Het is toegelaten en zelfs aanbevolen grote membranen in de werkplaats op maat te prefabriceren. De schikking van de langs- en dwarsnaden wordt zo gekozen dat een volledige waterafvloeiing verzekerd is. De banen worden spanningsloos geplaatst, na het openrollen laat men het membraan minstens 30 minuten relaxeren alvorens het te fixeren of naadverbindingen te maken. De te lassen of te verlijmen oppervlakken moeten droog zijn en ontdaan van alle vetten en stof. De naadoverlappingen worden zorgvuldig uitgevoerd over de volledige breedte en samengedrukt kunststof dakafdichting - EPDM kunststof dakafdichting - EPDM/gekleefd FH m2 meeteenheid: per m2 meetcode: netto horizontaal geprojecteerde dakoppervlakte. Openingen met een dagmaat kleiner dan 1 m2 worden niet afgetrokken. Dakopstanden worden niet afzonderlijk opgemeten en zijn in de eenheidsprijs begrepen aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) UV-bestendige membranen vervaardigd op basis van synthetisch rubber (Ethyleen-Propyleen- Dieen-Monomeer) volgens TV Het systeem garandeert een volledige compatibiliteit met de voorziene dakopbouw en ondergrond (tabellen 32 en 36 van TV 215). De EPDM-afdichting kan volgens systeem van de fabrikant worden samengesteld uit: ofwel afzonderlijke banen ter plaatse verbonden, Specificaties ofwel één (of meer) voorgevormde zeilen op maat van het dak (hiertoe zijn de overlappen tussen de banen gevulkaniseerd door hot-bonding, bij fabricatie tijdens de vulkanisatie of via warme lucht las verbonden). Bij grotere dakoppervlakken kunnen verschillende grote membranen ter plaatse aan elkaar worden verbonden. Dikte EPDM-laag: minimum 1,3 mm (excl. evt. dikte onderlaag) Overeenkomstig TV kunnen de membranen behoren tot onderstaande types (ofwel) gewapend met een intern wapeningnet in glasvezel-, polypropyleen (type Ei), (ofwel) fabrieksmatig voorzien van een cachering in ongeweven glasvlies, polyestervlies, of polypropyleen (type Ec), Let wel: Om mogelijke monopoliebeschrijvingen te voorkomen (conform de wetgeving op overheidsopdrachten) moet de ontwerper minstens twee keuzemogelijkheden weerhouden. Bij directe plaatsing op dragende elementen is een beschermingstussenlaag uit ongeweven polyester (300 g/m2) of uit een gelijkwaardig materiaal noodzakelijk. Aanvullende specificaties Wortelweerstand groendaken (TV 229): wortelbestendig volgens NBN EN Het membraan voldoet aan de basiskwaliteitsnormen voor oppervlaktewater (neutrale phwaarde) en geeft geen schadelijke stoffen af. Conform TV en TV 244, de ATG-richtlijnen en/of voorschriften van de fabrikant Compartimentering: volgens aanduiding dakplan Plaatsingsmethode: gekleefd met aangepaste lijm in volle of partiële kleving in functie van de ondergrond en de windbelasting (overeenkomstig ATG en/of richtlijnen van de fabrikant). De breedte van de langse en dwarse overlappen tussen de banen bedraagt minimum 50 mm (overeenkomstig ATG en plaatsingsmethode). Alle overlappen worden op dezelfde dag gedicht. Zo niet worden ze gereinigd en/of voorbehandeld zoals beschreven in de richtlijnen van de fabrikant. De overlappen worden gedicht (zie TV ): ofwel door met warme lucht gelaste overlappen van lasbare polyethyleenbanden, lasbare butyltapes (eventueel op een EPDM-drager), EPDM met SBS-bitumen aan de onderzijde, TPEtapes op een EPDM-drager of TPE-stroken. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 26

174 ofwel door koudverkleving met contactlijm op basis van butyl of polychloropreen of met zelfklevende butyltapes. Tegen opstanden worden de banen steeds vol gekleefd. Kimfixatie langsheen dakranden en lichtstraten en rondom dakdoorvoeren dient te worden voorzien waar vereist en uitgevoerd zoals voorgeschreven in de ATG en/of volgens de richtlijnen van de fabrikant Aansluitingsdetails overeenkomstig TV 244 en/of TV 239 van het WTCB: aansluiting plat dak met dorpels en buitenschrijnwerk volgens TV / en detailtekening aansluiting plat dak met hellend dak volgens TV (afb.46) / en detailtekening (onderdak dient steeds af te wateren boven niveau van de dakdichting) aansluiting plat dak met volle muren volgens TV / en detailtekening aansluiting plat dak met gevelbekledingen volgens TV / en detailtekening aansluiting plat dak met schoorsteen volgens TV (afb. 114) / en detailtekening opvatting bewegingsvoegen volgens TV / en detailtekening Aanvullende uitvoeringsvoorschriften Uitzetvoegen worden uitgevoerd met een aparte strook in ongewapend EPDM, die los ligt in het midden over minimaal 10 cm breedte en aan beide zijden op de dakafdichtingsbanen voldoende breed wordt aangehecht (kleven of lassen), om de optredende spanningen te kunnen opnemen. Deze strook wordt plat liggend over de voeg aangebracht, eventueel ondersteund door een dunne (metalen) plaat om niet in de opening weg te zakken. Volgens aanduiding van de architect, worden de naden op hun dichtheid beproefd met behulp van een vacuüm toestel. Dakdichting alle platte daken, steeds verkleefd ongeacht bovenlaag (zonnepanelen, ballast,...) kunststof dakafdichting - algemeen Materialen Eénlaagse dakdichtingen op basis van hoogpolymeren beantwoordend aan TV Kunststofdakafdichtingen en NBN EN Flexibele banen voor waterafdichtingen - Kunststof en rubber banen voor waterafdichtingen voor daken - Definities en eigenschappen. Zij behouden hun goede mechanische en fysische eigenschappen bij koude en warmte en zijn bestand tegen chemicaliën en atmosferische invloeden overeenkomstig NBN EN Het afdichtingssysteem bezit een doorlopende technische goedkeuring ATG voor toepassing op de betrokken ondergrond of is gelijkwaardig door te voldoen aan de minimum eisen en proefmethodes zoals opgenomen in de UEAtc-richtlijnen voor het respectievelijke dakbedekkingsmateriaal. Conformiteit met de UEAtc-eisen is aan te tonen op basis van de CEtechnische fiche en bijhorende prestatieverklaring (Declaration of Performance) en/of technische goedkeuring ATG. Alle toebehoren en bijproducten zoals prefabvormstukken, het type en/of merk van de lijmen, oplosmiddelen, tapes, schroeven, plaatjes, zijn afkomstig van en/of stemmen overeen met de richtlijnen van de ATG en/of de fabrikant van de folie. De plaatsing gebeurt op een droge, stof en vetvrije ondergrond, zonder oneffenheden. Ingeval van plaatsing van niet gecacheerde membranen op ruwe ondergronden wordt het membraan onderaan voorzien van een beschermlaag, bestaande uit een polyesterdoek of een polypropyleenweefsel. Het aantal naden van het dakmembraan wordt tot een minimum beperkt. Het is toegelaten en zelfs aanbevolen grote membranen in de werkplaats op maat te prefabriceren. De schikking van de langs- en dwarsnaden wordt zo gekozen dat een volledige waterafvloeiing verzekerd is. De banen worden spanningsloos geplaatst, na het openrollen laat men het membraan minstens 30 minuten relaxeren alvorens het te fixeren of naadverbindingen te maken. De te lassen of te verlijmen oppervlakken moeten droog zijn en ontdaan van alle vetten en stof. De naadoverlappingen worden zorgvuldig uitgevoerd over de volledige breedte en samengedrukt ballastlaag - algemeen Algemeen Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 27

175 Ballastlaag voor deelgekleefde of losliggende afdichtingssystemen, omkeerdaken, als extra bevestiging voor daken onderhevig aan windkrachten en/of bestemd als bescherminlaag teneinde te voldoen aan de gestelde prestaties inzake brandgedrag. Voor losliggende daken moet het gewicht van de ballast minstens gelijk zijn aan de windbelasting, volgens TV De ballastlaag moet bovendien windstabiel zijn overeenkomstig de bepalingen van TV Materialen De aard van de ballastlaag mag onder de te verwachten gebruiksbelasting de ondergelegen dakdichting niet beschadigen of te zeer indrukken. Indien de ballast rechtstreeks op isolatieplaten wordt aangebracht (omkeerdaken) dient standaard een soepel, rotbestendig, waterdoorlatende scheidingsmembraan te worden voorzien, volgens artikel (inbegrepen in de eenheidsprijs). Vooraleer de ballastlaag aan te brengen dient de waterdichtheid van het dak steeds te worden gecontroleerd, overeenkomstig TV De ballastlagen dienen conform de ATG-richtlijnen van de dakisolatie en het dakafdichtingssysteem aangebracht te worden ballastlaag - grind FH m2 meeteenheid: m2 meetcode: netto te belasten dakoppervlakte. aard van de overeenkomst: Forfaitaire hoeveelheid (FH) Ballastlaag bestaande uit gerold en gewassen riviergrind. De keitjes hebben geen scherpe kanten die de dakdichtingsmaterialen kunnen beschadigen. De ballast is ontdaan van alle zand en vuil. Bij keuze van de vereiste grinddiameters wordt rekening gehouden met de geografische ligging van het gebouw en de respectievelijke dakzones (hoekzone, randzone, middenzone), volgens TV tabel 40. Specificaties Het grind is NIET KALKHOUDEND omwille van de regenwaterrecuperatie. Grinddiameters: volgens TV tabel 40 en hoekzone: minimum 36 mm randzone: minimum 20 mm middenzone: minimum 14 mm Laagdikte: overeenkomstig te verwachten windbelasting volgens TV en minimum 7 cm Grindvangers: geanodiseerd aluminium Aanvullende specificaties Bij vereiste van te grote grinddiameters (volgens windstudie) kan de aannemer voorstellen over te gaan naar een tegelballast zonder prijsverrekening. Na plaatsing van het eventueel te voorziene geotextiel wordt het grind, conform de voorgeschreven diameters, gelijkmatig uitgespreid over de respectievelijke dakzones (minimum tot volledige dekking), de helling wordt beperkt tot 5% om afrollen van het grind te vermijden. Het grind wordt tegengehouden ter plaatse van dakwaterafvoeren en dakranden. De kiezelvangers zijn inbegrepen in de eenheidsprijs. Aanvullende uitvoeringsvoorschriften Voorafgaand aan de werken zal de aanemer een studie van de windbelasting op het platte dak volgens WTCB TV 215 en/of NBN NBN EN voorleggen, waaruit de vereiste dikte van de ballastlaag afgeleid wordt. Bij alle randen van de grindvlakken met een ander materiaal (betontegels of andere) voorziet de aannemer grindkeringsprofielen om het grind in de betreffende zone te houden. Ook aan afvoerpunten voorziet de aannemer de nodige grindkeringen. Ballastlaag met grind op geballaste daken volgens plan en detailmeetstaat. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 28

176 ballastlaag - tegels FH m2 meeteenheid: m2 meetcode: netto dakoppervlakte. aard van de overeenkomst: Forfaitaire hoeveelheid (FH) De ballastlaag bestaande uit gladde betontegels zonder draineeropeningen, plaatsing met open voegen om het dakwater te evacueren. Specificaties : gladde betontegels, zonder vellingkant Afmetingen: 50x50 cm Dikte: minimum 4 cm en volgens studie windbelasting (TV ) Oppervlaktetextuur slijtlaag: vlak Gewicht: overeenkomstig tabel 39 van TV Tegeldragers: regelbare voetstukken uit kunststof De betontegels behoren tot het type A volgens NBN B : Betontegels svoorschrift en beantwoorden eveneens aan de voorschriften van NBN EN Ze zijn geschikt voor toepassing als terrasafwerking en een belasting van normaal voetgangersverkeer. De betontegels die toegepast worden op het gelijkvloers zijn geschikt voor licht verkeer in functie van onderhoudswerkzaamheden aan de gevels. Overeenkomstig TV , waarbij de helling van het dakvlak maximum 10% mag bedragen. De bovenzijde van de tegels bevindt zich in een vlak dat de dakhelling niet volgt, maar volledig waterpas wordt geplaatst met behulp van tegeldragers met verstelbare hoogteregeling; het contactoppervlak van de tegeldragers is voldoende groot, teneinde geen te hoge drukspanning teweeg te brengen op het afdichtings- of isolatiemateriaal (overeenkomstig ATG). enkel voor wat betreft de onderhoudspaden op het hoofddak de dakhelling volgt. De tegels worden ondersteund door rubberen stroken (plakzegels) van dezelfde dikte die aangepast zijn aan het formaat van de betontegels. De tegels worden geplaatst op niveau van de binnenafwerking met een beperkt pasverschil van maximaal 2cm ifv toegankelijkheid en volgens detailtekening Tussen de tegels wordt een drainagevoeg voorzien van circa 5 mm. Betontegels voor afwerking terrassen, alsook betontegels voor onderhoudspaden op hoofddak ballastlaag - geotextiel PM aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM) Geotextiel uit een waterdoorlatend kunststofmembraan, geweven of niet-geweven, niet aantastbaar door daglicht tijdens de verwerking, bestand tegen insecten en micro-organismen en zuurbestendig. Prijs inbegrepen in de eenheidsprijs van de voorziene ballastlaag. Specificaties : polyestervlies, polyethyleenvlies of polypropyleenmat Gewicht: minimum 300 g/m2 Treksterkte: minimum 5 kn/m De geotextielbanen worden voor het aanbrengen van de ballastlaag losliggend aangebracht met overlappingen van minstens 20 cm in langs- en dwarsrichting. Beschermend geotextiel voor ballastlaag met grind en tegels. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 29

177 groendak - algemeen De post groendaken omvat de volledige opbouw van het verder beschreven groendaksysteem, inclusief de beschermlagen, wortelwerende folies, draineerlagen, bodemsubstraat, vegetatielaag, noodzakelijke toebehoren zoals grindvangers, controleschachten waterafvoeren, Materialen De groenddaksystemen, materialen en toebehoren beantwoorden aan TV Groendaken. Het volledige systeem wordt door één en dezelfde aannemer geplaatst, gespecialiseerd in dergelijke systemen, referenties voor te leggen aan het Bestuur. De aannemer dient zich voorafgaandelijk rekenschap te geven of de draagvloer berekend is op de belasting van het door hem voorgestelde groendak in verzadigde toestand. Bij de keuze van het dakdichtingssysteem dient gelet op de wortelwerendheid van de toplaag. De extra voorziening van een wortelwerende folie blijft aangewezen in alle gevallen. Vooraleer het groenddaksysteem aan te brengen dient de waterdichtheid van het dak te worden gecontroleerd, overeenkomstig TV en onder water gezet gedurende tenminste 48 uur. Ter hoogte van de afwateringspunten dient ervoor gezorgd (bv. met de nodige filtervliezen) dat het vegetatiesysteem niet kan uitspoelen en de aflopen niet kunnen verstoppen door ingroeiende vegetatie. Ook de opstanden dienen zorgvuldig te worden afgewerkt, teneinde wrijving en indrukking door het substraat en/of onderhoudsmaterieel evenals worteldoorgang te voorkomen. Na plaatsing wordt het dak grondig besproeid. Keuring De aannemer blijft tot bij de definitieve oplevering verantwoordelijk voor het onderhoud en goede instandhouding van het groendak. Mislukte aanplantingen of werken dienen hersteld te worden. De aannemer levert het Bestuur nadien een handleiding met de nodige onderhoudsrichtlijnen groendak - extensief FH m2 meeteenheid: m2 volgens de dikte van de laag meetcode: de horizontaal geprojecteerde oppervlakte van de dakvlakken, openingen met dagmaat kleiner dan 1 m2 worden niet afgetrokken. aard van de overeenkomst: Forfaitaire hoeveelheid (FH) Groendaksysteem van het extensieve type opgebouwd uit een gecombineerd systeem van lagen overeenkomstig TV De opbouw en de samenstellende materialen zullen ter goedkeuring worden voorgelegd aan het Bestuur. Een beproefde combinatie van de opbouw en juiste verhouding in soorten en laagdikten moet worden gegarandeerd. Er wordt een esthetisch eindresultaat verwacht van het voorgestelde extensief groendak met een breed scala aan kleuren van de voorziene beplanting. Volgende sedums en planten dienen zeker aanwezig te zijn in het vooropgestelde mengsel : sedum album, sedum floriferum, sedum kamtschaticum en sedum hispanicum. Het gehele systeem zal door één en dezelfde fabrikant aangeboden worden en dient geplaatst door een uitvoerder die voldoende ervaring kan aantonen met dit type daken. De dakdichting en het extensieve groendak zullen door éénzelfde partij uitgevoerd worde om de continuïteit en compatibiliteit te waarborgen. Specificaties Verzadigd gewicht: maximum 100 kg/m2 Voorziene totale opbouwhoogte: circa mm (+/- 20 mm) (meer of minderdikte kan geen aanleiding zijn tot verrekening) Mechanische bescherming van de afdichting volgens TV : op voorstel aannemer in functie van de voorziene afdichting Draineerlaag volgens TV : composietmatrassen: globale dikte circa 30 mm, samengesteld uit 3 elementen, over het ganse oppervlak met elkaar verbonden en aan de boorden voorzien van flappen o met een beschermingsvlies; Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 30

178 o met een centrale kern uit monofilamenten van polyamide, met tussenin een wirwar van HDPE of polypropyleen kunststoffilamenten, met 95% open ruimte o met een filtervlies, bestaande uit niet-geweven, thermisch gebonden geotextielen ofwel geprofileerde elementen uit EPS of kunststof, voorzien van holle ruimten, zodanig dat voldoende water in de reservoirs blijft staan, laagdikte circa 30 mm Filtervlies (eventueel gecombineerd in draineerlaag): synthetisch weefsel (polyester, nylon of polypropyleen), dikte minimum 0,5 mm, poriënwijdte < 0,2 mm, afvoercapaciteit > 0,5 l/sm Waterreservoir volgens TV : afgestemd op aard van vegetatielaag, min. 15 mm /m2 Substraat- & Vegetatielaag volgens TV : de substraatlaag en vegetatielaag kunnen op voorstel van de aannemer afzonderlijk worden voorzien ofwel gecombineerd d.m.v. speciale matten met een synthetische en/of biologisch afbreekbare structuur (kokosvezels, ), ofwel speciale tegels, met een voorgekweekte vegetatie. Bodemsubstraatlaag volgens TV : samengesteld mineraal substraat aangepast aan de voorziene begroeing in overeenstemming TV 229, bijlage 3. Het kan worden samengesteld uit uitgerijpte compost of turf / waterhoudende producten, gewassen rijnzand en andere toeslagstoffen, droog gewicht circa 850 kg/m3, waterverzadigd gewicht circa 1200 kg/m3; laagdikte circa 6 cm; Om de voortplanting van brand doorheen het groendak te vermijden is de substraatlaag minimum 3 cm dik en bevat zij maximum 20 % organisch materiaal voor diktes < 10 cm. Substraten die niet voldoen aan deze voornoemde eisen, mogen worden toegepast worden in zover ze beproefd zijn conform de klasse B- ROOF (t1); Vegetatielaag volgens TV : combinatie van 5-7 gemengd aangebrachte soorten sedums, kruiden & grassen (circa 100 kg / mm dikte) De keuze van de vegetatie moet een permanente vegetatie waarborgen, een bloeitijd afwisselend met de jaargetijden en de bezonning, mag geen onderhoud, noch sproeien of maaien vergen, en de hoogte van de traag groeiende planten blijft beperkt tot circa 8 cm. van dominerende variëteiten of afgeraden planten volgens tabel 7 van TV 229 dienen geweerd. Overeenkomstig TV 229, rekening houdend met de vereiste stabiliteit van het dichtingssysteem volgens TV ; het voorkomen van erosie van het substraat door de wind volgens TV ; de noodzakelijke verworteling en/of verankering van de vegetatie volgens TV ; correcte aansluitingen ter hoogte van dakgoten en tapbuizen volgens TV en 5.2; correcte aansluitingen ter hoogte dakranden, opstanden, volgens TV , 5.4 en 5.5; correcte compartimenteringen volgens TV ; Aanvullende uitvoeringsvoorschriften Ter aansluiting van dakranden, daklichtopeningen, dakdoorgangen, e.d., wordt de vegetatielaag vervangen door een strook van circa 30 cm, voorzien van een grindlaag (5 cm) of tegels. Bij de aansluiting op de naastliggende terrasvlakken met betontegels op tegeldragers dient over de gehele lengte een keringsprofiel voorzien te worden dat het substraat en de beplanting vasthoudt. Dit is inbegrepen in dit artikel. Levering en plaatsing van controleschachten op de waterafvoeren. Groendakonderhoud: te integreren grindpad te voorzien zodat alle zones van het groendak bereikbaar zijn Brandcompartimentering: te integreren grindpad voorzien ifv conformiteit met de brandwetgeving. Extensieve groendaken voor delen van de daken aansluitend op de terrassen toebehoren plat dak algemeen toebehoren plat dak dakdoorvoeren PM Dakdoorvoerelementen in te werken in platte daken voor rookkanalen, ventilatieleidingen, ontluchtingselementen, opgenomen in de betreffende loten technieken. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 31

179 aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Inbegrepen in de door het platte dak te voeren kanalen in de betreffende loten technieken. Dakdoorvoerelementen, samengesteld uit een plakplaat en een standpijp, diameter en lengte afgestemd op de opbouw van het platte dak en de beoogde functie van de doorvoer. Specificaties : kunststof (EPDM), cfr. bestek en meetstaat technieken Diameter: aangepast aan de voorziene ventilatie- en standleidingen Afwerking: voorzien van verluchtingskap Volgens TV verticale doorbrekingen en in nauwgezette coördinatie met de uitvoering van het deel technieken. De onderbreking van luchtdichtheidsmembranen, dampschermen, thermische isolatie, waterdichte lagen, mag geen afbreuk doen aan de prestaties. Een continue aansluiting op de dakdoorvoer moet worden gerealiseerd. Detailering ter goedkeuring voor te leggen aan de ontwerper. Alle dakdoorvoeren noodzakelijk voor verluchting schachten, verluchting standleidingen en diverse kanaaldoorvoeren toebehoren plat dak verankeringssystemen PM Verankeringssystemen op platte daken voor de stabiele windvaste bevestiging van PV-panelen, zonneboilers, schotelantennes, luchtgroepen, vlaggenmasten, aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Inbegrepen in de eenheidsprijs van de te verankeren elementen De verankering moet weerstaan aan de berekende windbelasting volgens NBN EN Systeem ter goedkeuring voor te leggen: Ofwel op voorstel aannemer, in overeenstemming met de elementen op basis van door de leverancier opgelegde eisen Ofwel vrij opgelegd geballaste ankers, samengesteld uit UV-bestendige kunststof consoles voorzien van een aangepaste ballast Ballast, verankering: gewicht volgens document Experimentele voorschriften voor de dimensionering van de ballast voor zonnepanelen op platte daken (WTCB) en/of NEN 7250 Zonneenergiesystemen - Integratie in daken en gevels - Bouwkundige aspecten. Verankeringssystemen voor de voorzien PV-panelen alsook zonnecollectoren en eventuele andere te verankeren installaties toebehoren plat dak valbeveiliging toebehoren plat dak valbeveiliging/vaste ankerpunten FH st meeteenheid: per stuk (ankerelement) aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Valbeveiligingssysteem gecertificeerd volgens NBN EN 795 Bescherming tegen vallen van een hoogte Verankeringsvoorzieningen. Conform klasse A, d.m.v. permanente enkele ankerpunten voor platte daken (10 kn). Ankerelementen vervaardigd uit roestvast staal. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 32

180 Volgens de richtlijnen van de systeemfabrikant en de dakbedekking, aangevuld met de uitvoeringsprincipes van TV Sokkels. Verankering tot in de draagstructuur conform NBN EN 795, met een waterdichte afwerking. Opstelling volgens aanduiding op plan en/of in overleg met de ontwerper. Vaste ankerpunten te voorzien voor het veilig onderhoud van de kleinere platte daken toebehoren plat dak valbeveiliging/lijnsysteem FH m meeteenheid: lopende meter met inbegrip van de verankeringspunten aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Valbeveiligingssysteem gecertificeerd volgens NBN EN 795 Bescherming tegen vallen van een hoogte Verankeringsvoorzieningen, conform klasse C, d.m.v. een permanent lijnsysteem voor platte daken. Voorzien van een certificaat van goedkeuring en CE keurmerk. Systeem ter goedkeuring voor te leggen. Stalen componenten zijn uit roestvast staal. Sectie staalkabel: minimum 8 mm. De aannemer zal op basis van het in het dossier gevoegde dakenplan en rekening houdend met de toegangen tot het dak, het tracé van de leeflijn verder uitwerken overeenkomstig de wettelijke eisen en dit uitveringsplan ter goedkeuring voorleggen aan het bestuur. Volgens de richtlijnen van de fabrikant van het systeem en de dakbedekking. Verankering tot in de draagstructuur conform NBN EN 795, met een waterdichte afwerking. De verankeringspunten worden op strategische punten op het dak geplaatst. Opstelling volgens aanduiding dakplan en/of in overleg met de ontwerper. Waterdicht in te werken in de dakbedekking en thermisch geïsoleerd te verankeren aan de hoofdstructuur. Over de ankerpunten worden bijhorende geïsoleerde afdekkappen geplaatst. De eisen en opmerkingen van het studiebureau veiligheidscoördinatie zijn op te volgen De aannemer zal twee volledige sets harnassen leveren met het benodigde verankeringsmateriaal. Leeflijn te voorzien voor een veilig onderhoud van het hoofddak, alle punten van het dak zijn te bereiken. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 33

181 36. DAKLICHTOPENINGEN daklichtopeningen - algemeen Het betreft alle openingen in hellende of platte daken voorzien van lichtdoorlatende elementen. De elementen worden stormvast en inbraakbestendig bevestigd aan de dak- en/of ruwbouwstructuur, met aangepaste, roestbestendige bevestingsmiddelen. De montage van de daklichtelementen in het dak en de aansluiting met de dakbedekkingen en/of dakdichtingen zijn perfect regen- en winddicht. Een goede afwatering garandeert dat zich nergens stagnerend water kan ophopen. De prestatieniveaus m.b.t. sterkte tegen wind, luchtdoorlaat en waterdichtheid, stemmen overeen met tabel 6 van STS De aansluiting met de dakconstructie garandeert bovendien een correcte thermische aansluiting (bouwknopen EPB doorboring dakschil, isolatie en luchtscherm) Beglazingen zijn van het type veiligheidsbeglazing volgens NBN S Glasnorm. De karakteristieken (thermische doorlatendheid, waterdichtheid,...) waaraan de dakramen moeten voldoen zijn opgenomen in tabel 1 van de productnorm NBN EN dakvlakramen algemeen Alle voegen tussen pleisterwerk en de daklichtopeningen worden luchtdicht met een overschilderbare elastische kit afgedicht dakvlakramen - algemeen Geprefabriceerde dakvlakramen bestemd voor hellende daken. De levering en plaatsing omvat steeds het volledige raam, inclusief het glas, de nodige bevestigingsmiddelen, gootstukken, loodslabben en kitten, e.d., alsook alle in het bestek voorziene aanvullende specificaties. Bij plaatsing in bestaande daken is het wegnemen van de kepers over de nodige lengte, het plaatsen van de raveelbalken en hulpkepers tevens inbegrepen in de eenheidsprijs. Eventueel bijhorende binnenbekledingen worden beschreven in art Materialen De dakvlakramen bestaan uit een vast kozijn en een beweegbaar kader. In overeenstemming met de voorziene dakbedekking en de aard van de dakvlakramen worden door de fabrikant aangepaste gootstukken en loodslabben bijgeleverd, die voor een perfecte afwatering en sluiting zorgen. De ramen zijn geschikt voor dakhellingen tussen 15 en 90. De ramen beschikken over een CE-markering overeenkomstig de productnorm NBN EN Zij worden geleverd met een tienjarige fabrieksgarantie, ondersteund door een eigen naverkoopdienst in België. Het openen van het venster gebeurt naar keuze van de aannemer d.m.v.: hetzij een alumnium handgreep op de bovenregel van het raam, die een ventilatieklep met luchtfilter integreert. Het vergrendelsysteem laat toe om het wentelend gedeelte te blokkeren in een vaste ventilatiestand. Enkelvoudige uitzet- of uitzet-wentelramen worden onderaan voorzien van een (bijkomende) handgreep. hetzij één of twee aluminium handgrepen op de onderregel van het raam (voorzien van twee ventilatiestanden). Het raam moet volledig 180 kunnen wentelen, met schoonmaakstand en grendel om de vleugel te blokkeren. De wentelramen moeten in de gewenste openingsstand kunnen behouden blijven d.m.v. een ingebouwde en regelbare rem. De plaatsing gebeurt volgens de voorschriften van de fabrikant, in overeenstemming met de voorziene dakbedekking en bijgeleverde hulpstukken. De aannemer controleert voorafgaandelijk of de respectievelijk toegelaten dakhellingen en de op de plannen voorziene plaatsingshoogte overeenstemmen met de gegeven toestand. Ingeval van gebeurlijke afwijkingen brengt hij de ontwerper hiervan onmiddellijk op de hoogte. De dakvlakramen worden waterpas uitgelijnd op de dakkepers, dakspanten of op een tussen geprefabriceerde sandwichpanelen aangebrachte raveelconstructie en worden gemonteerd met behulp van de meegeleverde bevestigingsbeugels, geplaatst aan de boven- en onderkaten of zijkanten van het buitenkozijn. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 34

182 Met behulp van de bijgeleverde hulp- en gootstukken, aangepast aan de voorziene dakbekleding, wordt het raam regen- en winddicht ingewerkt in de dakbedekking. Er moet gebruik worden gemaakt van de door de fabrikant aanbevolen afwateringsprofielen en/of dichtingskitten. Keuring De ramen mogen niet klemmen, het openen en sluiten moet zonder haperingen verlopen. Beschadigde raamdelen moeten worden vervangen. De dakbedekking moet mooi en gelijkmatig aansluiten aan de zijranden van het raam dakvlakramen - hout dakvlakramen - hout/wentel FH st meeteenheid: per stuk meetcode: opgegeven opmetingen overeenkomstig leverbare standaardafmetingen. Op de opgegeven afmetingen kan, in functie van het beschikbare gamma van verschillende fabrikanten een verschil tot + 2 cm worden aanvaard. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Specificaties Afmetingen: 120 x 120 cm volgens aanduidingen op plan Kozijn & beweegbaar kader: geïmpregneerd grenen behandeld tegen schimmel en houtinsecten Afwerking: witte lak Beglazing isolerende veiligheidsbeglazing conform NBN S , Ug-waarde maximaal ZIE EPB W/m2K (volgens NBN EN 673), Uw-waarde maximaal ZIE EPB W/m2K Geluidsverzwakkingsindex Rw: < 30 / 32 / 35 / 40 db (volgens EN ISO 717-1) Buitenbekleding (gootstukken, e.d.): zink Luchtdoorlatendheid: min. klasse 4 (max. debiet 3 m3/(h.m²) bij 100 Pa) volgens NBN EN Regen- & winddichtheid: aangepast isolerend kader met onderdakkraag en afvoergoot Lucht- & dampdichte aansluiting: dampschermkraag voorzien. Uitbekleding aan de binnenzijde: zie artikel plafondafwerking - uitbekleding daklichtopeningen Aanvullende specificaties (te schrappen door ontwerper indien niet van toepassing) Verduisteringsgordijn: 100% lichtdicht rolgordijn voorzien van zijgeleiders uit aluminium. Manuele afstandsbediening: trekstok Dakvlakraam voorgevel Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 35

183 37. DAKRANDEN EN KROONLIJSTEN dakranden en kroonlijsten - algemeen slabben, loketten en aansluitbanden - algemeen Materialen Slabben, loketten en aansluitbanden voor een water- en regendichte afwerking van de aansluitvoegen tussen verschillende constructiedelen. Het betreft o.a. de randaansluitingen tussen dak en opgaande gevelmuren, dak en schoorsteen, rond dakdoorgangen en langs de bovenen zijranden van dakvlakken. Bij de aansluiting tegen gevelmetselwerk worden de slabben afgewerkt met een loket of aansluitingsband. Loketten en/of aansluitbanden zijn stukken die aan één kant in de muur worden bevestigd en aan de andere kant een voldoende overlap bewerkstelligen over de opstaande strook van de slabben of afdichtingsmembramen. De aangewende materialen garanderen een volledige compatibiliteit met de voorziene dakopbouw en ondergronden. volgens de aanduidingen op plan, detailtekeningen en uitvoeringsprincipes van de respectievelijke Technische Voorlichtingsnota s (WTCB) en STS 56.1, aangevuld met de richtlijnen van de fabrikant van de dakbedekking: platte daken aansluiting plat dak met dorpels / buitenschrijnwerk volgens TV / en detailtekening aansluiting plat dak met volle muren volgens TV / en detailtekening aansluiting plat dak met gevelbekledingen volgens TV / en detailtekening aansluiting plat dak met schoorsteen volgens TV (afb. 114) / en detailtekening Alle te voorziene aansluitingen waarborgen een waterdichte en verzorgde afwerking. Bijzondere aandacht moet worden besteed aan de waterdichte aansluiting met onderdaken voor hellende daken en de vereiste luchtdichtheid aan de binnenzijde slabben, loketten en aansluitbanden - metaal slabben, loketten en aansluitbanden - metaal/lood PM aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM) Inbegrepen in de prijs van de dakbedekking. Bladlood overeenkomstig NBN EN Lood en loodlegeringen - Gewalste loodplaten voor toepassing in de bouw. Specificaties Diktes bladlood: Voetlood, slabben & loketten: minimum 1,50 mm Kozijnlood: minimum 1,50 mm Kiezelbakken, plakplaten, kilgoten, uitbekledingen: minimum 2 mm Bladlood dat met opdek op de dakbedekking geplaatst wordt is minstens 2 mm dik. Bandbreedte(s): volgens aard toepassing De bevestigingsnagels met grote platte kop zijn uit roestvast staal. De stroken bladlood worden goed aangeklopt en strak afgesneden. De loketten of aansluitingsbanden worden uitgevoerd met een overlapping van ten minste 10 cm in geval van stroken en 6 cm bij traploketten. Aanvullende uitvoeringsvoorschriften Het lood wordt verwerkt zonder soldeersel. De loketten of aansluitingsbanden bezitten een haakboord van 2 cm en worden ingewerkt in een vooraf gekapte, geslepen of uitgespaarde gleuf van minimum 2 cm diepte. Aantal bevestigingen: minimum 4 haken per lm en 2 haken per traploket. Ze worden bevestigd met 3 nagels per lm. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 36

184 De voegen tussen metselwerk en ingewerkte slabben worden voorzien van een elastische voeg, met een UV-bestendige, hoogwaardige MS polymeer kit volgens STS Nabehandeling met patineerolie om witte strepen te vermijden. Het betreft alle in- en aan te werken loodslabben met opstanden van het dak en de dakbedekking: Overal waar een hoger volume aansluit aan een lager Aansluiting platte dak aan opgaande muren en schoorstenen slabben, loketten en aansluitbanden - metaal/zink PM aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM) Inbegrepen in de prijs van de dakbedekking. Niet-geprefabriceerde zinken hulpstukken, geleverd in bladen en/of op rollen. Specificaties Dikte: min. 1,0 mm Bandbreedte(s): volgens aard toepassing Maatwerk volgens detailtekeningen en typedetails van de TV s van het WTCB. Alle zinken aanwerkstukken volgens noodzaak en detaillering slabben, loketten en aansluitbanden - membranen slabben, loketten en aansluitbanden - membraan/epdm PM aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM) Inbegrepen in de prijs van de dakbedekking. Systeem van loodvervangende membranen uit UV-bestendig gewapend EPDM, bestemd voor het aansluiting van de dakdichting met het opgaande parement. Alle nodige hulpstukken zijn te voorzien voor een perfecte waterdichting. Specificaties Dikte: min. 1,3 mm Bandbreedte(s): volgens aard toepassing Aanvullende specificaties Voorzien van aluminiuminlage Voor een goede hechting van de verlijming moet de ondergrond schoon, droog en vetvrij zijn. Overlappingen en hoeken van de EPDM-stroken worden met uiterste zorg gevormd en aan elkaar gekleefd met koudlijm zodat alle spouwvocht naar buiten gevoerd wordt. Overlappen minstens 5 cm. Bij het opmetsen van de spouwmuur worden de membranen in de spouw ingemetst ter hoogte van de buitenste dakrand, in de spouw omhooggetrokken en minstens 10 cm hoger vastgezet tegen het binnenspouwblad d.mv. een geschroefde klemlat. Bij het plaatsen van meerlagige bedekkingen wordt deze omhooggewerkt tot onder de uitstekende slab, die dan neergeplooid wordt en vastgelast op de meerlagige bedekking. Aansluiting platte dak in EPDM aan opgaand parement Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 37

185 38. DAKWATERAFVOER dakwaterafvoer - algemeen Alle werken en leveringen voor het plaatsen van bovengrondse elementen die instaan voor het opvangen en afvoeren van het dakwater tot op rioleringsniveau. Materialen De materialen voor gootbekledingen, hanggoten en afvoerbuizen moeten duurzaam en UVbestendig zijn en weerstand kunnen bieden aan de agressiviteitsklasse: klasse 2: industriële (of stedelijke) atmosfeer. OPM. Nabij pharmaceutisch bedrijf De aannemer is verplicht na te gaan of de gootbekledingen, hanggoten, afvoerbuizen, hulpstukken en toebehoren kunnen geplaatst worden in de vormen, afmetingen en uitvoering zoals voorgeschreven in de aanbestedingsdocumenten en/of zij volgens aard en maatafstemming onderling verenigbaar zijn. Bij onverenigbaarheden stelt hij de architect vooraf op de hoogte. Bijzondere aandacht moet besteed worden aan: het vermijden van galvanische koppels bij onderling contact tussen verschillende metalen. Het metaal met de grootste positieve elektrochemische spanning, moet altijd het meest stroomafwaarts worden geplaatst. het vermijden van rechtstreeks contact tussen bepaalde houtsoorten en metaal, gezien deze van nature corrosief kunnen zijn voor metalen (bv. zink, gegalvaniseerd staal of aluminium, in contact met taninehoudend eiken, kastanje, teak, oregon of cederhout). Ook houtverduurzamingsproducten kunnen de corrosiviteit van metaal doen toenemen. het vermijden van rechtstreeks contact tussen zink en bitumen dat blootgesteld aan atmosferische invloeden, organische zuren kan afgeven, die samen met water het zink kunnen aantasten. Deze bitumencorrosie kan optreden bij lood, koper en verzinkt staal. De aannemer legt voor de uitvoering de nodige monsters van de voorziene materialen, bekledingstypen en afwerkingsdetails ter goedkeuring voor aan het Bestuur. De uitvoering beantwoordt aan NBN 306 Dakbedekkingen - Leidraad voor de goede uitvoering Waterafvoer en NBN EN Binnenriolering onder vrij verval - Deel 3: Ontwerp en berekening van hemelwaterafvoersystemen. In de periode tussen het plaatsen van de gootafdichtingen en van de afvoerbuizen neemt de aannemer de nodige voorzorgen opdat het hemelwater niet kan aflopen op de gevelwanden. Keuring Alle gebruikte materialen en hulpstukken zijn vrij van materiaals- of fabricagegebreken die hun sterkte, zuiverheid van vorm en goed gedrag in de tijd in het gedrang kunnen brengen. Alle elementen die voor of bij de uitvoering werden beschadigd, worden geweigerd bakgootdichtingen - algemeen Levering en plaatsing van waterdichte bekledingen op een doorlopende bakvormige ondersteuning. De werken omvatten ook: de voorbereiding van de ondergrond evt. extra bebording aan de dakvoet de verlijming of het lassen van de banen of bladen de bevestiging aan de gootranden en het beschot van de dakvoet de waterdichte aansluiting van de gooteinden op de afvoerbuizen de bevestigingselementen en hulpstukken (overloopleidingen, dakgoottrappen, uitzettingsvoegen, ). Zie ook artikel voor de houten bakgootconstructies. Materialen De baanbreedte van de dakgootbekledingen wordt afgestemd op de vorm van het draagvlak. Bakgoten met een breedte < 1 m worden zonder overlangse lasnaden uitbekleed. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 38

186 De bakgootdichtingen worden geplaatst volgens de voorschriften van de fabrikant, aangevuld met de bepalingen van TV 244 (platte daken) Buitengoot, bekleed met een dakafdichting De ondersteuning moet de stevigheid en de vrije uitzetting van de dakgoten kunnen verzekeren. De ondergrond moet vrij van oneffenheden, droog, stof en vetvrij zijn. De dakgootbekleding verzekert de afwatering van de dakbedekking en van het onderdak en wordt met een minimale helling van minimum 5mm/m geplaatst voor metalen bekledingen en minimum 10 mm/m geplaatst voor bitumineuze of soepele bekledingen. De maximale lengte van de bekleding, die zonder tussenliggende vrije uitzettingsinrichting mag uitgevoerd worden, moet overeenstemmen met de voorschriften van de fabrikant en/of de bepalingen van NBN 306. De dakgootbekleding loopt tenminste 5 cm in verticale projectie onder de dakbedekking op. De dakgootafdichting loopt minstens 10 cm onder de dakbedekking door, waarbij het peil aan de dakzijde zich minstens 30 mm boven het peil van de buitenste gootrand moet bevinden. Om een noodoverloop naar buiten te verzekeren, bevindt het niveau van de buitenrand zich over de gehele lengte van het kanaal minstens 30 mm lager dan het niveau van de binnenrand. Kan de overloop niet gegarandeerd worden over de volledige lengte, dan worden noodspuwers voorzien of een overloopleiding. Tussen de mondstukken van de afloopbuis en buis voor de overloopleiding, moet een hoogteverschil van 5 cm bestaan. De bekleding van buitenranden tegen gevelopstanden, wordt tot minstens 5 cm boven het bovenpeil van de binnenrand opgetrokken en overdekt met een aansluitingsslab, die ten minste 20 mm in de wand is ingewerkt en afgewerkt wordt met een elastische voeg. Keuring De buitenkraag van elke dakgoot moet voldoende sterk zijn om er een ladder, waarop een man kan staan, te kunnen tegen plaatsen, zonder dat de goot meegeeft bakgootdichtingen metaalbladen bakgootdichtingen metaalbladen/zink FH m2 meeteenheid: per m2 meetcode: netto oppervlakte, gemeten als gemiddelde breedte van het ontwikkelde bekledingsmateriaal, vermenigvuldigd met de gootlengte, gemeten op de buitenrand van de goot. De afmetingen worden doorgemeten over uitzettingsvoegen, overloopleidingen e.d. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Gootbekleding met zinkbladen beantwoordend aan NBN EN Dakwaren van metaalblad - Eisen voor volledig ondersteunde zinken dakwaren en NBN EN 988 Zink en zinklegeringen - Technische leveringsvoorwaarden voor gewalste platte producten voor de bouw. Specificaties Plaatdikte: minimum 1,00 mm Uitzicht: geprepatineerd zink / Vorm: volgens detailtekeningen Schuif-, aanhakingsklangen: zink-koper-titaan legering, dikte minimum 1 mm. Aanvullende specificaties (te schrappen door ontwerper indien niet van toepassing) Ventilerende onderlaag: d.m.v. een HDPE-noppenfolie De richtlijnen van de fabrikant zijn integraal van toepassing. Ze worden aangevuld met de aanduidingen op dak- en detailplannen. Bakgoottype: tussen twee schuine dakschilden (horizontale kilbakgoot) Ondergrond: op een bebording Naden: door solderen met overlapnaden van minimum 30 mm. Dwarse soldeernaden worden over hun volledige lengte gesoldeerd (tot onder de aansluiting met het onderdak). Overlangse soldeernaden zijn niet toegelaten. Onder de te solderen naden wordt waar nodig een hittebestendige plaat geplaatst zodat onderliggende folies niet beschadigd worden. Speciale stukken worden zoveel mogelijk voorbereid in de werkplaats. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 39

187 De plaatsing houdt rekening met de vrije uitzetting van het zink. Uitzettingsvoegen worden uitgevoerd met een neopreenband (vlakke type = maximum om de 6 m) met aangepaste breedte en dikte van 0,7-0,8 mm. Het metaal wordt afgewerkt met een dubbele plooi van 20 mm ter bevestiging met de nodige schuifklangen; deze worden voorzien met een tussenafstand van circa 50 cm. Iedere klang wordt bevestigd met 3 verzinkte spijkers of schroeven die in driehoeksvorm worden aangebracht. Alternatief kan ook gebruik worden gemaakt van aanhakingsbanden (tot circa 1m lengte) op regelmatige tussenafstanden aangebracht. Verticale wanden bakgoot: opgeplooide wanden Aanhakingsklangen worden om de 0,50 m geplaatst op alle randen van de dakgoot. In bakgoten breder dan 50 cm worden de bladen onderaan bevestigd d.m.v. schuifklangen. Aansluiting dakschilden en onderdak: d.m.v. een zinken slab of gootband De vrije buitenrand wordt afgewerkt met een felsrand of verticale platte plooi / Aanvullende uitvoeringsvoorschriften (te schrappen door ontwerper indien niet van toepassing) In combinatie met een metalen dakbedekking wordt de gootbekleding verbonden door een dubbele aanhaking of kraalaanhaking. Het metaal wordt afgewerkt met een dubbele plooi van 20 mm die dient voor de aanhaking van de klangen; deze worden bevestigd met een tussenafstand van 50 cm, as op as. Iedere klang wordt bevestigd met 3 spijkers of schroeven die in driehoeksvorm worden aangebracht. De vrije zinken buitenrand wordt afgewerkt met een kleurcoating (om esthetische redenen) Slabben en loketten bij ontmoetingen van bakgoten en gevelopstanden volgens art Bakgoot thv. Hellend dakvlak voorgevel afvoerpijpen - algemeen Levering en plaatsing van de hemelwaterafvoerpijpen, met inbegrip van bevestigingshaken, beugels, kragen, eventuele ellebogen, T-stukken, uitzettingsvoegen, lasnaden of koppelingen, de aansluitingen op de hanggoten (vergaarbakjes,...) en verdere elementen afwaarts, Materialen Alle onderdelen en toebehoren zijn op elkaar afgestemd en geleverd door dezelfde leverancier. De minimale doorsnede van de afloopbuizen wordt bepaald rekening houdend met het maximum af te voeren debiet volgens NBN EN Binnenriolering onder vrij verval - Deel 3: Ontwerp en berekening van hemelwaterafvoersystemen, met een minimum van 1 cm2 doorsnede per m2 horizontale projectie van het betrokken dak en een minimale doorsnede ND 75 mm. De hemelwaterafvoerpijpen worden gemonteerd volgens de voorschriften van de systeemleverancier, eventuele detailtekeningen en deze vermeld in hoofdstuk 3 van NBN 306. De buizen worden verticaal in het lood geplaatst. De buizen zijn zoveel mogelijk uit één stuk. De bevestiging met aangepaste beugels aan de vorm en formaat van de buizen moet het vrij uitzetten van de buizen toelaten. Zij worden water- en reukdicht aangesloten op het ondergrondse rioleringsnet d.m.v. aangepaste hulpstukken. Keuring De hemelwaterafvoerbuizen staan volkomen verticaal. De aansluitingen moeten waterdicht zijn tot een druk die overeenstemt met een waterkolom die gelijk is aan de hoogte van de buis afvoerpijpen - kunststof afvoerpijpen - kunststof/pvc FH m meeteenheid: lopende m meetcode: netto lengte, gemeten in de as van de buis, zonder de overlappingen mee te rekenen. Eventuele ellebogen worden haaks gemeten alsof het hoeken betreft. de noodzakelijke hulpstukken (reducties, bochten worden niet gemeten maar zijn inbegrepen in de eenheidsprijs van de getelde buislengtes volgens hun specifieke diameters. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 40

188 aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Buizen uit PVC beantwoordend aan NBN EN Kunststofleidingsystemen voor de afvoer van hemelwater voor bovengronds gebruik buiten - Ongeplasticeerd polyvinylchloride (PVC-U) - Deel 1: Specificaties voor buizen, koppelstukken en het systeem. Buizen en hulpstukken dragen het kenmerk PVC-hemelwater (RWA). De bijhorende beugels beantwoorden aan NBN EN Specificaties Type: gewone kwaliteit Kleur: grijs Vorm: rond Buitendiameter: ND 90 volgens aanduiding op plan Beugels: schroefbeugels uit niet geplastificeerd kunststof Opstelling: volgens de aanduidingen op plan binnen het muurvlak verzonken en bijkomend voorzien van een waterdichte beschermstrook (gewafelde PE-folie / APP-bitumen /...) Aansluiting op de tapbuizen d.m.v. een vaste overlapping Verbindingen: d.m.v. effen mofverbindingen zonder verlijming, waarbij de buizen in elkaar worden geschoven, en afgedicht d.m.v. dichtingsringen (koppeling met uitzetspeling) Gevelbevestiging: d.m.v. deels klemmende en deels glijdende beugels zodat de buizen kunnen bewegen zonder beschadigingen. Bevestiging minstens om de 100 cm. De maximale afstand tussen twee vaste punten bedraagt 150 cm. Om lengteveranderingen door temperatuursschommelingen te kunnen opvangen worden de nodige uitzetstukken ingebouwd. De uitzettingsmoffen bestaan uit een band met lage wrijvingsweerstand en zonder schadelijke inwerking op de buis. De afvoerpijpen worden op de riolering aangesloten met aangepaste verloopstukken. Aanvullende uitvoeringsvoorschriften Aan de bovenkant van de aflopen van platte daken wordt de buis langs achter zorgvuldig uitgesneden, zodat de tapbuis in de regenpijp dringt, en aan het zicht wordt onttrokken. Volgende specifieke geluidsisolatiemaatregelen dienen genomen te worden en dienen in dit artikel inbegrepen te zijn : om de overdracht van contact - en luchtgeluiden drastisch te verminderen, worden de volgende geluidsisolatiematerialen voorzien: voor contactgeluiden: isolatiekous bestaande uit PE - schuim met beschermfolie wordt hiertoe voorzien of een zelfklevende isolatieband bestaande uit kunststofweefsel 360 cm x 7cm x 0,3 cm (l x b x d). voor luchtgeluiden: isolatieband & isolatiemat bestaande uit : een blad synthetisch materiaal dat indringing van vocht vermijdt en tegelijkertijd werkt als dampscherm. een blad lood dat de luchtgeluiden dempt. een laag synthetisch schuim dat contactgeluiden dempt en het aanbrengen vergemakkelijkt. Gravitaire afvoeren volgens tracé hemelwaterafvoer en waterafvoer terrassen en groendaken. De afvoeren worden ingewerkt in de gevel afvoerpijpen - metaal afvoerpijpen metaal/aluminium FH m meeteenheid: lopende m meetcode: netto lengte, gemeten in de as van de buis, zonder de overlappingen mee te rekenen. Eventuele ellebogen worden haaks gemeten alsof het hoeken betreft. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 41

189 Buizen en hulpstukken uit aluminium beantwoordend aan de voorschriften van NBN EN Aluminium en aluminiumlegeringen - Plaat, band en dikke plaat en NBN EN 612 -Dakgoten en hemelwaterafvoerbuizen van metaalplaat - Definities, classificatie en eisen. Specificaties Type: naadloos geperst of overlangs gelast Wanddikte: minimum 0,7 mm. Oppervlaktebehandeling: tweezijdige krasvaste kleurcoating, laagdikte minimum 60 µm. Kleur: RAL-kleur naar keuze bestuur Doorsnede: volgens aanduiding op plan rond met een diameter van 80 mm. Beugels: schroefbeugels uit gemoffeld staal, kleur idem afvoer Bevestigingsschroeven: roestvast staal (RVS) Opstelling: volgens de aanduidingen op plan op circa 20 mm voor het muurvlak geplaatst. Aansluiting op de tapbuizen d.m.v. een vaste overlapping Verbindingen: volgens voorschriften van de systeemfabrikant Gevelbevestiging: d.m.v. deels klemmende en deels glijdende beugels. De afstand tussen 2 punten bedraagt maximum 100 cm voor de buizen met een lengte tot 200 cm en maximum 150 cm voor de buizen met een lengte van 300 cm, één op de twee bevestigingen is glijdend (vrije uitzetting). Elk buiselement wordt minstens 1 maal gesteund. De eerste beugel bevindt zich op + 5 cm onder het laagste punt van de tapbuis. De afvoerbuizen worden luchtdicht op het rioleringsnet aangesloten d.m.v. aangepaste moffen. Afvoeren in gelakt aluminium die zichtbaar blijven (garage) eindstukken - algemeen Levering en plaatsing van slagvaste eindstukken (dolfijnen) aan de voet van de afvoerbuizen (grenzend aan openbaar domein). De levering en plaatsing omvat de nodige bevestigingshaken en beugels, evt. bochtstukken, kragen, reukdichte verlijmingen, lasnaden of afdichtingskitten eindstukken - gegoten aluminium PM aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM) Inbegrepen in de prijs van de rw-afvoerbuizen Eindstukken (dolfijnen) uit gegoten aluminium. Het aluminium beantwoordt aan de voorschriften van NBN EN Model ter goedkeuring voor te leggen aan de architect. Specificaties Wanddikte: minimum 2 mm. Doorsnede en diameter: in overeenstemming met de afvoerbuizen die erop aansluiten Lengte: 100 cm Oppervlaktebehandeling: duurzame coating, laagdikte minimum 25 µm Kleur: RAL naar keuze bestuur Oppervlaktetextuur: glad Beugels: schroefbeugels uit gemoffeld staal Bevestigingsschroeven, bouten & moeren: roestvast staal (RVS) Opstelling: volgens de aanduidingen op plan op circa 20 mm voor het muurvlak geplaatst. Het mofeind van de voetstukken rust op een stevige schroefbeugel, die stevig in de muur wordt verankerd, om het voetstuk op lijn te houden met de afvoerbuis. De koppelingen tussen het eindstuk, de regenafvoerbuis en de ondergrondse riolering gebeuren door ineenschuiving, waarbij de voegen reukdicht worden gedicht d.m.v. een dichtingsring / elastische voeg. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 42

190 Het betreft de afvoeren van garage, teneinde beschadiging te vermijden toebehoren - algemeen Levering en plaatsing van alle noodzakelijke hulp- en/of verbindingsstukken om een perfecte afwatering van het hemelwater toe te laten vanaf de opvang op de dakvlakken tot de afvoer toebehoren - dakkolken en tapbuizen PM aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM) Inbegrepen bij de afwerking en aansluiting van de hemelwaterafvoervoorzieningen. Dakkolken beantwoordend aan TV en vervaardigd uit een materiaal, verenigbaar met de dakvloer, het isolatiemateriaal, het dampscherm en de dakdichting. Specificaties : kunststof met vaste aansluitslab (plakplaat) ofwel volgens specificaties van het onderdruksysteem zoals opgenomen in art Volgens de voorziene opstelling zijn de te voorziene tapbuizen opgevat als recht tapgat volgens TV en TV haaks tapgat volgens TV en TV bestaande uit een verticaal stuk dat aan de bodem van het tapgat is gelast (recht tapgat) of uit een horizontaal stuk dat aan de opstand van het tapgat is gelast, doorheen de dakrand dringt en waaraan een verticaal stuk is gelast dat minstens 15 cm in de afvoerbuis dringt (haaks tapgat). De tapbuizen zijn zonder overloop. Aansluitdiameter: overeenkomstig de afvoerleiding waarop deze aantakt Aanvullende specificaties De kolk wordt geleverd met een blad- en kiezelvanger, aangepast aan de hoogte van de voorziene grindlaag. Ingeval de hoogte van de dakopbouw dit vereist of wanneer het plaatsen van de kolken, en het afwerken van het dak niet gelijktijdig gebeurt, wordt een kolk met verhogingselement aangewend. Dit verhogingselement heeft een eigen aansluitslab die met een dichtingsring past in de kolk. Bij vaste terrasvloeren worden dakkolken voorzien van een hoogte-instelring, regelbaar van 30 tot 100 mm. De kolk heeft een rechte of gebogen uitloop en sluit rechtstreeks of door middel van reductiestukken aan op de afvoerpijp volgens TV De kolk is voorzien van een geïntegreerd waterslot. De dakkolk is inwendig geïsoleerd: d.m.v. gestructureerd PU-schuim ofwel omringd door een PUschuimisolatiehuls. De tapbuizen worden waterdicht ingewerkt in de dakdichtingslagen volgens TV 244 Aansluitingdetails platte daken en de ATG-richtlijnen (of gelijkwaardig) van het voorziene dakdichtingsmateriaal. Opvatting en uitvoering: volgens TV Dakwaterafvoeren doorheen een opstand, aangevuld met TV Horizontale doorbrekingen voor de waterafvoer volgens TV Dakwaterafvoeren in het dakvlak, aangevuld met TV verticale doorbrekingen. De kolken worden zodanig geplaatst dat plasvorming wordt vermeden. De insteekdiepte in de afvoerpijp bedraagt ten minste 15 cm. De flens van de kolk wordt koud verlijmd en/of mechanisch bevestigd. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 43

191 Aanvullende uitvoeringsvoorschriften Ter plaatse van de dakkolk wordt de isolatie dunlagiger uitgevoerd of weggesneden zodat de kiezelbak iets verzonken komt te liggen in de dakbedekking en er geen waterophoping ontstaat aan de randen van het tapgat. Bij tweedelige kolken wordt de onderste aansluitingsslab lucht- en dampdicht verbonden met het dampscherm d.m.v. speciale kleefband of koud verlijmen. Ze worden voorzien van een kiezelrand met grindvang volgens TV Bij vaste terrasvloeren klemt de hoogte-instelring zich in de dakkolk of het verhogingselement en wordt zodanig geregeld zodat hij op gelijke hoogte van de tegels komt. De aansluiting van het verhogingselement met de dakdichting gebeurt zoals bij de ééndelige kolk. Bij de montage van haakse tapgaten wordt het parement netjes aangewerkt rond de tapbuis. Alle dakkolken voor de verschillende dakvlakken en terrassen. aansluitdiameter, type dakdichting en al dan niet onderdruksysteem. Type af te stemmen op toebehoren - draad- en bolroosters PM aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM) Inbegrepen bij de afwerking en aansluiting van de hemelwaterafvoervoorzieningen. Ballonvormige draadbolroosters uit een corrosievast materiaal, aangepast aan de diameter van de afvoerbuizen. : roestvast staal 18/8, ballonvormig Te plaatsen op iedere tapbuis toebehoren - balkonafvoerputjes PM aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM) Aangepaste balkonafvoeren met kloksterfputjes, te voorzien voor de opvang van het terraswater en de bijhorende aansluiting op de voorziene hemelwaterafvoerpijpen. Specificaties Type: met geïntegreerde sifon : PE Afmetingen rooster: circa 15x15 cm Diameter uitlaat: minimum 60 mm Te plaatsen overeenkomstig TV Balkons, de voorschriften van de fabrikant en in overeenstemming met de voorziene vloeropbouw, op het laagste peil van het balkonoppervlak. Het opzetstuk en rooster worden verzorgd ingewerkt in de voorziene balkonbevloering. Het geheel garandeert een reuk- en waterdichte aansluiting. Balkonafvoeren met sifon voor afvoer van hemelwater van de verschillende terrassen toebehoren - noodspuwers FH st meeteenheid: per stuk aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 44

192 De noodspuwers, worden voorzien als secundaire hemelwaterafvoer ingeval verstopping van de primaire afvoer van platte daken / terrassen De spuwertjes zijn voorzien van aangepaste plakplaatjes voor een stabiele en waterdichte aansluiting op de voorziene dakdichting. Specificaties : aluminium, gelakt in een RAL-kleur naar kezue van het bestuur. Diameter: minimum 50 mm / aangepaste diameter volgens TV Uitsteek (t.o.v.) gevelvlak: minimum 50 mm Opstelling: volgens in detail op te maken uitvoeringsplan. Positionering bij platte daken volgens TV TV Nooduitlaten spuwers Voor de noodspuwers van terrassen wordt rekening gehouden met TV 196 Balkons. De juiste doorgangslengte moet ter plaatse worden opgemeten. Bij horizontale plaatsing worden de buisjes lichtjes afwaterend naar buiten toe geplaatst. Doorvoeren doorheen de dakopbouw en/of wanden worden tijdens de ruwbouwwerken voorzien van aangepaste doorvoermoffen zonder afbreuk te doen aan de prestaties van de bouwschil (luchtdichtheid, ). De aansluiting garandeert een waterdichte en verzorgde aansluiting met het dakvlak en gevelzichtvlak. De doorvoeropening wordt afgewerkt met een aangepaste kit (uitsparing en afwerking is een last van de algemene aanneming ruwbouw). Noodspuwers voor de verschillende platte daken min. 1 per plat dak. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 45

193 DEEL 4 GEVELSLUITING 40. BUITENSCHRIJNWERK buitenschrijnwerk - algemeen buitenschrijnwerk - prestaties buitenschrijnwerk - proeven buitenschrijnwerk - proeven/op kosten ongelijk PM buitenschrijnwerk - montage buitenschrijnwerk montage/spouwconstructie en dorpel PM buitenschrijnwerk montage/buitengevelisolatiesysteem PM buitenschrijnwerk montage/gevelbekledingsysteem PM buitenschrijnwerk borderel profielsystemen - algemeen profielsysteem aluminium profielsysteem aluminium/kipramen profielsysteem aluminium/kipramen type A FH m profielsysteem aluminium/kipramen type B FH m profielsysteem aluminium/kipramen type B FH m profielsysteem aluminium/draairamen profielsysteem aluminium/draairamen type A FH m profielsysteem aluminium/draairamen type B FH m profielsysteem aluminium/buitendeuren profielsysteem aluminium/buitendeuren type A FH m profielsysteem aluminium/buitendeuren type A FH m C. profielsysteem aluminium/buitendeuren type B FH m hang- en sluitwerk - algemeen hang- en sluitwerk - standaard beslag PM hang- en sluitwerk - scharnieren en paumellen PM hang- en sluitwerk - sloten PM hang- en sluitwerk sloten/manueel PM hang- en sluitwerk - deurdrangers PM hang- en sluitwerk deurdrangers/manueel FH st hang- en sluitwerk - panieksluitingen PM hang- en sluitwerk - raamkrukken PM hang- en sluitwerk - deurkrukken PM hang- en sluitwerk - vaste handgrepen FH st hang- en sluitwerk - toebehoren ventilatieroosters - algemeen ventilatieroosters - op profiel ventilatieroosters - op profiel/kleprooster PM beglazing - algemeen beglazing prestaties beglazing - dubbele beglazing beglazing - dubbele beglazing/ veiligheidsbeglazing PM beglazing - dubbele beglazing/ veiligheidsbeglazing zonwerend PM vulelementen - algemeen vulelementen aluminium PM raamdorpels - algemeen raamdorpels - aluminium FH m toebehoren - algemeen toebehoren - deurspionnen PM 26 Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 1

194 toebehoren - deurstoppen PM toebehoren - huisnummer FH st POORTEN & EXTERNE ZONWERING poorten & externe zonwering - algemeen sectionaalpoorten - algemeen sectionaalpoorten - aluminium sectionaalpoorten - aluminium/manueel FH st GEVELBEKLEDINGEN gevelbekledingen - algemeen regelstructuur algemeen regelstructuur - hout PM thermische isolatie voorhanggevel - algemeen thermische isolatie voorhanggevel PUR of PIR thermische isolatie voorhanggevel PUR of PIR/14 cm FH m buitenfolie algemeen buitenfolie gevelfolie FH m gevelleien - algemeen gevelleien - vezelcementleien FH m BUITENBEPLEISTERING buitenbepleistering - algemeen buitengevelisolatiesystemen met pleister - algemeen buitengevelisolatiesystemen met pleister - EPS buitengevelisolatiesystemen met pleister - EPS/isolatie buitengevelisolatiesystemen met pleister EPS/isolatie 14 cm FH m BUITENTRAPPEN & BORSTWERINGEN buitentrappen en borstweringen - algemeen borstweringen - algemeen borstweringen - aluminium FH m handgrepen algemeen FH m 41 Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 2

195 40. BUITENSCHRIJNWERK buitenschrijnwerk - algemeen De post buitenschrijnwerk omvat steeds: de opmeting en controle van de juiste afmetingen ter plaatse; de eventuele voorstudies ten laste van de aanneming, de voor te leggen berekeningsnota s; de levering en montage van alle geassembleerde raam- en deurgehelen, met inbegrip van de voorziene aansluitingen, randisolatie en voegafwerkingen tussen schrijnwerk en ruwbouw, specifieke maatregelen m.b.t. de vereiste luchtdichtheid, akoestische prestaties, de beschermende behandeling en/of afwerking, incl. eventuele bijkomende bestrijkingen na plaatsing; de levering en montage van het hang-en sluitwerk, de controle en naregeling ervan, een eerste maal voor de voorlopige oplevering en een tweede maal voor de definitieve oplevering, met inbegrip van het waar nodig vervangen van slecht afsluitende dichtingsrubbers; de eventuele levering en montage van te integreren verluchtingsroosters; de levering en montage van beglazing en vulelementen, incl. spieën, glaslatten en dichtingen; de reiniging voorafgaand aan de oplevering. Opengaande kipramen en deuren: de aannemer legt hiervoor rekennota s en werktekeningen voor die de profieltypes/koppelingen en profielbreedtes en dieptes duiden. Als basis worden de principedetails van de architect aangewend. Deze details zijn richtinggevend naar beeld maar dienen steeds door de aannemer uitgewerkt te worden naar uitvoeringstekeningen. Waar nodig op basis van de rekennota s en/of voorschrfiten van de leverancier- profielen toepassen met een inwendige of externe versteviging. Een inwendige versteviging geniet de voorkeur. Waar dit niet mogelijk is mag een externe versteviging toegepast worden. Deze beantwoord dan aan volgende eisen: vromt één geheel met het profielsysteem, is een rechte en vinvormige versteviging, afwerking en kleur idem aan het buitenschrijnwerk. Elastische dichtingsprofielen; kleurkeuze uit volledig gamma van de fabrikant, aansluitend bij de kleurkeuze van de profielen. Materialen Alle geleverde ramen en deuren dragen een CE-markering, vergezeld van een prestatieverklaring, conform de productnorm NBN-EN Volgens toepassingsgebied gelden onderstaande normen: NBN EN Ramen en deuren - Productnorm, prestatie-eisen - Deel 1: Ramen en deuren zonder brand- en rookwerende eigenschappen NBN B Buitenschrijnwerk - Deel 1 Algemene voorschriften (vervangt STS Buitenschrijnwerk - Algemene voorschriften) STS Prestatie-eisen Deuren (buiten + binnen) STS Dichtingskitten voor gevels TV Dimensioneren van schrijnwerk onder windbelasting TV Mechanische inbraakbeveiliging van schrijnwerk en beglazing Typebestek voor inbraakvertragend schrijnwerk en beglazing (TIS-inbraak, 2006/2014) De aannemer bezorgt van alle raam- en deurprofielen, hang- en sluitwerk, beglazing, ventilatieroosters en de plaatsingswijze vóór levering en plaatsing ter goedkeuring aan het Bestuur: Keuring de vereiste attesten, technische goedkeuring ATG, garantiebewijzen, stalen van de verschillende componenten, waarvan minstens één opendraaiende hoek, model raam- en deurbeslag, kleurenkaart met het beschikbare kleurengamma van de fabrikant, een ramenplan met duidelijke aanduiding van de draai- en schuifrichtingen; de voorziene beglazingstypes en respectievelijke glasdiktes per raamelement een gedetailleerde berekening van de warmtedoorgangscoëfficiënt (U-window) per raamtype volgens NBN EN ISO de eventueel gevraagde akoestische studie een prototype ter beproeving of modelopstelling Voor de voorlopige oplevering wordt het buitenschrijnwerk en de beglazing ontdaan van kitresten, vlekken, raammerken en klevers op het glas (na akkoord van de architect). Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 3

196 Voor de voorlopige oplevering moet worden gecontroleerd of: de beweegbare delen en het hang- en sluitwerk naar behoren functioneren; de oppervlakten vrij zijn van beschadigingen; de ventilatieroosters in- en uitwendig zuiver zijn; de beglazing vrij is van krassen en/of vlekken; de aansluitingen met de ruwbouw (voegbanden en kitvoegen) zorgvuldig zijn uitgevoerd. Oppervlakte onvolkomenheden van de profielen: bij een loodrechte observatie van het betreffende oppervlak onder diffuus licht (betrokken buitenlucht en geen kunstmatig licht binnen), mogen er geen holtes, blazen, vlekken, krassen of andere beschadigingen zichtbaar zijn vanop een afstand van 2 meter. In tegenstelling tot NBN en de respectievelijke STS 52 gelden de eisen gesteld aan de buitenoppervlakte ook voor de binnenoppervlakte van de profielen die zichtbaar worden bij het openen van het raam. Ontoelaatbare gebreken of beschadigingen op de profielen, zoals krassen, deuken, uithollingen of slechte bevestigingen hebben afkeuring tot gevolg. Zij mogen worden hersteld of bijgewerkt worden tot voldoening bekomen wordt of het element wordt vervangen. De aannemer geeft een tienjarige waarborg op de water- en winddichtheid van het geheel van het buitenschrijnwerk, bij normaal gebruik en onderhoud buitenschrijnwerk - prestaties Algemeen Onderstaande prestatie-eisen zijn van toepassing op de schrijnwerkelementen in hun geheel (inclusief beglazing, hang- en sluitwerk, ) en zijn bindend. In functie van de projectcondities kunnen hieronder in de specifieke artikels aanvullende criteria opgelegd zijn op niveau van het schrijnwerktype (vaste ramen, schuiframen, buitendeuren, ) en/of de beglazing, het hang-en sluitwerk,. De gevraagde prestatieniveaus kunnen steeds gecontroleerd worden d.m.v. opgelegde proeven op één prototype. Het prototype zal worden gekozen door het Bestuur (zie 40.02). Karakteristieken volgens NBN B Prestatie-eisen ramen TOEPASSINGSGEBIED Luchtdoorlatendheid volgens NBN EN ALLE BUITENRAMEN en -DEUREN verbeterde luchtdichtheid max. debiet 1,5 m³/(h.m²) bij 100 Pa, onverminderd de luchtdichtheidsprestaties gesteld aan het gebouw als geheel Waterdichtheid volgens NBN EN Weerstand tegen windbelasting volgens NBN EN volgens tabel 6 (NBN B ) volgens ligging en hoogte (*) volgens tabel 6 (NBN B ) volgens ligging en hoogte (*) (*) Ligging en hoogte gebouw: Aard van het terrein: zone II (open landschap) (volgens tabel 5 NBN EN ): Gebouwhoogte: 0-10 m U-window (*) < 1,4 W/m2K Voor de deuren is een gemiddelde U-waarde < 2,0 W/m2K opgelegd Warmtedoorgangscoëfficiënt volgens NBN EN ISO Akoestische prestaties volgens NBN EN ISO en NBN EN ISO (tabellen 11, 12 en 13 van NBN EN B ) (*) Oppervlakte gewogen gemiddelde U-waarde van alle schrijnwerkelementen. Deze prestatie-eis is bindend. Als het buitenschrijnwerk binnen bijkomend gestelde randvoorwaarden (zoals maximale Ug- of Ufwaarden per schrijnwerktype) niet aan deze U-window-waarde kan voldoen, moet de aannemer zonder meerprijs een performanter profiel of een performantere beglazing voorzien. Bij zijn materiaalvoorstelling bezorgt de aannemer aan de ontwerper een gedetailleerde berekening per raamtype volgens NBN EN ISO Studie ten laste van de aannemer, volgens het vooropgestelde akoestische comfort en volgens blootstelling per gevel. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 4

197 Aanvullende specificaties Het Bestuur wenst een gelijkvormig uitzicht over het hele gebouw. Daarom moet het prestatieniveau dat overeenstemt met de bovenste delen van het gebouw toegepast worden op al het buitenschrijnwerk buitenschrijnwerk - proeven Algemeen Het Bestuur behoudt zich het recht voor om voor of tijdens de plaatsing functionele proeven te laten uitvoeren op een of meerdere door het Bestuur uitgekozen schrijnwerkelement(en). De monstername gebeurt in aanwezigheid van de aannemer en het Bestuur. Indien de tijdig verwittigde aannemer niet aanwezig is, gaat het Bestuur alleen over tot de monstername. De proeven moeten plaatsvinden onder toezicht van het Bestuur in een onafhankelijk en gecertificeerd labo. Bij de mechanische proeven mag er noch voor de opengaande delen noch voor de toebehoren een blijvende vervorming optreden of een verhoogde speling worden waargenomen. Er mogen ook geen beschadigingen voorkomen aan het oppervlak van de onderdorpels en van de taatsen of aan andere delen van het sluitsysteem. De volgorde van de proeven m.b.t. luchtdichtheid, waterdichtheid, windbelasting, verkeerd gebruik en bedieningskrachten verloopt volgens bijlage 2 van NBN De functionele raamproeven zullen uitgevoerd worden met inbegrip van de voorziene ventilatieroosters. Als schrijnwerkelementen worden gecombineerd met verschillende soorten glas of vulpanelen, moeten de proeven worden uitgevoerd met de minst stijve elementen. Het geteste en goed bevonden proefraam wordt gemerkt en op de werf bewaard als referentie. Het mag geplaatst worden, als laatste element. Wanneer producten niet aan de proeven voldoen, kan de ontwerper de werken onmiddellijk laten stopzetten buitenschrijnwerk - proeven/op kosten ongelijk PM Algemeen De proeven zullen gebeuren op kosten van ongelijk buitenschrijnwerk - montage Materialen Alle bevestigingsmiddelen zijn vervaardigd uit roestvast of verzinkt staal (minimum 275 g/m2). Zwelbanden, voegbodems, kitten voor de waterdichte aansluiting met het voorziene parement of gevelbekledingssysteem zijn conform NBN B , TV 188 en STS 56.1 en zijn compatibel met de aansluitende materialen. Alle hulpmiddelen tot het realiseren van thermische en luchtdichte aansluitingen, zoals isolatieschuimen, wachtfolies, kitten, kleefbanden, primers, dichtingsmanchetten, vloeibare afdichtingen, zijn compatibel met de gebruikte folies en aansluitende materialen. ALGEMEEN In afwachting van herziening geldt de TV Plaatsen van buitenschrijnwerk als leidraad voor de goede uitvoering, aangevuld met de voorschriften van de technische goedekeuring ATG (of gelijkwaardig) en de fabrikant. BEVESTIGINGEN Het buitenschrijnwerk wordt symmetrisch in de opening geplaatst en in functie van de aansluitingen, de ruimte voor de scharnieren en hun afregeling, op de vereiste afstand van de ruwbouw aangebracht. De opstelling is perfect loodrecht, waterpas en in horizontale richting in de as gezet, met inachtneming van de maximale afwijking ten aanzien van de as- en stramienlijnen en peilmaten volgens TV De opstelling op de dorpels moet garanderen dat water dat ofwel in de sponning is binnengedrongen, ofwel condensatiewater, steeds via de onderzijde of voorzijde van het profiel wordt afgeleid naar de buitendorpel en nooit aan de binnenzijde kan terechtkomen. De bevestiging moet zo gebeuren dat de belasting van de ramen wordt overgedragen op de ruwbouw en zettingen van het gebouw geen invloed hebben op het buitenschrijnwerk. De aard en het aantal bevestigingselementen moeten in staat zijn om zonder blijvende vervorming te weerstaan aan de winddrukken volgens NBN EN (+ ANB). Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 5

198 AANSLUITINGEN Het buitenschrijnwerk moet over de gehele omtrek van de ruwbouw geïsoleerd worden. De afdichting van de naden tussen het vast kader, de gevel en/of tussen de kozijnen onderling, moeten een water- en luchtdichte aansluiting garanderen. De kozijnaansluitingen worden van een dubbele afdichting voorzien: een wind- en waterkering aan de buitenzijde (zwelband+kit) en een luchtdichte afwerking aan de binnenzijde. Waar waterdichtingen aangebracht tegen de buitenzijde worden gecombineerd met luchtdichtingen aan de binnenzijde, moet men erover waken dat de dampdichtheid van de binnenmembramen hoger is dan de waterdichting. Met het oog op de luchtdichtheidsprestaties zal bijzondere zorg worden besteed aan de luchtdichte aansluiting tussen het buitenschrijnwerk, de voorziene draagconstructie, de gevelisolatie en de binnenafwerking. De afwerking langs de binnenzijde (pleisterwerk, omkastingen, venstertabletten, ) mag pas worden gestart na controle door de ontwerper van de isolatie en luchtdichte aansluitingen buitenschrijnwerk montage/spouwconstructie en dorpel PM Algemeen PLAATSING EN BEVESTIGING Het raamkader wordt minstens 30 mm van het raamprofiel achter de dagkant van de ruwbouw geplaatst. Het algemene principe is dat slechts 20 mm van het profiel zijnde de breedte van de glaslat zichtbaar blijft. De verschillende principedetailtekeningen verduidelijken de specifieke uitvoering en vormen de basis voor de uitwerking van de uitvoeringstekeningen die ter goedkeuring voorgelegd dienen te worden aan het bestuur. De voegen tussen het schrijnwerk en het parement zullen minimum 5 en maximum 10 mm bedragen. In het geval van naar binnen uitstekende lintelen wordt het parement aan de binnenzijde uitgecementeerd, om een rondom vlakke aansluiting met compriband te kunnen verwezenlijken. Overeenkomstig de detailtekeningen wordt rondomrond elke raam- of deuropening een continue EPDM-slab verkleefd op ruwbouw en raamprofiel om een volledige waterdichting te verzekeren. De toegepaste EPDM-dichting dient verenigbaar te zijn met de aangrenzende materialen alsook de EPDM-dakdichting ifv details waar aansluiting nodig is met de dakdichting. De aannemer schrijnwerk bezorgt aan de ontwerper en aannemer ruwbouw tijdig de nodige richtlijnen m.b.t. de correcte positionering per type schrijnwerk. Het aantal bevestigingspunten voor de verticale stijlen en de boven- en onderregels van het vast kader voldoet minimaal aan de voorschriften van de technische goedkeuring. In alle andere gevallen worden minimaal voorzien: in de hoogte: minstens twee op ongeveer 20 cm afstand van elke hoek, ter hoogte van de scharnieren en verder met maximale tussenafstanden van respectievelijk: 100 cm voor houten ramen, 75 cm voor metalen ramen en 60 cm voor PVC-ramen. in de breedte: minimum één bevestiging per 1 m breedte en minimum een bevestiging ter hoogte van elke tussenstijl en op de plaatsen die het meest belast worden. buitendeurstijlen worden ter hoogte van de scharnierkant voorzien van minimum vijf doken. waar raamgehelen breder dan 2 meter, in het bijzonder schuiframen, slechts aan de buitenzijde steunen op de dorpels, moeten zij aan de binnenzijde bijkomend worden ondersteund d.m.v. doorlopende stijlen en/of aangepaste stelpootjes op regelmatige afstand. Hierbij wordt rekening gehouden met de profieldiepte, thermische onderbreking en het extra gewicht van veiligheidsbeglazing. Waar stelpootjes gemonteerd worden op draagvloeren op volle grond, moet een thermische onderbreking worden tussengevoegd uit hoogwaardig kunststof. AANSLUITING PAREMENT De wind- en waterdichtheid t.a.v. het parement wordt verwezenlijkt door gebruik te maken van aan de voegbreedte en aard van de hechtvlakken aangepaste, zwelbanden en elastische kitvoegen. De hechtvlakken zijn droog en stofvrij. Mortelspatten worden zorgvuldig verwijderd. Ter hoogte van de dorpels door een afdichtingstrook, die gedeeltelijk wordt samengedrukt zodat een wind- en waterdichte afdichtingvoeg gevormd wordt. De voegen moeten zodanig worden opgevat dat er geen water op kan blijven staan. Bovenaan en aan de zijkanten van het buitenmetselwerk door een zwelband, die tegelijk als drager voor de op te spuiten afdichtingkit dient. De elastische voegen mogen slechts in twee richtingen aanhechten, daarvoor moeten ze aangebracht worden tegen een steunvlak (voegbodem) dat geen aanhechting biedt. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 6

199 Ramen die rechtstreeks in het parament worden geplaatst (blokramen of massieve muren), moeten bij montage voorzien worden van aangepaste waterkerende scheidingslagen en/of -profielen (zoals aangegeven op detailtekening). De vooraf aangebrachte voegbanden worden in zo groot mogelijke lengten en rechtlijnig verwerkt. Zij zijn vóór plaatsing samengedrukt (tot circa 15-20% van hun aanvankelijke dikte), zwellen na plaatsing langzaam op en sluiten de voeg slagregendicht af. De breedte van de dichtingband bedraagt minstens 15 mm. Afdichtingskitten: Hebben een technische goedkeuring ATG of gelijkwaardig (aanbevolen klasse F15 of F20 LM volgens STS 56.1). de kleur van de kit is aangepast aan de kleur van het schrijnwerk en/of het metselwerk. De uitvoerder zal verschillende stalen plaatsen ter beoordeling door het bestuur van de kleurkeuze. De kitvoegen moeten zuiver en rechtlijnig aansluiten op het schrijnwerk en gevelparement. De mechanische verankering en bijhorende luchtdichte aansluiting aan de binnenzijde met de ruwbouw, spouwisolatie en binnenafwerking wordt gerealiseerd volgens detailtekening bijgevoegd bij het aanbestedingsdossier, met gebruik van teruggebogen beugels en luchtdichte folies. De aannemer zal op basis van deze principedetaillering uitvoeringsdetails opmaken en ter goedkeuring voorleggen aan de ontwerper. De ruimte tussen het schrijnwerk, spouwisolatie en de binnenzijde van de ruwbouw wordt opgespoten met een laagexpansief, vochtuithardend, elastisch blijvend PU-schuim. Deze isolatie wordt zo aangebracht dat de ruimte tussen het schrijnwerk en de gevelisolatie volledig is opgevuld. In geval van thermisch onderbroken profielen moet de thermische onderbreking van de profielen volledig overlapt worden. Aanvullende uitvoeringsvoorschriften Er wordt voorzien in een proefopstelling voor volgende elementen: opengaand raamgeheel type A. Dit meermaals voorkomend typeraam zal als mock-up dienen om de finale detaillering en uitvoeringsmodaliteit te controleren en te optimaliseren. Bij buitenschrijnwerktypes tot op niveau van de vloerpas wordt de ruimte tussen de profielen en de draagvloer voorzien van een strokenisolatie volgens detailtekening. Deze wordt lucht- en dampdicht afgewerkt tot tegen de draagvloer, d.m.v. aangepaste membranen. Thermische onderbreking tussen dorpels en binnenvloerafwerking: volgens detailtekening De aansluiting tussen gevelsteen en raamprofielen wordt verzekerd d.m.v. een gevelkit, inbegrepen in de betreffende raamgehelen. Bij de vervanging van bestaand buitenschrijnwerk wordt aanvullend rekening gehouden met de bepalingen van artikel buitenschrijnwerk - montage/vervanging bestaand schrijnwerk. Zie buitenschrijnwerk - borderel buitenschrijnwerk montage/buitengevelisolatiesysteem PM Algemeen De opstelling en montage van het schrijnwerk worden uitgevoerd op voorstel van de aannemer en ter goedkeuring voor te leggen aan de ontwerper De montage van het schrijnwerk moet gebeuren in nauwe coördinatie met het buitengevelisolatiesysteem volgens art en de te integreren raamdorpels en/of raamomlijstingen. De mechanische verankering van het schrijnwerk tegen de ruwbouw moet de vervanging van het schrijnwerk toelaten zonder de buitengevelisolatie te moeten ontmantelen. Het type verankering samen met het aantal bevestigingspunten worden bepaald in functie van het voorziene buitengevelisolatiesysteem en de windbelasting volgens NBN EN (+ ANB). Zie buitenschrijnwerk - borderel buitenschrijnwerk montage/gevelbekledingsysteem PM Algemeen De opstelling en montage van het schrijnwerk worden uitgevoerd op voorstel van de aannemer en ter goedkeuring voor te leggen aan de ontwerper Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 7

200 De montage van het schrijnwerk moet gebeuren in nauwe coördinatie met de gevelbekledingen volgens hoofdstuk 42 en de te integreren raamdorpels en/of raamomlijstingen. De mechanische verankering van het schrijnwerk tegen de ruwbouw moet de vervanging van het schrijnwerk toelaten zonder de gevelbekleding te moeten ontmantelen. Het type verankering samen met het aantal bevestigingspunten worden bepaald in functie van het voorziene gevelbekledingssysteem en de windbelasting volgens NBN EN (+ ANB). Zie buitenschrijnwerk - borderel buitenschrijnwerk borderel Algemeen Bijgevoegd overzicht (lijst_ramen) met alle voorkomende schrijnwerkelementen maakt integraal deel uit van dit bestek. Per raamelement worden afmetingen, profieltype, beglazingstype, type hang- en sluitwerk, eventuele ventilatieroosters en/of vulementen, toebehoren, opgegeven. Ook worden de montagemethode volgens rubriek en eventuele specifieke prestaties opgegeven. het document lijst_ramen is toegevoegd met een overzicht van de voorkomende raam- en deurtypes en hun specifieke randvoorwaarden profielsystemen - algemeen Algemeen De samenstelling van de schrijnwerkgehelen per profieltype wordt verduidelijkt door de plannen en/of detailstudies ofwel vooraf ter goedkeuring voorgelegd aan de ontwerper. Het schrijnwerk wordt zo opgevat en gemonteerd dat de volle delen, de doorzichtige of doorschijnende delen, de vaste delen en de opengaande delen, de borstweringen, het hang- en sluitwerk en de diverse aansluitingen in het algemeen gemakkelijk te vervangen zijn zonder dat belendende elementen hiervoor moeten worden gedemonteerd. De maximale raamafmetingen per profieltype, het voorziene beslag en het aantal sluitpunten beantwoorden aan de richtlijnen van de profielleverancier en de systeemgever van het hang- en sluitwerk, volgens de gestelde prestaties aan het schrijnwerk volgens artikel De voorgeschreven bouwdiepte van de profielen zal waar noodzakelijk worden verhoogd of voorzien van bijkomend opgestelde steunprofielen, in functie van de over te dragen winddruk en het traagheidsmoment van de profielen. De voorgeschreven breedte van de kaderprofielen zal waar noodzakelijk worden verhoogd in functie van de voorziene montage, zodanig dat tussen de binnenafwerking van de dagkanten en de scharnieren overal een speling van minimaal 5 mm gegarandeerd blijft voor afregeling. De profilering en sectie van opengaande vleugels realiseren minimum een dubbele aanslag en zijn voorzien van een aangepaste aanslag en middendichting uit hoogwaardig kunststof conform NBN B Enkel dichtingen vermeld in de technische goedkeuring mogen aangewend worden. Zij worden in volledige lengtes in de profielgroeven geklemd en aan de hoeken in verstek gesneden en gevulkaniseerd of gelast. Ze moeten makkelijk vervangbaar zijn. Alle ingewerkt hang- en sluitwerk en veiligheidsbeslag moet instelbaar en vervangbaar zijn. De montage gebeurt volgens de specificaties van de beslagleverancier (vereiste opdek- of overslagwaarden, positie van sluitplaten ten opzichte van sluitnokken, bevestigingsschroeven, ). Samengestelde ramen bestaande uit meerdere elementen worden voorzien van de nodige koppelprofielen. De elementen moeten steeds een voldoende hoge stijfheid bezitten zodat het aantal bevestigingen beperkt kan blijven. Bijzondere aandacht zal worden besteed aan de afdichting van de onderlinge verbindingen tussen de profielen. Vaste holle tussendwarsregels moeten kunnen worden afgewaterd. Om de afzetting van aflopend water van hogere naar lagere delen te voorkomen, worden waar nodig aangepaste druiplijsten voorzien profielsysteem aluminium Materialen Het profielsysteem uit aluminium beschikt over een technische goedkeuring ATG of gelijkwaardig (met uitzondering voor de schuifraamgehelen). Alle profielen zijn afkomstig van dezelfde systeemleverancier. De volgende normen zijn van toepassing: Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 8

201 STS 36 Metaalschrijnwerk Vensters, lichte gevels en omlijstingen STS 52.2 Buitenschrijnwerken in aluminium (van toepassing vanaf publicatie) NBN EN Metalen profielen met thermische onderbreking - Mechanische prestaties - Eisen, toetsen en beproevingen voor beoordeling NBN EN Aluminium aluminiumlegeringen - geëxtrudeerde precisieprofielen van legeringen EN AW-6060 en EN AW-6063 NBN EN Aluminium en aluminiumlegeringen Anodiseren Richtlijnen voor de aluminium constructeur ( Voorschriften Qualicoat en Qualanod ( Geanodiseerd, mat champagne/brons geanodsieerd, minimaal 5 stalen voor te leggen aan architect Specificaties Anodisatiewijze: klasse 2 (stadsatmosfeer) glansgraad: circa 30% (mat) De anodisatie wordt als volgt uitgevoerd; o Na ontvetten en beitsen worden de profielen geanodiseerd volgens het zwavelzurgelijkstroom procédé. o Na spoeling wordt de anodisatielaag afgedicht bij een temperatuur van minimum 96 C. o De laagdikte bedraagt 20 micron. o Het volledige anodisatieproces geschiedt volgens de specificaties van qualanod, een kwaliteitslabel uitgegeven door EWAA-EURAS o Alle hulpstukken, dorpels, afwerkprofielen, ed. Krijgen dezelfde oppervlaktebehandeling als het schrijnwerk. o Elastische dichtingsprofielen: kleurkeuze uit volledige gamma van de afbrikant, aansluitend bij de kleurkeuze van de profielen of zwart. o Uf-waarde max. (cfr EPB) W/m2K en afhankelijk van de kader/vleugel combinatie. De profielen en raamgehelen zullen steeds voldoen aan de door de EPB-verslaggever opgelegde maximale eisen. Voor de berekening van het Buitenschrijnwerk zal de aannemer uitgaan van TV 222. Vlakliggende profielen met verhoogde isolatiewaarde en een bouwdiepte van min. 70 mm. De thermisch onderbroken profielen zijn samengesteld uit twee afzonderlijk geëxtrudeerde aluminium profielschalen. Bouwdiepte vaste kaderprofiel min. 70 mm. Vleugeldiepte min. 80 mm. Uf waarde voor een profielcombinatie met een aanzichtbreedte van 117 mm ( vaste kader 69 mm + voeg 7 mm + vleugelprofiel 41 mm ) van max. Cfr. EPB W/m²K. Aan de buitenzijde liggen kader- en vleugelprofiel in hetzelfde vlak, aan de binnenzijde ligt de vleugel 10 mm in opdek. Eén van de isoleerstrippen beschikt over een schuimband, dit om een verhoogde warmte-isolatie te bekomen volgens de Europese normen EN en EN , deze bepalen de criteria voor de warmtedoorlatingscoëfficient van raam-en gevelelementen. De ramen zijn voorzien van een meerkamerige middendichting met in de hoeken voorgevormde hoekstukken. De buitenliggende glasdichting wordt niet doorgesneden in de hoeken. De hoeken van de buitenste dichtingen dienen gekleefd met een contactlijm of gevulkaniseerd. De buiten- en binnenliggende glasdichting zijn voorzien van vinnen die tot op de bodem van de sponning reiken. De opengaande raamdelen worden uitgevoerd als verborgen vleugel door toevoeging van een verborgen vleugelprofielstuk in de raamopening met een aanzichtbreedte van max. 30 mm. Dit laat toe om een verborgen vleugel te realiseren zonder de toepassing van een volledig verborgen vleugel profielsysteem. Thermische onderbreking volgens NBN EN 14024: hoogwaardig kunststof (glasvezelversterkt polyamide met innovatieve schuimvulling) Profieltype: drie-kamer, opendraaiende ramen realiseren minimum een drievoudige aanslag. Het buitenvlak van het vast en beweegbaar kader liggen in het zelfde vlak. Nominale afmetingen van de afgewerkte stukken, uitgedrukt in mm: Wanddikte constructieprofielen: minimum 1,6 mm Profieldiepte, loodrecht gemeten op de beglazing: vaste kaders minimum 70 mm; vleugels minimum 80 mm (toegestane marge max. 5 mm) Breedte vaste kaders: circa 60 mm (toegestane marge -2 mm) / een verbrede kader dient toegepast indien het uitvoeringsdetail dit vereist om een correcte bouwkundige aansluiting te realiseren met de aangrenzende materialen en afwerkingen. In elke geval geldt dat het zichtbaar blijvende deel van het profiel zo n 20 mm zal zijn. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 9

202 Aanzichtbreedte vaste T-stijlen : circa 85 mm (toegestane marge -2 mm) Aanzichtbreedte opengaande vleugel : max. 30 mm. Sponninghoogte: minimum 20 mm Het systeem laat toe glasdiktes tot 36 mm te plaatsen De drainage van de onderste buitenkaders wordt gerealiseerd d.m.v. onzichtbare drainageopeningen aan de onderzijde via een onderdorpelprofiel Profielafwerking: geanndosieerd; toekenning en controle door de EWAA. Voorbehandeling conform de eisen van Qualicoat of G.S.B. (Gutegemeinschaft fur Stuckbewschichtung). Er wordt een waarborg gegeven van 5 jaar op de kleurechtheid en 10 jaar op de hechting. o Geanodsieerd: klasse 2 (stadsatmosfeer) o De aannemer voorziet een anodisatie met een verhoogde duurzaamheid en krasbestendigheid. Stalen en technische fiche voor te leggen aan het bestuur ter goedkeuring. o Glansgraad : circa 30% (mat) onder een hoek van 60. o Kleurtint buitenprofiel: champagne/brons o Kleurtint binnenprofiel: idem o Alle zichtbare onderdelen zijn geanodiseerd in dezelfde tint als de profielen Aanvullende specificaties Zwaardere secties (diepte x hoogte) worden aangewend voor: vaste deurkaders: circa 94 x 70 mm. deurvleugelkaders: circa 98 x 70 mm. De aannemer legt hiervoor rekennota s voor en legt werktekeningen voor die de profieltypes/koppelingen en profielbreedtes en dieptes duiden. Als basis worden de detailtekeningen van de architect aangewend. De thermische onderbreking beschikt over een doorlopende goedkeuring BUtgb of gelijkwaardig, met T > 25 N/mm en Q > 25 N/mm volgens NBN EN Verbeterde thermische en luchtdichtheidsprestaties d.m.v. een schuimband in de glassponningen. Bij binnen- en buitenhoekramen worden de hoeken uitbekleed met op maat vervaardigde aluminiumplaten volgens NBN EN 573-1, met eenzelfde afwerking als de raamprofielen. De tussenruimte wordt opgevuld met een hoogwaardig isolatiemateriaal en dampdicht afgewerkt. Keuring Aanvullend op de keuringscriteria van artikel buitenschrijnwerk - algemeen, geldt conform het Qualanod- en Qualicoat-label dat de anodisatie of laklaag in het directe zichtvlak vrij moet zijn van storende effecten zoals ruwheid, rimpels, uitzakkingen, overmatige sinaasappelhuid, insluitingen, kraters, stof, blaasjes, verbrande plekken, matte vlekken, krasjes en dergelijke, die bij daglicht met het blote oog, loodrecht op het oppervlak gezien, op een afstand van 3 meter als storend kunnen worden waargenomen. Er moet een 10-jarige waarborg worden verstrekt op de hechting en kleurvastheid van de lak, die ingaat op datum van de voorlopige oplevering profielsysteem aluminium/kipramen meeteenheid: per m2 meetcode: netto oppervlakte van alle draairamen, zonder onderscheid in type. De afmetingen worden bepaald aan de hand van de dagopeningen. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Bewegingsrichtingen en indelingen van opendraaiende ramen volgens gevel- en/of ramenplannen. Specificaties Inbraakweerstand opendraaiende ramen gelijkvloers: minimum klasse RC2-N Hang- en sluitwerk: Enkel opendraaiende ramen met vleugelhoogte < 70 cm zijn voorzien van éénpuntszijvergrendeling; vleugelhoogtes > 70 cm van een meerpuntsvergrendeling; vleugelhoogtes > 120 cm van een 3-de middensluiting; vleugelbreedtes > 110 cm van een bijkomende vergrendeling in de boven- en onderregel. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 10

203 Dubbel opendraaiende ramen zijn voorzien van een middenvergrendeling, waarbij één vleugel is voorzien van twee ingewerkte kantschuiven uit roestvast staal (RVS). De vleugel die als tweede opendraait is voorzien van een kantschuif zowel boven- als onderaan. Draai-en kipramen met vleugelhoogte of -breedte > 120 cm zijn te voorzien van een bijkomend sluitpunt in de onder- en bovenregel of aan beide zijkanten, vanaf 180 cm steeds twee bijkomende sluitpunten in de onder- en bovenregel of aan beide zijkanten. Vanaf een vleugelbreedte van 140 cm wordt een bijkomende schaar voorzien om de stabiliteit van het raam te garanderen. Het kipbeslag is standaard voorzien van een anti-foutbediening en nastelbaar d.m.v. regelschroeven, die toelaten zowel de aandrukkracht van de vleugel op het buitenkader als de symmetrie t.o.v. het buitenkader bij te regelen. In gekipte stand moet het onmogelijk zijn van buitenuit het raam verder te openen of te lichten. Bij vleugelgewichten > 90 kg wordt een versterkingsset voorzien voor de bovenscharnier. Sluitpunten: zelfregelend paddestoeltype conform ATG richtlijnen systeemleverancier. Raambeslag: volgens detailbeschrijving o Scharnieren volgens hang- en sluitwerk - scharnieren en paumellen o Raamkrukken volgens artikel hang- en sluitwerk - raamkrukken Aanvullende specificaties Verdoken waterafvoer via een hiertoe aangepaste dorpellijst Warmtedoorgangscoëfficiënt profielen (Uf-waarde): max. 1,7 W/m2K Weerstand tegen herhaald gebruik volgens NBN EN (tabel 27 van NBN B ): min. klasse 3 - intensief gebruik ( cycli) Weerstand verkeerd gebruik volgens NBN EN (tabel 8 van NBN B ): min. klasse 4 - intensief gebruik Bedieningskrachten volgens NBN EN (tabel 7 van NBN B ): klasse 2 bedieningskoppel max 30 N (aangepaste woningen MV) De kip-draai-ramen worden voorzien van een zij- en/of bovenvergrendeling en minimum een tweepuntsvergrendeling. De bovenraamsluiting is ingewerkt. De kruk activeert in eerste instantie de kipfunctie en pas in tweede instantie de draaifunctie. Het beslag is uitgerust met een slotfunctie in de kruk ingewerkt die de draaifunctie vergrendelt. OPGELET! De opengaande delen worden allen voorzien van raamhorren. Deze dienen verenigbaar te zijn met het voorgestelde profielsysteem alsook met de toegepaste zonwering. De horrensystemen dienen het openen en sluiten van het raam mogelijk te maken zonder de horren te moeten verwijderen. De profielen worden afgewerkt op identieke wijze als de schrijnwerkgehelen. Ze zijn voorzien van een fijnmazig doek dat alle ongedierte buiten houdt. Het systeem dient eenvoudig te onderhouden te zijn. De kleur van het doek dient aangepast te zijn aan de kleur van de schijnwerkprofielen. Zie buitenschrijnwerk - lijst profielsysteem aluminium/kipramen type A FH m2 : raamgeheel x 235cm met één vaste delen met breedte 109cm en een kipdeel met breedte 109cm. Bovenaan bevindt zich een vulpaneel volgens art met een hoogte +- 35cm Beslag : raamkruk volgens art Beglazing : zonwerende veiligheidsbeglazing volgens art , met uitzondering van de noordgevel waar veiligheidsbeglazing volgens art voorzien is. Raamdorpel : prefab betondorpel overeenkomstig art voorzien in lot 02 bovenbouw. Ventilatierooster : cfr. studie epb en art Raam OR1.05 wordt voorzien van één draaivleugel met slot ifv. toegankelijk onderhoud dak. : Zie buitenschrijnwerk - borderel profielsysteem aluminium/kipramen type B FH m2 : raamgeheel x 235cm met één vaste delen met breedte 109cm voorzien van een vulpaneel en een kip-deel (beglaasd) met breedte 109cm. Bovenaan bevindt zich een vulpaneel volgens art met een hoogte +- 35cm (vast paneel bevindt zicht rechts van binnen gezien) Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 11

204 Beslag : raamkruk volgens art Beglazing : zonwerende veiligheidsbeglazing volgens art , met uitzondering van de noordgevel waar veiligheidsbeglazing volgens art voorzien is. Raamdorpel : prefab betondorpel overeenkomstig art voorzien in lot 02 bovenbouw. Ventilatierooster : cfr. studie epb en art : Zie buitenschrijnwerk - borderel profielsysteem aluminium/kipramen type B FH m2 : raamgeheel x 235cm met één vaste delen met breedte 109cm voorzien van een vulpaneel en een kip-deel (beglaasd) met breedte 109cm. Bovenaan bevindt zich een vulpaneel volgens art met een hoogte +- 35cm (vast paneel bevindt zicht links van binnen gezien) Beslag : raamkruk volgens art Beglazing : zonwerende veiligheidsbeglazing volgens art , met uitzondering van de noordgevel waar veiligheidsbeglazing volgens art voorzien is. Raamdorpel : prefab betondorpel overeenkomstig art voorzien in lot 02 bovenbouw. Ventilatierooster : cfr. studie epb en art : Zie buitenschrijnwerk - borderel profielsysteem aluminium/draairamen meeteenheid: per m2 meetcode: netto oppervlakte van alle draairamen, zonder onderscheid in type. De afmetingen worden bepaald aan de hand van de dagopeningen. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Bewegingsrichtingen en indelingen van opendraaiende ramen volgens gevel- en/of ramenplannen. Specificaties Inbraakweerstand opendraaiende ramen gelijkvloers: minimum klasse RC2-N Hang- en sluitwerk: Enkel opendraaiende ramen met vleugelhoogte < 70 cm zijn voorzien van éénpuntszijvergrendeling; vleugelhoogtes > 70 cm van een meerpuntsvergrendeling; vleugelhoogtes > 120 cm van een 3-de middensluiting; vleugelbreedtes > 110 cm van een bijkomende vergrendeling in de boven- en onderregel. Dubbel opendraaiende ramen zijn voorzien van een middenvergrendeling, waarbij één vleugel is voorzien van twee ingewerkte kantschuiven uit roestvast staal (RVS). De vleugel die als tweede opendraait is voorzien van een kantschuif zowel boven- als onderaan. Draai-en kipramen met vleugelhoogte of -breedte > 120 cm zijn te voorzien van een bijkomend sluitpunt in de onder- en bovenregel of aan beide zijkanten, vanaf 180 cm steeds twee bijkomende sluitpunten in de onder- en bovenregel of aan beide zijkanten. Vanaf een vleugelbreedte van 140 cm wordt een bijkomende schaar voorzien om de stabiliteit van het raam te garanderen. Het kipbeslag is standaard voorzien van een anti-foutbediening en nastelbaar d.m.v. regelschroeven, die toelaten zowel de aandrukkracht van de vleugel op het buitenkader als de symmetrie t.o.v. het buitenkader bij te regelen. In gekipte stand moet het onmogelijk zijn van buitenuit het raam verder te openen of te lichten. Bij vleugelgewichten > 90 kg wordt een versterkingsset voorzien voor de bovenscharnier. Sluitpunten: zelfregelend paddestoeltype conform ATG richtlijnen systeemleverancier. Raambeslag: volgens detailbeschrijving o Scharnieren volgens hang- en sluitwerk - scharnieren en paumellen o Raamkrukken volgens artikel hang- en sluitwerk raamkrukken Aanvullende specificaties Verdoken waterafvoer via een hiertoe aangepaste dorpellijst Warmtedoorgangscoëfficiënt profielen (Uf-waarde): max. 1,7 W/m2K Weerstand tegen herhaald gebruik volgens NBN EN (tabel 27 van NBN B ): min. klasse 3 - intensief gebruik ( cycli) Weerstand verkeerd gebruik volgens NBN EN (tabel 8 van NBN B ): Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 12

205 min. klasse 4 - intensief gebruik Bedieningskrachten volgens NBN EN (tabel 7 van NBN B ): klasse 2 bedieningskoppel max 30 N (aangepaste woningen MV) De draai-ramen worden voorzien van een zij- en/of bovenvergrendeling en minimum een tweepuntsvergrendeling. De bovenraamsluiting is ingewerkt. De kruk activeert in eerste instantie de kipfunctie en pas in tweede instantie de draaifunctie. Het beslag is uitgerust met een slotfunctie in de kruk ingewerkt die de draaifunctie vergrendelt. OPGELET! De opengaande delen worden allen voorzien van raamhorren. Deze dienen verenigbaar te zijn met het voorgestelde profielsysteem alsook met de toegepaste zonwering. De horrensystemen dienen het openen en sluiten van het raam mogelijk te maken zonder de horren te moeten verwijderen. De profielen worden afgewerkt op identieke wijze als de schrijnwerkgehelen. Ze zijn voorzien van een fijnmazig doek dat alle ongedierte buiten houdt. Het systeem dient eenvoudig te onderhouden te zijn. De kleur van het doek dient aangepast te zijn aan de kleur van de schijnwerkprofielen. De uitzetramen (naar buiten openduwend) worden uitgerust met een bovenraamsluiting, één of twee drukarmen volgens de vleugelbreedte en een horizontale stang. Het raam kan op geen enkele manier van buiten uit geopend worden. De bediening geschiedt door middel van een handgreep De tuimelramen worden voorzien van 2 taatspotten met rem. De ramen moeten in iedere openingstand kunnen blijven staan. De vleugels zijn voorzien van een blokkeersysteem, zodat ze op ongeveer 20 geopend blijven. Bij tuimelramen zijn zowel onder als boven minimum 2 / sluitpunten te voorzien. De taatspotten zijn ingewerkt / opliggend. De pivoterende taatsramen worden voorzien van 2 taatspotten met rem. De taatsramen moeten in iedere openingstand kunnen blijven staan. Zij worden voorzien van een zijvergrendeling en een 3-puntssluiting aan elke zijde. Bij ramen die breder zijn dan 200 cm wordt in de onderdorpel van het kozijn een oplooprol gemonteerd. Zie buitenschrijnwerk - borderel profielsysteem aluminium/draairamen type A FH m2 : raamgeheel x 210cm met twee naar buiten opendraaiende delen met breedte 109 cm. Tevens dient er langs bovenzijde en vulelemnt voorzien te worden van +- 35cm Beslag : raamkruk volgens art Beglazing : zonwerende veiligheidsbeglazing volgens art , met uitzondering van de noordgevel waar veiligheidsbeglazing volgens art voorzien is. Raamdorpel : prefab betondorpel overeenkomstig art voorzien in lot 02 bovenbouw. Raamlatei : prefab betonlatei volgens art voorzien in lot 02 bovenbouw. Ventilatierooster : cfr. studie EPB en art : Zie buitenschrijnwerk - borderel profielsysteem aluminium/draairamen type B FH m2 : raamgeheel x 210cm met twee naar buiten opendraaiende delen met breedte 109 cm. Beide delen zijn niet belgaas, vulelement. Raam ligt in het gevelvlak en heeft hier voor de vereiste isolerende elementen voor nodig. Aanvullend dient de schakeling gemaakt te worden met het aansluitend schrijnwerk. De nodige aansluitingsprofielen zitten vervat in dit lot Beslag : raamkruk volgens art Beglazing : vulpaneel Zonwering : volgens art voorzien op alle gevels met uitzondering van de noordgevels. Raamdorpel : prefab betondorpel overeenkomstig art voorzien in lot 02 bovenbouw. Raamlatei : rollaag in metselwerk voorzien in lot 02 bovenbouw. Ventilatierooster : de tellers dienen voorzien te worden van de nodige verluchting. Dit gebeurt volgens de regelgeving van de desbetreffende nutsmaatschappijen. Ventilatierooster inbouw, in kleur van het buitenschrijnwerk. : Zie buitenschrijnwerk - borderel profielsysteem aluminium/buitendeuren meeteenheid: per m2 Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 13

206 meetcode: netto oppervlakte van alle buitendeuren, zonder onderscheid in type. De afmetingen worden bepaald aan de hand van de dagopeningen. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Afmetingen en draairichtingen van de buitendeuren volgens gevel- en/of ramenplannen. Specificaties Inbraakweerstand volgens NBN EN 1627 (tabel 18 van NBN B ) Inkomdeuren : klasse RC2-N (met veiligheidsbeglazing conform glasnorm) Inkomdeuren: min. klasse RC3 (+ beglazing P5A) Hang- en sluitwerk: Aantal scharnieren en paumellen en wijze van ophanging, in functie van het eigen gewicht en de afmetingen beantwoorden aan de voorschriften van NBN B en STS 53.1, en van de technische goedkeuring van het profielsysteem en het beslag. De buitendeurvleugels worden daarbij afgehangen aan minstens 5 scharnieren type 3D (regelbaar in hoogte, breedte en diepte). Aantal sluitpunten: minimum 3 / 5 te voorzien van inbraakvertragende paddestoeltaps en een dievenklauw aan de scharnierkant, beiden uitgevoerd in een legering die staal bevat. Voorzien van een nachtschoot van minimum 20 mm met een sluiting in één of twee toeren. Deurbeslag: volgens detailbeschrijving (zie rubriek hang- en sluitwerk - algemeen) o Slotkast en veiligheidscilinder conform weerstandsklasse RC2: manueel slot, volgens artikel elektromagnetisch slot, volgens artikel o Sleutelplan volgens hang- en sluitwerk - sloten / sleutelplan o Deurkrukken: draaikruk volgens artikel en vaste handgrepen volgens artikel o De onderdorpel wordt voorzien als een profiel binnen het profielsysteem met beperkte drempelhoogte van max. 20mm dat toelaat om een luchtdichte en waterdichte onderaansluiting te bekomen en tegelijkertijd de integrale toegankelijkheid te garanderen. Vulelementen: volgens artikel vulelementen - aluminium Aanvullende specificaties Warmtedoorgangscoëfficiënt profielen (Uf-waarde): max. 1,8 W/m2K M.b.t. de luchtdoorlatenheid voor de buitendeuren worden dezelfde eisen gesteld als voor de opendraaiende ramen. Weerstand tegen herhaald gebruik volgens NBN EN (tabel 27 van NBN B ): min. klasse 6 ( cycli) Bij dubbele deuren wordt één vleugel voorzien van twee ingewerkte kantschuiven uit roestvrij staal. Er worden ingewerkte sluithulzen uit roestvrij staal geplaatst voor de boven- en ondersluiting. In de bevloering kan het ingewerkt sluitpotje voorzien worden van een klepje tegen vuil. Samengestelde deurgehelen, bestaande uit meerdere elementen, worden vormvast verbonden door vaste tussenprofielen. Bijzondere aandacht wordt besteed aan de verzorgde lucht- en waterdichte afdichting van de verbinding van de tussenprofielen, vaste holle tussendwarsregels moeten worden afgewaterd naar buiten. Waar samengestelde deurgehelen tot op vloerpas enkel steunen op de dorpels, moeten de nodige tussenstijlen bijkomend worden verankerd met de draagconstructie, zonder de thermische onderbreking in het gedrang te brengen. De samenstelling van de deurgehelen wordt verduidelijkt op de plannen en/of in de detailstudies. Volgende deuren worden voorzien van deurdrangers, volgens art : Zie buitenschrijnwerk - borderel Voor een verbeterde luchtdichtheid van de buitendeuren wordt de deur onderaan voorzien van een dubbele aanslag op een aangepast dorpelprofiel, die geen risico tot struikelen met zich mee mag brengen. Zie buitenschrijnwerk - borderel profielsysteem aluminium/buitendeuren type A FH m2 Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 14

207 : naar binnendraaiende deur met dagmaat 105 x 235 cm, voorzien van een vulpaneel Beslag : volgens borderel buitenschrijnwerk is aan de binnenzijde een deurkruk te voorzien volgens art of een panieksluiting volgens art en aan de buitenzijde een vaste greep volgens art of een deurkruk volgens art Sloten : volgens borderel buitenschrijnwerk is te voorzien een meerpuntsslot met veiligheidscilinder volgens art of een mechanisch zelfvergrendelend meerpuntsslot volgens art of een elektromagnetisch slot te voorzien volgens art en bijkomend bij de evacuatiedeuren op het gelijkvloers een elektrische sluitplaat met paniekfunctie volgens art Alle sloten steeds te voorzien van veiligheidscilinder in sleutelplan. Beglazing : dubbele verbeterd isolerende en zonwerende gelaagde beglazing volgens art , tenzij voor de noordgevel waar dubbele verbeterd isolerende en gelaagde beglazing voorzien kan worden volgens art Deurdrangers : volgens art Vloeraansluiting : prefab betondorpel voorzien in lot bovenbouw + met valdorpel ifv luchtdichtheid : Zie buitenschrijnwerk borderel profielsysteem aluminium/buitendeuren type A FH m2 : naar binnendraaiende deur met dagmaat 105 x 225 cm, voorzien van een vulpaneel Beslag : volgens borderel buitenschrijnwerk is aan de binnenzijde een deurkruk te voorzien volgens art of een panieksluiting volgens art en aan de buitenzijde een vaste greep volgens art of een deurkruk volgens art Sloten : volgens borderel buitenschrijnwerk is te voorzien een meerpuntsslot met veiligheidscilinder volgens art of een mechanisch zelfvergrendelend meerpuntsslot volgens art of een elektromagnetisch slot te voorzien volgens art en bijkomend bij de evacuatiedeuren op het gelijkvloers een elektrische sluitplaat met paniekfunctie volgens art Alle sloten steeds te voorzien van veiligheidscilinder in sleutelplan. Beglazing : dubbele verbeterd isolerende en zonwerende gelaagde beglazing volgens art , tenzij voor de noordgevel waar dubbele verbeterd isolerende en gelaagde beglazing voorzien kan worden volgens art Deurdrangers : volgens art Vloeraansluiting : prefab betondorpel voorzien in lot bovenbouw + met valdorpel ifv luchtdichtheid : Zie buitenschrijnwerk borderel C. profielsysteem aluminium/buitendeuren type B FH m2 : naar buitendraaiende deur met dagmaat 105 x 230 cm, voorzien van een vulpaneel Beslag : volgens borderel buitenschrijnwerk is aan de binnenzijde een deurkruk te voorzien volgens art of een panieksluiting volgens art en aan de buitenzijde een vaste greep volgens art of een deurkruk volgens art Sloten : volgens borderel buitenschrijnwerk is te voorzien een meerpuntsslot met veiligheidscilinder volgens art of een mechanisch zelfvergrendelend meerpuntsslot volgens art of een elektromagnetisch slot te voorzien volgens art en bijkomend bij de evacuatiedeuren op het gelijkvloers een elektrische sluitplaat met paniekfunctie volgens art Alle sloten steeds te voorzien van veiligheidscilinder in sleutelplan. Beglazing : dubbele verbeterd isolerende en zonwerende gelaagde beglazing volgens art , tenzij voor de noordgevel waar dubbele verbeterd isolerende en gelaagde beglazing voorzien kan worden volgens art Deurdrangers : volgens art Vloeraansluiting : prefab betondorpel voorzien in lot bovenbouw : Zie buitenschrijnwerk borderel hang- en sluitwerk - algemeen Levering en montage van alle elementen voor het bedienen, equilibreren, afhangen, geleiden, sluiten en vergrendelen, incl. de controle en naregeling zowel voor de voorlopige als voor de definitieve oplevering. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 15

208 Materialen De producent beschikt over een naverkoopdienst in België. Voor alle gemonteerde onderdelen moeten vervangstukken nageleverd kunnen worden tot een periode van minimaal 10 jaar na stopzetting van de productie van het gebruikte beslagsysteem. De geschiktheid van het hang- en sluitwerk moet in functie van het vleugeltype, de gewichtsklasse en de prestaties gesteld aan de schrijnwerkelementen worden afgetoetst aan de normenreeks NBN EN t/m 17 en NBN EN , volgens het opgegeven aantal cycli tijdens beproeving en de overeenkomstige graad volgens de gestelde prestaties in artikel buitenschrijnwerk - prestaties en de bijkomend gestelde eisen per type schrijnwerk. Waar bijzondere prestaties gevraagd worden voor de buitenschrijnwerkelementen als geheel moeten de profielen, dichtingen en het beslag door één en dezelfde systeemleverancier getest zijn en geleverd worden. Wat de beproeving betreft kan uitwisselbaarheid wel worden toegestaan, mits aantoonbare conformiteit aan de hand van erkende labels (bv. SKG). Het voorziene beslag laat toe om eenvoudig te worden bijgeregeld, vervangen of aangepast. Alle samenstellende materialen zijn roestbestendig en verenigbaar met het materiaal van de profielen. Bij metalen profielen zijn ze doeltreffend beschermd om elektrolytische koppels te vermijden. Alle pennen, schroeven en hulp- en bevestigingstukken zijn uit roestvast staal. Glijdende en bewegende delen worden van neutraal vet voorzien. Van alle hang- en sluitwerk moeten op aanvraag de nodige modellen ter goedkeuring worden voorgelegd aan het Bestuur. De sluitorganen worden zodanig opgesteld dat zij een gemakkelijke ergonomische bediening toelaten door één persoon, waarbij de bedieningskrachten steeds kleiner moeten zijn dan 200 N en de verplaatsingskracht van de raamvleugels kleiner moet zijn dan 150 N. De bedieningskrukken bevinden zich bij de ramen standaard op ca. 1/3 van de raamhoogte en maximum 150 cm boven de vloerpas. Bij de buitendeuren op ca. 105 cm boven de vloerpas. Deze maten moeten bij woningen bestemd voor bejaarden en/of personen met een handicap besproken worden met het Bestuur. Keuring Alle hang- en sluitmechanismen moeten gemakkelijk, feilloos, geruisloos en zonder speling werken en mogen geen nadelige invloed hebben op de vereiste luchtdichtheidsprestaties. De opstelling van vaste handgrepen mag de ergonomische bediening van het sleutelslot niet hinderen. Het dichttrekken van de deur moet op een vlotte manier kunnen gebeuren zodat geen contact gemaakt wordt met de vaste deurstijl. Voor de voorlopige en definitieve oplevering staat de aannemer in voor de goede afregeling van het hang- en sluitwerk hang- en sluitwerk - standaard beslag PM Aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Inbegrepen in de prijs van de profielen. Raam- en deurbeslag opgenomen in het standaardgamma van de systeemleverancier van de profielen en in overeenstemming met de gevraagde prestaties voor elk schrijnwerktype als geheel. Modellen van deur- en raamkrukken worden ter keuze en goedkeuring voorgelegd aan het Bestuur. Specificaties Ramen zijn minimaal te voorzien van volgend beslag: Scharnieren / Paumellen: standaard systeemleverancier Sluitpunten ramen: in functie van de afmetingen conform technische goedkeuring en inbraakweerstand RC2-N. Draaikrukken ramen: keuze uit min. 3 verschillende types uit gamma systeemleverancier. De zichtbare onderdelen zijn in dezelfde kleur dan de profielen. Deuren zijn minimaal te voorzien van volgend beslag conform klasse RC2 volgens NBN EN 1627: Scharnieren: conform technische goedkeuring en tot een deurhoogte van 2,20 m minstens vier driedelige scharnieren van het zware type, die driezijdig regelbaar zijn. Volledig verdekt ingewerkt deurslot met een centrale slotkast geschikt voor veiligheidsbeslag (blinde bevestinging). Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 16

209 Minimum drie inbraakvertragende sluitpunten voorzien van paddestoeltappen of zwenkschoot en een dievenklauw aan de scharnierkant. Uitgevoerd in een legering die staal bevat, met een nachtschoot van minimum 20 mm en door sluiting in één of twee toeren. Inox of messing vernikkelde veiligheidscilinder met drie bijgeleverde sleutels (SKG** of gelijkwaardig). De cilinder aan de buitenzijde wordt beschermd door veiligheidsbeslag (langschild, veiligheidsrozet, ). Enkel bij metalen profielen kan hier uitzondering op worden gemaakt. Krukstel: keuze uit min. 3 verschillende types uit gamma systeemleverancier. De zichtbare onderdelen zijn in dezelfde kleur dan de profielen. Vaste handgreep: keuze uit min. 5 verschillende types uit gamma systeemleverancier. Overeenkomstig de gedetailleerde ramenstaat en het borderel wordt het beslag per raam- of deurgeheel gespecifieerd. Enkel voor wat niet specifiek voorzien is, dient op dit artikel beroep gedaan te worden hang- en sluitwerk - scharnieren en paumellen PM De scharnieren en paumellen beantwoorden aan NBN EN 1935 Ze zijn aangepast aan de afmetingen en het gewicht van de vleugels. Vleugels breder dan 120 cm of zwaarder dan 120 kg worden uitgerust met regelbare scharnieren en een versterkingsset. Specificaties Type: scharnieren; verdektliggend opendraaiende ramen d.m.v. tweedelige (2D) scharnieren verdektliggend buitendeuren d.m.v. minimum 4 driedelige (3D) klembare scharnieren voor opdekdeuren met eurogroef. De scharnieren zijn voorzien van een horizontale-, hoogte- en aandrukregeling, zonder demontage van de deurvleugels. Alle scharnieren en paumellen worden in de mate van het mogelijke verdoken voorzien. Enkel in uitzonderlijke gevallen zullen zichtbare scharnieren toegelaten worden. Indien het beslag niet verdoken voorzien kan worden dan worden paumellen voorzien van het ronde type met hoogte, aantal en diameter volgens de benodigde draagkracht en functionaliteit. Deze worden gelakt in dezelfde kleur als het buitenschrijnwerk. : koud bewerkt aluminium AlMgSi of gegoten aluminium GAlmG3 volgens STS , gemoffeld in kleur van de profielen. Inox stift volgens STS met een knoopdikte van minimaal 8 (ramen) / 11 (deuren) mm Aanvullende specificaties Scharnieren die buiten gebruikt worden (bij naar buiten draaiende deuren) zijn standaard voorzien van een inox stift als dievenklauw. De scharnieren worden op de profielen bevestigd d.m.v. bevestigingsstukjes in de buisvormige kamers van de profielen. De bevestigingsschroeven worden verzorgd ingewerkt of afgedekt d.m.v. aangepaste afdekkapjes. In functie van de respectievelijke raam- en/of deurhoogte beantwoordt het aantal ophangpunten aan de richtlijnen van de technische goedkeuring of worden minimaal volgend aantal scharnieren geplaatst: hoogte tot 100 cm: minimum 2 scharnieren hoogte van 100 tot 180 cm: minimum 3 scharnieren hoogte meer dan 180 cm: minimum 4 scharnieren (alle buitendeuren en raamdeuren) hang- en sluitwerk - sloten PM Materialen Alle sloten zitten vervat in een universele slotkast, zodat de benodigde uitsparing in de deur ook bruikbaar is voor andere slotfuncties. Alle onderdelen zijn corrosiebestendig en verenigbaar met de omgevende materialen. De tuimelaars zijn gelagerd in een zelfsmerende staalring om radiale en axiale slijtage van tuimelaar en slotkast te voorkomen. De slotkast is uitgerust met gaten waarlangs het veiligheidsbeslag of veiligheidsrozet kan bevestigd worden. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 17

210 Per slot worden minimaal drie of per gelijksluitende cilinderset minimaal zes sleutels geleverd met eigendomsbewijs en certificaat voor het bijmaken van sleutels. Zij moeten met een aangetekende zending rechtstreeks van de fabrikant naar de bouwheer opgestuurd worden. In samenspraak met het Bestuur moeten zij bij meergezinswoningen passen in een sleutelplan. De sloten worden tot de voorlopige oplevering voorzien van voorlopige werfcilinders, op initiatief en verantwoordelijkheid van de aannemer. Er wordt één sleutel ter beschikking gesteld aan de ontwerper en één sleutel aan het Bestuur. De uitsteek van de cilinders t.o.v. het deurvlak mag maximaal 2 mm bedragen, om afbreken van het slot te verhinderen. Als de uitsteek meer bedraagt moet steeds een veiligheidsrozet met doorverbinding geplaatst worden. Alle bevestigingen en koppelingen moeten tegen afboren beveiligd zijn. Keuring Na plaatsing moeten de sloten moeiteloos en zonder enige hinder werken. Het dagslot moet zonder enige hinder in de sluiter vallen zonder gebruik te maken van de kruk. In gesloten toestand mag er geen speling voorkomen op de dagschoot hang- en sluitwerk sloten/manueel PM aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Inbegrepen in de prijs van het buitenschrijnwerk. Specificaties Behuizing: gesloten kast vervaardigd uit gepassiveerd staal, corrosieklasse 4 volgens EN 1670 van minimum 2 mm dikte; inox voorplaat met dikte van minimum 3 mm (of 2 mm voor opdekdeuren). Sluitplaat: regelbare vlakke inox sluitplaat aangepast aan de meerpuntsluiting, met een dikte van minimum 3 mm. Schoten en tuimelaars: vernikkeld gepolijst staal /, voorzien van een nachtschoot van minimum 20 mm met een sluiting in één of twee toeren. Veiligheidscilinder: vernikkeld messing, europrofiel 22 mm volgens NBN EN 1303, voorzien van inboorbeveiliging d.m.v. hardmetalen stiften in cilinderhuis en kern. Keurmerk cilinders: SKG** hetzij Belgisch I3 of Duits ES2 label / SKG*** Aantal puntsluitingen: minimum 3 of 5 aangepast aan het type slot en deur. Aanvullende specificaties (te schrappen door ontwerper indien niet van toepassing) Gemeenschappelijke inkomdeuren worden aan de binnenzijde uitgerust met een knopcilinder, die het openen en sluiten van de deur mogelijk maken zonder sleutel. Insteek cilinderdeurslot met paniekfuncties waarbij de binnenzijde van het slot steeds geopend kan worden door middel van een halve kruk die automatisch ook de nachtschoot opent. Hefschuifdeursloten worden voorzien van een wissel, gelagerde tuimelaar en haakschoot. Volgende buitendeuren zijn enkel langs binnen met een sleutel te bedienen: terrasdeuren, Sleutelplan: volgens artikel Zie buitenschrijnwerk - borderel hang- en sluitwerk - deurdrangers PM Algemeen De classificatie van de bedieningskrachten beantwoordt aan NBN EN Hang- en sluitwerk - Deurdrangers - Eisen en beproevingsmethoden. Zij zijn CE-gekeurd en aangepast aan de verschillende belastingen gesteld aan de deuren in functie van de categorie en type van de deuren, de massa van de deurvleugels die de deurgehelen samenstellen en de deurbreedte. Voor hoge of zware deuren, winderige of tochtige voorwaarden moet men drangers met een grotere kracht voorzien. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 18

211 hang- en sluitwerk deurdrangers/manueel FH st meeteenheid: per stuk aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Specificaties Type: deursluiter met glijarm: balkvormig, vervaardigd uit een alu-legering met zeer hoge corrosieweerstand of uit gietijzer overtrokken met een alu-afdekkap. De deursluiter is van het hydraulisch gedempte type met glijarm en is multifunctioneel. Onzichtbare bevestiging d.m.v. van afneembare behuizing; kleur: zilver De eindslag is instelbaar via de stelarm. De sluitkracht is regelbaar in functie van de deurbreedte zodat de sluitkracht met 10 % vermeerderd of verminderd kan worden. De sluitsnelheid is onafhankelijk van temperatuurschommelingen. Aanvullende specificaties De deursluiter op een buiten- en/of sasdeur is voorzien van een hydraulische buffer ter voorkoming van het bruusk opengooien of openwaaien. De deursluiters voor dubbele deuren zijn voorzien van een sluitvolgregelaar met universele opbouwdeurselector met telescopische verende buffer. De deursluiter is voorzien van een vastzetarm, instelbaar voor elke openingshoek. De deursluiter heeft een regelbare sluitvertrager. De bevestiging gebeurt onzichtbaar door het gebruik van een afdekplaat. Aanvullende uitvoeringsvoorschriften Bij de bevestiging van de dranger op een buitendeur waar directe montage niet wenselijk of niet mogelijk is wordt gebruik gemaakt van een speciale montageplaat of console. Op alle buitendeuren. Dubbele deuren te voorzien van dubbele deurdrangers Met sluitvolgorderegelaar. Zie buitenschrijnwerk - borderel hang- en sluitwerk - panieksluitingen PM aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Inbegrepen in de eenheidsprijs van het schrijnwerk. De panieksluitingen beschikken over een CE-markering en zijn getest volgens NBN EN 1125 voor nooddeuren en EN179 voor vluchtdeuren. Zij moeten beantwoorden aan de eisen van de plaatselijke brandweer. Specificaties Bediening intern: met push bars o Horizontaal worden, aan de breedte van de deur aangepaste stangen, aangebracht die bij het naar beneden drukken de vergrendeling van de deur opheffen. Bij dubbele deuren gaat bij bediening van één duwstang automatisch de tweede deur mee. o Vergrendeling: automatisch sluitend met 2 sluitpunten onder & boven d.m.v. stangen in opleg, 3 sluitpunten lateraal + onder & boven d.m.v. stangen in opleg o Zijdelingse dagschoot met dagschootvergrendeling o Kleur: zwart Bediening extern: met kruk voor halve profiel cilinder, voorzien van anti-vandalisme koppeling. Door de vergrendeling van buitenaf blijft de paniekfunctie Alle materialen, stangen, consoles, voldoen aan corrosieklasse 4 volgens EN Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 19

212 Volgens de voorschriften van de fabrikant en eisen van de lokale brandweer. Zie buitenschrijnwerk - borderel hang- en sluitwerk - raamkrukken PM aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Inbegrepen in de eenheidsprijs van het schrijnwerk. Raamkrukken beantwoordend aan NBN EN Alle draai-, draai- en kipramen en openvallende ramen functioneren door middel van eenzelfde model éénhandsbediening. Specificaties : roestvast staal 18/8 en 18/10, geborsteld Type: kipdraaisysteem/draaisysteem Secties: buisvormig Vorm: zonder terugplooi (L-vormig) Montage: met afdekplaatjes Aantal sluitpunten: minimum drie (in functie van de afmetingen, hetzij conform de ATGrichtlijnen) Model ter goedkeuring voorleggen. Aanvullende specificaties Volgende ramen worden voorzien van handgrepen met cilinderslot conform klasse RC2: alle ramen. Het slot laat toe de draaistand van de ramen te vergrendelen zonder de kipstand te vergrendelen. Alle opengaande ramen worden standaard voorzien van een draaikruk aan de binnenzijde met cilinderslot. Zie buitenschrijnwerk - borderel hang- en sluitwerk - deurkrukken PM aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Inbegrepen in de eenheidsprijs van het schrijnwerk. Deurkrukken beantwoordend aan NBN EN De lagers zijn uit roestvast staal met een zelfsmerende hoogwaardige kunststof voering die een soepele bediening ook bij intensieve belasting garanderen. Stabilisatienokken aan schilden of rozetten, met doorgaande onzichtbare bevestigingen, moeten een blijvende stabiele positie waarborgen bestand tegen lostrillen of verschuiven. Specificaties Type: aangepast aan type slot : roestvast staal 18/8 en 18/10, geborsteld Sectie: rond Rozetten: langschild met cilinderopening Vorm: zonder terugplooi (L-vormig) Stift: 8 mm (standaard) Inbraakweerstand: klasse RC2 Zie buitenschrijnwerk - borderel Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 20

213 hang- en sluitwerk - vaste handgrepen FH st meeteenheid: per stuk aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) De handgrepen zijn geschikt voor enkelzijdige onzichtbare bevestiging, die een blijvend degelijke en inbraakbestendige bevestiging garanderen. Specificaties : Een geplooide aluminium/staalplaat met een minimum dikte van 8mm. Voorzien van een oppervlakteafwerking identiek aan deze van het buitenschrijnwerk. Aan alle zijden en randen voldoende afgerond om niet kwetsend te zijn. Afmetingen : overeenkomstig de hieronder weergegeven principedetailtekening. Bevestiging : de aannemer stelt een bevestigingswijze voor die onzichtbaar is, dmv het verlijmen op het deurkader. Een beperkt aantal schroeven worden voorzien als extra zekerheid, dit zijn inbusschroeven die op regelmatige afstanden geplaatst worden en afgewerkt worden in de kleur van het buitenschrijnwerk. Een uitsparing is te voorzien voor de cilinder. De greep wordt onder een stompe hoek voorzien om de vlotte bediening van de sleutel toe te laten. De aannemer zal een gedetailleerde uitvoeringstekening opmaken en ter goedkeuring voorleggen. Zie buitenschrijnwerk - borderel hang- en sluitwerk - toebehoren ventilatieroosters - algemeen Geïntegreerde ventilatieroosters bestemd voor montage op de beglazing of raamprofiel. Het zijn regelbare toevoeropeningen (RTO) conform de EPB-rekenmethodiek. Materialen De productkarakteristieken zijn conform met de bepalingen van Bijlage V en VI van het EPBbesluit. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 21

214 De roosters moeten de debieten zoals bepaald in de ventilatienorm NBN D kunnen leveren, rekening houdend met de nuttige werkende lengte en het nominaal debiet van het rooster. Alle types geplaatst in eenzelfde zichtvlak moeten qua vormgeving en uitzicht op elkaar te zijn afgestemd. De roosters zijn voorzien van een regenwerend buitenprofiel voor een voldoende regendichtheid in open (tot 20 Pa) en gesloten (tot 150 Pa) stand. Bij schuiframen worden aangepaste vlakke roosters zonder uitsprong voorzien. De roosters zijn voorzien van een insectenwering en moeten zowel uit- als inwendig gemakkelijk te reinigen zijn. Aan slijtage onderhevige delen moeten vervangbaar zijn zonder het rooster uit te bouwen. De luchtdoorlaat moet van binnenuit te bedienen zijn en continu (of in minstens vijf standen: open, dicht en drie tussenstanden) regelbaar zijn. Voor een opstelling hoger dan 210 cm moet standaard een bediening met koord of stang voorzien worden. Documentatie en stalen zijn voorafgaandelijk ter goedkeuring voor te leggen aan het Bestuur. Montage volgens voorschriften van de fabrikant. De roosters moet perfect lucht- en slagregendicht aansluiten op de beglazing en/of de raamkaders. Hiervoor wordt een aangepaste beglazingsrubber (EPDM, EPT, ) gebruikt. Ter hoogte van de eindstukken wordt bijkomend een compri-afdichtingsband voorzien. De montage moet een stijf en stabiel geheel waarborgen. Keuring Alle roosters worden voor de voorlopige oplevering gecontroleerd op hun functionele werking. Ze worden vrijgemaakt van stof en andere onzuiverheden ventilatieroosters - op profiel ventilatieroosters - op profiel/kleprooster PM Thermisch onderbroken opbouwroosters geschikt voor montage op de bovenregels van alle courante raamprofielen. aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Inbegrepen in de prijs van het buitenschrijnwerk. Zelfregelend type d.m.v. een regulerende klep die automatisch reageert op drukverschillen en windbelasting. Dit mechanisme kan niet door de gebruiker gemanipuleerd worden. Specificaties Debiet bij 2 Pa: min. volgens raamborderel Zelfregelendheidsklasse: P3 Warmtedoorgangscoëfficiënt (U-waarde): maximaal 2.8 W/m2K Debietregeling: tuimelknop Afwerking: gemoffeld in dezelfde kleur als de raamprofielen Kleur kopstukken: zwart / De aannemer toont via een studie aan hoeveel lopende meter toevoeropening voorzien dient te worden. Zodanig kan de architect bepalen welke ramen voorzien dienen te worden van de nodige roosters. Zie EPB verslag beglazing - algemeen Levering en plaatsing van alle voorziene beglazingstypes met inbegrip van alle toebehoren, de steunblokjes, dichtingsbanden, afdichtingskitten,. Materialen Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 22

215 Alle glasproducten dragen de CE-markering met bijhorende prestatieverklaring (DoP). Ieder beglazingselement draagt op de binnenzijde van een afstandhouder een merkteken met de naam van de fabrikant, de U-waarde, de voorziene tussenafstand en datum van fabricatie. Onderstaande normen en richtlijnen zijn algemeen van toepassing: NBN S Glaswerk TV 221 Plaatsing van glas in sponningen TV 214 Glas en glasproducten Functies van beglazing TV 222 Dimensioneren van schrijnwerk onder windbelasting STS 56.1 Dichtingskitten voor gevels In functie van de gestelde prestaties kan elk glasblad van een ander type zijn en/of uit verschillende lagen bestaan. De vereiste glasdiktes worden afgetoetst in functie van de glasoppervlakte en de opgegeven dynamische basisdruk voor het schrijnwerk. Voorafgaand aan de levering en plaatsing levert de aannemer een volledig overzicht van de voorziene beglazingstypes, hun prestaties en dikte van de glasbladen. De karakteristieken van alle samenstellende onderdelen (profielen, glas, beglazingsblokjes, rubbers, afdichtingskitten, ) moeten onderling verenigbaar zijn inzake mogelijke fysischchemische interacties die de prestaties of het uitzicht nadelig zouden kunnen beïnvloeden. Enkel dichtingskitten die een ATG (of gelijkwaardig) hebben mogen worden gebruikt. De voorschriften van het ATG-attest moeten integraal gevolgd worden. Ze moeten chemisch verenigbaar zijn met de voorziene beglazing (bv. PVB-inlagen), de profielen en/of de behandelingsproducten van het buitenschrijnwerk. Waar de kitfabrikant dit oplegt wordt voorafgaandelijk een primer aangebracht op PVC-profielen. De uitvoering gebeurt conform NBN S en TV Plaatsing van glas in sponningen, aangevuld met de specifieke voorschriften van de profiel- en glasleverancier. De aannemer draagt alle verantwoordelijkheid voor de tijdige bestelling en levering van het glas, de juiste afmetingen en de correcte berekening van de noodzakelijke glasdiktes. Uitgezonderd uitdrukkelijke toestemming van de ontwerper worden de glaslatten steeds aan de binnenzijde van het schrijnwerk geplaatst. In andere gevallen worden inbraakvertragende glaslatten voorzien of wordt een aangepast blokkagesysteem voorzien dat uitname van het glas verhindert. De glasplaatser moet nagaan of er geen elementen in de omgeving van het glas voorkomen die een correcte plaatsing zouden kunnen hinderen en/of thermische breuk veroorzaken. Omwille van de luchtdichtheidsprestaties moet bijzondere zorg besteed worden aan het vermijden van luchtlekken tussen binnen en buiten via de decompressiekamer.. Als de afmetingen, het gewicht van de beglazing of de werkhoogte niet toelaten om de beglazing op een veilige wijze manueel te monteren, zal verplicht gebruik worden gemaakt van een daarvoor geschikte kraan. Keuring GEBREKEN Volgens NBN S Toegestane gebreken en en 8.3 Ontoelaatbare gebreken, aangevuld met Nota VGI 03 - Aanvaardingscriteria voor transparante beglazingen voor gebouwen: methodes en aanvaardingscriteria. Na het plaatsen van de beglazing wordt nagegaan of overal een zorgvuldige water- en luchtdichte afdichting werd gerealiseerd tussen het glas, de voegdichtingen, de glaslatten en de profielen. Voor de voorlopige oplevering worden alle beglazingen ontdaan van stikkers en zorgvuldig gereinigd om de controle op gebeurlijke beschadigingen ontegensprekelijk te kunnen vaststellen. Er mogen geen blijvende sporen van kitten, PU-schuim, cementspatten zichtbaar zijn. Beglazing met zichtbaar blijvende schade, zoals barsten, krassen, inbranding vonken slijpschijf, ten gevolge van een onzorgvuldige bescherming, moeten vervangen worden. Bij beperkte schade kan het Bestuur echter ook een minwaarde voorstellen. WAARBORGEN De aannemer bezorgt aan het Bestuur een door de producent ondertekend en gedateerd attest waarbij deze voor een termijn van 10 jaar, die ingaat vanaf de datum van de voorlopige oplevering, een waarborg verstrekt m.b.t. de hermetische luchtdichtheid van alle meervoudige beglazingen en tegen het vertroebelen door condensatie of stofvorming. De waarborg verplicht tot de gratis levering van een vervangende beglazing, inclusief de demontage en plaatsingskosten. Om discussies over de verantwoordelijkheid te vermijden, moeten alle activiteiten van glasproductie tot assemblage van de meervoudige beglazingen zijn uitgevoerd door eenzelfde glasproducent. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 23

216 beglazing prestaties Algemeen De uiteindelijke samenstelling en effectieve glasdiktes zullen door de leverancier worden bepaald in optimale overeenstemming met de vereiste prestaties, de glasoppervlakte, de belastingen en de dynamische basiswinddruk. Als de leverancier ongerijmdheden zou vaststellen zijn de veiligheidscriteria en de thermische en akoestische criteria bindend beglazing - dubbele beglazing Dubbele HR-beglazing volgens NBN EN en NBN EN 1279, bestaande uit twee glasbladen voorzien van een laag-emissieve coating en gescheiden door een spouw gevuld met een thermisch isolerend gas. De beglazing wordt geplaatst volgens de drukvereffende beglazingsmethode met een elastisch dichtingsprofiel volgens NBN S , kleurkeuze uit volledige gamma van de fabrikant Zie buitenschrijnwerk - borderel beglazing - dubbele beglazing/ veiligheidsbeglazing PM aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Inbegrepen in de prijs per schrijnwerktype. Specificaties Warmtedoorgangscoëfficiënt (Ug-waarde) volgens NBN EN 673: max. 1,0 W/m2K Afstandshouders: kunststof (thermisch verbeterde afstandhouders) max. psi-waarde 0,07 W/mK Lichttoetredingsfactor (LTA-waarde) volgens NBN EN 410: min. 0,80 (marge +/- 3%) Aanvullende specificaties Kleurtint: neutraal Veiligheidsbeglazing volgens NBN S tabel 5 binnenblad: 1B1 buitenblad: 1B1 De beglazing heeft een ATG (of gelijkwaardig) voor de betreffende samenstelling en prestaties. Zie buitenschrijnwerk - borderel beglazing - dubbele beglazing/ veiligheidsbeglazing zonwerend PM aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Inbegrepen in de prijs per schrijnwerktype. Beglazingstype art met bijkomende en/of afwijkende specficaties. Specificaties Warmtedoorgangscoëfficiënt (Ug-waarde) volgens NBN EN 673: max. 1,0 W/m2K Afstandshouders: kunststof (thermisch verbeterde afstandhouders) max. psi-waarde 0,07 W/mK Lichttoetredingsfactor (LTA-waarde) volgens NBN EN 410: min. 0,70 (marge +/- 3%) Aanvullende specificaties Zonwerende beglazing: zontoetredingsfactor (g-waarde) volgens NBN EN 410: max. 0,40 Kleurtint: neutraal Lichtreflectie (LR) : circa 15 % (marge + 1%) Veiligheidsbeglazing volgens NBN S tabel 5 binnenblad: 1B1 Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 24

217 buitenblad: 1B1 De beglazing heeft een ATG (of gelijkwaardig) voor de betreffende samenstelling en prestaties. Zie buitenschrijnwerk - borderel vulelementen - algemeen Levering en plaatsing van vulelementen om bepaalde delen van het buitenschrijnwerk vol en ondoorzichtig te maken. Materialen De vulelementen en hun bevestigingsmiddelen zijn verenigbaar met het materiaal en de vormgeving van het profielkader en de glaslatten waarin/-mee zij worden geplaatst. De opvulelementen hebben geen nadelige invloed op de regen-, wind- en luchtdichtheid van het deur- of raamgeheel. Volgende normen zijn van toepassing: TV Plaatsing van glas in sponningen STS Dichtingskitten voor gevels De inpassing van de vulelementen stemt overeen met de verhoudingen aangegeven op de gevelen/of detailtekeningen. De plaatsing gebeurt volgens een op het plaattype en oppervlaktebehandeling afgestemde wijze, o.a. door de keuze van de bevestigingsmiddelen en de plaatsingsrichting. De plaatsingsvoorschriften van de fabrikant worden nauwkeurig opgevolgd vulelementen aluminium PM aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Inbegrepen in de prijs van de buitenschrijnwerk. Vulelementen bestaande uit een isolerende kern gecacheerd met aluminium platen. De aluminiumplaten beantwoorden aan de normen NBN EN 573, NBN EN 485 en DIN De vulelementen worden afgewerkt met een vlakke plaat in hetzelfde vlak als het raamkader Specificaties Warmtedoorgangscoefficiënt (U-waarde) vulpaneel: max. 1,0 W/m2K Aard van de aluminiumplaten: Nominale dikte: minimaal 2 mm. Afwerking en kleur: identiek aan deze van de raamprofielen Aanvullende specificaties De buitendeuren worden aan de buitenzijde aanvullend voorzien van een vleugeloverdekkende afwerkingsplaat uit aluminium. De platen worden beschermd met een afneembare polyethyleenfilm. Zie buitenschrijnwerk - borderel raamdorpels - algemeen Geprefabriceerde raamdorpels die een geïntegreerd geheel vormen met het gekozen profielsysteem van de raamkozijnen en de gevelopvatting volgens rubriek buitenschrijnwerk - montage. Geleverd en geplaatst met inbegrip van alle nodige hulpstukken, bevestigingsankers, verbindingsprofielen, speciale kopstukken, binnen- en buitenhoeken. Materialen Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 25

218 Geprefabriceerde raamdorpels geleverd door de fabrikant van het raamprofielssysteem en/of ermee verenigbaar. Het geheel verzekert een waterdichte aansluiting op de ramen en steekt voldoende uit buiten het gevelvlak en voorziet in een druiplijst. Zij zijn zodanig opgevat dat vervormingen door temperatuursschommelingen worden voorkomen. Bevestigingsmiddelen uit roestvast staal. Model ter goedkeuring voor te leggen. Plaatsing volgens de voorschriften van de fabrikant. Zij worden rechtlijnig aangebracht en in zo groot mogelijke lengte verwerkt. Vastzettingsankers worden aangebracht minimaal om de 75 cm. Tussen de raamneggen en de verticale kopschotjes wordt de (uitzettings)voeg tot maximum 1 cm opgevuld met een aangepaste elastische kit volgens STS Bijzondere aandacht wordt besteed aan de aansluiting van de gevelisolatie op de thermische snede van het profiel raamdorpels - aluminium FH m meeteenheid: per lopende meter meetcode: netto uit te voeren lengte aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Aluminium raamdorpels uit een Al.Mg.1- legering of uit geperst aluminium Al.Mg.Si. 0,5F-22- legering. Specificaties Wanddikte: minimum 2 mm. Profilering: Z-vormig met een voorrand van circa 30 mm met terugplooi. Hellingshoek minimum 5. Breedte: aangepast aan de gevelopvatting met druipneus minimum 30 mm buiten gevelvlak Oppervlakteafwerking: gemoffeld d.m.v. elektrostatisch poederlakken, laagdikte minimum 60 µm, kleur: identiek als het buitenschrijnwerk Aanvullende uitvoeringsvoorschriften De voegen worden afgewerkt met een elastische gevelkit volgens STS Ook de voegen tussen de verticale kopschotjes en het metselwerk worden zorgvuldig afgekit. Zie buitenschrijnwerk borderel. Het betreft een beperkt aantal raamgehelen in de gevels in tweede orde van de buitentrappen toebehoren - algemeen toebehoren - deurspionnen PM In de voordeuren in te werken doorkijklensjes met behuizing uit messing of inox. aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Inbegrepen in de prijs van het buitenschrijnwerk. De deurspionnen worden op ooghoogte (160 cm) en in het midden van het deurvlak geplaatst, volgens de voorschriften van de fabrikant. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 26

219 Inkomdeuren wooneenheden toebehoren - deurstoppen PM aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Inbegrepen in de prijs van het buitenschrijnwerk. Aangepaste deurstoppen, voor bevestiging in de vloer of muur, ter begrenzing van de uiterste nuttige open deurstand. Model ter goedkeuring voor te leggen aan het Bestuur. Specificaties Type: vloerstoppen of wandstoppen afhankelijk van de situatie. : hoogwaardig kunststof, voorzien van diepe plug en roestvaste schroef Diameter: circa 30 mm Het boorgat wordt zodanig gekozen dat deze geen beschadiging aan de vloerafwerking tot gevolg heeft, op minimum 25 mm afstand van een tegelrand of midden in een voeg. De inplanting houdt rekening met de afmeting van de voorziene deurkruk om muurbeschadigingen te voorkomen. Deurstoppen te voorzien voor alle deuren toebehoren - huisnummer FH st meeteenheid: per stuk aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Model voorafgaandelijk ter goedkeuring voor te leggen aan het Bestuur. Specificaties Type: afzonderlijke cijfers uit aluminium, gelakt in RAL-kleur naar keuze bestuur Cijferhoogte: circa 75 mm De aannemer informeert zich voorafgaandelijk bij het Bestuur voor de correcte toekenning van respectievelijke huis- en/of busnummers. De plaatjes worden zonder zichtbare bevestiging gemonteerd d.m.v. schroeven en pluggen Opstelling: naast de voordeuren Huisnummer project te voorzien aan inkomzone alsook aan straatzijde. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 27

220 41. POORTEN & EXTERNE ZONWERING poorten & externe zonwering - algemeen sectionaalpoorten - algemeen Levering, montage en afregeling van sectionaalpoorten, met inbegrip van de voorziene oppervlaktebehandelingen, het dorpelprofiel, het hang- en sluitwerk, het voorziene bedieningssysteem en de aansluiting met de ruwbouwconstructie. Materialen STS 53.2 Industriële, commerciële en residentiële poorten is van toepassing. De poorten dragen een CE-markering conform de productnorm NBN EN De installateur van de poort maakt verplicht volgende documenten over aan de architect: technisch dossier voorzien van gebruikshandleiding met instructies voor montage en onderhoud CE-conformiteitsverklaring met vermelding van het erkende keuringsinstituut CE-label dat wordt aangebracht op de poort zelf, samen met de naam en verdeler van poort een logboek of onderhoudsfiche Model en poortmechanisme voorafgaandelijk ter goedkeuring voor te leggen aan het Bestuur. Sectionaalpoorten waarvan de poortbladen zijn samengesteld uit horizontaal scharnierende segmenten, die verticaal opgetrokken worden naar horizontale positie en in evenwicht worden gehouden door trekveren of torsieveren (afhankelijk van het poorttype). De poorten worden afgehangen in een geprofileerd kozijn uit gegalvaniseerd staal voorzien van rubberen dichtingen. De afmetingen van de samenstellende elementen worden bepaald in functie van de poortafmetingen en het gewicht zodat een stevig geheel bekomen wordt. De kaders worden voorzien van van vochtbestendige voet uit kunststof of roestvrijstaal voor opstelling op de dorpel of het bodemprofiel. De panelen zijn voorzien van een aangepaste opvangprofilering, zodat een vingerklem beveiliging van zowel binnen- als buitenzijde wordt gegarandeerd, tussen de verschillende secties is een neopreen of een rubberen middenafdichting voorzien. De secties zijn inwendig versterkt om een perfecte vasthechting aan de scharnieren te verzekeren. De bodemsectie is extra versterkt en is voorzien van een neopreen dichtingsprofiel met lip. De topsectie sluit met een rubberen dichting aan tegen de latei. De hoogte van de panelen wordt in functie van de te bekomen poorthoogte aangepast met een gelijke verdeling en een volledig symmetrisch opgebouwd poortvlak als resultaat ofwel wordt de bovenste sectie ingekort en voorzien van een aangepast U-profiel. Volgens STS 53.2 en de uitvoeringsvoorschriften van de fabrikant. Voor uitvoering van de poortopening worden de nodige gegevens betreffende de afmetingen en beweging van de poorten door de aannemer opgegeven en worden de juiste dagopening, lateihoogte en de breedte van de aanslagen bepaald. Volgens de voorschriften van de fabrikant wordt de poort bevestigd met ingemetste muurankers en/of verstelbare gegalvaniseerd stalen profielen en roestvaste bouten. Tussen de ruwbouw en het poortkozijn wordt een aangepaste voegdichtingsband van minimum 20 mm breed geplaatst en afgedicht d.m.v. een rubberprofiel of met een elastische kit, volgens STS tabel 5. Het poortkozijn wordt achter de dagopening geplaatst volgens detailtekening. Aanvullende uitvoeringsvoorschriften (te schrappen door ontwerper indien niet van toepassing) Zwaar belaste poorten: voor de plaatsing legt de aannemer een berekeningsnota van de verankering van het poortkozijn in de ruwbouw ter goedkeuring voor. Luchtdichtheid: de stijlen van het poortkader worden rondom voorzien van luchtdichtheidsmembranen die luchtdicht op de ruwbouwconstructie worden aangesloten. De zijaanslagen van het binnenspouwblad en eventueel zichtbare spouwisolatie, worden uitbekleed, d.m.v. een multiplexplaat, dikte 18 mm, aangebracht op een latwerk. Deze plank komt kops gelijk met het afgewerkte vlak van de muur. De opening tussen de plank en de muur wordt afgedicht met een muurlijst. De ruimte tussen het latwerk, poortkader, spouwisolatie en de binnenzijde van de ruwbouw wordt opgevuld met een minerale wol, die geen water opzuigt. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 28

221 Het poortgeheel wordt geïntegreerd binnen de voorziene gevelbekleding volgens detailtekening / volgens geveltekening, detaillering systeem ter goedkeuring voor te leggen. Het betreft de garagepoorten sectionaalpoorten - aluminium Sectionaalpoorten met poortblad samengesteld uit dubbelwandige en geïsoleerde segmenten in aluminium. Model voorafgaandelijk ter goedkeuring voor te leggen aan het Bestuur. Specificaties Poortafmetingen: overeenkomstig aanduidingen op plan en opmeting Breedte: 2800 mm Hoogte: 2500 mm Poortsegmenten: De geprefabriceerde secties bestaan uit dubbelwandige panelen uit gemoffeld aluminium van minimum 0,5 mm dik en PUR volgeschuimd. De U-waarde van het volle paneel bedraagt maximaal 0,70W/m2 K. De panelen zijn voorzien van een aangepaste opvangprofilering, zodat een vingerklem beveiliging van zowel binnen- als buitenzijde wordt gegarandeerd, tussen de verschillende secties is een kunststof (neopreen) of een rubber middenafdichting voorzien. De hoogte van de panelen wordt in functie van de te bekomen poorthoogte aangepast met een gelijke verdeling en een volledig symmetrisch opgebouwd poortvlak als resultaat ofwel wordt de bovenste sectie ingekort en voorzien van een aangepast U-profiel. Model voorafgaandelijk ter goedkeuring voor te leggen aan het Bestuur. kleur: RAL kleur te kiezen door architect de poort is opgebouwd uit secties, elk +/- 600 mm hoog, waarbij de topsectie eventueel wordt aangepast om de exacte hoogte te verkrijgen. de paneeldikte van de secties bedraagt +/- 42 mm. De poort moet voldoen aan de Europese richtlijnen, opgesteld door het Europese Comité voor Standaardisatie (CEN). Paneeldikte: circa 40 mm, overeenkomstig vereiste U-waarde Plaatdikte aluminium: minimum 1,5 mm (buitenzijde) en 1,5 mm (binnenzijde) Oppervlaktestructuur: keuze uit volledige gamma fabrikant Oppervlaktebehandeling: gemoffeld, structuurcoating idem overige buitenschrijnwerk Isolatiekern: PUR of Resol, overeenkomstig de vereiste U-waarde U-waarde segment: maximaal 0,7 (40 mm) W/m²K Prestatieverklaring volgens CE-markering Windbelasting (volgens NBN EN 12424): klasse 3 (breedte < 400 cm) Waterbestendigheid (volgens NBN EN 12425): minimum klasse 3 Luchtdichtheid (volgens NBN EN 1242/27): minimum klasse 3 Waar nodig dient men de poortslagen af te werken met een aluminium plooiplaat in kleur van de poort om een continu en waterdicht geheel te vormen met de aanpalende poort. Huidige scheidingsmuren zijn achter poortblad en koppeling voorzien. Poortgeheel loopt hier voor door als 1 visueel doorlopend geheel, bestaande uit 3 sectionaalpoorten sectionaalpoorten - aluminium/manueel FH st meeteenheid: per stuk. meetcode: netto hoeveelheid aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Manueel bediende sectionaalpoorten, standaard uitgerust met vingerklem, veer- en kabelbreukbeveiliging en klembeveiligingsschijven voor de poortrollen. Specificaties Openingsmechanisme: d.m.v. trek of torsieveren berekend op minimum (ééngezinswoningen) openingen volgens NBN EN Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 29

222 Dorpelprofiel: roestvast staal Handgrepen: verzonken buitengreep en kruisgreep aan de binnenzijde uit geanodiseerd / gemoffeld aluminium, aan de binnenzijde is de handgreep voorzien van een vergendelingspal en trekkoord met knop. Sluiting: veiligheidslot met minimaal 2 vergrendelpunten, de cilinder steekt niet verder uit dan 2 mm, geleverd met drie sleutels, passend in het sleutelplan van het buitenschrijnwerk Garagepoorten Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 30

223 42. GEVELBEKLEDINGEN gevelbekledingen - algemeen De post "gevelbekledingen" omvat: het ter plaatse opmeten van de afmetingen, of uitvoering volgens plan; het plaatsen en naderhand verwijderen van de nodige stellingen en afdekzeilen en alle beschermingsmaatregelen eigen aan het werk; de levering en plaatsing van de eventueel voorziene isolatie en buitenfolie; de levering en plaatsing van het voorziene regelwerk, met inbegrip van alle hulpstukken en bevestigingselementen; de levering en plaatsing van de eigenlijke gevelbekleding (platen, stroken, pannen, leien, ) met inbegrip van alle hulpstukken en bevestigingselementen; de levering en plaatsing van de nodige rand- en hoekafwerkingen, aansluiting (of herstelling) op andere gevelelementen en/of aangrenzende constructies, ; het wegnemen, afvoeren en reglementair storten van alle afval en verpakkingsresten. Materialen & ALGEMEEN De in dit hoofdstuk behandelde gevelbekledingen betreffen de toepassing van een geventileerde voorhanggevel tegen een dragende wand. In tegenstelling tot zelfdragende vliesgevels is het buitenblad niet zelfdragend en moet de constructieve verankering van een regelstructuur de ophanging van het buitenblad aan de draagconstructie verzekeren. MONTAGE - UITVOERINGSCOÖRDINATIE De montage van de voorziene gevelbekledingen en regelstructuur gebeurt in nauwe coördinatie met de uitvoering van alle gevelelementen waar zij op aansluiten, de gevelisolaties, buitenramen en -deuren, raam- en deurdorpels, plint- en dakrandafwerkingen,. Vooraleer de regelstructuur, de eventuele gevelisolatie en de gevelbekleding aan te brengen, gaat de aannemer na of de draagconstructie in overeenstemming is met de plannen en de voorschriften en of een onberispelijke uitvoering van de werken verzekerd kan worden. Als onverenigbaarheden worden vastgesteld brengt de aannemer de ontwerper hiervan onmiddellijk op de hoogte. Wanneer de regelstructuur, de gevelisolatie en de bekleding door verschillende (onder-) aannemers worden uitgevoerd, dient rekening gehouden te worden met de toelaatbare open tijd, waarin de materialen (bijv. isolatie, ) onbeschermd mogen blootgesteld worden aan weersinvloeden. De aannemer moet dus alle werken tijdig plannen en uitvoeren. Schade voortvloeiend uit een laattijdige aanvang zullen hem ten laste gelegd worden. Waar nodig zullen waterkeringen en/of dilatatievoegen voorzien worden. De bevestiging van zware elementen aan de gevel moet gebeuren op de achterliggende draagconstructie en niet op regelstructuur of gevelbekleding. Keuring De gevelopbouw wordt verplicht opgetrokken in afzonderlijke fasen: dragende wand, regelstructuur/isolatie en gevelbekleding. De goede onderlinge aansluiting en bevestiging van de isolatie en vochtwerende lagen kunnen daardoor in betere omstandigheden worden gecontroleerd. In het bijzonder zal worden toegezien op de goede aansluiting van de isolatie ter hoogte van ramen, dorpels, Beschadigde of nat geworden platen dienen op aanwijzen van de ontwerper te worden vervangen regelstructuur algemeen Het betreft een onafhankelijke (regel)structuur voor de montage van een gevelbekleding op een achterliggende dragende wand. & De uitvoering gebeurt door een gespecialiseerd montagebedrijf dat ervaring heeft met de voorziene regelstructuur en gevelbekleding. Na realisatie van de dragende wand wordt de regelstructuur zorgvuldig uitgelijnd, rekening houdend met de vereiste detailleringen en in coördinatie met de montage van de buitenramen en deuren, raamdorpels en andere elementen. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 31

224 De regelstructuur moet alle op het gebouw inwerkende krachten (windbelasting, onderdruk, differentiële beweging, ) en zijn eigengewicht en dit van de gevelbekleding kunnen opnemen, conform de geldende (Eurocode-)normen. De secties en onderlinge tussenafstanden van de stijlen, en het aantal bevestigingsmiddelen worden gekozen overeenkomstig het gewicht en de modulering van de bekledingselementen, de karakteristieken van de achterliggende draagstructuur en de algemene opvatting van de voorhanggevel volgens aanduiding op de principeplannen. De bevestigingsmiddelen zijn corrosiebestendig en worden gekozen in functie van de gevelbekleding, de aard van de ondergrond en de brandveiligheidseisen. In overeenstemming met het gewicht en de windvastheid van de bekledingselementen, wordt er voldoende diep geboord, zodat de regelstructuur stevig verankerd wordt in de draagstructuur. De stabiliteit van de draagstructuur en de keuze van de pluggen (mechanisch / chemisch) maken steeds het voorwerp uit van voorafgaandelijke stabiliteitsberekeningen. De bepaling van de bevestigingspunten gebeurt conform de geldende (Eurocode-)normen en zijn afgestemd op de staat en de conditie van de dragende wanden. Systeem en materialen worden voorafgaandelijk ter goedkeuring voorgelegd aan het Bestuur regelstructuur - hout PM aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Inbegrepen in de eenheidsprijs van de voorziene gevelbekleding. Het hout heeft een FSC- of PEFC-label en de leverancier is respectievelijk FSC of PEFC CoCgecertificeerd. Specificaties Houtsoort: Noords grenen of Europees grenen /... Sorteerklasse (volgens STS 04.1): S6 / S8 Afwerking: geschaafd (noodzakelijk bij verlijmde bevestigingsmethode) Houtverduurzaming: (ofwel) A2.1-procédé volgens STS 04.3 of natuurlijke duurzaamheidsklasse I, II of III. (ofwel) A3-procédé volgens STS 04.3 of natuurlijke duurzaamheidsklasse I of II. Afmetingen en tussenafstanden: De te voorziene secties en onderlinge tussen afstanden van de stijlen, alsook het aantal en de positie van de bevestigingsmiddelen worden gekozen overeenkomstig het gewicht en modulering van de bekledingselementen, de karakteristieken van de achtergelegen draagstructuur en volgens aanduiding op de principeplannen. De studie is uit te voeren door de leverancier van het systeem en voor te leggen aan de ontwerper. Bevestigingsmiddelen: afstandschroeven met aangepaste plug De bepalingen van TV 243: Gevelbekledingen uit hout en plaatmaterialen op basis van hout. 7.1 zijn van toepassing. Het betreft: een enkelvoudig / dubbel regelwerk van houten stijlen. De verticale dragers worden door middel afstandsschroeven voor een doorlopende laag van isolatieplaten geplaatst. Horizontale schroeven zorgen voor een basisbevestiging; bijkomende onder een hoek geplaatste schroeven verzekeren de eindstabiliteit. De studie is uit te voeren door de leverancier van het systeem en voor te leggen aan de ontwerper. De bevestigingsmiddelen zijn corrosiebestendig en van voldoende lengte. Zij worden met voldoende regelmaat vastgezet, overeenkomstig de aard van de ondergrond en voorziene gevelbekleding (hetzij minimaal om de 60 cm). Het geheel wordt zuiver en waterpas gemonteerd. Houten latwerk voor plaatsing alu beplating aan de buitenzijde en voor plaatsing vezelcementleien ter hoogte van de scheidingsmuren thermische isolatie voorhanggevel - algemeen Materialen Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 32

225 De isolatiematerialen zijn weersbestendig, rotbestendig, niet onderhevig aan krimp en hebben een geringe wateropname. Ze mogen geen voedingsbodem vormen of doen ontstaan voor ongedierte, bacteriën of schimmels en tasten de andere bouwelementen niet aan. Beschadigde plaatdelen mogen niet verwerkt worden. Enkel producten waarvan de hierna vermelde λ-waarde kan aangetoond worden met de gedeclareerde λd-waarde vermeld in de DoP, ATG/H of ETA, of met de rekenwaarde λui vermeld in EPB-productgegevensdatabank (EPBD) worden aanvaard. De λ-waarde moet geldig zijn voor de toegepaste plaatdikte(s). De isolatieplaten mogen pas worden aangebracht na voorafgaandelijke keuring van de dragende wand door de architect. Ze worden geplaatst volgens de uitvoeringsvoorschriften van de fabrikant. De aannemer zal er over waken dat de isolatie een ononderbroken geheel vormt, koudebruggen en vervormingen van de isolatielaag worden vermeden. De platen worden daartoe in zo groot mogelijke afmetingen, nauwsluitend tegen de dragende wand en onderling goed aansluitend in verband geplaatst. Zij worden waar nodig mooi recht versneden voor een perfecte aansluiting tegen andere bouwelementen. Ter plaatse van eventuele beugels worden de platen zorgvuldig ingesneden en worden de gaten nadien opgevuld of opgespoten met isolatieschuim. De isolatie wordt geplaatst met de lange zijde horizontaal (en eventuele groef of sponning aan de onderzijde) en met verspringende verticale naden. Indien de isolatielaag wordt opgebouwd uit meerdere lagen wordt de isolatie van de bijkomende laag geschrankt geplaatst tov de achterliggende laag. Aan de hoeken wordt de isolatie steeds over de volledige dikte doorgetrokken. De isolatie sluit nauwkeurig aan op het buitenschrijnwerk. Waar vochtwerende lagen doorheen de isolatie dringen worden de platen zorgvuldig doorgesneden. De onderbreking mag dus niet gebeuren ter hoogte van de eventuele tand/groef of sponning van de isolatieplaat. De plaatsing en plooiing van de lagen verzekeren een trapafwaartse afwatering thermische isolatie voorhanggevel PUR of PIR Stijve isolatieplaten gevormd uit hard polyurethaanschuim of polyisocyanuraatschuim, beantwoordend aan de voorschriften van NBN EN Materialen voor de warmte-isolatie van gebouwen - Fabrieksmatig vervaardigde producten van hard polyurethaanschuim (PUR) Specificatie. Het blaasmiddel gebruikt bij de productie bevat geen HFK s. De platen zijn geschikt als isolatie achter een voorhanggevel en beschikken over een ATG-H productgoedkeuring of gelijkwaardig. Specificaties Dikte: volgens subartikel Randafwerking: tand en groef Afwerking: aan beide zijden voorzien van een aluminiumfolie Warmtegeleidingscoëfficiënt (λ-waarde): maximum 0,024 / W/mK De isolatielaag wordt uitgevoerd in één laag Aanvullende uitvoeringsvoorschriften (te schrappen door ontwerper indien niet van toepassing) De naden en zichtbare plaatranden worden met een geschikte tape afgekleefd. Na het plaatsen van de isolatie wordt een gevelfolie voorzien overeenkomstig artikel buitenfolie gevelfolie thermische isolatie voorhanggevel PUR of PIR/14 cm FH m2 meeteenheid: per m2 meetcode: gemeten volgens netto oppervlakte, uitsparingen groter dan 0,5 m2 worden afgetrokken aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 33

226 Scheidingswanden te bekleden met vezelcementleien Inkom thv. Buitenrap, plafond en gevelbekleding buitenfolie algemeen buitenfolie gevelfolie FH m2 Het betreft de levering en plaatsing van een regendichte en winddichte (onderdak)folie aan de buitenzijde van de thermische isolatielaag van de voorhanggevel. meeteenheid: per m2 meetcode: gemeten volgens netto oppervlakte, uitsparingen groter dan 0,5 m2 worden afgetrokken aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materialen Het betreft een dampdoorlatende, regendichte folie beantwoordend aan NBN EN Flexibele banen voor waterafdichtingen Definities en eigenschappen van onderlagen Deel 2: Onderlagen voor toepassing achter gevelbekleding. De folie is geschikt voor toepassing in geventileerde gevelconstructies. Specificaties Waterdichtheid na veroudering (NBN EN 1928): minstens klasse W1 Equivalente luchtlaagdikte sd (=µd-waarde) (NBN EN 1931 of NBN EN ISO 12572): maximum 0,15 / 0,10 / 0,05 / m Treksterkte na veroudering (NBN EN ): langs: min. 200 N/50mm dwars: min. 120 N/50mm Aanvullende specificaties (te schrappen door ontwerper indien niet van toepassing) UV-stabiliteit (EN ): minstens 10 jaar (voor toepassing achter gevelbekleding met open voegen). De gevelfolie wordt geplaatst volgens de richtlijnen van de fabrikant. De gevelafwerking moet zo snel mogelijk na het plaatsen van de gevelfolie uitgevoerd worden gevelleien - algemeen Alle leveringen en werken voor de realisatie van een gevelbekleding met leien tot een zuiver afgewerkt geheel. Inbegrepen zijn de regelstructuur (zoals beschreven in artikel 42.10), de gevelleien, alle bevestigingselementen en hulpstukken, afwerkprofielen, enz. met het oog op een verzorgde aansluiting op andere gevelmaterialen. De eventuele isolatie worden beschreven in artikel Omkaderingselementen voor de afwerking van de dagkanten rond het buitenschrijnwerk worden afzonderlijk beschreven in artikel gevelleien - vezelcementleien FH m2 meeteenheid: per m2 meetcode: werkelijk te dekken oppervlakte zonder rekening te houden met de voorgeschreven overlapping, alle openingen groter dan 0,5 m2 worden afgetrokken. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Gevelleien uit vezelcement, beantwoordend aan de voorschriften van NBN EN 492 Leien en hulpstukken van vezelcement Productspecificatie en beproevingsmethoden. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 34

227 De leien bezitten een Benor productgoedkeuring of gelijkwaardig. Specificaties Formaat: ca. 45x30-32 cm (marge formaat +/- 3 cm) Nominale dikte (overeenkomstig NBN EN 492): minimum 4 / mm Randafwerking: zonder afgesneden hoeken Kleur: te kiezen uit het gamma van de fabrikant / Oppervlaktestructuur: glad oppervlak Bevestigingsmiddelen: roestvast staal Aanvullende specificaties (te schrappen door ontwerper indien niet van toepassing) De leien hebben voorgeponste gaten. De uitvoeringsvoorschriften van de fabrikant zijn van toepassing. Ze worden aangevuld met eventuele aanduidingen op gevel- en detailplannen. Dekkingsmethode: / enkelvoudige horizontale dekking in lijn Ventilatie: achter de leien wordt een spouw voorzien van minimum 20 mm; er zullen zowel aan de onderzijde en bovenzijde van de gevelafwerking minimum 10 mm/m aan ventilatieopeningen voorzien worden. Deze worden afgeschermd met een corrosiebestendig muggengaas. Rand- en hoekafwerkingen: buitenhoek: aluminium afwerkingsprofiel stopprofielen: aluminium Kleur profielen: aangepast aan de kleur van de beplating / Afwerking scheidingsmuren Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 35

228 43. BUITENBEPLEISTERING buitenbepleistering - algemeen buitengevelisolatiesystemen met pleister - algemeen Alle leveringen en werken voor een gevelafwerking met pleisterbezetting op isolatieplaten (ETICS). De werken omvatten: de plaatsing en het wegnemen van stellingen en afdekzeilen nodig bij de uitvoering; het eventueel wegnemen en terugplaatsen van regenwaterafvoerpijpen; de opvulling, het wegnemen en/of beschermen van alle mogelijke onderdelen die niet mogen bepleisterd worden; de voorbereiding en het schoonmaken van de ondergrond; de levering en plaatsing van een isolatielaag; de levering en plaatsing van de hoekverstevigingen, stopprofielen en eventuele andere verstevigingsaccessoires; de levering, voorbereiding van de pleisters en eigenlijke uitvoering van de bezetting; het wegnemen van de beschermingen, het terugplaatsen van alle gedemonteerde elementen en het opruimen van de werf; het reinigen van eventuele pleisterspatten, wegnemen van alle afval, verpakkingsresten, Materialen De bepalingen van volgende normen en voorschriften zijn van toepassing: EOTA ETAG Guideline for European Technical Approval for external thermal insulation composite systems with rendering TV Buitenbepleisteringen: 6 - Bepleisteringen met buitenisolatie Butgb informatieblad 2003/2 - Buitengevelisolatiesystemen met pleisterafwerking: Plaatsingstechniek en sdetails. WTCB Dossier 2009/4.11 ETICS het pleister. WTCB Dossier 2011/2.10 ETICS: de isolatie en haar plaatsing. WTCB Dossier 2014/01.07 Nieuwe aandachtspunten voor ETICS. Alle componenten van het systeem vormen een geheel en komen verplicht van dezelfde systeemleverancier. Enkel systemen met een CE-markering volgens ETAG 004 zullen worden aanvaard. Het systeem is geschikt voor het Belgische klimaat. Het systeem beschikt over een 10-jarige garantie van de leverancier die het systeem dekt tegen alle gebreken die het gevolg zijn van minderwaardige materialen en/of onoordeelkundige uitvoering. De aannemer legt voor het begin van de werken een attest voor die de dekking door een verzekeringsmaatschappij bevestigt. Enkel isolatieplaten waarvan de hierna vermelde λ-waarde kan aangetoond worden met de gedeclareerde λd-waarde vermeld in de DoP, ATG, ATG/H of ETA worden aanvaard. Alle hoek-, stop-, uitzet- en sokkelprofielen zijn onderling verenigbaar met het systeem, afgestemd op de voorziene dikte, krimp en uitzetting van de ondergrond, pleisters en raamprofielen. Profielen die geplaatst worden in een agressief milieu zijn vervaardigd uit roestvast staal afhankelijk van de agressiviteit van de atmosfeer (bv. Chloridebestendig Cr-NI-Mostaal aan de kust). De nodige documentatie (incl. toebehoren zoals profielen, ) en staalkaarten met het beschikbare kleurgamma zullen ter goedkeuring worden voorgelegd aan het Bestuur. Bij toepassing van gekleurde gevelpleisters zal de aannemer de nodige voorzorgen nemen bij de bestelling, zodat hij een éénmalige levering bekomt die niet onderhevig is aan eventuele kleurafwijkingen. Voor de uitvoering worden tot 3 verschillende kleur- en/of textuurstalen ter goedkeuring aan de architect op een daartoe overeengekomen plaats uitgevoerd. ALGEMEEN Volgende normen en richtlijnen zijn van toepassing: TV Buitenbepleisteringen: 6 - Bepleisteringen met buitenisolatie Butgb informatieblad 2003/2 - Buitengevelisolatiesystemen met pleisterafwerking: Plaatsingstechniek en sdetails. WTCB Dossier 2009/4.11 ETICS het pleister. WTCB Dossier 2011/2.10 ETICS: de isolatie en haar plaatsing. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 36

229 WTCB Dossier 2014/01.07 Nieuwe aandachtspunten voor ETICS. WTCB Infofiche 47 - Checklist: uitvoering van buitengevelisolatiesystemen. De werken worden uitsluitend uitgevoerd door vakbekwame en gespecialiseerde werklui. Indien de aannemer het werk toevertrouwt aan een onderaannemer, moet hij het akkoord van het Bestuur bekomen. Daarvoor verstrekt hij een referentielijst van 10 werken die tenminste twee jaar geleden door de door hem voorgestelde onderaannemer werden uitgevoerd en bij voorkeur in de omgeving van de bouwwerf zijn gelegen. Indien de aannemer de werken met zijn eigen personeel uitvoert, zal hij dezelfde referenties verschaffen voor elk van de ploegbazen. De bouwheer heeft het recht gelijk welke werkman te wraken die hem onbevoegd schijnt of de werken niet uitvoert met de vereiste zorgen. Bij de uitvoering zullen nauwlettend volgende aspecten gerespecteerd worden: het voorkomen van alle koude- en/of vochtbruggen, om insijpelend water tussen isolatiemateriaal en of het pleisterwerk te verhinderen (vorstschade); het doortrekken van alle voorziene uitzettingsvoegen van de ondergrond door de isolatie en de bepleistering, waarbij iedere vochtinfiltratie vermeden moet worden; de aanwezigheid van een waterkerende laag tegen opstijgend vocht; de extra wapeningsvoorzieningen ter hoogte van geveldelen die blootstaan aan voetgangers of verkeer of op gelijkvloerse delen van gemeenschappelijke gebouwen of trottoirs. een verzorgde aansluiting met afvoeren en/of andere geveldoorbrekingen. de drogingstijd tussen de verschillende lagen en de eindafwerking. De aannemer bezorgt de bouwheer de nodige richtlijnen voor het onderhoud. TIMING - OMGEVINGSINVLOEDEN Voorafgaandelijk aan de uitvoering zal de aannemer zich steeds vergewissen van de specifieke uitvoeringsomstandigheden, het type ondergrond en de hygrothermische gevelopbouw. Indien bepaalde aspecten aanleiding zouden kunnen geven tot een verminderde uitvoeringskwaliteit zal hij de architect hier zo snel mogelijk van op de hoogte stellen. De uitvoering mag slechts plaatsvinden nadat het buitenschrijnwerk, doorvoeren, e.d., winddicht in de gevel werden gemonteerd. Alle hinderende elementen (RW-afvoeren, borstweringen, ) moeten voldoende beschermd worden, zonder een verzorgde randafwerking in het gedrang te brengen. De klimatologische omstandigheden moeten strikt gerespecteerd worden. De uitvoering kan niet gebeuren bij: regenachtig weer of hoge luchtvochtigheid; temperaturen onder de 5 C of boven 30 C; bij sterke en droge wind; in volle zon; bij risico op condensatie (temperatuur ondergrond min. 3 hoger dan dauwpunttemperatuur); de condities moeten gewaarborgd zijn tot 48 uren na plaatsing (opletten voor nachtvorst!) Indien de werken, mits akkoord van ontwerper toch zouden plaatsvinden, zal enkel gewerkt worden met beschermingsmaatregelen, bv. dekzeilen bij te verwachten neerslag. Wanneer er een stelling nodig is voor de uitvoering van de werken, moet deze blijven staan tot het einde van de werken. Eventueel moet er een afdekzeil aangebracht worden om het verse pleisterwerk te beschermen, ofwel tegen felle zonnestraling, ofwel tegen sterke wind die de fysische en mechanische eigenschappen van het aangebrachte pleisterwerk kunnen schaden. Op het einde van de werken mogen geen sporen achterblijven van de bevestigingen van de stellingen. Gedurende de opslag, het vervoer en op de bouwplaats moeten de nodige voorzorgen genomen worden om elke beschadiging van de producten en/of de uitvoering te vermijden. VOORBEREIDING ONDERGROND De aannemer reinigt de oppervlakken zodat geen enkel spoor van plantaardige organismen, vuil, vet, olie, zand en mortelafval voorkomt. De ondergrond moet minstens aan volgende eisen beantwoorden: minstens 3 maanden oud (6 maanden voor betonconstructies of betonblokken); zuiver en samenhangend, vrij van mos, stof, verfresten, losse delen, schadelijke uitbloeiingen; geen oneffenheden van meer dan 2 cm hoog of diep; verenigbaarheid met de voorziene hechtmortel. Indien aan een of meerdere van deze criteria niet wordt voldaan, zullen overeenkomstig de voorschriften van de systeemfabrikant bijkomende maatregelen genomen worden. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 37

230 ISOLATIEPLATEN De isolatieplaten worden aangebracht volgens een op te stellen plaatsingsschema: geschrankt, nauw aansluitend en zodanig dat de horizontale plaatnaden niet samenvallen met deze van de gevelopeningen (uitsnijding van binnenhoeken). De bevestiging gebeurt d.m.v. verlijming (kambed-, noppen- of strokenmethode), eventueel aangevuld met het vereiste aantal mechanische verankeringen (corrosiebestendige hechtpluggen): voor alle types isolatie aangebracht > 10 m boven het maaiveld; in geval van minerale wolplaten; bij toepassing van verlijming volgens de noppen- of strokenmethode; bij oneffenheden van de ondergrond, groter dan 10 mm/2m; bij gebogen of gekromde oppervlakken; bij ondergronden waar de hechting niet gegarandeerd is; De hechtpluggen houden een afstand van 10 cm t.o.v. de plaatranden en moeten min. 35 mm diep verankerd worden in de ondergrond. Ze worden aangebracht bij de plaatsing van de isolatie, ofwel bij de plaatsing van het wapeningsnet maar met een maximumtermijn van 48 uur na plaatsing van de isolatie. De isolatielaag moet voorafgaand aan de uitvoering gecontroleerd en waar nodig bijgewerkt en/of gladgeschuurd te worden; niet hechtende of zwakke delen worden vervangen. UITVOERINGDETAILS Alle randen en uiteinden worden afgewerkt met in het pleisterwerk geplaatste sokkel-, stop- en hoekprofielen (ofwel draad met lijst). Tussen de stopprofielen en raamkaders, en ter hoogte van alle aansluitvoegen met omgevende gevelelementen, wordt een zwelvoegband geplaatst die een perfecte afdichting garandeert. De voegbanden worden afgedicht met een hoogwaardige voegkit op basis van hybride polymeren. Aansluiting dakranden: de dakrand of het muurafdekprofiel moet zich op minstens 30 mm buiten het afgewerkt gevelvlak bevinden en schermt de rand af over een hoogte van minstens 50 mm. Aansluiting raam- & deurdorpels: de druipranden van de dorpels steken minstens 30 mm uit het afgewerkte gevelvlak. bij stenen dorpels worden deze zowel aan de zijkanten als achteraan voorzien van opzetranden en stevig vastgezet, de waterkerende laag onder de dorpels dient doorgetrokken over de volledige breedte van de dorpel en vormt een ononderbroken geheel. bij metalen dorpels worden deze voorzien van opzetranden aan de zijkant en achteraan, er wordt bijzondere aandacht besteed aan de de verbinding tussen dorpels en raamstijl (verschillende uitzetting dient te worden opgevangen). Bewegings- en uitzettingsvoegen in de draagstructuur worden systematisch doorgetrokken in de buitenbepleistering d.m.v. twee stopprofielen met kitvoeg of speciale dilatatieprofielen. Ook daar waar ondergronden van verschillende materialen samenkomen wordt waar nodig een rechtlijnige bewegingsvoeg voorzien. PLEISTERLAGEN Mortelspecies die een begin van binding ondergaan hebben mogen niet meer worden gebruikt noch herbewerkt door toevoeging van water. De kuipen worden na elk gebruik en tenminste elke avond uitgekrabd en uitgespoeld. Het pleisterwerk wordt overeenkomstig de voorschriften van de fabrikant in verschillende lagen opgebouwd. Zones die blootgesteld zijn aan schokken (gelijkvloerse bouwlagen) zullen voorafgaand aan het plaatsen van een onderlaag voorzien worden van een aangepaste eerste laag. Het uitvlakken van de onderlaag of hechtlaag gebeurt verplicht na het vastleggen van een geschikt wapeningsnet. Dit gebeurt over de hele oppervlakte d.m.v. een bevestigingstechniek aangepast aan het pleisterwerk, de isolatielaag en haar ondergrond (ofwel samen met de hechtpluggen, ofwel ingebed in de natte mortel van de grondlaag). Voorafgaand aan de afwerking zal een voorstrijklaag (primer) aangebracht worden en dit zeker indien de kans bestaat dat de wapeningslaag meer dan 1 week onafgewerkt blijft. Met respect voor de droogtijden van de onderliggende lagen wordt het geheel afgewerkt met een droge fabriekspleister. Het geheel wordt zodanig afgewerkt dat alle gemeenschappelijke zichtvlakken in één arbeidsgang en in een homogene kleur afgewerkt worden. Keuring Het afgewerkte gevelvlak toont over zijn volledige oppervlakte een gelijkmatig uitzicht, overeenkomstig de respectievelijke korrelgrootte en oppervlaktetextuur. Alle binnen- en buitenhoeken zijn zuiver afgelijnd en vertonen geen onvolkomenheden zoals plaatselijke afbrokkeling of onderbrekingen van de hoekprofielen of kitvoegen. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 38

231 Dimensionele toleranties: de maximale toegelaten afwijkingen voor de bepleisteringen voldoen, afhankelijk van het pleistertype, aan de toleranties uit het WTCB Dossier 2012/04.10 Toleranties voor ETICS. Tenzij anders vermeld is de gewenste uitvoeringstolerantie normaal buitengevelisolatiesystemen met pleister - EPS Het buitengevelisolatiesysteem beantwoordt aan NBN EN Warmte-isolatieproducten voor gebouwen - Buitengevelisolatiesystemen (ETICS) gebaseerd op geëxpandeerd polystyreen - Specificatie. Enkel systemen met een technische goedkeuring ATG of gelijkwaardig zullen worden aanvaard. Systeem en attesten ter goedkeuring voor te leggen aan het Bestuur. Specificaties Ondergrond: metselwerk snelbouw Gebruikscategorie: I Isolatieplaten: : EPS (geëxpandeerd polystyreen) overeenkomstig NBN EN Dikte: volgens subartikel Warmtegeleidingscoëfficiënt (λ-waarde): max. Cfr. EPB W/mK Eindpleister: Type: mineraal Kleur: vrije keuze uit gamma fabrikant (wit lichtgrijs) Afwerking: effen Stop-, hoek- en uitzetprofielen: geschikt naar toepassing: inox of kunststof kleur pleister Aanvullende specificaties (te schrappen door ontwerper indien niet van toepassing) Er wordt een isolatieplaat en pleister met verhoogde stootweerstand gebruikt. Indien mechanische bevestigingen vereist zijn wordt gebruik gemaakt van ankers met een puntwarmtedoorgangscoëfficiënt 0,002 W/K. De uitvoering gebeurt volgens de voorschriften van de fabrikant, aangevuld met de richtlijnen in de technische goedkeuring. Aanvullende uitvoeringsvoorschriften (te schrappen door ontwerper indien niet van toepassing) Aansluiting buitentrap: met een afdichting van het type I d.m.v. een EPDM-membraan, vastgelijmd aan de ruwbouw en vastgehecht aan de trapboom buitengevelisolatiesystemen met pleister - EPS/isolatie buitengevelisolatiesystemen met pleister EPS/isolatie 14 cm FH m2 meeteenheid: m2 meetcode: netto oppervlakte gemeten aan het buitenvlak van de gevel. Alle openingen groter dan 0,5 m2 worden afgetrokken. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Buitentrap, (plafond en wanden) Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 39

232 44. BUITENTRAPPEN & BORSTWERINGEN buitentrappen en borstweringen - algemeen Levering en plaatsing van alle voorziene buitentrappen, borstweringen en brandladders tot een afgewerkt geheel met inbegrip van de bijhorende bordessen, treden, randafwerkingen, borstweringen, handgrepen,. De werken omvatten: het opmeten van de juiste afmetingen ter plaatse; de controle en voorbereiding van de steunen; de opmaak van de nodige werktekeningen en aftoetsing aan de geometrische eisen en gebruiksgeschiktheidscriteria volgens NBN B (Borstweringen), gebeurlijke aanpassingen vallen ten laste van de aanneming de fabricage op maat, het transport en de montage van alle trapelementen, treden, leuningen, borstweringen, roosters, vulpanelen, handgrepen met inbegrip van de corrosiebeschermende behandelingen; alle bevestigings- en/of oplegmiddelen, chemische verankeringen, inclusief de eventueel noodzakelijke constructieve uitzetvoegen en kitten; de randafwerkingen, t.o.v. omgevende buitenbevloerings-, dorpel- en gevelafwerkingen; de nodige voorzieningen om de elementen na plaatsing te beschermen tegen beschadiging of bevuiling voor de volledige duur van de overige werken. Materialen Alle materialen zijn vorstbestendig en bezitten een voldoende duurzaamheid t.o.v. het buitenklimaat en de eventuele aantasting door schimmels en insecten (houten elementen). Alle metalen elementen en bevestigingsmiddelen zijn corrosiebestendig. De bepalingen van structuurelementen - staal zijn van toepassing op de stalen elementen. De bepalingen onder art corrosiesbescherming - algemeen zijn van toepassing op de eventuele corrossiebeschermende maatregelen. De buitentrappen moeten bij alle weersomstandigheden veilig begaanbaar te zijn (antisliptreden). De traptreden in publiek toegankelijke zones van gebouwen mogen maximaal 18 cm hoog en moeten minimaal 23 cm diep zijn. De stabiliteit van de trappen en borstweringen moet in alle omstandigheden gewaarborgd zijn De norm NBN B Borstwering is integraal van toepassing. De beschermingshoogte en samenstelling van leuningen en borstweringen moet voorafgaand aan de bestelling worden afgetoetst aan de geometrische eisen en gebruiksgeschiktheidscriteria (weerstand tegen horizontale belasting uitgeoefend door personen, windbelasting, combinatie van belastingen, zachte schokproef) volgens NBN B Rekennota van de theoretische vervorming (volgens tabellen 5 en 9 van de norm) voor te leggen. De verankeringen van de borstweringen zijn aangepast aan het materiaal waarin ze zullen worden aangebracht. Hun weerstand moet gewaarborgd worden aan de hand van een proefrapport, proeven in-situ of een rekennota. In geval van glazen borstweringen of beglaasde vulpanelen is ook de norm NBN S van toepassing. Er wordt enkel gebruik gemaakt van gelaagd glas. Alle zichtbare randen worden vlak geslepen met afgeschuinde randen. De aannemer zal een berekeningsnota van de glasfabrikant voorleggen waaruit blijkt dat de voorziene glasdikte en -samenstelling geschikt is als borstwering. Mogelijk blijkt daaruit dat het glas én gelaagd én gehard is. Bij gelaagde samenstellingen waarbij alle componenten thermisch gehard zijn, moet een regel voorzien worden om de randen van het glas te beschermen tegen schokken en de beglazing op haar plaats te houden in geval van breuk van de glasplaten. De buitentrappen en brandladders voldoen inzake brandveiligheid aan de bepalingen in artikel m.b.t. brandveiligheid. De trappen en/of borstweringen worden geconstrueerd volgens de aanduidingen en afmetingen vermeld op plan en/of de detailtekeningen. Indien het aanbestedingsdossier geen specifieke detailtekeningen bevat, zijn de aangegeven vorm en basisafmetingen richtinggevend. De aannemer is verplicht ter plaatse de afmetingen te controleren en na te gaan of ze uitgevoerd kunnen worden volgens de voorgelegde plannen. Indien dit onmogelijk blijkt, moet hij de ontwerper hiervan zo snel mogelijk op de hoogte brengen. De elementen worden zoveel mogelijk geprefabriceerd in de werkplaats en vervolgens terplaatse gemonteerd en verankerd aan de omgevende draagconstructies. De concrete opvatting van Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 40

233 bevestigingspunten en vereiste verankeringselementen wordt voorafgaandelijk in onderling overleg tussen ontwerper, ingenieur, aannemer en fabrikant bepaald. Bij de montage wordt nauwlettend toegezien op het voorkomen van alle mogelijke koude- en/of vochtbruggen borstweringen - algemeen borstweringen - aluminium FH m handgrepen algemeen FH m Op maat vervaardigde en/of modulair samengestelde handgrepen van staal. meeteenheid: per lopende meter meetcode: netto uit te voeren lengte inclusief bevestigingen. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Specificaties Type: volgens detailtekeningen conform de geometrische eisen van NBN B Hoogte: 90 cm boven de traptreden en 100cm boven de tussenbordessen, tenzij bij valrisico hoogte volgens NBN B Staalsoort: S235 Kwaliteit lasbaarheid: JR Profielen: ronde handgreep met J-vormige beugels, in kleur alu beplating/buitenschrijnwerk Bevestigingsmiddelen: RVS-bouten Oppervlaktebehandeling: duplexsysteem volgens NBN EN 15773, conform de VISEM & Zinkinfo Praktijkrichtlijn ( De de stukken worden thermisch verzinkt en gemoffeld d.m.v. 2 lagen poedercoating; kleur: RAL-kleur naar keuze; totale laagdikte min. 120 µm. De elementen worden gelakt in de fabriek. Eventuele beschadigingen van de lak door transport en plaatsing worden op de werf bijgewerkt totdat een uniforme kleur en aspect wordt bekomen. Bevestigingsmiddelen: RVS-bouten (met tussenplaatsing van aangepaste rondellen), af te werken met bekledingshuls in kleur borstwering. Alle bouten te voorzien van verzonken kop. Aanvullende specificaties Handgrepen: rond (diameter 40 mm) Bevestigingsstukken : rosas met diameter max. 60mm, voorzien van twee inox bouten met verzonken kop en verankerd in de constructie (desnoods chemisch verankerd indien nodig) De borstweringen worden continu voorzien over de volledige lengte, ter plaatse van de koppeling van verschillende delen wordt een inschuifverbinding gerealiseerd door verjonging van één deel van de borstwering en inbusschroef aan onderzijde. De naad dient recht te zijn en zuiver. Opbouw, detaillering en wijze van montage volgens detailtekeningen van ontwerper die esthetisch leidend zijn. De aannemer maakt op basis hiervan gedetailleerde uitvoeringstekeningen ter goedkeuring. Aanvullende uitvoeringsvoorschriften Chemische verankering volgens artikel materialen chemische verankering. Handgrepen aan buitentrappen en volgens detailmeetstaat. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 41

234 DEEL 5 BINNENAFWERKING 50. BINNENPLEISTERWERKEN binnenpleisterwerken - algemeen wandbepleistering - algemeen wandbepleistering - gipspleisters wandbepleistering - gipspleisters/dikpleister op metselwerk wandbepleistering gipspleisters/dikpleisters op metselwerk/betonelementen wandvlakken PM Error! Bookmark not defined wandbepleistering gipspleisters/dikpleisters op metselwerk/betonelementen dagkanten PM wandbepleistering - cementpleisters wandbepleistering - cementpleisters/te betegelen FH m plafondbepleistering - algemeen plafondbepleistering - gipspleisters plafondbepleistering - gipspleisters/dunpleister op breedplaatvloeren plafondbepleistering gipspleisters/dunpleister op breedplaatvloeren plafondoppervlakte FH m plafondbepleistering - gipspleisters/pleister op beplating plafondbepleistering gipspleisters/pleister op beplating plafondoppervlakte FH m BINNENPLAATAFWERKINGEN binnenplaatafwerkingen - algemeen plafondafwerking algemeen plafondafwerking verlaagd plafond plafondafwerking verlaagd plafond/gipskartonplaten FH m uitbekleding buitenramen en -deuren algemeen uitbekleding buitenramen en deuren isolatieplaten voor bepleistering PM uitbekleding sanitaire toestellen algemeen uitbekleding sanitaire toestellen uitbekleding sanitaire toestellen gipskarton FH m DEK- EN BEDRIJFSVLOEREN dek- en bedrijfsvloeren - algemeen isolerende uitvullagen - algemeen isolerende uitvullagen - gespoten polyurethaan 60mm FH m isolerende uitvullagen - gespoten polyurethaan 100mm FH m vochtwerende lagen - algemeen vochtwerende lagen - PE-folie PM akoestische isolatie vloer - algemeen akoestische isolatie vloer - kunststofschuim FH m cementgebonden dekvloeren - algemeen cementgebonden dekvloeren zwevend 80mm FH m BINNENVLOERAFWERKINGEN 22 Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 1

235 binnenvloerafwerkingen - algemeen tegelvloeren - algemeen tegelvloeren - algemeen tegelvloeren keramisch tegelvloeren keramisch/geperste tegels tegelvloeren keramisch/geperste tegels 30 x 30 cm R10 klasse B FH m soepele vloerbekledingen algemeen soepele vloerbekledingen linoleum FH m plinten algemeen plinten steen plinten steen/keramisch FH m plinten - hout plinten hout/massief hout FH m toebehoren - algemeen toebehoren - scheidingsprofielen PM toebehoren - zettingsprofielen FH m BINNENDEUREN en -RAMEN binnendeuren en -ramen - algemeen binnendeuren en -ramen prestaties binnendeuren en -ramen keuring en proeven binnendeuren en -ramen proefopstelling deurkozijnen - algemeen deurkozijnen - hout deurkozijnen hout/massief FH st deurbladen - algemeen deurbladen - hout met holle kern deurbladen - hout met holle kern/tubespaan FH st hang- en sluitwerk - algemeen hang- en sluitwerk - scharnieren en paumellen hang- en sluitwerk scharnieren en paumellen/roestvast staal PM hang- en sluitwerk - deursloten hang- en sluitwerk deursloten/klaviersloten PM hang- en sluitwerk deursloten/klaviersloten vrij/bezetgarnituur PM hang- en sluitwerk deursloten/veiligheidssloten PM hang- en sluitwerk - deurkrukken hang- en sluitwerk deurkrukken/rvs PM hang- en sluitwerk vaste handgrepen PM hang- en sluitwerk deurdrangers opbouw enkel PM toebehoren - algemeen toebehoren - deurroosters toebehoren deurroosters/inbouw PM toebehoren - deurstoppen FH st BINNENTRAPPEN EN LEUNINGEN binnentrappen en leuningen algemeen trappen algemeen 46 Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 2

236 trappen hout trappen hout/verdreven treden FH st borstweringen algemeen borstweringen hout FH m handgrepen algemeen handgrepen hout PM VAST BINNENMEUBILAIR vast binnenmeubilair - algemeen keukenmeubelen - algemeen keukenmeubelen - onderdelen keukenmeubelen onderdelen/stelpoten en plintplaat PM keukenmeubelen onderdelen/corpus en leggers PM keukenmeubelen onderdelen/fronten en zichtwanden PM keukenmeubelen onderdelen/werkbladen PM keukenmeubelen onderdelen/beslag en handgrepen PM keukenmeubelen onderdelen/toebehoren PM keukenmeubelen type 1 FH st keukenmeubelen type 2 FH st keukenmeubelen type 3 FH st badkamermeubelen - algemeen badkamermeubelen - onderdelen badkamermeubelen onderdelen/stelpoten en plintplaat PM badkamermeubelen onderdelen/corpus en leggers PM badkamermeubelen onderdelen/fronten en zichtwanden PM badkamermeubelen onderdelen/wastafeltabletten PM badkamermeubelen onderdelen/beslag en handgrepen PM badkamermeubelen onderdelen/toebehoren PM badkamermeubelen typebadkamer onderkast wastafel FH st parlofoonconsoles - algemeen gordijnkasten - algemeen gordijnkasten - hout gordijnkasten hout/mdf FH m TABLET- EN WANDBEKLEDINGEN tablet- en wandbekledingen - algemeen venstertabletten - algemeen venstertabletten - hout venstertabletten - hout/mdf FH m wandbekledingen - algemeen wandbekledingen betegeling wandbekledingen betegeling/keramisch FH m2 63 Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 3

237 50. BINNENPLEISTERWERKEN binnenpleisterwerken - algemeen De werken omvatten: de plaatsing van de nodige stellingen en het afdoende beschermen van reeds uitgevoerde werken de controle en voorbereiding van de ondergrond (ontstoffen door borstelen of stofzuigen); het opruwen en/of aanbrengen van de nodige voorstrijk- of gronderingslagen volgens de aard van de ondergrond en conform de voorschriften van de fabrikant; de bescherming tegen corrosie van in te pleisteren metalen componenten; het leveren en plaatsen van rand-, hoek- en stopprofielen, versterkingsnetten, zettingsvoegen; de luchtdichte aansluiting van het pleisterwerk op ramen en deuren, in coördinatie met hoofdstuk 40; de uitvoering van de voorgeschreven pleisterlagen, alle leveringen inbegrepen; het vlak en glad zetten van het oppervlak, het zuiver afwerken van rand-, hoek- en stopprofielen, het bijwerken van alle onvolkomenheden volgens de vereiste afwerkingsgraad, ; het zorgvuldig aanwerken ter hoogte van venstertabletten, plinten, deurlijsten, valse plafonds, doorvoeren van elektrische, sanitaire, ventilatie en cv-installaties, e.d., ; het opruimen van het afval, de reiniging en/of bescherming van het aangebrachte pleisterwerk. Materialen De bepalingen van TV Binnenbepleisteringen - Deel 1 en TV Binnenbepleisteringen - Deel 2 (WTCB) zijn van toepassing. Alle materialen, pleistersamenstellingen en toebehoren worden onderling en in functie van de ondergrond op elkaar afgestemd, zodat een optimale hechting en stabiliteit van de lagen onderling en op de ondergrond verzekerd is. De pleistermortels dragen een CE-markering, volgens: NBN EN Gipsbindmiddelen en gipspleister - Deel 1 NBN EN Specificaties voor mortels voor metselwerk - Deel 1: Pleistermortel voor binnenen buitentoepassingen. In overeenstemming met TV Voorkomen en bestrijden van radon in woningen (WTCB), bevatten de gipspleisters geen fosforgips, en zijn uitsluitend samengesteld uit natuurgips en/of ro-gips. Radon exhalatie van het product < 10 microbq/kg/s. Attest van de fabrikant voor te leggen. Tenzij anders vermeld heeft de aannemer de keuze tussen éénlagige spuitpleisters, mengklare manuele pleisters, of hechtpleisters met eindlaagpleisters. De aannemer legt het pleisterprocédé dat hem het meest geschikt lijkt voor het uit te voeren werk ter goedkeuring voor aan het Bestuur. Droge voorgemengde fabriekspleisters worden geleverd in zakken met vermelding van de uiterste houdbaarheidsdatum en opgeslagen in een droge ruimte. De aannemer pleisterwerken gebruikt de gepaste voorbehandelingsproducten volgens de voorschriften van de fabrikant van de pleistermortel. Het aanmaakwater moet zuiver en vrij zijn van organische stoffen (leidingwater of drinkbaar putwater), gebruik van regenwater, verkleurd en/of slecht ruikend water wordt niet toegestaan. Hoek- en stopprofielen beantwoorden aan NBN EN Metalen regelwerk en hoekprofielen - Definities, eisen en beproevingsmethoden - Deel 1: Binnenpleisterwerk. Zij zijn drager van een CE-markering. De materialen zijn conform het bestek, respectievelijk aangepast voor dik of dunpleisters; type en bevestigingswijze zijn ter goedkeuring voor te leggen aan het Bestuur. Volgens TV 199, TV 201 en de uitvoeringsvoorschriften van de fabrikant. De voorbereidende werken t.a.v. de ondergrond stemmen overeen met TV 201 3, de uitvoering met TV ALGEMEEN Het pleisterwerk wordt uitsluitend door ervaren vaklui uitgevoerd. Vooraf vergewist de uitvoerder zich van de uitvoeringsomstandigheden en het type ondergrond. Indien bepaalde aspecten aanleiding kunnen geven tot een verminderde uitvoeringskwaliteit, wordt de architect hiervan onmiddellijk op de hoogte gesteld. COÖRDINATIE De uitvoering van de pleisterwerken wordt aangevat Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 4

238 na voltooiing van alle ruwbouwelementen die in aanraking komen met de bepleisteringen: d.w.z. na plaatsing van het buitenschrijnwerk en beglazing, na het het dichten van sleuven van ingewerkte leidingen met een cementmortel, kokers, doorgangsbuizen, vóór plaatsing van het binnenschrijnwerk (binnendeuren, keukens, inbouwkasten, ), vóór het leggen van vloertegels of bekledingen, vóór de montage van eventuele opbouwleidingen. OMGEVINGSINVLOEDEN De uitvoering van de pleisterwerken moet gebeuren in regen- en winddichte ruimten. De door de fabrikant voorgeschreven uitvoeringsomstandigheden m.b.t. temperatuur (min 5 C en max 30 C) en vochtigheidsgraad van de ruimte en de ondergrond moeten worden nageleefd. Bepleisteren op metselwerk en/of beton mag pas gebeuren nadat de krimp ten gevolge van het opdrogen gebeurd is (minstens 6 weken oud). Bepleistering op bevroren of ontdooiende ondergronden is verboden, evenals pleisterwerken bij vorstrisico s (tot vier weken na de werken). BESCHERMINGSMAATREGELEN - STELLINGEN Alle delen die niet gepleisterd worden worden zorgvuldig beschermd tegen vervuiling en beschadiging (d.m.v. afplakken met bouwfolie, beschermende tape en/of papier). Er wordt strikt op toegezien om geen stellingen te plaatsten op watervoerende of elektrische leidingen. Bij vastgestelde beschadigingen moeten deze worden vervangen! Gaten in de steunwanden mogen enkel worden gemaakt na voorafgaandelijke toelating van de architect. Alle materialen en bouwelementen bevuild door de aannemer pleisterwerken zullen door hem met geschikte middelen worden gereinigd, zonder ze te beschadigen. Beschadigingen aangebracht door de aannemer pleisterwerken worden op zijn kosten hersteld. Ook indien de pleisterwerken door derden zouden beschadigd worden, zal de aannemer de beschadigingen herstellen. PROFIELEN EN VERSTERKINGEN Er worden hoekprofielen voorzien op alle uitspringende hoeken en randen zowel horizontaal als verticaal, met het oog op een stootvaste en strakke afwerking. Stopprofielen worden voorzien bij alle aansluitingen op andere bouwelementen (buitenschrijnwerk) en/of de beëindiging van het pleisterwerk. De profielen worden steeds aangebracht over hun volledige lengte en/of hoogte. Zij worden volledig in het lood hetzij evenwijdig gesteld met de aanpalende vlakken. Versterkingsnetten worden voorzien bij aansluitingen tussen verschillende ondergronden en waar hechtingsproblemen te verwachten zijn. De netten worden ingebed in de pleisterspecie en kunnen afgestemd op de toepassing bestaan uit een gaasvormig nylonnet, een glasvezelweefsel en/of te nagelen stroken corrosievrij metaalgaas. Ze mogen geen nadelige invloed hebben op het pleisterwerk, noch op het uitzicht. Uitzettingsvoegen in de ondergrond moeten ook worden doorgetrokken in de afwerking. Hiervoor worden uitzettingsprofielen voorzien en aangepaste voegen volgens TV AANBRENGEN PLEISTERLAGEN Het pleisterwerk wordt in principe tot ongeveer 3 à 5 cm boven het afgewerkt vloerpeil voorzien. Het pleisterwerk mag daarbij op geen enkele plaats onder de voetloden (vochtscherm) doorgetrokken worden. Gebeurlijke uitlopers van de bepleistering dienen net boven de vochtschermen of tot op de vereiste hoogte achter de plint te worden afgesneden. De kopse kanten van binnendeuropeningen in muren dwars op een buitenmuur en minder dan 2m van de buitenmuur worden mee bepleisterd voor een betere luchtdichtheid. Keuring De uitvoeringstoleranties en beoordeling van de in het bestek opgegeven afwerkingsgraad zijn volgens TV Toleranties op de bepleistering. Deze zijn o.a. voor de afwerkingsgraad normaal : maximaal 5 mm op een regel van 2 meter en 2 mm op een regel van 20 cm voor de vlakheid en maximaal 8 mm afwijking op de vertikale stand per 2,5 m hoogte. speciaal : maximaal 3 mm op een regel van 2 meter en 1,5 mm op een regel van 20 cm voor de vlakheid en maximaal 5 mm afwijking op de vertikale stand per 2,5 m hoogte. Het maximaal aantal toegestane onregelmatigheden per 4 m2 (gebrek aan gepolijste oppervlakte over max 0,5 dm2) bedraagt 4 voor de afwerking normaal en 2 voor de afwerking speciaal. De uitvoering omvat steeds een afwerkingsronde, na de uitvoering van de technieken en binnenafwerkingen, voor het plaatselijk bijwerken rond leiding- en ventilatiekanalen, aansluitingen,... Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 5

239 wandbepleistering - algemeen wandbepleistering - gipspleisters wandbepleistering - gipspleisters/dikpleister op metselwerk Wandbepleistering met gipshoudende pleisters volgens TV Er wordt gebruik gemaakt van voorgemengde fabriekspleisters op gipsbasis bestemd voor dikpleisters op metselwerk uit baksteen, betonsteen of silicaatsteen. Specificaties Pleistergroep volgens NBN EN : eenlagig met een pleister B4 (lichte pleister) Stopprofielen: verzinkt staal (Z275) / aluminium Hoekprofielen: verzinkt staal (Z275) / aluminium Aansluiting buitenschrijnwerk: stopprofiel Dagkanten zwaluwstaart kunststofplaten: niet toegestaan Aanvullende specificaties De pleister beschikt over een doorlopende technische goedkeuring ATG of gelijkwaardig. De pleister beschikt over een productverklaring EPD volgens ISO met informatie over de herkomst van de grondstoffen en de radonconcentratie. Na voorbereiding van de ondergrond volgens TV en tabel 11, worden de pleisterlagen gespoten of handmatig aangebracht. De aansluitingen op het buitenschrijnwerk gebeuren overeenkomstig TV , de detailtekeningen en in coördinatie met de luchtdichtheidsvoorzieningen opgenomen in hoofdstuk 40. Nominale dikte volgens TV : minimum 10 mm. Dekking boven versterkingsnetten: minstens 5 mm. Afwerkinggraad volgens TV : normaal, klaar voor schilder Aanvullende uitvoeringsvoorschriften Uitzettingsvoegen volgens TV : ter plaatse van de voeg wordt 2 hoekstopprofielen geplaatst. De voeg tussen beide profielen wordt afgedicht met een elastische kit op een voegband uit kunststofschuim. de profielen worden om de 60 cm aan de ondergrond bevestigd met roestvaste nagels of schroeven of worden ingebed. Dichtingsvoegen: na het drogen van het pleisterwerk worden de voegen van het schrijnwerk met het buitenschrijnwerk opgekit met een overschilderbare kitvoeg. Alle binnenhoeken van pleisterwerk, uitgevoerd op verschillende materialen worden met behulp van een speciaal mes zorgvuldig ingesneden. De voegen wordt opgespoten met een overschilderbare acrylaatkit in witte kleur. Schaduwvoegen: te voorzien bij aansluitingen met andere materialen waar scheur- of barstvorming verwacht kan worden. Het aanwerken van dagkanten met binnenwandbepleistering tot tegen het buitenschrijnwerk. Indien nodig wordt voorafgaandelijk een onderlaag in harde PUR-isolatieplaten aangebracht als uitvulling. De te voorziene dikte van de afwerking wordt voorafgaandelijk met de ontwerper overlopen per raamgeheel. Er wordt gepleisterd tot achter de plint, exacte hoogte door de ontwerper aan te geven. Het pleisterwerk mag daarbij op geen enkele plaats onder het vochtscherm doorgetrokken worden. Pleisterwerk wordt gerekend vanaf de plint (50 mm hoogte) tot 10 cm boven het niveau van het verlaagd plafond en tot tegen het plafond (waar geen verlaagde plafonds voorzien zijn). Waar nodig bij de overgang tussen verschillende materialen voorziet de aannemer de nodige versterkingsnetten die onzichtbaar weggewerkt worden. Bij verschillen in wanddikte voorziet de aannemer een aangepaste uitvulling om te komen tot een gladde afgewerkte wand, eveneens inbegrepen in dit artikel. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 6

240 Inbegrepen alle voorbereidingen, voorbereidingslagen, afwerkingsprofielen, afwerkingen en kitvoegen betonelementen, zoals kolommen, balken, sloffen,... gelegen in eenzelfde vlak als de te pleisteren wand worden voorafgaandelijk ontstoft, gefixeerd met de hiervoor geschikte producten. Indien nodig worden de nodige overgangsnetten geplaatst teneinde scheuren in het pleisterwerk te vermijden. Wandbepleistering wanden wooneenheden cfr. detailmeting wandbepleistering gipspleisters/dikpleisters op metselwerk/betonelementen wandvlakken FH m 2 meeteenheid: per m2 meetcode: netto oppervlakte, alle openingen groter dan 0,5 m2 worden afgetrokken. De pleisterwerken zijn niet vatbaar voor verrekeningen ook niet in de dikte. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) wandbepleistering gipspleisters/dikpleisters op metselwerk/betonelementen dagkanten FH m aard van de overeenkomst: Pro memorie (PM). Inbegrepen in de prijs van de voorziene wandbepleistering. betonelementen, zoals kolommen, balken, sloffen,... gelegen in eenzelfde vlak als de te pleisteren wand worden voorafgaandelijk ontstoft, gefixeerd met de hiervoor geschikte producten. Indien nodig worden de nodige overgangsnetten geplaatst teneinde scheuren in het pleisterwerk te vermijden. Het aanwerken van dagkanten met binnenwandbepleistering tot tegen het buitenschrijnwerk. Indien nodig wordt voorafgaandelijk een onderlaag in harde PUR-isolatieplaten aangebracht als uitvulling. De te voorziene dikte van de afwerking wordt voorafgaandelijk met de ontwerper overlopen per raamgeheel wandbepleistering - cementpleisters wandbepleistering - cementpleisters/te betegelen FH m2 meeteenheid: per m2 meetcode: alle aan te pleisteren openingen van ramen worden vol gerekend, ter compensatie voor het rondom aanpleisteren van de dagkanten. Niet aan te pleisteren openingen (groter dan 0,5 m2) worden daarentegen afgetrokken (bijv. binnendeuren die afgewerkt worden met een omlijsting of ramen en deuren uitbekleed met plaatmateriaal). De pleisterwerken zijn niet vatbaar voor verrekeningen ook niet in de dikte. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Cementgebonden vochtbestendige onderlaagpleister bestemd voor te betegelen wanden in natte ruimten volgens TV en TV 227. De hydraulische mortels beantwoorden aan NBN EN 998-1, het cement draagt het Benor-merk volgens NBN EN Het zand is grof, middelgrof tot fijn volgens NBN en Cementgebonden mortels mogen niet worden toegepast op ondergronden van gips of anhydriet en mogen niet onderling gemengd worden met gips. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 7

241 Specificaties Samenstelling: cement, gekalibreerde rivierzanden, toeslag- en hulpstoffen Stopprofielen: aluminium / roestvast staal Hoekprofielen: aluminium / roestvast staal Pleisterwapening: volgens voorschriften fabrikant van de mortel Zuigende ondergronden worden vooraf bevochtigd of behandeld met een primer volgens de voorschriften van de fabrikant. Bij droog, warm of winderig weer is het bovendien noodzakelijk de aangebrachte pleister te benevelen tegen te snel uitdrogen. swijze: éénlagig Nominale dikte volgens TV : minimum 10 mm. Dekking boven versterkingsnetten: minstens 5 mm. De eindlaag wordt vlak afgewerkt, geschikt voor betegeling met een dunbed volgens TV 227 Aanvullende uitvoeringsvoorschriften Uitzettingsvoegen volgens TV : ter plaatse van de voeg wordt 2 hoekstopprofielen geplaatst. De voeg tussen beide profielen wordt afgedicht met een elastische kit op een voegband uit kunststofschuim. de profielen worden om de 60 cm aan de ondergrond bevestigd met roestvaste nagels of schroeven of worden ingebed. Cementbepleistering van wanden in snelbouw voor betegeling volgens detailmeetstaat. Cementbepleistering volgens detailmeetstaat plafondbepleistering - algemeen plafondbepleistering - gipspleisters plafondbepleistering - gipspleisters/dunpleister op breedplaatvloeren Dunlagige bepleistering voor toepassing op plafonds met breedvloerplaten. Er wordt gebruik gemaakt van voorgemengde pleisters op gipsbasis, door toeslagstoffen afgestemd op de ondergrond met grote kleefkracht en duurzaamheid. Specificaties Pleistergroep volgens NBN EN : C6 (gips voor dunpleister) Stopprofielen: verzinkt staal (Z275) / aluminium Hoekprofielen: verzinkt staal (Z275) / aluminium Aanvullende specificaties Het systeem beschikt over een doorlopende technische goedkeuring ATG of gelijkwaardig Voorbereiding van de ondergrond, vereiste hechtingslagen en uitvoering volgens de richtlijnen van de fabrikant. Ter hoogte van de plaatvoegen wordt het inwerken van een voegwapening in glasvezeldoek (min. 100g/m2) voorzien met een breedte van 20 cm over de voeg. Gemiddelde totale dikte: circa. 5 mm tot volledige dekking Dekking boven versterkingsnetten: minimum 3 mm Afwerkingsgraad: glad afgeschuurd volgens TV Aanvullende uitvoeringsvoorschriften Uitzettingsvoegen volgens TV : ter plaatse van de voeg wordt 2 hoekstopprofielen geplaatst. De voeg tussen beide profielen wordt afgedicht met een elastische kit op een voegband uit kunststofschuim. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 8

242 de profielen worden om de 60 cm aan de ondergrond bevestigd met roestvaste nagels of schroeven of worden ingebed. Gipspleister/dunpleister op breedplaatvloeren (zones zonder vals plafond) volgens plannen en detailmeetstaat plafondbepleistering gipspleisters/dunpleister op breedplaatvloeren plafondoppervlakte FH m2 meeteenheid: per m2 meetcode: netto oppervlakte, uitsparingen groter dan 0,5 m2 worden afgetrokken. De pleisterwerken zijn niet vatbaar voor verrekeningen ook niet in de dikte. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) plafondbepleistering - gipspleisters/pleister op beplating Pleisters bestemd voor toepassing op beplatingen uit gipskarton-, gipsvezel of vezelcementplaten. Alle benodigdhede inzake: plaatsing, uitpassing, levering, afwerking, beplaten, toebehoren,.. voor giplspleister op beplating (incl. beplating) is opgenomen in deze post. Beplating: het betreft een overpleisterbare gipskartonplaat. Dikte volgens toepassing (plafond bevestiging) en overspanningsbreedte. Basisplaat voor gipsbepleisteringen, bijzonder geschikt als afwerking onder houten vloeren en daken. Er dient een stabiele onderstructuurvoorzien worden: dubbel regelwerk met een maximale h.o.h.- afstand van 500mm. Platen worden mbv. Schroeven vastgezet. Verbindingsclips te gebruiken indien kopse kant niet ondersteund zou zijn. Specificaties Pleistergroep volgens NBN EN : op voorstel aannemer, conform de voorschriften van de fabrikant van de platen Stopprofielen: aluminium / roestvast staal Hoekprofielen: aluminium / roestvast staal Aanvullende specificaties (te schrappen door ontwerper indien niet van toepassing) De pleister beschikt over een doorlopende technische goedkeuring ATG of gelijkwaardig. Voorafgaand worden de voegen tussen gipskartonplaten gevuld met een bijhorend vulmiddel. Het bedekken van die voegen gebeurt met een door de fabrikant aanbevolen wapeningsstrook. Nominale dikte volgens TV : minimum 10 mm. Dekking boven versterkingsnetten: minstens 5 mm. Vereiste afwerkinggraad volgens TV 201 tabel: normaal Steeds een luchtlaag tussen plaat en dampscherm en/of isolatiemateriaal Platen steeds dwars op plaatdragende profielen plaatsen Om mechanische bevestiging van de pleisterlaag te realiseren, een overlangse voegopening van 3 à 5 mm respecteren Eerst overlangse voeg vol en zat zetten. Daarna pas bepleistering over gehele oppervlakte Waar nodig de nodige pleisterwapening voorzien, teneinde scheurvorming te vermijden Aanvullende uitvoeringsvoorschriften (te schrappen door ontwerper indien niet van toepassing) Uitzettingsvoegen volgens TV : ter plaatse van de voeg wordt 2 hoekstopprofielen geplaatst. De voeg tussen beide profielen wordt afgedicht met een elastische kit op een voegband uit kunststofschuim. de profielen worden om de 60 cm aan de ondergrond bevestigd met roestvaste nagels of schroeven of worden ingebed. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 9

243 Alle binnenhoeken van pleisterwerk, uitgevoerd op verschillende materialen worden met behulp van een speciaal mes zorgvuldig ingesneden. De voegen wordt opgespoten met een overschilderbare acrylaatkit in witte kleur. Schaduwvoegen: Het pleisterwerk wordt schilderklaar afgewerkt voor de bewoner en voorbehandeld met een watergedragen primer met hoog penetratievermogen op basis van kunstharsen plafondbepleistering gipspleisters/pleister op beplating plafondoppervlakte FH m2 meeteenheid: per m2 meetcode: netto oppervlakte, uitsparingen groter dan 0,5 m2 worden afgetrokken. De pleisterwerken zijn niet vatbaar voor verrekeningen ook niet in de dikte. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH). Bepleistering ter hoogte van gehele hellende dakconstructie (incl. gedeelte plat) Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 10

244 51. BINNENPLAATAFWERKINGEN binnenplaatafwerkingen - algemeen Alle noodzakelijke leveringen en werken voor het realiseren van lichte binnenconstructies en uitbekledingen met plaatmaterialen tot een volledig afgewerkt geheel. Materialen Alle gebruikte materialen zijn bestand of worden beschermd tegen schade door corrosie, schimmelvorming of insecten. Alle hout gebruikt voor regelstructuren moet het FSC- of PEFC-label dragen en de leverancier moet FSC of PEFC CoC gecertificeerd zijn. De platen worden droog, horizontaal en op een vlakke ondergrond opgeslagen, goed beschermd tegen beschadiging. De voegproducten worden droog en vorstvrij opgeslagen. De plaatafwerkingen moeten uitgevoerd worden door een hierin gespecialiseerd (onder)aannemer. De uitvoering zal gebeuren in regen- en winddichte ruimten en bij risico s op vervormingen als gevolg van vocht enkel in een droog gebouw (relatieve luchtvochtigheid maximaal 80%). De aannemer gaat na of de ondergrond voldoende vlak, haaks, droog, net, stabiel en coherent is en maakt deze waar nodig geschikt. Indien zichtbare gebreken aanleiding kunnen geven tot een slechte uitvoeringskwaliteit, wordt de ontwerper hiervan op de hoogte gesteld. Er wordt hierbij rekening gehouden met de voorschriften van de fabrikant van de platen, lijmen, bevestigingsmiddelen en/of de achterliggende draagstructuur. De bevestiging van het geheel aan de dragende structuren gebeurt volgens voorstel van de aannemer. Op aanvraag van het Bestuur zal de aannemer de nodige werktekeningen voorleggen. De afwerkingen en hun bevestigingen moeten weerstaan aan de verschillende belastingen die zullen aangrijpen op het geheel. Er wordt rekening gehouden met aan de afwerking opgehangen en bevestigde structuren. Waar vereist worden aangepaste bevestigings- of ophangversterkingen geïntegreerd. Dit wordt vooraf besproken met de architect. Er moet een goede uitvoeringscoördinatie met de andere onderaannemers gegarandeerd zijn. De nodige uitsparingen, versterkingen,, worden in overleg met de respectievelijke onderaannemer voorzien, rekening houdend met de vereiste afwerking. Onvolkomenheden, zoals rond doorvoeren voor technische installaties, worden bijgewerkt. De aannemer is verantwoordelijk voor een scheurvrije uitvoering van de wand- en plafondafwerkingen en zal dilatatievoegen aanbrengen volgens aanduiding op de plannen, de voorschriften van de fabrikant en/of volgens zijn ondervinding. Als er bijkomende bewegingsvoegen tengevolge van scheurvorming in de ondergrond moeten voorzien worden, zal dit aan de architect voorgelegd worden plafondafwerking algemeen plafondafwerking verlaagd plafond Levering en plaatsing van verlaagde plafonds, met inbegrip van het raamwerk, de ophanging, de voorgeschreven isolatiematerialen, de plaatmaterialen, de bevestigingsmiddelen en de afwerking volgens de voorgeschreven afwerkingsgraad. Materialen De verlaagde plafonds beantwoorden beantwoorden aan TV Verlaagde plafonds (WTCB), NBN EN 13964, aangevuld met de uitvoeringsvoorschriften van de fabrikant. De verlaagde plafonds worden d.m.v. een regelbare ophanging vlak geplaatst. De afmetingen en secties van de profielen, het aantal ophangingen en tussenafstand van de dragers worden bepaald in functie van het gewicht van de voorziene plaatbekleding, de vereiste overspanning en de maximale doorbuiging, die ten hoogtse 1/500 van de overspanning mag bedragen. De randprofielen van de opgehangen roostering worden na tussenvoeging van een soepele dichtingsband (type PE) minimum om de 600 mm aan de omgevende wanden bevestigd d.m.v. roestbestendige schroeven en pluggen. Om het uitknikken van vooral hoge profielen tegen te Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 11

245 gaan, moeten de regels op gepaste tussenafstanden worden verbonden door een profiel of lat dwars over de regels te plaatsen en te bevestigen aan elke regel. De verlaagde plafonds worden geplaatst conform de voorschriften van de fabrikant en TV 232. Verlaagde plafonds moeten aangebracht worden in dezelfde atmosferische omstandigheden als zullen gelden bij het later in functie zijnde gebouw. Het aanbrengen van leidingen en muurbepleisteringen moet al beëindigd zijn. Het gebouw moet wind- en regendicht zijn. De montage van verlaagde plafonds gebeurt volgens de voorschriften van de fabrikant en volgens de aanduidingen op de plannen en/of detailtekeningen, of de aanwijzingen van de architect. De aannemer legt de plafondplans voor, rekening houdende met de uitvoering van de speciale technieken volgens de hem verstrekte gegevens. Het zichtvlak van het plafond bevindt zich op de hoogtes zoals aangegeven op de plannen en doorsneden. De plafonds worden vlak geplaatst, wat ook de oneffenheden mogen zijn van de bovenliggende constructie. De platen worden geplaatst in de grootst mogelijke fabricatielengte. De richting van de platen verloopt haaks op één van de muren. De zijkanten van het plafond worden afgewerkt zonder kantlijsten. Uitzettingsvoegen in het plafond moeten voorzien worden: ter hoogte van een in de ruwbouwconstructie aanwezige uitzettingsvoeg; in geval de draagconstructie aan verschillende ruwbouwstructuren wordt bevestigd; volgens de richtlijnen van de ontwerper wanneer de plafondlengte of -breedte groter is dan 15 m. Ter bevestiging van voorwerpen aan het verlaagde plafond moet rekening gehouden worden met de te verwachten belastingen: Voorwerpen met een gewicht tot 5 kg kunnen worden bevestigd d.m.v. holle wandpluggen; Voorwerpen met een gewicht tussen 5 en 15 kg, kunnen op een verstevigende hulpconstructie (bv. extra profiel, 18mm dikke multiplex, ) bevestigd worden; Voorwerpen zwaarder dan 15 kg (lusterarmaturen, ) moeten steeds aan de bovenliggende draagconstructie bevestigd worden. Inbouwverlichting: rekening houdend met de eisen inzake brandveiligheid en de eventuele voorziening van een dampscherm Ventilatiemonden: rekening houdend met de eisen inzake brandveiligheid en de eventuele voorziening van een dampscherm Keuring Dimensionele uitvoeringstoleranties toleranties en beoordeling van het uitzicht overeenkomstig TV en 4.3 Controle van de toleranties. Bescherming uitgevoerde werken overeenkomstig TV plafondafwerking verlaagd plafond/gipskartonplaten FH m2 meeteenheid: m2 meetcode: netto plafondoppervlakte. Openingen groter dan 0,50 m2 worden afgetrokken. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) De platen beantwoorden aan NBN EN A1 en zijn voorzien van een CE-markering. De platen bevatten geen radonhoudend fosforgips. Specificaties Verlagingshoogte: volgens aanduiding op doorsnede Doorbuigingsklasse volgens TV 232 tabel 7: klasse 1 (1/500 en max. 4 mm) regelwerk: metaal (voldoet aan NBN EN 14195, verzinkt ZN 275 en minimale wanddikte van profiel 0,6 mm; de secties en afmetingen zijn afgestemd op de te overbruggen afstanden en het gewicht van de bekleding) Regelafstand: maximaal 40 cm Isolatiemateriaal: halfstijve platen uit minerale wol volgens NBN EN De fabrikant heeft een ATG, ETA of gelijkwaardig voor de platen. Plaatdikte: 50 mm. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 12

246 Beplating: enkel Afmetingen van de platen: plaatdikte: min. 12,5 mm breedte: 120 cm lengte: keuze aannemer, platen wel zo groot mogelijk te verwerken Type platen (volgens NBN EN 520): A (standaard) F (verhoogde brandwerendheid) H (vertraagde wateropname): H1 (max. 5%) keuze aannemer volgens gevraagde brandweerstand / waterwerendheid en akoestische eisen (zie aanvullende specificaties) Plaatafwerking langskanten: afgeschuind. kopse kanten: afgeschuind. Hoekbeschermingsprofielen: gegalvaniseerd staal (Zn100/275) / aluminium Voeg- en vulmiddelen overeenkomstig NBN EN Brandreactie : A2-s1,d0 volgens NBN EN Aanvullende specificaties In ruimten met verhoogd vochtrisico worden gipskartonplaten type H1 (max. 5%) voorzien, conform NBN EN 520. Deze platen worden voorzien voor de badkamerplafonds / keukenplafonds In ruimten waar een verhoogde brandweerstand gevraagd wordt, worden gipskartonplaten type F voorzien, conform NBN EN 520. Brandweerstand plafondgeheel (volgens NBN EN ): klasse EI 30. Een attest van een erkend Belgisch laboratorium moet afgeleverd worden. De uitvoering gebeurt volledig conform met de plaatsingsvoorwaarden vermeld in het testverslag. Brandstabiliteit plafondgeheel (conform KB basisnormen voor de preventie van brand): minimum 30 minuten, aangetoond door een classificatierapport, hetzij EI 30 (a b), EI 30 (a b), EI 30 (a b) overeenkomstig de normen EN en EN , hetzij een brandstabiliteit hebben van ½ uur overeenkomstig de norm NBN artikel Aansluiting met omgevende wanden: uitbepleisterd en ingesneden. Op alle buitenhoeken worden hoekbeschermingsprofielen geplaatst. De schroefkoppen moeten in het kartonvlak liggen en niet te diep in de plaat dringen. Dimensionele toleranties volgens TV 232 tabel 28: klasse normaal Afwerkingsgraad volgens TV 233 tabel 30: F2a (te schilderen-standaardopvoeging). Er mogen geen onregelmatigheden (scherpe randen, groeven, bramen, ) zichtbaar blijven. Aanvullende uitvoeringsvoorschriften In overeenstemming met de elektriciteitsplannen worden de nodige uitsparingen voorzien voor de inbouw van verlichtingsarmaturen en overige uitrustingen. In overeenstemming met de plannen hvac worden eveneens de nodige uitsparingen voorzien voor de integratie van pulsie- en extractieroosters. Ter bevestiging van lichtelementen (> 5 kg) worden de nodige ophangpunten bijkomend bevestigd aan de bovenliggende draagstructuur of met behulp van een verstevigende hulpconstructie. En een ruim voorziene multiplex of gelijkwaardige plaat ter bevestiging van de nodige armaturen. Voor de bereikbaarheid van de schuifdeursystemen en de technieken in de plafonds van de zorgstudio s zal de aannemer voorzien dat een gedeelte van het plafond vlot uitneembaar is zonder gereedschap. Dit door de inkomzone als systeemplafond volgens art te voorzien. Nutsleidingen: coördinatie in te werken elektriciteitsleidingen volgens elektriciteitsplan. Grondlaag: de platen worden afgewerkt met een grondlaag op basis van kunsthars. De aannemer zal de keuze van het product ter goedkeuring voorleggen alvorens het mag worden aangebracht. Ter hoogte van de buitentrap wordt de onderzijde mee geïsoleerd en voorzien van een correct geplaatst dampscherm. Vervat in deze post. Verlaagde plafondafwerkingen met gipskartonplaten volgens detailmeetstaat en afwerkingslijst. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 13

247 uitbekleding buitenramen en -deuren algemeen Levering en plaatsing van de uitbekledingen voor de dagkanten van de raam- en deuropeningen, met inbegrip van stellatten, isolatiematerialen, plaatmaterialen en deklijsten, bevestigingsmiddelen en afwerking volgens de voorgeschreven afwerkingsgraad. Plaatstroken die in een eventueel voorziene profilering van het raam worden geschoven. De platen beschikken hiertoe over de gepaste dikte, of een op maat gefreesde aansluitingslip uitbekleding buitenramen en deuren isolatieplaten voor bepleistering PM aard van de overeenkomst: Pro Memorie(PM). Inbegrepen in de prijs van de de wandbepleisteirng en afwerking dagkanten. Specificaties Isolatiestroken: XPS hardschuim met glasvezelgewapende hechtlaag, d: max 0,4 W/m2K Plaatdikte: afhankelijk van de uit te vullen dikte. De detaillering zal steeds de realisatie van een EPB-aanvaardde bouwknoop garanderen. (R-waarde 1,5 in aansluiting met het raamgeheel). De isolatieplaten worden in maximale lengtes tegen de dagkanten gekleefd met een kleefmiddel zoals voorgeschreven door de fabrikant. De naden sluiten goed op elkaar aan en worden gedicht met aangepaste middelen voor een dampdichte aansluiting. Isolatieplaten als uitvulling van de te bepleisteren dagkanten uitbekleding sanitaire toestellen algemeen uitbekleding sanitaire toestellen uitbekleding sanitaire toestellen gipskarton FH m De sanitaire toestellen worden uitgewerkt met een gipskartonplaat op regelwerk. meeteenheid: per lopende meter breedte van de te realiseren uitbekleding, ongeacht de aard en afmetingen van het sanitair toestel aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) De platen zijn ongevoelig voor vocht of organische aantastingen en geschikt om te schilderen onder rubriek OPGELET. Ter plaatse van de bevestiging van beugels en handgrepen zal de aannemer een versteviging aanbrengen die moet toelaten deze elementen te bevestigen en te garanderen dat de nodige lasten ten allen tijde opgenomen kunnen worden. De versteviging is te voorzien in de vorm van een watervaste multiplexplaat en een houten keper. De aannemer zal een voorstel uitwerken ifv de specifieke situatie. Gezien de aard der werken dient er een achterliggende multiplex of waterbestendige osb voorzien te worden van min. 18mm. Specificaties regelwerk: keuze aannemer tussen: o hout (voldoet aan STS 04.1, is geschaafd aan de zijden waarop de beplating wordt aangebracht en is beschermd met een procédé A2.1 volgens STS of van Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 14

248 natuurlijke duurzaamheidsklasse 2; de houtsecties moeten een stabiele constructie waarborgen) o metaal (voldoet aan NBN EN 14195, verzinkt ZN 275 en minimale wanddikte van profiel 0,6 mm; de secties moeten een stabiele constructie waarborgen) Plaatmateriaal: vochtwerende gipskartonplaat, type H1 (wateropname max 5%), dikte 12,5 mm Randdichtingen: elastische kit (neutrale sanitaire siliconen) Aanvullende specificaties Toezichtsluik: niet voorzien. De inbouwreservoirs van de hangtoiletten worden voorzien van een isolatieset. Het raamwerk wordt samengesteld uit een stevig gemonteerd keperwerk van regels, stijlen en tussenstijlen. De afstand van de tussenstijlen bedraagt maximum 60 cm. De bevestiging tegen de muur en/of op de vloer gebeurt door middel van roestvaste vijzen en pluggen, op tussenafstanden van maximum 50 cm. Alle randen van de bekleding worden afgekit met een neutrale sanitaire siliconen (met gebruik van een primer indien vereist) en/of afgedicht met een soepele neopreen dichting. Uitbekleding te voorzien tot volle hoogte van de ruimte. Waar gewenst door het bestuur zal de aannemer de uitbekleding vanaf een vastgelegde hoogte terugleggen om een aflegvlak te laten ontstaan. Dit is tevens inbegrepen in dit artikel. Uitbekleding inbouwreservoir hangtoiletten per lopende meter breedte van het uit te voeren oppervlak. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 15

249 52. DEK- EN BEDRIJFSVLOEREN dek- en bedrijfsvloeren - algemeen isolerende uitvullagen - algemeen In de uitvullagen worden alle oneffenheden, peilverschillen, leidingen, kokers, dozen, buizen, van en op de draagvloer weggewerkt, zodat de dekvloer in een vrij constante dikte kan aangebracht worden. De vereiste voorzieningen voor rand- en zettingsvoegen zijn inbegrepen. en De bepalingen van TV 189 en 193 zijn van toepassing. De draagvloer moet voldoende zuiver zijn om een goede hechting te waarborgen. De peilen van de afgewerkte uitvullagen beantwoorden aan de eisen gesteld in TV Het afgewerkte peil houdt steeds rekening met de dikte van de dekvloer, eventuele akoestische vloermatten, isolatie en de vloerbekleding. Eventuele uitzetvoegen van de draagstructuur worden steeds in de uitvullaag doorgetrokken. Eventuele vochtweringslagen ter hoogte van het buitenschrijnwerk en/of dorpels zullen voorafgaandelijk op een adequate manier rechtop gezet worden om de isolerende uitvullaag naadloos te laten aansluiten tegen de gevel. Rond eventuele uitsparingen voor trapopeningen, kokerdoorvoeren, worden geschikte randbekistingen voorzien isolerende uitvullagen - gespoten polyurethaan 60mm FH m2 De vloerisolatie bestaat uit een naadloze isolerende uitvullaag van hard polyurethaanschuim. De schuimlaag wordt bekomen door het ter plaatse spuiten van een vloeibaar tweecomponentenmengsel. De chemische reactie tussen polyol en isocyanaat zorgt voor de schuimvorming en expansie waarna het schuim uithardt. meeteenheid: m2 meetcode: netto uit te voeren oppervlakte. Uitsparingen groter dan 0,5 m2 worden afgetrokken. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) De bepalingen van volgende normen zijn van toepassing: NBN : Materialen voor de thermische isolatie van gebouwen - In-situ gevormde producten van hard polyurethaanschuim (PUR) en polyisocyanuraatschuim (PIR) - Deel 1: Specificatie voor het hardschuimspuitsysteem vóór installatie NBN : Materialen voor de thermische isolatie van gebouwen - In-situ gevormde producten van hard polyurethaanschuim (PUR) en polyisocyanuraatschuim (PIR) - Deel 2: Specificatie voor de geïnstalleerde producten Het isolatiesysteem moet een technische goedkeuring ATG of gelijkwaardig hebben voor toepassing op de betrokken ondergrond en in de voorziene dekvloer. Specificaties Dikte: 6 cm (de minimale en maximale diktes uit de technische goedkeuring moeten gerespecteerd worden). Prestatiecriteria: Volumemassa (NBN EN 1602): minimum 33 kg/m3 Druksterkte bij 10 % vervorming (NBN EN 826): minimum 0,15 N/mm2 Gedeclareerde warmtegeleidingscoëfficiënt (d) voor de toegepaste dikte: max. 0,028 W/mK De installateur moet een ATG-certificaat of gelijkwaardig hebben inzake de bekwaamheid voor de uitvoering van thermische vloerisolatie met het voorgestelde isolatiesysteem. De uitvoeringsvoorschriften in de technische goedkeuring worden strikt gevolgd. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 16

250 Het gebouw moet regen- en winddicht zijn en de omgevingstemperatuur moet minimaal 0 C of 5 C bedragen, afhankelijk van het producttype (zie ATG of gelijkwaardig). Ramen en schrijnwerk moeten volledig afgeplakt worden voor men begint met spuiten. Bepleisteringen worden beschermd tot op een hoogte van minstens 150 cm boven de draagvloer. Om de uitgevoerde hoogtes te kunnen controleren dient de meterpas aangeduid te zijn. De draagvloer moet volledig droog, vet- en stofvrij zijn om een goede hechting te bekomen, de temperatuur van het oppervlak moet minimum 5 C en maximum 35 C bedragen. Eventueel aanwezige leidingen moeten voldoende bevestigd zijn aan de draagvloer om wegdrijven te vermijden. Boven de leidingen moet de isolatielaag tenminste 30 mm dik zijn. De isolatielaag wordt in verschillende lagen gespoten tot de vereiste dikte. De wachttijden tussen de uitvoering van de verschillende lagen worden nageleefd (zie ATG of gelijkwaardig). Eventuele ophogingen (bijv. boven ingewerkte leidingen) worden afgetopt. De dekvloer mag pas 24u na afwerking van de isolatielaag aangebracht worden. De lokalen worden de eerste uren na de werken grondig verlucht. Aanvullende uitvoeringsvoorschriften Alle ingewerkte metalen leidingen zullen beschermd worden tegen corrosie. De draagvloer dient volledig proper (droog, vet- en stofvrij) te zijn alvorens de werken te starten. De installateur doet hiervoor het nodige (stofzuigen,...). Om de geweste binnentemperatuur te bereiken dient de installateur waar nodig bij te warmen. De leidingen dienen voldoende bevestigd te zijn aan de draagvloer. Dit dient na gegaan te worden door een voorafgaandelijk plaatsbezoek (min. 1 week op voorhaand) zodanig dat indien nodig de nodige bijkomende verankeringen geplaatst kunnen worden. Alle loststaande elementen dienen uit de ruimte weggenomen te worden of opgehangen, bv. Werfkast, bouwdroger, werfverlichting, stutten, stellingen,... Voor plaatsing dekvloer brengt de aannemer de architect op de hoogte zodanig dat deze kan nakijken of er overal een minimale dikte van 5cm dekvloer gerealiseerd kan worden. Er wordt steekproefgewijs nagegaan (dmv. tov. Beoogde nulpas) of de gevraagde minimum dekking gegarandeerd kan worden. Indien dit niet het geval is kan de architect vragen de pur af te schuren en dit zonder verrekening of meerprijs. Thermische isolatie op de verschillende verdiepingsvloeren isolerende uitvullagen - gespoten polyurethaan 100mm FH m2 De vloerisolatie bestaat uit een naadloze isolerende uitvullaag van hard polyurethaanschuim. De schuimlaag wordt bekomen door het ter plaatse spuiten van een vloeibaar tweecomponentenmengsel. De chemische reactie tussen polyol en isocyanaat zorgt voor de schuimvorming en expansie waarna het schuim uithardt. meeteenheid: m2 meetcode: netto uit te voeren oppervlakte. Uitsparingen groter dan 0,5 m2 worden afgetrokken. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) De bepalingen van volgende normen zijn van toepassing: NBN : Materialen voor de thermische isolatie van gebouwen - In-situ gevormde producten van hard polyurethaanschuim (PUR) en polyisocyanuraatschuim (PIR) - Deel 1: Specificatie voor het hardschuimspuitsysteem vóór installatie NBN : Materialen voor de thermische isolatie van gebouwen - In-situ gevormde producten van hard polyurethaanschuim (PUR) en polyisocyanuraatschuim (PIR) - Deel 2: Specificatie voor de geïnstalleerde producten Het isolatiesysteem moet een technische goedkeuring ATG of gelijkwaardig hebben voor toepassing op de betrokken ondergrond en in de voorziene dekvloer. Specificaties Dikte: 10 cm (de minimale en maximale diktes uit de technische goedkeuring moeten gerespecteerd worden). Prestatiecriteria: Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 17

251 Volumemassa (NBN EN 1602): minimum 33 kg/m3 Druksterkte bij 10 % vervorming (NBN EN 826): minimum 0,15 N/mm2 Gedeclareerde warmtegeleidingscoëfficiënt (d) voor de toegepaste dikte: max. 0,028 W/mK De installateur moet een ATG-certificaat of gelijkwaardig hebben inzake de bekwaamheid voor de uitvoering van thermische vloerisolatie met het voorgestelde isolatiesysteem. De uitvoeringsvoorschriften in de technische goedkeuring worden strikt gevolgd. Het gebouw moet regen- en winddicht zijn en de omgevingstemperatuur moet minimaal 0 C of 5 C bedragen, afhankelijk van het producttype (zie ATG of gelijkwaardig). Ramen en schrijnwerk moeten volledig afgeplakt worden voor men begint met spuiten. Bepleisteringen worden beschermd tot op een hoogte van minstens 150 cm boven de draagvloer. Om de uitgevoerde hoogtes te kunnen controleren dient de meterpas aangeduid te zijn. De draagvloer moet volledig droog, vet- en stofvrij zijn om een goede hechting te bekomen, de temperatuur van het oppervlak moet minimum 5 C en maximum 35 C bedragen. Eventueel aanwezige leidingen moeten voldoende bevestigd zijn aan de draagvloer om wegdrijven te vermijden. Boven de leidingen moet de isolatielaag tenminste 30 mm dik zijn. De isolatielaag wordt in verschillende lagen gespoten tot de vereiste dikte. De wachttijden tussen de uitvoering van de verschillende lagen worden nageleefd (zie ATG of gelijkwaardig). Eventuele ophogingen (bijv. boven ingewerkte leidingen) worden afgetopt. De dekvloer mag pas 24u na afwerking van de isolatielaag aangebracht worden. De lokalen worden de eerste uren na de werken grondig verlucht. Aanvullende uitvoeringsvoorschriften Alle ingewerkte metalen leidingen zullen beschermd worden tegen corrosie. De draagvloer dient volledig proper (droog, vet- en stofvrij) te zijn alvorens de werken te starten. De installateur doet hiervoor het nodige (stofzuigen,...). Om de geweste binnentemperatuur te bereiken dient de installateur waar nodig bij te warmen. De leidingen dienen voldoende bevestigd te zijn aan de draagvloer. Dit dient na gegaan te worden door een voorafgaandelijk plaatsbezoek (min. 1 week op voorhaand) zodanig dat indien nodig de nodige bijkomende verankeringen geplaatst kunnen worden. Alle loststaande elementen dienen uit de ruimte weggenomen te worden of opgehangen, bv. Werfkast, bouwdroger, werfverlichting, stutten, stellingen,... Voor plaatsing dekvloer brengt de aannemer de architect op de hoogte zodanig dat deze kan nakijken of er overal een minimale dikte van 5cm dekvloer gerealiseerd kan worden. Er wordt steekproefgewijs nagegaan (dmv. tov. Beoogde nulpas) of de gevraagde minimum dekking gegarandeerd kan worden. Indien dit niet het geval is kan de architect vragen de pur af te schuren en dit zonder verrekening of meerprijs. Thermische isolatie op het gelijkvloers. Incl. opschuring teneinde een voldoende en continue dikte van de dekvloer te garanderen vochtwerende lagen - algemeen vochtwerende lagen - PE-folie PM aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Inbegrepen in de eenheidsprijs van de dekvloer. Specificaties Type: ongewapend Dikte: min. 0,2 mm De folie wordt geplaatst met overlappingen van minstens 30 cm en wordt tegen de muren opgetrokken tot op 2 cm boven het afgewerkte vloerpeil. Beschadigde delen worden hersteld met een bijkomend stuk folie, steeds met minstens 30 cm overlapping. Aanvullende uitvoeringsvoorschriften De folie wordt losliggend geplaatst. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 18

252 De naadoverlappingen worden zorgvuldig verlijmd over de volledige breedte van de naad en samengedrukt. Naadbreedte: min. 10 cm. Opstandhoogte: min. 10 cm Vochtwerende folie onder de dekvloeren/bedrijfsvloeren op gelijkvloers en in kelder akoestische isolatie vloer - algemeen Alle werken en leveringen voor de realisatie van de akoestische isolatie binnen de voorziene vloeropbouw. De werken omvatten: de voorbereiding en nazicht van de ondergrond de levering en de verwerking van de isolatiematerialen, met inbegrip van de eventuele scheidingslagen, en de randisolatie de levering en plaatsing van de plaatsings- en bevestigingstoebehoren de eventuele voorlopige beschermingsmaatregelen de eventuele plaatsing van een PE-folie aan de onderzijde Materialen De bepalingen van TV Dekvloeren - Deel 1: Materialen zijn van toepassing. De akoestische vloerisolaties bestaan uit dicht aaneensluitende matten of platen vervaardigd uit schuim of vezels. Ze mogen geen voedingsbodem vormen of doen ontstaan voor ongedierte, bacteriën of schimmels en tasten de andere bouwelementen niet aan. Ze zijn ook onrotbaar, moeilijk ontvlambaar en blijvend waterafstotend. De materialen beschikken over een goede scheurweerstand. Beschadigde matten of platen mogen niet worden verwerkt. De bepalingen van TV Dekvloeren - Deel 2: zijn van toepassing. Het oppervlak van de draagvloer wordt voorafgaandelijk gereinigd (droog, stof- en vetvrij) en vertoont geen oneffenheden > 5 mm/m. De platen of matten worden nauw aansluitend geplaatst. Naargelang de aard van de matten of platen worden ze koud tegen elkaar, met tand en groef of overlappend geplaatst. Wanneer meerdere lagen voorzien zijn, worden de voegen geschrankt. Eventueel resterende spleten worden opgespoten met een aangepast voegvullend en isolerend schuim. Alle geluidsbruggen tussen dekvloer, draagvloer of omgevende wanden moeten vermeden worden. De zwevende dekvloer mag nergens raken aan een constructie-element. Bijzondere aandacht wordt besteed aan de aansluiting ter hoogte van verticale leidingen (elektriciteit, sanitair, ), deuropeningen of hoeken. Hiertoe worden de nodige kantstroken, isolatieschalen, plintisolaties enz.,... aangebracht tegen alle opgaande ruwbouwonderdelen, e.d.,... Zij worden opgetrokken tot 2 cm boven het voorziene afgewerkte vloerpeil. Pas na het plaatsen van de vloerbedekking worden deze stroken afgesneden akoestische isolatie vloer - kunststofschuim FH m2 meeteenheid: pro memoirie mee opgenomen in de post thermische isolatie aard van de overeenkomst: pro memoirie (PM) De akoestische isolatie bestaat uit matten van kunststofschuim met gesloten celstructuur, eventueel meerlaags geplaatst of gecombineerd met een viltlaag. Specificaties Nominale dikte: min. 8 mm. Gewogen contactgeluidsniveaureductie L W (NBN EN ISO 717-2): min. 22 db. De waarde moet gestaafd worden met een proefrapport van een onafhankelijke instelling. (De door de fabrikanten opgegeven L W is doorgaans slechts geldig voor een bepaalde testsituatie. De gehanteerde dikte van de dekvloer op deze akoestische isolatie moet minimum gelijk zijn aan deze gebruikt bij de laboproeven.) Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 19

253 De akoestische vloerisolatie wordt uitgevoerd volgens de richtlijnen van de fabrikant. De matten worden los op de draagvloer, op de thermische isolatie of op de uitvullaag geplaatst en worden opgetrokken tot minimum 2 cm boven het voorziene afgewerkte vloerpeil. De matten worden met voldoende overlapping geplaatst. De voegnaden worden minimum elke 30 cm vastgekleefd zodat geen mortel onder de mat kan weglopen. Verticale leidingdoorvoeren worden omwikkeld met een strook van de isolatiemat of met specifiek hiervoor bestemde hulpstukken geïsoleerd zodat elk star contact met vloer vermeden wordt. Akoestische isolatie vloer thv. Woningscheidende vloeren. Op alle vloeren behoudens gelijkvloers cementgebonden dekvloeren - algemeen Materialen De bepalingen van TV 189 Dekvloeren Deel 1 zijn van toepassing. Bindmiddel cement overeenkomstig NBN EN Toeslagstoffen overeenkomstig NBN EN Hulpstoffen overeenkomstig NBN T en NBN EN Bij het gebruik van hulpstoffen wordt de verenigbaarheid ervan met het bindmiddel, de toeslagstoffen en andere componenten van de vloer nagegaan zodat geen enkel nadelig gevolg zou optreden bij het gebruik ervan. De voorschriften van de fabrikant worden strikt gevolgd. Het mengen van verschillende hulpstoffen onderling is verboden, behalve met voorafgaand akkoord van de fabrikant(en) en de architect. Indien vloerverwarming in de dekvloer voorzien is zullen hulpstoffen toegevoegd moeten worden aan de mortelspecie. Deze producten worden geleverd door de aannemer van de vloerverwarming en verwerkt volgens de voorschriften van de leverancier. Het aanmaakwater moet zuiver en vrij zijn van schadelijke stoffen, overeenkomstig NBN EN De uitvoering gebeurt volgens TV Dekvloeren Deel 2:. De dekvloer wordt pas aangebracht na de pleisterwerken, eventuele metsel- en betonsokkels en na de plaatsing van buitenschrijnwerk met beglazingen. De dekvloeren mogen niet worden aangebracht wanneer de temperatuur van het grondvlak en/of de omgeving lager is dan 5 C. De ondergrond waarop de dekvloer aangebracht zal worden, moet vrij zijn van afval en zorgvuldig gereinigd worden voor de aanvang van de werken. In te werken toebehoren zoals vloerkaders, vloerroosters, afvoerputten, worden voorafgaandelijk op de werf aangeduid. De aannemer controleert of het legvlak beantwoordt aan de eisen gesteld in de TV 193. De aannemer licht voor de aanvang van de werken de architect in over eventuele vastgestelde gebreken, uitvoeringsfouten of overschrijdingen van de toleranties. De uitvoering van eventuele randstroken, krimp- en bewegingsvoegen is in dit artikel begrepen. Het voegenpatroon en de uitvoering ervan worden voorgelegd aan de architect. Ter hoogte van de deuropeningen worden de randvoegen doorgetrokken. De specie wordt gelijkmatig verspreid, afgetrokken en verdicht. Speciale aandacht wordt besteed aan het goed opvullen van de specie in de hoeken tussen vloer en opstand. Dagnaden binnen de ruimtes worden door een correcte planning zo veel als mogelijk vermeden. De dekvloeren worden tegen snel uitdrogen beschermd. Tocht en intense straling zijn te weren. De wachttijden voor ingebruikneming (volgens de voorschriften van de fabrikant en TV 189) moeten gerespecteerd worden. Keuring De dekvloer moet vlak zijn en op het voorgeschreven niveau liggen. De controles worden uitgevoerd volgens de bepalingen in TV 189 en met de in het bestek bepaalde toleranties cementgebonden dekvloeren zwevend 80mm FH m2 meeteenheid: m2 meetcode: netto uit te voeren oppervlakte, gemeten tussen de naakte muren. Deurtussenruimten worden meegerekend. Uitsparingen groter dan 0,5 m2 worden afgetrokken. De randisolaties worden niet afzonderlijk in rekening gebracht. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 20

254 De zwevende cementgebonden dekvloer beantwoordt aan de bepalingen van 5 van TV 189. De samenstelling wordt bepaald door de aannemer, rekening houdend met de richtlijnen van 5.4 van TV 189 en 4.3 van TV 193. Specificaties Dikte: mm ( de dikte van de dekvloeren is mede afhankelijk van de uitvoeringstoleranties alsook de definitieve keuze van de vloerafwerkingen, de opgegeven dikte dient gezien te worden als de te voorziene theoretische dikte, afwijkingen in meer of in min kunnen in geen geval aanleiding geven tot verrekening) Druksterkte (proefmethode volgens TV ): min. 9 N/mm2 Vlakheid (volgens TV 189): min. klasse 2 Peil van de afgewerkte dekvloer (volgens TV 189): min. klasse 2 De dekvloer wordt van de ondergrond gescheiden door middel van een scheidingsfolie voorzien in artikel De dekvloer wordt voorzien van een wapening met gegalvaniseerde stalen netten met vierkante mazen 50x50x2 mm. De wapening wordt aangebracht in de onderste helft van de dekvloer (tussen het onderste derde en de helft van de dikte). De overlappingen van het draadnet bedragen min. 15 cm. In geval van ingewerkte vloerverwarmingleidingen bedraagt de dekking boven de leidingen min. 50 mm. Voor de zones met vloerverwarming zullen de gepaste voorzorgsmaatregelen genomen worden bij de realisatie van de dekvloer. Over de gehele omtrek van de dekvloer wordt een randisolatie aangebracht tegen de muur. Deze bestaat uit stroken polystyreen- of polyethyleenschuim min. 5 mm dik of een gelijkwaardige randisolatie, en steekt enkele cm boven de afgewerkte vloer uit. Na voltooiing van de vloerwerken worden ze gelijk met de bedekking afgesneden. Uitzettingsvoegen worden voorzien om de oppervlakken te beperken tot 50 m2 (40 m2 bij verwarmde vloeren) en de lengte tot 8 m. De uitzettingsvoegen van de dekvloer vallen samen met deze van de bevloering en zijn af te werken volgens van TV 193. De aannemer zal voorafgaandelijk aan elke uitvoering van dekvloeren een plan opmaken in samenspraak met de uitvoerder van de vloerafwerkingen met opgave van alle uitzettingsvoegen en hun exacte locatie en dit ter bespreking met het bestuur. Dekvloeren op de verschillende verdiepingen. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 21

255 53. BINNENVLOERAFWERKINGEN binnenvloerafwerkingen - algemeen Materialen De kwaliteit van de gebruikte materialen moet overeenstemmen met de bestemming van de lokalen en de te verwachten gebruiksbelastingen. De aannemer legt voorafgaandelijk een kleurenkaart, stalen en eventueel gevraagde attesten, alsook een technische documentatie van alle voorbehandelingsproducten, hechtingsmaterialen, elastische kitten, e.d. ter goedkeuring voor aan de architect. De voorgelegde stalen moeten het gemiddelde uitzicht, kleur(en) en oppervlaktestaat van de uiteindelijke levering vertonen. De maatafstemming moet overeenstemmen met de modulatie van het plaatsingspatroon en de uitvoeringstechniek. Bij de voorlopige oplevering overhandigt de aannemer de onderhoudsvoorschriften voor de geplaatste binnenvloerafwerkingen aan de bouwheer. De vloerafwerkingen mogen slechts uitgevoerd worden in een winddicht gebouw en na voltooiing van de pleisterwerken. De aannemer controleert de toestand van de ondervloer (ponssterkte, vochtgehalte, vlakheid, horizontaliteit, laagdikte en pashoogte) en deelt zijn eventuele opmerkingen mee aan de architect. De vloerafwerkingen mogen slechts geplaatst worden als voldaan is aan de klimatologische voorwaarden i.f.v. de soort bekleding. Bij vloerverwarmingssystemen moet het door de fabrikant voorgeschreven opstartschema uitgevoerd worden vóór het plaatsen van de betegeling. Er moet minstens één volledige opwarmings- en afkoelingscyclus doorlopen worden. De eventuele scheidingslijn tussen verschillende bevloeringsmaterialen in aaneengrenzende ruimten moet onder het deurblad voorzien worden. Tijdens het plaatsen van de vloerafwerking worden de lokalen beschermd tegen elke ongewenste betreding. De eventuele uitzettingsvoegen moeten over de volledige vloeropbouw doorgetrokken worden. De voeg wordt ter hoogte van de vloerafwerking gevuld met een elastische kit in dezelfde kleur als de overige voegen. Na plaatsing zorgt de aannemer ervoor dat de vloerbekledingen goed beschermd worden tegen bevuiling of beschadigingen tijdens de verdere bouwwerkzaamheden. Eventuele beschadigingen worden op kosten van de aannemer hersteld. Voor de voorlopige oplevering worden de vloeren gereinigd met een volgens het vloertype aanbevolen procédé tegelvloeren - algemeen De werken omvatten: de voorafgaandelijke controle en voorbereiding van het draagvlak: het verwijderen van alle vuil, afval, vreemde stoffen, gips, vetten, enz.,... (ten laste van de algemene aanneming) het opvullen van eventuele holten met een aangepaste specie de levering en plaatsing van de tegels met inbegrip van de plaatsingsmortels of -lijmen; het aanwerken van de vloerbekleding tegen uitsparingen en doorvoeringen, de eventuele beëindigingen, in- en uitwendige hoeken en ontmoetingen waarop bijzondere vormstukken worden toegepast; de voorziening van de nodige rand-, scheidings- en uitzetvoegen; het inwerken van alle onder art beschreven speciale toebehoren; het opgieten en/of opvoegen van de vloer en het afkitten van de uitzettingsvoegen; het opkuisen en reinigen van de vloerbekleding, incl. het verwijderen van alle vlekken van legmortel, lijm of voegspecie. LEGPATRONEN - VOEGBREEDTE De tegelverdeling per lokaal en het punt van waaruit de tegels moeten uitgelegd worden, zal bepaald worden in samenspraak met de architect. Smalle stroken van minder dan een halve tegel Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 22

256 moeten vermeden worden. Voor een precieze voegverdeling wordt voor het betegelen steeds een volledige rij tegels uitgelegd in beide richtingen van het lokaal. VERDEELVOEGEN Bij zwevende dekvloeren moeten verdeelvoegen de tegeloppervlakte verdelen in velden met een maximale oppervlakte van 50 m² (40 m² bij vloerverwarming) of met een lengte van maximaal 8 m. De te voorziene voegen worden steeds voorzien over de volledige diepte van de bevloering, d.w.z. bedding inbegrepen en langsheen alle gemetste muren, rondom deurkaders en langs deuropeningen onder de deurbladen, volgens de aslijnen van kolommen,. In de overgang tussen twee verschillende vloerbekledingen wordt een scheidingssprofiel geplaatst volgens artikel UITHARDINGSPERIODE - BESCHERMING Gedurende de droogperiode moeten de werken beschermd worden tegen rechtstreekse bestraling, vocht, hoge temperaturen en vorst. De algemene aannemer draagt er, in overleg met de tegelzetter, de nodige zorg voor dat de tegels na plaatsing niet te vroeg belopen worden. Er moet bij voortgang van andere werkzaamheden rekening worden gehouden met een goed verdeelde belasting bij het stapelen van materialen, e.d. De niet beloopbare periode voor tegels bedraagt bij plaatsing op een gestabiliseerd zandbed: minstens 5 dagen. op een verse dekvloer: minstens 7 dagen met tegellijm: minstens 4 dagen en/of volgens de voorschriften van de lijmfabrikant. Verdeelde belastingen (stapelen van materialen) zonder puntlasten worden ten vroegste na 15 dagen toegelaten, de periode tot volledige ingebruikname bedraagt 28 dagen. VOEGTECHNIEKEN - AFWERKING Het opvoegen gebeurt pas nadat de vloer belopen mag worden. In de voegen tussen de bevloering en de muren wordt nooit mortel aangebracht, om de uitzetting van de bevloering toe te laten. Ze worden voorzien van een vulmateriaal (polyethyleenschuimstroken of gelijkwaardige randisolatie). Deze akoestische randisolatie mag nergens onderbroken worden door de vloerwerken en pas na het afwerken van de vloer op hoogte van de vloer afgesneden worden.bij het afwerken van de bevloering wordt de voeg afgekit met een daartoe geschikte plastische voegmassa, in de kleur van de andere voegen. Voor het bepalen van de juiste kleur van de voegspecie, kan worden gevraagd om voorafgaandelijk enkele voegstalen aan te brengen, tot het uitdrukkelijk akkoord van de architect wordt bekomen. De reiniging maakt deel uit van de afwerking van de vloerbetegeling en wordt uitgevoerd door de tegelzetter. Onmiddellijk na het gieten van de voegen moet een reiniging verricht worden om alle vervuiling afkomstig van de opvoeging (cementsluier) te verwijderen. Hierbij moet erop toegezien worden dat bij deze bewerking de voegen niet uitgewassen worden, zodat het voegoppervlak gesloten en glad blijft. Keuring MATERIALEN - CONTROLEPROEVEN Enkel voor partijen van meer dan 5000 m² tegels worden proeven verricht in het laboratorium overeenkomstig STS en de normen NBN B t/m 011. De monsterneming gebeurt tegensprekelijk, d.w.z. in het bijzijn van aannemer en bestuur. De tegels worden in iedere partij op verschillende plaatsen genomen, om een gemiddeld monster te hebben. TOLERANTIES De bevloering moet in alle richtingen horizontaal en volkomen vlak gelegd worden behalve als het anders aangeduid is op de plannen of verder in dit bestek. De afwijkingen van de afgewerkte niveaus t.o.v. de opgegeven referentieniveaus bedragen maximaal: Afstand d tussen een punt van de vloerbedekking en het dichtstbijzijnde referentiepeil (in m) Maximaal toegestane afwijking (in mm) 1 m < d 3 m 6 mm 3 m < d 6 m 8 mm 6 m < d 15 m 10 mm Tussen twee aan elkaar grenzende tegels mag er een maximum hoogteverschil zijn van 1 mm (te verhogen met de tolerantie op de gebruikte tegel). Op een rij van twee meter, tussen twee willekeurig gekozen punten van de bevloering, mag het hoogteverschil nergens groter zijn dan 3 Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 23

257 mm (te verhogen met de tolerantie op de gebruikte tegel). Het nazicht van de toleranties op de vlakheid gebeurt van op tenminste 20 cm afstand van de muren. Zij wordt gemeten met een rechte en stevige lat van 2 m lengte, op het uiteinde voorzien van slijtvaste zolen met afmetingen 50x50 mm en een dikte gelijk aan de toegelaten tolerantie van 3 mm. De lat mag de vloer nergens raken en een plaatje van 6 mm dikte mag niet onder de lat kunnen geplaatst worden. De aannemer zal zorgen dat de visuele lijn van de tegelranden en de voegen gerespecteerd wordt, rekening houdend met de toleranties op de tegel. De tolerantie op de voorgeschreven voegbreedte bedraagt maximum 1 mm te verhogen met de dimensionele tolerantie op de gebruikte tegel. De voegen moeten continu zijn in alle punten. Een rij van 2 m, geplaatst met de 2 uiteinden op de boorden van 2 tegels van dezelfde lijn of rang, mag een lijningssverschil van maximaal 2 mm vertonen. KLEUR - UITZICHT Een gelijkmatige voegtint wordt vereist in één en hetzelfde lokaal. De controle op de kleur en het uitzicht van de gekozen tegelvariëteit gebeurt visueel. Merkbare vlekvorming en/of achtergebleven cementsluiers worden niet aanvaard tegelvloeren - algemeen De werken omvatten: de voorafgaandelijke controle en voorbereiding van het draagvlak: het verwijderen van alle vuil, afval, vreemde stoffen, gips, vetten, enz.,... (ten laste van de algemene aanneming) het opvullen van eventuele holten met een aangepaste specie de levering en plaatsing van de tegels met inbegrip van de plaatsingsmortels of -lijmen; het aanwerken van de vloerbekleding tegen uitsparingen en doorvoeringen, de eventuele beëindigingen, in- en uitwendige hoeken en ontmoetingen waarop bijzondere vormstukken worden toegepast; de voorziening van de nodige rand-, scheidings- en uitzetvoegen; het inwerken van alle onder art beschreven speciale toebehoren; het opgieten en/of opvoegen van de vloer en het afkitten van de uitzettingsvoegen; het opkuisen en reinigen van de vloerbekleding, incl. het verwijderen van alle vlekken van legmortel, lijm of voegspecie. LEGPATRONEN - VOEGBREEDTE De tegelverdeling per lokaal en het punt van waaruit de tegels moeten uitgelegd worden, zal bepaald worden in samenspraak met de architect. Smalle stroken van minder dan een halve tegel moeten vermeden worden. Voor een precieze voegverdeling wordt voor het betegelen steeds een volledige rij tegels uitgelegd in beide richtingen van het lokaal. VERDEELVOEGEN Bij zwevende dekvloeren moeten verdeelvoegen de tegeloppervlakte verdelen in velden met een maximale oppervlakte van 50 m² (40 m² bij vloerverwarming) of met een lengte van maximaal 8 m. De te voorziene voegen worden steeds voorzien over de volledige diepte van de bevloering, d.w.z. bedding inbegrepen en langsheen alle gemetste muren, rondom deurkaders en langs deuropeningen onder de deurbladen, volgens de aslijnen van kolommen,. In de overgang tussen twee verschillende vloerbekledingen wordt een scheidingssprofiel geplaatst volgens artikel UITHARDINGSPERIODE - BESCHERMING Gedurende de droogperiode moeten de werken beschermd worden tegen rechtstreekse bestraling, vocht, hoge temperaturen en vorst. De algemene aannemer draagt er, in overleg met de tegelzetter, de nodige zorg voor dat de tegels na plaatsing niet te vroeg belopen worden. Er moet bij voortgang van andere werkzaamheden rekening worden gehouden met een goed verdeelde belasting bij het stapelen van materialen, e.d. De niet beloopbare periode voor tegels bedraagt bij plaatsing op een gestabiliseerd zandbed: minstens 5 dagen. op een verse dekvloer: minstens 7 dagen met tegellijm: minstens 4 dagen en/of volgens de voorschriften van de lijmfabrikant. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 24

258 Verdeelde belastingen (stapelen van materialen) zonder puntlasten worden ten vroegste na 15 dagen toegelaten, de periode tot volledige ingebruikname bedraagt 28 dagen. VOEGTECHNIEKEN - AFWERKING Het opvoegen gebeurt pas nadat de vloer belopen mag worden. In de voegen tussen de bevloering en de muren wordt nooit mortel aangebracht, om de uitzetting van de bevloering toe te laten. Ze worden voorzien van een vulmateriaal (polyethyleenschuimstroken of gelijkwaardige randisolatie). Deze akoestische randisolatie mag nergens onderbroken worden door de vloerwerken en pas na het afwerken van de vloer op hoogte van de vloer afgesneden worden.bij het afwerken van de bevloering wordt de voeg afgekit met een daartoe geschikte plastische voegmassa, in de kleur van de andere voegen. Voor het bepalen van de juiste kleur van de voegspecie, kan worden gevraagd om voorafgaandelijk enkele voegstalen aan te brengen, tot het uitdrukkelijk akkoord van de architect wordt bekomen. De reiniging maakt deel uit van de afwerking van de vloerbetegeling en wordt uitgevoerd door de tegelzetter. Onmiddellijk na het gieten van de voegen moet een reiniging verricht worden om alle vervuiling afkomstig van de opvoeging (cementsluier) te verwijderen. Hierbij moet erop toegezien worden dat bij deze bewerking de voegen niet uitgewassen worden, zodat het voegoppervlak gesloten en glad blijft. Keuring MATERIALEN - CONTROLEPROEVEN Enkel voor partijen van meer dan 5000 m² tegels worden proeven verricht in het laboratorium overeenkomstig STS en de normen NBN B t/m 011. De monsterneming gebeurt tegensprekelijk, d.w.z. in het bijzijn van aannemer en bestuur. De tegels worden in iedere partij op verschillende plaatsen genomen, om een gemiddeld monster te hebben. TOLERANTIES De bevloering moet in alle richtingen horizontaal en volkomen vlak gelegd worden behalve als het anders aangeduid is op de plannen of verder in dit bestek. De afwijkingen van de afgewerkte niveaus t.o.v. de opgegeven referentieniveaus bedragen maximaal: Afstand d tussen een punt van de vloerbedekking en het dichtstbijzijnde referentiepeil (in m) 1 m < d 3 m 6 mm 3 m < d 6 m 8 mm 6 m < d 15 m 10 mm Maximaal toegestane afwijking (in mm) Tussen twee aan elkaar grenzende tegels mag er een maximum hoogteverschil zijn van 1 mm (te verhogen met de tolerantie op de gebruikte tegel). Op een rij van twee meter, tussen twee willekeurig gekozen punten van de bevloering, mag het hoogteverschil nergens groter zijn dan 3 mm (te verhogen met de tolerantie op de gebruikte tegel). Het nazicht van de toleranties op de vlakheid gebeurt van op tenminste 20 cm afstand van de muren. Zij wordt gemeten met een rechte en stevige lat van 2 m lengte, op het uiteinde voorzien van slijtvaste zolen met afmetingen 50x50 mm en een dikte gelijk aan de toegelaten tolerantie van 3 mm. De lat mag de vloer nergens raken en een plaatje van 6 mm dikte mag niet onder de lat kunnen geplaatst worden. De aannemer zal zorgen dat de visuele lijn van de tegelranden en de voegen gerespecteerd wordt, rekening houdend met de toleranties op de tegel. De tolerantie op de voorgeschreven voegbreedte bedraagt maximum 1 mm te verhogen met de dimensionele tolerantie op de gebruikte tegel. De voegen moeten continu zijn in alle punten. Een rij van 2 m, geplaatst met de 2 uiteinden op de boorden van 2 tegels van dezelfde lijn of rang, mag een lijningssverschil van maximaal 2 mm vertonen. KLEUR - UITZICHT Een gelijkmatige voegtint wordt vereist in één en hetzelfde lokaal. De controle op de kleur en het uitzicht van de gekozen tegelvariëteit gebeurt visueel. Merkbare vlekvorming en/of achtergebleven cementsluiers worden niet aanvaard tegelvloeren keramisch Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 25

259 TV 237 Keramische binnenvloerbetegelingen is van toepassing. NBN EN Keramische tegels Definities, classificatie, eigenschappen en merken is van toepassing. De aannemer zal minimaal vijf stalen van tegels voorleggen, vergezeld van een technische fiche die volgens TV 237 ( ) opgesteld is. De karakteristieken van de hechtingsmaterialen beantwoorden aan hoofdstuk 3 van TV 237. Een technische documentatie van de tegellijm wordt ter goedkeuring voorgelegd aan de architect. De samenstelling van de leg- en voegmaterialen, elastische kitten en de nodige rand-, scheidingsen uitzetvoegen wordt gekozen in functie van de plaatsingsomstandigheden en het soort tegel. De materialen voor de afwerkingsvoegen tussen de tegels beantwoorden aan 3.5 van TV 237. Zij moeten verenigbaar zijn met de aangewende legmortel of plaatsingslijm. Het zand van de voegspecie bevat geen kleurende stoffen en bevat geen klei en ijzerhoudende deeltjes. De producten voor uitzettingsvoegen voldoen aan 3.6 van TV 237. Vóór het aanbrengen van de kit moet men de voeg voorzien van een voegbodem of van een andere kunststof die de hechting van de kit aan de voegbodem verhindert. Het gebruik van een rubberbitumenkit is niet toegelaten. De plaatsing van de tegels zal gebeuren volgens de richtlijnen beschreven in hoofdstuk 6 van TV 237. De toleranties zoals opgenomen in tabel 9 van TV 237 zijn van toepassing. Voor de vlakheid van de tegels wordt echter een strengere tolerantie geëist: maximale afwijking van 0,5%. Keuring De keuring van de materialen en controle van de werken zullen gebeuren volgens hoofdstuk 7 van TV tegelvloeren keramisch/geperste tegels De tegels zijn in de massa gekleurd, 1 ste keuze en behoren tot groep BI a (volgens NBN EN 14411). In de massa gekleurde ongeglazuurde, drooggeperste, dubbelhardgebakken, volledig gesinterde vloertegels, geproduceerd volgens het Ultragres-procedé, overeenkomstig EN BIa, met een wateropneming van < 0,05% aan het oppervlak en een wateropneming van 0,3% aan de onderzijde. De voorgestelde tegels dienen een rijke nuance te vertonen in de kleurstelling en een voldoende natuurlijke variatie aan kleuren in het globale beeld van de reeksen. Specificaties Afmetingen: 30 x 30 cm volgens de bepalingen van het betreffende artikel. Dikte: minimum 8 mm Slijtvlak : niet-geglazuurd Lengte en breedte : +/- 0,75% Dikte : +/- 5% Rechtheid der kanten : +/- 0,5% Scheluwte : +/- 0,4% Wateropneming bovenzijde: < 0,05% onderzijde: 0,3% Breuklast 8 mm: 1600 N Buigsterkte :35 N/mm² Thermisch schokvast Randafwerking: recht Rugzijde: geprofileerd Kleurtint: keuze uit het volledige gamma aan kleuren en texturen van de fabrikant, richtinggevende tinten licht-warmgrijs genuanceerd, donker-warmgrijs genuanceerd, verschillende tinten grijs en wit, de aannemer zal een brede waaier van keuzemogelijkheden voorleggen met per kleur de keuze uit minstens 5 stalen van verschillende leveranciers. Uitzicht: effen / genuanceerd Glans: mat Krasweerstand: minimum hardheid 7 op schaal van Mohs (volgens NBN B ) Slijtweerstand: minimum klasse 5 (PEI-proef volgens NBN EN 14441), of minimum klasse U4 (PEIproef volgens UPEC-klassering) Chemische weerstand (volgens NBN EN ISO ): klasse AA (geen zichtbaar effect) Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 26

260 Weerstand tegen vlekken (volgens NBN EN ISO ): min. klasse 5 Weerstand tegen thermische schokken (volgens NBN EN ISO ): geen beschadiging na proef Weerstand tegen haarscheuren (volgens NBN EN ISO ): geen haarscheuren na proef Aanvullende specificaties: Slipweerstand (toepassing volgens specificaties van het betreffende artikel) bij bewandeling met schoeisel: minimum R10 / R11 (volgens DIN 51130) bij bewandeling zonder schoeisel: minimum klasse A / B (volgens DIN 51091) De tegellijm draagt een technische goedkeuring ATG of gelijkwaardig. Plaatsing volgens de verwerkingsvoorschriften van de fabrikant van de tegels. De tegels worden geplaatst met open voegen op een verharde dekvloer met een synthetische lijm, volgens 6.5 van TV 137. Lijmsoort : De lijmsamenstelling is volgens voorschriften fabrikant tegels. Een technische documentatie van de mortellijm / synthetische lijm wordt ter goedkeuring aan het bestuur voorgelegd. Voegbreedte: 3 mm. Voegkleur: aangepast aan de kleur van de tegel, stalen aan te brengen en ter goedkeuring voor te leggen aan het bestuur. Legpatroon (volgens hoofdstuk 5 van TV 237): kruisende voegen / halfsteens in overleg met de ontwerper en het bestuur. De tegels worden symmetrisch t.o.v. de assen van het lokaal geplaatst. De aannemer zal voorafgaandelijk de tegels uitleggen in de betreffende lokalen en ter goedkeuring voorleggen aan het bestuur. Afspraken met betrekking tot vertrekpunt legpatroon zullen eveneens voorafgaandelijk besproken worden. De rand-, scheidings- en uitzetvoegen zijn inbegrepen en uit te voeren volgens de richtlijnen van 6.5 van TV 237. behoudens de plaatsingsvoorschriften van de fabrikant: - worden de tegels geplaatst met gelijkmatige effen voegen van 3 mm breed; - wordt het gebruik van smalle repen van minder dan een halve tegel vermeden; - worden de tegels mechanisch gesneden, zonder zichtbare beschadigingen aan de zichtbare oppervlakken, randen Opvulling van de voegen : tegels op te voegen in een kleur naar keuze van de ontwerper. minstens 4 verschillende kleurstalen worden geplaatst. de voegen en het oppervlak van de tegels worden voor het verharden van de lijm of de mortel schoongemaakt, alle verontreinigingen zoals bouwstof, zaagsel, spijkers, e.a. worden voorafgaandelijk verwijderd. zij worden na maximum 24 uur over hun volledige hoogte opgevoegd met een voegspecie, die verenigbaar is met de plaatsingsmortel of plaatsingslijm. voor het afvoegen dienen de tegels goed bevochtigd zodat de voegspecie niet kan verbranden. onmiddellijk na het plaatsen zal de volledig betegelde oppervlakte gereinigd worden met fijn wit zand. de verticale en horizontale hoekvoegen worden vrijgehouden van voegmateriaal en afgekit met een blijvend elastische, schimmelwerende voegkit. in de voegen tussen de bevloering en de muren wordt geen mortel geplaatst teneinde uitzetting toe te laten. ze worden gevuld met een daartoe geschikte plastische voegmassa. de voegkit zal dezelfde kleur hebben als de voegen van de betegeling materiaal van de voegvulling op basis van cement of op basis van een 2 componenten epoxyhars voermortel. plaatsing van de voegmortel gebeurt volledig conform de plaatsingsvoorschriften van de fabrikant van de voegmortel. van de gebruikte voegmortel zal een attest of certificaat voorgelegd worden de hoeken worden altijd gevormd door het tegelmateriaal zelf. er worden NERGENS hoekprofielen in kunststof of wel materiaal dan ook gebruikt, tenzij op expliciete vraag van de ontwerper. Vloerbekledingen met tegels voor de verschillende lokalen. Type toe te passen volgens afwerkingslijst en specifieke eisen in de artikels hierna opgenomen tegelvloeren keramisch/geperste tegels 30 x 30 cm R10 klasse B FH m2 Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 27

261 meeteenheid: per m2 meetcode: netto oppervlakte gemeten tussen de onafgewerkte muren. De oppervlakten worden over de voegen en naden heen gemeten. Mee betegelde deurtussenruimten worden meegerekend. Openingen en onderbrekingen groter dan 0,50 m2 worden afgetrokken. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Aanvullende specificaties: Slipweerstand (toepassing volgens specificaties van het betreffende artikel) bij bewandeling met schoeisel: minimum R10 (volgens DIN 51130) bij bewandeling zonder schoeisel: minimum klasse B (volgens DIN 51091) Om de antislipgraad te verhogen zal de betegeling in de douchezone aan het oppervlak ingeslepen worden tot vakken van 5 x 5 cm. Vloerbekledingen met tegels volgens afwerkingslijst soepele vloerbekledingen algemeen Levering en plaatsing van soepele vloerbanen in baanvormige stroken of tegels op dekvloeren, houten ondervloeren,. De werken omvatten: het voorbereiden van het draagvlak, verwijderen van alle puin, afval, vreemde stoffen, gips, vetten, ; het voorafgaandelijk controleren van het vochtigheidsgehalte van de draagvloer; het eventueel bijwerken van de dekvloeren met aangepaste mortels, het egaliseren van het oppervlak en het puimen ervan tot een glad oppervlak, de nodige oppervlaktebehandelingen en voorstrijkmiddelen; het leveren, uitpassen en verlijmen van de soepele vloerbekleding, het voorzien in de nodige hernemings- en verdeelvoegen, het walsen van de naden en randen, het lassen van de naden; het opkuisen en reinigen van de vloerkleding, inbegrepen het verwijderen van de overtollige kit. ALGEMEEN TV 241 Plaatsing van elastische vloerbekledingen is van toepassing. Volgende normen zijn van toepassing: NBN EN Elastische vloerbekledingen, tapijten en laminaatvloerbekledingen - Essentiële eigenschappen. NBN EN ISO Elastische vloerbekledingen, tapijten en laminaatvloerbekledingen Classificatie. EGALISATIEPRODUCTEN VOORSTRIJKMIDDELEN - LIJMEN De egalisatieproducten, voorstrijkmiddelen en oplosmiddelenarme lijmtypes worden gekozen volgens de aanbevelingen van de fabrikant en uitgevoerd volgens de richtlijnen van hoofdstuk 6 van TV 241. In elk geval is minimaal een primerhechtingslaag en egalinelaag met minimale dikte van 2 mm inbegrepen in de eenheidsprijs. Stop- en verdeelvoegprofielen opgevat als (dubbel) L-profiel in aluminium met aangepaste profielhoogte en kleurafwerking t.a.v. de voorziene vloerbekleding. De voorschriften van de fabrikant van de soepele vloerbekleding moeten gevolgd worden. ALGEMEEN De uitvoering gebeurt conform de voorschriften van TV 241 Plaatsing van elastische vloerbekledingen en de voorschriften van de fabrikant van de soepele vloerbekleding. De verwerking van de soepele vloerbekleding vereist een kamertemperatuur van minimum 18 C en een temperatuur gemeten boven de vloer van minstens 15 C. De relatieve luchtvochtigheid bedraagt maximaal 75%. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 28

262 ONDERGROND De geschiktheid en vereisten van de ondergrond die dienst doet als drager van een elastische vloerbekleding, moet voldoen aan de richtlijnen van hoofdstuk 5 van TV 241. Bij plaatsing van een weinig doorlatende vloerbedekking en/of wanneer vochtgevoelige lijmen gebruikt worden, moet de ondergrond permanent droog zijn. Voorafgaandelijk moet de aannemer het vochtigheidsgehalte van de ondergrond controleren. In elk lokaal gebeuren meerdere metingen met een electronische meter, gevolgd door een C.M.-vochtmeting op de meest vochtige locaties bekomen via de electronische vochtmeting (minimaal 1 C.M.-meting per 100m2). Het vochtmetingsverslag moet worden toegevoegd aan het werfverslag. De voorbereiding van de ondergrond moet gebeuren volgens 7.2. van TV 241 en de voorschriften van de fabrikant. De uitstekende randisolatiestroken van de chape mogen pas worden gelijk gesneden na het egaliseren van de dekvloer. De droogtijden van de ondervloeren volgens van TV 241 moeten gerespecteerd worden. VERLIJMING Volvlakkige verlijming met behulp van kam met aangepaste vertanding volgens voorschriften van de fabrikant (TKB-B1 / TKB-A2, ). VERDEELVOEGEN Conform TV worden ter hoogte van verdeelvoegen in (zwevende) dekvloeren aangepaste verdeelvoegprofielen geplaatst, die perfect in het vloerbekledingsvlak worden gepositioneerd. Verdeelvoegprofielplan ter goedkeuring aan het bouwteam voor te leggen. Keuring Er wordt geen enkel individueel hoogteverschil in de banen geduld. Blaasvormingen/of het loskomen van zijranden en dergelijke zullen aanleiding geven tot het afkeuren van de werken. Afwijkende profielhoogtes van verdeelvoegen die niet in het vloerbekledingsvlak liggen zullen verplicht vervangen worden soepele vloerbekledingen linoleum FH m2 meeteenheid: m2 meetcode: netto oppervlakte gemeten tussen de onafgewerkte muren, incl. de deurtussenruimten (behalve indien tussendorpels apart gemeten worden onder artikel ). Openingen en onderbrekingen groter dan 0,50 m² worden afgetrokken. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Het linoleum beantwoordt aan de bepalingen van 3.2. van TV 241. Het materiaal is slijtvast, lichtecht, antistatisch en bestand tegen minerale oliën. De nodige stalen met een technische fiche worden voorafgaandelijk ter keuze en goedkeuring voorgelegd aan het Bestuur. Specificaties Type: vloerbanen rolbreedte: 200 cm Totale dikte volgens NBN EN ISO 24346: minimum 2,5 (woonlokalen) Restindrukken volgens NBN EN ISO : maximum 0,08 mm (voor dikte 2,5 mm) Gebruiksklasse volgens NBN EN ISO 10874: minimum (voor intensief tot zeer intensief gebruik) Tekening: licht gemarmerd in gelijkaardige kleurtint Kleur(en) : Keuze uit het volledige gamma kleuren, volgens kleurcode waarbij in verschillende delen van het gebouw mogelijks verschillende kleurtinten toegepast zullen worden. Rolstoelbestendigheid: geschikt voor bureaustoelen (volgens NBN EN 425) Inbrandgevoeligheid: bestand tegen inbrandende sigarettenpeuken (volgens NBN EN 1399) Slijtageweerstand: dikteverlies maximum mm (volgens NBN EN 660) Aanvullende specificaties (te schrappen door ontwerper indien niet van toepassing) Het linoleum is afgewerkt met een beschermlaag op PU-basis (met de langste levensduur binnen het gamma van de producent) Het linoleum is voorzien van een blijvend elastische kurkrug volgens NBN EN 687. Extra dikte van de onderlaag: minimum 2 mm. Contactgeluidsverbetering volgens NBN EN ISO 717/2: Lw > 12 db Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 29

263 Er kunnen verschillende tekeningen en kleuren worden gekozen voor verschillende lokalen (rekening te houden met mogelijke snijverliezen). De linoleumbanen worden gelijmd op de ondergrond met een door de fabrikant geschikt verklaarde lijm en bijhorende lijmkam (met correcte vertanding). Alle naden worden thermisch gelast. De voorschriften van de fabrikant worden strikt gevolgd. De naden van de banen worden onderling gelast door het insmelten van een linoleumlasnaad. Vooraf worden de naden uitgefreesd De lasnaden hebben dezelfde kleur als vloerbekleding Zettingsvoegen worden opgekit in een kleur die aansluit bij de gekozen kleur Aanvullende uitvoeringsvoorschriften (te schrappen door ontwerper indien niet van toepassing) Opgelegd plaatsingspatroon: maximale breedte banen te benutten, plaatsingsplan op voorstel aannamer en voor te leggen aan architect. De voegen ter hoogte van tussendeurdorpels worden afgewerkt d.m.v. lasnaden, de plintvoegen met een hoogwaardige neutrale siliconenkit, kleur:transparant Het aanbrengen van een boenwas en het boenen ervan of het aanbrengen van zelfglansemulsie. Vooraleer de werken aan te vangen, zal een schriftelijk verslag van de producent van de egaline, lijm en vloerbekleding worden voorgelegd aan het bestuur. Dit omvat de richtlijnen voor het plaatsingsbedrijf, zoals die werden opgesteld na inspectie van de ondergrond door de producent. Het integraal opvolgen van deze richtlijnen is inbegrepen in de eenheidsprijs. De werken moeten worden uitgevoerd door een erkend plaatsingsbedrijf en integraal opgevolgd door de producent van de gekozen vloerbekleding, waarbij deze een garantie toekent met degressieve afschrijving over een periode van 5 jaar (voor werven vanaf 2.000m2). Er wordt één onderhoudsbrochure per woongelegenheid ter beschikking gesteld plinten algemeen plinten steen plinten steen/keramisch FH m meeteenheid: per lopende m meetcode: netto lengte, gemeten tussen de muren over voegen en naden heen aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) De plinten mogen verzaagd worden uit de tegels waarbij het bovenvlak van de plinten steeds gevormd wordt door een tegelzijde. Specificaties : idem als keramische tegels vermeld in artikel Hoogte: ca. 70 mm Dikte: minimum 8 mm Lengte: overeenkomstig de modulaire afmetingen van de tegels. Vorm: de zichtbare hoeken zijn recht. Het plaatsen van de plinten gebeurt slechts na goedkeuring van de plintstalen door de architect en gebeurt volgens de bepalingen van 6.6. van TV 237 (WTCB). De plinten mogen slechts worden geplaatst na de voltooiing van de pleisterwerken, vloerafwerkingen en het binnen- en buitenschrijnwerk. De vloerder gebruikt een hechtmiddel naar keuze (cementmortel, lijmmortel, synthetische lijm, ), aangepast aan de tegel en de ondergrond en volgens de voorschriften van de fabrikant. De plinten worden perfect evenwijdig met de wand en loodrecht aansluitend tot net boven de vloer geplaatst. Plaatsingspatroon: de plintvoegen vallen steeds samen met deze van de vloertegels. De verticale tussenvoegen worden gevuld met een voegspecie, die verenigbaar is met de plaatsingsmortel. Bijzondere zorg moet worden besteed aan het vermijden van contactgeluidsbruggen. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 30

264 De plint mag geen contact met de vloer maken, bij het aandrukken in de gebruikte lijm/mortel mag de open voeg tussen vloer en muur niet worden gevuld met mortel. Uitstekende randstroken worden afgesneden, waarna de elastische voegen kunnen uitgevoerd worden. De randvoeg onderaan de plinten wordt uitgevoerd volgens hoofdstuk van TV 237. Het gebruik van rubberbitumenkit is niet toegelaten. De kleur van de kitten en de voegmortel is te kiezen door de ontwerper. Alle uitzet- en scheidingsvoegen zijn inbegrepen en uit te voeren volgens de richtlijnen van hoofdstuk 7 van TV 237. Aanvullende uitvoeringsvoorschriften De hoeken worden in verstek uitgevoerd. Keuring Hoogteverschillen tussen plintstukken, die visueel storend zijn én groter dan 1,5 mm worden afgekeurd. Plinten in keramisch materiaal volgens afwerkingslijst plinten - hout plinten hout/massief hout FH m meeteenheid: per lopende m meetcode: netto lengte, gemeten tussen de muren over voegen en naden heen aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Het verwerkte hout voldoet aan STS 04.2 en is van schrijnwerkkwaliteit. De vochtigheid in de kern van het te verwerken hout is maximaal 18 % met een tolerantie van 3 % en bovendien verenigbaar met de afwerking. Voor de plaatsing wordt op alle vlakken de eerste laag van het procédé C2 volgens STS aangebracht. De plinten worden voor de plaatsing zuiver geschaafd en glad opgeschuurd. De plinten worden geleverd in zo groot mogelijke lengten, passtukken kleiner dan 80 cm moeten worden vermeden. Specificaties Houtsoort (min. volumemassa): Dark Red Meranti (450 kg/m3 ) Netto geschaafde afmetingen: minimum 12x70 mm. Vorm: de zichtbare hoeken zijn bovenaan recht afgeschuind. Bevestiging: geschroefd met vijzen uit gegalvaniseerd staal. Er worden gaten voorgeboord en kunststofpluggen voorzien. De afstand tussen de vijzen wordt evenwichtig verdeeld en mag niet groter zijn dan 60 cm. Oppervlaktebehandeling: voorbehandeld Afwerking: geverfd / gevernist volgens hoofdstuk 80 binnenschilderwerken. worden alle plinten geschilderd in een kleur identiek aan de kleur van de wanden. Aanvullende specificaties Het hout heeft een FSC- of PEFC-label en de leverancier is respectievelijk FSC of PEFC CoCgecertificeerd. Voor het plaatsen van de plinten gelden de bepalingen van van TV 218. De hoeken worden steeds in verstek uitgevoerd. In de lengte worden de plinten verbonden met een schuine las. De plinten worden voor de plaatsing zuiver geschaafd en glad opgeschuurd. De plint wordt met vijzen en kunststofpluggen geplaatst tegen de muur. De vijzen worden geplaatst op 20 cm van de uiteinden van de plinten en van de hoeken. Verder op regelmatige afstand ongeveer 60 cm uit elkaar. De bevestiging gebeurt met vijzen uit roestvrij staal. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 31

265 De plintuiteinden worden aan de binnen- en buitenhoeken van de muren onder een hoek van 45 graden afgezaagd. De gaten voor de schroeven worden voorgeboord en na plaatsing worden de schroeven afgewerkt met de geëigende middelen tot het bekomen van een volkomen glad geheel. De onderkant en bovenkant van de plint is afgeschuind. In de hoek vloer-muur wordt een elastische duurzame mousse band geplaatst. Deze wordt bij de plaatsing van de plint aangedrukt. De randvoeg onderaan de plinten en de randvoeg bovenaan de plinten worden afgedicht met een overschilderbare elastische kit. Na de plaatsing worden de plinten afdoend beschermd tegen bevuiling. Aanvullende uitvoeringsvoorschriften De aansluitingsvoegen onder de plinten worden afgedicht met een elastische kit op basis van siliconen, kleur De aansluitingsvoegen bovenaan tussen de plinten en het pleisterwerk worden afgedicht met een overschilderbar elastische kit op basis van acryl, kleur wit. Houten plinten voor de diverse vloerafwerkingen overeenkomstig afwerkingslijst toebehoren - algemeen toebehoren - scheidingsprofielen PM meeteenheid : per meter meetcode : netto uit te voeren lengte aard van de overeenkomst : Pro Memorie. Inbegrepen in de prijs van de vloerbekleding. & De scheidingsprofielen bestaan uit een getrokken L-profiel bestemd om ingewerkt te worden in de bevloering. De horizontale flens op de draagvloer is max. 1 mm dik en is voorzien van openingen om de hechting van de bevloering met de draagvloer mogelijk te maken. De hoogte is aangepast aan de bevloering. Het beeldvlak is 3 à 4 mm breed. Specificaties : inox (18/8) Afwerking : geborsteld Aanvullende uitvoeringsvoorschriften De exacte positionering van de scheidingsprofielen wordt bepaald in overleg met de ontwerper. De scheidingsprofielen worden voorzien bij elke overgang tussen verschillende vloerbekledingen. Het profiel wordt ingewerkt en verankerd in of op de draagvloer. Scheidingsprofielen bij alle overgangen tussen verschillende vloerbekledingen toebehoren - zettingsprofielen FH m Samengestelde voegprofielen met in de hoogte verstelbare oplegvlakken en voorzien van een verwisselbare kunststofinlage. Specificaties : RVS Profieldikte: minimum 2 mm Afmetingen: aangepast aan de breedte van de voeg Inlage: keuze ontwerper en aangepast aan de bevloering Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 32

266 Bevestiging d.m.v. zijdelingse ankerstukken in het mortelbed. De dikte van het mortelbed onder de ankers moet voldoende zijn om de op het profiel uitgeoefende belastingen te kunnen opnemen (minimum 20 mm). De voorziene vloerafwerking zal op gelijke hoogte komen met het profiel om beschadiging van de kunststofinlage te voorkomen. Zettingsprofielen voor vloeraansluitingen. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 33

267 54. BINNENDEUREN en -RAMEN binnendeuren en -ramen - algemeen Alle noodzakelijke elementen, werken en leveringen voor het samenstellen van de binnendeuren en -ramen tot een afgewerkt geheel. De werken omvatten: de controle en opmeting ter plaatse van alle deuropeningen (dagmaten) en de eventueel vereiste aanpassing van te prefabriceren elementen aan de werkelijke afmetingen,...; de levering en plaatsing van alle elementen nodig voor het samenstellen van de deur- en/of raamgehelen: de kozijnen met inbegrip van alle toebehoren voor de bevestiging aan de ruwbouw van de vaste of bewegende bovenpanelen en van alle onderdelen voor meervoudige deurgehelen, de doorlopende dichtingstrippen, de nodige schootgaten met metalen dekplaatjes,...; de deurbladen met inbegrip van eventuele uitsparingen voor beglazing of vulpanelen; alle hang- en sluitwerk; de voorgeschreven beschermingsprocédés en oppervlaktebehandelingen (behalve de afwerkingen opgenomen in hoofdstuk 80 binnenschilderwerken); het verwijderen van alle afval afkomstig van de werken en van alle klevers op deurbladen, met uitzondering van deze met de kenmerken van brandweerstand, ; de controle ter plaatste voor de definitieve oplevering, de vervangingen en/of bijregelingen. Materialen STS 53-1 Deuren is van toepassing. In afwachting van een geharmoniseerde productnorm met bijhorende CE-markering, wordt in geval van betwistingen de voorlopige norm prnbn EN Binnendeuren zonder brandeigenschappen, manueel bediend of aangedreven gehanteerd. TIMING OMGEVINGSINVLOEDEN De plaatsing van het binnenschrijnwerk mag pas gebeuren op het ogenblik dat de hygrothermische omstandigheden gunstig zijn overeenkomstig STS en TV 166, t.t.z. in een droog gebouw met een temperatuur tussen 15 C en 25 C en vochtigheidsgraad tussen 40 tot 70% R.V. Indien de leverancier of plaatser vreest dat zijn leveringen onderhevig zouden kunnen zijn aan abnormale hygrothermische toestanden met onomkeerbare effecten, die afkeuring tot gevolg hebben, brengt hij de architect hiervan zo snel mogelijk op de hoogte. VORM - TYPE - SAMENSTELLING Vooraleer de deurelementen te bestellen of vervaardigen vergewist de plaatser zich van de draairichtingen en openingswijze zoals aangeduid op de plannen en/of detailtekeningen. Alle afmetingen, deurhoogtes, breedtes, muurdiktes moeten terplaatse worden gecontroleerd. Alle hout moet voldoende droog zijn om de dimensionele stabiliteit van het binnenschrijnwerk te waarborgen. De vochtigheidsgraad van het hout bij verwerking in het atelier ligt tussen de 8 en 12 % bij een basistemperatuur van 18 C. Zichtbaar blijvend hout wordt op alle vlakken geschaafd en gladgeschuurd, waarbij scherpe hoeken licht worden afgerond met schuurpapier. Schroefkoppen worden in het hout ingefreesd en nadien voorzien van houten stoppen en/of opgevuld met kneedbaar hout. Nagels worden ingedreven en opgestopt met zuivere lijnoliestopverf of kneedbaar hout binnendeuren en -ramen prestaties Algemeen De deurelementen beantwoorden volgens hun respectievelijke bestemming aan de gestelde prestaties volgens STS Prestatievoorschriften en de normen NBN EN 950, NBN EN 951, NBN EN 952, NBN EN 1529, NBN EN 1530, NBN EN 1191 NBN EN 1192 en NBN EN Volgens toepassingsdomein beantwoorden de binnendeuren minimaal aan de prestaties van de bijlage bij STS 53 Aanbevolen prestaties in functie van de toepassing of aan strengere voorwaarden die eventueel opgelegd worden verder in dit bestek. De deuren voldoen aan de mechanische weerstandsklasse volgens STS en NBN EN 1192: Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 34

268 klasse M1 voor binnendeuren van woonlokalen voor een gebruiksfrequentie van cycli klasse M2 voor brandwerende deurgehelen, collectieve ruimten, voor een gebruiksfrequentie van cycli klasse M3 voor intensief gebruikte deuren (fietsenbergingen, ) voor een gebruiksfrequentie van cycli Bedieningskrachten F volgens STS en NBN EN 12217: standaard klasse F2 / Brandwerende en inbraakbestendige deuren moeten steeds in hun geheel voldoen aan de proefvoorwaarden volgens de voorgeschreven klasse, t.t.z. de deurkozijnen, het hang- en sluitwerk, de deurbladen, eventuele beglazingen, en de aansluiting op de ruwbouw. Deurgehelen of deurelementen waaraan akoestische prestaties worden gesteld houden voor een correcte uitvoering rekening met het artikel Uit De Praktijk Akoestische problematiek van deuren WTCB-Tijdschrift 2000/1 p binnendeuren en -ramen keuring en proeven Algemeen Monsternames en keuring volgens STS : elementen, die kunnen worden geleverd volgens een geprefabriceerd model, worden voorafgaandelijk ter goedkeuring aan het Bestuur voorgelegd. Producten met een ATG, BENOR (of gelijkwaardig) worden vrijgesteld van voorafgaande keuringsproeven op een prototype. Tolerantieklassen overeenkomstig STS 53.1: Maximale toegelaten afwijkingen op de breedte, hoogte, dikte, en haaksheid volgens STS en NBN EN 1529: minimum klasse D3 Maximale toegelaten afwijking op vlakheid volgens STS , en NBN EN 1530: minimum klasse V3 Opleveringsmodaliteiten volgens STS en Deuren geplaatst met een foutieve openingsrichting of deurelementen met zichtbare beschadigingen worden niet aanvaard. Vuistregels visuele controle: tussen deurkozijn en deurvleugel van gewone binnendeuren mag de speling bij een afgewerkte deur in gesloten toestand niet groter zijn dan 3 mm aan de zichtbare bovenkant en zijkanten; niet groter zijn dan 5 mm van de afgewerkte vloer onderaan (behoudens gevraagde doorstroomopeningen via de onderzijde van de deur) Bij plaatsing van brandwerende deuren gelden de toleranties en spelingen van de Benor of ATG als maximumwaarden. Alle deuren moeten zonder bijzondere inspanningen kunnen gesloten worden en vlak met de omlijstingen tussen de kozijnen vallen. Gedurende een jaar volgend op de voorlopige oplevering vervangt de aannemer stukken die afwijkingen vertonen die groter zijn dan de toegestane afwijkingen m.b.t. afmetingen, haaksheid en vlakheid van de deurvleugels. De definitieve oplevering wordt voorafgegaan door een rondgang waarbij de ophanging van de deuren waar vereist wordt bijgeregeld binnendeuren en -ramen proefopstelling Algemeen Er zal worden voorzien in een proefopstelling voor volgende elementen: Na goedkeuring van de opstelling worden de andere elementen op analoge wijze uitgevoerd deurkozijnen - algemeen Levering en plaatsing van de deurkozijnen, met inbegrip van de afdeklijsten, hang- en sluitwerk en de eventuele bovenpanelen of daglichten. Materialen De materialen beantwoorden aan STS en zijn afgestemd op de aard en het gewicht van de voorziene deurbladen, de ophangelementen en sluitfuncties. Alle opengaande vleugels worden opgevat met een enkele aanslag, behalve bij opdekdeuren. De uitvoering beantwoordt aan de bepalingen van STS en de richtlijnen van de fabrikant van voorgevormde deurkozijnen en het voorziene hang- en sluitwerk. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 35

269 De deurkozijnen worden haaks gesteld en op niveau gebracht van de voorziene vloerafwerking en/of deurdorpels. De schrijnwerker pleegt hierover overleg met de vloerder. De verankeringen aan de wanden worden zo dicht mogelijk bij de ophangings- of draaiorganen van de deurvleugel(s) en de eventuele deursluiter(s) gerealiseerd. De bevestiging aan de ruwbouw gebeurt met minstens 6 bevestigingsmiddelen per enkele deurnis, geen rekening houdend met de extra bevestiging voor een eventuele deursluiter. Een bijkomende middenbevestiging aan het linteel is verplicht voor elke dwarsregel langer dan 100 cm. Dubbele deuren worden bovenaan op minstens drie plaatsen bevestigd deurkozijnen - hout Materialen Houten deurkozijnen kunnen op maat worden vervaardigd in de werkplaats van de schrijnwerker of uit geprefabriceerde elementen bestaan: twee muurstijlen met verstekeinden, een eventuele tussenstijl uitgevoerd als hang- of sluitstijl en een bovendorpel met verstekeinden. Houten plaatmaterialen: beantwoorden aan STS beschikken over een CE-markering en dragen het FSC- of PEFC-label. De leverancier moet FSC of PEFC CoC gecertificeerd zijn. formaldehydegehalte: klasse E1 volgens NBN EN 717-2/AC. Platen in vochtige binnenomgevingen zijn steeds van het type 2 (vochtige binnenomgeving). Zichtbaar blijvend hout is van schrijnwerkkwaliteit volgens STS en NBN EN 942. Het wordt geimpregneerd met een B-procédé (volgens STS ) of procédé C1 (volgens STS ) met een ATG (of gelijkwaardig) of het heeft een natuurlijke duurzaamheid van klasse III of hoger. Elke levering van behandeld hout is vergezeld van een behandelingsattest, opgesteld onder de verantwoordelijkheid van de firma die de behandeling heeft uitgevoerd en waaruit blijkt dat het aangewende product gehomologeerd is en dat gewerkt werd volgens een goedgekeurd procédé. Alle aangewende bevestigingsmiddelen moeten roestbestendig zijn. Het hout van het deurkozijn komt niet rechtstreeks in contact met het metselwerk. Het opspieën tussen de muur/latei en de dagstukken gebeurt met stukken massief hout of multiplex. De binnenkast wordt met ingefreesde schroeven stevig gemonteerd. Montageschuim mag worden gebruikt als versteviging ter hoogte van de hoeken, maar het wordt niet toegestaan om de deurkozijnen enkel en alleen vast te zetten met behulp van montageschuim. De diepte van de aanslag stemt overeen met de dikte van de deurvleugel verhoogd met 2-3 mm. De aanslagbreedte bedraagt min. 10 mm (deurbladen < 40 mm) en 15 mm (deurbladen >40 mm). De deurkozijnen worden voorzien van de nodige ophangingselementen en schootgaten voorzien van een metalen sluitplaat aangepast aan de kenmerken en positionering van de sloten. Het profiel van de deklijsten is aangepast aan de plaatsing van de ophangingsorganen van de deurvleugels. De binnenrand moet perfect gelijk aansluiten op het kozijn. De deklijsten worden in verstek gezaagd en d.m.v. (schiet)nagels onzichtbaar bevestigd. De kopzijde van de binnenkast wordt licht afgeschuind waardoor zij zodanig geplaatst kunnen worden dat enkel de buitenste randen in contact komen met het pleisterwerk. De dagstukken voor deuren met deklijsten zijn hiertoe 2 à 3 mm breder dan de afgewerkte muurdikte. De deklijsten houden een afstand van 1-2 mm van de vloerafwerking, waarbij de voegen na het schilderwerk met een elastische kit verzorgd en fijn afgelijnd worden afgedicht. De paumellen worden ingewerkt, uitgelijnd en met minimum minimum 3 schroeven per scharnierflank vastgezet. Ingefreesde schroefkoppen worden voorzien van houten stoppen en/of opgevuld met kneedbaar hout. Nagels worden ingedreven, en met de schietnagelgaatjes opgevuld en uitgeplamuurd met een zuivere lijnoliestopverf. Het geheel wordt opgeschuurd en schilderklaar afgewerkt deurkozijnen hout/massief FH st meeteenheid: per stuk meetcode: deurkozijn, inclusief schootgaten met een metalen dekplaatje en ophangingen aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Deurkozijnen en deklijsten vervaardigd uit massief hout. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 36

270 Specificaties Houtsoort: hardhout, volumemassa minimum 550 kg/m3 (bij een houtvochtgehalte van 15%) Profilering dagstukken blokdeuren met uitgefreesde sponning, minimale dikte binnenkast: 22 mm. De aanslag voor de deuren is 10 mm diep uitgefreesd uit de omkadering. Profiel deklijsten: zonder deklijsten, met dieptevoegen (type blokdeur) Deurafmetingen Deurbreedte(s): 830 mm (volgens aanduidingen op plan) Deurhoogte: 2115 mm Wanddikte(n): 100 / 150 mm (volgens muurdikten op plan) Afwerking: geschilderd overeenkomstig hoofdstuk 80 binnenschilderwerken d.m.v. 2-3 lagen op basis van polyurethaanhars volgens art Aanvullende specificaties De deuromlijstingen bestaande uit zijdelingse stijlen en bovenregel worden tot één geheel degelijk aan elkaar gelijmd en stevig bevestigd aan de muren, perfect pas en te lood, de vijsgaten opgestopt met tappen od. na het stellen van de kader worden de naden met het metselwerk/ wandafwerking afgekit met overschilderbare siliconen. Het deurblad ligt aan één zijde in hetzelfde vlak als de deuromlijsting. de scharnieren liggen bovenop het deurblad. Houten deurkozijnen volgens deurenlijst deurbladen - algemeen Levering en afhangen van de deurbladen, met inbegrip van de deurvleugels, sloten en sleutels, krukken en rozetten, roosters, evt. bovenpanelen, invulbeglazing en toebehoren,. Materialen De deurbladen laten toe de nodige uitsparingen te voorzien voor een stevige bevestiging van ophangings-, bedienings- en sluitingsorganen. De slotkant is gemerkt. Bij deuren voorzien van een deursluiter worden de bovenregels hiertoe verzwaard. Enkelvoudige draaideuren tot 2115 mm hoogte worden opgehangen met minimum 3 paumellen voor deurbladen tot 880 mm breedte en minimum 4 paumellen voor deurbladen > 880 mm breedte. Bekledingsplaten worden thermisch en onder hoge druk met het randhout, het binnenwerk en/of de massieve kernplaten verlijmd, d.m.v. een kunstharslijm ongevoelig voor vocht. Volgende fabricagegebreken hebben afkeuring tot gevolg: delaminatie of open voegen tussen de lagen of tussen twee stroken fineer van eenzelfde laag, overlappende lagen, uitgevoerde reparaties, blazen, ruw oppervlak, lijmpenetratie. De montage van de deurvleugels en hun toebehoren gebeurt volgens STS 53.1, de voorschriften van de fabrikant en aanwijzingen op de plannen en detailtekeningen. Voor het in fabricatie geven van de deuren legt de aannemer de nodige details ter goedkeuring voor aan de architect. De bijhorende ophangingsorganen volgens openingswijze stemmen overeen met de bepalingen van artikel De paumellen worden verdiept aangebracht en vastgezet met minstens 3 bijpassende schroeven in roestvast staal. De schootgaten zijn aangepast aan de afmetingen en de kenmerken van de sloten. De bevestiging van de krukken en rozetten is onzichtbaar deurbladen - hout met holle kern deurbladen - hout met holle kern/tubespaan FH st meeteenheid: per stuk Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 37

271 meetcode: deurbladen met inbegrip van het hang- en sluitwerk, eventuele beglazingen, aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Standaard leverbare vlakke deurbladen voor normaal gebruik. Ze zijn samengesteld uit spaanderplaat (densiteit >500 kg/m3) met holle luchtkanalen van maximaal 15 cm2, en gevat tussen bekledingsplaten uit oil-tempered hardboard, dikte min. 3 mm, densiteit > 750 kg/m3. Specificaties Type: stompe of sponningdeur (recht / pas- en arm geschaafd) Afwerking: duurzame kunstharslak, met kantenfolie, kleur wit De laklaag behoudt haar kwaliteit en satijnglans na contact met verdund zout- of zwavelzuur, bleekwater, huishoudelijke reinigingsproducten en vetten. Zij vertoont geen haarscheuren, barstjes of afschilfering na 10 cycli van bevochtiging en volkomen droging van de plaat. Afmetingen: breedtes volgens aanduidingen op plan dikte: 40 ( 2 mm) hoogte: 2115 breedte: 830 mm (per 50 mm) Aanvullende specificaties (te schrappen door ontwerper indien niet van toepassing) De deurbladen dragen het FSC- of PEFC-label en de leverancier is FSC of PEFC CoC geleverancierd. Deurspaties onderzijde: conform ventilatiedebiet EPB volgens NBN D Deurbladen cfr. deurenlijst hang- en sluitwerk - algemeen Levering en montage van alle hang- en sluitwerk. Alle noodzakelijke toebehoren voor de ophanging, het openen en sluiten en afwerking van de binnenschrijnwerkelementen zijn inbegrepen in de eenheidsprijzen van de deurkozijnen, deurbladen of deurgehelen. Ook als de expliciete beschrijving zou ontbreken in het bestek. Materialen Het hang- en sluitwerk beantwoordt aan de bepalingen van STS 53.1 Alle hang- en sluitwerk en hun bevestigingsmiddelen zijn roestbestendig, conform de eisen van NBN EN Hang- en sluitwerk - Bestandheid tegen corrosie - Eisen en beproevingsmethoden. Alle deurbeslag is zoveel mogelijk van gelijke vormgeving en kleur. Types en modellen worden vooraf ter goedkeuring voorgelegd aan het Bestuur. Volgens de montagevoorschriften van de fabrikant hang- en sluitwerk - scharnieren en paumellen hang- en sluitwerk scharnieren en paumellen/roestvast staal PM aard van de overeenkomst: Pro Memorie(PM). Inbegrepen in de eenheidsprijs van de deurkozijnen of deurgehelen. Alle opendraaiende deurvleugels worden voorzien van minimaal drie paumellen of fitsen. Samen voldoen zij in functie van het gewicht van de deurvleugels aan de eisen van NBN EN 947 Scharnierende of draaideuren - Bepaling van de weerstand tegen verticale belasting. Massieve deurbladen worden voorzien van 4 scharnieren waarvan 2 kort tegen de bovenzijde. Iedere scharnierflank wordt bevestigd met minimum 3 schroeven. Specificaties : roestvast staal 18/8 volgens DIN of AISI 304 Afwerking: mat geborsteld Type (conform NBN EN 947): Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 38

272 kogelpaumellen knoopdiameter min. 12 mm, met nylonring en stift in RVS (min. 8 mm) Aanvullende specificaties Voor de brandwerende deuren worden aangepaste paumellen voorzien conform geldend ATG. Paumellen voor alle deuren hang- en sluitwerk - deursloten hang- en sluitwerk deursloten/klaviersloten PM aard van de overeenkomst: Pro Memorie(PM). Inbegrepen in de prijs van de deurbladen. Klaviersloten volgens NBN EN Hang- en sluitwerk - Sloten en grendels - Mechanisch bediende sloten, grendels en sluitplaten - Eisen en beproevingsmethoden Specificaties Sluiting: dag- en nachtschoot uit vernikkeld messing of RVS Behuizing: universele insteekslotkast DM 50 uit gegalvaniseerd, en gelakt of gemoffeld staal, met afgeronde voorplaat uit RVS, dikte minimum 2 mm, Sluitplaat: roestvast staal Sleutels: geleverd met 3 sleutels per slotkast aan sleutelhanger met lokaalaanduiding. Aanvullende specificaties Deuren van badkamer en toilet worden voorzien van draaiknop vrij/bezet stand. De sluiting gebeurt met een gewone kruk (zoals de andere binnendeuren). De buitenrozet is voorzien van een rood-wit aanduiding en een noodontsluiting. Volgens deurenlijst hang- en sluitwerk deursloten/klaviersloten vrij/bezetgarnituur PM Aanvullende specificaties Deuren van badkamer en toilet worden voorzien van draaiknop vrij/bezet stand. De sluiting gebeurt met een gewone kruk (zoals de andere binnendeuren). De buitenrozet is voorzien van een rood-wit aanduiding en een noodontsluiting. Alle deuren naar wc s en volgens deurenlijst hang- en sluitwerk deursloten/veiligheidssloten PM aard van de overeenkomst: Pro Memorie(PM). Inbegrepen in de prijs van de deurbladen of de deurgehelen. Veiligheidssloten volgens NBN EN Hang- en sluitwerk - Sloten en grendels - Mechanisch bediende sloten, grendels en sluitplaten - Eisen en beproevingsmethoden Specificaties De sloten zijn van het inbouwtype met gesloten kast in antraciet epoxy gelakt staal van ±1,2 mm dikte. De voorplaat van 3 mm alsook de sluitplaat van min. 1,5 mm dikte, zijn in geborsteld roestvrij staal. De dagschieter wordt vervaardigd uit een stalen basisplaat met een afgeschuind massief vernikkeld deel uit messing terwijl de dubbeltoerige nachtschieter uit vernikkeld staal is. Ze zijn voorzien van een versterkte tuimelaar gelagerd in een zelfsmerende staalring, om axiale en radiale slijtage van tuimelaar en slotkast te voorkomen. De noot uit staal is driedelig en onderling verbonden. De twee buitenste delen worden constant onder spanning gehouden door Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 39

273 de contraveer, terwijl het binnenste gedeelte in directe verbinding staat met de dagschoot. Met deze constructie bekomt men een optimale stift/noot verbinding, bijzonder geschikt voor intensief gebruik. Met deze speciale constructie verkrijgt men een optimale stift/noot verbinding, en is het slot bijzonder geschikt voor intensief gebruik. De sloten zijn conform aan norm DIN18251-KLASSE 3 en voldoen aan brandtesten BENOR ATG RF 30 /60 volgens de norm DIN18251-KLASSE 3, Het slot ook aan de norm EN12400 Klasse 6 (norm voor gebruiksfrequentieklassen) : hierbij is de dagschoot op minimum cycli getest. Het slot voldoet tevens ook aan de norm EN : Klasse 2 (norm voor bewegingskracht) : hierbij is het slot getest op een maximale bewegingskracht van 50 N. De twee veren, op tuimelaar en dagschoot werkend, zorgen voor een perfecte horizontale ligging van de krukken. De dagschoot is zijdelings geleid. De verschillende types van sloten, met uitzondering van de nachtsloten met vierkantsleutel, hebben dezelfde afmetingen van kast, voor- en sluitplaat zodanig dat men elk type zonder aanpassing van het deurblad kan veranderen. De sloten zijn doorboord voor de doorgaande bevestigingsschroeven van de platen en de rozetten die het geheel met elkaar verbinden. Deuren met een deursluiter worden uitgerust met sloten voorzien van een fluisterschoot (= driedelige dagschieter), welke een vlotte en geluidloze sluiting van de deur garandeert. cilinders en sleutels dienen volgende kenmerken te bezitten : van een gekend en courant beschikbaar merk dat de nalevering van de bijkomende sleutels en cilinders steeds kan garanderen europrofielcilinder uit messing MS58, mat vernikkeld de cilinder heeft 8 verborgen radiaalstiften en 5 dmv veren gestuurde verticale stiften, waarvan de eerste van gehard staal is, de trapsprongen zijn zo gerangschikt dat door slijtage veroorzaakte verwisselingen van slotbedieningsinstellingen worden voorkomen het sleutelkanaalprofiel wordt beschermd door meervoudige paracentrische profielen, de middellijn wordt veelvuldig geraakt of overschreden, de blokkeervlakken zijn duidelijk gedifferentieerd op die manier zijn door slijtage veroorzaakte verwisselingen van slotbedieningsinstellingen uitgesloten alle veren zijn uit fosforbrons vervaardigd alle buitendeuren worden voorzien van een cilinder met inboorbeveiliging van cilinderlichaam en cilinderkern door 4 geharde stalen stiften per sluitzijde basisprofilering in het midden van de cilinderkern met constante overlapping van het centraal basisprofiel standaard lengte 60mm, verlengingen per mm volgens deurdikte de cilinders zijn waar nodig verlengd om te kunnen aansluiten met de rozetten of ander veiligheidsdeurbeslag, de cilinders zullen niet uit de afdekplaat mogen steken (inbraakbeveiliging), de plaatsing gebeurt steeds met inwerking van veiligheidsrosas, inbegrepen in de prijs volgens de besprekingen met de bouwheer en de architect en volgens de aard van het betreffende schrijnwerk kan gekozen worden voor verschillende types van cilinders : dubbele profielcilinder, halve profielcilinder (eventueel met verstelbare nok), profielcilinder met knop, schroefcilinders (voor rechtstreekse inbouw zonder slotkast in hout; kunststof of metalen deurtjes), hangsloten, enz. het bepalen van het juiste type en het opmeten van de juiste lengte van de te leveren cilinders valt onder de verantwoordelijkheid van de aannemer de aannemer is er toe gehouden hieromtrent de juiste gegevens te verzamelen en door te geven aan de fabrikant van de cilinders sleutels aan te leveren conform sleutelplan (min. 3 per cilinder) de sleutels en de sleutelpinnen zijn van nieuwe zilver om voortijdige slijtage te voorkomen de originele blanco cilindersleutels worden NIET aan de handel geleverd sleutelsysteem of individuele cilinder worden geleverd met eigendomscertificaat en volmachtkaarten voor nabestellingen cilinder en sleutels dragen het nummer van de combinatie en/of een codenummer (opgegeven door de bouwheer) om een vlotte nalevering van originele sleutels en cilinders te waarborgen algemeen : in elk geval moet het systeem x aantal jaren gegarandeerd niet vrijgegeven worden, bijbestelling van sleutels moet binnen de week bij de licentiehouder zijn, de cilinder kan niet verwijderd worden zonder het gebruik van een sleutel Asafstand 72 mm (78 mm voor wc sloten) Basis doornmaat 55 mm Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 40

274 Tuimelaar 8 mm vierkant Afgeronde voorplaat 24 x 235 x 3mm stompe deuren Sluiting: minimum dag- en nachtschoot Behuizing: gesloten kast DM 60 vervaardigd uit gebichromateerd staal van minimum 1,5 / 2 mm dikte, met afgeronde / rechte voorplaat uit gelakt staal / RVS, dikte minimum 3 / mm en voorzien van een gelagerde klemtuimelaar Sluitplaat: regelbare vlakke zamac-inox sluitplaat aangepast aan het aantal sluitpunten, met een dikte van minimum 3 mm. Schoten en tuimelaars: vernikkeld gepolijst staal Veiligheidscilinder: vernikkeld messing, europrofiel 17 mm conform NBN EN 1303, voorzien van een inboorbeveiliging d.m.v. hardmetalen stiften in cilinderhuis en kern. Keurmerk cilinders: SKG**, Belgisch I3 Sleutels: volgens sleutelplan Aanvullende specificaties De sleutels passen in een sleutelplan. Dit wordt besproken met het Bestuur. De gevraagde sleutelcombinaties zullen uiterlijk 3 maanden voor de oplevering ter goedkeuring voorgelegd worden. Cilinders te voorzien met veiligheidsfunctie, ook wanneer de sleutel binnen op het slot geplaatst is, kan de deur van buitenaf ontgrendeld worden met de loper. volgens voorschriften fabrikant Aanvullende uitvoeringsvoorschriften Brandwerende deur : wanneer de sloten door de plaatser worden gemonteerd moet vooraf het bijgeleverd schuimvormend product in de slotgatopening worden aangebracht. Veiligheidssloten op alle deuren en volgens deurenlijst hang- en sluitwerk - deurkrukken hang- en sluitwerk deurkrukken/rvs PM aard van de overeenkomst: Pro Memorie(PM). Inbegrepen in de prijs van de deurbladen of de deurgehelen. De deurkrukken beantwoorden aan de duurzaamheidseisen van NBN EN Hang- en sluitwerk - Deurklinken en -knoppen - Eisen en beproevingsmethoden. Een doorgaande stift verbindt de twee krukhelften. Na montage van de krukken en rozetten op de deur ontstaat een stevige draaibare lagering. Specificaties : geborsteld roestvast staal 18/8 en 18/10 volgens DIN of AISI 304 Secties : buisvormig, sectie circa 18 à 20 mm Vorm : zonder terugplooi (L-vormig), een versie met terugplooi dient eveneens aangeboden te worden en zal voorzien worden waar gewenst door de bouwheer. Afwerking: geborsteld Montage : met afdekplaatjes Krukstift : aangepast aan de slotkast, dikte van het deurblad en de rozetten Type afdekplaat : afzonderlijke rozetten met onzichtbare bevestiging. Afhankelijk van het voorziene slot zullen de sleutelplaatjes voorzien zijn voor : gewoon sleutelgat / profielcilinder / elektrisch slot / blind (zonder opening). Referentie zonder terugplooi : (afbeelding enkel richtinggevend voor vormgeving) Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 41

275 Aanvullende specificaties Classificatiesleutel DIN EN 1906: - Gebruikerscategorie: klasse 4 - Duurzaamheid: klasse 7 - Gewicht van de deur: geen classificatie vastgelegd - Brandwerendheid: klasse 0 - Veiligheid: klasse 1 - Corrosiebestendigheid: klasse 4 Aanvullende specificaties De rozetten hebben een stalen binnenkern met zelfstellende onderhoudsvrije glijlager met vetvulling, slotrozetten in zelfde uitvoering. De rozetten en sleutelplaatjes worden dwars door deur en slot, die hiervoor voorzien zijn van de nodige openingen, aan elkaar bevestigd. Sanitaire deuren zijn voorzien van een vrij - bezet garnituur in combinatie met de dagschoot, zelfde materiaal als de deurkrukken, vrij en bezet sloten. De deurbladen van schuifdeuren worden uitgerust met ingewerkte schelpjes in hetzelfde materiaal en dezelfde afwerking als de krukken van de standaard binnendeuren. Montage volgens de voorschriften van de fabrikant. Opstelhoogte: standaard 105 cm. Volgens deurenlijst hang- en sluitwerk vaste handgrepen PM aard van de overeenkomst: Pro Memorie(PM). Inbegrepen in de prijs van de deurbladen of de deurgehelen. De handgrepen zijn geschikt voor enkelzijdige onzichtbare bevestiging, d.m.v. schroeven die een degelijke en inbraakbestendige bevestiging garanderen. Specificaties Model en materiaal: Deurknop o : roestvast staal, geborsteld o Vorm: bolvormig zonder roset o Diameter: circa 40 à 50 mm Grepen zijn uit eenzelfde gamma van de fabrikant van de raam-en deurkrukken Volgens de montagevoorschriften van de fabrikant. De opstelling mag de goede ergonomische bediening van het sleutelslot niet hinderen. De hand mag bij het dichttrekken van de deur geen contact kunnen maken met de vaste deurstijl. Volgens deurlijst hang- en sluitwerk deurdrangers opbouw enkel PM Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 42

276 meeteenheid: per stuk aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) De deurdrangers beantwoorden aan NBN EN Hang- en sluitwerk - Deurdrangers - Eisen en beproevingsmethoden. Zij zijn regelbaar en aangepast aan de verschillende belastingen gesteld aan de deuren in functie van de categorie en type van de deuren, de massa van de deurvleugels die de deurgehelen samenstellen. de deurbreedte. De aannemer legt vooraf een technische documentatie ter goedkeuring voor aan de architect. Specificaties Type : deursluiter met glijarm, opbouw. : inox, afwerking zilverkleur. Multifunctioneel hydraulisch gedempte systeemdeursluiter met universele glijarm en met een afnemende openingsweerstand door een asymmetrisch hartvormige nokkenas. Het drangerhuis is van gietijzer. De deurdranger, met CE-markering en getest volgens de Europese Norm EN 1154, is gehouden in een vooraf op de deur gemonteerde console met een universeel schroefgatenpatroon. De bevestiging is onzichtbaar door het gebruik van een aluminium afdekkap in één stuk met inliggende eindkappen. De afdekkap en eindkappen hebben een hoogwaardig design en worden gekenmerkt door een kubistische vormgeving met strakke lijnen. De balkvormige deurdranger - met afmetingen 60 x 53 x 275 mm voor EN 2-5 en 71 x 62 x 285 mm voor EN is zonder demontage DIN L en DIN R bruikbaar. De sluitkracht is traploos instelbaar en in functie van de toepassing en deurbreedte. Voor buitendeuren minimum EN 6, voor binnendeuren minimum EN 4. EN 2-5 voor een deurbreedte tot 1250 mm en EN 5-7 voor een deurbreedte tot max mm (EN 7). De sluitsnelheid is onafhankelijk van temperatuurschommelingen en is traploos regelbaar van 180 tot 0, terwijl de regelbare eindslag van 7 tot 0 de deur in het slot duwt. De deurdranger heeft een standaard instelbare sluitvertraging tussen de 120 en 70 waardoor de deur langzamer dichtgaat om de doorgangstijd te vergroten. Door de standaard instelbare openingsdemping wordt de beweging van een krachtig opengeworpen, of door de wind openvliegende deur opgevangen. Wand en deur worden op deze wijze tegen beschadiging beschermd. De eindslag is instelbaar via de stelarm, de openingsweerstand is afnemend. De sluitkracht is volgens het gewicht van de deur en regelbaar in functie van de deurbreedte, zodat de sluitkracht met 10% vermeerderd of verminderd kan worden. Aanvullende specificaties Voor de plaatsing van de deurdrangers wordt steeds geopteerd voor de minst zichtbare zijde in overleg met de ontwerper (gewoonlijk is dit een plaatsing in de lokalen). Kozijndorpelmontage wordt voorzien. De aannemer houdt rekening met het feit dat het deurkader slechts 30mm breed is en er dus een extra steunplaatje voorzien moet worden om de deursluiter te bevestigen eveneens af te werken in dezelfde kleur als het deurkader. De deursluiter is voorzien van een hydraulische buffer ter voorkoming van het bruusk opengooien of openwaaien. De deursluiters voor dubbele deuren zijn voorzien van een sluitvolgregelaar met universele opbouwdeurselector met telescopische verende buffer. De deursluiter is voorzien van een vastzetarm, instelbaar voor elke openingshoek. Deurdrangers voor binnendeuren volgens deurenlijst toebehoren - algemeen Het bestek beschrijft de te voorziene toebehoren en waar deze voorzien moeten worden. Bij twijfel pleegt de schrijnwerker voor plaatsing overleg met de ontwerper. Hij kan zich achteraf niet beroepen op eventuele onduidelijkheden in het bestek. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 43

277 toebehoren - deurroosters toebehoren deurroosters/inbouw PM meeteenheid: Pro Memorie, inbegrepen in betreffende deur-/wandgehelen, zie tevens lot HVAC in dossier technieken Inbouwroosters samengesteld uit twee over elkaar schuivende helften (tegenkader) geschikt voor deurbladen van 30 tot 50 mm. De aannemer legt het type rooster ter goedkeuring voor, samen met de technische fiche m.b.t. luchtdoorlaat. Specificaties Type: ingebouwde V-lamellen zonder doorkijk : aluminium volgens EN AW-6060 of EN AW-6063 (gemoffeld 60 µm, kleur RAL naar keuze) Inbouwmaat: volgens vereiste ventilatiedebiet doorstroomopening Minimale luchtdoorlaat volgens NBN EN bij 2 Pa: minimum 25 m3/h Alle bevestigingselementen, beugels, vijzen, haken, zijn roestbestendig. Aanvullende specificaties Brandweerstand: minimum EI 30 / EI 60 volgens NBN EN Volgens de montagevoorschriften van de fabrikant. De uitsparing wordt centraal gepositioneerd circa 15 cm boven vloerniveau. Het algemeen principe is dat alle doorvoerroosters in de wanden en/of de plafond en/of via een spleet onder de binnendeuren voorzien worden. Enkel wanneer dit niet anders mogelijk is kan een deurrooster toegepast worden. Dit dient echter steeds ter goedkeuring voorgelegd worden aan het bestuur toebehoren - deurstoppen FH st meeteenheid: stuk aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Deurstoppen met een verdoken bevestiging. Model voor te leggen aan het Bestuur. Specificaties Type: vloerbuffer / wandbuffer. Wandbuffers zullen steeds de voorkeur wegdragen, slechts waar deze niet toegepast kunnen worden kunnen vloerbuffers voorzien worden. Diameter: circa 30 mm : hoogwaardig kunststof (rond) / RVS-basis met ingewerkte stootbuffer Kleur rubber: meerdere kleuren aan te bieden ifv situatie en toepassing (wit, grijs, zwart) De deurstoppen worden zo aangebracht dat zij kunnen weerstaan aan de normale belastingen uitgeoefend door de deurvleugels en geen hinder vormen voor het gebruik van de lokalen. Montage volgens voorschriften van de fabrikant met roesvaste bevestigingsmiddelen. Bij vastzetting in de vloer of wand moet erover gewaakt worden dat geen ingewerkte leidingen geraakt worden. Alle binnendeuren die opendraaien tegen een kastgeheel of wand. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 44

278 55. BINNENTRAPPEN EN LEUNINGEN binnentrappen en leuningen algemeen Alle leveringen en werken voor de realisatie van de binnentrapelementen tot een afgewerkt geheel, d.w.z. het geheel van de samenstellende delen, met inbegrip van de bijhorende bordessen, randafwerkingen, leuningen, borstweringen, handgrepen, e.d. De werken omvatten: het opmeten van de juiste afmetingen ter plaatse, en de eventueel vereiste aanpassingen van te prefabriceren elementen aan de werkelijke afmetingen,...; de controle en voorbereiding van de steunen, akoestische oplegvoorzieningen, ; de fabricatie op maat, het transport en de montage van de trapelementen, treden, leuningen, borstweringen, bordessen,, inclusief bevestigings- en oplegmiddelen, chemische ankers, het uitvoeren van de koppelingen, de eventuele constructieve voegen, de randafwerkingen, aansluitingen met de omringende vloer- en wandafwerkingen; het verwijderen van vlekken van mortel- of lijmsporen, het reinigen van de treden, het nemen van de nodige maatregelen om de trap na plaatsing te beschermen tegen beschadiging en bevuiling voor de duur van de verdere bouwwerkzaamheden (last van de algemene aanneming). Materialen STABILITEIT - BELASTING De bepalingen van NBN EN ANB (belastingen tengevolge van het eigengewicht en opgelegde belastingen voor gebouwen) zijn van toepassing op de uit te voeren trapgehelen. De bepalingen van NBN B zijn van toepassing op de samenstellende delen van de borstweringen en hun bevestigingen. BESCHERMINGSMAATREGELEN De trappen en onderdelen worden zoveel mogelijk geprefabriceerd in de werkplaats en in één keer op de werf gebracht. Bij het transport worden de nodige voorzorgen genomen om iedere beschadiging van het gebouw, geprefabriceerde trappen en/of onderdelen te voorkomen. Zij worden onmiddellijk opgeslagen op een geventileerde en beschermde plaats. STUDIES WERKTEKENINGEN OPLEG EN VERANKERING De trappen als geheel van samenstellende delen worden uitgevoerd volgens de plannen en doorsneden en/of de bijgevoegde detailtekeningen. Indien het aanbestedingsdossier geen specifieke detailtekeningen bevat, zijn de aangegeven trapvorm en basisafmetingen louter richtinggevend. De aannemer is verplicht ter plaatse de afmetingen te controleren en na te gaan of de trappen en/of onderdelen kunnen worden uitgevoerd volgens de voorgelegde plannen. Indien dit onmogelijk blijkt, brengt hij de architect hiervan zo snel mogelijk op de hoogte. De nodige werktekeningen worden aan de architect ter goedkeuring voorgelegd. De plaatser zal conform de voorschriften van het bestek en referentiedocumenten voor goed vakmanschap, zelf instaan voor een ergonomische stapmodulus en het correct verdrijven van de treden. Bij bordestrappen wordt gezorgd dat de handgreep een vloeiende lijn kan vormen. Trappen worden zoveel mogelijk (akoestisch) opgelegd op de bordessen, verankering aan woningscheidende wanden moet worden vermeden. De steunpunten en eventuele verankeringselementen worden in samenspraak tussen architect, stabiliteitsingenieur, aannemer en fabrikant bepaald. De plaatser stelt de uitvoeringsplannen op, die voorafgaandelijk ter goedkeuring moeten worden voorgelegd aan de architect. STAPMODULUS - VERDRIJVEN VAN TREDEN - VRIJE HOOGTE Bij het uitwerken van trappen moet rekening worden gehouden met de elementaire principes van de stapmodulus (M=570 tot 630) en dit volgens de formule M=2H+A, waarin A staat voor de aantrede en H voor de optrede. In woningen zijn aantredes kleiner dan 22 cm niet aanvaardbaar (behalve voor zolder- of keldertrappen). Het verdrijven van trappen moet gebeuren volgens de gangbare verdrijvingsmethoden zoals vermeld in TV (bv. de harmonische verdrijving of de verdrijving in het oneindige) De vrije hoogte tussen de trap(neuzen) en plafond moet minstens 220 cm bedragen. Indien deze vrije hoogte niet kan worden bereikt, brengt de aannemer de architect hiervan zo snel mogelijk op de hoogte te brengen. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 45

279 VLUCHTTRAPPEN De nuttige breedte is minstens 80 cm en bereikt minstens de vereiste nuttige breedte berekend volgens de technische bijlage 1 van het KB van 07/07/1994. Aantrede: minimaal 20 cm Optrede: maximaal 18 cm De vrije hoogte bedraagt volgens KB van 07/07/1994 op elk punt minstens 200 cm. TOEGANKELIJKHEID Trappen die vallen onder het toepassingsgebied van de Vlaamse Verordening Toegankelijkheid moeten voldoen aan de normen van art. 20: Vrije doorgangsbreedte van de trap na afwerking van de eventuele wanden en tussen de leuningen, bedraagt minimaal 100 cm, vrij van obstakels. Maximum om de 17 treden moet een tussenbordes van min. 100 cm diep voorzien worden. Alle treden moeten over een zo gelijkvormig mogelijke op- en aantrede beschikken: o optrede (H) is max. 18 cm o aantrede (A) is min. 23 cm o 2H+A=600+/-30 mm Aan beide zijden van de trap moet een trapleuning worden voorzien. De trapleuningen moeten doorlopen ter hoogte van tussenbordessen. Voor het begin en aan het einde van de trap moet de trapleuning minstens 40 cm horizontaal verder lopen. Als de leuning in het ijle stopt, moet ze worden afgerond naar de grond of naar de wand. Keuring Alle aantreden moeten op de looplijnen gelijk zijn en volgens de regels van de kunst uitgevoerd. De maximale afwijking bedraagt 5 mm. De hoogte van alle optreden moet gelijk zijn om risico op vallen te voorkomen. Als er een maatafwijking is, moet deze opgevangen worden in de onderste trede met een maximum afwijking van 5 mm, tussen de andere treden mag de onderlinge maatafwijking nergens groter zijn dan 2 mm. De trappen mogen niet kraken bij het belopen. Alle nodige voorzieningen hiervoor worden op esthetische wijze getroffen volgens de regels van de kunst tot het kraken verholpen is (kraaklatten, akoestische opleg, ) trappen algemeen trappen hout Materialen ALGEMEEN De volgende normen en richtlijnen zijn van toepassing: TV 198 Houten trappen STS 04.1 Hout en plaatmaterialen op basis van hout: Structuurhout STS 04.2 Hout en plaatmaterialen op basis van hout: Schrijnwerkhout NBN EN 942 Hout in timmerwerk Algemene eisen De trapbomen en treden van de trap voldoen aan STS Schrijnwerkhout. De kenmerken en toelaatbare gebreken stemmen overeen met de bepalingen van STS BEHANDELING VAN HET HOUT Alle hout wordt geimpregneerd met een procédé B (STS ) of procédé C1 (STS ) met technische goedkeuring. Alle hout draagt het FSC of PEFC-label en de leverancier is FSC of PEFC CoC gecertificeerd. Voor de aanvoer op de werf worden de trapelementen verplicht voorzien van een grondlaag. De uitvoering gebeurt volgens de bepalingen van TV 198. De trappen worden geprefabriceerd in het atelier onder gunstige hygrothermische omstandigheden, zoals beschreven in TV 198. De montage van (houten) trappen mag pas worden aangevat op het ogenblik dat de hygrothermische omstandigheden gunstig zijn volgens STS en TV 198, t.t.z. in een droog gebouw met een temperatuur tussen 15 C en 25 C en vochtigheidsgraad tussen 40 tot 70% Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 46

280 R.V. De architect en plaatser van de trap oordelen in gezamenlijk overleg wanneer de plaatsingsvoorwaarden gunstig zijn. Voor de plaatsing worden alle zichtbare delen van de trap vlak geschaafd en glad opgeschuurd. De hoogte van de trapbomen is afhankelijk van de afmetingen van de in te werken treden. De afstand, tussen de hoekpunten van de treden en de respectievelijke boven- en onderkant van de boom, moet loodrecht gemeten op de helling van de trap, minstens mm te bedragen. Bij gesloten trappen mogen de bomen onderaan wel in hetzelfde vlak liggen als de uiterste onderkant van de treden. Rechte trapbomen worden steeds uit één stuk gemaakt. Indien dit niet mogelijk is, worden de stukken in de breedte met tand en groef met vingerlas vergaard en gelijmd, of uitgevoerd in gelijmd-gelamelleerd hout. De treden worden minstens mm ingenest in de trap- of keepbomen. Hierbij worden ze aan de uiteinden iets afgeschuind om in de bomen ingepast te worden. De trapneuzen hebben een gelijkmatige uitsprong van 30 tot 50 mm t.o.v. de voorkant van de tegentreden. Trapneuzen worden licht afgerond of geprofileerd volgens detailtekening. De eventuele tegentreden worden in de bomen ingenest op een diepte van 10 à 12 mm. Ze worden aan de uiteinden iets afgeschuind om in de bomen ingepast te worden. In het ondervlak van de treden wordt een groef uitgefreesd voor de tegentreden, met een diepte van minimum 10 mm. De eventuele bordesconstructie en bordesplinten worden gemaakt uit dezelfde houtsoort als deze van de trapconstructie. De dimensionering van de trapleuningen beantwoordt aan de bepalingen van NBN B Onder- en randafwerking: ter hoogte van de aansluiting van bordessen met de plafondbekleding en aan overlopen worden de zichtbare vloerranden afgewerkt met een vlakke randplank (of leiwang), geschaafd tot minimum 18 mm dikte en volgens detailtekening, voorzien van een rechte of geprofileerde lijst. tegen muren of wanneer de onderkanten van de trappen en bordessen bekleed worden, zijn geprofileerde aansluitlatten te plaatsen als randafwerking. Deze latten worden genageld. Keuring Het gebruik van kit of eender welke voegmassa, hars, voor het verbergen van gebreken is verboden. Beschadigde elementen worden integraal vervangen. Stukken die in één trapgeheel verwerkt worden, vertonen geen kleurverschillen. Volgende houtgebreken hebben afkeuring tot gevolg: rot, onregelmatigheden in de houtstructuur, sporen van vroegere insectenaantasting, verkleuring en strepen, schorsingsluitsels en harsgallen, losse kwasten, gaten, spleten tussen de vezels. Volgende fabricagegebreken hebben afkeuring tot gevolg: kraken van de treden, open voegen tussen twee stroken, overlappende lagen, uitgevoerde reparaties, blazen, ruw oppervlak, lijmpenetratie,. Elke beschadiging is door en op kosten van de aannemer te herstellen trappen hout/verdreven treden FH st Houten trap met verdreven treden. De werken omvatten de volledige trapconstructie, incl. de leuning, eventuele bordessen en de afwerking. meeteenheid: per stuk meetcode: per verdieping, tussenbordessen, leuningen en randafwerkingen inbegrepen aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Specificaties Houtsoort: Vervaardigd uit massief hardhout: koto (580 kg/m3) of gelijkaardig naar beeld en duurzaamheid. Voor plaatsing worden alle houtvlakken tegen insectenaantastng beschermd met een procédé B (volgens STS04.32) of een procédé C1 (volgens STS 04.33). Afmetingen: aantrede A: minimaal 220 / mm, maximaal 250 /... mm optrede H: minimaal 175 /... mm, maximaal 190 / mm afmetingen neustrede N: minimum 0 mm. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 47

281 Type: ingefreesde trapbomen met open treden Trapbomen: dikte geschaafd minimum 40 mm, hoogte minimum 250 / mm Traptreden: dikte geschaafd minimum 40 mm Ingewerkte stukken: welstukken / kuipstukken / Trappalen: niet voorzien Afwerking: gevernist d.m.v. 3 lagen vernis op basis van op basis van acrylurethaanhars volgens art Aanvullende specificaties (te schrappen door ontwerper indien niet van toepassing) Trapleuning: bestaande uit ingewerkte vierkante, met een minimale sectie spijlen, gelijkmatig verdeeld met een tussenafstand van maximaal 11 cm en voorzien van een handgreep uit hout (volgens art ) Handgreep: uit hout (volgens art ) Bekleding onderzijde van trap (en bordessen): In eenzelfde houtsoort in het zicht, zorgvuldige afwerkingen freesgaten, knoppen,.. Uitbekleding vrije bordesranden: d.m.v. uitbepleistering / De bovenste trede van elke trapsteek heeft een aangepaste breedte. In geval de vloer van het bordes of overloop uit hout is, wordt een sponning geschaafd in de achterrand van de trede. Overeenkomstig EN Eisen voor het vaststellen van de conformiteit van constructieve onderdelen en EN Technische eisen voor staalconstructies. De constructeur beschikt hiertoe over een FPC-systeem (CE-markering). Maatvoering volgens TV 198 en de aanduidingen op plan en detailtekeningen. De hoektreden moeten zoveel mogelijk verbonden worden met beide trapbomen. Keepbomen of het principe van uitgezaagde wangen waarop de treden rusten mogen niet toegepast worden. Binnentrappen in de verschillende wooneenheden borstweringen algemeen Levering en plaatsing van de binnenborstweringen, te voorzien rond trapgaten, bordessen, vides, gaanderijen, met inbegrip van de dragers, leiwangen, vulelementen, bevestigingsmiddelen,. en uitvoering De borstweringen moeten voldoen aan de norm NBN B 'Borstwering van gebouwen'. Alle stukken worden geprofileerd en vervaardigd volgens bijgevoegde detailtekeningen en/of goedgekeurde werktekeningen. De werktekeningen worden ter goedkeuring voorgelegd. Keuring Toelaatbare afwijkingen van de uitvoeringspositie voor leuningen en borstweringen: beschermingshoogte: -15 mm ruimte tussen onderste elementen: + 10 mm ruimte tussen tredeneus en onderste element van de trapleuning: + 10 mm. ruimte tussen trapboom en onderste element van de trapleuning: + 10 mm ruimte tussen verticale spijlen: +/- 3 mm ruimte tussen horizontale elementen: +/- 3 mm uitsteek van de borstwering: + 10 mm uitsteek van de trapleuning: + 10 mm ruimte tussen elementen parallel aan de helling: +/- 3 mm borstweringen hout FH m Op maat vervaardigde en/of modulair samengestelde borstweringen uit hout. meeteenheid: per lopende meter meetcode: netto uit te voeren lengte inclusief bevestigingen. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 48

282 Specificaties Houtsoort: hardhout (volumemassa min. 650 kg/m3) eenzelfde als hout traptreden, koto massief of gelijkwaardig naar beeld en kwaliteit. Houtbescherming: procédé B (volgens STS ) of procédé C1 (volgens STS ) Alle hout draagt het FSC- of PEFC-label en de leverancier is FSC of PEFC CoC gecertificeerd. Opvatting: borstwering met verticale spijlen, tussenafstand maximaal 110 mm: o vorm spijlen: vierkant o sectie spijlen: 35x35 mm o handgreep: sober ergonomisch profiel, model voor te leggen Beschermingshoogte (leuning inbegrepen): min.90 cm (tussen neus trede en bovenlak leuning) en min 110 thv. overlopen/ cm, t.o.v. vloerniveau, hetzij conform volgens NBN B Afwerking: gevernist overeenkomstig hoofdstuk 80 binnenschilderwerken d.m.v. 2-3 lagen vernis op basis van acrylurethaanhars, volgens art Trapleuningen binnentrappen handgrepen algemeen Levering en plaatsing van handgrepen op de leuning of tegen de muurzijde van trappen, op de borstweringen, tegen de muurzijde van trappen, spijlenhekwerken, e.d.. Materialen Op maat vervaardigde of modulair samengestelde handgrepen uit rechte en gebogen stukken. De handgrepen en hun bevestigingen moeten voldoen aan de bepalingen van NBN B 'Borstwering van gebouwen'. Ze zijn ergonomisch geprofileerd. Ze zijn glad afgewerkt en vrij van scherpe hoeken in het verloop. Alle houten elementen dragen het FSC of PEFC-label en de leverancier is FSC of PEFC CoC gecertificeerd. Opstelling volgens aanduidingen op plan en/of detailtekeningen. Voor het definitief vastzetten, worden de handgrepen gelijnd, op hoogte en in het lood gesteld handgrepen hout PM aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM) Inbegrepen in de prijs van de borstweringen en/of het trapgeheel. Specificaties Vorm: muurhandgreep uit rechte / afgeschuinde houten stukken, van eerste keuze. Ter voorlegging aan architect. Uitwendig profiel: rond, diameter 40 mm Houtsoort: idem houten trap (zie art ) Houtbescherming: procédé B (volgens STS ) of procédé C1 (volgens STS ) Afwerking: gevernist overeenkomstig hoofdstuk 80 binnenschilderwerken d.m.v. idem houten trap (zie art ) Verbinding van de leuning: in verstek haaks op elkaar. Bevestiging: met tussenblokjes minimaal per meter stevig aan de muur verankerd Minimale afstand tussen de muur en de handgreep: minimum 50 / mm Hangrepen voor de binnentrappen waar nodig. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 49

283 56. VAST BINNENMEUBILAIR vast binnenmeubilair - algemeen Alle leveringen en werken voor de realisatie van het te voorziene vast meubilair en/of andere vaste uitrustingselementen, tot een afgewerkt geheel. De werken omvatten: de controle m.b.t. technische aansluitpunten (water, gas, elektriciteit), de opmeting van de juiste afmetingen en eventuele aanpassing van de elementen aan de werkelijke afmetingen; de voorbereiding, het uitwerken van uitvoeringdetails volgens de aanwijzingen op de detaiplannen en volgens bestek; de prefabricatie in de werkplaats van de nodige meubelmodules en uitrustingselementen; de opstelling, montage, bevestiging en afregeling van alle elementen en hun toebehoren, de aansluiting van voorziene toestellen en kranen opgenomen in de posten 61, 62 en 68. het opkitten van de aansluitvoegen tussen de schrijnwerkelementen, wanden en plafonds; het verwijderen van alle afval, het ontdoen van klevers, bescherming van de werken, en reiniging voor de voorlopige oplevering,... Materialen De prestaties, veiligheidseisen en beproevingswijzen, waaraan inbouwkasten, tabletten en werkbladen moeten voldoen, stemmen overeen met NBN EN Woon- en keukenmeubelen Opslageenheden en werkbladen Veiligheidseisen en beproevingsmethoden. Zichtbaar blijvende zijwanden worden afgewerkt zoals de kastfronten. Houten plaatmaterialen beantwoorden aan STS Zij beschikken over een CE-markering en dragen het FSC- of PEFC-label en de leverancier is FSC of PEFC CoC gecertificeerd. Formaldehydegehalte: klasse E1 volgens NBN EN 717-2/AC. Platen in vochtige binnenomgevingen zijn steeds van het type 2 (vochtige binnenomgeving). Timmerhout voor afkastingen voldoet aan STS Het hout moet droog en maatvast zijn bij de plaatsing. Zichtbaar blijvend hout is van schrijnwerkkwaliteit volgens STS en wordt geimpregneerd met een B-procédé (volgens STS ) of procédé C1 (volgens STS ) met een doorlopende technische goedkeuring, hetzij heeft een natuurlijke duurzaamheid van klasse III of hoger. Het hout moet droog en maatvast zijn bij de plaatsing. Metalen componenten van het vast meubilair en de inrichting zijn roestbestendig en beantwoorden aan de voorschriften van STS 36 (deel II, 06.74). Schroefkoppen zijn enkel toegestaan binnen de kastelementen, zij worden ingefreesd en voorzien van kunststof afdekkapjes in de kleur van het corpus. Nagels worden ingedreven en opgestopt met zuivere lijnoliestopverf of kneedbaar hout. De nodige documentatie, stalen van plaatmaterialen, beslag en toebehoren worden voorafgaandelijk ter goedkeuring voorgelegd aan het Bestuur. Wanneer twijfel bestaat omtrent de juiste keuzes, wordt vooraf het advies van de architect ingewonnen. Met de eigenlijke plaatsing van vast binnenmeubilair mag pas worden begonnen op het ogenblik dat de ontwerper en de aannemer, na gezamenlijk overleg, oordelen dat de plaatsingsvoorwaarden gunstig zijn, d.w.z. in een droog en gesloten gebouw, met een temperatuur begrepen tussen 15 en 25 C en een relatieve vochtigheid tussen 40 en 70 % R.V. Het inbouwmeubilair mag in geen geval geplaatst worden indien de omstandigheden van die aard zijn dat zij onomkeerbare effecten (opzwellen, kromtrekken of krimpen van het schrijnwerk) tot gevolg kunnen hebben. De kastelementen sluiten verzorgd aan op de constructies, er wordt hierbij rekening gehouden met de uitbekleding van leidingkokers die eventueel moeten worden geïntegreerd en afgewerkt. De aansluitingsvoegen t.o.v. wandafwerking en kastelementen, alsook de voegen tussen sokkel en bevloering worden opgespoten met een elastische kit op basis van niet zuurhoudend, schimmelwerende sanitaire siliconen. Ze polymeriseren volledig, zijn krimpvrij en bestand tegen reinigings- en oplosmiddelen. Kleur: te bepalen door de ontwerper. Keuring Randaansluitingen van het inbouwmeubilair of plaatafwerkingen met omgevende bouwdelen vormen een afgelijnd en zuiver afgewerkt geheel. Kastfronten worden recht afgehangen, met regelmatige tussenvoegen. Alle ophang- en sluitingsmechanismen functioneren zonder haperen. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 50

284 De oppervlakteafwerking van plaatafwerkingen, tabletten, werkbladen, deur- en schuiffronten vertonen geen beschadigingen keukenmeubelen - algemeen keukenmeubelen - onderdelen De aannemer dient steeds gedetailleerde tekeningen voor te leggen aan het bestuur alvorens tot bestelling en uitvoering over te gaan keukenmeubelen onderdelen/stelpoten en plintplaat PM aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Inbegrepen in de keukenmeubelen. Elk kastelement wordt opgesteld op 4 regelbare stelpoten, voorzien van een klemsysteem voor de bevestiging van een plintplaat. De sokkel springt circa 5 cm in op de rand van het kastfront en is minimum cm hoog, of overeenkomstig detailtekeningen. Voor de tussenbouw of onderbouw van toestellen van de huurder (kookfornuis, afwasmachine, koelkast,...) worden volgens detailplannen, de nodige uitsparingen in de plint voorzien. De plint loopt door over zijranden, hoeken worden in verstek geplaatst en afgekit of voorzien van een aangepast hoekprofiel uit aluminium of kunststof. Specificaties Aanrechthoogte bovenkant werkblad: 95 cm Stelpoten: hoogwaardig kunststof Plintplaat: kernplaat uitbwatervaste multiplexplaat type 2 (vochtige omgeving) volgens NBN EN 636, dikte minimum 18mm Plaatbekleding: de plintplaten zijn bekleed op beide zijden met hogedruk laminaatplaten van eenzelfde afwerkingskwaliteit als deze van de fronten en zichtbaar blijvende wanden. Aanvullende specificaties De aansluitvoeg tussen plintplaat en vloerafwerking wordt afgekit met een elastische kit in een kleur naar keuze van het bestuur. Verluchting koelkast en eventuele ovens volgens voorschriften fabrikant. Indien recirculatiedampkap, steeds te voorzien van uitsparing Keukens van de wooneenheden keukenmeubelen onderdelen/corpus en leggers PM aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Inbegrepen in de keukenmeubelen. De platen van het corpus worden zo bevestigd dat de volledige kastconstructie onvervormbaar is. Hiervoor worden verlijmde pen- en gatverbindingen of mechanische verbindingen gebruikt. In het geval van verlijming is de lijm water- en slagvast. Enkel nagelen of nieten is verboden. Het corpus van elke kast is voorzien van de nodige aanslag- en oplegprofielen nodig voor de bevestiging van werkbladen, inbouwelementen en fronten. Uitsparingen voor de doorvoer van waterafvoer- en toevoerleidingen zijn verzorgd en waterbestendig afgewerkt. Deze worden voorzien in de werkplaats van de constructeur. Elke binnenhoekkast is benutbaar vanuit een naburige kast, bodem en boord lopen door. De legplanken zijn in de hoogte verstelbaar d.m.v. in de zijranden inplugbare pennen. Bij dubbele (hang)kasten worden de legplanken, langer dan 80 cm, ook in het midden ondersteund aan zowel de front- als de rugzijde. Specificaties Kernplaat: houtspaanplaten volgens NBN EN 312, densiteit kg/m3, dikte min. 18 mm. Plaatbekleding: op beide zijden Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 51

285 gemelamineerd volgens NBN EN (laagdikte min. 120 gr/m2). Zichtranden: HPL volgens art Kleur: te kiezen uit het standaard kleurengamma van de fabrikant. Rugplaat: gemonteerd in groef, in zelfde materiaal als corpus, dikte 18 mm. Zichtzijde: te kiezen uit het standaard kleurengamma van de fabrikant. Leggers: materiaal: zelfde kernplaat en plaatbekleding als corpussen, dikte 18 mm. steunpennen: vernikkeld staal zijwanden van alle kasten met leggers te voorzien van rijboringen ifv verstelbare leggers Laden: geprefabriceerde laden bestaande als combinatie van zijkanten in gelakte metaalplaat en bodems uit zelfde kernplaat en plaatbekleding als corpussen, bodemdikte 16 mm Aansluitvoegen: elastische kit, kleur: naar keuze bestuur Aanvullende specificaties Waar collectoren en/of andere technieken in het meubilair geïntegreerd worden dient steeds een afneembare rug of plaat voorzien te worden voor een eenvoudige toegang tot deze technieken. De rug van de afwastafelkast is uitneembaar en geeft toegang tot de voorziene afsluitkraantjes De bodem van de afwastafelkast is voorzien van een aluminiumplaat met opgeplooide randen. De nodige uitsparingen voor doorvoer technieken en komkastingen van leidingen technieken zijn steeds inbegrepen De opstelling en montage van de corpussen garandeert een stevig en onvervormbaar geheel waarbij accidenteel verplaatsen van kasten is uitgesloten. De elementen worden horizontaal gesteld en aan elkaar verbonden met klasseervijzen, bedekt met hoedjes in PVC. Op te hangen elementen worden stevig en onzichtbaar tegen de muur bevestigd met een afregelbare ophangconstructie. Keukens van de wooneenheden keukenmeubelen onderdelen/fronten en zichtwanden PM aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Inbegrepen in de keukenmeubelen. Specificaties Kernplaat: houtspaanplaten volgens NBN EN 312, densiteit: kg/m3. Plaatdikte: minimum 18 mm Bekleding frontpanelen (i.g.v. houtspaanplaten): hogedruklaminaatplaat, klasse HPL-EN 438 VGS of S 232, dikte 1,0 mm. Randen: HPL, dikte min. 1,0 mm. De toegepaste HPL bekleding is in de massa gekleurd. Kleur: te kiezen uit het volledige kleurengamma van de fabrikant, een combinatie van verschillende kleuren dient mogelijk te zijn. Oppervlaktetextuur: licht gestructureerd OPGELET. Aan blootgestelde hoeken dienen steeds hoekbeschermingen voorzien te worden ter bescherming van het meubilair. In het geval van HPL zijn deze te voorzien in gepoedercoat inox in een kleur aansluitend bij de kleur van het HPL. In het geval van houtfineer dient een massieve hoeklat voorzien te worden van min. 5x5mm in hetzelfde hout en met dezelfde afwerking als het fineer. Dit is te voorzien voor alle aan beschadigingen blootgestelde hoeken en dit voor alle meubilairgehelen en is inbegrepen in de betreffende artikels. Scharnieren: metalen klipscharnieren, drie dimensionaal verstelbaar, minimum 3 (tot 90cm) / 4 (hoger dan 90cm), in RVS, openingshoek 110, zachte en geruisloze sluiting. Keukens wooneenheden keukenmeubelen onderdelen/werkbladen PM Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 52

286 aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Inbegrepen in de keukenmeubelen. De vochtbestendigheid van de werkbladen, bestand tegen opzwelling, moet gegarandeerd zijn. Specificaties Kernplaat hout: dikte 40 / mm (+/- 2 mm) multiplexplaten type 2 (vochtige omgeving) volgens en NBN EN 636 Bekleding bovenzijde werkblad : Volgens beschrijving: HPL-EN 438 HGS, Type S (standaard) met een slijtvastheid 3, een schokweerstand 3 (à20n), eenkrasweerstand 3 (à 20N). Dikte minimum 1,0 mm. Voorrand en zichtbare zijranden: HPL, dikte min. 1 mm. Min. 3 stalen ter goedkeuring voorleggen aan bouwheer en architect. Kleurkeuze uit het gehele stadaardgamma Bekleding achterwand : Idem opties bekleding bovenzijde werkblad en dit volgens bepalingen op de detailtekeningen,hoogte volgens detailtekening, rechte waterdichte aansluiting op het werkblad. Spatwand heeft een minimum hoogte van 60cm en wordt bij voorkeur uitgelijnd op een lijn voortkomend uit compositie keukenkasten. Bv: bovenzijde oven (indien geplaatst boven koelkast). Bij plaatsing van bovenkasten is de spatwand tot tegen onderzijde bovenkasten Onderzijde werkblad: hogedruklaminaatplaat HPL-EN 438 HGS, gelijke dikte als kastfronten. Aanvullende specificaties Aansluiting achterwand: recht. Vrijstaande zijranden worden afgewerkt met een ingewerkt aluminium profiel. Werkbladen moeten zoveel mogelijk uit één stuk zijn, waarbij lasnaden in het werkblad enkel worden toegestaan bij hoekverbindingen. De voegen worden gedicht met een schimmelwerende kit. De vrije randen bij het aanrecht ter hoogte van fornuis of koelkast worden afgewerkt met een T- profiel uit geanodiseerd aluminium, geplooid over de voorkant, waterdicht ingewerkt en verlijmd met tand- en groefverbinding. In het werkblad worden de nodige openingen gezaagd met afgeronde hoeken voor het inwerken van de voorziene inbouwelementen. De dichting tussen de inbouwtoestellen en het werkblad worden waterbestendig en verzorgd uitgevoerd. De werkbladen worden stevig verbonden met de kastmodules d.m.v. voldoende schroeven. De werkbladen worden tegen wanden aangesloten d.m.v. een elastische voeg op basis van neutrale siliconen (kleur: keuze bestuur). De voegkit is na verharding blijvend elastisch, waarbij de bovenlaag niet afzonderlijk verhardt. Zij moet goed vastkleven aan alle materialen en bestand zijn tegen warm water en gewone onderhoudsproducten en detergenten. Uitsparing voorzien voor wastafel met verlek en kookplaat. Aanvullende uitvoeringsvoorschriften Indien een werkblad niet steunt op een onderkast, dan wordt er tegen de muur een stevig aluminium L-profiel gemonteerd, waarop het tablet rust en langs onder is vastgeschroefd. Alle aansluitingen d.m.v. een elastische voeg op basis van siliconen (kleurloos). De voegkit is na verharding blijvend elastisch, waarbij de bovenlaag niet afzondelrijk verhardt, zij moet goed vastkleven aan alle materialen en bestand zijn tegen warm water en gewone onderhoudsproducten en detergenten. Keukens wooneenheden keukenmeubelen onderdelen/beslag en handgrepen PM aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Inbegrepen in de keukenmeubelen. Draai- en klapdeuren worden opgehangen met voldoende scharnieren (minimum om de 80 cm). Deuren van onderkasten en hangkasten krijgen twee scharnieren per deur; deuren van halfhoge kasten drie scharnieren, deuren van hoge kolomkasten krijgen vier scharnieren. Scharniertype: drie-dimensionaal regelbare klipscharnieren van het zelfsluitend inpot-type (diameter 35 mm) vervaardigd uit vernikkeld staal of hard metaal. Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 53

287 Openingshoek: minimum 105 Pottenwagens en voorraadladen: voorzien van telescopische geleiders type onder- of zijbouwgeleider met viervoudige nylon rol of kogellagers. Het geheel is compleet uitschuifbaar, geruisloos werkend en voorzien van een veiligheidspal tegen uitvallen. De sterkte van de looprails is aangepast aan de afmetingen van de laden en bestand tegen een last van 5N per dm3 nuttig volume. : gegalvaniseerd en gelakt staal of vernikkeld staal. Alle kastdeuren en schuiven worden voorzien van een greepsysteem van het type: bolvormige handgrepen: uit roestvast staal Sectie: circa 20 mm, voorsprong circa 30 mm. De grepen voldoen aan het uitzicht volgens het beeld hieronder : (afbeelding enkel richtinggevend voor vormgeving) Aanvullende specificaties De telescopische schuifgeleiders zijn van het type softclose. Alle kastdeuren en lades worden voorzien van meubelsloten met cilinders passend in het globale sleutelplan. Keukens op de afdelingen Personeelskeuken gelijkvloers keukenmeubelen onderdelen/toebehoren PM aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Inbegrepen in de keukenmeubelen. Aanvullende specificaties Afschermstrook voor indirecte verlichting: Hogedruk laminaatplaten van dezelfde kwaliteit als de frontplaten Dikte: minimum 12 mm, hoogte circa 70 mm. Geïntegreerd plintrooster : kunststof Kleur: kleurtint v/d plint Afmetingen: volgens noodzaak Wandbekleding: de wandstrook tussen het aanrecht en de hangkasten wordt voorzien van een waterbestendig paneel bekleed met een plaat cfr. spatwand De nodige uitsparingen voor stopcontacten worden uitgespaard. Bevestiging d.m.v. verlijming Plafondaansluiting en muuraansluiting Plafondaansluiting: platen zelfde kwaliteit en afwerking als de kastfronten. Muuraansluiting: platen zelfde kwaliteit en afwerking als de kastfronten. Binnenkastuitrusting: Vuilnisemmer: nuttige inhoud 5 liter in verchroomd staal. Handdoekrekje: uitschuifbare buizen in geplastificeerd metaal. Besteksorteerder: kunststof Keukens van de wooneenheden keukenmeubelen type 1 FH st meeteenheid: per stuk Areal architecten cvba - nieuwbouw drie sociale huurappartementen 54