1 VERENIGINGSDICHTHEID

Transcriptie

1 GEMIDDELDE 2,7 ANTWERPEN Grote centrumsteden hebben lagere verenigingsdichtheid, semi-stedelijke en landelijke gemeenten hebben hogere verenigingsdichtheid. ECONOMIE 4% 1,2 GENT THEMA S BINNEN HET GEMEENTETYPE ETN.-CULT 7% KERK & GELOOF 8% JEUGD 13% ARMOEDE 9% 2,2 HASSELT 3,8 KORTRIJK 3,8 BUURT 13% GEZONDHEID 1% MILIEU & MOBILITEIT 6% ONTWIKKELINGSSAMENWERKING 8% Hoe stedelijker, hoe heterogener het verenigingsleven. OVERIG VOLWASSENEN 3% HOLEBI 1% GEMIDDELDE GEMIDDELDE 3,8 JEUGD 11% BUURT 7% 4,4 INGELMUNSTER 3,2,6 4,4 7,6 KUNST & CULT 4% MILIEU & MOBILITEIT 6% BUURT 3,6% 6% SERV. CLUBS 2% KERK & GELOOF 1,7% GEZONDHEID 14,3% POLITIEK 2% VOLWASSENEN 14% 1% RELIGIE 1% KERK & GELOOF 1% ETN-CULT 2% 2% ONTWIKKELINGS SAMENWERKING % ARMOEDE 4% GEZONDHEID 11% GEMIDDELDE GOOIK 3,6 NEVELE HEUSDEN-Z. ECONOMIE 4% 1,8 ZEMST 3,6 DIEST DIKSMUIDE 3,3 KUNST & CULT 3,6% JEUGD 14,3% MILIEU & MOB 3,6% ONTWIKKELINGS SAMENWERKING 1,7% 1,7% VOLWASSENEN 14,3% GEZONDHEID 2% MILIEU & MOBILITEIT 1% JEUGD 2% OVERIG VOLWASSENWERK 2% 1,7% ONTWIKKELINGS SAMENWERKING 1% BORNEM SCHILDE 2,8 VREDE 1% POLITIEK 3,6% HAALTERT 4,6 KUNST & CULT 4% AANTAL VERENIGINGEN PER 1 INWONERS RELIGIE 3% Gemiddeld hebben Vlaamse gemeenten 3 à 4 organisaties per 1 inwoners. POLITIEK 3% 1 VERENIGINGSDICHTHEID 218 3% 1% 1%

2 2 MIDDENVELDSEGMENTEN JA 2.2 BURGERINITIATIEVEN DEFINITIE BURGERINITIATIEF 2.1 ZUILTRADITIE Behoort uw organisatie historisch tot een zuiltraditie? JA 2% 218 In het maatschappelijk debat kijkt men steeds vaker naar lokaal gegroeide burgerinitiatieven als vernieuwers van het middenveld. Ongeveer een vierde van de bevraagde organisaties geeft aan een historische zuiltraditie te hebben. GEOGRAFISCH Meer dan eenmalig initiatief? Is het collectief gestart vanuit de burger i.p.v. door de staat of markt? Hebben burgers een zeg in de vorm, organisatie en toekomst van het collectief? Zijn burgers zelf actief in de productie/ uitvoering van het goed, de dienst of de activiteit? Organisaties in landelijke gemeenten hebben Identificeert uw organisatie zichzelf als vaker een historische zuiltraditie. een burgerinitiatief? 2.% 79.% 37,% 62.% 32% 68% 41.7% 8,3% JA 43,3% Vooral buurtwerkingen en organisaties gericht op mobiliteit en milieu herkennen zich als burgerinitatief. MATE VAN HERKKENING ALS BURGERINITIATIEF Enkele criteria: 7% THEMATISCH 6,7% Heel wat gevestigde lokale organisaties zien zichzelf als burgerinitiatief. Het idee van een burgerinitiatief is dus helemaal niet nieuw. BUURT, WIJK, DORP 2,3% MILIEU EN MOBILITEIT 13,1% JEUGDORGANISATIES ZUIDEN & ONTWIKKELING KERK & GELOOF 11,9% 1,2% 6,6% 2.3 DEEL VAN EEN GROTER GEHEEL Maakt de organisatie deel uit van een groter geheel? JA 62% 38% Een ruime meerderheid van lokale organisaties behoort tot een groter geheel.

3 218 GEMEENSCHAPSROL POLITIEKE ROL DIENSTVERLENENDE ROL 3 MIDDENVELDROLLEN 3.1 BELANG VAN DE VERSCHILLENDE ROLLEN VOOR DE ORGANISATIES Hoewel de dienstverlenende en politieke rollen historisch gezien de identiteit van het Vlaamse middenveld mee vorm geven, lijken ze minder belangrijk te zijn voor lokale middenveldorganisaties. NIET BELANGRIJK 1 ERG BELANGRIJK LBGTQ LEVENSBESCHOUWING EN RELIGIE ETNISCH-CULTURELE MINDERHEDEN KUNST & CULTUUR KERKEN & GELOOFSHUIZEN De gemeenschapsvormende rol is de enige rol die door bijna alle organisaties als belangrijk wordt beschouwd, met uitzondering van organisaties die werken rond vrede. JEUGDORGANISATIES OUDERENORGANISATIES ORGANISATIES OVERIG VOLWASSENWERK De politieke rol vinden we vooral terug bij organisaties die actief zijn rond beroep en werk, levensbeschouwing en religie, vrede, politiek, LBGTQ en etnisch-culturele minderheden. BUURT, STAD & WIJK ARMOEDE & SOCIALE INTEGRATIE ZIEKTE & GEZONDHEID POLITIEK ECOLOGIE De dienstverlenende rol wordt vooral beklemtoond door organisaties die actief zijn rond LBGTQ, armoede en sociale integratie, etnisch -culturele minderheden, beroep en werk en ziekte en gezondheid. BEROEP & WERK ONTWIKKELINGSSAMENWERKING SERVICECLUBS & LIEFDADIGHEID VREDE GEM. POLITIEKE ROL GEM. DIENST VERLENENDE ROL GEM. GEMEENSCHAPSROL 1

4 218 MEERDERHEID 4 VRIJWILLIGERS MIX MINDERHEID De meeste lokale middenveldorganisaties vallen terug op een kleine groep van minder dan 2 actieve vrijwilligers. JONGEREN LAAGGESCHOOLDEN Enkel bij seniorenorganisaties zien we meer organisaties met een meerderheid aan laaggeschoolden. MEDIAAN VAN VRIJWILLIGERS / ORGANISATIE 1 ZUILTRADITIE 1 POLITIEK ONDERSTEUNING 2% WERKNEMERS 1 WERKNEMER VRIJWILLIGERS > WERKNEMERS VRIJWILLIGERS WERKNEMERS 3% ETNISCHCULTUREEL 3% 8% 12% 29% 1% 22% INTERCULTUREEL SAMENLEVEN 2% % 2% 17% 31% 2% ZIEKTE & HANDICAP ONTWIKKELINGSSAMENWERKING 8% 32% 6% BUURT, WIJK, DORP 6% 43% 1% VLAAMSE CULTUUR 6% 23% 71% ZIEKTE EN HANDICAP ARMOEDE ONTWIKKELINGSSAMENWERKING POLITIEK 3% 17% 8% % 3% 97% Hooggeschoolden zijn in de meerderheid bij de meeste organisaties. 4.3 VERGOEDINGEN In geen enkele bevraagde politieke organisatie is er een meerderheid aan vrouwen. 1% 3% van de etnisch-culturele organisaties hebben een meerderheid aan jongeren. 9% 27% 14% De helft van de organisaties kent geen professionele betaalde werknemers % 4.2 VERTEGENWOORDIGING 7% 19% 11% 6% 32% 8% 4% % % % 9% 41% Onkostenvergoedingen zijn eerder uitzonderlijk, behalve bij... babysit-netwerken van gezinsverenigingen etnisch-culturele organisaties

5 218 4 VRIJWILLIGERS ul tu re el -c ch is tie s am gs s vl on tw ik aa vr ms ou vo we ele no nd rg an is a ke lin SPECIALISTEN Et n en we rk in g ie k W E PROJECTVRIJWILLIGERS EU VERTEGENWOORDIGERS JL AD-HOC VRIJWILLIGERS I ST BESTUURDERS DE OPROEPVRIJWILLIGERS OU KERNVRIJWILLIGERS ST po IJI L lit NIEUWE STIJL NI OUDE STIJL e iti ra d Zu ilt sp ge ïn ch is Politieke organisaties Organisaties rond ontwikkelingssamenwerking en noord-zuid problematiek Ideologisch geïnspireerde organisaties gi lo Ec o De nieuwe stijl van vrijwilligerswerk vinden we sterker terug bij De traditionele zuilen (incl. veel vrouwenorganisaties) Vlaams-voelende organisaties Etnisch-culturele organisaties e id eo l 4. og 4. De oude stijl van vrijwilligerswerk komt vooral nog voor in organisaties uit... ire er d THEMATISCH

6 218 : NIEMAND 4: +/- DE HELFT 1: ENKELEN : KLEINE MEERDERHEID JA DIVERSITEIT 2: KLEINE MINDERHEID 6: MEERDERHEID 3: MINDERHEID 7: BIJNA IEDEREEN TUSSENIN.1 DIVERSITEIT ALS UITDAGING?.2 DIVERSITEIT BINNEN DE ORGANISATIE.3 REDENEN VOOR BEPERKTE DIVERSITEIT 6 op 1 middenveldorganisaties zien diversiteit als een uitdaging voor zichzelf. Middenveldorganisaties reflecteren de diversiteit in de samenleving niet. Welke redenen geven organisaties voor het gebrek aan diversiteit? AANDEEL PERSONEN MET MIGRATIEACHTERGROND WIJ KENNEN ELKAAR NIET 18,% 24,4% 7,1% ZIJ WILLEN NIET 18,6% 17,% 63,8% WIJ WILLEN NIET 2% 3,7% 94,4% % ORGANISATIES DIE DIVERSITEIT ALS UITDAGING ZIEN 1% DOELGROEP 8 6 BESTUURDERS VRIJWILLIGERS ALGEMEEN Meest diverse organisaties TOT. % Hoe meer mensen met migratieachtergrond in de doelgroep en vrijwilligers, hoe vaker men diversiteit als uitdaging ziet. Vooral in centrumsteden zien organisaties diversiteit als uitdaging. 64,2% 49,1% 1,% 3,8% ETNISCHCULTUREEL OPMERKELIJK 7% ARMOEDE ZUIDBEWEGING minst diverse organisaties OVERIG VOLWASSENENW. Een grote meerderheid van de bevraagde vrouwenorganisaties gaat akkoord met de stelling dat mensen met een migratieachtergrond zich niet willen aansluiten bij hun organisatie. NIEMAND IEDEREEN

7 AUTONOMIE 218 NIET EEN ENKELE KEER HERHAALDE MALEN VAAK 6 AUTONOMIE ZEER VAAK 6.1 AUTONOOM MIDDENVELD 6.2 BAND MET LOKALE OVERHEID Het lokale middenveld heeft een vrij autonome positie t.a.v. de lokale overheid. Er bestaat weinig financiële afhankelijkheid, en de lokale overheid controleert deze organisaties nagenoeg niet. AUTONOMIE 81,7% kan autonoom eigen doelstellingen nastreven in relatie tot de overheid. JA 81,7% TUSSENIN 11,6% 6,7% CONTROLE 39,3% van de bevraagde organisaties zegt te worden gecontroleerd door de overheid. FINANCIËN CONTACTEN Financieel is het lokale middenveld weinig afhankelijk van de lokale overheid. AANDEEL OVERHEID IN INKOMSTEN ORGANISATIE <2% 2-39% 4-9% >6% 12,1 39 6,7% 1,7% 34.3% 17,2% 17,4% IMPACT CONTACTEN bestuurders of ambtenaren doen dit vooral: 4,% 27,3% 9,1% 9,1% om beslissingen beter te kunnen beïnvloeden zodat de overheid meer beroep doet op hun expertise 21,7% 6,9% 8,7% 8,7% 72,% 3,9% 3,9% 48,7% 13,7% zodat de overheid hen sneller informeert om slecht functionerende regels tijdig te laten aanpassen SAMENWERKING 4,3% vindt de lokale overheid een partner waarmee ze inhoudelijk samenwerkt. 81,4 % van hen zegt dat dit enkel gebeurt via het doorsturen van papieren. 1,4% Organisaties die frequenter contact zoeken met JA 27,2% 68.9% heeft herhaaldelijk contact met lokale bestuurders of ambtenaren. 17,6% 9,6% 24,% JA 4,3% 36,7% TUSSENIN 23%

8 LEESWIJZER 218 LEESWIJZER BEGRIPPEN IN DE STEEKKAARTEN EN HET ONDERZOEKSRAPPORT DIE EEN ZEKERE DUIDING NODIG HEBBEN ORGANISATIES GEMEENTETYPES Op de steekkaarten wordt telkens dezelfde Organisaties: lokale middenveldorganisaties In het onderzoek worden vier gemeentetypes volgorde van gemeentetypes gehanteerd. Die Middenveldorganisatie onderscheiden: geeft de mate van stedelijkheid weer. Voldoet aan volgende kenmerken: 1. Centrumsteden: gemeenten die zich onder- Een maatschappelijk doel hebben. scheiden door hun grote aantrekkingskracht en Het opnemen van een bepaalde politieke rol : centrumfunctie (vb. Antwerpen, Gent, Hasselt, het nastreven van maatschappelijke verandering. Kortrijk) En/of 2. Semi-stedelijke gemeenten: gemeenten met Collectieve goederen en diensten leveren die niet stedelijk of semi-stedelijk karakter, maar met lage exclusief privaat zijn. centrumfunctie en economische activiteit en laag middenveld naargelang thema, doelgroep, type Ontstaan vanuit de samenleving, en dus niet inkomensniveau (lager dan regionaal gemiddelde) organisatie, etc. opgericht door een overheid of private onder- (vb. Haaltert, Bornem, Diest, Diksmuide, Heus- nemer. den-zolder) gestart is vanuit burgers en meer dan occasioneel 3. Woongemeenten: gemeenten met een hoog is. Burgers hebben een zeg in de vorm, organisatie inkomensniveau (hoger dan regionaal gemiddelde) en toekomst van het initiatief en zijn zelf actief in de en lage centrumfunctie (kunnen landelijk of productie/ uitvoering van het goed, de dienst of de randstedelijk zijn) (vb. Schilde, Zemst, Nevele). activiteit. MIDDENVELDROLLEN Politieke rol: het nastreven van maatschappelijke verandering Gemeenschapsvormende rol: mensen samenbrengen en een gemeenschaps- Verenigingsdichtheid: aantal lokale middenveldorganisaties per 1 inwoners Middenveldsegmenten: onderverdeling van het Burgerinitiatief: een collectief initiatief dat 4. Landelijke gemeenten: gemeenten met erg lage Diversiteit: etnisch-culturele diversiteit verstedelijking (vb. Ingelmunster, Gooik Redenen voor beperkte diversiteit: de redenen die door de respondenten gerapporteerd worden gevoel stimuleren Dienstverlenende rol: ANDERE BEGRIPPEN Verdere details over deze gemeentetypes: maatschappelijke noden lenigen door diensten en producten aan te bieden pologie_new_nl_tcm_ pdf Professionele ondersteuning: aanwezigheid van betaalde werknemers