Wijkraadpleging Zuidwest 2015 Langer Zelfstandig wonen en zorg in Zuidwest

Transcriptie

1 Wijkraadpleging Zuidwest 2015 Langer Zelfstandig wonen en zorg in Zuidwest Eindrapportage en toelichting Kees Fortuin en Audrey Breijman In opdracht van Wijkraad Zuidwest Februari 2016

2 Terugblik doelstelling en probleemstelling Opdrachtomschrijving Wijkraadpleging In Utrecht en in de wijk zuidwest zijn tal van organisaties actief op het terrein van de zorg Buurteams, mantel- en vrijwilligerszorg organisaties, die samen actief op zoek zijn naar doelmatige en doeltreffende samenwerking, waarbij de oudere centraal staat Voor een doeltreffende en doelmatige zorg is het woud van Initiatieven wellicht verwarrend voor alle partijen Daarom De vraag om op systematische wijze de bestaande zoektochten van netwerken van organisaties in beeld te brengen, vanuit het perspectief van de oudere Zodat De wijkraad aan B&W een advies kan geven t.b.v. een doeltreffende en doelmatige zorg in Zuidwest Wat Focus Vraagkant Waarom Opdrachtnemers, c.q. uitvoerders Audrey Breijman Au3Consultancy Vertaalslag wijkraadpleging Een antwoord op wat hebben ouderen in Zuidwest nodig om langer zelfstandig te wonen en van zorg gebruik te maken Middels een Wijkraadpleging, een kwalitatief onderzoek, bestaande uit kwalitatieve onderzoeksmethoden Sterkte-Zwakte analyse (SWOT) Wensen en Ideeën Kees Fortuin Fortuin Sociale gebiedsontwikkeling Oplossingsrichtingen Stap 1 Analyse Stap 2 Oplossingsrichtingen Vraag en Aanbod op het gebied van wonen en zorg in onze wijk beter op elkaar laten aansluiten en gemeente van advies voorzien hoe hier op in te spelen en tevens concrete oplossingsrichtingen aanreiken

3 Inleiding Aanpak Wijkraadpleging ZW 2015 Een kwalitatief onderzoek Middels het bestuderen van materialen, gesprekken, en andere kwalitatieve onderzoeksmethoden in kaart brengen van o.a. sterkte en zwakte (SWOT analyse), wensen en ideeën van zowel Vraagkant (= focus) en Aanbodkant. Op basis van inventarisatie mate van mismatch bekijken en oplossingsrichtingen Sterkte-Zwakte analyse (SWOT) Deskresearch Plaatjes en filmpjes voorstellen, ingedeeld naar prioriteit Tour Interviews - Bestuderen van materialen (Deskresearch)(doorlopend) - Oriënterende gesprekken - 2-traps raket -> via instantie naar oudere - Longlist (totale namenlijst) opstellen - Shortlist (selectie namenlijst) bepalen - Afspraken en sessies met ouderen en instanties - Tijdspad Stap 1: Analyse (augustus, september, oktober, november) - Tijdspad Stap 2: oplossingsrichtingen (oktober, november, december) - Tijdspad Presentatie (december/ januari) Analyse mening van de betrokkenen (Stakeholdersanalyse) Aanhaken bij bijeenkomsten Bedrijfsmodel zienswijze (BMC; Business Model Canvas) Uitkomsten worden in de wijkraad besproken, resultaat wordt in een advies aan B&W gepresenteerd

4 Producten Zoals weergegeven in de offerte, dienen in deze wijkraadpleging een aantal producten opgeleverd te worden. Deze producten zijn verdeeld over 2 fases. Fase 1 Fase 2 Marketingstrategieanalyse: Sterkte-Zwakte analyse (SWOT) Vraagkant Sterkte-Zwakte analyse (SWOT) Aanbodkant Analyse mismatch ja/nee (komt bij conclusie/ advies aan bod) Marketingplanverkenning: Oplossingsrichtingen, gedifferentieerd naar de categorieën: Urgent volgens de ouderen, makkelijk te organiseren (I) Urgent volgens de ouderen, moeilijk te organiseren (II) Niet urgent volgens de ouderen, makkelijk te organiseren (III) Niet urgent volgens de ouderen, moeilijk te organiseren (IV) Conclusie en advies

5 Ik ben blij dat er allerlei hulp is, ook al is het erg versnipperd en word ik er soms moe van dat er elke keer iemand anders aan de deur staat Daar zouden ze toch iets aan moeten doen

6 Resultaten Fase 1 Resultaten Stakeholders (Betrokkenen) Thema s SWOT (Sterke-Zwakteanalyse) Fase 2 Oplossingsrichtingen Aandachtspunten

7 Toelichting Stakeholders (de betrokkenen) gesproken Raadpleging (interview/groep)-> Lijst in wording! 3 Buurtcentrum 3-Generatiecentrum Wil van Miltenburg Buurtcentrum 3-Generatiecentrum Carla Landolf A Marokkaanse welzijnsorganisatie Al Amal Marzouka Boulaghbage Ouderenorganisatie Axion Continu Güler van der Wekken B Bewoner Bewoner Door (Via Goeie Buren club) Door anoniem Bewoner Bewoner Mariska (Via Goeie Buren Club) Mariska anoniem Bewoner Bewoner Boudewijn (Via Wijkraad) Boudewijn anoniem Bewoner Bewoner Ita (Via Training Gezond Ouder Worden) Ita anoniem Bewoner Bewoner Trudy (Via Goeie Burenclub) Louwers anoniem Bewoner Bewoner Kees (Via Goeie Burenclub) Kees anoniem Bewoner Bewoner Ali (Via Goeie Burenclub) Ali anoniem Bewoner Bewoner Aymelek (via netwerk) Aymelek anoniem Bewoner Bewoner Catharina (via netwerk) Catharina anoniem Bewoner Bewoner Gerrie (via netwerk) Gerrie anoniem Bewoner Bewoners Bolkbeekstraat nvt nvt Bewoner Bewoner Annie (via netwerk) Annie anoniem Bewoner Bewoners Rivierenwijk nvt anoniem Buurtcentrum Buurtpastor Titus Schlatmann Welzijnsorganisatie Buurttteam algemeen Chris Smallenbroek Welzijnsorganisatie Buurtteam algemeen Corrie van Eijk Welzijnsorganisatie Buurtteam Rivieren- en Dichterswijk Anneke Beuving Welzijnsorganisatie Buurtteam Rivieren- en Dichterswijk Joey Martens Buurtcentrum Buurtvaders Rivierenwijk Diverse buurtvaders D Buurtcentrum De Boog (Speeltuin) Fayette Sweet Welzijnsorganisatie Doenja (Algemeen ouderen) Nienke Zeeman Welzijnsorganisatie Doenja (Kan. Z, Transw, Intercult., senioren, gez.h.z.) Emilia Hernandez Pedrero Welzijnsorganisatie Doenja (Samen RiDi, 80+ bezoeken) Leonie Weesing Welzijnsorganisatie Doenja (Samen Transwijk, Kanaleneiland, 80+ bezoekendinie Hennevelt Welzijnsorganisatie Doenja (Samen in de stad) Lizzy (Stagiair) Verdeling verschillende partijen: De ouderen De instanties (professionals, maar ook vrijwilligers) Algemeen, vanuit een helikopterview/ beschouwende blik Longlist/ Shortlist Aandachtspunten diverse groepen ouderen Aandachtspunt allochtone ouderen

8 Wijze van informatieverstrekking van de stakeholders (betrokkenen) Zoals eerder is aangegeven, is er voor wat betreft de partijen allereerst een longlist gemaakt en van daaruit een shortlist opgesteld. Naast interviews, en gesprekken is ook zoveel mogelijk ingehaakt op bestaande bijeenkomsten. Wegens diverse planningen en andere prioriteiten, is niet met alle benaderde partijen gesproken. Echter, wegens het grote netwerk en actief burgerschap van de opdrachtnemers hebben vele diverse gesprekken plaatsgevonden (ouderen tussen de 60 en 100 jaar en diverse instanties). Soms hebben wij daarbij gekozen voor een gewone gesprekssituatie in plaats van een interview.

9 Resultaten thema s Ouderen zelf Care Cure - Individualistisch vs Collectivistisch - Discussie Eigen Kracht - Allochtoon vs Autochtoon Wonen - Ontmoeten en bezig zijn - Hangplekken - Welzijn algemeen - Maaltijdvoorziening - Thuishulp Mobiliteit - De traditionele zorg Veiligheid - Woning (locatie) - Woning (faciliteiten in huis) - Buurtvoorzieningen (niet zijnde ontmoeten ) - Klussen in en rondom huis - Vervoer (bus, trein, fiets ) - Van A naar B (ligging voorzieningen) - Vertrouwen/ Privacy (wie) - In en rondom huis (aanpassingen) - Thuis (vallen) Financiën - Beschikbaarheid van geld - Hoe omgaan met geld

10 Resultaten SWOT: Kansen Kansen (Opportunities) - Er is behoefte aan een totaalpakket, i.p.v. zorg en welzijn in stukjes - Er bestaan veel organisaties in Zuidwest, die zich met ouderen bezig houden - Er is veel te doen voor ouderen in Zuidwest - Sommige ouderen zijn bewust bezig met ouder worden en regelen alles alvast voor later - De deelwijken verschillen enorm, maar over het algemeen is er een goed gehalte aan sociale samenhang - Te weinig betaalbare voorzieningen (vanuit gemeente) voor ouderen activiteiten, terwijl er zoveel leegstand is - Onderlinge hulp en contact komt steeds meer voor

11 Resultaten SWOT: Bedreigingen Bedreigingen (Threats) - Er ontstaat braindrain (mensen met (specialistische) kennis en kunde trekken weg) bij zorg- en welzijnsinstellingen - Ik heb geen hulp nodig en Ik durf niet te vragen houding - Allochtone oudere is lastig te vinden, te bereiken en te helpen - ik weet niet hoe ik mijn dag moet vullen (Invulling dagbesteding probleem) - Ontbreken van financiële middelen om zorg en welzijn in te kopen - Ik wil thuis blijven wonen, koste wat kost - Vele initiatieven zijn adhoc of als pilot geïntroduceerd, en niet duurzaam - Taalprobleem bij allochtone ouderen, taalbarrière bij laaggeletterden is hoog - Vindbaarheid en benaderbaarheid van zorgmijders is lastig - Het is vervelend dat zoveel verschillende mensen bij mij thuis zorg verlenen - Huizen zijn niet levensloopbestendig

12 Gelukkig heb ik nu nog een goed stel hersens en ben ik in de gelegenheid om nu al van alles te regelen voor later, over een jaartje of 5, wanneer ik al die dingen misschien niet meer kan doen of regelen Maar ja, ik heb zelf wel het geld daarvoor om dat te doen en ik ben al actief van mijzelf, maar als je hier verder op in de straat kijkt, naar die mensen op nummer 55 Ik weet het niet hoor

13 Resultaten SWOT: Sterkten Sterkten (Strenghts) - Het opstellen van een lokaal plan per deelwijk (voorbeeld Transwijk) werkt goed - Informele initiatieven zoals Goeie Burenclub zijn prettig - Het bestaan van de Buurtteams en het werk van Samen-organisaties (indien bekend) is fijn - Outreachende (proactief en actief) houding van Buurtteams en andere instanties - Steeds meer contact tussen bewoners en professionals - Het praatje tijdens de huisbezoeken - Samen Ridi, Samen Transwijk, Samen Kanaleneiland -> de app

14 Resultaten SWOT: Zwakten Zwakten (Weaknesses) - Sluiten dagcentra - Zichtbaarheid en bekendheid van de instanties mist - Voorzieningen zijn te ver; 350 meter omtrek is maximaal - Het is voor de oudere onduidelijk wat er allemaal in de wijk is - Gemeente vervalt teveel in abstractie (onderzoeken, beleidsnota s, etc.) - Onduidelijk waar naar doorverwijzen (basis infrastructuur) - Onvoldoende aanbod voor zowel de meer ontwikkelde als minder ontwikkelde oudere - Dramadriehoek; rol van hulpverlener als de redder. Men neemt het over - Er is geen overzicht van activiteiten binnen Zuidwest

15 Aandachtspunten Uit de diverse gesprekken en bijeenkomsten zijn een aantal punten naar voren gekomen die in de oplossingsrichtingen zijn opgenomen. Een tweetal punten behoeft specifieke aandacht Grote spreiding betreffende gezondheidsbeleving, die samenhangt met leeftijd, opleiding en beschikbaarheid geld Bereikbaarheid sommige ouderen en met name allochtonen

16 Oh nee hoor, die mannen zijn zo weer aan de vrouw en dan pakken ze gewoon hun oude leventje weer op! Nee ik denk dat er ongemerkt steeds een groter aantal alleenstaande en alleen wonende en eenzame oudere allochtone vrouwen in onze wijk komen Dat baart me zorgen

17 Conclusie Conclusie Hiermee wordt bedoeld de op te leveren producten uit fase 2 (assenkruis). Oplossingsrichtingen ouderen algemeen Oplossingsrichtingen allochtone ouderen Algemene beschouwing

18 Oplossingsrichtingen Ouderen Algemeen Urgent, makkelijk I Meer informatie-ontsluiting Meer fysieke ontmoetingsplekken Samenwerking tussen alle instanties en ouderen stimuleren Urgent, moeilijk II Mobiliteit, w.o. brengen en halen van en naar diverse activiteiten verbeteren Meer ambulante zorg aan huis SRV bus Niet Urgent, makkelijk III Terugkerende evenementen en activiteiten ter verbinding organiseren Meer kruisbestuiving in activiteiten (jong/ oud, diversiteit) Niet Urgent, moeilijk IV Initiatieven bundelen Alarmering constructie Preventief ouder worden

19 Urgent, Makkelijk (I) rgent, makkelijk I Op diverse f sieke plekken spreekuren houden op alle thema s Informatieontsluiting regelen (informatie is centraal voor iedereen op verschillende manieren beschikbaar) Samenwerken tussen de diverse instanties Praatje en luisterend oor voor de gezelligheid siek Vraag en Aanbod plus directe koppeling vrijwilligers Sleutelfiguren van diverse instanties thematisch laten samenkomen Thuis op laagdrempelige manier geholpen worden met papierhandel Brengen en halen van ouderen naar diverse activiteiten Rekening houden laaggeletterdheid - Informatievoorziening Leegstaande panden van gemeente goed benutten Meer sieke ontmoetingsplekken ook groepsactiviteiten Oplossingsrichtingen Ouderen Algemeen

20 Urgent, Moeilijk (II) rgent, moeilijk II Opbouwwerker terug laten keren Ouderenconsulent laten terugkeren Balans tussen faciliteren en verbinden reguleren Ambulante zorg aan huis Mensen zonder indicatie ook naar dagcentra laten komen Totaalpakket aanbieden ( persoon voor (van) alles) Meer betaalbare, geschikte woningen SRV bus Maatwerk voor ouderen (in alle opzichten) Oplossingsrichtingen Ouderen Algemeen

21 Niet Urgent, Makkelijk (III) Niet rgent, makkelijk III Evenementen organiseren ter verbinding Terugkerende activiteiten organiseren Huisbezoeken voor iedereen (niet alleen afhankelijk van huisarts) Andersoortige activiteiten aanbieden dan geijkte ruisbestuiving activiteiten jong en oud, allochtoon autochtoon Schouderklopje vanuit gemeente voor ouderen en vrijwilligers Training omgaan met geld en geldgebrek Oplossingsrichtingen Ouderen Algemeen

22 Niet Urgent, Moeilijk (IV) Niet rgent, moeilijk IV elfregie en zelfredzaamheid promoten en stimuleren Initiatieven bundelen Alarmering-constructie erklozen inzetten voor maatschappelijke stage Levensloopbestendige huizen bouwen maken Structuur en houvast regelen voor ouderen Preventief ouderen leren omgaan met gebreken in de toekomst Oplossingsrichtingen Ouderen Algemeen

23 Ja prima hoor dat er van alles wordt geregeld, maar je moet niet overdrijven we moeten toch zelfredzaam zijn en actief participeren? Over-regel dan niet alles!

24 Oplossingsrichtingen Allochtone ouderen Urgent, makkelijk I Taaltrainingen Nog meer sleutelfiguren inzetten Goede voorlichting over fysieke, mentale en sociale gezondheid Urgent, moeilijk II Alle voorradige geschreven informatie in plaatjes en infographics Zingevingsbijeenkomsten + Niet Urgent, makkelijk III Toegespitste trainingen en cursussen op de wens van de ouderen Je in de cultuur verdiepen Niet Urgent, moeilijk IV Bridging naast bonding In kaart brengen waar de allochtone oudere woont Huisbezoeken ploeg samenstellen

25 Urgent, Makkelijk (I) rgent, makkelijk I Taaltrainingen, -cursussen, -onderricht Nog meer sleutelfiguren inzetten Inzet specifieke skills ouderen en verbinden met andere ouderen Goede voorlichting over gezond bewegen en ontmoeten sieke ontmoetingsplekken op verschillende manieren te gebruiken Tuintjes voor tuinieren, toegespitst op doelgroep Oplossingsrichtingen Allochtone Ouderen

26 Urgent, Moeilijk (II) rgent, moeilijk II Alle geschreven informatie in beeld en zogenaamde infographics Leefomgeving aanpassen (lift, verwarming) Informatie over gezondheid en preventie toespitsen ingevingsbijeenkomsten (combinatie van tijdsbesteding workshops met een talencursus of andere bezigheden) Meer uitstapjes naar buiten Bewustwording en awareness generatiekloof Oplossingsrichtingen Allochtone Ouderen

27 Niet Urgent, Makkelijk (III) Niet rgent, makkelijk III Onbekend maakt onbemind; je in de cultuur verdiepen Beweging- en sportfaciliteiten aanpassen Toegespitste trainingen en cursussen (Arabisch e.d.) Herinneringen van vroeger benutten ter anti-heimwee Oplossingsrichtingen Allochtone Ouderen

28 Niet Urgent, Moeilijk (IV) Niet rgent, moeilijk IV Bridging (overbruggings-) activiteiten (in het kader van bonding (verbinding) en bridging (overbrugging)) Nog een stapje harder stimuleren en enthousiasmeren In kaart brengen waar welke allochtone ouderen wonen Huisbezoeken ploeg samenstellen Oplossingsrichtingen Allochtone Ouderen

29 O ik kan zoveel dingen verzinnen om te doen en om die oudere allochtone vrouwen uit hun huis te krijgen! Waar zijn die tuintjes trouwens gebleven? Perfect voor de vrouwen om daar hun kruiden te verbouwen en lekker buiten bezig te zijn

30 Algemene beschouwing Conclusie Vanuit alle verzamelde materialen kunnen diverse conclusies worden getrokken. De vraag of er een mismatch is tussen vraag en aanbod is mede afhankelijk van het perspectief van waaruit je het geheel beschouwt. Kijkende naar de oplossingsrichtingen kan geconcludeerd worden dat er inderdaad een mismatch is. De belangrijkste dimensies van mismatch zijn in onderstaande punten van conclusies ondergebracht. Vanuit de oudere bestaat een vrij simpele behoefte, waar het begint en gaat om contact maken en vinden. Daarnaast is er een grote behoefte aan hulp bij diverse zaken zoals het invullen van formulieren en het opvragen van informatie. Dat er al veel aanwezig is voor de ouderen blijkt uit het onderzoek, maar dat aanbod en vraag elkaar niet weet te vinden is ook gebleken. Informatieontsluiting dient geregeld te worden. Naast bovenstaande is er behoefte aan andere oplossingen die duurder zijn en wellicht lastiger om direct op te lossen, maar wel van groot belang. Denk aan de levensloopbestendige huizen. Zet deze zaken op de agenda. Samenhangende met het eerste punt; professionele instanties dienen na te denken over een nieuwe benaderingswijze van de doelgroep, door de doelgroep centraal te stellen en te kijken wat beter gaat werken. Denk aan de gewenste spreekuren, locaties van aanbod en voorzieningen, de taalbarrière en dergelijke. Ten slotte; Wij constateren dat er vele diverse kleine initiatieven vanuit de burger worden gestart, waarbij de ouderen worden meegenomen of geholpen. Dit stimuleren is belangrijk.

31 Aanbevelingen - Terugblik doelstelling en probleemstelling - Toelichting aanbevelingen - Aanbevelingen ouderen algemeen - Aanbevelingen allochtone ouderen

32 Aanbevelingen Op basis van de resultaten van deze wijkraadpleging en de resultaten naar aanleiding van de bespreking van dit rapport met de wijkraad, zal een advies voor B&W worden geformuleerd. Naast deze presentatie is nog veel informatie te vinden in de diverse documenten die als onderlegger van deze presentatie gelden. Volgend uit het assenkruis, zijn een aantal aanbevelingen geformuleerd, voor zowel de ouderen algemeen als voor de allochtone ouderen.

33 Aanbevelingen ouderen algemeen Maak de bereikbaarheid en beschikbaarheid van hulp zo makkelijk mogelijk voor de oudere, door zoveel mogelijk locaties (tijdelijk) geschikt te maken voor spreekuren en andere activiteiten Gemeente en wijkbureau Buurtteam i.s.m. de Samen organisaties Zorginstellingen, welzijnsorganisaties Kijk op welke wijze een totaalpakket kan worden samengesteld en laat dit uitvoeren door zogenaamde accountteams van samenwerkende hulp- en zorgverleners. Kijk zo nodig of vrijwilligersorganisaties kunnen bijspringen in organisatie en planning Zorginstellingen samen met welzijnsorganisaties en vrijwilligersorganisaties Vraag en aanbod ophalen en matchen en dit op verschillende manieren op diverse plekken communiceren Buurtteams en Samen organisaties Zorginstellingen, welzijnsorganisaties en buurtteams Onbekend maakt onbemind; profileer jezelf bij de ouderen op een manier die bij de doelgroep past Alle instanties die met ouderen in Zuidwest hebben te maken Samen organisaties

34 Aanbevelingen allochtone ouderen Ontwikkel een programma Gezond ouder worden voor allochtone ouderen en rol deze uit Instanties die zich bezig houden met allochtone ouderen i.s.m. gemeente, buurtteam en Samen organisaties Informeer zorginstellingen en welzijnsorganisaties over de culturele aandachtspunten bij allochtone ouderen Instanties die zich bezig houden met allochtone ouderen Zet relevante informatie voor ouderen vanuit gemeente en zorg- en welzijnsinstanties om naar infographics of pas de communicatie op een andere manier aan Gemeente en wijkbureau i.s.m. instanties die zich bezig houden met allochtone ouderen Ontwikkel een laagdrempelige taaltraining en stel deze beschikbaar op diverse plekken in de wijk Instanties die zich bezig houden met allochtone ouderen i.s.m. gemeente, buurtteam en Samen organisaties

35 Ja, het kan zo eenvoudig hè, gewoon even aan elkaar vragen waar we mee bezig zijn en de samenwerking opzoeken maar ja

36 Documenten Separaat zijn diverse documenten opgesteld en gebruikt, waarin informatie is opgenomen die als basis dienen voor deze presentatie.