lokaal_woonbeleid_afl_10 basisboek.book Page 5 Tuesday, December 15, :18 PM 1.1 De Vlaamse Wooncode als decretale basis

Transcriptie

1 lokaal_woonbeleid_afl_10 basisboek.book Page 5 Tuesday, December 15, :18 PM Inhoudstafel 1 Institutioneel kader 1.0 Toepasselijke wetgeving 1.0 Inleiding 1.1 De Vlaamse Wooncode als decretale basis 1.2 Andere relevante beleidsdomeinen Fiscaliteit Steden- en plattelandsbeleid Energie De federale huurwetgeving Ruimtelijke ordening 9 2 Woonactoren 2.0 Toepasselijke wetgeving 2.0 Inleiding 2.1 De overheden De Vlaamse overheid De coördinerende rol van de Vlaamse overheid De regulerende rol van de Vlaamse overheid De uitvoerende rol van de Vlaamse overheid De gemeente De coördinerende rol van de gemeente De uitvoerende rol van de gemeente Een overzicht Het OCMW Financiële ondersteuning Uitbouw van een betaalbaar woningenaanbod Bemiddeling/begeleiding De provincies 15 Afl. 4 september 2013 Inhoudstafel / 1

2 lokaal_woonbeleid_afl_10 basisboek.book Page 6 Tuesday, December 15, :18 PM 2.2 De sociale woonorganisaties De VMSW De sociale huisvestingsmaatschappijen Het Vlaams woningfonds (van de Grote Gezinnen) De erkende sociale verhuurkantoren De huurdersbonden De andere actoren De streekontwikkelingsintercommunales Welzijnsorganisaties Erkende kredietmaatschappijen De Vlaamse woonraad Belangenbehartigingsorganisaties Private actoren op de huurmarkt Private actoren op de koopmarkt Het sociale huisvestingslandschap Prestatiebeoordeling en Toezicht op de sociale huisvestingsmaatschappijen Toezicht op de sociale woonactoren Erkennings- en Prestatiebeoordelingsbesluit De beheersvergoeding 19 3 Woonvisie 3.0 Toepasselijke wetgeving 3.0 Inleiding 3.1 Het lokaal woonplan Wat is een lokaal woonplan? Wat een woonplan niet is Strategische meerjarenplanning als woonplan? Subsidies Praktische ondersteuning en begeleiding voor de opmaak van een lokaal woonplan Waarom een lokaal woonplan schrijven? Randvoorwaarden bepalen mee het succes van het beleid 9 Inhoudstafel / 2 Afl. 4 september 2013

3 lokaal_woonbeleid_afl_10 basisboek.book Page 7 Tuesday, December 15, :18 PM Enkele keuzes voorafgaand aan de opmaak van een woonplan Mogelijke opbouw woonplan Waar cijfermateriaal en achtergrondinformatie te vinden? Procedure opmaak lokaal woonplan Een mogelijk stappenplan Ondertekening woonplan Communicatie over het woonplan Gerelateerde beleidsplannen Het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan De woonbehoeftestudie Het lokaal sociaal beleidsplan Het lokaal grondbeleidsplan Het lokaal woonoverleg Definitie Doel lokaal woonoverleg Leden van het lokaal woonoverleg Vergaderfrequentie lokaal woonoverleg Mogelijke onderwerpen lokaal woonoverleg De lokale woonraad Zeggingskracht Leden van de woonraad Werkwijze vastleggen in het huishoudelijk reglement Relatie met andere domeinen en andere overlegorganen Werkingskosten en presentiegelden woonraad Mogelijke onderwerpen lokale woonraad Een intergemeentelijke aanpak? Financiering van het lokaal woonbeleid Subsidiëring ter ondersteuning van het lokaal woonbeleid Wie kan een subsidie aanvragen? Wat is de omvang van de subsidie? Wat moet daarvoor gebeuren? Hoe aanvragen? Intergemeentelijke samenwerkingsverbanden Afl. 4 september 2013 Inhoudstafel / 3

4 lokaal_woonbeleid_afl_10 basisboek.book Page 8 Tuesday, December 15, :18 PM 4 Kwaliteit van de woningen 4.0 Toepasselijke wetgeving Enkele cijfers over de kwaliteit van woningen Woningkwaliteitsnormen Federale normen Vlaamse normen Gemeentelijke normen De verschillende normen voor woningen, kamers en kamers voor seizoensarbeiders Normen voor de kwaliteit van kamers Gemeentelijke normen Het kwaliteitsonderzoek Het voorkomen van een slechte woningkwaliteit Het onderscheid tussen verwaarloosde, ongeschikte en onbewoonbare woningen en gebouwen Verwaarloosde woningen en gebouwen aanpakken Inventarisatie van verwaarloosde woningen en gebouwen Heffing op verwaarloosde woningen en gebouwen Gemeentelijke heffing op verwaarloosde woningen en gebouwen Gewestelijke heffing op verwaarloosde woningen en gebouwen Overzicht grondslag inventarisatie en heffing verwaarlozing Verkrotte woningen en gebouwen aanpakken Waarom verkrotting bestrijden? Inventarisatie van verkrotte woningen en gebouwen Wanneer onbewoonbaarverklaring vwc en nieuwe gemeentewet? Ongeschikt- en onbewoonbaarverklaring Vlaamse Wooncode Administratieve procedure Strafrechtelijke procedure 19 Inhoudstafel / 4 Afl. 4 september 2013

5 lokaal_woonbeleid_afl_10 basisboek.book Page 9 Tuesday, December 15, :18 PM Onbewoonbaarverklaring nieuwe gemeentewet Gevolgen van een ongeschikt, onbewoonbaar of overbewoondverklaring Herhuisvesting Conformiteitsattest Bepalen van kwaliteit via het conformiteitsattest Het verkrijgen van een conformiteitsattest (de procedure) Bijzondere instrumenten Recht van voorkoop Sociaal beheer Het bestrijden van langdurige leegstand Inventarisatie van leegstand Heffing op leegstand Gemeenten gemachtigd voor gemeentelijke leegstandsheffing Uitzonderlijke gewestelijke leegstandsheffing Overzicht grondslag inventarisatie en heffing leegstand Stimulerende maatregelen ter bestrijding van leegstand Overbewoning en woonvervuiling Het bestrijden van overbewoning Het bestrijden van vervuilde woningen 6 5 Betaalbaar bouwen en wonen 5.0 Toepasselijke wetgeving 5.0 Inleiding 5.1 Het bepalen van de woningbehoefte Afl. 6 juni 2014 Inhoudstafel / 5

6 lokaal_woonbeleid_afl_10 basisboek.book Page 10 Tuesday, December 15, :18 PM 5.2 Het Decreet Grond- en Pandenbeleid in een notendop Aanleiding De nulmeting en het Bindend Sociaal Objectief De (sociale last en)bescheiden last De omvang van de bescheiden last De uitvoering van de bescheiden last De monitoring van de vooruitgang van het aantal sociale woningen Het niet tijdig halen van de lasten Langdurige leegstand aanpakken Register van leegstaande gebouwen en woningen Heffing op leegstand Premies en begeleiding kan leegstand oplossen Een groter aanbod aan bouwgronden Wanneer is een stuk grond bouwgrond? Gemeentelijke initiatieven voor méér bouwgrond op de markt De opmaak van een register van onbebouwde percelen Het invoeren van een activeringsheffing Nemen van een planningsinitiatief Een groter aanbod aan betaalbare bouwgronden Gemeentelijke initiatieven Het realiseren van sociale kavels of de realisatie ervan stimuleren Eigen gronden inzetten Opmaak van een actieprogramma ter ontwikkeling van publieke gronden De opmaak van een ruimtelijk uitvoeringsplan De opmaak van een gemeentelijke verordening bescheiden wonen Het naleven van gewestelijke spelregels Een beroep doen op het Vlaams rollend Grondfonds 8 Inhoudstafel / 6 Afl. 6 juni 2014

7 lokaal_woonbeleid_afl_10 basisboek.book Page 11 Tuesday, December 15, :18 PM 5.6 Een groter aanbod aan betaalbare koopwoningen Onderscheid tussen bescheiden en sociale koopwoningen Gemeentelijke initiatieven Het realiseren van sociale koopwoningen of de realisatie ervan stimuleren Het inzetten eigen gronden Gemeentelijke aankooppremie De opmaak van een ruimtelijk uitvoeringsplan De opmaak van een gemeentelijke stedenbouwkundige verordening en/of reglement bescheiden wonen Het naleven van de gewestelijke spelregels Meer aanbod aan betaalbare huurwoningen Aandacht voor de sociale huurmarkt en private huurmarkt De planning en programmatie van sociale woonprojecten Gemeentelijke initiatieven voor meer betaalbare huurwoningen Nauwe samenwerking met sociale huisvestingsmaatschappij Oprichting of versterking van het sociaal verhuurkantoor De opmaak van een ruimtelijk uitvoeringsplan De opmaak van een gemeentelijk reglement bescheiden wonen Het afsluiten van een sociaal woonbeleidsconvenant Controle op affichering van de huurprijs Bijlagen Lijst van BSO per gemeente Lijst van gemeenten die beroep kunnen doen op het rollend Grondfonds Lijst van gemeenten waar de regelgeving wonen in eigen streek van toepassing is 18 Afl. 10 december 2015 Inhoudstafel / 7

8 lokaal_woonbeleid_afl_10 basisboek.book Page 12 Tuesday, December 15, :18 PM 6 Financiering van sociale woningen 6.0 Toepasselijke wetgeving Inleiding Algemene bepalingen (hoofdstuk I) Tussenkomst in de leningslast voor de realisatie van sociale huurwoningen (hoofdstuk II) Grondaankoop Bouwkost nieuwbouw en vervangingsbouw Renovatie Combinaties Beheersvergoeding Herinvesteringsplicht De tussenkomst in de leningslast Tenlastenemingen of subsidies voor sociale huurwoningen, koopwoningen of kavels (hoofdstuk III) Subsidie voor Sloop en Infrastructuur (SSI) Bouwrijp maken van gronden Aanleg infrastructuur, oprichting gemeenschapsvoorzieningen, aanpassingswerken aan de woonomgeving Subsidie voor verwerving Verwervingssubsidie (SV) Tussenkomst in de prefinanciering Subsidie voor de bouw in de eigendomssector (SBE) De Gewestelijke Sociale Correctie (hoofdstuk IV) GSC inkomsten GSC Uitgaven GSC Berekening De programmatie van sociale woonprojecten (hoofdstuk V) Het investeringsprogramma (IP) Het Uitvoeringsprogramma (UP) Het groeipad uit het Decreet Grond- en Pandenbeleid 5 Inhoudstafel / 8 Afl. 10 december 2015

9 lokaal_woonbeleid_afl_10 basisboek.book Page 13 Tuesday, December 15, :18 PM Het Procedurebesluit De voorwaarden voor opname in de planning De Meerjarenplanning (MJP) De Korte Termijn Planning (KTP) De Beoordelingscommissie (BeCo) Het MB financieel en decretaal kader 15 7 Inschrijving 7.0 Toepasselijke wetgeving Inleiding Inschrijving bij een SHM en een SVK Inschrijvingsvoorwaarden voor de kandidaat-huurder Woonbehoeftigheid: inkomensgrenzen en eigendomsvoorwaarde Administratieve voorwaarden Taal en inburgeringsbereidheid De inschrijving Het inschrijvingsregister Afronden van de inschrijving Schrapping uit het register Inschrijving voor een sociale koopwoning Inschrijvings- en toelatingsvoorwaarden kandidaat-kopers Het inschrijvingsregister 5 8 Toewijzing 8.0 Toepasselijke wetgeving Inleiding Toelatingsvoorwaarden 1 Afl. 10 december 2015 Inhoudstafel / 9

10 lokaal_woonbeleid_afl_10 basisboek.book Page 14 Tuesday, December 15, :18 PM 8.2 De toewijzing van een sociale huurwoning SHM Het bepalen van de toewijzingsvolgorde bij een SHM Versnelde toewijzing van een sociale woning SVK Absolute voorrangsregels Het puntensysteem Alle verhuurders Weigeren van een toewijzing Het lokaal toewijzingsreglement Het Intern Huurreglement De rol van de Toezichthouder Sociale koopwoningen en sociale kavels Toewijzing en verkoop van een woning De verkoop van sociale huurwoningen Verkoop van middelgrote koopwoningen/kavels, nietresidentiële ruimten en garages 7 9 Huurprijsberekening 9.0 Toepasselijke wetgeving Inleiding De huurder van een sociale woning De referentiehuurder De wettelijke of feitelijke parnter Alle andere meerderjarige bewoners van de woning De type-huurovereenkomst Huurovereenkomst, proefperiode en bijlagen Einde van de huurovereenkomst Huurprijs, huurlasten en huurwaarborg De huurwaarborg (KSH Art. 37) De huurprijs Huurprijsberekening voor lokale besturen 5 Inhoudstafel / 10 Afl. 10 december 2015

11 lokaal_woonbeleid_afl_10 basisboek.book Page 15 Tuesday, December 15, :18 PM Huurprijsherberekening Huurlasten De huurprijs van een woning die wordt overgenomen door een sociale huisvestingsmaatschappij Een aantal gebundelde bepalingen over renovatiewerken en zittende huurders Verhuring buiten het sociale huurstelsel Huurpremie tegemoetkoming voor kandidaathuurders 1 10 De private huurmarkt 10.0 Overzicht toepasselijke wetgeving 10.0 Inleiding 10.1 De actoren op de private huurmarkt De private verhuurder De private huurder Afficheringsplicht 10.3 Huurwetgeving: de Woninghuurwet en het gemeen huurrecht De huurwetgeving gesitueerd De Woninghuurwet Historische achtergrond bij de Woninghuurwet Toepassingsgebied van de Woninghuurwet De huurovereenkomst in de Woninghuurwet Afsluiten van een huurovereenkomst De essentiële elementen van de huurovereenkomst Registratie van de huurovereenkomst Wettelijke mogelijkheden om een huurovereenkomst te beëindigen De renovatiehuurovereenkomst 25 Afl. 10 december 2015 Inhoudstafel / 10 1

12 lokaal_woonbeleid_afl_10 basisboek.book Page 16 Tuesday, December 15, :18 PM De verhuurdersverplichtingen De afleveringsplicht De onderhoudsplicht De vrijwaringsplicht De huurdersverplichtingen De stofferingsverplichting De huurprijsbetalingsverplichting De gebruiksverplichting De teruggaveverplichting Het uitrusten van de woning Onderhoud en herstellingen Enkele veelvoorkomende huurdersproblemen: voorbeelden Problemen m.b.t. de huurprijs/kosten en lasten Problemen m.b.t. de uitvoering van herstellingen/werken Problemen m.b.t. de beëindiging van de huur Ondersteuning voor huurders op de private huurmarkt Individuele toeleiding Structurele afspraken met private verhuurders Discriminatie Wetgeving: discriminatie en huisvesting De Belgische antidiscriminatiewetgeving De federale antidiscriminatiewetten Het Vlaamse Gelijkekansendecreet van 10 juli De Brusselse ordonnantie van 19 maart Vormen van discriminatie Directe en indirecte discriminatie Rechtvaardigingsgronden Weigering redelijke aanpassingen Pesterijen Opdracht tot discrimineren 6 Inhoudstafel / 10 2 Afl. 10 december 2015

13 lokaal_woonbeleid_afl_10 basisboek.book Page 17 Tuesday, December 15, :18 PM Sancties Discriminatie op de privé huisvestingsmarkt Meldingen en analyses Toepassing van de antidiscriminatiewetgeving op de huisvestingmarkt Kernpunten Gegevens van kandidaat-huurders Gegevens over nationale of etnische afstamming, zogenaamd ras en nationaliteit Handicap en gezondheidstoestand Vermogen De vraag om inlichtingen moet legitiem en proportioneel zijn Discriminatie op de publieke huisvestingsmarkt Toelatingsvoorwaarden Toewijzingssystemen Afwijkend toewijzingsreglement Weigering van toewijzing Wat te doen als je slachtoffer of getuige van discriminatie bent? Woonproblemen en aanpak ervan 11.0 Toepasselijke wetgeving 11.1 Gerechtelijke uithuiszetting Algemeen Procedure gerechtelijke uithuiszetting Preventie van uithuiszettingen Hoe kan een OCMW werken aan preventie van gerechtelijke uithuiszettingen? Het Vlaamse Huurgarantiefonds 9 Afl. 9 september 2015 Inhoudstafel / 11

14 lokaal_woonbeleid_afl_10 basisboek.book Page 18 Tuesday, December 15, :18 PM 12 Doelgroepen 12.0 Toepasselijke wetgeving 12.0 Inleiding 12.1 Dak- en thuislozen Definitie van dakloze in OCMW-wetgeving Welk OCMW is bevoegd? Huidige bevoegdheidsregel Enkele oefeningen Bevoegdheidsconflicten Meldingsplicht Instrumenten om dak- en thuisloosheid te bestrijden Referentieadres Versnelde toewijzingsmogelijkheid voor daklozen in het Sociale Huurbesluit Installatiepremie voor daklozen Opeisingsrecht van leegstaande gebouwen voor daklozen Tijdelijke opvang van dak- en thuislozen Thuislozenzorg in Vlaanderen Samenwerking tussen het OCMW en het algemeen welzijnswerk bij de opvang van dak- en thuislozen Doorverwijzing naar de residentiële opvangcentra van het Algemeen Welzijnswerk Het protocol tussen VVSG en Steunpunt Algemeen Welzijnswerk Het OCMW zorgt voor (extra) opvangmogelijkheden Tijdelijke huisvesting bij OCMW s: vaststellingen uit een VVSG-bevraging (2008) Een doorgangswoning is meer dan een huis alleen Verschillende vormen mogelijk Juridische aandachtspunten De begeleiding Netwerkvorming Een geschikte woning 35 Inhoudstafel / 12 Afl. 9 september 2015

15 lokaal_woonbeleid_afl_10 basisboek.book Page 19 Tuesday, December 15, :18 PM 12.3 Woonwagens en woonwagenterreinen? Een zoektocht naar kwalitatief wonen Specifieke woonvorm Typologie woonwagenterreinen De bewoners van een woonwagenterrein Aanbod aan woonwagenterreinen Vlaams beleid Kenmerken van wonen Kwaliteit van wonen Niet zomaar overal Seizoensarbeiders 12.5 Wonen en de eigen bewoners 12.6 Wonen en ouderen 13 Bijlagen Trefwoordenregister 1 Nuttige adressen 1 Afl. 9 september 2015 Inhoudstafel / 13