WEEK VAN DE OPVOEDING 2018 OPVOEDEN IS SAMENSPEL

Transcriptie

1 DOCATLAS SELECTIELIJST WEEK VAN DE OPVOEDING 2018 OPVOEDEN IS SAMENSPEL Je vindt een dynamische versie van deze lijst op ons Pinterest-bord! INHOUD kinderen... 2 jongeren... 5 volwassenen... 9 professionals ouders Documentatiecentrum Atlas Antwerpen Carnotstraat Antwerpen docatlas@provincieantwerpen.be Documentatiecentrum Atlas Turnhout Grote Markt Turnhout docatlasturnhout@provincieantwerpen.be

2 Pagina 2 van 19 KINDEREN Alle kleuren van de regenboog Fàbrega, Martha. - ISBN Mechelen: Bakermat, Vindplaats: docatlas Antwerpen - WBE alle; docatlas Turnhout - WBE alle Een regenboog heeft veel kleuren en elke kleur is anders. Wij, mensen, zijn een beetje zoals de regenboog omdat we allemaal uniek zijn. De vorm van onze ogen, de kleur van onze huid en zelfs onze favoriete gerechten kunnen verschillen. Maar de belangrijkste kenmerken zijn bij iedereen hetzelfde; we hebben allemaal gevoelens, gedachten, verwachtingen en dromen. We lachen als we gelukkig zijn, we huilen als we droevig zijn. Als je alle mensen van heel de wereld verzamelt, dan zouden we een prachtige regenboog vormen. Dit prentenboek voor kleuters stimuleert communicatie over diversiteit en illustreert deze op kleurrijke wijze. Discussiëren kun je leren Deken, Chantal. - ISBN Vlissingen: Bazalt Educatieve uitgaven, Vindplaats: docatlas Antwerpen - WEL disc ; docatlas Turnhout - WEL disc De methode Discussiëren kun je leren biedt handvatten en inspiratie voor discussielessen in de basisschool. Het doel van deze lessen is dat leerlingen elkaar leren begrijpen, respecteren en waarderen. Ze vormen zich een mening over maatschappelijke kwesties en leren die mening onderbouwen met feiten en argumenten. Belangrijke vaardigheden worden getraind, zoals spreken in het openbaar, luisteren naar elkaar en jezelf verplaatsen in de ander. Na het volgen van de discussielessen voelen kinderen zich communicatief sterker. Ze zijn weerbaarder, krijgen meer zelfvertrouwen en durven hun gevoelens beter uiten. Discussiëren kun je leren bestaat uit een theoretisch kader met achtergrondinformatie, een handleiding waarin wordt uitgelegd hoe je met de methode werkt, een instructie voor de leerkracht over zijn/haar rol van coach of gespreksleider, een lespakket met achttien uitgewerkte lessen en bijbehorende kopieerbladen, kijkwijzers voor leerkracht- en leerlingvaardigheden, digibord materiaal en posters met de DKJL spelregels. De methode kan ingezet worden vanaf de derde kleuterklas tot in de eerste graad van het secundair onderwijs.

3 Pagina 3 van 19 Het boek over een doek Schermer, Reineke ; [ill.] Coebergh, Mijke. - ISBN Amsterdam: David en Goliat, Vindplaats: docatlas Antwerpen - WBE 7.8 boek De kleine Zara wil net als haar moeder een hoofddoek. Ze krijgt een groene met daarop een tijger. Maar buiten waait het hard en Zara verliest hem. De doek beleeft allerlei avonturen als er door verschillende kinderen uit de buurt mee wordt gespeeld. Het boek over een doek geeft een reëel beeld van het multiculturele stadsleven en de belevingswereld van jonge kinderen. Het is gemaakt in samenwerking met de Voorleesexpress Amsterdam die het gaan gebruiken in hun programma voor leesbevordering onder kinderen uit verschillende culturen die een taalachterstand hebben. Bij het boek is een lespakket ontwikkeld en is er een kleurplaat en een voorleesfilmpje beschikbaar voor gebruik in het onderwijs, de kinderopvang, in bibliotheken en voor thuis. Het lespakket behandelt de reden waarom sommige kinderen vanwege hun geloof hun hoofd bedekken en gaat in op het hoofddoekje, het keppeltje en de tulband. Geschikt voor de tweede kleuterklas t/m het tweede leerjaar. Het grote papa, mama, broertje, zusje boek : gezinnen in alle soorten en maten Oorspronkelijke titel: Welcome to the family Hoffman, Mary ; [ill.] Asquith, Ros. - ISBN Amsterdam : Ploegsma, Vindplaats: docatlas Antwerpen - WBE grot; docatlas Turnhout - WBE grot Informatief prentenboek over diversiteit van gezinnen. Alle mogelijke gezinsvormen en -samenstellingen komen aan bod en worden beknopt maar helder uitgelegd. Een teddybeer vormt de rode draad doorheen het boek. Hij geeft met een knipoog commentaar vanaf de zijlijn. Met wie woon jij? Oorspronkelijke titel: We all have different families Higgins, Melissa. - ISBN Etten-Leur : Corona, p., ill. Vindplaats: docatlas Antwerpen - WBE metw; docatlas Turnhout - WBE met In de serie 'Ik, jij, wij...' voor kinderen van 4 tot 8 jaar lees je dat iedereen anders is. In dit boek met duidelijke foto's en heldere, korte teksten lees je over allerlei soorten gezinnen. Elk deelonderwerp van het boek is voorzien van 'vertelwoorden' waarmee de begeleider gesprekken kan voeren met kinderen. Achteraan in het boek vind je links naar

4 Pagina 4 van 19 filmpjes bij sommige deelonderwerpen zoals echtscheiding, adoptie of holebi-ouders. Via een inlogcode in de boeken, kunnen deze ook online ontsloten worden op digibord en tablet voor herlezen, in de kleine of grote kring of individueel. M & M toolkit burgerschap : actief burgerschap in het basisonderwijs Pedagogische begeleidingsdienst Go!. - Brussel : GO! Onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap, (2017). Vindplaats: docatlas Antwerpen - WBE 1.3 tool Om basisscholen en leerkrachten te helpen bij het opvoeden van kinderen tot kritische en verantwoordelijke (wereld)burgers, ontwikkelde het GO! deze toolkit. De toolkit bevat volgende onderdelen: concrete lessuggesties en tips voor aanpak in de klas, geordend per thema van het leerplan Wereldoriëntatie, domein Mens en maatschappij; een kijkwijzer klasniveau; een kijkwijzer schoolniveau; de GO! visietekst over actief burgerschap; de leerplandoelen WO, domein Mens en maatschappij; een concordantielijst voor scholen die de Burgerschapsbooster hebben afgenomen en graag rond één of meerdere thema's concreet aan de slag willen; suggesties (stappenplan) om met de materialen van de Toolkit aan de slag te gaan. Regels zijn regels Oorspronkelijke titel: Following Rules Mayer, Cassie ; [ill.] Beech, Mark. - ISBN Etten-Leur: Corona, Vindplaats: docatlas Antwerpen - WEL same Regels zijn regels behoort tot een serie informatieve boekjes waarmee kinderen van 5 tot 7 jaar kunnen kennismaken met belangrijke waarden in onze samenleving. Dit boekje legt in eenvoudige taal en aan de hand van illustraties uit wat regels zijn / zich aan de regels houden betekent en waarom regels belangrijk zijn. Met achteraan een verklarende woordenlijst en tips voor leesbegeleiding gericht aan ouders en leerkrachten. Samenleven, hoe doe je dat? Brenifier, Oscar. - ISBN Leuven: Davidsfonds, Vindplaats: docatlas Antwerpen - WBE 5.2 filo; docatlas Turnhout - WBE 5.2 filo Filosofie voor kids is een eerste kennismaking met filosofie. Voor kinderen die een heleboel belangrijke vragen in hun hoofd hebben. Over zichzelf, het leven en de wereld. Voor volwassenen die samen

5 Pagina 5 van 19 met kinderen op zoek willen gaan, nadenken en discussiëren. Want kant-en-klare antwoorden vind je niet altijd! In Samenleven, hoe doe je dat? vind je 6 grote vragen. Om te jongleren met ideeën en om verder te kijken dan je neus lang is. Zou jij graag helemaal alleen zijn? Ben je altijd verplicht om andere mensen te respecteren? Moet je het altijd eens zijn met de anderen? Zijn wij allemaal gelijk? Zijn we allemaal verplicht om te werken? Hebben we altijd een baas en regels nodig om te kunnen samenleven? Met dit boek is filosoferen kinderspel! Samen verschillend : pedagogisch kader diversiteit in kindercentra 0-13 jaar Van Keulen, Anke ; Singer, Elly. - ISBN Amsterdam: Reed Business, Vindplaats: docatlas Antwerpen - ge 05.2 peda Dit handboek gaat over werken met diversiteit in de kinderopvang. 'Samen verschillend' begint bij de verschillen in de groep en in de samenleving, en biedt handreikingen om daarmee om te gaan. Het boek heeft een brede invalshoek en gaat niet alleen over de multiculturele samenleving: alle verschillen tussen mensen in voorkeuren, talenten of temperament en alle verschillen in culturele achtergrond, leef- en opvoedingsstijl, sekse, religie, sociaal milieu, beroep of opleiding komen aan bod. Ook de omgang met kwetsbare kinderen en hun ouders krijgt veel aandacht in het handboek. 'Samen verschillend' kan gebruikt worden als basis voor het pedagogisch beleidsplan van de instelling, als lesmateriaal in opleidingen en bijscholing, om de pedagogische samenwerking tussen de kinderopvang en de basisschool of de sportvereniging vorm te geven. JONGEREN BOUNCE young : Tool voor veerkrachttraining voor jongeren Lepla, Karel [Arktos vzw]. - Leuven : Arktos vzw, Vindplaats: docatlas Antwerpen - WEL boun BOUNCE young is een trainingsprogramma in veerkracht voor jongeren. Een gezonde en sterke veerkracht is een bewezen beschermende factor bij de preventie van gewelddadige radicalisering. In tien (inter)actieve groepstrainingen oefenen en versterken de jongeren verschillende aspecten van hun veerkracht. Via een mix van actie en nadenken wordt een ruim gamma aan vaardigheden en competenties versterkt, ingeoefend en aan hun persoonlijke ervaringen gekoppeld. Jongeren leren om zich te herstellen (bounce back) en op te veren (bounce up) wanneer ze met uitdagingen geconfronteerd worden. Tijdens de training leggen jongeren het verband tussen de werkvormen en hun persoonlijke ervaringen. Een BOUNCE young-training wordt steeds gebruikt in combinatie met de

6 Pagina 6 van 19 bewustmakingsacties van BOUNCE along voor ouders en eerstelijnswerkers. Iedere tool kan ingezet worden binnen zowel onderwijs, jeugdwerk als welzijn. Je kunt de tools ook downloaden in verschillende talen. Arktos vzw biedt open opleidingen train-de-trainer en ondersteuning om een train-de-trainer binnen je eigen gemeente/school/organisatie te organiseren. Extreem in de klas : polarisatie en radicalisering in voortgezet en beroepsonderwijs Leegsma, Mark. - ISBN Leusden : ISVW Uitgevers, Vindplaats: docatlas Antwerpen - WBE 1.1 extr; docatlas Turnhout - WBE 1.1 extr Hoe ga je als leerkracht om met botsingen tussen leerlingen uit verschillende bevolkingsgroepen? Hoe reageer je als iemand de Holocaust ontkent of wanneer een leerling roept dat alle homo's dood moeten? In 'Extreem in de klas' vertellen 26 experts, van lerarenopleider tot filosoof, over hun ervaringen en kennis, in de hoop leraren handvatten te bieden om met dergelijke extreme uitingen om te gaan. Het boek is opgebouwd uit interviews in korte hoofdstukken. Er worden allerlei kanten belicht, zoals bildung, het verband tussen radicalisering en media, didactische en pedagogische vaardigheden van de docent, communicatietechnieken... Radicaal Samen : lesbrief #LiefdevolVerzet Tumult ; Pax Christi. - Antwerpen : Pax Christi, (2017). Vindplaats: docatlas Antwerpen - WBE radi De boodschap van de Vlaamse Vredesweek 2017 is liefdevol verzet tegen de toenemende polarisering en vijanddenken in onze samenleving. Liefde is de inspiratiebron die ons verbindt en ons in staat stelt om radicaal samen voor een betere maatschappij op te komen. Deze lesbrief voor de 2e en 3e graad secundair onderwijs biedt methodieken om met de klas aan de slag te gaan over thema's als liefde en verbondenheid. Met de oefeningen krijgen leerlingen inzicht in de dynamiek van het wij-zij-denken, ontdekken ze de diversiteit die in zichzelf en de ander aanwezig is, proberen ze verschillende stappen uit die je kan zetten van polarisering naar verbinding en geweldloos verzet.

7 Pagina 7 van 19 Respect! 99 tips voor het omgaan met jongeren in de straatcultuur Kaldenbach, Hans. - ISBN de druk - Amsterdam: Promotheus, Vindplaats: docatlas Antwerpen - ge 05.2 resp 'Respect!' is een praktisch boek over jongeren die 'zich niet laten corrigeren'. Het geeft in korte verhelderende paragrafen concrete tips voor effectief gedrag, zowel voor individuele correctie als voor corrigeren in groepsverband. Respect in en door sport Verweel, Paul. - ISBN Amsterdam: SWP, Vindplaats: docatlas Antwerpen - ge 05.2 resp Paul Verweel vertelt over de sociale kracht van de sport vanuit ervaringen in zijn eigen jeugd, vanuit onderzoek naar de sportwens van allochtone jongens en meisjes alsmede de invloed op hun identiteitsbeleving en kijkt vervolgens naar de betekenis van sporten voor jongeren en het belang van begeleiding op de zgn. playgrounds (speelveldjes) in stadswijken. Respect is het centrale thema. Samen 11 miljoen : toolbox om te werken met jongeren aan diversiteit en samenleven GoodPlanet Belgium vzw. - Brussel: GoodPlanet Belgium vzw, Vindplaatsl docatlas Antwerpen - WBE same Met het project 'Samen 11 miljoen' en de bijbehorende toolbox wil GoodPlanet het begrip voor elkaar, het gevoel van verbondenheid vergroten en het gevoel van solidariteit met nieuwkomers in België versterken. Dit educatief pakket voor het secundair onderwijs bevat tal van methodieken om met jongeren op klas- en schoolniveau te werken rond identiteit, onverschilligheid, vooroordelen, stereotypen en discriminatie. De methodieken zijn - mits enkele aanpassingen - te gebruiken in alle studierichtingen, ook in bepaalde groepen van het buitengewoon onderwijs en onthaalklassen voor anderstalige nieuwkomers (OKAN). Het pakket bestaat uit een handleiding en activiteiten op drie "levels" of niveaus. Level 1 bevat activiteiten op klasniveau. De leerlingen werpen een kritische blik op zichzelf, binnen de geborgenheid van de vertrouwde klasgroep en zetten van daaruit de stap naar 'de ander'. Level 2 is bedoeld om klasoverschrijdend te werken. De leerlingen verruimen hun blik naar buiten tijdens uitwisseling(en) met een andere klas. Level 3 is bedoeld voor de verdere uitrol van het project op schoolniveau. Doorheen het pakket wordt verwezen naar beeldmateriaal dat je kan bekijken op de

8 Pagina 8 van 19 projectwebsite. Bij sommige activiteiten horen ook bijlagen en werkblaadjes, die je kan vinden in de verschillende werkmappen. Het hele pakket kan gedownload worden. Shalimar : een multicultureel spel over relaties Demyttenaere, Thomas. - Sensoa. - Antwerpen-Apeldoorn: Garant, Vindplaats: docatlas Antwerpen - WEL 3.2 shal; docatlas Turnhout - WEL 3.2 shal Shalimar is een educatief spel voor de tweede graad van het secundair onderwijs dat men in klasverband kan spelen. Het helpt een interculturele dialoog rond relaties en seksualiteit op gang te brengen. Al spelend ontdekken leerlingen welke cultuurelementen gemeenschappelijk zijn en welke verschillen individueel bepaald zijn. De nadruk ligt op dialoog en de bereidheid om te leren van andere culturen. De leerlingen nemen de rol van relatieadviseur voor twee fictieve leeftijdgenoten op zich. Het kan gaan om een hetero- of homokoppel, een Vlaams, allochtoon of gemengd duo. Van die leeftijdsgenoten krijgen ze telkens infokaartjes met uitspraken van de personages per thema. De leerlingen overleggen en beslissen per fase. Zullen de twee elkaar ontmoeten? Worden ze een koppel? Vervolgens worden de personages geconfronteerd met vijf "hindernissen". De leerlingen beslissen of die invloed hebben op de relatie. Na elke gespreksronde argumenteren de leerlingen of hun koppel samenblijft of niet. # So What?! The gayme : speelse gespreksvorm om gender en seksuele diversiteit te bespreken C.I.S.. - Leuven : Centrum Informatieve Spelen, 2015 Vindplaats: docatlas Antwerpen - WBE sowh; WBE sowh Met '#So What?! The gayme' maken tieners (12-16 jaar) al spelenderwijs kennis met gevoelige thema's in de maatschappij. Het spel maakt onderwerpen als seksualiteit, holebi en transgender bespreekbaar en doorbreekt het taboe. De handleiding biedt een uitgebreide speluitleg en achtergrondinformatie voor de begeleider. Terra Nova : minimaatschappij Hu, Lisa. - EAN Stichting Terra Nova - Democratisch Design, (2017) ; Huizen: Pica, (2017).

9 Pagina 9 van 19 Vindplaats: docatlas Antwerpen - WBE 1.3 terr; docatlas Turnhout - WBE 1.3 terr Terra Nova Minimaatschappij is een dialoogspel, discussietool, samenwerkingsexperiment én burgerschapsmethode waarbij de spelers het lot van eilandbewoners bepalen en samen de wereld maken waarin ze zelf zouden willen wonen. Op dit eiland staat niets vast en wordt alles bevraagd. De grote uitdagingen van de samenleving komen tot leven en stellen je moreel kompas op de proef. Dit coöperatieve spel oordeelt niet - er zijn geen goede of foute antwoorden - maar het biedt verhalen en vragen die een aanknopingspunt vormen voor klassengesprekken over controversiële onderwerpen, abstracte lesstof of actualiteiten. Terra Nova is geschikt voor spelers vanaf 10 jaar. Het spel kan ook door volwassenen gespeeld worden. Eén set is ontwikkeld voor vijf spelers en bevat vijf coöperatieve rollen, maar minder spelers zijn ook mogelijk. Voor een uitwisseling met de hele klas speel je met de Sixpack met meerdere spellen tegelijk. Op het educatieve online platform vind je een animatievideo met uitleg van het spel, de spelinhoud (de 'Eilandvragen'), de educatieve handleiding, extra lesmateriaal, tips voor combinaties met actualiteiten en met andere lesmethodes, tips voor lastige situaties, een lessenweergave van Eilandvragen met timer voor op het digibord en de mogelijkheid om zelf Eilandvragen te maken. Toekomstdromen : iedereen heeft dromen, plannen en ambities in het leven El Khazen, Christopher ; Honnay, Nina ; Lammens, Filip et al. - Brussel: Via Don Bosco, (2017 Vindplaats: docatlas Antwerpen - WBE 8.1 toek Het vertrekpunt van dit lessenpakket voor alle graden van het secundair onderwijs is dat iedereen dromen, plannen en ambities heeft in het leven. Jongeren gaan op zoek naar hun eigen dromen en projecten die ze voor zichzelf willen verwezenlijken. Ze toetsen de eigen opvattingen aan de verschillende opvattingen over welzijn en verdeling welvaart. Ze luisteren ook naar de toekomstperspectieven van hun leeftijdsgenoten elders in de wereld. Ze denken na over wat er nodig is om deze dromen voor iedereen werkelijkheid te laten worden. Ze illustreren het belang van sociale samenhang en solidariteit. VOLWASSENEN Caleidoscopia : spelen met diversiteit : theorie, praktijk en ervaring van Tijen, Ankephien; van Duin, Christine; Pereira, Enith; Tjoa, Twie; Kessler, Enith. - ISBN Antwerpen: Garant, p. Vindplaats: docatlas Antwerpen - WBE 5.2 cale Het boek Caleidoscopia, Spelen met Diversiteit: Theorie, Praktijk en

10 Pagina 10 van 19 Ervaring, richt zich op begeleiders die in hun werk te maken hebben met diversiteit en de invloed daarvan op hun eigen positie en op die van de mensen met wie ze werken en samenwerken. Zij kunnen het boek gebruiken als een hulpmiddel bij de Caleidoscopiakaarten, een diversiteitsspel met als doel de invloed van diversiteit zichtbaar en bespreekbaar te maken en spelenderwijs te leren omgaan met verschillen en overeenkomsten tussen mensen. Hierbij kan gedacht worden aan verschillen en overeenkomsten in levensfase, gender en sekse, etniciteit, religie, (beroeps)socialisatie, talent en beperking, seksuele identiteit en sociale klasse, die samen de acht dimensies van diversiteit op de Caleidoscopiakaarten uitdrukken. Dit boek is ontwikkeld op grond van bijna vijftien jaar ervaring met het diversiteitsspel Caleidoscopia. Het legt een verbinding tussen diversiteitstheorieën, het analysemodel kruispuntdenken en ervaringen in het omgaan met diversiteit. Inspiratiebronnen, methodische uitgangspunten en diversiteitskwaliteiten worden beschreven. In het boek zijn tevens vijftig spelvormen met de diversiteitskaarten opgenomen. Cultural calling cards : the cultural awareness game Morris, Jim. - ISBN Zaltbommel: Thema. Vindplaats: docatlas Antwerpen - pa 8.10 cult; docatlas Turnhout - WBE cult Dit Engelstalige spel is speciaal gemaakt voor interculturele groepen. Aan de hand van de vragen op de kaarten kun je drie verschillende spellen spelen om elkaars achtergrond beter te leren kennen. Samenleven met gezond verstand Loobuyck, Patrick. - ISBN Kalmthout : Polis, Vindplaats: docatlas Antwerpen - ge 02.4 same Er gebeuren vandaag veel dingen die het samenleven ronduit ingewikkeld maken. Aanslagen, vluchtelingen, populisme... in het huidige klimaat gaan de debatten hard tegen hard. Het gevolg daarvan is dat we dreigen te vergeten hoe we kunnen samenleven. We mogen ons niet uit elkaar laten spelen, schrijft Patrick Loobuyck. Hij pleit ervoor dat we ons inspannen om te verbinden in plaats van te polariseren. Daarvoor moeten we elkaar ernstig nemen. We hebben een brede consensus nodig die de samenleving schraagt en vertrouwen geeft. In Samenleven met gezond verstand verheldert en concretiseert Patrick Loobuyck de morele uitgangspunten en de sociale mechanismen van ons samenlevingsmodel: vrijheid, gelijkheid, wederkerigheid en solidariteit. Redelijkheid kan ons redden.

11 Pagina 11 van 19 Solidariteit in superdiversiteit : handvatten voor concrete actie Schuermans, Nick; Vandenabeele, Joke; Oosterlynck, Stijn; Jans, Marc; Holemans, Dirk. - ISBN Leuven: Acco, Vindplaats: docatlas Antwerpen - WBE 5.1 soli; docatlas Turnhout - WBE 5.1 soli In dit boek leggen de auteurs uit aan de hand van 32 cases hoe solidariteit in diversiteit vorm krijgt op concrete plaatsen. Plaatsen waar mensen van diverse afkomst elkaar tegenkomen zoals de school, de werkvloer, de woonomgeving, het buurtplein, het clublokaal en het sportveld. Op een toegankelijke manier wordt getoond dat de uitdaging van solidariteit verder reikt dan sociale cohesie. Solidariteit gaat ook over burgerschap, over verantwoordelijkheid opnemen voor de plaatsen die we delen en over de educatieve processen waardoor burgers solidair leren zijn. Tot slot reiken de auteurs enkele handvatten aan om solidariteit in een superdiverse samenleving te ontwikkelen en te PROFESSIONALS De vreedzame wijk: een praktische gids voor een samenhangend opvoedklimaat in de wijk Pauw, Leo. - ISBN Amsterdam : SWP, p. Vindplaats: docatlas Antwerpen - WBE 1.3 vree In veel Nederlandse basisscholen wordt het programma van De Vreedzame School gebruikt om kinderen te leren wat het betekent om op te groeien in een democratische samenleving. Ze leren daarmee conflicten vreedzaam op te lossen, meningsverschillen te overbruggen, open te staan voor verschillen en zich verantwoordelijkheid te voelen voor de gemeenschap. Kinderen leren echter niet alleen op school, ze worden eigenlijk overal opgevoed en gevormd. De aanpak van De Vreedzame Wijk versterkt dat proces van de vorming van democratische burgers. Door in alle pedagogische contexten - thuis, in de speeltuin, op de kinderopvang, de voorschool, de voetbalclub, het buurthuis, de bibliotheek, enzovoort - de principes van De Vreedzame School centraal te stellen in de pedagogische benadering ontstaat er een samenhangend opvoedklimaat in een wijk. Thema's/blokken van de Vreedzame wijk: We horen bij elkaar; We lossen conflicten zelf op; We hebben oor voor elkaar; We hebben hart voor elkaar; We dragen allemaal een steentje bij; We zijn allemaal anders. Gereedschapskist Voor beter samen werken met ouders Lusse, Mariëtte. - Hogeschool Rotterdam, (2016).

12 Pagina 12 van 19 Vindplaats: Het lectoraat Ouders in Rotterdam Zuid van Hogeschool Rotterdam vult een gereedschapskist met beproefde werkwijzen om de samenwerking met ouders te versterken. Denk bijvoorbeeld aan inloopactiviteiten, het betrekken van vaders, een opvoedtool of oudernetwerken. De gereedschapskist bevat naast informatie in tekstvorm ook downloads en films van diverse gespreksvormen. Het pakket is bedoeld voor iedereen die met kinderen of jongeren (en dus ook met ouders) werkt. Je kan alle materiaal gratis bekijken en downloaden via onderstaande link! Het gezin in Vlaanderen 2.0 : over het eigene van gezinnen en gezinsbeleid Luyten, Dirk; Van Crombrugge, Hans; Emmery, Kathleen. - ISBN Antwerpen : Garant, Vindplaats: docatlas Antwerpen - pa gezi Wat is een gezin? Vijftig jaar geleden was die vraag vrij eenvoudig te beantwoorden. Ondertussen maakte de maatschappij een enorme evolutie door. Mensen volgen niet langer de voorgeschreven paden, de levenslopen van mannen en vrouwen worden steeds complexer, en ook gezinnen zijn diverser dan ooit. Hoe kan het beleid inspelen op die voortdurende evolutie, waar heeft de samenleving nood aan? Deze vragen werden voorgelegd aan academici, belangengroepen, hulpverleners en beleidsvoerders. Hun antwoorden vind je in dit boek. Informele opvoedondersteuning vluchtelingengezinnen: Handreiking bruikbaar bij ondersteuning van ervaren vrijwilligers Möhle, Marjan; Tuk, Bram; Wassink, Maria; Kooijman, Klaas; Kleijweg, Lia. - JSO; Pharos ; Stichting Steunouder ; Nederlands Jeugdinstituut (NJi). - Gouda : JSO, (2017) p. Vindplaats: Vrijwilligers die met vluchtelingengezinnen werken, krijgen te maken met taal- en cultuurverschillen en soms ook met traumas. Bovendien ervaren veel nieuwkomers stress en onzekerheden door de veranderingen in hun leven. Daarom hebben Pharos, het NJi en JSO de handreiking Informele opvoedondersteuning vluchtelingengezinnen ontwikkeld in samenwerking met vertegenwoordigers van interventies als Moeders Informeren Moeders, Home Start, Spel aan Huis en Steunouder. Het document is op de Nederlandse situatie gericht, maar bevat algemeen interessante achtergrondinformatie over vluchtelingen, aandachtspunten bij de omgang met vluchtelingengezinnen (bv. "Dat we het niet fijn vinden om zielig gevonden te worden"), informatie over hoe je met taalproblemen om kan gaan en tips over hoe je voor een goede klik tussen vrijwilligers en gezinnen kan zorgen.

13 Pagina 13 van 19 Lef om te luisteren : met leerlingen werken aan de kwaliteit van onderwijs Oorspronkelijke titel: Student voice : the instrument of change Quaglia, Russell; Corso, Michael. - ISBN Huizen: Pica, Vindplaats: docatlas Antwerpen - ro 6 lefo Lef om te luisteren is de Nederlandse vertaling en bewerking van Student Voice. Daarin stellen Russell Quaglia en Michael Corso dat opbrengstgericht werken gebaseerd is op harde én zachte data en dat de stem van de leerling daarvan een belangrijk onderdeel is. Op basis van gesprekken met duizenden leerlingen, van primair tot universitair onderwijs, ontwikkelden ze het aspiratiemodel, waarin duidelijk wordt welke condities scholen kunnen creëren om leren betekenisvol te maken. Ze beschrijven in 3 delen hoe je leerlingen als onderwijspartners betrekt bij het leerproces. Nieuwe autoriteit : samen werken aan een krachtige opvoedingsstijl thuis, op school en in de samenleving Oorspronkelijke titel: The new authority : family, school and community Omer, Haim. - ISBN Amsterdam : Hogrefe, p., ill. Vindplaats: docatlas Antwerpen - ro 1 nieu; docatlas Turnhout - ro 1 nieu De afgelopen decennia heeft het gezag van ouders en leraren enorm aan kracht ingeboet. Tegelijkertijd is er een stijging van opstandig en gewelddadig gedrag onder kinderen en jongeren. Dit boek biedt een denkkader voor een nieuwe vorm van gezag, voor een nieuwe opvoedingshouding in de vrije en pluralistische samenleving waarin we leven. De auteur, professor Haim Omer, is bekend om zijn werken rond geweldloos verzet. Na een uiteenzetting van het concept 'nieuwe autoriteit', biedt de auteur inzichtelijke voorbeelden en praktische tips om direct toe te passen. Nieuwe autoriteit stelt ouders, leraren en anderen in staat om effectief om te gaan met agressief of zelfdestructief gedrag van hun kinderen, leerlingen of medewerkers. Open ogen in de kleurrijke klas : perspectieven voor de onderwijspraktijk Hajer, Maaike; Hanson, Mylène; Hijlkema, Betsy; et al.. - ISBN Bussum: Coutinho, Vindplaats: docatlas - ro 6 open; docatlas Turnhou - WBE open Leraren krijgen steeds vaker te maken met diversiteit in culturele achtergronden en taalvaardigheid binnen hun klassen. Lesgeven in zo'n kleurrijke klas vraagt oog voor leerlingen en hun eigenheid, oog voor het contact dat je

14 Pagina 14 van 19 als leraar hebt met de leerlingen, als basis voor hun actieve inbreng in klasseninteractie, en oog voor de taalontwikkeling vanuit die eigen inbreng. Dit boek heeft tot doel de leraar (in opleiding) aan te zetten met deze open ogen een onderzoekende houding te ontwikkelen in hun omgang met leerlingen. Achtereenvolgens komen de pedagogische, interpersoonlijke en (taal)didactische aspecten van het lesgeven aan de orde. Uitgangspunt van het boek is dat deze drie aspecten binnen communicatie in de klas als in elkaar grijpende tandwielen met elkaar samenhangen. In het slothoofdstuk brengen de auteurs deze tandwielen dan ook met elkaar in verband en concretiseren deze samenhang in hun bespreking van de casuïstiek. De theorie wordt verduidelijkt met behulp van veel voorbeelden, vaak zelfs uitgeschreven lesfragmenten, uit de dagelijkse lespraktijk en opdrachten die aanzetten tot reflectie. Het boek is bedoeld voor leraren in de bovenbouw van het basisonderwijs, docenten in het voortgezet onderwijs en studenten van de lerarenopleiding. Opvoeden doen we samen : laagdrempelige opvoedingsondersteuning in multi-etnische wijken Bellaart, Hans. - ISBN Utrecht: Forum, Vindplaats: docatlas Antwerpen - dg 6 opvo Uit eerder onderzoek van Forum bleek dat het reguliere aanbod opvoedingsondersteuning nood heeft aan meer maatwerk, meer flexibiliteit en meer culturele sensitiviteit om maatschappelijk kwetsbare gezinnen te kunnen bereiken. Forum werkte de bevindingen uit in een vervolgproject in de vorm van pilots in vijf steden. Deze handreiking bundelt de ervaringen en geeft concrete aanbevelingen en tips. Bedoeld voor gemeenten, jeugdinstellingen en migrantenorganisaties die daadwerkelijk willen investeren in maatwerk voor migrantengezinnen. Samen delen. Methodiekboek voor opvoedingsondersteuning in groepen Bakker, Ina; Blokland, Geraldien; - ISBN Utrecht : NJI, Vindplaats: docatlas Antwerpen - dg 6 same Dit is het eerste boek dat een inhoudelijke en methodische onderbouwing biedt voor groepswerk met ouders. Het bevat de meest voorkomende vormen, werkwijzen en methodieken. Groepsgerichte opvoedingsondersteuning komt in volle breedte aan bod, variërend van inloopactiviteiten en eenmalige ouderbijeenkomsten tot oudercursussen en oudertrainingen. Deskundigen die kennis hebben van en ervaring met verschillende typen groepswerk leverden een bijdrage aan dit boek. Het geeft een nieuwe impuls aan de kwaliteitsverbetering, vernieuwing en deskundigheidsbevordering voor opvoedingsondersteuning in groepen.

15 Pagina 15 van 19 Snap jij die ouders? : basisboek professioneel werken met ouders Remmerswaal, Pieter; De Gouw, Ad. - ISBN Amsterdam: Uitgeverij SWP, Vindplaats: docatlas Antwerpen - dg 6 snap Dit praktijkboek beschrijft welke attitudes en vaardigheden nodig zijn om professioneel met ouders te werken. Volgens de auteurs zijn er verschillende manieren om professioneel met ouders te werken. Verwacht dus geen pasklare antwoorden maar wel veel praktijkvoorbeelden die uitnodigen om uit het eigen denkkader te stappen. Deel 1 gaat dieper in op ouderschap. In deel 2 wordt oudergerichtheid als basishouding uitgewerkt. Deel 3 diept professionele ouderondersteuning uit. Deel 4 kijkt naar oudergericht werken in diverse sectoren, zowel bij de 'normale' kinderontwikkeling als bij de stagnerende. Het vijfde en laatste deel biedt suggesties voor oefening en verwerking. Ouders op hún plek: samenwerken in de driehoek cliënt, ouders en begeleider Egberts, Chiel. - ISBN Utrecht : Agiel, p., ill. Vindplaats: docatlas Antwerpen - dg 6 drie Elk kind wordt geboren in een driehoek met een moeder en een vader. En alle ouders vertrouwen vroeg of laat hun kind toe aan professionals: dokters, leerkrachten, badmeesters en vele anderen. Zij vormen de derde hoek van een nieuwe driehoek: cliënt, ouders en professional. Over deze driehoek gaat het in dit boek. Sommige kinderen zijn zorgenkinderen. Hun ouders maken zich zorgen over hen. En vooral als er sprake is van een chronische beperking zijn deze kinderen levenslang op zorg aangewezen. Vaak nemen professionals uiteindelijk die zorg van de ouders over. Maar daarmee zijn de ouders niet uit beeld. Meer dan vroeger het geval was, wensen ouders zeggenschap in de driehoek cliënt, ouders en begeleider. Hoe terecht en vanzelfsprekend dit ook is, het stelt professionele begeleiders wel voor een spannende opgave. Aan de ene kant hebben ze ruimte nodig om hun werk goed te kunnen doen. Aan de andere kant zijn ze net aan het leren om vooral cliënten ruimte te geven om waar mogelijk hun eigen keuzes te maken. De driehoek kan men dus zien als een puzzel met drie stukjes die elk op hun eigen plek moeten vallen. Dit boek is geschreven vanuit de visie dat pas wanneer de onderkant van de puzzel past, ook de top haar plek vindt. Deze visie staat in veel opzichten haaks op de vaak 'topgerichte' manier waarop professionals zijn opgeleid. Met behulp van een aantal uitdagende motto's worden begeleiders en ouders aangemoedigd om samen te werken. Hoewel de voorbeelden ontleend zijn aan de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking, is de boodschap van dit boek toepasbaar in alle professionele driehoeken waarin sprake is van een langdurige samenwerking.

16 Pagina 16 van 19 Proportioneel universalisme in de praktijk: elk gezin telt Kind & Gezin ; EXPOO. - Kind & Gezin, (2017) p. Vindplaats: docatlas Antwerpen - dg 6 prop In 2017 stond het congres van Expoo, expertisecentrum opvoedingsondersteuning, helemaal in het teken van proportioneel universalisme. Ter voorbereiding van de congresdag stelden ze deze tekst op als aanzet om te werken rond proportioneel universalisme. Dit principe houdt in dat dienstverlening uitgebouwd wordt voor iedereen en varieert deze in schaal en intensiteit om aan alle noden te voldoen. Deze universele benadering moet participatie bevorderen en door zijn proportionaliteit het Mattheuseffect tegengaan waarbij hogere inkomensgroepen relatief gezien meer voordeel uit sociale voorzieningen halen dan lagere inkomensgroepen. Proportioneel universalisme maakt zowel internationaal als in Vlaanderen opgang in diverse domeinen: zowel in de gezondheidszorg, het onderwijs, de armoedebestrijding als binnen het domein van de dienstverlening aan gezinnen. Toolkit samenwerking formele en informele opvoedingsondersteuning: Een vruchtbare bodem voor samenwerking Distelbrink, M.J.; Ponzoni, E. - ISBN Utrecht : Kennisplatform Integratie & Samenleving, (2017). Vindplaats: Kennisplatform Integratie & Samenleving heeft deze toolkit voor organisaties ontwikkeld om een brug te slaan tussen formele en informele opvoedondersteuners. Hoe kunnen zij elkaar versterken en bovenal hoe verbind je deze groepen? De toolkit bestaat uit een PowerPoint, een handreiking voor de bijeenkomstleider en hand-outs voor de deelnemers. Daarnaast is er een drietal brochures, voor zowel de formele als de informele werkers en de gemeente. De Je kan alle materiaal gratis downloaden via onderstaande link.

17 Pagina 17 van 19 OUDERS Pictogrammenwoordenboekje: voor ouders & schoolteams kleuteronderwijs Politeia nv. - ISBN Brussel : Politeia, docatlas Antwerpen - TAAL pict, TAAL 7 pict, pa pict; docatlas Turnhout - TAAL pict, TAAL 7 pict Dit pictogrammenwoordenboekje wil kleuterscholen en anderstalige/ongeletterde/laaggeletterde ouders bij de communicatie helpen. Het boekje bevat 80 pictogrammen met hun vertaling in het Nederlands, Frans, Duits, Engels, Spaans, Pools, Russisch, Turks en Arabisch. Diezelfde pictogrammen vind je ook in de vorm van 280 pictogramstickers in het boekje terug die kunnen gebruikt worden om bijvoorbeeld via de agenda te communiceren. Opvoedspel: Maak het mee! Hasselt: Steunpunt opvoedingsondersteuning provincie Limburg, Vindplaats: docatlas Antwerpen - pa opvo Het Limburgs netwerk opvoedingsondersteuning heeft met de uitwerking van het opvoedspel 'Maak het mee!' een methodiek ontwikkeld om op een speelse wijze met groepen ouders over opvoeden te spreken. De rode draad door het spel is het samen opvoeden: met partner of familie, met de buurt, met de school,... In functie van de groep waarmee het spel gespeeld wordt, selecteert de begeleider relevante kaarten met vragen, stellingen of opdrachten. Op de kaarten zonder tekst kunnen de begeleid(st)er of de deelnemers vragen of stellingen schrijven. De thema's die aan bod komen zijn: familie, vrienden, thuis, vrije tijd, school en buurt. Route 12 plus : opvoedspel over tabak, alcohol en drugs voor etnisch culturele minderheden Van Vooren, Ellen [CGG Waas & Dender]. - Brussel: VAD, Vindplaats: docatlas Antwerpen - pa rout 'Route 12+' is een interactieve werkvorm om de dialoog tussen ouders over opvoeding, tabak, alcohol en drugs te stimuleren. Dialoog, discussie en groepsgesprekken staan centraal. De begeleider kan er ook voor kiezen om informatie te geven over de verschillende producten. Het spel kan gedownload worden of besteld bij VAD. Van het fotomateriaal en de spelkaarten kan je

18 Pagina 18 van 19 bij VAD een Nederlandse, Franse, Engelse, Arabische, Turkse, Russische, Spaanse, Poolse en Roemeense versie bestellen. Samen sterk : ouders & school! Pameijer, Noëlle K.. - Ouderplatform Gooi & Omstreken. - ISBN Leuven : Acco, Vindplaats: docatlas Antwerpen - pa same 'Samen sterk: ouders en school' behandelt ouderbetrokkenheid vanuit het perspectief van de ouders. Het uitgangspunt van het boek is één van de uitgangspunten van het handelingsgericht werken: samenwerking tussen leraren, kinderen en hun ouders is noodzakelijk voor goed onderwijs. Het boek richt zich tot betrokken ouders met kinderen in het (buitengewoon) lager en/of secundair onderwijs. Hoofdstuk 1 bespreekt de relatie tussen ouderbetrokkenheid en schoolsucces: hoe ondersteun je als ouder het onderwijs op school? In hoofdstuk 2 wordt uitgelegd wat je als ouder mag verwachten van een handelingsgerichte school en wat zo'n school van ouders verwacht. Hoofdstuk 3 bespreekt 10 principes die ouders houvast geven in de samenwerking met de school en hoofdstuk 4 vertaalt deze principes naar tips voor de 'gewone' gesprekken zoals een rapportbespreking. Hoofdstuk 5 gaat over de 'speciale' gesprekken wanneer een kind extra begeleiding nodig heeft. Hoofdstuk 6 bevat tips voor de communicatie en vat de voorgaande vijf hoofdstukken samen. Teambijeenkomst Waardenopvoeding in Diversiteit Winkelman, Cecile; Distelbrink, Marjolijn; Pels, Trees. - ISBN Utrecht: Verwey-Jonker Instituut, (2017). Vindplaats: docatlas Antwerpen - pa waar Ouders met een migratieachtergrond hebben deels dezelfde opvoedvragen als elke andere ouder, maar ze hebben ook specifieke vragen of problemen die te maken hebben met hun achtergrond of positie als migrant. KIS ontwikkelde een teambijeenkomst, bedoeld om professionals inzicht te geven in de opvoeddilemmas waar migrantenouders tegenaan lopen zodat zij hen beter kunnen ondersteunen. Hierin komen themas als discriminatie, negatieve beeldvorming, religie en schaamte voorbij. Het materiaal dat KIS hiervoor ontwikkelde is zo opgezet dat een teamleider of teamlid deze zelf met zijn of haar team kan uitvoeren. Het pakket voor het houden van de teambijeenkomst bestaat uit een Powerpoint-presentatie, een leidraad voor de gespreksleider en een achtergrondartikel. Je kan het materiaal ook gratis downloaden via onderstaande link.

19 Pagina 19 van 19 Verbeter de wereld, begin bij de opvoeding : vanachter de voordeur naar democratie en verbinding de Winter, Micha. - ISBN Amsterdam : SWP, Vindplaats: docatlas Antwerpen - ro 1 verb Verbeter de wereld, begin bij de opvoeding is een pleidooi voor opvoeding tot wereldburgerschap en meer betrokkenheid van burgers bij de opvoeding van (elkaars) kinderen. Wetenschappelijk onderzoek laat zien dat kinderen zich beter ontwikkelen als ze opgenomen zijn in sociale netwerken die groter zijn dan het gezin alléén. Als er bijvoorbeeld goede verbindingen zijn tussen ouders in de buurt en tussen ouders en school, dan presteren kinderen beter en hebben ze meer kans op maatschappelijk succes. De kansen op kindermishandeling en jeugdcriminaliteit dalen als de sociale effectiviteit in een buurt hoog is. De auteur vindt dat het in opvoeding, onderwijs en jeugdbeleid om veel meer moet gaan dan om individueel gedrag. De manier waarop kinderen worden grootgebracht heeft immers ook een belangrijke invloed op het functioneren van de samenleving. Volwassenen moeten bijvoorbeeld aan kinderen en jongeren leren wat het betekent om te leven in een democratische samenleving, waarin mensen het recht hebben op een eigen identiteit, maar waarin ze anderen datzelfde recht gunnen. Ook moeten ze hen leren hoe ze weerstand kunnen bieden tegen het verleidelijke wij-zij denken. Dat denken geeft weliswaar een veilig gevoel van verbondenheid, maar brengt ook het risico van uitsluiting en dehumanisering met zich mee. Op allerlei momenten in de geschiedenis en op allerlei plekken in de wereld gaan morele uitsluiting en dehumanisering vooraf aan ernstig geweld tegen andersdenkenden, soms zelfs uitmondend in genocide. Opvoeding en educatie kunnen een zeer belangrijke bijdrage leveren aan het voorkomen van zulke uitwassen.