Veilig en gezond opgroeien

Transcriptie

1 Veilig en gezond opgroeien Jongerenonderzoek Middelburg Harrie Jonkman Chella Harreveld Reneé van der Zanden Claire Aussems

2 Veilig en gezond opgroeien Jongerenonderzoek Middelburg Harrie Jonkman Chella Harreveld Reneé van der Zanden Claire Aussems Financier: ZonMw Programma Preventie Utrecht, maart 212

3 2

4 Inhoudsopgave Vooraf 5 Samenvatting 7 1 Inleiding Risico en beschermende factorenmodel Leeswijzer 12 2 Onderzoeksverantwoording Onderzoeksopzet Steekproef / Respons 15 3 Achtergrondkenmerken 19 4 Probleemgedrag Geweld Jeugddelinquentie Roken, alcohol en drugsgebruik Schoolverzuim Aan seksualiteit gerelateerd probleemgedrag Depressie Samenvatting 34 5 Risico en beschermende factoren: wijken vergeleken met stadsgemiddelde Inleiding Risicofactoren Beschermende factoren Samenvatting 45 6 Vergelijking van 28 en Inleiding Probleemgedrag in 28 en Risicofactoren in 28 en Beschermende factoren in 28 en Samenvatting 54 3

5 7 Conclusies Middelburg Klarenbeek/Veersepoort Stromenwijk/ t Zand Conclusies 63 Literatuur 65 Bijlagen: Toelichting risico en beschermende factoren 67 Tabellen ruwe scores Middelburg 71 Scores 5 CtCsteden Probleemgedragingen 77 Scores 5 CtCsteden Risicofactoren 89 Scores 5 CtCsteden Beschermende factoren 97 4

6 VVerwey Jonker Instituut Vooraf Dit jongerenonderzoek maakt deel uit van de preventiestrategie Communities That Care (CtC). 1 1 De preventiestrategie Communities That Care is ontwikkeld door de Social Development Research Group o.l.v. J.D. Hawkins en R.F. Catalano (Seattle, Washington State). De materiaalrechten zijn ondergebracht bij de Substance Abuse and Mental Health Services Administration (SAMHSA). Het programma is in een eerdere fase naar Nederland gehaald en vertaald door het Nederlands Jeugdinstituut. Bij de ontwikkeling en verspreiding zijn verschillende organisaties betrokken (waaronder DSPGroep, Seinpost BV, Nederlands Jeugdinstituut). 5

7 6

8 VVerwey Jonker Instituut Samenvatting Introductie De gemeente Middelburg werkt sinds 28 met het preventieprogramma Communities that Care. In dat jaar is begonnen in de wijk. Communities that Care (CtC) is een wijkgerichte aanpak van probleemgedrag door jongeren. De strategie bestaat uit het in een vroeg stadium signaleren en aanpakken van het gedrag en het scheppen van een veilige, constructieve leefomgeving. Het jongerenonderzoek Veilig en gezond opgroeien in Middelburg, 211 maakt deel uit van deze werkwijze. Deze rapportage van het VerweyJonker Instituut is het tweede rapport op rij (na 29). Het rapport schetst een beeld van de jongeren die in Middelburg opgroeien, de problemen waarmee ze te maken hebben (gezondheidsproblemen, gedragingen) en de manier waarop ze in gezinnen, scholen, met hun vrienden en in buurten opgroeien (risicofactoren en beschermende factoren). Veilig en gezond opgroeien, biedt een algemeen beeld van de leefsituatie van de Middelburgse jongeren. Ook vergelijkt het de situaties binnen de verschillende wijken met elkaar. Het rapport wil niet probleemgedrag beschrijven, maar ook handelingsmogelijkheden bieden aan de gemeente, de bewoners en de professionals in deze wijk. Het onderzoek wil aanknopingspunten bieden voor meerjarig preventief jeugdbeleid in de gemeente Middelburg. Data en methodologie In het najaar van 211 ontvingen 3.31 jongeren in de leeftijd van 12 tot en met 17 jaar een uitnodiging om mee te doen aan het jongerenonderzoek. Jongeren konden meedoen aan het onderzoek via een op internet geplaatste vragenlijst. Dit hebben jongeren gedaan. Met de toevoeging van 146 panelrespondenten en de verwijdering van enkele vragenlijsten (te jonge of te oude respondenten, onvolledige vragenlijst of in verband met fraude), konden we voor deze rapportage de data van respondenten gebruiken (34,5%). Na weging levert dit een representatieve steekproef op van 12 tot en met 17jarige jongeren die in Middelburg wonen. Het VerweyJonker Instituut en de gemeente Middelburg hebben bij het uitzetten van het onderzoek nauw samengewerkt. Na het afronden van de gegevensverzameling hebben de onderzoekers de data ingelezen en met behulp van SPSS en Stata geanalyseerd. Een eerste concept is naar enkele medewerkers van de gemeente gestuurd. Op basis van hun opmerkingen is vervolgens de definitieve rapportage opgesteld. Bij de bevindingen dient er rekening mee gehouden te worden dat er pas een betekenisvolle vergelijking tussen wijken en het stadsgemiddelde gemaakt worden bij wijken met minimaal 84 jongeren. In het geval van Middelburg moeten de gegevens van, en met voorzichtigheid worden geïnterpreteerd. 7

9 Bevindingen Achtergronden: Binnen de steekproef van de jongeren in Middelburg is een oververtegenwoordiging van jongere jongeren en van meisjes in de wijken. De oververtegenwoordiging van meisjes is het meest opmerkelijk in en. Wat betreft het onderwijs merken we op dat het vwo het belangrijkste schooltype is in Middelburg. In de wijken, Veersepoort/ Klarenbeek en zitten relatief veel jongeren op het vwo (4,5%, 32,7% en 35,7%). De jongeren uit zijn relatief veel op het basisonderwijs te vinden, de jongeren uit de wijken en relatief vaak op het speciaal onderwijs. Van de jongeren heeft een grote meerderheid de Nederlandse etniciteit (83%). In is dit aandeel het grootst (98%), in het kleinst (65,8%). Jongeren met een andere etniciteit dan de Nederlandse vallen veelal buiten de vier grote groepen in Nederland, 1,5% van de jongeren behoort tot de categorie overig. Aansluitend groeit ruim 96% van de jongeren op met een Nederlandse taalachtergrond. Bij de gezinssituatie valt op dat bijna 8% van de jongeren opgroeit in een tweeoudergezin. In is dit zelfs 95,5% van de jongeren. Van de jongeren uit groeit 42,7% van de jongeren op in een eenoudergezin, in 31,8%. Stiefoudergezinnen komen maar weinig voor. Eén uitschieter betreft de jongeren in, daar groeit ruim 6% van de jongeren op in een gezin met (een) stiefouder(s). De situatie van de ouders is redelijk gunstig in Middelburg. Ongeveer 7% van de jongeren heeft ouders die hoogopgeleid zijn, van bijna 75% werken de beide ouders. Van slechts 1,2% van de jongeren werken beide ouders niet. Probleemgedrag: Over het algemeen komen Geweldsgedragingen voor onder minder dan 1% van de jongeren in Middelburg. Iemand bedreigen voor geld komt vrijwel niet voor. Gemiddeld hebben 2,1% van de jongeren soms of regelmatig een Wapen bij zich gedragen. Het hoogst is het aandeel jongeren die dit bij zich heeft gedragen in en (4,8% en 4,3%). Vechten en Slaan hebben achtereenvolgens 5,2% en 2% van de jongeren gedaan. Het meest opvallend is dat in Nieuw Middelburg ruim 8,7% van de jongeren wel eens heeft Gevochten en 12% wel eens Iemand in elkaar geslagen heeft. Het stadsgemiddelde van de items van gedragingen van Jeugddelinquentie ligt onder 4%. Bij Iets op straat vernielen hebben achtereenvolgens 7,8%, 8% en 8,7% van de jongeren uit de wijken, en ingestemd. Bij de overige items liggen de percentages lager. Met uitzondering van de score van de jongeren uit op het item Winkeldiefstal, daar heeft bijna 13% van de jongeren met het item ingestemd. Wat we bij Alcoholen Drugsgebruik en het Roken van de jongeren zien is dat ruim eenderde van de jongeren alcohol drinkt, bijna 13% rookt en 4% heeft geblowd. Het drinkgedrag is het meest aanwezig in en (47,6% en 41,5%). Veel drinken komt relatief vaak voor in (6,1%), het stadsgemiddelde laat zien dat slechts,9% van de jongeren veel drinkt. Het gemiddeld aantal glazen alcohol ligt op 6,9 in Middelburg, in zijn dit 3,9 glazen, in 1,7 glazen. Binge drinking (comazuipen) komt opvallend vaak voor in en Nieuw en Sint Joosland (8,6% en 14,4%) Bij het domein Schoolverzuim zien we terug dat gemiddeld bijna 2% van de jongeren een dag heeft gespijbeld en 36% het afgelopen jaar de klas is uitgestuurd. In zijn ruim 45% van de jongeren het afgelopen jaar de klas uitgestuurd. Wat we zien bij Probleemgedragingen gerelateerd aan seksualiteit is dat iets meer dan een kwart van de jongeren Onveilig heeft gevreeën of dit niet uit sluit. Gemiddeld zijn 35,4% van de jongeren naar bed geweest met een onvaste partner, in 8

10 en zelfs 54,6% en 57,8%. Bij de verschillende stellingen van Depressie hebben de jongeren het minste ingestemd met de stelling Ik voel me een mislukking (9,1%). Daarnaast heeft wel 35% van de jongeren ingestemd met de stelling Ik ben nergens goed in. Risicofactoren: Bij de items van beschermende factoren binnen het Gezin valt er op dat er enkel van het stadsgemiddelde afwijkende scores zijn terug te vinden bij de items Geschiedenis van probleemgedrag en Positieve houding van ouders ten opzichte van Alcohol en Drugsgebruik en ten aanzien van Antisociaal gedrag. scoort hoog op risicofactoren Geschiedenis van probleemgedrag en Positieve houding van ouders ten opzichte van Drugs en Alcoholgebruik. Wat de laatste factor betreft geldt hetzelfde voor de jongeren uit en voor jongeren uit Stromenwijk/ t Zand. Gunstiger is de situatie van de jongeren uit op de factor Positieve houding van ouders ten van antisociaal gedrag. Gunstig is de juist de situatie van de jongeren uit wat betreft de risicofactoren bij het domein School. Daar is slechts één afwijkende score terug te vinden; de jongeren uit hebben sterker dan gemiddeld is voor Middelburg een Gebrek aan binding met de school. De jongeren uit hebben een minder negatieve situatie wat betreft het Vroeg begin van antisociaal gedrag en Vroeg begin van alcohol en drugsgebruik. De jongeren uit hebben slechts een minder ongunstige situatie wat betreft een Positieve houding ten aanzien van alcohol en drugsgebruik. De jongeren uit gaan minder dan gemiddeld Om met jongeren die alcohol en drugs gebruiken. De houding van jongeren uit Stromenwijk/ t Zand is minder positief ten aanzien van alcohol en drugsgebruik, terwijl het aandeel jongeren Betrokken bij een jeugdbende juist hoger ligt. De jongeren uit de wijken en hebben een opmerkelijke hoge mate van Vervreemding en opstandigheid. Daarnaast hebben de jongeren uit eveneens een hogere score op de factor Positieve houding ten aanzien van alcohol en drugsgebruik. Op alle risicofactoren van het domein Wijk is er ten minste één wijk die opmerkelijk verschilt van het stadsgemiddelde. De meest extreme score is van op de factor Gebrek aan organisatie in de wijk (+,82). De wijken, en scoorden veel lager op deze factor (,39,,57 en,4), wat dus gunstig is. Wat betreft de Verkrijgbaarheid van Drugs en Wapens is er ook extreem gescoord. en laten hier scores zien van +,69 en +,64. Beschermende factoren: Bij de beschermende factor Hechtingssterkte van het Gezin en Beloningen voor positieve betrokkenheid heeft een minder positieve situatie. Ook heeft een lagere Hechtingssterkte. Hoger ligt de Hechtingssterkte in (+.31). Bij de factoren van het domein School is de enige afwijking de kleinere Mogelijkheid tot betrokkenheid bij de School van de jongeren uit. Bij de beschermende factoren binnen het domein Kinderen en jongeren zien we dat de situatie van de jongeren in minder gunstig is wat betreft de Gezonde opvattingen en duidelijke normen. De jongeren uit zijn beter dan gemiddeld op het gebied van Sociale vaardigheden (+,34), maar de jongeren uit juist minder (,25). Bij Religie/Spiritualiteit blijkt dat in de situatie gunstiger is (+,49), maar in de en is de situatie juist minder gunstig (,34 en,45). Bij het laatste terrein van beschermende factoren wordt het duidelijk dat de jongeren uit meer en de jongeren uit Nieuwen Sint Joosland minder Mogelijkheden tot positieve betrokkenheid bij de Wijk hebben. 9

11 Veranderingen over de jaren: De percentages van scores op Probleemgedragingen, Risico en Beschermende factoren van het stadsgemiddelde van Middelburg en de CtCwijk van 28 en 211 zijn met elkaar vergeleken. Als we kijken naar de probleemgedragingen kijken, zien we significante afnamen in beide gebieden. In overeenstemming tussen de wijken is de procentuele afname vooral te zien bij de items Roken, Drinken, Veel drinken en Het leven is niets waard. Bij het stadsgemiddelde zien we eveneens een afname van het aandeel jongeren dat heeft Gespijbeld, Deelgenomen heeft aan Vechtpartij en Iemand in elkaar heeft geslagen. Bij de vergelijking van Risicofactoren waren significante veranderingen voornamelijk te zien bij het stadsgemiddelde. Bij het stadsgemiddelde zijn Problemen met gezinsmanagement en de Positieve houdingen van ouders ten aanzien van drugs en alcoholgebruik en ten aanzien van antisociaal gedrag afgenomen. Omgang van Kinderen en jongeren met vrienden die alcohol en drugs gebruiken is bij het stadsgemiddelde significant afgenomen. Binnen de wijk is de Hoge mate van doorstroming en het Gebrek aan organisatie afgenomen. Bij zien we afnamen bij de items Betrokkenheid bij een jeugdbende en de Hoge mate van doorstroming binnen de wijk. Bij de beschermende factoren zijn er slechts significante veranderingen geweest binnen het stadsgemiddelde. De mogelijkheden voor Positieve betrokkenheid bij het gezin en de wijk en de Beloningen voor betrokkenheid bij de wijk zijn toegenomen. Bij Kinderen en jongeren zijn de Gezonde opvattingen en duidelijke normen toegenomen. De aanwezigheid van Religie/Spiritualiteit is afgenomen. Conclusie Wat betreft de gemeten probleemgedragingen van jongeren is de situatie in Middelburg in de periode verbeterd. Positieve ontwikkelingen aangaande deze gedragingen kunnen we ook voor de CtCwijk vaststellen. Dit geldt voor meerdere probleemgedragingen. De Risico en Beschermende factoren liggen bij redelijk gelijk aan het stadsgemiddelde. Vooral enkele items bij Geweld, Jeugddelinquentie en Probleemgedragingen gerelateerd aan Seksualiteit vragen maatschappelijke aandacht. Voornamelijk de wijken en komen enkele keren opvallend naar voren. Wat betreft de Risicofactoren zien we relatief hoge scores bij het domein van Schoolverzuim (in vergelijking tot andere domeinen). Ook het item Vervreemding en opstandigheid, dat valt onder het domein Kinderen en jongeren, laat relatief hoge scores zien. Binnen de wijk zijn Normen die antisociaal gedrag bevorderen redelijk sterk aanwezig. Binnen de Beschermende factoren zien we dat het item Religie (bij het domein Kinderen en jongeren) een van de laagste scores kent. Van de verschillende domeinen scoort de Wijk het minst gunstig. Er zouden nog verbetering nagestreefd kunnen worden wat betreft Mogelijkheden én Beloningen voor positieve betrokkenheid bij de wijk. Gericht en samenhangend beleid, samenwerking hierbij tussen verschillende organisaties en de inzet van effectieve methoden in een vroeg stadium zijn daarbij het beste antwoord. Communities that Care ondersteunt deze preventieve werkwijze. 1

12 VVerwey Jonker Instituut 1 Inleiding In de Verenigde Staten is als reactie op toenemend probleemgedrag en maatschappelijke uitval onder jongeren de methode Communities that Care (CtC) ontwikkeld. 2 CtC is een wijkgerichte aanpak die probleemgedrag onder jongeren in een vroeg stadium signaleert en aanpakt. Het doel van deze preventiestrategie is het probleemgedrag van jongeren te verminderen, sociale ontwikkeling te versterken en een veilige, constructieve leefomgeving te scheppen. CtC is gebaseerd op een theoretisch en empirisch onderbouwd model, waarin probleemgedrag en maatschappelijke uitval onder jongeren in verband worden gebracht met risico en beschermende factoren. CtC richt zich niet alleen op de jongeren zelf, maar ook op de verschillende omgevingen waarin zij dagelijks opgroeien. CtC is een uitgeschreven werkwijze waarmee steden en wijken hun preventiewerk, gericht op gezondheid en gedrag van jongeren, kunnen vormgeven binnen gemeenschapsgerichte coalities. Door de gemeenschapsbrede benadering kunnen personen/instellingen uit de directe omgeving van de jongeren (opvoeding, onderwijs, welzijn) bij de aanpak van problemen worden betrokken. Het preventiesysteem gaat als volgt te werk: 1. Allereerst maken de onderzoekers een inventarisatie van de problematiek in de stad en de wijken. Dat gebeurt aan de hand van de resultaten van een (internet)enquête die onder een groot aantal jongeren binnen een gemeente is uitgezet. Deze enquête bevat vragen over achtergrondvariabelen als schooltype, gezinssituatie, opleidingsniveau van de ouders en taalachterstand. Vervolgens komen mogelijke probleemgedragingen van jongeren aan bod, waaronder jeugdcriminaliteit, geweld, problematisch alcohol en drugsgebruik, schooluitval, aan seksualiteit gerelateerd probleemgedrag en depressie. Ten slotte vragen we naar risicofactoren, die bepaalt probleemgedrag in de hand kunnen werken en naar beschermende factoren die jongeren beschermen tegen gevaren in hun omgeving en die het probleemgedrag juist kunnen verminderen. Door de resultaten van de wijken af te zetten tegen het gemeentelijk gemiddelde, wordt duidelijk welke problemen er in welke wijk(en) spelen. 2. Het onderzoek levert gedifferentieerde en gerichte oplossingen op. Tot het instrumentarium van CtC behoort een breed scala aan effectieve en veelbelovende interventieprogramma s, die maatschappelijk ongewenst gedrag tegengaan door het reduceren van risicofactoren en het stimuleren van beschermende factoren (Ince, Beumer, Jonkman & Vergeer, 26). De preventieve programma s zijn zowel op stedelijk als op wijkniveau in te zetten. 3. Het preventiesysteem wordt onder begeleiding van gecertificeerde coaches en over een langere tijd uitgezet. Tegelijkertijd wordt in de stad of de wijk een lokale projectleider aangesteld die extra verantwoordelijkheid draagt voor de invoering van het programma. Gedurende het proces worden een 2 Hawkins et al., 1992; Hawkins et al., 1995; Hawkins, 1999; Glaser et al., 25; Arthur et al., 27; Hawkins et al., 28; Jonkman et al.,

13 preventieteam en een stuurgroep gevormd in de omgeving waar de strategie wordt uitgezet. Deze teams zijn verantwoordelijk voor de analyse, de keuze van het preventieve aanbod, de organisatie en de evaluatie van het programma. 4. Het is de bedoeling de enquête periodiek (eens in de 3 à 4 jaar) te herhalen. Op deze manier kunnen de onderzoekers het effect van de interventieprogramma s beoordelen, de resultaten van het preventiebeleid monitoren en eventuele nieuwe ontwikkelingen signaleren. 1.1 Risico en beschermende factorenmodel Het CtCmodel bevat negentien risicofactoren en tien beschermende factoren. De risicofactoren vergroten de kans op diverse probleemgedragingen. De beschermende factoren verminderen de kans op deze uitkomstmaten. Met het jongerenonderzoek in een stad en de wijken in die stad worden beide factoren in kaart gebracht. Voor een uitgebreide beschrijving van het oorspronkelijke model verwijzen we naar Wijken gewogen (Jonkman, Boers, Van Dijk & Rietveld, 26). Met de vragenlijst hebben we in Middelburg de volgende achtergrondvariabelen, probleemgedragingen en risico en beschermende factoren gemeten: 1.2 Leeswijzer In dit rapport presenteren we de resultaten van ons onderzoek uit 211 in de gemeente Middelburg. Het rapport is als volgt ingedeeld. Hoofdstuk 2 gaat in op de onderzoeksverantwoording. In hoofdstuk 3, 4, 5 en 6 staan de resultaten van het onderzoek centraal. In hoofdstuk 3 gaat het om de achtergrondvariabelen en in hoofdstuk 4 komen de probleemgedragingen aan bod. Per wijk worden die afgezet tegen het gemiddelde van Middelburg. In hoofdstuk 5 komen de resultaten aangaande de risico en beschermende factoren aan de orde. Wederom maken we per wijk een vergelijking met het stadsgemiddelde. In hoofdstuk 6 vergelijken we de resultaten van dit onderzoek, Veilig opgroeien. Jongerenonderzoek Middelburg, met de onderzoeken die eerder zijn uitgevoerd. Hoofdstuk 7 tot slot bevat de samenvatting van de onderzoeksresultaten en de conclusies. 12

14 Domein gezin: Risicofactoren geschiedenis van probleemgedrag in het gezin problemen met gezinsmanagement conflicten in het gezin positieve houding van ouders ten aanzien van alcohol en drugsgebruik positieve houding van ouders ten aanzien van antisociaal gedrag Domein school: leerachterstanden gebrek aan binding Achtergrondvariabelen sekse schooltype gezinssituatie taalachtergrond opleidingsniveau ouders arbeidssituatie ouders leeftijd etniciteit Gemeten beschermende factoren Domein gezin: hechtingssterkte gezin mogelijkheden voor positieve betrokkenheid beloningen voor positieve betrokkenheid Domein school: mogelijkheden voor positieve betrokkenheid beloningen voor positieve betrokkenheid Domein kinderen en jongeren: vervreemding en opstandigheid betrokkenheid bij jeugdbende vroeg begin van antisociaal gedrag vroeg begin van alcohol en drugsgebruik positieve houding ten aanzien van alcohol en drugsgebruik positieve houding ten aanzien van antisociaal gedrag omgang met vrienden die drugs gebruiken omgang met vrienden die antisociaal gedrag vertonen Domein buurt/wijk: gebrek aan binding in de wijk gebrek aan organisatie in de wijk hoge mate van doorstroming in de wijk verkrijgbaarheid van drugs en wapens normen die antisociaal gedrag bevorderen Probleemgedragingen geweld* jeugddelinquentie* roken** alcoholgebruik** drugsgebruik** veelvuldig alcohol en drugsgebruik schoolverzuim aan seksualiteit gerelateerd probleemgedrag depressie* * afgelopen jaar ** afgelopen maand Domein kinderen en jongeren: gezonde opvattingen en duidelijke normen sociale vaardigheden religie Domein buurt/wijk: mogelijkheden voor positieve betrokkenheid beloningen voor positieve betrokkenheid In Bijlage 1 is een uitgebreide omschrijving van de risico en beschermende factoren opgenomen. 13

15 14

16 VVerwey Jonker Instituut 2 Onderzoeksverantwoording 2.1 Onderzoeksopzet De enquête is van 9 tot en met 23 september en van 14 oktober tot en met 16 november 211 via internet afgenomen. De enquête heeft in totaal ruim zes weken online gestaan. Besloten is alle Middelburgse jongeren van 12 tot en met 17 jaar per brief te benaderen. In de brief informeerden we de jongeren over het doel van het onderzoek en legden we uit hoe zij konden deelnemen. Om de respons te verhogen maakten de jongeren wanneer zij de vragenlijst compleet invulden kans op verschillende prijzen. Om in te loggen moesten de jongeren gebruikmaken van een persoonlijke inlogcode, die vermeld stond in de brief. Na twee weken is de vragenlijst tijdelijk offline gegaan in verband met het verhogen van de veiligheid van de vragenlijst. Na aanpassing van verschillende instellingen is de tweede periode voor het invullen van de vragenlijst van start gegaan. Deze tweede periode is via een brief aangekondigd. In deze brief stonden onder andere de nieuwe inloggegevens vermeld. Ter verhoging van de respons is na de derde week een rappelbrief verstuurd. De organisatie van het crosssectionele onderzoek was in handen van de gemeente Middelburg, in samenwerking met het VerweyJonker Instituut. 2.2 Steekproef / Respons In Middelburg hebben er in totaal 3.31 jongeren van 12 tot en met 17 jaar een uitnodiging ontvangen om mee te doen aan het crosssectionele en panelonderzoek. Van deze groep hebben er deelgenomen aan het crosssectionele onderzoek. Er zijn 12 vragenlijsten niet volledig ingevuld; deze zijn niet meegenomen in de analyses. Van de 1.61 volledig ingevulde vragenlijsten, bleken er 6 in te zijn gevuld door jongeren jonger dan 12 jaar of ouder dan 17 jaar. Ook deze enquêtes zijn niet meegenomen in de analyses. Tot slot zijn er 46 vragenlijsten buiten beschouwing gelaten in verband met mogelijke fraude. Aan de groep respondenten zijn bovendien 146 panelrespondenten toegevoegd. Dit zijn jongeren die aan het longitudinale onderzoek van het VerweyJonker Instituut meedoen, de leeftijd hebben van 15 tot en 17 jaar en die in de experimentele CtCwijk of de controle wijk wonen. Dit panelonderzoek maakt deel uit van het experimentele onderzoek naar de effecten van CtC in Nederland. Uiteindelijk beschikten we over een databestand van respondenten, wat neerkomt op een respons van 34,5%. De verdeling van de onderzoekspopulatie over de wijken is te vinden in tabel

17 Tabel 2.1 Verdeling van de respondenten over de wijken Wijk Aantal Percentage , , ,1 42 3,7 51 4,5 32 2,8 Klarenbeek/Veersepoort ,2 23 2, Stromenwijk/ t Zand 125 1,9 42 3, ,5 Totaal , Het aantal deelnemers is vergeleken met de aantallen jongeren op populatieniveau. Jongens die meededen in het onderzoek zijn in een aantal wijken enigszins ondervertegenwoordigd. De steekproef wijkt in de verdeling van jongeren over de wijken af van de verhouding zoals deze in de populatie is. Hierbij is de deelname van jongens aan het onderzoek lager dan de deelname van meisjes, waardoor in een aantal wijken de jongens zijn ondervertegenwoordigd. Bovendien wijkt de leeftijdsverdeling in twee wijken af van de verwachte aantallen. Deze afwijkingen hebben tot gevolg dat de steekproef geen goede afspiegeling is van de populatie jongeren in Middelburg. Daarom zijn deze afwijkingen in het verdere onderzoek gecorrigeerd door wegingsfactoren. Door wegingsfactoren toe te passen worden uitkomsten gecorrigeerd: personen in groepen die ondervertegenwoordigd zijn in de steekproef krijgen een gewicht groter dan 1 toegekend en personen in oververtegenwoordigde groepen krijgen een gewicht kleiner dan 1 toegekend. Betekenisvolle vergelijkingen tussen wijken en het stadsgemiddelde kunnen we doen bij wijken die 84 jongeren of meer omvatten (bij een eenzijdige toets omdat we de richting van het effect kennen, bij een effectsize van.25, bij een alpha van.1 en bij een power van.8 en bij een stadsgemiddelde dat meer dan zes keer zoveel jongeren omvat). In het geval van Middelburg moeten de gegevens van, en met voorzichtigheid worden geïnterpreteerd. Hieronder vindt u de verdeling van jongeren uit de wijken met betrekking tot de variabelen leeftijd en sekse vóór de weging. 16

18 Tabel 2.2a Verdeling naar leeftijd voor weging (percentages) Leeftijd Wijk (steekproef) Totaal (steekproef) 18, 18,6 17,6 14,4 17,1 14,4 1, 17,5 18,8 19,5 11,7 17,5 14,9 1, 19,8 2,7 17,2 17,2 13,8 11,2 1, 18, 13, 19,3 21,7 14,3 13,7 1, 23,8 14,3 23,8 7,1 16,7 14,3 1, 21,6 21,6 13,7 13,7 9,8 19,6 1, 25, 25, 18,8 3,1 15,6 12,5 1, Klarenbeek/Veersepoort 16,7 19,8 16,7 14,8 19,8 12,3 1, 13, 13, 21,7 17,4 8,7 26,1 1, Stromenwijk/ t Zand 22,4 24,8 2, 7,2 12, 13,6 1, 19, 23,8 16,7 9,5 21,4 9,5 1, 13,7 15,8 14,1 16,7 23,1 16,7 1. (Populatie) 16,7 17,3 17, 15,4 16,4 17,2 1, Tabel 2.2b Verdeling naar sekse voor weging (percentages) Geslacht Wijk (steekproef) Jongen Meisje Totaal (steekproef) 46,8 53,2 1, 44,2 55,8 1, 49,1 5,9 1, 47,2 52,8 1, 38,1 61,9 1, 56,9 43,1 1, 28,1 71,9 1, Klarenbeek/Veersepoort 48,8 51,2 1, 6,9 39,1 1, Stromenwijk/ t Zand 46,4 53,6 1, 42,9 57,1 1, 47, 53, 1, Stad (populatie) 52,2 47,8 1, Wat de variabele sekse betreft vonden we verschillen in alle wijken. Zeven van de tien wijken laten een ondervertegenwoordiging van jongens zien, waarvan één () zeer sterk is: 28% jongens tegenover 72% meisjes. Na weging is er echter sprake van een representatieve steekproef van 12 tot en met 17 jarige jongeren woonachtig in Middelburg. Hierbij merken we op dat het vrijwillige karakter van deelname aan het onderzoek zorgt voor een vertekening van de representativiteit, er zou sprake kunnen zijn van een zelfselectieeffect (jongeren met bepaalde achtergronden zouden meer mee hebben kunnen doen dan jongeren met andere achtergronden). 17

19 18

20 VVerwey Jonker Instituut 3 Achtergrondkenmerken In dit hoofdstuk geven we de achtergrondkenmerken van de jongeren weer. De gepresenteerde percentages per wijk en het Middelburgse gemiddelde (stadsgemiddelde) staan in één tabel of grafiek weergegeven, zodat we de resultaten direct onderling kunnen vergelijken. In onderstaande tabellen en grafieken presenteren we achtereenvolgens de resultaten voor leeftijd, geslacht, schooltype, etniciteit, gezinssituatie, taalachtergrond, opleidingsniveau en werksituatie ouders. In tegenstelling tot de tabellen die we in het vorige hoofdstuk lieten zien, betreft het hier steeds de gewogen gegevens. Tabel 3.1 Leeftijd (percentages) Leeftijd Wijk Totaal 18, 18,6 17,6 14,4 17,1 14,4 1, 17,8 19,1 19,1 11,8 17,1 15,1 17,8 19,8 2,7 17,2 17,2 13,8 11,2 19,8 18, 13, 19,3 21,7 14,3 13,7 18, 26,2 11,9 21,4 4,8 19, 16,7 26,2 21,6 21,6 13,7 13,7 9,8 19,6 21,6 19,4 19,4 29, 6,5 9,7 16,1 19,4 Klarenbeek/Veersepoort 16,7 19,8 16,7 14,8 19,8 12,3 16,7 13, 13, 21,7 17,4 8,7 26,1 13, Stromenwijk/ t Zand 22,4 24,8 2, 7,2 12, 13,6 22,4 19, 23,8 16,7 9,5 21,4 9,5 19, 13,7 15, 15, 17,1 23,1 16,2 13,7 De verschillende leeftijdsgroepen zijn redelijk gelijk verdeeld over de stad. Wanneer we kijken naar het stadsgemiddelde en de verdeling van de jongeren over de verschillende wijken, dan zien we dat de jongste jongeren (12 t/m 14 jaar) veelal sterker vertegenwoordigd zijn dan oudere jongeren (15 t/m 17 jaar). 19

21 Grafiek 3.1 Geslacht Geslacht percentage mean of jongen mean of meisje Wat sekse betreft (grafiek 3.1) vallen enkele verschillen op in de verdeling van jongens en meisjes over de Middelburgse wijken. De zwarte lijnen in de verschillende figuren geven het stadsgemiddelde weer. Zo wordt uit grafiek 3.1 duidelijk dat in zes wijken een ondervertegenwoordiging van meisjes is en in twee daarvan, en, is dit verschil zelfs erg groot. Grafiek 3.2 Schooltype Basisonderwijs Speciaal Onderwijs 1 8 percentage percentage Brugklas VMBO 4 25 percentage 3 2 percentage

22 HAVO VWO 25 4 percentage percentage MBO HBO Universiteit percentage percentage Uit grafiek 3.2 blijkt dat de Middelburgse jongeren redelijk gelijk verdeeld zijn over het mbo en het hbo/universiteit. Bij de overige schooltypes zijn enkele uitschieters te zien. Zo zitten in de wijk relatief veel kinderen op de basisschool en in de wijken en gaan in verhouding veel kinderen naar het speciaal onderwijs. In zitten bovendien ook relatief veel jongeren in de brugklas. Wat betreft het aantal leerlingen dat vmbo onderwijs volgt, valt op dat drie wijken een uitschieter naar beneden laten zien;, en Klarenbeek/ Veersepoort. Twee wijken die gemiddeld wat meer havoleerlingen hebben, zijn en en als we kijken naar het aantal vwoleerlingen, zijn die in de wijken, Klarenbeek/ Veersepoort en oververtegenwoordigd. Een opvallende uitschieter met heel weinig vwoleerlingen is de wijk. Tabel 3.2 laat de verdeling van de jongeren naar verschillende etnische groepen zien. De meetmethode van het CBS voor het vaststellen van iemands achtergrond is hier toegepast. Er is gekeken naar zowel het geboorteland van de jongere als dat van zijn of haar vader en moeder. 21

23 Tabel 3.2 Etniciteit wijk Etniciteit Turks Nederlands Surinaams Antilliaans Marokkaans Indonesisch Overig Totaal 82,9 1,6,7 2,2 1,1,9 1,5 1, 92,,,,,5,5 6,9 1, 83,6,9,9,,9, 13,8 1, 65,8 6,2, 3,7 1,2 1,9 21,1 1, 87,9 5,2 3,4 1,7 1,7,, 1, 78,4, 2,, 2, 2, 15,7 1, 98,,,,,, 2, 1, Klarenbeek/Veersepoort 9,7,,6,6,6 1,2 6,2 1, 87, 4,3,, 4,3, 4,3 1, Stromenwijk 76,,8 1,6 4, 3,2,8 13,6 1, 9,5,,,,, 9,5 1, 83, 1,2,5 5,5,5 1,1 8,1 1, Bijna 83% van de jongeren in Middelburg heeft een Nederlandse achtergrond. In de wijk Nieuw en Sint Joosland woont het hoogste percentage jongeren van Nederlandse afkomst, namelijk 98%. In deze wijk heeft slechts 2% een nietnederlandse achtergrond, maar geen van deze allochtone jongeren behoort tot één van de vier grootste groepen allochtone minderheden. Gemiddeld heeft ongeveer 17% van de Middelburgse jeugd een nietnederlandse achtergrond. De wijk kent in vergelijking met de andere wijken het grootste percentage allochtone jongeren; 34,1. Ook daarvan behoort het merendeel (21,1%) echter niet tot één van de vier grootste allochtone minderheden. Procentueel gezien kent de wijk de grootste groep jongeren met een Surinaamse achtergrond, in zijn in verhouding de meeste Antilliaanse jongeren te vinden. Turkse jongeren zijn in Stromenwijk in de meerderheid, Marokkaanse jeugd in en in de wijk komt in verhouding de Indonesische groep het meest voor. Grafiek 3.3 Gezinssituatie Twee ouder gezin Een ouder gezin 1 4 Percentage Percentage

24 Stiefouders 6 Percentage 4 2 Uit grafiek 3.3 blijkt dat zo n 8% van de jongeren uit Middelburg opgroeit in een gezin waarin beide ouders aanwezig zijn. In de wijk is de groep jongeren die opgroeit met beide ouders het grootst, namelijk 95,5%. De groep jongeren die opgroeit in een eenoudergezin is het grootst in (42,7%) en in (31,8%). Stiefoudergezinnen komen weinig voor in Middelburg, gemiddeld groeit,5% van de jeugd op in een dergelijk gezin. Er is slechts één uitschieter; in Nieuw en Sint Joosland leeft 6,3% van de jongeren met (een) stiefouder(s). Grafiek 3.4 Taalachtergrond Nederlandse taal Buitenlandse taal 1 8 percentage percentage Grafiek 3.4 laat de taalachtergrond van de Middelburgse jongeren zien. Deze achtergrond kan Nederlands of anders dan Nederlands zijn. In het onderzoek is geïnformeerd naar de taal die de jongeren thuis en met hun beste vrienden spreken. Wanneer jongeren thuis en met vrienden Nederlands spreken of wanneer de jongeren thuis Nederlands spreken en met vrienden een andere taal, is de taalachtergrond Nederlands. De redenering is dat de jongere vanaf vroege leeftijd regelmatig Nederlands heeft gesproken. Op redenering volgt dat wanneer jongeren thuis en met vrienden in een andere taal spreken, of thuis een andere taal en met vrienden Nederlands, zij een andere taalachtergrond hebben dan de Nederlandse. Ongeveer 96,2% van de jongeren in Middelburg heeft een Nederlandse taalachtergrond. Dit percentage is het laagst in met 93,2%. In de overige wijken ligt dit percentage tussen de 94,4% en 1%, waarvan de wijken en de 1% score halen. 23

25 De volgende grafiek bevat gegevens over het opleidingsniveau van de ouders van de jongeren. Hier is onderscheid gemaakt tussen een laag en een hoog opleidingsniveau. Een ouder is ingedeeld in de categorie hoogopgeleiden als hij/zij als laatste middelbaar beroepsonderwijs, hoger beroepsonderwijs en/of universiteit heeft gevolgd. Als het laatst gevolgde onderwijs lagere school, lager beroepsonderwijs en/of middelbare school is, valt hij/zij onder laagopgeleiden. Van gemiddeld 69,8% van de jongeren heeft één of beide ouders een hoog opleidingsniveau. Het hoogst is dit percentage in (84,5%). Het kleinst is de groep hoogopgeleide ouders in de wijk (51,9%). Hierbij moeten we opmerken dat er bij een deel van de jongeren onduidelijkheid bestaat over de opleidingsniveaus van hun ouders; 34% van de jongeren uit de heeft niet aan kunnen geven wat het hoogst voltooide opleidingsniveau is van een of beide ouders. Grafiek 3.5 Opleidingsniveau ouders Opleidingsniveau ouders laag Opleidingsniveau ouders hoog 3 8 percentage 2 1 percentage Opleidingsniveau ouders onbekend 4 mean of oudonb

26 Grafiek 3.6 Arbeidssituatie ouders Beide ouders werken Een van de ouders werkt 8 3 percentage percentage 2 1 Geen van de ouders werkt Opleidingsniveau ouders onbekend percentage percentage Bovenstaande grafiek toont de arbeidssituatie van de ouders van de Middelburgse jongeren. Een ouder geldt als werkend wanneer deze een baan heeft, ongeacht het aantal uren per week. Van de Middelburgse jongeren heeft bijna 75% twee ouders die werken. Slechts 1,2% van de jongeren heeft ouders die geen van beiden werken. Van gemiddeld 3,4% is de arbeidssituatie van de ouders onbekend. In zes wijken (,,,, en ) geeft 1% van de jongeren aan dat één of beide ouders werkt. Samenvatting achtergrondvariabelen Ruim een derde (34,5%) van de jongeren tussen de 12 en 17 jaar uit Middelburg heeft aan het onderzoek deelgenomen. Dit percentage ligt lager dan bij de vorige meting in 28, toen had 38% van de jongeren deelgenomen aan het onderzoek. Wanneer we naar het stadsgemiddelde van de schooltypen kijken, dan valt op dat in 211 de belangrijkste schooltypen de brugklas en het vwo zijn. In de, Klarenbeek/Veersepoort en bevinden zich de meeste jongeren op het VWO. In de Stromenwijk is het aandeel jongeren op het vmbo het grootst en in zit in verhouding het grootste percentage in de brugklas. Ongeveer 83% van de jongeren in Middelburg heeft de Nederlandse etniciteit. Het percentage is het hoogst in de wijk en het laagst in. Zo n 8% van de jongeren in Middelburg groeit op in een tweeouder gezin. Het hoogst is het aandeel in (95,5%). De groep jongeren die opgroeit in een eenoudergezin is het grootst in Nieuwen Sint Joosland (42,7%) en in (31,8%). 25

27 26 Het grootste deel van de jongeren in Middelburg heeft een Nederlandse taalachtergrond (96,2%). kent relatief gezien het laagste percentage (93,2%) en in en heeft 1% van de jongeren een Nederlandse taalachtergrond. Bijna 7% van de jongeren heeft één of twee ouders met een hoog opleidingsniveau. Het hoogst is dit percentage in (84,5%). Het kleinst is de groep hoogopgeleide ouders in de wijk Nieuw en Sint Joosland (51,9%), maar in deze wijk weet 34% van de jongeren niet wat het opleidingsniveau van hun ouders is. Bijna 75% van de jongeren in Middelburg heeft ouders die beiden een baan hebben. In de meeste wijken ligt dit percentage lager. In 6 wijken geeft 1% van de jongeren aan dat één of beide ouders werkt en slechts 1,2% van de jongeren heeft ouders die geen van beiden werken.

28 VVerwey Jonker Instituut 4 Probleemgedrag Ons onderzoek biedt inzicht in verschillende probleemgedragingen die in het leven van jongeren een rol (kunnen) spelen en die de leefsituatie in de wijken negatief kunnen beïnvloeden. Het gaat hier om geweld, jeugddelinquentie, problematisch roken, alcohol en drugsgebruik, schoolverzuim, aan seksualiteit gerelateerd probleemgedrag en depressie. In de eerste grafiek staan per wijk de scores weergegeven van de jongeren die hebben aangegeven zich schuldig te hebben gemaakt aan geweld en jeugddelinquentie. 4.1 Geweld Grafiek 4.1 Geweld Wapens Vechten percentage 3 2 percentage Slaan Dreigen 15.6 percentage 1 5 percentage

29 Jongeren in Middelburg scoren op de vier geweldsitems over het algemeen beneden de 1%. Iemand bedreigen voor geld komt vrijwel niet voor (behalve in :,6%). Het percentage jongeren dat wel eens een wapen meeneemt, is het hoogst in de wijken,, en Sint Laurens. Het percentage schommelt hier tussen de 3,9% en 4,8%. Deelname aan een vechtpartij is de meest voorkomende vorm van geweld onder jongeren in Middelburg. Deze vorm van geweld heeft een gemiddelde van 5,2% en komt het meest voor in (8,7%) en (8,1%). Gemiddeld genomen heeft 2% van de jongeren in de stad wel eens iemand in elkaar geslagen. Een opvallende uitschieter daarin is de wijk. In die wijk heeft 13% van de jongeren wel eens iemand in elkaar geslagen. Opvallend is dus het feit dat de wijk op drie geweldsitems hoog scoort. 4.2 Jeugddelinquentie Grafiek 4.2 Jeugddelinquentie Vernielen Winkeldiefstal 8 15 percentage percentage 1 5 Diefstal op school Heling percentage 3 2 percentage Politiecontacten 8 percentage

30 Wat betreft de aan jeugddelinquentie gerelateerde probleemgedragingen zijn er enige verschillen tussen de wijken waar te nemen. De stadsgemiddelden van elk van de vijf items die onder jeugddelinquentie vallen, liggen allemaal onder de 4%. Geen van de wijken komt bij elk van de items boven het gemiddelde uit, desalniettemin kent elk item een of meerdere scores die opvallen door boven het stadsgemiddelde uit te steken. Iets op straat vernielen is door gemiddeld 3,5% van de jongeren uit Middelburg wel eens gedaan, maar komt in de wijken, en opvallend veel vaker voor (achtereenvolgens 7,8%, 8,% en 8,7%). Als het gaat om winkeldiefstal is er slechts één opvallende uitschieter, in heeft 13% van de jongeren zich daar wel eens schuldig aan gemaakt, tegenover een gemiddelde van 2,1%. 2,% van de Middelburgse jongeren zegt op school wel eens iets te hebben gestolen, jongeren in de en komen duidelijk boven dat gemiddelde uit met 4,3% en 4,8%. Heling, oftewel het verkopen van gestolen spullen, komt zeer weinig voor; stadsbreed ligt het gemiddelde op,3%. Alleen in komt het relatief vaker voor met 6,1%. Het laatste item betreft het in contact zijn geweest met de politie en daarvan ligt het stadsgemiddelde op 2,2%. De jongeren uit, en vallen hier het meest op met 6,1%, 8,7% en 4,3%. 4.3 Roken, alcohol en drugsgebruik In onderstaande grafieken laten we de percentages jongeren zien die de maand voorafgaand aan het onderzoek hebben gerookt, alcohol hebben gedronken of drugs hebben gebruikt. Wat drugs betreft onderscheiden we softdrugs, XTC, harddrugs en andere drugs. Grafiek 4.3a Alcoholgebruik Alcohol laatste maand Veel Drinken percentage 3 2 percentage Aantal glazen per maand Bingedrinking 1 15 aantal percentage

31 Grafiek 4.3b Roken Roken laatste maand Meer dan 1 sigaretten 2 4 percentage percentage Ruim een derde (34,3%) van de Middelburgse jongeren heeft in de afgelopen maand alcohol gedronken, 12,8% heeft gerookt en 4,1% heeft geblowd. In en wonen de meeste drinkers, met 47,6% en 41,5% scoren deze jongeren het hoogst. In (17,4%) en Middelburg Zuid (18,9%) hebben jongeren de afgelopen maand het meest gerookt. Het percentage jongeren dat heeft geblowd ligt vrij dicht bij elkaar, maar in de, en Middelburg Zuid doen jongeren dat iets vaker dan gemiddeld, zo rond de 6% (gemiddeld blowt 4,1% van de jongeren). De percentages van hard drugs, XTC en andere drugs laten een eenzijdig beeld zien, vrijwel geen jongeren hebben deze drugs gebruikt. Enkel bij de categorie Andere drugs komen in twee wijken de percentages boven de % uit, maar met,6% in Klarenbeek/Veersepoort en,8% in Stromenwijk is dat nog steeds een heel laag percentage. Onderstaande grafiek 4.3b betreft het veelvuldig roken, alcohol en softdruggebruik. Veel drinken gebeurt in de wijk opvallend vaker dan in de overige wijken; 6,1% tegenover een gemiddelde van,9%. Het aantal glazen dat per maand wordt gedronken door de Middelburgse jongeren varieert van 3,9 glazen in tot 1,7 glazen in. Binge drinking (het in één keer drinken van grotere hoeveelheden alcohol) is een item dat grotere verschillen tussen de wijken laat zien. In en gebeurt dat met 9,% en 4,4% veel vaker dan gemiddeld, terwijl dat percentage in slechts 1,1% en in zelfs % is. Het veel roken komt vaker dan gemiddeld voor in en. Het één keer of vaker per week blowen is het meest voorkomend in. Grafiek 4.3c Softdrugs Hasj Marihuana laatste maand Softdrugs 1 of meer keer per week 6 6 percentage 4 2 percentage 4 2 3

32 Grafiek 4.3d Andere drugs XTC laatste maand Hard drugs laatste maand 1 1 percentage percentage 1 1 Andere drugs laatste maand.8 percentage Schoolverzuim Wij hebben tijdens het onderzoek geïnformeerd naar de mate van schoolverzuim door te vragen naar het spijbelgedrag in de afgelopen maand en naar het aantal keer dat iemand in het afgelopen jaar de klas uit is gestuurd. Grafiek 4.4 Schoolverzuim Afgl 4 weken meer dan1x gespijbeld Afgl jr vaker dan 1 maal de klas uitgestuurd 4 5 percentage 3 2 percentage

33 Van de Middelburgse jongeren heeft 1,7% een keer of vaker gespijbeld in de vier weken voorafgaand aan het onderzoek. Het schoolverzuim is het grootste in met een percentage van 3,9%. Ruim 35% van de jongeren is in het afgelopen jaar minstens één maal de klas uit gestuurd. In ligt dit aantal beduidend lager met 24,1% en in en is dat juist hoger dan gemiddeld met 45,3% en 43,5%. 4.5 Aan Seksualiteit gerelateerd probleemgedrag Grafiek 4.5a Aan Seksualiteit gerelateerd probleemgedrag Onveilig Vrijen seks onvaste partner 4 6 percentage percentage 4 2 Condoom gebruikt Ooit sexueel misbruikt 6 4 percentage 4 2 percentage Ooit zwanger geweest 1 percentage Iets meer dan een kwart van de Middelburgse jongeren geeft aan onveilig te hebben gevreeën of dit niet uit te sluiten. In is dit percentage het hoogst met 38,2%, in het 32

34 laagst met 12,1%. De indicator Afgelopen maand naar bed geweest met nietvaste partner moet met voorzichtigheid worden geïnterpreteerd. De grote meerderheid heeft deze vraag niet hoeven beantwoorden. Van de jongeren die de vraag wel hebben beantwoord, gaf ruim een derde aan dat zij naar bed zijn geweest met een onvaste partner. In scoren de jongeren hierop het laagst (14,7%) en in het hoogst (57%). Van de groep jongeren die naar bed zijn geweest met een onvaste partner heeft de meerderheid geen condoom gebruikt. De percentages van jongeren die wel een condoom hebben gebruikt ligt tussen de % in en en 57% in. Het aantal jongeren dat heeft aangegeven seksueel misbruikt te zijn, verschilt enigszins per wijk. Gemiddeld betreft het 2,1% van de jongeren. In, en ligt het echter iets hoger. Geen van de meisjes heeft aangegeven ooit zwanger te zijn geweest. 4.6 Depressie Grafiek 4.6 Depressie Depressief en verdrietig voelen Voel me mislukkeling percentage 15 1 percentage Ik ben nergens goed in Leven is niets waard percentage 3 2 percentage Er is zeer wisselend gescoord op de vier probleemgedragingen die bij het domein Depressiviteit horen. De Middelburgse jongeren hebben het laagst gescoord op de stelling Ik voel me een mislukkeling, gemiddeld 9,1% is het hiermee eens. Met een gemiddelde van 14,7% is iets hoger gescoord op de stelling Het leven is niets waard. De jongeren uit komen daar ruim bovenuit, 26,1% is het met deze uitspraak eens. In de wijk wonen de meeste jongeren die zich wel eens depressief en verdrietig voelen; 33

35 23,5% van hen heeft hierop bevestigend geantwoord, tegenover een gemiddelde van 15,2%. De categorie Ik ben nergens goed in heeft het grootste raakvlak met de jongeren uit Middelburg, 35% heeft aangegeven dit gevoel te ervaren. Drie wijken scoren echter ruim boven dit gemiddelde. In de wijken, Nieuw en Sint Joosland en ervaren 47,1%, 49,9% en 52,4% van de jongeren dit gevoel. 4.7 Samenvatting Minder dan 1% van de jongeren in Middelburg geeft aan ervaring te hebben met probleemgedragingen op het domein geweld. Iemand bedreigen voor geld komt vrijwel niet voor. Deelname aan een vechtpartij is het meest voorkomende geweld onder jongeren in Middelburg. In verhouding tot het gemiddelde van 5,2% komt dit item het meest voor in (8,7%) en Middelburg Zuid (8,1%). Het percentage dat wel eens een wapen meeneemt schommelt tussen de 3,9% en 4,8%. In Middelburg heeft gemiddeld 2% van de jongeren wel eens iemand in elkaar geslagen, met als opvallende uitschieter de wijk (13%). Over het geheel genomen scoort de wijk het hoogst op het domein geweld. De cijfers van jeugddelinquentie laten wederom een gevariëerd beeld zien. Zo heeft 3,5% van de jongeren heeft wel eens iets op straat vernield en 2,1% en 2,% van de jongeren wel iets uit een winkel of op school gestolen. Heling komt het minst vaak voor, stadsbreed ligt het gemiddelde op,3%. Als het gaat om het in contact zijn geweest met de politie, ligt het stadsgemiddelde op 2,2%. Opvallend is het feit dat de wijk op twee items het hoogst scoort; 8,7% heeft wel eens iets op straat vernield en 13% heeft winkeldiefstal gepleegd. valt op ten opzichte van het gemiddelde wat betreft heling: 6,1% van de jongeren heeft daar ervaring mee. Het derde domein van probleemgedragingen betreft het gebruik van drank en/of drugs en het rookgedrag. Gemiddeld heeft ruim 34% van de jongeren in Middelburg de laatste maand gedronken, 12,8% heeft gerookt en 4,1% heeft geblowd. Het gebruik van de diverse vormen van harddrugs is vrijwel verwaarloosbaar, in slechts twee wijken hebben jongeren harddrugs gebruikt. In Klarenbeek/Veersepoort gaat het om,6% van de jongeren en in Stromenwijk om,8% van de jongeren. Wat veelvuldig gebruik van alcohol en drugs betreft, steken enkele wijken duidelijk boven het gemiddelde uit. Als het gaat om Veel drinken scoort de wijk het hoogst, het meeste aantal glazen alcohol wordt in gedronken in en wordt vaker aan binge drinking gedaan dan in de overige wijken. Het item veel roken komt vaker dan gemiddeld voor in en en het item blowen in. Het gemiddelde schoolverzuim ligt in Middelburg op 1,7% en dan gaat het om de jongeren die één keer of vaker gespijbeld hebben in de vier weken voorafgaand aan het onderzoek. Het hoogst is dit in met een percentage van 3,9%. Daarnaast is ruim 35% van de jongeren in het afgelopen jaar minstens één maal de klas uit gestuurd, en scoren hierop een stuk hoger. Iets meer dan een kwart van de jongeren geeft aan onveilig te hebben gevreeën of dit niet uit te sluiten. Vooral de jongeren in de wijk scoren opvallend hoog op seksgerelateerde problemen, maar gebruiken in verhouding wel vaker een condoom. Het aantal jongeren dat heeft aangegeven seksueel misbruikt te zijn ligt gemiddeld op 2,1%. Op de verschillende onderdelen van depressie wordt heel wisselend gescoord. De Middelburgse jongeren scoren het hoogst op de stelling Er zijn momenten dat ik vind dat ik nergens goed voor ben ; 35% is het hiermee eens. Op twee items van depressiviteit scoren de jongeren in opvallend hoger dan gemiddeld, bij een ander item is dat. 34

36 VVerwey Jonker Instituut 5 Risico en beschermende factoren: wijken vergeleken met stadsgemiddelde Politici, beleidsmakers en professionals in steden willen weten welke problemen er spelen in het leven van jongeren en welke problemen een negatieve invloed kunnen hebben op de leefsituatie in de wijken. Maar zij zijn ook geholpen met kennis van onderliggende factoren (risicofactoren en beschermende factoren). Wij hebben deze risico en beschermende factoren onderzocht. Risicofactoren zijn factoren die, zo blijkt uit wetenschappelijk onderzoek, de kans op probleemgedrag van jongeren vergroten. Beschermende factoren zijn factoren die de kans op probleemgedrag juist verkleinen. Iedere risicofactor en beschermende factor wordt aan de hand van enkele vragen vastgesteld. De scores op de verschillende risico en beschermende factoren variëren uiteraard. Hoe hoger de score, hoe sterker de factor in een bepaalde wijk aanwezig is. Gaat het om een risicofactor, dan interpreteren we een hoge score als negatief. De kans op probleemgedrag is door de aanwezigheid van deze factor immers groter. Gaat het echter om een beschermende factor dan is een hoge score juist gunstig, omdat de kans op probleemgedrag dan kleiner is. Vaak is de interpretatie van ruwe scores op deze factoren (bijvoorbeeld van tot 1) echter problematisch. Deze ruwe scores krijgen pas betekenis als we ze vergelijken met de scores op andere gebieden. Om deze reden presenteren we de scores op de risico en beschermende factoren in dit rapport in zogeheten Zscores. Een Zscore is een gestandaardiseerde statistische meeteenheid die het mogelijk maakt om de resultaten met betrekking tot verschillende risico en beschermende factoren met elkaar te vergelijken. Dit kan zelfs wanneer de oorspronkelijke schalen (lees: factoren) onderling afwijkende eigenschappen hebben (zoals een afwijkende minimum of maximum schaalwaarde of een afwijkend aantal schaalpunten). Dit houdt in dat de gemiddelde score op een bepaalde factor of die nu 65 of 23 is wordt omgerekend naar de waarde. In hoofdstuk 5 is deze nullijn het stedelijk gemiddelde van Middelburg. De scores van de afzonderlijke wijken berekenen we vervolgens op dezelfde manier en zetten we af op deze nullijn. Het berekenen van Zscores houdt ook in dat de gerapporteerde afwijkingen in vrijwel alle gevallen een waarde hebben tussen de 2, en de +2,. Afwijkingen van ten minste +,25 of,25 beschouwen we in deze rapportage als opmerkelijk of betekenisvol. We presenteren de resultaten met betrekking tot de risico en beschermende factoren per domein: Gezin, School, Kinderen en Jongeren en Wijk. Zoals gezegd vormt het stadsgemiddelde van Middelburg de nullijn in de grafieken van dit hoofdstuk. 35

37 5.1 Inleiding In de paragrafen 5.2 en 5.3 geven we achtereenvolgens de scores met betrekking tot de verschillende risico en beschermende factoren per wijk weer Risicofactoren Risicofactoren Gezin Grafiek 5.1 Gezin: risicofactoren (Zscore t.o.v. gemiddelde Middelburg) Geschiedenis van Probleemgedrag Problemen met Gezinsmanagement Risicofactor Risicofactor Risicofactor Conflicten in het Gezin Risicofactor Positieve Houding Ouders tov Drugs en Alcoholgebruik Voor de volledigheid zijn de ruwe scores van zowel de risico als de beschermende factoren weergegeven in Bijlage 1. 36

38 Positieve Houding Ouders tov Antisociaal Gedrag.15 Risicofactor De bovenstaande figuur toont hoe de verschillende wijken in Middelburg scoren op de risicofactor Geschiedenis van probleemgedrag. Op één na bevinden alle wijken zich binnen de range die loopt van,2 tot en met +,2. Inhoudelijk impliceert dit dat geen van deze afwijkingen ten opzichte van het stadsgemiddelde betekenisvol is. is hierop echter een uitzondering. Met een Zscore van +,37 scoren de jongeren in deze wijk opmerkelijk hoger op de risicofactor Geschiedenis van probleemgedrag. Wat betreft de risicofactor Problemen met gezinsmanagement scoort ook één wijk duidelijk buiten de range:. Met een Zscore van +,35 is deze afwijking ten opzichte van het gemiddelde zonder twijfel betekenisvol. Jongeren die in deze wijk opgroeien ervaren in hogere mate problemen met het gezinsmanagement. In bovenstaande figuur is te zien dat drie wijken in de buurt komen van de grens Betekenisvolle afwijking. De verschillen van de wijken, en ten opzichte van het gemiddelde kunnen met hun Zscores van +,2,.2 en,23 echter nog niet opmerkelijk worden genoemd. In grafiek 5.1d blijken drie wijken (net) buiten de,25 grens te vallen. Zowel als hebben een Zscore van +,28 en daaruit kunnen we concluderen dat de jongeren in deze wijken hoger scoren op de risicofactor Positieve houding ouders ten opzichte van drugs en alcoholgebruik. Jongeren in Stromenwijk scoren op deze risicofactor met,26 juist opvallend lager ten opzichte van het stadsgemiddelde. De risicofactor Positieve houding ouders ten opzichte van antisociaal gedrag toont twee uitersten. scoort ten opzichte van het stadsgemiddelde,29 hoger, terwijl juist,25 lager scoort dan dit gemiddelde. De afwijking van kan daarmee opmerkelijk worden genoemd, valt precies op de grens van een betekenisvolle afwijking. Uit de hiervoor besproken grafieken van de risicofactoren betreffende het Gezin zijn een aantal noemenswaardige afwijkingen ten opzichte van het gemiddelde naar voren gekomen. Zowel als scoren op twee factoren hoger dan het stadsgemiddelde. De wijk heeft op één factor een hogere Zscore behaald vergeleken met de overige wijken. Stromenwijk en hebben beide een keer een lagere Zscore gehad ten opzichte van de rest, waarvan er één maar net op de grens zat (,25). 37

39 Risicofactoren School Grafiek 5.2 School: risicofactoren (Zscore t.o.v. gemiddelde Middelburg) Risicofactor Leerachterstanden Risicofactor Gebrek aan binding Bovenstaande grafiek laat de scores zien betreffende de risicofactoren op het domein School. Wat betreft de factor Leerachterstanden scoort geen enkele wijk zo afwijkend van het stadsgemiddelde dat we kunnen spreken van een betekenisvolle afwijking. Alleen komt met een afwijkende score van +,24 erg dichtbij een waardevolle afwijking van het gemiddelde. Op de factor Gebrek aan binding is wel een opvallende afwijking te zien; de wijk scoort daarop +,3 ten opzichte van het gemiddelde. Risicofactoren Kinderen en Jongeren Grafiek 5.3 Kinderen en jongeren: risicofactor (Zscore t.o.v. gemiddelde Middelburg) Vervreemding en opstandigheid Jeugdbende Risicofactor Risicofactor Risicofactor Vroeg begin van antisociaal gedrag Risicofactor Vroeg begin van alcohol en drugsgebruik

40 Risicofactor Positieve houding tav alcohol en drugsgebruik Risicofactor Positieve houding tav antisociaal gedrag Risicofactor Omgang met vrienden die alcohol en drugs gebruiken Risicofactor Omgang met vrienden die antisociaal gedrag vertonen Binnen het domein Kinderen en Jongeren vertonen drie wijken een opmerkelijke afwijking ten opzichte van het stadsgemiddelde, als het gaat om de risicofactor Vervreemding en opstandigheid. en scoren met +,35 en +,27 beduidend hoger dan het gemiddelde. De wijk pakt met een score van,27 juist lager uit. In bovenstaande figuur valt één wijk net buiten de range, de jongeren in Stromenwijk lopen met een Zscore van +,27 een groter risico om in een Jeugdbende terecht te komen dan jongeren uit de rest van Middelburg. De overige wijken hebben allemaal een score die behoorlijk dicht bij het stadsgemiddelde ligt. In de twee bovenstaande grafieken (5.3c en 5.3d) vertoont slechts één wijk een afwijkende score. Jongeren in de wijk scoren zowel op de factor Vroeg begin van antisociaal gedrag als op Vroeg begin van alcohol en drugsgebruik met.26 opvallend lager dan jongeren in de andere wijken. De wijk valt net onder de grens van een betekenisvolle afwijking met een Zscore van +,23. Op de risicofactor Positieve houding ten aanzien van alcohol en drugsgebruik vertoont één wijk,, met +,3 een opmerkelijk hogere score dan het stadsgemiddelde. Twee andere wijken, Stromenwijk en, bevinden zich precies op de grens van de range normale afwijkingen. Beide scoren,25 op deze factor. Als we kijken naar de factor Positieve houding ten aanzien van antisociaal gedrag scoort één wijk ook precies op de grens van een betekenisvolle afwijking. Het gaat dan om de wijk die een Zscore van,25 heeft. De twee laatste risicofactoren met betrekking tot het domein Kinderen en Jongeren zijn Omgang met vrienden die alcohol en drugs gebruiken en Omgang met vrienden die antisociaal gedrag vertonen. Wat de eerstgenoemde factor betreft vallen alle wijken binnen de normale range, alleen de 39

41 wijk toont een opvallend lagere score ten opzichte van het gemiddelde, namelijk.36. Ook de tweede factor laat een opmerkelijke afwijking zien, wijkt +,32 af van het gemiddelde. De hiervoor besproken grafieken (5.3a t/m 5.3h) tonen behoorlijk wat opmerkelijke scores op de risicofactoren van het domein Kinderen en Jongeren. en hebben beiden op twee factoren een score gehad die opvallend hoger lag dan het gemiddelde. Stromenwijk heeft op één factor een opvallende score behaald die bovengemiddeld was., Stromenwijk en scoren alle drie op één factor opmerkelijk lager dan gemiddeld. De wijk is de enige die op meer dan twee factoren een opvallende (gunstige) score heeft gehad. Op vier van de acht items scoorde deze wijk lager dan gemiddeld, waaruit we kunnen concluderen dat de situatie in op het domein Kinderen en Jongeren opvallend positiever is dan in de rest van Middelburg. Risicofactoren Wijk Grafiek 5.4 Wijk: risicofactor (Zscore t.o.v. gemiddelde Middelburg) Gebrek aan binding met de wijk Gebrek aan organisatie in de wijk Risicofactor Risicofactor Risicofactor Hoge mate van doorstroming in de wijk Risicofactor Verkrijgbaarheid van drugs en wapens 4

42 Maatschappelijke normen die antisociaal gedrag bevorderen.4.36 Risicofactor Drie Middelburgse wijken vertonen een betekenisvolle afwijking ten opzichte van het stadsgemiddelde als het gaat de risicofactor Gebrek aan binding met de wijk. scoort,33 hoger dan de nullijn, en scoren achtereenvolgens,26 en,31 lager dan dat gemiddelde. De risicofactor Gebrek aan organisatie in de wijk vertoont een aantal zeer opmerkelijke scores. Van de twaalf wijken hebben zeven een score die op zijn minst betekenisvol kan worden genoemd. (+,82) en laten hoge scores op het item Gebrek aan organisatie in de wijk zien. De jongeren uit, Veersepoort/Klarenbeek,, en (,57) ervaren weinig problemen op deze risicofactor. In grafiek 5.4c is te zien hoe het staat met de risicofactor Hoge mate van doorstroming in de wijk. Ook hier zijn enkele betekenisvolle afwijkingen ten opzichte van het gemiddelde te zien. De wijken en scoren,3 en,26 boven het stadsgemiddelde, terwijl de wijk zich met,25 precies op de ondergrens bevindt. Als we kijken naar de Verkrijgbaarheid van drugs en wapens in de Middelburgse wijken, zien we wederom enkele zeer grote afwijkingen van het gemiddelde. en vertonen de grootste afwijkingen; hun Zscores zijn +,69 en +,64. Lage afwijkingen zijn te zien bij (,32), Veersepoort/Klarenbeek (,35) en (,38). Als het gaat om maatschappelijke normen die antisociaal gedrag bevorderen (grafiek 5.4e), zien we twee uitersten. scoort met +,36 opmerkelijk hoger dan het stadsgemiddelde, terwijl zich met,34 ver onder het gemiddelde bevindt. De voorgaande grafieken tonen alle Zscores van Middelburg betreffende risicofactoren op het domein Wijk. Daaruit bleek dat op alle risicofactoren één of meer wijken opmerkelijk verschillen van het stadsgemiddelde. De meest extreem afwijkende score was die van de wijk op de risicofactor Gebrek aan organisatie in de wijk, deze had een Zscore van,82 boven het gemiddelde. Op dezelfde risicofactor werd bovendien door drie wijken ook extreem laag gescoord met scores van,39,,4 en,57. Ook wat betreft de Verkrijgbaarheid van drugs en wapens is extreem gescoord. Nieuw Middelburg en hadden Zscores van +,69 en +,64 ten opzichte van het gemiddelde en drie andere wijken vertoonden opvallende lage afwijkingen met Zscores van,32,,35 en,38. Op de factor Maatschappelijke normen die antisociaal gedrag bevorderen lieten en Nieuwen Sint Joosland twee uitersten zien met +,36 en,34. 41

43 5.3 Beschermende factoren In deze paragraaf worden de scores van de Middelburgse wijken op beschermende factoren vergeleken. Ook hier worden de scores afgezet tegen het stedelijk gemiddelde van Middelburg. Hoe hoger de score, hoe sterker de factor in de wijken aanwezig is. Het gaat hier om een beschermende factor. Een positieve score is in dit geval dus gunstig. Beschermende factoren Gezin Grafiek 5.5 Gezin: beschermende factoren (Zscore t.o.v. gemiddelde Middelburg) Beschermende factor Hechtingssterkte gezin Beschermende factor Mogelijkheden voor positieve betrokkenheid Beschermende factor Beloningen voor positieve betrokkenheid De Zscores van de Middelburgse wijken ten opzichte van het stadsgemiddelde betreffende het item Hechtingssterkte gezin, vallen in drie gevallen buiten de normale range. De wijk scoort met +,31 opmerkelijk hoog en dus positief vergeleken bij de andere wijken. Twee wijken die ook afwijkend scoren maar daarmee minder goed uit de vergelijking komen, zijn (,27) en (,28). Bij Mogelijkheden voor positieve betrokkenheid (grafiek 5.5b) zijn geen opvallende scores waar te nemen, alle waarden liggen binnen een range van,23 tot en met +,22. Deze twee uiterste waarden liggen echter maar net binnen de grens van +,25. In grafiek 5.5c valt alleen de wijk buiten de bandbreedte en is met een score van,32 opmerkelijk te noemen. Dit betekent echter dat de jongeren in deze wijk in negatieve zin afwijken van de overige wijken. en vallen net binnen de normale range met scores van +,21 en,22. 42

44 Beschermende factoren School Grafiek 5.6 School: beschermende factor (Zscore t.o.v. gemiddelde ) Beschermende factor Mogelijkheden voor positieve betrokkenheid Beschermende factor Beloningen voor positieve betrokkenheid Als we gaan kijken naar de beschermende factoren op het domein School, valt bij de eerste factor Mogelijkheden voor positieve betrokkenheid op dat de wijk in negatieve zin afwijkt van de andere wijken met een score van,32. valt nog net in het veilige gebied met een score van,21. Beloningen voor positieve betrokkenheid zijn over het algemeen in redelijk gelijke mate aanwezig binnen Middelburgse wijken, maar is daarop een uitzondering met een negatieve zscore van,3. Twee wijken scoren op dit item erg positief, maar niet hoog genoeg om opmerkelijk te worden genoemd. Het gaat om en die een score van,24 en,21 hebben. Beschermende factoren Kinderen en jongeren Grafiek 5.7 Kinderen en jongeren: beschermende factor (Zscore t.o.v. gemiddelde Middelburg) Beschermende factor Gezonde opvattingen en duidelijke normen Beschermende factor Sociale vaardigheden

45 .5.49 Religie/Spiritualiteit Beschermende factor Wat betreft de beschermende factor Gezonde opvattingen en duidelijke normen liggen de scores redelijk dicht bij elkaar, op één uitzondering na van de wijk. Deze wijk scoort met,35 aanzienlijk lager dan de rest van Middelburg en springt er dus in negatieve zin uit. Op de factor Sociale vaardigheden zijn twee uitersten te zien; scoort met,34 opmerkelijk hoger dan de anderen en bevindt zich precies op de grens tussen van afwijkend met een score van,25. Drie wijken vertonen uitschieters als het gaat om de beschermende factor Religie/spiritualiteit. scoort met,49 ruim boven het gemiddelde. De twee lage uitschieters zijn en met scores van,34 en,45. Beschermende factoren Wijk Grafiek 5.8 Wijk: beschermende factor (Zscore t.o.v. gemiddelde Middelburg) Mogelijkheden voor positieve betrokkenheid Beloningen voor positieve betrokkenheid Beschermende factor Beschermende factor Er zijn twee beschermende factoren op het domein Wijk. Op de factor Mogelijkheden voor positieve betrokkenheid zijn twee uitersten te zien; de positieve uitschieter is die daar,37 op scoort, de negatieve uitschieter is met een score van,3. De factor Beloningen voor positieve betrokkenheid toont slechts één noemenswaardige afwijking ten opzichte van het gemiddelde en dat is de wijk die,25 scoort en daarmee net op de grens van de normale naar afwijkende range valt. De score van pakt wel lager uit dan het gemiddelde (,22), maar is net niet opmerkelijk te noemen. 44

46 5.4 Samenvatting De Middelburgse wijken laten wat de risico en beschermende factoren betreft een gevarieerd beeld zien. De meest opvallende zaken zetten we nog eens op rij. Risicofactoren: Gezin: De opmerkelijke scores vinden we terug in de wijken, Stromenwijk/ t Zand en. De scores van zijn opmerkelijk hoog bij de items Geschiedenis van probleemgedrag in het gezin en Positieve houding van ouders ten aanzien van alcohol en drugsgebruik (+.37 en +.28). Op het item Positieve houding van ouders ten aanzien van alcohol en drugsgebruik hebben ook de jongeren uit een opmerkelijk hogere score (+,28). De jongeren uit Stromenwijk/ t Zand hebben juist minder met deze positievere houding te maken (,26). School: Vrijwel alle scores bevinden zich binnen de toegestane afwijkingsgrenzen. Enkel de jongeren uit hebben een groter gebrek aan binding met de wijk (+.3). Kinderen en jongeren: Binnen het domein van Kinderen en jongeren zien we opmerkelijk hogere scores voorkomen in de wijken, Stromenwijk/ t Zand en. Jongeren uit en hebben beiden een opmerkelijk hogere score op het item Vervreemding en opstandigheid (+.27 en +.35). De jongeren uit stromenwijk/ t Zand hebben met een score van.27 sterker te maken met Betrokkenheid bij een jeugdbende. Op twee items hebben de jongeren uit opmerkelijk hogere scores, de jongeren hebben een meer Positieve houding ten aanzien van alcohol en drugsgebruik en gaan Meer om met vrienden die antisociaal gedrag vertonen. Naast de negatief opvallende scores zijn er ook verschillende zaken positief. De jongeren uit vertonen minder sterk gedrag van Vervreemding en opstandigheid (.27), minder Vroeg beginnen zij met alcohol en drugsgebruik (.26) en hebben een minder Positieve houding ten aanzien van antisociaal gedrag (.25). De jongeren uit en Stromenwijk/ t Zand hebben een minder Positieve houding ten aanzien van alcohol en drugsgebruik (.25 en.25). laat zien dat de jongeren minder omgaan met Vrienden die drugs gebruiken (.36). Wijk: De scores die het meest extreem van het stadsgemiddelde afwijken zijn hier terug te vinden. Verschillende afwijkende scores komen binnen de wijk naar voren. Van een groter Gebrek aan binding met de wijk en een zeer groot Gebrek aan organisatie in de Wij k is sprake in (+.33 en +.82). Een Gebrek aan organisatie komt eveneens voor in (+.28). In De van Middelburg en in hebben de jongeren in sterkere mate te maken met een Hoge doorstroming in de wijk (+.26 en +.3). De Verkrijgbaarheid van drugs en wapens ligt hoger in en (+.64 en +.69). De laatste negatieve af wijking zien we in terug bij het item Normen die antisociaal gedrag bevorderen (+.36). Gunstigere situaties komen voor in verschillende wijken. Het Gebrek aan binding in de wijk is kleiner in en in de (.31 en.26). Het Gebrek aan organisatie ligt opmerkelijk lager in de wijken,,, en Veersepoort/Klarenbeek. Alleen in zien we dat er minder sprake is van een Hoge mate van doorstroming in de wijk. In de wijken, en Veersepoort/Klarenbeek valt op dat de Verkrijgbaarheid van drugs en wapens opmerkelijk lager is (.38,.32 en.35). Als laatste zien we dat Normen van die antisociaal gedrag bevorderen opmerkelijk minder sterk aanwezig zijn in. 45

47 46 Beschermende factoren: Gezin: De enige positieve afwijking ten opzichte van het stadsgemiddelde is terug te vinden in, hier zien we dat de Hechtingssterkte van het gezin opmerkelijk hoog is (+.31). De Hechtingssterkte is opmerkelijk laag in en (.28 en.27). In zijn bovendien de Beloningen voor positieve betrokkenheid bij het gezin minder aanwezig (.32). School: Bij de beschermende factoren van het domein School, is er slechts één wijk met een afwijkende score van het stadsgemiddelde. Het is een minder positieve score van de jongeren uit op het item Mogelijkheden voor positieve betrokkenheid. Kinderen en jongeren: De enige opmerkelijk positieve score binnen dit domein is terug te vinden in, deze jongeren hebben in sterkere mate een band met Religie (+,49). De jongeren uit de en scoren lager op dit item. In pakken de Sociale vaardigheden minder gunstig uit (,25). In zijn de Gezonde opvattingen en duidelijke normen minder sterk (,35). Wijk: Hier zijn slechts twee opmerkelijke score zijn terug te vinden. De jongeren uit hebben een score van +.37 en de jongeren uit een score van.3 op het item Beloningen voor positieve betrokkenheid.

48 VVerwey Jonker Instituut 6 Vergelijking van 28 en Inleiding In 28 is in Middelburg hetzelfde jongerenonderzoek uitgezet als waar we in dit rapport verslag van doen. Dezelfde probleemgedragingen, risicofactoren en beschermende factoren zijn onderzocht. Ook zijn de onderzoeken op vergelijkbare wijze verricht. Het jongerenonderzoek stond in 28 aan de basis van het werken met de methode Communities that Care / Veilig opgroeien in de wijk. De gemeente Middelburg heeft de afgelopen jaren geïnvesteerd in het terugdringen van specifieke risicofactoren. In dit hoofdstuk vergelijken we de resultaten van de metingen in deze wijk en het stadsgemiddelde uit het onderzoek uit 28 met het huidige onderzoek. 6.2 Probleemgedrag in 28 en 211 De verschillende tabellen in deze paragraaf geven weer in welke mate de jongeren verschillende probleemgedragingen vertonen in 28 en 211. De cijfers van 28 en 211 worden met elkaar vergeleken aan de hand van percentages. Voor de vergelijking is een kolom aan de tabel toegevoegd die de significantie weergeeft. Het wel of niet significant zijn, geeft aan of er sprake is van een dusdanige afwijking tussen de scores in de jaren 28 en 211 dat er met (95%) zekerheid gesteld kan worden dat het probleemgedrag over de jaren is veranderd. Hierbij gebruiken we verschillende symbolen. Indien er een staat weergegeven, dan betekent dit dat het verschil tussen 28 en 211 niet groot genoeg is om met zekerheid te kunnen stellen of er een verandering heeft plaatsgevonden. De verschillen in percentages zouden in dat geval nog toegeschreven kunnen worden aan toeval. Wanneer er een * of een ** vermeld staat dan kunnen we spreken van een significante verandering in de periode De verschillende symbolen geven de sterkte van de significantie weer. Een ** staat voor een sterk significant effect. 47

49 Tabel 6.1 Probleemgedrag geweld tussen 28 en 211 vergeleken Geweld in percentages significant neemt wapen mee 2,9 2,1 deelname vechtpartij 8, 5,2 iemand in elkaar slaan 3,5 2, bedreigen,3,1 ** * neemt wapen mee 1,4 2,1 deelname vechtpartij 8,7 8,1 iemand in elkaar slaan 2,7 3,4 bedreigen,, De bovenstaande grafiek (6.1) toont de percentages waarin de verschillende geweldsgedragingen voor zijn gekomen in Middelburg en in 28 en 211. In Middelburg zijn alle percentages gedaald, alleen Deelname aan een vechtpartij en Iemand in elkaar slaan is significant afgenomen. Binnen de CtCwijk zien we af en toenames. Geen van de veranderingen is echter significant. Onderstaande grafiek toont de cijfers voor Jeugddelinquentie. Vrijwel alle items in Middelburg zijn afgenomen. In zien we zowel af als toenames. Bij geen van de gebieden zijn de veranderingen significant te noemen. Tabel 6.2 Probleemgedrag jeugddelinquentie tussen 28 en 211 vergeleken Jeugddelinquentie in percentages significant Iets op straat vernield 3,9 3,5 Iets uit winkel gestolen 2,4 2,1 Iets op school gestolen 2,8 2, Heling gestolen spullen,5,3 In aanraking met politie 2,6 2,2 Iets op straat vernield 2, 4,3 Iets uit winkel gestolen 2, 2,1 Iets op school gestolen 1,4 1,3 Heling gestolen spullen,7, In aanraking met politie 3,4 4,3 48

50 Tabel 6.3 Probleemgedrag Roken, alcohol en drugsgebruik tussen 28 en 211 vergeleken Problematisch alcohol en drugsgebruik in percentages significant Roken (maand) 31,4 12,8 > 1 sigaretten per dag 1,3,8 Alcohol (maand) 58,5 34,1 > 1 keer p/maand alcohol 9,8,9 Binge drinking 2,4 1,8 Sofdrugs (maand) 4,6 4,1 ** ** ** Roken (maand) 32,4 18,8 > 1 sigaretten per dag 2,7,4 Alcohol (maand) 59,5 41,5 > 1 keer p/maand alcohol 11,4 1,3 Binge drinking 4,5 3,6 Sofdrugs (maand) 7,4 6, ** ** ** Bovenstaande grafiek laat het Rook alcohol en drugsgebruik van de jongeren zien. Zeer sterke procentuele afnamen zijn er zowel in Middelburg als in bij de items Roken, Alcohol en Veel Drinken. De sterkste afname zien we bij het percentage jongeren dat in Middelburg alcohol drinkt, dit is in de periode afgenomen van 58,5% naar 34,1%. Bij Schooluitval zien we in Middelburg een significante daling van het aandeel jongeren dat heeft gespijbeld (3,7% naar 1,7%). Binnen de CtCwijk hebben zich geen significante veranderingen voorgedaan. Tabel 6.4 Probleemgedrag Schooluitval tussen 28 en 211 vergeleken Schooluitval in percentages significant 1 keer spijbelen (maand) 3,7 1,7 Minstens 1x uit klas gestuurd (jr.) 39,4 35,7 ** 1 keer spijbelen (maand) 4,1 1,7 Minstens 1x uit klas gestuurd (jr.) 38,9 32,9 49

51 Tabel 6.5 Probleemgedrag seksualiteit gerelateerd probleemgedrag tussen 28 en 211 vergeleken seksualiteit gerelateerd probleemgedrag in percentages significant Onveilig vrijen 26,6 26,6 Onveilig vrijen 33,8 27,9 Het aandeel jongeren dat in Middelburg zegt onveilig te hebben gevreeën, of dit niet uit te sluiten is over de periode gelijk gebleven. In is het aandeel wel afgenomen, maar niet sterk genoeg om te kunnen spreken van een significante verandering. In tabel 6.6 zien we bij beide gebieden een significante afname van het percentage jongeren dat instemt met het item Leven is niks waard. In Middelburg is ook het aandeel jongeren dat aangeeft depressief en verdrietig is significant gedaald (van 18,2% naar 15,2%). Tabel 6.6 Probleemgedrag depressie tussen 28 en 211 vergeleken depressie in percentages significant leven niks waard 2,8 14,7 nergens goed voor 37,7 35, mislukking 1, 9,1 depressief en verdrietig 18,2 15,2 ** * leven niks waard 21,6 12,4 nergens goed voor 39,9 3,8 mislukking 14,2 9, depressief en verdrietig 19,5 14,1 * 5

52 6.3 Risicofactoren in 28 en 211 Tabel 6.7 Gezin: risicofactoren (score op school 11), 28 & 211 vergeleken Gezin: risicofactoren significant Geschiedenis van probl. Gedrag 3,1 2,4 Probl. Met gezinsmanagement 27,9 25,9 Conflicten in het gezin 24,4 23,4 Positieve houding t.o.v. alc/dr. 11,6 1,3 Positieve houding t.o.v. PG 8,3 7,2 ** * * Geschiedenis van probl. Gedrag 2,2 3,5 Probl. Met gezinsmanagement 26,5 26,3 Conflicten in het gezin 26,2 24,4 Positieve houding t.o.v. alc/dr. 13, 13,4 Positieve houding t.o.v. PG 8,7 8,9 Tabel 6.7 laat zien dat in Middelburg de Risicofactoren Problemen met gezinsmanagement, Positieve houding van ouders ten alcohol en drugsgebruik en Positieve houding van ouders ten antisociaal gedrag is afgenomen in de periode In zijn er ook voornamelijk dalingen van percentages geweest, deze veranderingen zijn echter te klein geweest om te kunnen spreken van een significante verandering. De tabel hieronder (6.8) laat zien dat er in de periode bij de risicofactoren van de School geen (significante) veranderingen hebben plaatsgevonden. Tabel 6.8 School: risicofactoren (score op schaal 11), 28 & 211 vergeleken School: risicofactoren significant Leerachterstanden 3,2 3,2 Gebrek aan binding 3, 29,8 Leerachterstanden 29,1 3,5 Gebrek aan binding 28,9 29,7 In Middelburg zijn vrijwel alle items van risicofactoren gelinkt aan Kinderen en Jongeren significant afgenomen. Zoals we kunnen zien in tabel 6.9 zijn bijna al deze afnamen significant, alleen de afname van Omgang met vrienden die alcohol en drugs gebruiken is niet significant veranderd. In de CtCwijk zijn bijna alle items in sterkte afgenomen. Enkel de verandering van de aanwezigheid van Betrokkenheid bij een Jeugdbende is significant geweest. 51

53 Tabel 6.9 Kinderen en jongeren: risicofactoren (score op schaal 11), 28 en 211 vergeleken Kinderen en jongeren: risicofactoren significant Vervreemding/opstandigheid 35, 32,4 Betrokkenheid jeugdbende 1,5,5 Vroeg begin probleemgedrag 14,1 12,3 Vroeg begin alcohol/drugs 14,6 1,9 Positieve houding drugsgebruik 24,9 21,8 Positieve houding probleemgedr 23,4 21,3 Omgang vrienden alc./drugs 17,4 16,5 Omgang vrienden die PG vertonen 5,7 4,5 ** ** ** ** ** ** ** Vervreemding/opstandigheid 34,1 33,4 Betrokkenheid jeugdbende 3,2, Vroeg begin probleemgedrag 13,6 12,9 Vroeg begin alcohol/drugs 14,8 12,8 Positieve houding drugsgebruik 26,8 25,8 Positieve houding probleemgedr 22,4 21,7 Omgang vrienden alc./drugs 18,9 2,8 Omgang vrienden die PG vertonen 6,3 5,7 ** Uit tabel 6.1 blijkt dat zowel in Middelburg als in is de mate van Doorstroming binnen de wijk sterk afgenomen (sterk significant). In Middelburg is eveneens het gebrek aan organisatie in de wijk afgenomen. Tabel 6.1 Wijk: risicofactoren (score op schaal 11), 28 en 211 vergeleken Wijk: risicofactoren significant Weinig binding 28,8 27,6 Gebrek aan organisatie 23,8 22,1 Hoge mate doorstroming 25,1 8,3 Verkrijgbaarheid drugs/wapens 23,9 27,4 Maatschappelijke normen 34,1 33,3 * ** Weinig binding 26,9 27,9 Gebrek aan organisatie 24,2 23,9 Hoge mate doorstroming 23,2 8, Verkrijgbaarheid drugs/wapens 22,8 3,5 Maatschappelijke normen 33,8 33,6 ** 52

54 6.4 Beschermende factoren in 28 en 211 Beschermende factoren hebben, zoals in paragraaf 6.3 beschreven, een scoreopbouw van 11. Hier omvat de score 1 de meest ideale situatie. Tabel 6.11 toont de scores op de beschermende factoren die binnen het gezin aanwezig zijn. In de verschillende wijken hebben zich in de periode geen significante veranderingen plaatsgevonden. Tabel 6.11 Gezin: beschermende factoren (score op schaal 11), 28 & 211 vergeleken Gezin: beschermende factoren significant Hechtingssterkte familie 74, 75,2 Mogelijkheden voor pos. betrok 73, 74,9 Beloningen voor pos. betrok 75,6 77,2 ** Hechtingssterkte familie 74,1 73,4 Mogelijkheden voor pos. betrok 73,4 74,1 Beloningen voor pos. betrok 75,8 77,9 Tabel 6.11 laat ons de beschermende factoren van het Gezin zien. Er doet zich slechts één significante toename voor. De mogelijkheden voor positieve betrokkenheid zijn in Middelburg toegenomen. In tabel 6.12 staan de veranderingen van scores op beschermende factoren van de school weergegeven. Zoals te zien is, zijn geen van de veranderingen significant. Tabel 6.12 School: beschermende factoren (score op schaal 11), 28 & 211 vergeleken School: beschermende factoren significant Mogelijkheden voor pos. betrok 62, 62,2 Beloningen voor pos. betrok 67,8 68,8 Mogelijkheden voor pos. betrok 63,9 62,8 Beloningen voor pos. betrok 69, 68,3 De tabel 6.13 laat twee veranderingen zien binnen de beschermende factoren van kinderen en jongeren. De aanwezigheid van Gezonde opvattingen en normen is de afgelopen jaren in Middelburg toegenomen, de aanwezigheid van Religie/Spiritualiteit is afgenomen. Opnieuw zijn er binnen de CtCwijk geen significante veranderingen geweest. 53

55 Tabel 6.13 Kinderen en jongeren: beschermende factoren (score op schaal 11), 28 & 211 vergeleken Kinderen & jongeren: beschermende factoren significant Gezonde opvattingen en normen 63,1 65, Sociale vaardigheden 78,9 75,4 Religie 42,9 38,9 ** ** Gezonde opvattingen en normen 64,2 64,7 Sociale vaardigheden 73,9 73,5 Religie 39,6 35,4 Tabel 6.14 Wijk: beschermende factoren (score op schaal 11), 28 & 211 vergeleken Wijk: beschermende factoren significant Mogelijkheden voor pos. betrok 45,8 5,2 Beloningen voor pos. betrok 47,3 49,2 ** * Mogelijkheden voor pos. betrok 46,4 48,1 Beloningen voor pos. betrok 49,2 48,2 De laatste items zijn de beschermende factoren van de Wijk. Alleen in Middelburg zijn de veranderingen significant. De mogelijkheden en beloningen voor positieve betrokkenheid bij de wijk zijn in sterkte over de periode toegenomen. 6.5 Samenvatting Probleemgedragingen: Geweldsgedragingen zijn in de periode alleen in Middelburg afgenomen. Het gaat hier om de items Deelname aan vechtpartij en Slaan. Wat het Roken, Drinken en Drugsgebruik betreft, daar zien we zowel procentuele afnamen in Middelburg als in de CtCwijk. In beide gebieden is het aandeel jongeren dat Rookt, Drinkt en Veel drinkt afgenomen. Het laatste terrein waar zaken in de periode significant veranderd zijn, is (gevoelens van) Depressiviteit. In zowel Middelburg als hebben relatief minder jongeren instemmend geantwoord op het item Leven is niks waard. In Middelburg is er eveneens minder vaak ingestemd met het item Voel me depressief en verdrietig. 54

56 Risicofactoren: Van zowel de jongeren uit Middelburg als uit zijn er enkele risicofactoren in aanwezigheid afgenomen binnen de Wijk en Kinderen en jongeren. Binnen Middelburg zien we eveneens Problemen met Gezinsmanagement en een Positieve houding ten opzichte van alcohol drugs en ten opzichte van antisociaal gedrag afnemen. Wat we bij Kinderen en jongeren zien is dat alle items significant zijn afgenomen, alleen omgang met vrienden die alcohol en drugs gebruiken is niet afgenomen. In is alleen Betrokkenheid bij een jeugdbende afgenomen. In Middelburg en is de Mate van doorstroming afgenomen, in Middelburg is daarnaast ook het Gebrek aan organisatie afgenomen. Beschermende factoren: Op de verschillende terrein van beschermende factoren, hebben zich in Middelburg alleen significante veranderingen voorgedaan. Zo hebben we gezien dat Mogelijkheden tot positieve betrokkenheid bij het gezin zijn toegenomen, Religiositeit van de Kinderen en Jongeren is afgenomen, terwijl Gezonde opvattingen en duidelijke normen juist sterker zijn geworden. Als laatste zijn binnen de Wijk de mogelijkheden en Beloningen voor betrokkenheid toegenomen. 55

57 56

58 VVerwey Jonker Instituut 7 Conclusies 7.1 Middelburg In dit laatste hoofdstuk vergelijken we de wijken van Middelburg met het gemiddelde van Middelburg. Voor de CtCwijk betrekken we hierbij ook de scores uit de vorige meting. In dit hoofdstuk beschrijven we welke conclusies het onderzoek heeft opgeleverd. 7.2 is een van de wijken waarin relatief veel respondenten woonachtig zijn, namelijk 154 (13,5%). De jongere jongeren en jongens zijn net wat sterker oververtegenwoordigd dan gemiddeld is in Middelburg. Relatief weinig jongeren zitten op het basis of speciaal onderwijs en het vwo. Relatief veel jongeren zitten nog in de brugklas of op het vmbo. 92% van de jongeren heeft een Nederlandse achtergrond, ruim 98% heeft eveneens een Nederlandse taalachtergrond. Relatief veel jongeren groeien op in een tweeoudergezin, maar wat vaker dan gemiddeld zijn de ouders lager opgeleid, en minder vaak werken de beide ouders. In verhouding tot het stadsgemiddelde komen de jongeren uit enkele keren negatief naar voren. Zo hebben de jongeren bij geweldsgedragingen opmerkelijk vaker Soms of regelmatig een wapen bij zich. Maar de score is lager op Vechten, Slaan en Dreigen. Bij jeugddelinquentie zagen we dat vrijwel alle items lager dan het stadsgemiddelde lagen. Alleen Winkeldiefstal komt vaker voor onder deze jongeren. Bij de items gerelateerd aan Roken, Drinken en Drugsgebruik liggen de percentages gelijk of lager dan het stadsgemiddelde. Bij het item Schoolverzuim zien we dat de jongeren wat vaker dan gemiddeld hebben gespijbeld. Bij de items van Probleemgedragingen gerelateerd aan seksualiteit en Gevoelens van depressiviteit liggen de percentages ongeveer gelijk, of lager dan het stadsgemiddelde. Als we kijken naar de Risico en Beschermende factoren, dan valt allereerst op bij de Risicofactoren dat veruit de meeste factoren binnen de range van,25,25 vallen. De drie factoren die afwijken zijn gunstiger dan het stadsgemiddelde. Zo was te zien dat de Kinderen en jongeren minder Vervreemding en opstandigheid vertonen, binnen de Wijk is het Gebrek aan organisatie en de Hoge mate van doorstroming lager dan gemiddeld is voor Middelburg. Bij de Beschermende factoren valt op dat de aanwezigheid van Religie onder Kinderen en Jongeren hoger ligt onder de jongeren dan gemiddeld. Hiernaast liggen de Mogelijkheden tot betrokkenheid bij de Wijk hoger. 57

59 7.3 Van het totaal aantal respondenten, geeft 1,2% (116) aan in de van Middelburg te wonen. Relatief veel jongere jongeren hebben deelgenomen aan het onderzoek en iets minder jongens dan meisjes hebben meegewerkt (49,1% en 5,9%). Relatief weinig jongeren zitten op het speciaal of basisonderwijs, het vmbo, havo en mbo. Opmerkelijk veel jongeren zitten op het vwo (ruim 4%). Op de overige achtergrondkenmerken zijn de jongeren redelijk gelijk aan het stadsgemiddelde over de verschillende categorieën verdeeld. Bij de vergelijking van de met het gemiddelde van Middelburg vallen de jongeren voornamelijk op bij Probleemgedragingen gerelateerd aan Seksualiteit en het Roken, Alcohol en drugsgebruik. Bij Jeugddelinquentie zien we dat de jongeren wat vaker dan gemiddeld Iets gestolen hebben op school (4%). De jongeren uit de drinken en blowen vaker (37,9% en 6%), en meer dan gemiddeld roken zij veel, drinken zij vaak en blowen zij vaak (1,7% 1,7% en,9%). Bij de vergelijking op basis van items van Risico en Beschermende factoren vallen er maar weinig opmerkelijkheden op. Binnen de Risicofactoren zien we in mindere mate dan gemiddeld is voor Middelburg een Gebrek aan binding met de wijk en een Gebrek aan organisatie. De Hoge mate van doorstroming binnen de wijk ligt echter boven het stadsgemiddelde. Slechts één item van Beschermende factoren valt buiten de toegestane range van afwijking, we zagen in hoofdstuk 5 dat Religie in mindere mate (.34) aanwezig is de. 7.4 is een wijk waarin 161 (14,1%) respondenten van het onderzoek wonen. Ook in deze wijk zijn de meisjes licht oververtegenwoordigd (52,8%). De mate waarin de jongeren op de verschillende schooltypes te vinden zijn, wijkt weinig af van het stadsgemiddelde. Net wat vaker dan gemiddeld zitten jongeren op het vmbo en mbo. Opmerkelijk laag is het aandeel jongeren met de Nederlandse etniciteit (65,8%). Ongeveer 13% van de jongeren heeft een Surinaamse, Antilliaanse, Turkse of Marokkaanse achtergrond, 2% van de jongeren heeft een andere etniciteit. Relatief veel jongeren groeien op in een eenouder of stiefoudergezin (29,8% en 1,9%). Ongeveer 93% van de jongeren heeft een Nederlandse taalachtergrond, dit is iets lager dan gemiddeld is voor Middelburg. In verhouding tot het gemiddelde van Middelburg zijn er wat minder ouders hoogopgeleid, en van wat meer ouders is het opleidingsniveau onbekend. Bij relatief veel jongeren zien we dat één ouder een baan heeft of de werksituatie onbekend is. De jongeren uit hebben bij relatief veel items een opmerkelijk hoge score, in het bijzonder binnen gedragingen van Geweld, Jeugddelinquentie, Schoolverzuim en Depressie. De jongeren hebben in grotere mate ervaring met fysiek geweld (Vechten en Slaan). Bij het item Jeugddelinquentie is te zien dat er relatief meer jongeren wel eens iets Vernield hebben en iets van School of uit een Winkel gestolen hebben. Ook het percentage Heling ligt hoger (,6%). Bij het Rookgedrag, Alcohol en Drugsgebruik komen de jongeren minder opvallend voor, we zien alleen dat de jongeren wat vaker roken en blowen (14,9% en 5%). Beide onderdelen van Schoolverzuim komen relatief vaak voor, bijna 2% van de jongeren in heeft de afgelopen maand gespijbeld, ruim 45% is de Klas uitgestuurd. Bij probleemgedragingen gerelateerd aan Seksualiteit liggen de meeste percentages lager dan het stadsgemiddelde. Alleen het aandeel jongeren dat aangeeft Onveilig te hebben gevreeën of dit niet uit te sluiten ligt hoger (34,8%). 58

60 Bij de vergelijking van de jongeren uit met het stadsgemiddelde op basis van de Risicoen Beschermende gedragingen zien we bij de Beschermende factoren geen afwijken van het stadsgemiddelde. Alle scoren liggen lager dan,25 en +,25. Op een aantal items onder de noemer van Risicofactoren valt de wijk wel enkele keren op. We toonden aan dat in vergelijking met het stadsgemiddelde de Ouders een positievere houding hebben ten aanzien van antisociaal gedrag. In de wijk ervaren de jongeren een groter Gebrek aan binding, zijn Drugs en Wapens gemakkelijker te verkrijgen en zijn er in sterkere mate Normen aanwezig die antisociaal gedrag bevorderen. 7.5 omvat slechts een kleine deel van de steekproef (42 respondenten, 3,7%). In de voorgaande rapportage is niet als afzonderlijke wijk meegenomen in verband met haar geringe omvang. De afgelopen jaar is de wijk in omvang toegenomen en is de daarom in deze rapportage wel afzonderlijk besproken. Door het kleine aantal respondenten kunnen de resultaten wat vertekend zijn. Bij de schooltypes zien we dat relatief veel jongeren zich op het speciaal onderwijs bevinden (6,9%), daarnaast zit ongeveer een of de vier jongeren in de brugklas (25,8%) en juist minder jongeren zitten op het mbo (5,2%). Bijna 88% van de jongeren heeft de Nederlandse etniciteit, in verhouding tot de andere wijken zijn relatief veel jongeren van Surinaamse en Antilliaanse afkomst (5,2% en 3,4%). Opmerkelijk meer ouders zijn beiden hoogopgeleid (84,5%) van bijna 83% van de jongeren werken beide ouders, bij geen van de jongeren werken geen van beide ouders. Wat de Probleemgedragingen betreft bevinden deze jongeren zich in een zeer gunstige situatie. Opmerkelijk vaak is het, percentage teruggekomen of liggen de percentages (veel) lager dan het stadsgemiddelde. Wel zijn er in relatief veel Veel Rokers (3,4%) en ook binge drinking komt onder deze jongeren vaker voor dan gemiddeld is in Middelburg (9%). Bij Probleemgedragingen gerelateerd aan Seksualiteit heeft 54,6% van de jongeren aangegeven Seks te hebben gehad met een onvaste partner. Gunstiger is dat een even groot percentage jongeren aangeeft hierbij een Condoom te hebben gebruikt, het stadsgemiddelde van dat item ligt namelijk op slechts 22% van de jongeren. Op verschillende items van zowel Risico als Beschermende factoren hebben de jongeren uit een afwijkende score, bij een merendeel van de afwijkingen gaat het om een gunstige afwijking. Zo zien we dat ouders een minder Positieve houding ten opzichte van antisociaal gedrag hebben en Vroeg begin van zowel antisociaal gedrag als alcohol en drugsgebruik minder sterk aanwezig is. Daarnaast hebben de jongeren zelf een minder Positieve houding ten aanzien van antisociaal gedrag. Een laatste afwijking binnen de Risicofactoren betreft het in sterk mindere mate ervaren van Gebrek aan organisatie binnen de wijk (,57). Religie/Spiritualiteit onder de Kinderen en jongeren ligt in deze wijk onder het stadsgemiddelde. Sociale vaardigheden zijn daarentegen juist verder gevorderd (,34). De laatste gunstige afwijking betreft de Hechtingssterkte van het gezin. 7.6 Van de respondenten zegt 51 (4,5%) in de wijk te wonen. De jongens zijn in de wijk licht oververtegenwoordigd (56,9%). Opmerkelijk veel van de jongeren zitten nog op het basisonderwijs en op de havo (9,8% en 23,5%). Bij de categorieën vmbo en vwo zien we juist minder respondenten terug (7,8% en 59

61 19,6%). Van de jongeren uit hebben er 78,4% een Nederlandse etniciteit, bijna 16% behoort tot een andere etniciteit naast de Antilliaanse, Marokkaanse en Indonesische etniciteit (elk 2% van de jongeren). Geen van de jongeren groeit op in een stiefoudergezin, 82,4% groeit op in een tweeoudergezin, de overige jongeren komen uit een eenoudergezin. Relatief veel ouders zijn hoogopgeleid, en werken eveneens allebei ( 72,5% en 82,4%). Bij verschillende Probleemgedragingen scoren de jongeren relatief hoog. Bijna 4% van de jongeren heeft Soms of regelmatig een wapen bij zich en Wel eens iemand in elkaar geslagen. Bijna 8% van de jongeren uit heeft wel eens iets vernield. Bij de verschillende onderdelen van Roken, Dranken drugsgebruik komen de jongeren procentueel (veel) lager uit dan het stadsgemiddelde. De enige uitschieter zien we terug bij het aantal glazen dat de jongeren gemiddeld drinken, het gemiddelde in ligt op 1,7 glazen. Ook gebruiken wat meer jongeren regelmatig wiet/hasj (2%). Bij de jongeren is Schooluitval redelijk sterk aanwezig, 4% heeft een dag gespijbeld de afgelopen maand en bijna 4% is het afgelopen jaar minstens een keer de klas uit gestuurd. Drie van de vier items van Depressie laat redelijk hoge percentages zien, alleen het percentage van het item Voel me een mislukking komt onder het stadsgemiddelde uit. Slechts op één item van Risicofactoren laten de jongeren uit een opmerkelijke score zien. In is de Verkrijgbaarheid van drugs en wapens een stuk lager (,38). Minder gunstig is de situatie betreffende drie items van Beschermende factoren. Beloningen voor positieve betrokkenheid bij het gezin zijn minder aanwezig. De Mogelijkheden tot positieve betrokkenheid bij school zijn eveneens beperkter volgens de jongeren. Als laatste valt op dat de Sociale vaardigheden van de jongeren lager zijn. 7.7 is de op een na kleinste wijk in omvang van respondenten. Slechts 32 respondenten hebben aangegeven in deze wijk te wonen (2,8%). Na weging zien we een kleine oververtegenwoordiging van jongens (54,6%). Opmerkelijk veel van de jongeren zitten op het basis en speciaal onderwijs en in de brugklas (3,9% 8% en 36%). Deze oververtegenwoordiging leidt tot een zeer beperkt aandeel jongeren op het vwo (7,9%). 98% van de jongeren die deel heeft genomen aan het onderzoek heeft de Nederlandse etniciteit en slechts 51% van de jongeren groeit op in een tweeoudergezin. Bijna 43% groeit op in een gezin met een ouder. Van opmerkelijk veel ouders in het opleidingsniveau onbekend (34%). Een relatief groot deel van de jongeren heeft ervaring met Fysieke geweldsgedragingen; 6,1% heeft Deelgenomen aan een vechtpartij en 6,1% heeft wel eens Iemand in elkaar geslagen. Acht procent van de jongeren heeft geantwoord Iets op straat vernield te hebben. Op de items Heling en Contact met de politie hebben 6,1% van de jongeren instemmend geantwoord. Wat verder uit het onderzoek blijkt is dat redelijk wat jongeren hasj/wiet hebben gebruikt de afgelopen maand (6,1%). 6,1% van de jongeren uit Nieuw en Sint Joostland drinkt regelmatig, het gemiddeld aantal glazen per maand ligt op 1,4 glazen. Andere probleemgedragingen die veel voorkomen zijn het Vaak Hasj roken en Binge drinking (6,1% en 14,4%). Bij Probleemgedragingen gerelateerd aan Seksualiteit vallen enkele hoge percentages op. 38% geeft aan Onveilig te hebben gevreeën of dit niet uit te sluiten, 57% heeft instemmend geantwoord bij de vraag of ze wel eens seks hebben gehad met een Onvaste partner. Van deze groep jongeren heeft hierbij de laatste keer 57% een condoom gebruikt. 6

62 Op zowel Beschermende als Risicofactoren zijn opmerkelijke scores aanwezig in de wijk. Bij Kinderen en jongeren zien we alleen een opmerkelijke score terug bij de Risicofactoren. De jongeren gaan minder om met vrienden die alcohol en drugs gebruiken (.36). In ervaren de jongeren minder sterk een Gebrek aan organisatie in de wijk, ook is de Verkrijgbaarheid van drugs en wapens lager. Wel is er sprake van een Hogere mate van Doorstroming in de wijk en een sterkere aanwezigheid van Normen die antisociaal gedrag bevorderen. In de wijk ervaren de jongeren minder Mogelijkheden tot positieve betrokkenheid maar wel dat ze meer Beloond worden voor positieve betrokkenheid. 7.8 Klarenbeek / Veersepoort Klarenbeek/Veersepoort omvat het op een na grootste aandeel jongeren. Ruim 14% van de deelnemers aan het onderzoek hebben laten weten in deze wijk te wonen. Van deze jongeren zitten er relatief veel op de havo en het vwo (21% en 32,7%), slechts 11,1% van de jongeren zit op het vmbo. Bijna 91% van de jongeren heeft de Nederlandse etniciteit, ongeveer 85% van de jongeren groeit op in een tweeoudergezin. Veel van de ouders hebben een hoog opleidingsniveau (82%) en bij 77,8% van de jongeren hebben beide ouders een betaalde baan. Wat de Probleemgedragingen betreft vallen de jongeren weinig op. Bij een merendeel van de items zijn de percentages lager dan het stadsgemiddelde. Bij Geweldsitems komen de percentages niet boven de drie procent uit. Bij de items van Jeugddelinquentie zien we dat 2,5% van de jongeren wel eens iets op School gestolen heeft, dit is een halve procent boven het stadsgemiddelde van Middelburg. De laatste opvallendheden gaat over het aandeel jongeren dat de afgelopen maand alcohol gedronken heeft en hasj heeft gebruikt, beiden percentages zijn iets hoger dan het stadsgemiddelde (35,8% en 4,3%). Bij de vergelijking van de scores op de Risico en beschermende factoren van de jongeren uit Klarenbeek/Veersepoort met het stadsgemiddelde zijn er weinig opvallendheden waar te nemen. Alleen op de Risicofactoren Gebrek aan organisatie in de wijk en Verkrijgbaarheid van drugs en wapens liggen de scores opmerkelijk lager (,27 en,35). 7.9 Van het totaal aantal respondenten, geven 23 jongeren aan in te wonen en daarmee is het wat betreft respondenten de kleinste wijk. Hiervan is 6,9% een jongen. De jongeren zitten wat meer dan gemiddeld op het vmbo en havo (21,7% en 26,1%), relatief weinig op het vwo (13%). Slechts 68,2% van de jongeren groeit op in een tweeoudergezin, alle andere jongeren groeien op in een gezin waarin er één ouder aanwezig is. Iets vaker dan gemiddeld is het opleidingsniveau van de ouders onbekend, eveneens de beide ouders vaker dan gemiddeld (82,6%). Dat een klein aantal respondenten de resultaten kan vertekenen zien we hoogstwaarschijnlijk terug bij de percentages jongeren die Geweldsgedragingen vertonen, 4,3% van de jongen heeft ingestemd soms of regelmatig een wapen bij zich te dragen, 8,7% van de jongeren heeft deel genomen aan een vechtpartij en 13% heeft Iemand in elkaar geslagen. Bij Jeugddelinquentie valt op dat 8,7% van de jongeren wel een Iets vernield heeft een 13% iets uit een winkel heeft gestolen. Bijna 9% van de jongeren is aansluitend in Contact geweest met de politie. Bij de andere domeinen zijn er weinig tot geen grote verschillen. Pas bij Depressie zien we grote schommelingen, 26,1% van de geeft aan soms te vinden niks 61

63 Waard te zijn, 43,5% stemt in met het item Nergens goed voor te zijn, 13% ervaart gevoelens van Mislukking en 21,7% heeft ingestemd zich soms Verdrietig, depressief te voelen. Bij de scores op de items van Beschermende factoren zijn er geen bijzondere, opvallende scores waar te nemen. Bij de Risicofactoren vallen alleen de hoger uitvallende scores op. Het blijkt dat de ouders een meer Positieve houding ten aanzien van alcohol en drugsgebruik hebben. Bovendien komt Vervreemding en opstandigheid vaker voor onder de jongeren en gaan jongeren meer Om met vrienden die antisociaal gedrag vertonen. Binnen de wijk zien we een Groter gebrek aan organisatie in de wijk en ligt de verkrijgbaarheid van wapens en drugs vele malen hoger (+,69). 7.1 Stromenwijk / t Zand Bijna 11% van de jongeren die mee hebben gedaan aan het jongerenonderzoek zeggen in Stromenwijk / t Zand te wonen. De wijk wordt gekenmerkt door een kleine oververtegenwoordiging van meisjes (53,6%). Relatief weinig jongeren zitten op het vwo (18,4%), relatief veel jongeren zitten op het basisonderwijs, in de brugklas en op het vmbo (5,6% 24,8% en 24%). Drie van de vier jongeren hebben de Nederlandse etniciteit. Iets meer dan drie op de vier jongeren groeit op in een tweeoudergezin en 22,4% groeit op in een gezin waarin één ouder aanwezig is. Bij maar weinig probleemgedragingen komen de jongeren uit Stromenwijk / t Zand opmerkelijk uit de bus. Bij de overgrote meerderheid van items liggen de percentages lager dan het procentuele gemiddelde van de stad. Iets meer jongeren dan gemiddeld hebben soms of regelmatig een wapen bij zich gedragen en deelgenomen aan een vechtpartij. Enkele jongen hebben drugs gebruikt (,8% andere drugs en 3,2% wiet/hasj). Bij het drinkgedrag zien we dat het gemiddeld aantal glazen per maand op 7,4 glazen ligt. Bijna 6% van de jongeren valt onder de categorie binge drinking. Ook bij de Risico en Beschermende gedragingen zijn er maar weinig opvallendheden te noemen. Twee afwijkende scores zien we terug bij de Risicofactoren, één bij het domein Gezin en één bij het domein Kinderen en jongeren. Binnen het gezin blijkt dat ouders een minder Positieve houding hebben ten aanzien van alcohol en drugsgebruik. Minder gunstig is de situatie van Kinderen en jongeren op het punt van Jeugdbendes, deze zijn sterker aanwezig dan gemiddeld is voor Middelburg (+,27) Ook is een kleine wijk, slechts 42 jongeren hebben aangegeven in deze wijk te wonen (3,7%). In deze groep is een kleine oververtegenwoordiging van jongens terug te vinden (42,9%). Relatief weinig jongeren zitten in de brugklas (16,7%) en relatief veel op het vwo (35,7%). Alle jongeren hebben geantwoord een Nederlandse taalachtergrond te hebben, 9,5% heeft een Nederlandse etniciteit. Van de jongeren hebben er redelijk veel hoogopgeleide ouders (78,6%), bij 81% van de jongeren hebben beide ouders een (betaalde) baan. Bij de jongeren die wonen in valt op dat bijna 5% soms of zelfs regelmatig een wapen bij zicht draagt. Ook diefstal komt zowel uit Winkels of van de School wat vaker voor dan gemiddeld. Redelijk veel jongeren hebben aangegeven te Roken en/of te Drinken (14,3% en 47,6%). De verschillende vormen van drugs worden niet gebruikt. Wel rookt 2,5% van de jongeren meer dan 1 sigaretten per dag. Het gemiddeld aantal glazen alcohol per maand ligt op 8,9 glazen. Het is opmerkelijk te noemen dat de 62

64 jongeren op elk van de items van Depressie een percentage boven het stadsgemiddelde hebben. Op een redelijk aantal items van (voornamelijk) Risicofactoren maar ook Beschermende factoren zijn afwijkende scores terug te vinden. Binnen het gezin is er in in sterkere mate sprake van Problemen met gezinsmanagement en een meer positieve houding van Ouders ten aanzien van alcohol en drugsgebruik. Bij de School is er sprake van een sterker Gebrek aan binding en zijn er minder Mogelijkheden voor positieve betrokkenheid. Bij Kinderen en jongeren zien we meer Betrokkenheid bij jeugdbendes, en hebben jongeren een meer Positieve houding ten aanzien van alcohol en drugsgebruik. Eveneens gaan jongeren meer om met vrienden die antisociaal gedrag vertonen. Bij de beschermende factoren valt op dat er bij Kinderen en jongeren minder sterke Gezonde opvattingen en duidelijke normen aanwezig zijn is de wijk waarin CtC is toegepast. Het is hiernaast de wijk met het grootste aantal respondenten (2,5%). In de wijk zien we een oververtegenwoordiging van jongens (bijna 6%). Relatief weinig jongeren zitten in de brugklas (15,5%). Relatief gezien zitten er wat meer jongeren op het vmbo, havo, vwo en het mbo. Iets minder dan gemiddeld groeien jongeren op in een tweeoudergezin (77%). De overige jongeren groeien op in een gezin waarin één ouder aanwezig is. Bij de verschillende probleemgedragingen liggen de percentages van de jongeren uit boven het percentage van het stadsgemiddelde. Bij Geweldgedragingen ligt het percentage jongeren dat Deel heeft genomen aan een vechtpartij voornamelijk hoger (8,1%). Maar ook bij de andere items is het percentage bovengemiddeld. Bij items van Roken, Alcohol en drugsgebruik zien we dat het aandeel jongeren dat deze gedragingen laat zien hoger ligt dan gemiddeld. Zo rookt bijna 19% van de jongeren en drinkt er 41,5% alcohol. Bij probleemgedragingen gerelateerd aan Seksualiteit zijn alle percentages ook steeds wat hoger. 28% heeft onveilige seks gehad, of sluit dit niet uit. 4% heeft laten weten seks gehad te hebben met een onvaste partner, waarvan slechts 25% een condoom heeft gebruikt. Bij de Risico en Beschermende gedragingen zijn er geen afwijkende scores. Op alle items ligt de score tussen,25 en +,25. We kunnen concluderen dat wat de Risico en Beschermende factoren betreft het patroon van gelijk op loopt met het stadsgemiddelde van Middelburg. Wanneer we de situatie in 28 en 211 met elkaar vergelijken, kunnen we spreken van een verbetering van de situatie. Zowel bij enkele Probleemgedragingen, als enkele items van Risico en Beschermende factoren is de situatie wat verbeterd. Voornamelijk de probleemgedragingen gerelateerd aan Roken, Drank en Drugsgebruik en Depressie zijn percentages afgenomen Conclusie Wat betreft de gemeten probleemgedragingen van jongeren is de situatie in Middelburg in de periode verbeterd. Positieve ontwikkelingen voor deze gedragingen kunnen we ook voor de CtCwijk vaststellen. Dit geldt voor meerdere probleemgedragingen. De Risico en Beschermende factoren liggen bij redelijk gelijk aan het stadsgemiddelde. Maatschappelijke aandacht vragen onder andere enkele items van Geweld, Jeugddelinquentie en Probleemgedragingen gerelateerd aan Seksualiteit. De wijken en komen enkele keren opvallend naar voren. 63

65 64 Punten waar aan gewerkt kan worden zijn bij de Risicofactoren de items van Schoolverzuim, in vergelijking tot andere domeinen zien we hier redelijk hoge scores terug. Ook het item Vervreemding en opstandigheid dat bij het domein Kinderen en jongeren hoort laat relatief hoge scores zien. Binnen de wijk zijn Normen die antisociaal gedrag bevorderen redelijk sterk aanwezig. Binnen de Beschermende factoren zien we dat Religie (Kinderen en jongeren) een van de laagste scores kent. Het domein de Wijk komt er van de verschillende domeinen er het minst gunstig vanaf, er zouden nog verbetering nagestreefd kunnen worden wat betreft mogelijkheden en beloningen voor positieve betrokkenheid bij de wijk. Gericht en samenhangend beleid, samenwerking hierbij tussen verschillende organisaties en de inzet van effectieve methoden in een vroeg stadium zijn daarbij het beste antwoord. Communities that Care ondersteunt deze preventieve werkwijze.

66 VVerwey Jonker Instituut Literatuur Arthur, M.W., Briney, J.S., Hawkins, J.D., Abbott, R.D., BrookeWeiss, B.L., & Catalano, R. F. (27). Measuring risk and protection in communities using the communities that care youth survey. Evaluation and Program Planning, 3, Glaser, R.R., Van Horn, M.L., Arthur, M.W., Hawkins, J.D., & Catalano, R.F. (25). Measurement properties of the communities that care youth survey across demographic groups. Journal of Quantitative Criminology, 21(1), Hawkins, J.D. (1995). Preventing serious, violent and chronic juvenile offending: A review of selected strategies in childhood, adolescence and the community. In J. C. Howell, & B. Krisberg (Eds.), Serious, violent and chronic juvenile offenders: A sourcebook (pp ). Thousand Oaks: Sage. Hawkins, J.D., & Catalano, R.F. (1992). Communities that Care: Action for Drug Abuse Prevention. San Fransisco: JosseyBas Publishers. Hawkins, J.D., Catalano, R.F., Arthur, M.W., Egam, E., Brown, E.C., Abbott, R.D., et al. (28). Testing Communities that Care: The rationale, design and behavioral baseline equivalence of the community youth development study. Journal of Prevention Science. Jonkman, H., Boers, R., Dijk, B. van, & Rietveld, M. (26). Wijken gewogen. Gedrag van jongeren in kaart gebracht. Utrecht/Amsterdam: NIZW/SWP. 65

67 66

68 VVerwey Jonker Instituut Bijlage 1 Toelichting risico en beschermende factoren B 1.1 Risicofactoren Domein gezin FR1 Geschiedenis van probleemgedrag in het gezin Als kinderen opgroeien in een gezin met een verleden van alcohol of drugsverslaving is de kans groter dat zij deze later zelf ook zullen ontwikkelen. Ditzelfde geldt voor kinderen die opgroeien in een gezin met een verleden van crimineel gedrag. FR2 Problemen met gezinsmanagement Slechte gezinsleiding betekent dat er geen duidelijk beeld bestaat van gewenst gedrag, dat ouders hun kinderen onvoldoende in de gaten houden en begeleiden en dat ouders excessieve of inconsequente straffen opleggen. Als kinderen opgroeien in een gezin dat slecht geleid wordt, lopen ze meer risico op het ontstaan van probleemgedrag. FR3 Conflicten in het gezin Voortdurende en grote conflicten tussen hoofdverzorgers onderling of tussen hoofdverzorgers en kinderen vergroten de kans op de ontwikkeling van probleemgedrag bij kinderen die opgroeien in dergelijke gezinnen. Gebleken is dat conflicten tussen familieleden van grotere invloed zijn op het ontstaan van probleemgedrag dan de gezinsstructuur. FR4 Positieve houding van ouders ten aanzien van alcohol en drugsgebruik Een positieve houding van ouders met betrekking tot alcohol en drugsgebruik kan bij kinderen leiden tot een verhoogd risico op het ontstaan van aan alcohol en drugsgerelateerde problemen. FR5 Positieve houding van ouders ten aanzien van antisociaal gedrag Ditzelfde geldt voor een positieve houding van ouders met betrekking tot antisociale gedragingen als diefstal, vernielingen en agressie. Wanneer de ouders positief tegenover deze gedragingen staan, zullen de kinderen eerder geneigd zijn deze gedragingen te vertonen. 67

69 Domein school SR1 Leerachterstanden Slechte schoolresultaten vanaf de laatste jaren van de basisschool wijzen op een verhoogde kans op drugsgebruik, criminaliteit, geweld, aan seksualiteit gerelateerd probleemgedrag en vroegtijdig schoolverlaten. Vandaar dat aan de jongeren wordt gevraagd wat voor cijfers zij op school halen en of zij vinden dat ze betere schoolresultaten behalen dan hun klasgenoten. SR2 Gebrek aan motivatie Kinderen met een lage schoolmotivatie hebben vaak de betrokkenheid met de school verloren. Hierdoor lopen zij een verhoogd risico op het ontstaan van probleemgedragingen. Domein kinderen en jongeren IR1 Vervreemding en opstandigheid Kinderen die het gevoel hebben dat zij buiten de maatschappij vallen kunnen recalcitrant gedrag gaan vertonen. Dit kan zich onder andere uiten in het zich niet houden aan regels of in het aannemen van een actief rebellerende houding tegenover de maatschappij. Deze kinderen lopen een verhoogd risico op drugsgebruik, criminaliteit en vroegtijdige schoolverlating. IR2 Vroeg begin van antisociaal gedrag Hoe eerder kinderen antisociaal gedrag vertonen, hoe groter de kans dat dit gedrag op latere leeftijd wordt voortgezet. IR3 Vroeg begin van alcohol en drugsgebruik Ditzelfde geldt voor het vroegtijdig beginnen met roken, alcohol en drugs. Hoe eerder kinderen hiermee beginnen, hoe groter de kans dat hun gedrag later chronische vormen zal aannemen. IR4 Positieve houding ten aanzien van alcohol en drugsgebruik Op de basisschool zijn jongeren vaak tegen het gebruik van sigaretten, alcohol en drugs en kunnen zij zich vaak moeilijk voorstellen waarom mensen dergelijke middelen toch gebruiken. Op de middelbare school leren zij anderen kennen die deze middelen wel gebruiken en ontstaat er een grotere tolerantie. Daardoor lopen zij ook meer risico. IR5 Positieve houding ten aanzien van antisociaal gedrag Ditzelfde geldt voor de houding die kinderen hebben ten aanzien van antisociale gedragingen. IR6 Omgang met vrienden die alcohol en drugs gebruiken Kinderen die omgaan met leeftijdsgenoten die sigaretten roken, alcohol drinken of drugs gebruiken, lopen een verhoogd risico zelf te gaan gebruiken. IR7 Omgang met vrienden die probleemgedrag vertonen Jongeren die omgaan met leeftijdsgenoten die probleemgedrag vertonen (zelfs jongeren uit evenwichtige gezinnen), lopen zelf veel meer risico deze problemen te vertonen. 68

70 Domein buurt/wijk CR1 Gebrek aan binding met de wijk Buurten waar mensen weinig aansluiting hebben bij de buurt vertonen meer problemen met betrekking tot drugs, drugshandel, criminaliteit en geweld. Deze situatie doet zich niet alleen voor in arme wijken; ook beter gesitueerde buurten kampen met deze problemen. CR2 Gebrek aan organisatie met de wijk Ditzelfde geldt voor buurten waarin de organisatie gebrekkig is. CR3 Hoge mate van doorstroming in de wijk Inwoners van wijken die zich kenmerken door een hoge mate van mobiliteit blijken een groter risico op drugs of misdaadproblemen te lopen. Hoe meer mensen binnen een wijk verhuizen, des te groter het risico op zowel crimineel gedrag, als drugsproblemen binnen families. Sommige jongeren verweren zich tegen de negatieve effecten van mobiliteit door aanknopingspunten te zoeken binnen nieuwe gemeenschappen; anderen kunnen niet omgaan met de consequenties van frequente verhuizingen en hebben daardoor meer kans op problemen. CR4 Verkrijgbaarheid van drugs en wapens Hoe meer drugs er beschikbaar zijn in een wijk, des te groter het risico dat drugsgebruik zich binnen de wijk zal voordoen en dus ook dat jongeren drugs zullen gebruiken. Ook is in een groot aantal onderzoeken een verband aangetoond tussen verkrijgbaarheid van vuurwapens en geweld. CR5 Maatschappelijke normen die antisociaal gedrag bevorderen Jongeren lopen een verhoogd risico op probleemgedragingen als de normen ten aanzien van drugsgebruik, geweld of criminaliteit ontbreken of zelfs alleen al als hier onduidelijkheid over bestaat. B 1.2 Beschermende factoren Domein gezin FP1 Hechtingssterkte gezin De hechtingssterkte van het gezin wordt over het algemeen gezien als een factor die de kans op probleemgedragingen vermindert; hierbij kan men denken aan samen dingen ondernemen en het praten over problemen. FP2 Mogelijkheden voor positieve betrokkenheid Deze factor meet in hoeverre jongeren de kans hebben binnen het gezin om positief of sociaal wenselijk gedrag te vertonen. 69

71 Domein school SP1 Mogelijkheden voor positieve betrokkenheid Deze factor meet in hoeverre jongeren de kans hebben binnen de school om positief of sociaal wenselijk gedrag te vertonen, zoals buitenschoolse activiteiten of clubs. SP2 Beloningen voor positieve betrokkenheid Deze factor meet in hoeverre jongeren beloond worden voor positief gedrag door hun omgeving, in dit geval binnen de school. Domein kinderen en jongeren IP1 Gezonde opvattingen en duidelijke normen Deze factor meet of de jongere beschikt over duidelijke normen over wenselijk gedrag. IP2 Sociale vaardigheden Jongeren met betere sociale vaardigheden weten beter hoe zij om moeten gaan met nieuwe, vreemde of onaangename situaties. IP3 Religie/spiritualiteit Deze factor meet de mate van religieuze betrokkenheid van de jongere. Domein buurt/wijk CP1 Mogelijkheden voor positieve betrokkenheid Deze factor meet in hoeverre jongeren de kans hebben om binnen hun buurt positief of sociaal wenselijk gedrag te vertonen, zoals meedoen aan activiteiten of clubs in het buurthuis. CP2 Beloningen voor positieve betrokkenheid Deze factor meet in hoeverre jongeren beloond worden voor positief gedrag door hun omgeving, in dit geval in de buurt. 7

72 VVerwey Jonker Instituut Bijlage 2 Tabellen ruwe scores Middelburg B2 Tabellen verschilscores tussen 28 en 211 betreffende de risicofactoren (schaal tot 1) Tabel B2.1 Gezin Verschil score (in verhouding tot 28) Risicofactoren: Gezin Wijk geschiedenis van probleemgedrag in het gezin problemen met gezinsmanagement conflicten in het gezin positieve houding van ouders t.a.v. alcohol en drugsgebruik positieve houding van ouders t.a.v. probleemgedrag,78 1,97,9 1,34 1,14,21 3,93 1,14 4,1 2,3 2,92 5,19 1,58 3,43 1,76 1,18,51 +1,76 +,45 +,4 +1,24 1,94 +4,46 1,86 1,24,83 2,51 11,3 1,12 +1,34 Veersepoort/Klarenbeek,63 1,63 +,56 1,4,94 4,29 5,66 4,53 +3,93 1,13 Stromenwijk / t Zand,68,36 2,31 3,4 2,78,88 1,,6,14,37 Middelburg +1,29,19 1,78 +,45 +,21 (Zscore),87 24,1 19,54 8,72 4,36 71

73 Tabel B2.2 School Verschil score (in verhouding tot 28) Risicofactoren: School Wijk gebrek aan binding: leerachterstanden lage schoolmotivatie,12,18,45,56 4,29 4,2 +1,91 +,13 +4,73 +3,76,9 +3,64 Veersepoort/Klarenbeek +2,7 +1,37 4,8 4,94 Stromenwijk / t Zand 1,4 1,9 8,59 +3,71 Middelburg 1,34 +,88 (Zscore) 4,36 29,8 Tabel B2.3 Kinderen en jongeren Verschil score (in verhouding tot 28) Wijk Risicofactoren: Kinderen en jongeren vervreemding en opstandigheid betrokkenheid bij jeugdbende vroeg begin van het probleemgedrag vroeg begin van alcohol/ drugsgebruik positieve houding drugsgebruik houding die probleemgedrag bevordert omgang omgang met met vrienden vrienden die drugs/ die pro alcohol bleemge drag ver gebruiken tonen 2,58 1,3 1,88 3,77 3,12 2,6,95 1,18 3,67 +,42 2,26 5,7 6,6 2,14 2,4 1,7 5,68,27 5,22 7,27 7,82 6,32 2,2 1,95,35 1,46 +,12 1,84 1,21 1,2 2,9 2,35 1,94 2,3 +,1 1,3 1,42,96,94,6,32, 3,16 5,53 7,36 1,92 8,75 +,99 Veersepoort/Klarenbeek 2,24 1,34,76 2,85,84 1,75,64,44 4,77 2,63 4,92 6,29 3,35 3,4 4,24 1,7 Stromenwijk / t Zand 3,35 +,53 1,73 4,44 4,15 3,43 1,32 1,39 +1,93, 2,83 1,8 +,28 +,47 +1,49 +1,46 Middelburg,7 3,16,67 1,96,96,69 +1,96,65 (Zscore) 28,86 27,52, 8,76 7,43 17,19 17,35 12,2 72

74 Tabel B2.4 Wijk Verschil score (in verhouding tot 28) Risicofactoren: Wijk Wijk weinig binding met de wijk gebrek aan organisatie in de wijk hoge mate van doorstroming in de wijk verkrijgbaarheid van drugs en wapens maatschappelijke normen die probleemgedrag bevorderen 1,17 1,72 16,82 +3,46,72 1,32 1,61 2,46 +2,86 1,92 2,32 6,7 7,7 +,92 1,81 +,6 +4,59 18,5 +8,59 +3,97 +1,33 +1,2 21,7 +,78 +,49 1,59 2,1 11,74 +6,8 6,57 Veersepoort/Klarenbeek +2,35 +1,75 16,79 +2,29 +1,41 18,52 13,59 16,38 +7,45 6,63 Stromenwijk / t Zand 1,39 5,17 22,1 1,49 2, +,34 +5,9 16,7 +1,3 1,95 Middelburg +,96,32 15,26 +7,72,22 (Zscore) 25,41 12,6 13,76 24,72 3,73 B2 Tabellen verschilscores tussen 28 en 211 betreffende de Beschermende factoren (schaal tot 1) Tabel B2.5 Gezin Verschil score (in verhouding tot 28) Wijk Beschermende factoren: Gezin hechtingssterkte gezin mogelijkheden voor positieve betrokkenheid beloningen voor positieve betrokkenheid +1,16 +1,88 +1,53 +1,93 +3,12 +4,29 +5,57 +5,57 +4,5 1,27 2,12,17 2,82 1,83 6,72 2,5 +2,85 +1,38 Veersepoort/Klarenbeek +2,79 +3,82 +2,63,48,62 1,53 Stromenwijk / t Zand +1,74 +3,22 1,18 1,32 +,97 +,71 Middelburg,73 +,71 +2,8 (Zscore) 8,64 77,3 79,54 73

75 Tabel B2.6 School Verschil score (in verhouding tot 28) Wijk Beschermende factoren: School mogelijkheden voor positieve betrokkenheid beloningen voor positieve betrokkenheid +,16 +,96 +2,7,58 +1,5 +4,81 3,6 +,59 2,99 +, 3,39 +1,44 Veersepoort/Klarenbeek +,75 +1,21 +2,16 +3,21 Stromenwijk / t Zand +1,9 +2,31 +3,35 1, Middelburg 1,7,69 (Zscore) 6,85 68,83 Tabel B2.7 Kinderen en jongeren Verschil score (in verhouding tot 28) Wijk Beschermende factoren: Kinderen en jongeren gezonde opvattingen en duidelijke normen sociale vaardigheden religie +1,84 +,51 4,4 +2,61 +1,73 4,21 +3,36 +,24 3,16 +,23 1,27,12 +1,47 3,71 4,51 +1,9 1,71 +9,52 Veersepoort/Klarenbeek +,67 +1,24 3,61 +8,17 +3,35 2,7 Stromenwijk / t Zand +3,73 +1,47 4,24 2,7 +5, 4,64 Middelburg +,47,41 4,19 (Zscore) 67,1 79,7 24,61 74

76 Tabel B2.8 Wijk Verschil score (in verhouding tot 28) Wijk Beschermende factoren: Wijk mogelijkheden voor conventionele betrokkenheid beloningen voor conventionele betrokkenheid +4,37 +1,91 +4,61 +2,36 +3,18 +1,1 +2,95 +2,3 +1,86 1,84 +1,23 +2,98 Veersepoort/Klarenbeek +5,98 +,14 +1,17 +3,2 Stromenwijk / t Zand +9,39 +6,78 +8,5 +,34 Middelburg +1,71,98 (Zscore) 47,41 49,74 75

77 76

78 VVerwey Jonker Instituut Bijlage 3 Scores 5 CtCsteden probleemgedragingen Tabel B3.1 Probleemgedragingen Geweld Probleemgedraging Geweld in 211 In percentages CtCSteden / en wijken Wapens Vechten Slaan Dreigen Capelle aan den IJssel 1,5 6,5 3,1,1 Capelle West,9 5, 1,5, Middelwatering west 3,1 3,1,, Middelwatering Oost 2,3 7,6 7,,6 Oostgaarde Zuid, 4,8 1,4, Oostgaarde Noord 1,8 1,9 5,5, Hoekenbuurt, 2,6 7,7, Schollevaar Zuid 1, 9,1 3,9, Schollevaar Noord,5 6,7 3,3, Schenkel 3,8 9,2 3,1, Gouda 1,9 4,5 1,8, 1,3 5,1 2,5, Kort Akkeren 1,8 4,2 1,8, Bloemendaal,8 4,7,4, Plaswijck 2,6 6, 2,4, Gouda Noord 3,4 3,4 1,1, Kort Haarlem 2,2 6,1 4,5, Goverwelle 1,3 3,1 1,3, Stolwijkersluis & W., 4,8 2,4, Nieuwe Park, 2,9,, Achterwillens 3,8 3, 1,1, Oost 1,4 6,8 2,7, Middelburg 2,1 5,2 2,,1 3,9 3,4,8,,9 4,3,9, 77

79 Probleemgedraging Geweld in 211 In percentages CtCSteden / en wijken Wapens Vechten Slaan Dreigen 1,2 6,8 2,5,6, 3,4,, 3,9 3,9 3,9, Nieuw en Sint joostland, 6,1 6,1, Veersepoort/Klarenbeek 1,2 2,5,6, 4,3 8,7 13,, Stromenwijk/ t Zand 2,4 5,6,, 4,8 2,4,, 2,2 8,1 3,6, Spijkenisse 2,2 5,3 3,7,4 Centrum 2, 1, 6,, Schiekamp, 3,4 3,4, Hoogwerf 5,9 5,8 1,4 3, Sterrenkwartier 1,4 4,1 1,4 1,4 Groenewoud 2,2 6,7 2,2, Gildenwijk, 5, 5,, Waterland 3, 6,7 4,4,7 De Hoek, 9,6 3,6, De Akkers,7 4,1 3,4, Vriesland,, 3,4, Vogelenzang 3, 9, 4,5, Schenkel 4,4 4,4 6,2, Maaswijk 2,8 3,2 3,7, Hekelingen, 9,5 4,8, Zwijndrecht,8 4,4 2,5,3 Walburg, 4,6 3,6, Centrum 1,9 5,6 5,6, Noord 1,2 4,9 2,5 1,2 Heer Oudelands Ambacht,5 4,6,5,5 Kort Ambacht,9 5,7 4,7, Nederhoven 1,3,,8, Heerjansdam, 5,3,, 78

80 Tabel B3.2 Probleemgedragingen Jeugddelinquentie CtCSteden / en wijken vernieling diefstal uit winkel Probleemgedraging Jeugddelinquentie in 211 in percentages diefstal van school heling contact met politie Capelle aan den IJssel 2,3 1,6,5 2,2 2,3 1,8 1,8,3 2, 1,8 Capelle West 2,3 3,1,, 2,3 Middelwatering west 1,3 2,3,6 2,9 1,3 Middelwatering Oost 1,7,8, 2,5 1,7 Oostgaarde Zuid 1,8 1,8, 5,5 1,8 Oostgaarde Noord,,, 2,6, Hoekenbuurt 4,6 1,6 1, 2,3 4,6 Schollevaar Zuid 3,3 1,,5 1,9 3,3 Schollevaar Noord,9,5 1,3 1,7,9 Schenkel 2,3 1,6,5 2,2 2,3 Gouda 2,3 1,3 1,2,2 1,8 3,8 1,3 3,8, 3,8 Kort Akkeren 1,2 1,2,6,6,6 Bloemendaal 2,7 1,9 1,7, 1,1 Plaswijck 2, 1,7 1,3,4 2,4 Gouda Noord 3,4, 1,1, 2,3 Kort Haarlem 2,8 1,1 1,7,6 2,8 Goverwelle 2,4 1,6,9, 1,3 Stolwijkersluis & W.,,,,, Nieuwe Park, 2,9,, 2,9 Achterwillens,7,7 1,1, 1,1 Oost 4,1,,, 4,1 Middelburg 3,5 2,1 2,,3 2,2 2,1 3,2 1,3, 1,9 1,7 1,7 4,3,,9 4,3 2,5 3,1,6 1,2,,,,, 7,8, 2,, 2, Nieuw en Sint joostland 8,,, 6,1 6,1 Veersepoort/Klarenbeek 3,1 1,2 2,5, 1,2 8,7 13,,, 8,7 79

81 CtCSteden / en wijken vernieling diefstal uit winkel Probleemgedraging Jeugddelinquentie in 211 in percentages diefstal van school heling contact met politie Stromenwijk/ t Zand 2,4 1,6,8,8 1,6 2,4 2,4 4,8,, 4,1 2,3 1,4, 4,3 Spijkenisse 2,8 2,2 1,5,7 3, Centrum 2,,,, 2, Schiekamp, 3,4,, 3,4 Hoogwerf 8,9, 3, 3, 1,3 Sterrenkwartier 1,4 4,1 1,4 1,4 1,4 Groenewoud, 2,2 2,2, 2,2 Gildenwijk,,,,, Waterland 3, 3,7 3,7,7 3, De Hoek,,,, 3,6 De Akkers 1,4 2,,7,7 1,4 Vriesland 6,9,, 3,4, Vogelenzang 6, 4,5,, 6, Schenkel,,,, 5,4 Maaswijk 3,2 1,8 2,3,5 2,8 Hekelingen 4,8 4,8,,, Zwijndrecht 2,,7 1,3,1 2, Walburg 2,1,7,, 3,1 Centrum 3,7,,, 1,9 Noord 1,2 1,2 4,9,, Heer Oudelands Ambacht 1,4,,, 3,5 Kort Ambacht 2,8,9 3,8,9 2,8 Nederhoven 3, 1,6,,,8 Heerjansdam,,,,, 8

82 Tabel B3.3 Probleemgedragingen Roken, Alcohol en drugsgebruik Probleemgedraging Roken, alcohol & drugsgebruik in 211 in percentages CtCSteden / en wijken Capelle aan den IJssel Rookt nu Drinkt nu Hasj nu Xtc nu H. drugs nu A. drugs nu Rookt veel Drinkt vaak Glazen Hasjvaak Binge drink 1,4 3,6 2,7,1,3,5 1,7,6 6,42,5 3,6 Capelle West 9,4 3,4 2,,,,,6,6 5,83, 2,3 Middelwatering west 7, 26,4,8,,, 2,3, 6,59,8 3,3 Middelwatering Oost 13,1 25,6 1,,,, 3,3,6 6,86, 6,2 Oostgaarde Zuid 5,1 27,2,6,,, 1,7, 5,7, 3,2 Oostgaarde Noord 7,3 25,5,,, 1,8 1,8, 4,79,, Hoekenbuurt 7,7 12,8,,, 2,6 2,6, 3,,, Schollevaar Zuid 13,1 37,5 6,9,4,8 1,9 1,6, 7,58 1,7 3,9 Schollevaar Noord 11,4 31,9 4,3,5,5, 1,9 1, 5,84 1, 3,8 Schenkel 15,8 39,6 3,8,,8, 2,1 3,4 6,56,5 6,7 Gouda 11,3 31,6 2,4,2,2,5 1,9 1,2 7,26,4 4,7 16,5 41,8 5,1,,, 2,5 2,5 8,15 1,3 4,5 Kort Akkeren 12,1 23,6 1,2,,, 3,6, 5,97, 7,8 Bloemendaal 11,4 38,4,9,,, 1,5,9 7,35, 3,9 Plaswijck 11,4 31,2 4,8,4 1,,9 2,1 2,3 8,1 1,7 6,3 Gouda Noord 5,7 24,1 2,3,, 1,1 1,1 2,3 8,48, 8,6 Kort Haarlem 12,3 27,9 2,8,, 1,1 2,2 2,8 7,2, 5,1 Goverwelle 12,2 36,4 2,4,2,2, 1,1,9 7,4,2 2,6 Stolwijkersluis & W. 8,7 6,3,,,,,, 5,85, 9,5 Nieuwe Park 17,6 29,4,,,,,, 7,7,, Achterwillens 9,8 28,6 1,1 1,1, 1,1 1,5, 5,84, 6,2 Oost 5,4 18,9 1,4,, 1,4 2,7, 6,36,, Middelburg 12,8 34,1 4,1,,,2,8,9 6,88,7 3,6 11,2 33,2 1,3,,,,8, 6,32,8 1,1 8,6 37,9 6,,,, 1,7 1,7 5,86,9 3,2 14,9 32,3 5,,,,,6, 5,96, 2,4 5,2 25,9,,,, 3,4, 6,86, 9, 11,8 27,5 2,,,,,, 1,71 2, 3,6 Nieuw en Sint joostland 8, 14, 6,1,,,, 6,1 1,39 6,1 14,4 Veersepoort/Klarenbeek 1,5 35,8 4,3,,,6, 1,2 6,26,6 3,7 81

83 Probleemgedraging Roken, alcohol & drugsgebruik in 211 in percentages CtCSteden / en wijken Rookt nu Drinkt nu Hasj nu Xtc nu H. drugs nu A. drugs nu Rookt veel Drinkt vaak Glazen Hasjvaak Binge drink 17,4 34,8 4,3,,, 4,3, 3,88,, Stromenwijk/ t Zand 1,4 24, 3,2,,,8,, 7,4 1,6 5,9 14,3 47,6,,,, 2,4 2,4 8,85, 4,3 18,9 41,5 6,2,,,,5 1,4 7,47, 3,5 Spijkenisse 14,3 35,7 3,6,2,2,3 2,8,8 6,7 1,1 5, Centrum 2, 36, 4,, 2,, 1, 4, 8,83 2, 17,9 Schiekamp 13,8 31, 6,9,,, 3,4, 5,89,, Hoogwerf 13,1 29,,,,, 3, 3, 7,49, 17,2 Sterrenkwartier 17,6 31,1 4,1,, 1,4 1,4, 4,26 1,4, Groenewoud 15,6 35,6 8,9,,, 2,2, 5,, 4,3 Gildenwijk, 24,,,,,,, 4,4,, Waterland 17,8 38,5 3,,7,7 1,5 2,2 1,5 5,42 1,5 4,9 De Hoek 13,3 26,6 6,,,, 3,6, 9,83 3,6 13,8 De Akkers 18,4 41,5 4,1,,, 3,4,7 6,33 1,4 3,2 Vriesland 13,8 27,6 3,4,,, 3,4, 5,13,, Vogelenzang 7,5 35,8 3,,,, 1,5 1,5 6,83 1,5 8,6 Schenkel 6,2 34,8 4,4,,, 1,7, 5,46 1,7 4,5 Maaswijk 12,4 36,7 3,2,5,, 1,8, 5,84,9 1,6 Hekelingen 14,3 42,9,,,, 4,8, 6,, 11,1 Zwijndrecht 8,6 25,9 1,3,,, 1,5,1 5,85, 2,3 Walburg 4,8 26,7,7,,,,8, 4,75, 1,5 Centrum 9,3 22,2 1,9,,, 1,9, 4,42,, Noord 9,9 24,7 1,2,,, 2,5, 7,9, 13,3 Heer Oudelands Ambacht 11,3 2, 2,1,,, 2,1, 6,73,, Kort Ambacht 11,3 31,1 1,9,,, 1,9,9 5,24, 3,9 Nederhoven 9, 4,9 1,1,,, 1,1, 6,39,, Heerjansdam 2,6 13,2,,,,,, 4,,, 82

84 Tabel B3.4 Probleemgedragingen Schoolverzuim Probleemgedraging Schoolverzuim in 211 in percentages CtCSteden / en wijken In de laatste maand gespijbeld Afgelopen jaar minst 1 keer de klas uit gestuurd Capelle aan den IJssel 3,5 35,1 Capelle West 1,5 33,3 Middelwatering west 1,6 42,6 Middelwatering Oost 4,3 35,5 Oostgaarde Zuid 3,7 26,6 Oostgaarde Noord 1,8 34,5 Hoekenbuurt 2,6 3,8 Schollevaar Zuid 7,6 38,3 Schollevaar Noord 1,4 33,3 Schenkel 3,5 36,7 Gouda 1,8 37,4 1,3 39,2 Kort Akkeren 2,4 39,4 Bloemendaal 2,9 42,9 Plaswijck,9 38,1 Gouda Noord 2,3 34,5 Kort Haarlem 2,8 41,3 Goverwelle 1,8 31,3 Stolwijkersluis & W., 16,7 Nieuwe Park 2,9 44,1 Achterwillens,7 35,4 Oost, 44,6 Middelburg 1,7 35,7 2,1 34,2,9 37,1 1,9 45,3 1,7 24,1 3,9 39,2 Nieuw en Sint joostland, 4,1 Veersepoort/Klarenbeek 1,2 35,2, 43,5 Stromenwijk/ t Zand 2,4 31,2 83

85 Probleemgedraging Schoolverzuim in 211 in percentages CtCSteden / en wijken In de laatste maand gespijbeld Afgelopen jaar minst 1 keer de klas uit gestuurd, 31, 1,7 33, Spijkenisse 2,9 3,8 Centrum 2, 44, Schiekamp 3,4 31, Hoogwerf 4,2 23,2 Sterrenkwartier 2,7 28,4 Groenewoud 2,2 33,3 Gildenwijk, 38, Waterland 4,4 3,4 De Hoek 2,4 34,9 De Akkers 2, 25,2 Vriesland 6,9 31, Vogelenzang 6, 31,3 Schenkel 1,7 36,2 Maaswijk 1,4 31,7 Hekelingen 4,8 28,6 Zwijndrecht 2,3 3,3 Walburg 1,5 1,8 Centrum,, Noord 13,3 3,7 Heer Oudelands Ambacht,,5 Kort Ambacht 3,9 3,8 Nederhoven,,8 Heerjansdam,, 84

86 Tabel B3.5 Probleemgedragingen gerelateerd aan Seksualiteit CtCSteden / en wijken Capelle aan den IJssel Onveilige seks Probleemgedragingen gerelateerd aan seksualiteit in 211 in percentages Seks onvaste partner Condoom gebruikt Misbruikt Zwanger 25,6 34,1 24,7 2,2 4,5 Capelle West 22,8 34,4 15,6,3, Middelwatering west 23,3 2, 6,7 2,3, Middelwatering Oost 21,3 44,1 36,6 1,3 7,1 Oostgaarde Zuid 24,9 33,3 28,1 3,4 6,7 Oostgaarde Noord 29,1 12,5 12,5 5,5, Hoekenbuurt 2,5 4, 4,,, Schollevaar Zuid 32,3 35,7 35,7 2,9 8, Schollevaar Noord 27,1 36,7 23,3 2,4, Schenkel 27,4 37,8 19,7 5,3 12,3 Gouda 24,6 35,1 19,6 2,3 2,7 25,3 38,5 3,8, 9,1 Kort Akkeren 23,6 41,2 29,4 1,8 1, Bloemendaal 22,4 29,1 15,5 2,6, Plaswijck 27,8 39,9 24,1 4, 3,6 Gouda Noord 23, 6, 2, 2,3, Kort Haarlem 26,8 46,7 2, 1,7, Goverwelle 23,1 25, 12,5 1,8, Stolwijkersluis & W. 35,3,, 2,4, Nieuwe Park 23,5,,, Achterwillens 28,3 21,8, 1,9, Oost 18,9 5, 33,3 4,1, Middelburg 26,6 35,4 22,3 2,1, 16,7 14,7 14,7 1,3, 29,3 4, 2,,, 34,8 31,3 18,8 3,7, 12,1 54,6 54,6,, 37,3 42,9 14,3 3,9, Nieuw en Sint joostland 38,2 57, 57,,, Veersepoort/Klarenbeek 28,4 3,4 26,1 2,5, 13, 25,, 4,3, Stromenwijk/ t Zand 23,2 33,3 13,3 2,4, 85

87 CtCSteden / en wijken Onveilige seks Probleemgedragingen gerelateerd aan seksualiteit in 211 in percentages Seks onvaste partner Condoom gebruikt Misbruikt Zwanger 19, 25,,,, 28, 4,4 24, 2,5, Spijkenisse 28,2 32,6 2,9 4,3,6 Centrum 24, 5, 16,7 8,, Schiekamp 24,1 6, 6,,, Hoogwerf 27,7 38,8 31,3 5,6 2, Sterrenkwartier 36,5 25, 18,8 5,4, Groenewoud 31,1 4, 4, 2,2, Gildenwijk 15, 52,6 26,3 5,, Waterland 31,9 3, 16,7 5,2, De Hoek 27,6 31,1 18,5 7,3, De Akkers 27,2 21,4 17,9 6,1, Vriesland 34,5 5,,,, Vogelenzang 26,9 16,7 16,7 1,5, Schenkel 24,9 43,4 35, 1,7, Maaswijk 26,1 35, 17,5 3,2, Hekelingen 28,6,, 4,8, Zwijndrecht 26,9 17,4 1,6 1,2 2,4 Walburg 34,9 28,3 28,3,, Centrum 24,1,, 1,9, Noord 12,3 12,5, 1,2, Heer Oudelands Ambacht 27,2 32, 18,1,8, Kort Ambacht 34, 2, 13,3 3,8 11,1 Nederhoven 21,1,, 1,1, Heerjansdam 31,6,,,, 86

88 Tabel B3.6 Probleemgedragingen Depressiviteit Probleemgedraging Depressiviteit in 211 in percentages CtCSteden / en wijken Waard Goed Mislukking Depressief Capelle aan den IJssel 16,4 34,8 1,1 19,3 16,1 35,4 11,4 17,5 Capelle West 14,7 31, 7, 17,1 Middelwatering west 25,1 38,1 12,9 22,2 Middelwatering Oost 11,2 32,2 1,8 2,9 Oostgaarde Zuid 2, 38,2 12,7 25,5 Oostgaarde Noord 25,6 38,5 7,7 33,3 Hoekenbuurt 13,3 36,4 6,4 17,2 Schollevaar Zuid 17,6 37,6 14,8 19,5 Schollevaar Noord 14,8 29, 1,8 17, Schenkel 16,4 34,8 1,1 19,3 Gouda 15,9 33,6 11,3 16,1 21,5 41,8 13,9 13,9 Kort Akkeren 12,1 26,1 11,5 13,9 Bloemendaal 15,9 32,4 8,5 17,6 Plaswijck 18,4 37,3 13,3 19,4 Gouda Noord 18,4 33,3 6,9 13,8 Kort Haarlem 16,2 36,9 9,5 14, Goverwelle 14,4 33,8 11,6 14, Stolwijkersluis & W. 12,3 43,3 7,1 9,9 Nieuwe Park 17,6 47,1 14,7 2,6 Achterwillens 12,4 24,4 1,5 16,6 Oost 2,3 36,5 14,9 21,6 Middelburg 14,7 35, 9,1 15,2 13,4 38,9 11, 16,8 18,1 28,4 1,3 14,7 16,8 33,5 9,9 18, 8,6 26, 1,7 5,2 15,7 47,1 7,8 23,5 Nieuw en Sint joostland 15,9 49,9 3,9 9,9 Veersepoort/Klarenbeek 13,6 3,9 5,6 11,7 26,1 43,5 13, 21,7 Stromenwijk/ t Zand 14,4 38,4 12, 15,2 19, 52,4 11,9 19, 12,2 3,7 8,8 14,2 87

89 Probleemgedraging Depressiviteit in 211 in percentages CtCSteden / en wijken Waard Goed Mislukking Depressief Spijkenisse 2, 39, 13,7 23,7 Centrum 16, 46, 18, 3, Schiekamp 17,2 34,5 1,3 24,1 Hoogwerf 8,4 19,8 4,2 17,2 Sterrenkwartier 23, 44,6 9,5 24,3 Groenewoud 24,4 37,8 15,6 28,9 Gildenwijk 15, 39, 1, 2, Waterland 19,3 38,5 17, 26,7 De Hoek 26,6 48,4 15,7 12,2 De Akkers 25,2 4,8 16,3 27,2 Vriesland 17,2 41,4 13,8 17,2 Vogelenzang 19,4 38,8 1,4 19,4 Schenkel 16,7 33,5 12,3 25,6 Maaswijk 2,2 39,9 13,8 2,2 Hekelingen 14,3 33,3 14,3 42,9 Zwijndrecht 11,7 32,5 12, 15,4 Walburg 7,4 39,6 7,1 16,8 Centrum 11,1 33,3 9,3 9,3 Noord 12,3 27,2 11,1 14,8 Heer Oudelands Ambacht 1,8 29,6 23, 2,2 Kort Ambacht 18,9 42,5 15,1 19,8 Nederhoven 13,7 27, 5,9 13,3 Heerjansdam 7,9 23,7 5,3 5,3 88

90 VVerwey Jonker Instituut Bijlage 4 Scores 5 CtCsteden Risicofactoren Tabel B4.1 Risicofactoren Gezin Risicofactoren domein Gezin scores op schaal 11 CtCSteden / en wijken FR1 FR2 FR3 FR4 FR5 Capelle aan den IJssel 3,9 23,9 23,6 9,4 8,2 1,3 22,6 22,6 8,6 7,3 Capelle West 4,3 24, 23,8 1, 8,9 Middelwatering west 6,7 22,6 25,8 8,5 8,7 Middelwatering Oost 3,5 24,7 22,1 6,9 6, Oostgaarde Zuid 4,6 24,8 19, 7,8 6,8 Oostgaarde Noord 3,4 2,6 24, 6,4 6,2 Hoekenbuurt 5,2 26,1 24,8 12, 1,4 Schollevaar Zuid 3,9 23,5 26, 9,5 9,1 Schollevaar Noord 4,3 24,6 23,7 11,4 8,1 Schenkel 3,9 23,9 23,6 9,4 8,2 Gouda 2,2 25,4 24,1 1,1 7,7 2,4 3,3 27,7 13,1 7,5 Kort Akkeren 3,5 2, 2,2 8,4 7,9 Bloemendaal 2,1 28, 25,6 1,9 6,7 Plaswijck 3,3 26,2 24,1 1,4 9,2 Gouda Noord 1,3 27,3 25,4 9,2 7,8 Kort Haarlem 3,2 25,6 23, 1,8 8,7 Goverwelle,9 25,7 24,3 1,6 7,3 Stolwijkersluis & W., 28,1 23,4 11,6 3,2 Nieuwe Park 1,5 3,2 23,6 1, 5,5 Achterwillens 1,8 24, 25,9 9,9 7,6 Oost 2,2 22,4 23,9 6, 5,9 Middelburg 2,4 25,9 23,5 1,3 7,2 1,9 24,2 22,5 8, 6,1 2,5 26, 22,1 8,7 5,4 2,6 25,7 25,7 11,6 1,6 89

91 Risicofactoren domein Gezin scores op schaal 11 CtCSteden / en wijken FR1 FR2 FR3 FR4 FR5,9 24,1 19,5 8,7 4,4 2,6 28, 27,2 11,9 8, Nieuw en Sint joostland 1,7 25,4 19,1 7,9 6,8 Veersepoort/Klarenbeek 1,4 26,1 23, 9,3 5,2 6,5 24,1 25,4 14,3 8,1 Stromenwijk/ t Zand 2, 25,6 21,1 6,6 6,,8 31,4 27,2 14,3 6,8 3,5 26,3 24,4 13,4 8,9 Spijkenisse 4,7 23,9 26,5 11,8 8,9 Centrum 2,3 22,5 27,7 11,2 1,3 Schiekamp 4,5 17,5 24,7 3,9 6,3 Hoogwerf 3,8 2,4 22,3 1,2 11, Sterrenkwartier 5,3 25,7 23,8 14,4 1,1 Groenewoud 6,7 24,6 25,7 12,5 1, Gildenwijk 6,8 23,9 28,9 9,5 7,8 Waterland 6,2 24,6 28,3 13,7 1,6 De Hoek 7,5 27,8 29,9 1,8 9, De Akkers 8,4 23,4 29,9 14,3 9,1 Vriesland 3,5 2,7 21,6 11, 11,2 Vogelenzang 3,1 23,1 26,1 8,7 8, Schenkel 2,2 26,8 24,5 12,6 7,2 Maaswijk 2,5 24,6 25,8 1,6 6,8 Hekelingen, 24, 23,6 12,7 1,5 Zwijndrecht 2,3 24, 24,3 8,7 7,5 Walburg 2,8 24,1 24, 6,8 7,5 Centrum 5, 24,3 25,3 8,8 9,4 Noord 1,7 21,8 22,4 7,5 7,1 Heer Oudelands Ambacht 1,7 25,1 26,1 11, 8,2 Kort Ambacht 3,1 25,6 24,5 8,2 7,3 Nederhoven 1,3 23,9 26,2 1,8 4,7 Heerjansdam,7 22,7 19,7 6,8 8,9 9

92 Tabel B4.2 Risicofactoren School Risicofactoren domein School scores op schaal 11 CtCSteden / en wijken SR1 SR2 Capelle aan den IJssel 28,7 28,5 Capelle West 28,6 28,7 Middelwatering west 26,9 26,9 Middelwatering Oost 28,4 27, Oostgaarde Zuid 28, 28,8 Oostgaarde Noord 29,3 27,3 Hoekenbuurt 27,9 24,8 Schollevaar Zuid 3,1 3,1 Schollevaar Noord 28,4 29,2 Schenkel 28,8 29,7 Gouda 29,9 29,2 29,6 31,7 Kort Akkeren 31,7 26,7 Bloemendaal 29,2 3,3 Plaswijck 28,1 3,5 Gouda Noord 31,7 31,5 Kort Haarlem 29,9 28,1 Goverwelle 31,3 29,5 Stolwijkersluis & W. 27,9 27,8 Nieuwe Park 28,7 33,9 Achterwillens 28,7 28,3 Oost 28,6 25,9 Middelburg 3,1 29,8 29,4 29,5 27,3 3,1 31,3 3,6 29,8 28,9 34,2 32,4 Nieuw en Sint joostland 29,3 29,5 Veersepoort/Klarenbeek 3,5 29,9 27,5 27,2 Stromenwijk/ t Zand 3,1 27,2 91

93 Risicofactoren domein School scores op schaal 11 CtCSteden / en wijken SR1 SR2 3,3 34,4 3,5 29,7 Spijkenisse 32, 29,5 Centrum 27,5 28,5 Schiekamp 28,5 28,7 Hoogwerf 31,2 27,1 Sterrenkwartier 33,6 28,9 Groenewoud 33,5 31,4 Gildenwijk 36, 25,7 Waterland 33,9 31,5 De Hoek 25,8 27,2 De Akkers 32, 3,5 Vriesland 3,9 25,4 Vogelenzang 32,3 28,1 Schenkel 29, 29,6 Maaswijk 32,9 29,6 Hekelingen 35,3 3,5 Zwijndrecht 31,8 29,3 Walburg 3,7 29,2 Centrum 31,2 27,8 Noord 3,6 25,7 Heer Oudelands Ambacht 31,8 29,4 Kort Ambacht 33,7 31,6 Nederhoven 35,6 32,2 Heerjansdam 28,2 28,8 92

94 Tabel B4.3 Risicofactoren Jongeren en Kinderen Risicofactoren domein Jongeren en Kinderen scores op schaal 11 CtCSteden / en wijken IR1 IR2 IR3 IR4 IR5 IR6 IR7 IR8 Capelle aan den IJssel 33,7,7 12,1 1,7 21, 21,6 15, 5,2 31,4,3 11,4 1,2 2,2 21,9 14,7 4, Capelle West 34,9, 12,5 9,2 18,9 2,8 1,1 4,6 Middelwatering west 32,9,6 11,6 8,9 17,9 21,2 12,7 5,9 Middelwatering Oost 33,5 1,7 11,4 9, 18,5 18,4 13,5 4,8 Oostgaarde Zuid 35,6 1,8 13,1 11,3 15,8 19,7 9,4 4,2 Oostgaarde Noord 36,4, 7,7 6,1 16,4 15,8 9,3 4,6 Hoekenbuurt 35, 1, 13,1 13,2 26,1 24,6 2,5 6,5 Schollevaar Zuid 35,7,5 12,1 11,6 2,9 21,1 15,5 5,7 Schollevaar Noord 34,7,9 13,8 13,5 25,3 22,7 18,8 6,1 Schenkel 33,7,7 12,1 1,7 21, 21,6 15, 5,2 Gouda 32,4,5 13,1 1, 21,9 21, 15,4 4,7 33,, 13,5 12,9 28,3 21,1 21,8 6,8 Kort Akkeren 31,4,6 13,8 9,1 17,6 17,8 12,6 3,9 Bloemendaal 33,6, 13,5 1,7 22,9 22,6 17,5 5,3 Plaswijck 32,7 1,1 13,3 9,7 23, 21,7 16,5 5,5 Gouda Noord 3,3, 11,1 9,2 2,8 2,5 13,7 4,4 Kort Haarlem 32,1 1,1 14, 9,8 22,6 22,7 15,2 5,4 Goverwelle 31,3,2 11,5 1,5 22,8 21,5 15,8 4, Stolwijkersluis & W. 25,4, 11,4 12, 26,1 2,5 19,2 3, Nieuwe Park 33, 2,9 14,7 13,8 21,9 22,1 15,4 7,1 Achterwillens 34,6, 13,7 9,8 22,3 2,2 14,9 4,2 Oost 36,1 1,4 16,2 7,4 15,7 18,6 9, 4, Middelburg 32,4,5 12,3 1,9 21,8 21,3 16,5 4,5 33, 1,1 1,7 1,4 16,4 21,1 14, 3,5 3,,9 11,9 1,8 19,9 17,7 17,1 4,1 33,7, 14,8 11,6 24, 24,7 15, 3,8 27,5, 8,8 7,4 17,2 17,4 12,2 3,5 33,6, 13,2 13,9 25,9 24,2 19,9 6, Nieuw en Sint joostland 3,2, 12,4 9,3 19,5 21, 9, 4,8 Veersepoort/Klarenbeek 3,8, 1,8 8,9 22,2 2,9 16,5 4, 37,3, 13,7 12,8 26,2 23,2 19,4 7,2 Stromenwijk/ t Zand 31,4 2,4 12,6 8,7 16,4 19,2 13,4 3,9 38,8, 12, 13, 28,1 24,6 18,1 6,9 33,4, 12,9 12,8 25,8 21,7 2,8 5,7 93

95 Risicofactoren domein Jongeren en Kinderen scores op schaal 11 CtCSteden / en wijken IR1 IR2 IR3 IR4 IR5 IR6 IR7 IR8 Spijkenisse 33,4 1,5 12,6 12,8 23,1 22,3 18,1 5,5 Centrum 34,1 6, 16,5 14,8 3,4 27,5 23,1 4,9 Schiekamp 35,7 3,4 12,5 1,4 13,9 13,2 14,8 2,1 Hoogwerf 33,8, 15, 12, 2,1 2,1 17, 5, Sterrenkwartier 37,8 1,4 1,7 12,9 24,5 23,5 17,7 4,7 Groenewoud 34,5, 1, 12,3 25,3 23,1 21,3 7,9 Gildenwijk 33,8, 7,7 6,5 22,3 23,5 11,6 1,7 Waterland 33,7 1,5 12,3 13, 22,8 24,4 22,7 7,7 De Hoek 28,8 2,4 18,4 13,3 2,5 24,3 12, 5, De Akkers 31,9,7 12,3 14,4 22,8 21,9 18,1 5,4 Vriesland 36,1, 15,4 12, 19,3 22,9 8,4 2,5 Vogelenzang 33,8 4,5 15, 12, 23,5 21,8 2,6 9,7 Schenkel 35,, 14,1 11,2 24,5 2,1 14,3 3,9 Maaswijk 31,9 1,4 1,7 12,7 23,4 21,6 17,5 4,3 Hekelingen 3,9, 12,2 13,9 22,3 23,1 15,5 5,6 Zwijndrecht 32,8 1,4 11, 1,3 21, 22,3 14,4 4, Walburg 34,3 1, 12,5 7,9 2,5 21,8 11,2 3,9 Centrum 33,2 1,9 11,1 11, 21, 23,6 13,1 3,5 Noord 29,1 1,2 1,1 8,3 18,7 21,8 12,6 5,1 Heer Oudelands Ambacht 31,5 3, 12,1 1,1 22,5 21,2 18,1 4,3 Kort Ambacht 31,5 1,9 12,7 11, 18,2 22,5 16,7 5,1 Nederhoven 38,, 7,3 17,2 23,8 22,3 16,8 2,8 Heerjansdam 32,7, 9,1 7,2 22,4 24,6 9,4 2,1 94

96 Tabel B4.4 Risicofactoren Wijk Risicofactoren domein Wijk scores op schaal 11 CtCSteden / en wijken CR1 CR2 CR3 CR4 CR5 Capelle aan den IJssel 29,7 27,5 8,3 28,3 32,1 Capelle West 23,2 25,8 7,3 22,3 31,3 Middelwatering west 34, 24,9 3,1 32,3 3,5 Middelwatering Oost 34,2 28,9 12,7 35,9 33,7 Oostgaarde Zuid 26,6 24,9 7,5 24,7 32,5 Oostgaarde Noord 33,8 25,3 14,6 19,9 3, Hoekenbuurt 32,7 3,5 7,1 33, 39,8 Schollevaar Zuid 29,5 29,7 6,8 3,9 32,4 Schollevaar Noord 32, 31,8 11,7 34,5 33,4 Schenkel 37,4 29,6 9,1 28,7 31, Gouda 32,1 27, 8, 28,7 33,1 28, 27,5 19,1 3,5 29,9 Kort Akkeren 34,8 36,6 1,3 4,5 36,4 Bloemendaal 26,2 18,4 9,2 16,9 29,4 Plaswijck 28,9 21,8 5,5 25,6 32,2 Gouda Noord 29,9 23,2 5,9 18,8 31,9 Kort Haarlem 31,4 26, 1,3 29, 29,9 Goverwelle 34,3 29,3 5,9 31,1 33,7 Stolwijkersluis & W. 22,8 16,6 8,1 12,3 32,1 Nieuwe Park 3,4 21,2 21,1 13,8 32,4 Achterwillens 38,7 27,6 4,9 3,4 34,3 Oost 39,4 37,7 8,9 39,7 41,7 Middelburg 27,6 22,1 8,3 27,4 33,3 2,5 15,2 1,3 26,2 32,1 21,6 17,7 15,4 23,6 3,6 35, 36,7 1,9 45,8 39,5 25,4 12,1 13,8 24,7 3,7 26,3 2,6 2,6 16,4 31,9 Nieuw en Sint joostland 3,7 15, 16,5 18,3 27,5 Veersepoort/Klarenbeek 27,1 17,3 7,4 17,4 3,8 32, 27,1 14,3 47,3 35,4 Stromenwijk/ t Zand 31, 24,1 3,8 2,5 34,3 3,7 21,5 5,3 27,7 35,1 27,9 23,9 8, 3,5 33,6 95

97 Risicofactoren domein Wijk scores op schaal 11 CtCSteden / en wijken CR1 CR2 CR3 CR4 CR5 Spijkenisse 32,4 28,7 9,8 35,8 34,4 Centrum 33,9 23,4 7, 32,1 31, Schiekamp 23,1 26,2 22,2 23,6 31,5 Hoogwerf 35,7 27,9 24,1 43,8 33,4 Sterrenkwartier 3,1 25,7 1,7 36, 32,3 Groenewoud 38,6 3,8 8,8 35,8 38,6 Gildenwijk 37, 31,8 17,2 19,9 37,5 Waterland 37, 31,2 9,9 31,4 32, De Hoek 44,7 31,3 12,7 51,8 38,4 De Akkers 39,8 34, 12,4 46,2 36,8 Vriesland 34,2 31,6, 29,3 34,9 Vogelenzang 32,2 3,3 17,9 42,1 32, Schenkel 3, 23,5 11,1 2,2 36, Maaswijk 23,1 26,8 5,8 33,1 35,4 Hekelingen 23, 16,3 14,3 11,9 29,3 Zwijndrecht 3,6 23, 6,8 26,8 34,3 Walburg 27,5 24,6 6,2 23,5 31,6 Centrum 31,2 23,6 5,6 23,9 34,4 Noord 32,1 23,6 3,7 21, 3, Heer Oudelands Ambacht 27,3 22,5 2,3 31,7 35,1 Kort Ambacht 35,7 27,9 8,7 27,9 35,3 Nederhoven 43,3 2,4 7,7 27,2 41,5 Heerjansdam 15,1 15, 25, 26,9 32,1 96

98 VVerwey Jonker Instituut Bijlage 5 Scores 5 CtCsteden Beschermende Factoren Tabel B5.1 Beschermende factoren Gezin Beschermende factoren domein Gezin scores op schaal 11 CtCSteden / en wijken FP1 FP2 FP3 Capelle aan den IJssel 75,8 75,3 78,6 Capelle West 78,6 77, 81, Middelwatering west 73,8 74,6 74,8 Middelwatering Oost 71,9 72,7 77,1 Oostgaarde Zuid 76,6 77, 78,4 Oostgaarde Noord 74,4 74,4 77,6 Hoekenbuurt 74,1 75,9 78,4 Schollevaar Zuid 77, 75,1 78,8 Schollevaar Noord 72,3 73,9 77,7 Schenkel 74,7 74,3 78,2 Gouda 75,6 75,5 78,5 72,7 71,1 74,7 Kort Akkeren 76,4 78, 79, Bloemendaal 74,9 74,5 77,9 Plaswijck 74,7 75,4 78,8 Gouda Noord 74,8 72,7 77, Kort Haarlem 76,9 76,9 79, Goverwelle 75,6 75,5 78, Stolwijkersluis & W. 78,1 77,1 83,9 Nieuwe Park 72,7 72,5 76,2 Achterwillens 77,9 76,3 81,9 Oost 76, 74,8 78,7 Middelburg 75,2 74,9 77,2 76,7 75,9 77,3 78,7 78,8 81,3 73, 72,7 77,3 97

99 Beschermende factoren domein Gezin scores op schaal 11 CtCSteden / en wijken FP1 FP2 FP3 8,6 77, 79,5 7,1 73,5 7,8 Nieuw en Sint joostland 73,9 75,7 75,2 Veersepoort/Klarenbeek 77,9 76,7 77,7 7,4 7,9 72,8 Stromenwijk/ t Zand 75,3 73,8 75,4 71,6 71,4 73,1 73,4 74,1 77,9 Spijkenisse 72,7 73, 75,7 Centrum 75,3 74,8 78,4 Schiekamp 77,6 79,5 84,3 Hoogwerf 73,7 75,3 8,6 Sterrenkwartier 72,9 71,2 73,1 Groenewoud 67,2 73,5 73,7 Gildenwijk 71,4 69, 72,3 Waterland 71,4 72, 77,2 De Hoek 72, 74,7 74,8 De Akkers 69,1 7,5 73,1 Vriesland 75,1 78,4 76,1 Vogelenzang 75,9 74,2 77, Schenkel 75,1 72,7 73,1 Maaswijk 73,4 72,6 75,9 Hekelingen 77,9 75,2 71,8 Zwijndrecht 76,7 75,3 78,2 Walburg 81,4 78,4 77,6 Centrum 72,1 71,2 74, Noord 77, 75, 8,8 Heer Oudelands Ambacht 76,6 76, 78,8 Kort Ambacht 73,8 71,9 75,9 Nederhoven 76,2 74,6 8,1 Heerjansdam 76,9 78,6 79,4 98

100 Tabel B.2 Beschermende factoren School Beschermende factoren domein School scores op schaal 11 CtCSteden / en wijken SP1 SP2 Capelle aan den IJssel 61,8 7, Capelle West 63,3 7,2 Middelwatering west 61,6 71,2 Middelwatering Oost 6,3 7,3 Oostgaarde Zuid 62,7 7,5 Oostgaarde Noord 6,7 69,5 Hoekenbuurt 59,5 71,2 Schollevaar Zuid 6,4 69,5 Schollevaar Noord 6,1 68, Schenkel 63,4 69,2 Gouda 61,8 69,1 63,9 69,5 Kort Akkeren 6,2 7,3 Bloemendaal 63,6 68,5 Plaswijck 61,1 69,1 Gouda Noord 62,3 69, Kort Haarlem 64, 7,5 Goverwelle 61,3 67,7 Stolwijkersluis & W. 73, 7,4 Nieuwe Park 6,2 65,7 Achterwillens 6,7 69,6 Oost 6,4 71,3 Middelburg 62,2 68,8 61,6 68,1 63,6 72,1 58,9 68, 6,8 68,8 57,2 67,5 Nieuw en Sint joostland 64, 72,5 Veersepoort/Klarenbeek 63,7 67,4 63,8 71,8 Stromenwijk/ t Zand 63,9 7,9 99

101 Beschermende factoren domein School scores op schaal 11 CtCSteden / en wijken SP1 SP2 63, 64,2 62,8 68,3 Spijkenisse 6,5 66,1 Centrum 64, 67, Schiekamp 61, 68,3 Hoogwerf 6,6 7,4 Sterrenkwartier 61,2 65,9 Groenewoud 57,1 62,6 Gildenwijk 54,1 6,9 Waterland 6,5 66, De Hoek 58,1 71,3 De Akkers 57,9 63,3 Vriesland 62,6 68,3 Vogelenzang 61,7 68,4 Schenkel 61,2 65,7 Maaswijk 61, 65,2 Hekelingen 66,8 73,4 Zwijndrecht 62,9 68, Walburg 66,6 7,8 Centrum 57, 64,4 Noord 65,2 69,5 Heer Oudelands Ambacht 6,8 67,8 Kort Ambacht 59,6 65,3 Nederhoven 65,8 68,2 Heerjansdam 63,9 68,6 1

102 Tabel B5.3 Beschermende factoren Jongeren en Kinderen Beschermende factoren domein Jongeren en Kinderen scores op schaal 11 CtCSteden / en wijken IP1 IP2 IP3 Capelle aan den IJssel 65,1 74,8 43,4 Capelle West 64,4 75,8 37, Middelwatering west 65,6 76,8 47,5 Middelwatering Oost 66,1 73,7 5,1 Oostgaarde Zuid 66,4 75,1 41,6 Oostgaarde Noord 65,7 76,1 5,7 Hoekenbuurt 73,3 74, 61,2 Schollevaar Zuid 62, 73,7 41,7 Schollevaar Noord 65,2 74,7 4, Schenkel 66,9 73,4 45,2 Gouda 65,2 74,4 39,8 62,6 73,6 31,8 Kort Akkeren 67,6 75,5 39,1 Bloemendaal 62,6 74,3 41,1 Plaswijck 64,5 74,4 37,5 Gouda Noord 63,6 75, 39,6 Kort Haarlem 66,9 74,3 41,3 Goverwelle 65, 73,6 38,9 Stolwijkersluis & W. 61,9 71,4 2, Nieuwe Park 63,4 74,9 44,9 Achterwillens 68,4 74,5 4,6 Oost 66,3 75,1 52,9 Middelburg 65, 75,4 38,9 65, 77,6 54,5 66,7 74,4 28,2 63,9 73,7 38,2 67,1 79,7 24,6 64,2 72,3 32,4 Nieuw en Sint joostland 64,5 74,3 43,6 Veersepoort/Klarenbeek 64,8 77,4 38,4 66,6 74,6 43,2 Stromenwijk/ t Zand 66,8 76,4 43,4 11

103 Beschermende factoren domein Jongeren en Kinderen scores op schaal 11 CtCSteden / en wijken IP1 IP2 IP3 59,6 77,4 38,5 64,7 73,5 35,4 Spijkenisse 63,7 74,4 31,7 Centrum 6,2 72,5 37, Schiekamp 69,3 73,8 29,6 Hoogwerf 65,8 77,2 39,6 Sterrenkwartier 6,4 76,8 3,4 Groenewoud 61,8 69,9 3,9 Gildenwijk 67,8 76,2 24,4 Waterland 63,5 74,3 32,8 De Hoek 64,7 73,6 42,8 De Akkers 65,6 74,5 34, Vriesland 65,8 74,4 31,9 Vogelenzang 65,3 75,4 35,6 Schenkel 62,4 7,8 31,1 Maaswijk 63, 74,4 24,9 Hekelingen 62,4 79,1 33, Zwijndrecht 64,9 74,6 4,5 Walburg 66,8 76,5 52,5 Centrum 62,4 73,6 33,1 Noord 66,2 76,2 48,7 Heer Oudelands Ambacht 62,5 74,1 37,9 Kort Ambacht 65,8 73,2 46,3 Nederhoven 64,7 73,9 25,4 Heerjansdam 65,3 73,4 29,6 12

104 Tabel B5.4 Beschermende factoren Wijk Beschermende factoren domein Wijk scores op schaal 11 CtCSteden / en wijken CP1 CP2 Capelle aan den IJssel 49,5 49,6 Capelle West 52,4 52,3 Middelwatering west 46,4 48,7 Middelwatering Oost 48,1 5,2 Oostgaarde Zuid 47,3 49,4 Oostgaarde Noord 46,1 46,2 Hoekenbuurt 56,9 48, Schollevaar Zuid 48,6 47,9 Schollevaar Noord 47,7 49,8 Schenkel 5,3 48,4 Gouda 48,8 49,4 48,7 53,1 Kort Akkeren 49,7 48,8 Bloemendaal 52,7 52,7 Plaswijck 47,3 48,3 Gouda Noord 51,6 53,5 Kort Haarlem 47,7 49,6 Goverwelle 49,1 48,3 Stolwijkersluis & W. 49,6 52,6 Nieuwe Park 41,9 49,9 Achterwillens 45,3 5,2 Oost 47,7 44, Middelburg 5,2 49,2 58,5 53,1 48,1 49,5 46,9 45,3 47,4 49,7 51,9 46,2 Nieuw en Sint joostland 43,4 54,5 Veersepoort/Klarenbeek 53,9 5,5 52,6 44,5 Stromenwijk/ t Zand 47,4 5, 13

105 Beschermende factoren domein Wijk scores op schaal 11 CtCSteden / en wijken CP1 CP2 47,2 47,9 48,1 48,2 Spijkenisse 44,3 46,1 Centrum 45,3 47,6 Schiekamp 58,9 55, Hoogwerf 41,7 48,2 Sterrenkwartier 45,2 46,7 Groenewoud 35,6 45,1 Gildenwijk 35,8 49,3 Waterland 42,8 43,5 De Hoek 39,8 48,9 De Akkers 39,7 4,9 Vriesland 42,2 42,9 Vogelenzang 43,1 49, Schenkel 41,4 4,4 Maaswijk 5,6 48,7 Hekelingen 45,7 55, Zwijndrecht 45,5 48,4 Walburg 5,3 51,4 Centrum 38,6 4,9 Noord 45,4 49,9 Heer Oudelands Ambacht 49,3 51,2 Kort Ambacht 39,8 44,1 Nederhoven 37,4 41,5 Heerjansdam 55,9 57,9 14

106 Colofon Opdrachtgever Financier Auteurs Omslag Uitgave Gemeente Middelburg ZonMw Programma Preventie Drs. H.B. Jonkman R. van der Zanden C. Harreveld, MSc Drs. M.E. Aussems Ontwerppartners, Breda VerweyJonker Instituut Kromme Nieuwegracht HG Utrecht T (3) E secr@verweyjonker.nl I De publicatie kan gedownload en/of besteld worden via onze website. ISBN VerweyJonker Instituut, Utrecht 212. Het auteursrecht van deze publicatie berust bij het VerweyJonker Instituut. Gedeeltelijke overname van teksten is toegestaan, mits daarbij de bron wordt vermeld. The copyright of this publication rests with the VerweyJonker Institute. Partial reproduction of the text is allowed, on condition that the source is mentioned. 15

107 16

108 Communities that Care (CtC) is een wijkgerichte en preventieve aanpak van probleemgedrag door jongeren. De strategie bestaat uit het in een vroeg stadium signaleren en aanpakken van dat gedrag (waaronder geweld, delinquentie, problematisch alcohol en drugsgebruik, en schooluitval). CtC relateert probleemgedrag aan risico en beschermende factoren in de domeinen waarin jongeren opgroeien: het gezin, de school, vrienden en de wijk. Door risicofactoren te verminderen en beschermende factoren te versterken wordt gewerkt aan een veilige, constructieve leefomgeving. De eerste stap in CtC is een jongerenonderzoek. Het onderzoek is ook een manier om de resultaten van het preventieve jeugdbeleid vast te stellen. Deze rapportage van het VerweyJonker Instituut is het vervolgrapport over CtC in Middelburg, dat in 28 begon met dit preventieprogramma. Het doet verslag van het tweede jongerenonderzoek en vergelijkt de uitkomsten met de eerdere meting. Dat geeft een actueel beeld van de probleemgedragingen, de risico en beschermende factoren in de stad en de wijken, en de verhouding tussen wijken en het stadsgemiddelde van Middelburg. Deze analyse vormt de basis voor verdere interventies in de gemeente.