GO Jeugd 2008 Seksualiteit

Transcriptie

1 GO Jeugd 2008 Seksualiteit Samenvatting seksualiteit Uit de gegevens van GO Jeugd 2008 van GGD Fryslân blijkt dat 22% van de Friese 12 t/m 18 jongeren wel eens geslachtsgemeenschap heeft gehad. De helft van de seksueel actieve jongeren vrijt altijd veilig, 20% doet dit (vrijwel) nooit. Ook heeft de helft van de seksueel actieve jongeren met meerdere personen geslachtsgemeenschap gehad. Jongeren met een lagere opleiding hebben vaker geslachtsgemeenschap gehad, jongeren met een hogere opleiding doen het echter minder consequent veilig. Allochtone jongeren hebben vaker geslachtsgemeenschap gehad en ook vaker met meerdere personen dan hun autochtone leeftijdsgenoten. Ook jongeren die alcohol en/of cannabis gebruiken hebben vaker (onveilige) geslachtsgemeenschap gehad en daarnaast vaker met meerdere personen gevreeën dan de jongeren die deze genotmiddelen niet gebruiken. Inleiding In deze rapportage komt aan bod welk deel van de Friese jongeren van 12 t/m 18 jaar geslachtsgemeenschap heeft gehad. Daarnaast gaat de rapportage in op het condoomgebruik onder jongeren in Fryslân en het aantal personen waarmee ze seks hebben gehad. Er wordt onder andere beschreven of er verschillen zijn tussen jongens en meisjes, leeftijdsgroepen en opleidingsniveaus. Belangrijke afwijkingen worden in de tekst genoemd. Er wordt alleen van een dergelijke afwijking gesproken als er na toetsing een significant verschil bestaat, dat wil zeggen dat dit gevonden verschil niet op toeval berust. De cijfers in deze rapportage zijn gebaseerd op de gegevens van GO Jeugd 2008 (GGD Fryslân). Waar mogelijk wordt een vergelijking gemaakt met landelijke cijfers. In GO Jeugd 2004 zijn geen vragen gesteld over seksualiteit en dus is een vergelijking hiermee niet mogelijk. Meer achtergrondinformatie bij het onderzoek over bijvoorbeeld de methode, aantallen jongeren en indeling van de soorten onderwijs staat in de rapportage Achtergrondinformatie behorende bij GO Jeugd Geslachtsgemeenschap Ruim één op de vijf (22%) 12 t/m 18 jarige Friese jongeren heeft wel eens geslachtsgemeenschap gehad (tabel I). Relatief zes keer zoveel 15 t/m 18 jarige als 12 t/m 14 jarige jongeren hebben wel eens geslachtsgemeenschap gehad. De jongeren die een vmbo-basis opleiding of mbo-opleiding volgen, hebben vaker geslachtsgemeenschap gehad dan de jongeren van de andere opleidingen. Daarnaast blijkt dat allochtone jongeren vaker geslachtsgemeenschap hebben gehad (27%) dan de autochtone jongeren (21%). Ook de 12 t/m 18 jarige Friese jongeren die hun gezondheid minder positief ( niet zo best/slecht ) beoordelen hebben vaker geslachtsgemeenschap gehad (49%). GO Jeugd 2008 Leefstijl Seksualiteit (april 2010) 1

2 Landelijke cijfers uit 2005 laten zien dat 7% van de 12 t/m 14 jarigen en 42% van de 15 t/m 18 jarigen al eens geslachtsgemeenschap heeft gehad 1. Condoomgebruik Onveilig vrijen vergroot de kans op een seksueel overdraagbare aandoening of een onbedoelde zwangerschap. Tabel I laat zien dat 20% van de seksueel actieve 12 t/m 18 jarige jongeren in Fryslân (vrijwel) nooit een condoom gebruikt. Ongeveer drie op de tien (29%) doen dit meestal wel, maar niet altijd. Ruim de helft (51%) gebruikt echter altijd een condoom en vrijt dus veilig. Een groter deel van de jonge jongeren (12 t/m 14 jaar) vrijt altijd veilig (60%). Ook valt op dat naarmate het opleidingsniveau hoger wordt, het percentage jongeren dat altijd veilig vrijt afneemt. Verder blijken seksueel actieve jongeren die hun eigen gezondheid minder positief beoordelen, minder consequent een condoom te gebruiken (40%). Tabel I: seksualiteit naar geslacht, leeftijd en opleiding (%) geslachtsgemeenschap gehad condoomgebruik 2 ja, altijd meestal, soms (vrijwel) nooit jongen 22% 53% 28% 20% meisje 22% 50% 31% 19% 12 t/m 14 jaar 6% 60% 16% 25% 15 t/m 18 jaar 34% 50% 31% 19% vmbo-basis 28% 56% 29% 15% vmbo-theoretisch 17% 54% 24% 22% havo 15% 46% 33% 22% vwo 14% 42% 32% 27% mbo 54% 52% 34% 14% Fryslân 22% 51% 29% 20% 1 De Graaf H., Meijer S., Poelman J., Vanwesenbeeck I.; Seks onder je 25 e, definitieve resultaten; Rutgers Nisso Groep/ Soa Aids Nederland; Utrecht Percentages gebaseerd op de jongeren die geslachtsgemeenschap hebben gehad GO Jeugd 2008 Leefstijl Seksualiteit (april 2010) 2

3 De Friese 12 t/m 18 jarigen is ook gevraagd of ze de laatste keer dat ze geslachtsgemeenschap hadden een condoom hebben gebruikt. Dit blijkt bij bijna zes op de tien (58%) jongeren het geval te zijn. De jongeren die de laatste keer geen condoom hebben gebruikt, is gevraagd naar de redenen hiervoor. De meest genoemde zijn: -we gebruikten al de pil of een ander voorbehoedsmiddel (48%); -we hadden vaste verkering (36%); -we vertrouwden elkaar (34%); -vrijen met een condoom is niet zo lekker (33%); -we hadden geen condooms bij ons (20%). Aantal partners De helft van de seksueel actieve 12 t/m 18 jarige jongeren in Fryslân heeft geslachtsgemeenschap gehad met één persoon (tabel II). De andere helft heeft geslachtsgemeenschap gehad met twee of meer personen. Tabel II: aantal partners naar geslacht, leeftijd en opleiding (%) 1 persoon 2 of meer personen jongen 47% 53% meisje 54% 46% 12 t/m 14 jaar 57% 43% 15 t/m 18 jaar 50% 50% vmbo-basis 53% 47% vmbo-theoretisch 52% 48% havo 52% 48% vwo 67% 33% mbo 31% 69% Jongens (53%) hebben iets vaker met meerdere personen geslachtsgemeenschap gehad dan meisjes (46%). Ook van de oudere jongeren (15 t/m 18 jaar) heeft een iets groter deel met twee of meer personen geslachtsgemeenschap gehad. Verder valt op dat er onder de opleidingsniveaus verschillen zijn in het aantal personen waar een jongere seks mee heeft gehad. Vwo-leerlingen hebben het vaakst met één persoon geslachtsgemeenschap gehad (67%) en mbo-leerlingen het vaakst met meerdere personen (69%). Van de allochtone jongeren heeft Fryslân 50% 50% een relatief groter deel met twee of meerdere personen geslachtsgemeenschap gehad (56%) dan onder de autochtone jongeren (49%). Ook de 12 t/m 18 jarigen die niet zo positief zijn over hun eigen gezondheid hebben relatief vaker met meerdere personen geslachtsgemeenschap gehad (74%). Seksualiteit en genotmiddelen Bekend is dat het gebruik van genotmiddelen remmingen weg kan nemen. Hierdoor bestaat de mogelijkheid dat een jongere onder invloed eerder geneigd is (onveilige) seks te hebben. Daarom is ook specifiek naar deze mogelijke relatie gekeken. Het blijkt dat jongeren die alcohol drinken vaker geslachtsgemeenschap hebben gehad (32%) dan jongeren die geen alcohol drinken (4%). Ook hebben de seksueel actieve jongeren die alcohol drinken vaker met twee GO Jeugd 2008 Leefstijl Seksualiteit (april 2010) 3

4 of meer personen geslachtgemeenschap gehad (51%) dan de niet-drinkende seksueel actieve jongeren (32%). Daarnaast hebben de Friese 12 t/m 18 jarige jongeren die wel eens cannabis hebben gebruikt, vaker geslachtsgemeenschap gehad (59%) dan de jongeren die geen cannabis gebruiken (13%). Een iets kleiner deel van de cannabisgebruikers vrijt altijd veilig vergeleken met de niet-gebruikers (respectievelijk 48% en 54%). Ook hebben de seksueel actieve cannabisgebruikers vaker met twee of meer personen geslachtsgemeenschap gehad (60%) dan de seksueel actieve jongeren die geen cannabis gebruiken (39%). Seksualiteit in gemeenten Van een aantal indicatoren met betrekking tot seksualiteit zijn gemeentelijke percentages berekend. Gemeenten die met hun percentage significant afwijken van de overige gemeenten in Fryslân zijn gemarkeerd met een asterisk (*) 3. De gemeentelijke percentages en eventuele verschillen staan weergegeven in tabel III. 3 Elke gemeente is steeds vergeleken met de overige gemeenten in Fryslân. Het kan voorkomen dat meerdere gemeenten eenzelfde percentage scoren maar niet allen significant afwijken van de rest van Fryslân. Dit kan onder andere komen door verschillende aantallen respondenten in deze gemeenten. GO Jeugd 2008 Leefstijl Seksualiteit (april 2010) 4

5 Tabel III: indicatoren seksualiteit naar gemeente (%) geslachtsgemeenschap gebruikt altijd een condoom 4 Achtkarspelen 20% 42% Het Bildt 21% 53% Boarnsterhim 22% 63% Bolsward 13% * 100% * Dantumadiel 24% 57% Dongeradeel 16% * 53% Ferwerderadiel 22% 54% Franekeradeel 30% * 54% Gaasterlân-Sleat 28% * 38% Harlingen 11% * 54% Heerenveen 21% 57% Kollumerland C.A. 16% 40% Leeuwarden 25% * 51% Leeuwarderadeel 20% 67% Lemsterland 17% 50% Littenseradiel 20% 29% * Menaldumadeel 19% 53% Nijefurd 26% 67% Ooststellingwerf 21% 41% Opsterland 15% * 54% Skarsterlân 20% 46% Smallingerland 26% * 48% Sneek 27% * 67% * Tytsjerksteradiel 20% 53% Weststellingwerf 19% 43% Wûnseradiel 28% * 45% Wymbritseradiel 18% 28% * Waddeneilanden 21% 54% Fryslân 22% 51% 4 Percentages gebaseerd op de jongeren die geslachtsgemeenschap hebben gehad. Door de kleinere aantallen zijn de gevonden percentages meer aan toeval onderhevig en mogelijk minder snel significant verschillend van de rest van Fryslân. GO Jeugd 2008 Leefstijl Seksualiteit (april 2010) 5