Activiteit 3: aan de slag met de waterfoodprint

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Activiteit 3: aan de slag met de waterfoodprint"

Linda van Veen
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Activiteit 3: aan de slag met de waterfoodprint Doelstellingen De leerlingen kunnen voor een menu berekenen wat de wateren ecologische voetafdruk is van de ingrediënten. De leerlingen kunnen voor een ingrediënt met een hoge wateren ecologische voetafdruk met behulp van de calculator waterfoodprint een alternatief zoeken. De leerlingen weten voor een aantal veel gebuikte ingrediënten hoe die scoren voor de wateren ecologische voetafdruk. Duur 1 lesuur (50 minuten) Meerdere lesuren als een menu wordt uitgewerkt en klaargemaakt. Materiaal Beschikbaar op - calculator waterfoodprint+ handleiding bij de waterfoodprint - infofiches per productgroep Kopieën van de werkbladen voor de leerlingen 1 computer per 2 à 3 personen met de calculator waterfoodprint (online te gebruiken of te downloaden) Computer met beamer Lesverloop De calculator waterfoodprint is zeer gebruiksvriendelijk en ermee werken is dan ook niet moeilijk. Je kunt de beknopte Handleiding bij de waterfoodprint lezen alvorens er mee aan de slag te gaan. In de infofiches per productgroep vind je extra informatie en telkens ook enkele lekkere recepten. Hoe werkt het? Door samen met de leerlingen de oefening Hoe werkt het? te doorlopen leren ze met de waterfoodprint te werken. Tegelijkertijd worden de belangrijkste principes voor een ecologische voeding aangehaald. Bij de zetmeelproducten (graanproducten en aardappelen) kies je bij menu 1 aardappelen en bij menu 2 rijst. De hoeveelheid staat standaard op 1 kg, die kun je zo laten staan. In dit geval zijn aardappelen de beste keuze voor een maaltijd met een lage wateren ecologische voetafdruk. Dan vervang je in menu 1 de aardappelen door tarwe, om tarwe met rijst te vergelijken. In dit geval is tarwe de beste keuze voor een maaltijd met een lage wateren ecologische voetafdruk. Bij Wat is wat? stellen we minder bekende ingrediënten voor met behulp van foto s. Het is nog beter als je deze ingrediënten kunt meenemen naar de klas zodat de leerlingen ze echt kunnen ontdekken. En waarom niet een recept van op de infofiche uitproberen? A. Quinoa, B. Bulgur, C. Boekweit, D. Gerst Bij de eiwitproducten (melk, vlees, vis en vervangproducten) kies je bij menu 1 rundvlees en bij menu 2 kip. De hoeveelheid staat standaard op 1 kg, die kan je zo laten staan. In dit geval is kip de beste keuze voor een maaltijd met een lage wateren ecologische voetafdruk. Dan vervang je in menu 1 het rundvlees door tofoe, om tofoe met kip te vergelijken. In dit geval is tofoe de beste keuze voor een maaltijd met een lage wateren ecologische voetafdruk Bij Wat is wat? stellen we minder bekende ingrediënten voor met behulp van foto s. Het is nog beter als je deze ingrediënten kunt meenemen naar de klas, zodat de leerlingen ze echt kunnen ontdekken. En waarom niet een recept van op de infofiche uitproberen? A. Linzen, B. Kikkererwten, C. Seitan, D. Tofoe Demonstreer hoe de waterfoodprint werkt door deze oefening voor te doen op een computer die met de beamer is aangesloten, zodat de leerlingen op het grote scherm kunnen volgen. De leerlingen vullen intussen hun werkblad in. 1

De leerlingen weten voor een aantal veel gebuikte ingrediënten hoe die scoren voor de water- en ecologische voetafdruk.

2 Bij de groenten kies je bij menu 1 bloemkool en bij menu 2 ook bloemkool, maar daar klik je ook het vakje bio aan. De hoeveelheid staat standaard op 1 kg, die kun je zo laten staan. In dit geval is een biobloemkool de beste keuze voor een maaltijd met een lage wateren ecologische voetafdruk Dan kies je bij menu 1 tomaten en bij menu 2 ook tomaten, maar daar klik je ook het vakje seizoen en lokaal aan. De hoeveelheid staat standaard op 1 kg, die kun je zo laten staan. In dit geval zijn tomaten van lokale oorsprong en van het seizoen de beste keuze voor een maaltijd met een lage wateren ecologische voetafdruk Bij Van het seizoen wordt dieper ingegaan op de kennis van de leerlingen van de seizoensgroenten. Laat ze indien nodig de fruit- en groentekalender van Velt raadplegen op Witlof is een echte zomergroente, in de maanden juni, juli en augustus is het volop verkrijgbaar. Fout: witlof is een typische wintergroente. Asperges zijn maar een korte periode beschikbaar, namelijk in de maanden mei en juni. Juist. Rode- en wittekool kun je heel het jaar oogsten in België. Fout: kolen kunnen inderdaad geoogst worden tot diep in de winter, maar toch niet het hele jaar door. Veldsla is er de hele winter door. Juist: in tegenstelling tot kropsla die je in de lente en zomer vindt, is veldsla voornamelijk een wintergroente. Veldsla kan tegen koude temperaturen en kropsla helemaal niet. Een overzichtelijke affiche met een eenvoudige groente- en fruitkalender kun je downloaden op > Secundair onderwijs > De lesmap > Aanvullend lesmateriaal. Een voorbeeld Laat de leerlingen voor het voorgestelde gerecht nagaan of er milieuvriendelijker alternatieven zijn. Laat ze daarvoor in groepjes werken en zelf gebruik maken van de waterfoodprint. 2

vakje seizoen en lokaal aan. De hoeveelheid staat standaard op 1 kg, die kun je zo laten staan.

3 Werkblad: aan de slag met de waterfoodprint Hoe werkt het? Welke ingrediënten ga je kiezen als je een maaltijd met een lage voetafdruk wilt maken? Vul de waterfoodprint in en omcirkel het juiste antwoord. Voor de zetmeelproducten (graanproducten en aardappelen) Aardappelen of rijst? Rijst of tarwe? Haal je zetmeel bij voorkeur uit voedsel dat je in Europa kunt telen: aardappelen en graansoorten zoals tarwe. Bulgur is voorgekookte, gebroken tarwe en een goed alternatief voor rijst. Ook couscous is een tarweproduct. Benieuwd? Kijk op de bijbehorende fiche voor een lekker recept! Rijst, quinoa en gierst zijn hoofdvoedsel in tropische landen. Gebruik deze tropische lekkernijen als afwisseling. Wat is wat? Zet de juiste naam bij de juiste foto: boekweit, bulgur, quinoa en gerst Alisha Vargas A. Kirrily Robert B. ll Simon 53 C. Simon Whitehead D. 3

Haal je zetmeel bij voorkeur uit voedsel dat je in Europa kunt telen: aardappelen en graansoorten zoals tarwe. Bulgur is voorgekookte, gebroken tarwe en een goed alternatief voor rijst.

4 Voor de eiwitproducten (melk, vlees, vis en vervangproducten) Rundvlees of kip? Kip of tofoe? Je kunt eiwitten uit plantaardig en uit dierlijk voedsel halen. Houd er wel rekening mee dat vlees en vis een grote impact hebben op het milieu. Allemaal vegetarisch dan? Dat is nu ook weer niet nodig, maar vervang je steak eens wat vaker door kip of kalkoen. Als je voor steak kiest, geef dan de voorkeur aan een lokaal gekweekte en eventueel biologische steak. Peulvruchten in gedroogde vorm, zoals bonen en kikkererwten, zijn rijk aan eiwitten. Je gebruikt ze in stoofpotjes, in een (tomaten)saus, gemixt en gekruid als broodbeleg (origineel broodbeleg vind je op > recepten). Durf experimenteren! En voor de durvers zijn er vleesvervangers zoals tempé, tofoe en seitan. Meer uitleg en recepten ontdek je op de bijbehorende fiche. Wat is wat? Zet de juiste naam bij de juiste foto: tofoe, kikkererwten, seitan en linzen. Nick Mote Raúl Hernandez Gonzales A. B. Vegan Baking Robin C. D. 4

Als je voor steak kiest, geef dan de voorkeur aan een lokaal gekweekte en eventueel biologische steak. Peulvruchten in gedroogde vorm, zoals bonen en kikkererwten, zijn rijk aan eiwitten.

5 Voor de groenten: Gewone bloemkool of biobloemkool? Gewone tomaten of tomaten in het seizoen en van lokale oorsprong? Groenten hebben van alle voedingsgroepen de laagste watervoetafdruk. In een gezonde en milieuvriendelijke maaltijd krijgen ze dus een ereplaats. Ga voor groenten van het seizoen en van lokale oorsprong. Ze verbruiken weinig transportkilometers en worden niet geteeld in een verwarmde serre. Dat zal je ook voelen in je portemonnee. Producten uit de biologische teelt hebben een lagere milieu-impact en dus ook een lagere voetafdruk. Van het seizoen? Is de volgende info juist of fout? Verbeter indien fout. Witlof is een echte zomergroente, in de maanden juni, juli en augustus is het volop verkrijgbaar. Juist / Fout Asperges zijn maar een korte periode beschikbaar, namelijk in de maanden mei en juni. Juist / Fout Rode- en wittekool kun je heel het jaar oogsten in België. Juist / Fout Veldsla is er de hele winter door. Juist / Fout Om te weten wanneer het het juiste seizoen is voor welke groenten kun je gebruik maken van de groente- en fruitkalender. Neem een kijkje op Wat met fair trade? Kiezen voor lokale producten is niet altijd eenvoudig, bijv. als je graag eens koffie drinkt, of chocolade of een banaan eet In dat geval kun je kiezen voor producten die afkomstig zijn uit de eerlijke handel. Ze garanderen niet alleen dat de producenten een eerlijk vergoeding krijgen, maar stellen ook hogere eisen wat milieuvriendelijkheid betreft. Fair trade herken je o.a. aan het Max Havelaar-logo. 5

Ze verbruiken weinig transportkilometers en worden niet geteeld in een verwarmde serre. Dat zal je ook voelen in je portemonnee.

6 Een voorbeeld Een maaltijd voor 4 personen: 250 g lamsvlees, 300 g asperges (van buiten Europa, want het is geen aspergeseizoen in België) 250 g aardappelen. Bereken de voetafdruk van deze maaltijd door de ingrediënten in te geven in menu 1. menu 1: l Ecologische voetafdruk menu 1: m² Heb je suggesties om deze maaltijd voetafdrukvriendelijker te maken? Let er ook op dat je alternatief lekker is! Het alternatieve menu kun je ingeven in menu 2. Stel zelf een voetafdrukvriendelijk menu op (soep of voorgerecht / hoofdgerecht / dessert). 6

menu 1: l Ecologische voetafdruk menu 1: m² Heb je suggesties om deze maaltijd voetafdrukvriendelijker te maken?

Vergelijkbare documenten

De milieu-impact van al deze overbodige kilometers verschilt van voertuig tot voertuig. Dit komt omdat niet elk voertuig evenveel CO 2

De milieu-impact van al deze overbodige kilometers verschilt van voertuig tot voertuig. Dit komt omdat niet elk voertuig evenveel CO 2 Groenten en fruit van het seizoen Wie door de groenten- en fruitafdeling van de lokale supermarkt loopt, krijgt vaak het gevoel dat de wereld aan zijn voeten ligt. Je vindt er boontjes uit Kenia, tomaten