Activiteit 2: de ecologische voetafdruk uitgelegd
|
|
- Monique de Smedt
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Activiteit 2: de ecologische voetafdruk uitgelegd Doelstellingen De leerlingen weten dat er naast een watervoetafdruk ook een ecologische voetafdruk bestaat en begrijpen welke factoren in grote lijnen de ecologische voetafdruk bepalen. De leerlingen hebben voldoende achtergrondinformatie om de calculator en de fiches te gebruiken en te begrijpen. Duur 1 lesuur (50 minuten) Materiaal Beschikbaar op Klik op de knop scholen. Daar vind je onder downloads het materiaal bij lesactiviteiten. - pdf met fotoreeks Types oppervlakte : akkerland (p.1-2), bos (p.3), weiland (p.4), oceaan (visgrond) (p.5), bouwland (infrastructuur zoals gebouwen, wegen ) (p.6) De foto s moeten worden losgeknipt. - foto pizza Kopieën van het werkblad voor de leerlingen Computers met internetverbinding (best 1 computer per 2 à 3 personen) Geef elk groepje de foto van de pizza of hang de foto op het bord om klassikaal verder te werken. Laat de leerlingen nagaan welke types oppervlakte nodig zijn geweest om de pizza te maken. We nemen als voorbeeld een pizza met tomaten, ham, champignons en kaas. Laat ze pijlen trekken naar de types oppervlakte die volgens hen nodig zijn geweest en waarom. Hoe het bordschema er dan uit ziet, zie je op de volgende pagina. De begeleidende uitleg vind je terug in de tabel. weiland akkerland De kaas wordt gemaakt van koemelk. Die koe graast op een wei. Het deeg wordt gemaakt van tarwebloem. Ham komt van varkens, die worden gevoederd met veevoeders. De koe (voor de kaas) wordt bijgevoederd met veevoeders. Voor het kweken van tomaten is akkerland nodig. Lesverloop Wat is de ecologische voetafdruk? Vraag aan de leerlingen of ze al gehoord hebben van de ecologische voetafdruk. Noteer alle associaties die ze maken op het bord. Bewaar deze notities op het bord om ze te vergelijken met de uiteindelijke definitie van de voetafdruk. Geef de leerlingen de foto s van de fotoreeks Types oppervlakte. Je kunt met de hele klas samenwerken of in verschillende groepen (dan moet je wel voor elke groep de foto s afdrukken). Vraag de leerlingen om de foto s in vijf groepen in te delen. Laat hen ook aan elke groep een naam geven. Na enkele minuten geef je hen de naam van de vijf types oppervlakte en kunnen ze hun foto s nog van plaats veranderen. - akkerland - bos - weiland - oceaan/visgrond - bouwland/bebouwde oppervlakte bouwland bos Er is infrastructuur nodig voor het maken, transporteren en verkopen van de pizza. Infrastructuur is ook nodig voor het kweken van varkens en het houden van koeien. Er werd energie gebruikt om de ingrediënten te transporteren. Ook om de pizza te produceren en te bewaren (diepvries) is energie nodig. Er is dus een oppervlakte bos nodig om de CO 2 op te nemen die vrijkomt bij het verbruiken van ( fossiele) energie. 1
2 Chris Martin Bahr WWF Brazil Bouwland Weiland Sebastian Mary Roger Leguen Michel Gunther Oceaan Bos Sarah Black Akkerland 2
3 Geef de leerlingen vervolgens hun werkblad en overloop samen met hen de samenvattende figuur. Vraag de leerlingen om de definitie van de ecologische voetafdruk te geven. Ecologische voetafdruk: De oppervlakte die nodig is om in onze behoeften te voorzien en ons afval te absorberen. Een tweede aarde nodig? Bekijk de grafiek op het werkblad samen met de leerlingen en laat ze de tekst eronder aanvullen op basis van de informatie in de grafiek. Zo leren ze dat als we de beschikbare aardoppervlakte eerlijk verdelen iedereen recht heeft op 1.8 ha. Vraag de leerlingen of ze een idee hebben waar de verschillen in de ecologische voetafdrukken van de landen vandaan komen. Lijkt hen dat eerlijk? Hoe groot is jouw voetafdruk? Laat de leerlingen hun persoonlijke voetafdruk berekenen op Laat ze dan verder klikken in de online calculator en een van de voorgestelde acties kiezen die hen haalbaar lijkt om hun voetafdruk te verkleinen. 3
4 4
5 Werkblad: de ecologische voetafdruk uitgelegd Wat is de ecologische voetafdruk? CO Bos Nodig voor de productie van hout (meubels, ramen, papier, boeken, hout om te verwarmen ) EN Nodig om de hoeveelheid CO 2 op te nemen die vrijkomt bij het gebruiken van fossiele brandstoffen voor o.a. transport, verwarming en elektriciteit. 2. Bouwland Nodig om onze woningen en infrastructuur op te bouwen (wegen, ziekenhuizen, scholen, fabrieken ) 4. Visgrond Nodig voor de productie van vissen en zeevruchten. 3. Weiland Nodig voor de productie van vlees, melk, wol 5. Akkerland Nodig voor de productie van groenten, graan, veevoeder, plantaardige vezels zoals katoen en linnen. Definitie ecologische voetafdruk 5
6 10 9 Voetafdruk van inwoner (in ha) Noord-Amerika België Brazilië Eerlijke aardeaandeel Kenia Haïti Als we de beschikbare productieve aardoppervlakte verdelen over alle aardbewoners, heeft iedereen recht op 1,8 ha per jaar. Dat noemen we ook het: De voetafdruk van een gemiddelde Belg bedraagt ha Als alle mensen op aarde zouden consumeren als wij in Europa, dan zouden er meer dan twee planeten nodig zijn! Hoe groot is jouw voetafdruk? Bereken je eigen voetafdruk op Mijn voetafdruk is ha Met deze actie verklein ik mijn voetafdruk: Bart Musschoot -VRT 6
1. De ecologische voetafdruk
1. De ecologische voetafdruk Alles wat je eet, koopt en gebruikt moet ergens gemaakt worden of moet ergens groeien. Daar heb je plaats voor nodig. En soms is dat meer plaats dan je denkt. Zo heb je voor
Nadere informatie1. Ecologische voetafdruk
2 VW0 THEMA 7 MENS EN MILIEU EXTRA OPDRACHTEN 1. Ecologische voetafdruk In de basisstoffen heb je geleerd dat we voedsel, zuurstof, water, energie en grondstoffen uit ons milieu halen. Ook gebruiken we
Nadere informatieDuur van de les Introductie (woordweb) Praatplaat, video en werkblad: Afsluiting (bespreking)
Groen & Geld Groep 7 en 8 Thema: Handel Les 2 Groene energie Organisatie Dit heeft u nodig Woordweb Praatplaat Video Digitaal schoolbord of computers Werkbladen Duurzaamheid Pen of potlood Internet Duur
Nadere informatieJouw ecologische voetstap
Jouw ecologische voetstap Een project van IVN Veldhoven Eindhoven Vessem Najaar 16 Doelgroep: basisonderwijs: groepen t/m 8 Jaargetijde: najaar/ winter Plaats: op school. Dit project is een voorbereiding
Nadere informatieActiviteit 3: aan de slag met de waterfoodprint
Activiteit 3: aan de slag met de waterfoodprint Doelstellingen De leerlingen kunnen voor een menu berekenen wat de water- en ecologische voetafdruk is van de ingrediënten. De leerlingen kunnen voor een
Nadere informatieBIOLABO NAVERWERKING
BIOLABO NAVERWERKING INHOUD 1. Inleiding 2. Biodiversiteit, wat levert het op? 2.1 Inleiding 2.2 Voorbereiding 2.3 Opdracht 2.4 Afsluiter 2.5 Nuttige links 1. Inleiding Biodiversiteit is belangrijk voor
Nadere informatieGemiddelde score ecologische voetafdruk Toermalijn
Gemiddelde score ecologische voetafdruk Ruimte! Je woont in. een appartement of een klein huis met 1 à 2 slaapkamers? 2 punten 34 punten een groot appartement of een huis met 3 à 4 slaapkamers? 3 punten
Nadere informatieWaar groeit mijn eten? handleiding
Waar groeit mijn eten? handleiding Uitgave: Amsterdams NME Centrum Waar groeit mijn eten? handleiding Ontwikkeld in opdracht van Vereniging Boerenstadswens Redactie/layout: Hans Wilschut, Marijntje van
Nadere informatieVakantie Voetafdruk. finale-opdracht voor de
Vakantie Voetafdruk finale-opdracht voor de Alympiade 2011 Garderen, 11 en 12 maart 2010 1 WERKWIJZER FINALE WISKUNDE A-LYMPIADE 2011 VOORAF: - Lees eerst de volledige tekst van de opdracht door zodat
Nadere informatieVeel veld voor vlees, weinig veld voor groenten
Voeding > 3 e graad > lesmateriaal > kniptekst Sociaal vlees? Voor de leerkracht: Knip op voorhand de tekst in stukken op de lijnen. Houd de stukken tekst per titel samen. Veel veld voor vlees, weinig
Nadere informatieVoldoende warm kleden zodat de verwarming een graadje lager kan
Voldoende warm kleden zodat de verwarming een graadje lager kan Het is natuurlijk ook niet de bedoeling om kou te lijden in de klas. Een ideale temperatuur voor een klaslokaal is 19 à 20 C. Is het in jullie
Nadere informatieMilieutrefdag 4 juni 2009. Ecologische voetafdruk In jouw gemeente
Milieutrefdag 4 juni 2009 Ecologische voetafdruk In jouw gemeente Doelstelling Workshop: Alle gemeenten warm maken voor een inspirerende Campagne Ecologische voetafdruk Ecologische Voetafdruk in jouw gemeente
Nadere informatieMeten = weten Instructie voor leerkrachten
Meten = weten Instructie voor leerkrachten Dit opdrachtenblad Meten = Weten is ontwikkeld als een voorproefje voor het lespakket Zonnepanelen op school. Het opdrachtenblad is zelfstandig te gebruiken.
Nadere informatieWaar groeit mijn eten? handleiding afsluitende les
Waar groeit mijn eten? handleiding afsluitende les Uitgave: Amsterdams NME Centrum Waar groeit mijn eten? handleiding - afsluitende les Ontwikkeld in opdracht van Vereniging Boerenstadswens www.boerenstadswens.nl
Nadere informatieDag van Respect & Twinning
Dag van Respect & Twinning In contact met een klas aan de andere kant van de wereld De Dag van Respect heeft in samenwerking met Cordaid Kinderstem, een lesprogramma ontwikkeld om vorm en inhoud te geven
Nadere informatieDe Energiezuinige Wijk - De opdracht
De Energiezuinige Wijk De Energiezuinige Wijk De opdracht In deze opdracht ga je van alles leren over energie en energiegebruik in de wijk. Je gaat nadenken over hoe jouw wijk of een wijk er uit kan zien
Nadere informatieDit dossier bestaat uit verschillende fiches, waar jullie in de klas mee aan de slag kunnen.
INTRODUCTIE Waarom minder energie verbruiken? We hebben elke dag energie nodig om van alles en nog wat te kunnen doen; koken, onszelf warm houden, machines laten werken Die energie maken kan op heel veel
Nadere informatieGroep 8 - Les 3 Restproducten
Leerkrachtinformatie Groep 8 - Les 3 Restproducten Lesduur: 20 minuten (zelfstandig) DOEL De leerlingen weten wat restproducten zijn en welke restproducten horen bij verschillende manieren van energie
Nadere informatieWinkelen in het bos?
Winkelen in het bos? Natuur, tweede graad Doelstellingen Kinderen ervaren dat het bos uit verschillende delen en bewoners bestaat. Kinderen ontdekken verbanden tussen alle delen en bewoners van het bos.
Nadere informatieDocentenvel opdracht 15 (Jouw mondiale voetafdruk)
Docentenvel opdracht 15 (Jouw mondiale voetafdruk) Als voorbereiding op de opdracht kunt u alvast onderstaande vragen bekijken. De leerlingen gaan deze tijdens de opdracht beantwoorden om er zo achter
Nadere informatieWaar groeit mijn eten? handleiding opwarmles
Waar groeit mijn eten? handleiding opwarmles Uitgave: Amsterdams NME Centrum Waar groeit mijn eten? handleiding, opwarmles Ontwikkeld in opdracht van Vereniging Boerenstadswens www.boerenstadswens.nl Redactie/layout:
Nadere informatieVOETZOEKERS LERARENHANDLEIDING
VOETZOEKERS LERARENHANDLEIDING Inhoudstafel INHOUDSTAFEL...2 INLEIDING...2 GEBRUIKSWIJZER...4 Korte inhoud website...4 De verschillende stappen...4 Aansluiting met Milieuzorg Op School (MOS)...6 De ecologische
Nadere informatieLes Biomassa. Werkblad
LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE Les Biomassa Werkblad Les Biomassa Werkblad Niet windenergie, niet zonne-energie maar biomassa is de belangrijkste bron van hernieuwbare energie in Nederland. Meer dan 50%
Nadere informatieVOETAFDRUK SCAN MEET JE ECOLOGISCHE VOETAFDRUK!
VOETAFDRUK SCAN MEET JE ECOLOGISCHE VOETAFDRUK! Wanneer we spreken over duurzame ontwikkeling, de nood om meer ecologisch te leven, blijft meestal ongrijpbaar vaag wat dat dan wel is, een ecologische levensstijl?
Nadere informatieCHALLENGE 3 Fast Fashion Fast Food - Stappenplan
In de vorige les heb je gezien dat er wereldwijd vraagstukken zijn rond water. Op sommige plekken is er te veel water. Op andere plekken is er geen druppeltje meer te vinden. Je zag ook dat de oorzaken
Nadere informatieOns eten en het milieu
SPREEKBEURT OF WERKSTUK Ons eten en het milieu Hier vind je informatie voor een spreekbeurt of werkstuk over ons eten en het milieu. Het is handig om je spreekbeurt onder te verdelen in stappen. Dit zijn
Nadere informatie1. Je woont in... persoonlijke voetafdruk. Ruimte. een appartement of een klein huis met 1 à 2 slaapkamers? (+/- 80m²) 2
1. Je woont in... een appartement of een klein huis met 1 à 2 slaapkamers? (+/- 80m²) 2 een groot appartement of een huis met 3 à 4 slaapkamers? (+/- 120m²) 3 een groot huis met meer dan 4 slaapkamers?
Nadere informatieVerwerkingsopdrachten bijhet hoofdstuk Mondelinge opdrachten geven Doelstelling 3.
Verwerkingsopdrachten bijhet hoofdstuk Mondelinge opdrachten geven Doelstelling 3. 1 OPDRACHT 1 Bekijk hetvolgende lijstje mondelinge opdrachten. Probeer elke opdracht te analyseren: welke soort opdracht
Nadere informatieDag van Respect & PABO. DOE MEE met de Dag van Respect 8 November 2012
Dag van Respect & PABO DOE MEE met de Dag van Respect 8 November 2012 Beste Pabo-studenten, Elk jaar ontwikkelt Stichting Dag van Respect nieuw lesmateriaal over respect. Respect voor jezelf, Respect voor
Nadere informatieGroep 8 Basisles: Verschil in energiebronnen
Leerkrachtinformatie Deze basisles kunt u op verschillende manieren organiseren: A. Klassikaal (35 minuten) U verzorgt en begeleidt de les. U gebruikt hierbij deze Leerkrachtinformatie en het Werkblad
Nadere informatieDe milieu-impact van al deze overbodige kilometers verschilt van voertuig tot voertuig. Dit komt omdat niet elk voertuig evenveel CO 2
Groenten en fruit van het seizoen Wie door de groenten- en fruitafdeling van de lokale supermarkt loopt, krijgt vaak het gevoel dat de wereld aan zijn voeten ligt. Je vindt er boontjes uit Kenia, tomaten
Nadere informatieHandleiding docent Waar komt ons eten vandaan?
Waar komt ons eten vandaan? Inleiding Via de lessen van Boerderijeducatie Gooi en Vechtstreek worden leerlingen uitgenodigd kennis te maken met een boerderij in de Gooi en Vechtstreek. Er zijn totaal 15
Nadere informatieLESBRIEF LES 3 DE APPELTAARTLES SAMENVATTING LES 3 BENODIGDHEDEN DUUR WERKVORMEN LESDOELEN LINK ZAAKVAKKENINHOUD VOORBEREIDING
SAMENVATTING In deze les maken de leerlingen kennis met de andere verspilling die gepaard gaat met het weggooien van voedsel. Ze ontdekken dat alles wat nodig is om een voedselproduct in de winkel te krijgen,
Nadere informatieLESBRIEF LES 3 DE APPELTAARTLES SAMENVATTING VOORBEREIDING BENODIGDHEDEN DUUR LEGENDA LESDOELEN. De impact van voedselverspilling
De impact van voedselverspilling SAMENVATTING In deze les maken de leerlingen kennis met de andere verspilling die gepaard gaat met het weggooien van voedsel. Ze ontdekken dat alles wat nodig is om een
Nadere informatieJe eigen potje koken: VOEDING Leerkrachtenbundel
Je eigen potje koken: VOEDING Leerkrachtenbundel Opbouw cursus - De cursus is opgebouwd in verschillende delen. Het eerste deel bestaat uit de werkblaadjes met de theorie met bijhorende (onderzoeks)opdrachten.
Nadere informatiepedagogische leermiddelen het afvalstripverhaal van jean rivert
pedagogische leermiddelen het afvalstripverhaal van jean rivert Wat drijft ons om steeds te consumeren? Wat is de impact van deze overconsumptie op het leefmilieu? Dat is de discussie die deze cartoons
Nadere informatieIn de weer voor het klimaat
6 Doelen Begrippen Materialen Duur De leerlingen: weten dat bepaalde activiteiten en producten veel energie kosten en dus zorgen voor een grote uitstoot van CO2. zijn zich bewust dat hun koop-en leefgedrag
Nadere informatieLES 2: Klimaatverandering
LES 2: Klimaatverandering 1 Les 2: Klimaatverandering Vakken PAV, aardrijkskunde Eindtermen Sociale vaardigheden, burgerzin, ICT, vakoverschrijdend, samenwerken, kritisch denken Materiaal Computer met
Nadere informatieFossiele brandstoffen? De zon is de bron!
Energie 5 en 6 3 Fossiele brandstoffen? De zon is de bron! Filmpjes werkblad Doelen Begrippen Materialen Duur De leerlingen: weten dat fossiele brandstoffen hele oude resten van planten zijn. kunnen een
Nadere informatieHandleiding Dashboard. Pensioenfonds Vervoer
Handleiding Dashboard Pensioenfonds Vervoer Zo kijk je naar je pensioen! Kijk af en toe naar je pensioen. Hoeveel pensioen kun je verwachten? En is het genoeg? Bekijk het gevolg van verschillende keuzes.
Nadere informatieLiefde, voor iedereen gelijk?
Seksuele diversiteit graad 2 Lesvoorbereiding Liefde, voor iedereen gelijk? Bij lesmateriaal, bij deze les op de site, vind je het nodige lesmateriaal voor deze les: Print de verhalen 'Het geheim van Mirjam'
Nadere informatieTitel Een vlakvulling maken (optioneel) Voorbereiding Een basisfiguur voor een vlakvulling
Titel Een vlakvulling maken (optioneel) Groep/niveau 5/6/7 Leerstofaspecten Ontwikkelen van het begrip oppervlakte. Begrip ontwikkelen van het behoud van oppervlakte (conservatie) wanneer een figuur wordt
Nadere informatiebehorende bij de website hoeextreembenjij.nl
HAN D L E ID IN G behorende bij de website hoeextreembenjij.nl Beste gespreksleider, Dank voor het downloaden van deze handleiding, behorende bij de website Hoe Extreem Ben jij?. Deze website is bedoeld
Nadere informatieKinderrechten. Doelstellingen. Materiaal
Dag van de Rechten van het Kind Kinderrechten Doelstellingen De kinderen leiden uit concrete ervaringen af wat een kinderrecht is. De kinderen zien in hoe belangrijk het is dat kinderrechten gerespecteerd
Nadere informatieVoetafdruk vmbo-kgt12. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/62468
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 10 juli 2017 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres https://maken.wikiwijs.nl/62468 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs
Nadere informatieJe legt nu de twee stukken weer tegen elkaar zodat je een figuur krijgt: Je plakt het figuurtje op het A3-papier. Maak op deze manier vijf figuren.
Titel Verschillende figuren Groep/niveau 4/5 Leerstofaspecten Begrip ontwikkelen van het behoud van oppervlakte (conservatie) wanneer een figuur wordt verknipt en de stukken weer aan elkaar worden geplakt.
Nadere informatieBOER IN DE BUURT DIT IS HET WERKBOEK VAN:...
BOER IN DE BUURT DIT IS HET WERKBOEK VAN:..................... INLEIDING Dit werkboek hoort bij de website Boer in de buurt (www.boerindebuurt.nl). Op deze website vind je filmpjes, illustraties en opdrachten
Nadere informatieGroep 8 Basisles: Elektriciteit opwekken
Leerkrachtinformatie Lesduur: 35 tot 40 minuten Deze basisles kunt u op verschillende manieren organiseren: A. Klassikaal (35 minuten) U verzorgt en begeleidt de les. U gebruikt hierbij deze leerkrachtinformatie
Nadere informatieINLEIDING Bovendien vervuilen diezelfde energiebronnen onze planeet!
INLEIDING Waarom minder energie verbruiken? We hebben elke dag energie nodig om van alles en nog wat te kunnen doen: koken, verwarmen, machines laten werken Die energie maken kan op heel veel verschillende
Nadere informatieDuurzaamheid hv12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 15 July 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/52459 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatieDocentenhandleiding Rijksmuseum Groep 7-8
Docentenhandleiding Rijksmuseum Groep 7-8 1 Inhoud Voorbereidende les Afsluitende les Aanvullend materiaal bij deze lessen staat op de website: Introductiefilmpje PowerPoint presentatie Werkbladen 2 Voorbereidende
Nadere informatielesprogramma Duurzaamheid les 1: maken Cradle to Cradle uitgelegd voor kinderen
lesprogramma les 1: maken lesprogramma 4 lessen over duurzaamheid: Les 1: Maken Les 2: Gebruiken Les 3: Hergebruiken Les 4: Eindopdracht lesprogramma lesprogramma Les 1: Maken Hoe word ik een flesje water?
Nadere informatieMEETINSTRUMENTEN EN ACTIEVORMEN
MEETINSTRUMENTEN EN ACTIEVORMEN VOOR ECOLOGISCHE GEDRAGSVERANDERING OP DE WERKVLOER Ecolife vzw @ Boekenbeurs 3 november 2009 ONS LEVEN EN WERKEN HEEFT Footprint components EEN ECOLOGISCHE VOETAFDRUK DE
Nadere informatieGroep 8 - Les 5 Mijn idee over energie in de toekomst
Leerkrachtinformatie Groep 8 - Les 5 Mijn idee over energie in de toekomst Lesduur: 25 minuten (zelfstandig) DOEL De leerlingen weten waarom je zuinig met elektriciteit moet zijn. De leerlingen kunnen
Nadere informatieVoetafdruk hv12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/52457
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 31 May 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/52457 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatieCommunicatie kracht van Papier Gert Rieder. milieu consultant Antalis
Communicatie kracht van Papier Gert Rieder milieu consultant Antalis Welke communicatie variabelen staan ons bij papier ter beschikking? Touch Kleur Vorm Afmeting Design Afwerking Signaalfunctie Invloed
Nadere informatieKlik helemaal bovenaan op de tab Registreren of klik op de Registreer je en start nu button op de homepage
Handleiding Energiejacht Op de website van de Energiejacht kun je je energie- en waterverbruik op de voet volgen. De unieke online tool biedt je de mogelijkheid om je huidige energieverbruik te vergelijken
Nadere informatieBasisles Energietransitie
LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE Basisles Energietransitie Werkblad Basisles Energietransitie Werkblad 1 Wat is energietransitie? 2 Waarom is energietransitie nodig? 3 Leg in je eigen woorden uit wat het Energietransitiemodel
Nadere informatievoetafdrukrekeningen, herbe rekend
De Belgische voetafdrukrekeningen, herbe rekend 2 april 2009 Lies Janssen Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie De ecologische voetafdruk van België + Luxemburg Tot 2007 publiceerde Global
Nadere informatieAQUAPAS. Mijn gids voor de watervoetafdruk
AQUAPAS www.aquapath-project.eu Mijn gids voor de watervoetafdruk Dit project is gefinancierd met steun van de Europese Commissie. Deze publicatie geeft alleen de visie van de auteur weer en de Commissie
Nadere informatieRegistratie als energiemeester (als je je voor het eerst aanmeldt).
Handleiding website Energiejacht voor energiemeesters In deze handleiding vind je de nodige informatie over hoe je met de website van Energiejacht aan de slag kunt gaan. Met vragen over de website kun
Nadere informatie1. Wat is de temperatuur vandaag? Deze les levert een bijdrage aan kerndoel 1: de leerlingen leren hoeveelheidsbegrippen gebruiken en herkennen.
1. Wat is de temperatuur vandaag? Leeftijdsgroep Kerndoel Ongeveer 12-16 jaar Deze les levert een bijdrage aan kerndoel 1: de leerlingen leren hoeveelheidsbegrippen gebruiken en herkennen. En aan kerndoel
Nadere informatie1. Database met datum/posities van bliksemontladingen van het KNMI. http://www.knmi.nl/klimatologie/daggegevens/onweer/
Werkbladen HiSPARC Bliksem onderzoek C.G. van Veen 1 Inleiding Dit werkblad geeft handvatten om correlatie onderzoek te doen aan bliksem en kosmische showers gemeten door HiSPARC stations. We hebben een
Nadere informatieHet mysterie van ons bord
Voeding graad 1 Het mysterie van ons bord Lesvoorbereiding Print Simon de kleine detective uit. Verzend de mail naar je eigen mailadres en laat deze dan op het smartboard zien (zonder de afzender te laten
Nadere informatieTakenblad Plusklas Ontdekken Periode 2 : Herfstvakantie tot kerstvakantie. Opdracht: Spoorzoekers Van wie is die vingerafdruk?
Takenblad Plusklas Ontdekken Periode 2 : Herfstvakantie tot kerstvakantie Naam : Wat is de bedoeling? Opdracht: Spoorzoekers Van wie is die vingerafdruk? Er is een misdaad gepleegd! Een dief heeft de computer
Nadere informatieTim zoekt de koe Zuivelopdrachten bij het voorleesboek Tim zoekt de koe
Tim zoekt de koe Zuivelopdrachten bij het voorleesboek Tim zoekt de koe www.zuivelonline.nl www.zuivelonline.nl/kids Inleiding Zuivel is volop aanwezig in het dagelijks leven van kinderen. Dagelijks eten
Nadere informatie(Eerlijk) verdelen, breuken (taal), meetkunde, meten
Titel Belgische voet Groep / niveau Groep 5/6 Leerstofaspecten (Eerlijk) verdelen, breuken (taal), meetkunde, meten Benodigdheden Stroken; A3 in de lengte in vieren (smalle strook), bij voorkeur in verschillende
Nadere informatieVALKIES VALKIES MENU
VALKIES MENU Gezond menu voor kinderen! Hallo, ik ben Loesje Hoi, ik ben Jantje Van der Valk Hotel Apeldoorn - de Cantharel presenteert een menu speciaal voor kinderen! Weg met de standaard frietjes met
Nadere informatieEEN GOEDE VOORBEREIDING IS HET HALVE WERK. Plannen en evalueren van een activiteit. Inhoud
Plannen en evalueren van een activiteit Inhoud Doelgroep Vakgebied Duur Materialen Doelen In deze les moeten de leerlingen in groep een bepaalde activiteit voorbereiden. Dit kan bijvoorbeeld het organiseren
Nadere informatieMet welk werk kunnen kinderen uit groep 5-6 thuiskomen en hoe kunt u uw kind thuis helpen?
Met welk werk kunnen kinderen uit groep 5-6 thuiskomen en hoe kunt u uw kind thuis helpen? In groep 5-6 nemen kinderen steeds vaker werk mee naar huis. Vaak vinden kinderen het leuk om thuis aan schooldingen
Nadere informatieEerste Earth friendly menu voor stedelijke onderwijsinstellingen en kinderopvanginitiatieven
Eerste Earth friendly menu voor stedelijke onderwijsinstellingen en kinderopvanginitiatieven Op 11 mei 2017 serveert de Stad Gent zijn eerste 'Earth friendly schoolmaaltijd'. Zo zet het stadsbestuur weer
Nadere informatieBreuken(taal), meetkunde, voortzetting eerlijk verdelen
Titel Eerlijk verdelen 2 Groep / niveau Groep 5/6 Leerstofaspecten Benodigdheden Organisatie Bedoeling Voorwaardelijke vaardigheden Lesactiviteit Breuken(taal), meetkunde, voortzetting eerlijk verdelen
Nadere informatieOP VERKENNING IN HET FEDERAAL PARLEMENT
OP VERKENNING IN HET FEDERAAL PARLEMENT DOELGROEP 3DE -4DE -5DE -6DE -7DE SECUNDAIR INFORMATIE OVER DE ACTIVITEIT Doelgroep Duur Materieel Doelstellingen 3de-4de-5de-6de-7de secundair 1 lesuur per onderwerp
Nadere informatieSCHOOL
INTRODUCTIE THEMA / INLEIDING Met de actie wereldwaterdag @ school, willen we ons waterverbruik onder de loep nemen. Een Belg verbruikt gemiddeld zo n 7400 liter water per dag. 120 liter rechtstreeks om
Nadere informatieSociaal vlees. Bij lesmateriaal op de site, vind je het nodige lesmateriaal voor deze les.
Voeding graad 3 Lesvoorbereiding Sociaal vlees Bij lesmateriaal op de site, vind je het nodige lesmateriaal voor deze les. -Voorzie 5 lekkere rauwe groenten die je kunt eten met gezonde dipsausen (wortelen,
Nadere informatieGroep 8 - Les 4 Duurzaamheid
Leerkrachtinformatie Groep 8 - Les 4 Duurzaamheid Lesduur: 30 minuten (zelfstandig) DOEL De leerlingen weten wat de gevolgen zijn van energie verbruik. De leerlingen weten wat duurzaamheid is. De leerlingen
Nadere informatieAUGURKEN MET SLAGROOM. Een evenwichtig menu samenstellen. Inhoud
Een evenwichtig menu samenstellen Inhoud Doelgroep Vakgebied Duur Materialen Doelen De leerlingen brengen hun eigen eetgewoontes in kaart en bespreken deze met elkaar. Daarna toetsen ze hun bevindingen
Nadere informatieLESBRIEF LES 1 DE VOEDSELKETENLES SAMENVATTING LES 1 VOORBEREIDING BENODIGDHEDEN DUUR LESDOELEN LINK ZAAKVAKKENINHOUD. Wat is voedselverspilling?
SAMENVATTING In deze les wordt het begrip voedselverspilling geïntroduceerd. De leerlingen maken kennis met een voedselketen en ontdekken welke partijen daarbij betrokken zijn (de schakels in de voedselketen:
Nadere informatieLESPROGRAMMA LES 1. INTRODUCTIELES
LESPROGRAMMA LES 1. INTRODUCTIELES Inhoud In de introductieles gaat u met de leerlingen aan de slag met het thema duurzaam en eerlijk eten. Samen met de leerlingen bekijkt u drie filmpjes die uitleggen
Nadere informatieMedia binnen PM. Smartboard. Het beschikbare digitale materiaal vind je op de website http://mediapm.weebly.com/
Media binnen PM Smartboard Het beschikbare digitale materiaal vind je op de website http://mediapm.weebly.com/ Gemaakt door Stephanie Beuten & Karsten Campsteyn 1 Wat is een Smartboard? Een smartboard
Nadere informatieLesbrief Strip maken. Doel Leerlingen te laten nadenken wat ze op het internet doen en hoe ze hier op een positieve manier mee om kunnen gaan.
STRIP MAKEN Een les waarbij leerlingen een stripverhaal maken over een mediawijs onderwerp. Ze fotograferen een verhaal, zetten dit om in een stripverhaal met korte teksten. Strip maken - Docent Doel Leerlingen
Nadere informatiepersonality Handleiding voor kandidaten Online afname
Handleiding voor kandidaten Online afname Over The Bridge Personality Deze instructie folder is gemaakt om jou wat achtergrond over The Bridge Personality te geven. Dit kan je straks helpen als je de vragenlijst
Nadere informatieLesbrief Iedereen betaalt belasting
Lesbrief Iedereen betaalt belasting inleiding Iedereen betaalt belasting» waar komt het geld vandaan?» waar gaat het geld naar toe?» nederland, europa en de wereld» Iedereen betaalt belasting 1 Iedereen
Nadere informatieTechniekkit: Oost Nederland. Domein: Overbrengingen. Competentie: Ontwerpen Toepassen Reflectie. Leergebied: Aardrijkskunde
Techniekkit: Oost Nederland Domein: Overbrengingen Competentie: Ontwerpen Toepassen Reflectie Leergebied: Aardrijkskunde 1. Mensen zijn vaak onderweg. Naar school, het werk, de sportclub, opa en oma of
Nadere informatieKeuzedeel K0028 Duurzaamheid in het beroep A
Keuzedeel K0028 Duurzaamheid in het beroep A Artikel 116034 Praktische informatie Code keuzedeel K0028 Niveau Geschikt voor niveau 1 Studielast Totaal: 240 uur Savantis adviseert 20 contact gebonden uren
Nadere informatieZUIVEL LEKKER BEZIG. Duiding voor de leerkracht. Kort lesoverzicht. Lesdoelen. Bronnen
BOVENBOUW Duiding voor de leerkracht Binnen de bovenbouw staan we stil bij het technisch proces van de zuivelproducten. Hoe wordt kaas, boter, yoghurt enzovoort gemaakt? Als werkvorm gebruiken we zelfstandig
Nadere informatieLEERKRACHTGEDEELTE ACTIVITEIT HOE-FILE: HOE MAAK IK HET UIT? VAN LIEF NAAR EX.
LEERKRACHTGEDEELTE ACTIVITEIT HOE-FILE: HOE MAAK IK HET UIT? VAN LIEF NAAR EX. Omschrijving van de activiteit De leerlingen lezen tips over correct handelen als je het uitmaakt met je lief. Ze bespreken
Nadere informatieJE EIGEN BUURT OMSTREEKS 1935
JE EIGEN BUURT OMSTREEKS 1935 1 Wat moet je doen? 1. Maak een presentatie over hoe jouw buurt er omstreeks 1935 uitzag of over de mensen die in die tijd in jouw buurt leefden. Wat kun je te weten komen
Nadere informatieVoordoen (modelen, hardop denken)
week 11-12 maart 2012 - hardop-denktekst schrijven B Voordoen (modelen, hardop denken) Waarom voordoen? Net zoals bij lezen, leren leerlingen heel veel over schrijven als ze zien hoe een expert dit (voor)doet.
Nadere informatieTekst lezen en vragen stellen
Tekst lezen en vragen stellen 1. Om een tekst goed te begrijpen is het erg belangrijk om een tekst actief te lezen. In de uitleg lees je hoe je dat moet doen. Als je actief leest, dan: - controleer je
Nadere informatieLessenoverzicht Plaatselijke figuren variant Driebergen
Inhoud De leerlingen leren over het ontstaan van portretfoto's en ontdekken wat voor soorten portretten er zijn. Ze oefenen om goed te kijken naar onder meer kleding, gezichtsuitdrukkingen, houding en
Nadere informatieNaar een duurzaam Hyperion. Bouwen als een. Wortels halen water uit de grond om dit te transporteren door de aderen van de boom
Bouwen als een boom Materialen en Energie Stadskantoor in Venlo gebouwd volgens Cradle to Cradle principes Wortels zijn de fundering Wortels halen water uit de grond om dit te transporteren door de aderen
Nadere informatieVoedsel bewaren. Lesinfo. 1.1. Doelstelling. 1.2. Benodigdheden. 1.3. Inleiding
Lesinfo Voedsel bewaren 1.1. Doelstelling De kinderen aantonen dat het belangrijk is om voedsel op de juiste manier te bewaren en een verband kunnen leggen tussen voedingsmiddelen en de geschikte bewaarmethode.
Nadere informatieWerkblad huismodule. Quintel Intelligence. Antwoordblad
Antwoordblad Opdracht 1 Noteer de startwaarden en scores Kijk bij het dashboard. Noteer de startwaarden en scores die je hier ziet staan in de tabel hieronder. Dashboard onderdelen CO₂ uitstoot (ton per
Nadere informatieVoetafdruk hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 12 October 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/62170 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken
Nadere informatieEr zit biodiversiteit in je klas!
Fiche voor de leerkracht Er zit biodiversiteit in je klas! Beschrijving We beseffen het niet altijd, maar ons leven en welzijn is afhankelijk van de producten en diensten die worden geleverd door de biodiversiteit.
Nadere informatieINLEIDING: Waarom lokaal en seizoensgebonden eten?
INLEIDING: Waarom lokaal en seizoensgebonden eten? Ons voedsel legt gemiddeld 2000 km af voor het ons bord bereikt. Denk maar eens aan de groenten en het fruit dat we iedere dag eten. In de winkel vinden
Nadere informatieStudio de stad Grootstedelijke problemen en hun oplossingen
Studio de stad Grootstedelijke problemen en hun oplossingen 1 Inhoud 1. probleemstelling... 3 2. De samenleving... 4 3. De ecologische voetafdruk... 5 4. Manieren om de stedelijke voetafdruk te verkleinen...
Nadere informatie