Welkom! pedagogen/psychologen in het onderwijs

Transcriptie

1 Welkom! Workshopronde pedagogen/psychologen in het onderwijs Diana Visser/Els Snijders/Wilma Lozowski In kader van de lancering digitale tool privacy passend onderwijs Po-VO raad, in samenwerking met OCW, NJi, NVO, NIP en kennisnet; 7 en 12 december

2 Inhoud presentatie Korte terugblik Doel en uitgangspunten digitale privacy tool passend onderwijs Hoofdregels privacy De rol van de pedagoog/psycholoog in het onderwijs? Rol pedagoog/psycholoog bij: OPP OKR TLV 2

3 Korte terugblik enquête onder NVO en NIP leden werkzaam in het onderwijs In totaal reageerden 88 pedagogen en psychologen; 73% van hen maakt zich zorgen over de privacy in het onderwijs De zorgen betroffen: Beveiliging/ toegang tot dossiers van leerlingen Delen van gegevens Directeuren of IB ers verwachtten de resultaten van diagnostisch onderzoek te mogen inzien zonder dat ouders of leerlingen dat weten of daarvoor toestemming hebben gegeven. Soms weten ouders of leerlingen niet eens dat hun kind wordt onderzocht. Bijna 1 jaar verder: Diverse bijeenkomsten privacy in het Onderwijs (PO-VO raden / NVO-NIP/Kennisnet e.a) AVG Aandachtspunten voor gedragswetenschappers in het Onderwijs Digitale tool privacy passend onderwijs VO-PO raad in samenwerking met NVO-NIP-OCW-Nji-Kennisnet 3

4 Digitale tool passend onderwijs en privacy Leidt u door processen én de privacy aspecten Verschillende facetten in de tool: Bevoegdheden van het onderwijs en rechten en plichten van ouders (workshop Harry Nijkamp en Ouders & Onderwijs) Delen van gegevens met externe partners, Marij Bosdriesz (Nji) Privacy en de samenwerking met samenwerkingsverbanden (Job Vos / Marjan Frijns (Kennisnet) Rollen en taken deskundigen (beroepscode en wettelijke taak) 'u of ik in de tool = medewerkers van de school tenzij anders aangegeven. 4

5 Algemene beginselen 3. Dataminimalisatie 2. Grondslag 4. Transparantie (rechten betrokkene) 5. Data-integriteit 1. Doelbepaling en doelbinding Vuistregels privacy 2.0 Kennisnet

6 Grondslag Bijzondere persoonsgegevens: nee tenzij, Artikel 16 Wbp: De verwerking van persoonsgegevens betreffende iemands godsdienst of levensovertuiging, ras, politieke gezindheid, gezondheid, seksuele leven, alsmede persoonsgegevens betreffende het lidmaatschap van een vakvereniging is verboden ( ) Art. 18a lid 13 Wet primair onderwijs en art. 17a lid 15 Wet voortgezet onderwijs: Het samenwerkingsverband is bevoegd zonder toestemming van degene die het betreft persoonsgegevens betreffende iemands gezondheid ( ) te verwerken met betrekking tot leerlingen, voor zover dit noodzakelijk is voor de uitoefening van de taken: toewijzen van ondersteuningsmiddelen -voorzieningen aan de scholen beoordelen of leerlingen aangewezen zijn op het lwoo, PRO of voortgezet speciaal onderwijs, op verzoek van het bevoegd gezag van een school adviseren over de ondersteuningsbehoefte van een leerling

7 De gedragswetenschapper in het onderwijs 7

8 Betrek ouders/gezaghebbenden! Positie van ouder/gezaghebbende: Ouderlijk gezag of voogdij Ouders zonder gezag Positie Pleegouder Positie Jongeren Gezinsvoogd (bij OTS): heeft geen gezag Stiefouders Leerling zie ook: vanaf blz 39 NVO Beroepscode 8

9 Weten Positie ouders/kind jaar Vergewis je bij de intake van de gezagspositie Geen hulp of onderzoek zonder toestemming van beide gezaghebbende ouders, toestemming moet in vrijheid zijn gegeven 9

10 Weten Rapportage i.o.v. school: blokkeringsrecht ouders en leerling vanaf 12 jaar uitzondering zwaarwegend belang 10

11 Leerling wordt aangemeld bij reguliere po of vo school. Ouders geven aan dat misschien extra ondersteuning nodig is. Leerling zit op reguliere school en school of ouders signaleren dat misschien extra ondersteuning nodig is. Fase verkenning en onderzoek naar ondersteuningsbehoeften 1. Oplossen binnen school: past binnen basisondersteuning 2. Oplossen binnen school: extra ondersteuning nodig 3. Oplossen: andere reguliere school zoeken 4. Oplossen (v)so/opdc/sbo/pro/ lwoo 5. Cluster 1/2: aanmelden Cie van Onderzoek Samenwerking met externe partners, bijvoorbeeld jeugdhulp 11

12 De petten van een gedragswetenschapper in het onderwijs 'u of ik in de digitale privacy tool = medewerkers van de school tenzij anders aangegeven Petten afhankelijk van de professionele relatie: als adviseur/werkzaam voor de school als adviseur/werkzaam bij het SWV met de individuele leerling als beslisser in kader van TLV afgifte als deskundige in kader van TLV afgifte 12

13 Ontwikkelingsperspectief plan (OPP) 1 Voorbeeld uit digitale privacy tool: Welke gegevens mogen door de school verstrekt worden aan het swv t.b.v. de aanvraag tlv/aanwijzing lwoo? 13

14 Ontwikkelingsperspectief plan (OPP) 2 Welke gegevens mogen door de school verstrekt worden aan het swv t.b.v. de aanvraag tlv/aanwijzing lwoo? digitale tool geeft hier onder andere aan:.indien het informatie betreft die de school in het kader van de verkenning en onderzoek naar de ondersteuningsbehoeften heeft verkregen, hoeft zij geen aparte toestemming daarvoor te vragen. Voorwaarde is wel dat voor de ouders en/of de leerling duidelijk was dat de school deze zou gebruiken t.b.v. deze aanvraag.. 14

15 Ontwikkelingsperspectief plan (OPP) 3 Welke gegevens mogen door de school verstrekt worden aan het swv t.b.v. de aanvraag tlv/aanwijzing lwoo?.indien het informatie betreft die de school in het kader van de verkenning en onderzoek naar de ondersteuningsbehoeften heeft verkregen, hoeft zij geen aparte toestemming daarvoor te vragen. Voorwaarde is wel dat voor de ouders en/of de leerling duidelijk was dat de school deze zou gebruiken t.b.v. deze aanvraag Pet van de pedagoog/psycholoog: professionele relatie met de leerling -> gerichte toestemming van ouders/leerling nodig (2 keer ) -> als adviseur/werkzaam voor de school : zie hierboven 15

16 Onderwijskundig rapport (OKR) 1 Voorbeeld uit digitale privacy tool: Waar moet ik rekening mee houden als een leerling van school wisselt? 16

17 Onderwijskundig rapport (OKR) 2 Waar moet ik rekening mee houden als een leerling van school wisselt? digitale tool geeft hier onder andere aan:. De school moet bij deze uitwisseling rekening houden met de volgende aandachtspunten: Dataminimalisatie: de oude school bepaalt wat de nieuwe school aan informatie nodig heeft. Overdracht van po-, een s(b)o- of een vso-school aan een andere school (een po- of vo-school), is géén toestemming nodig. Wel inzage door ouders voorafgaand aan de overdracht Overdracht van het OKR tussen een vo- school (waaronder ook het praktijkonderwijs valt) en een andere vo-school is wel toestemming van de ouders nodig. Overdracht van gezondheidsinformatie voor zover deze is opgenomen in het OKR is niet apart toestemming van de ouders nodig. 17

18 Onderwijskundig rapport (OKR) 3 Waar moet ik rekening mee houden als een leerling van school wisselt? De school moet bij deze uitwisseling rekening houden met de volgende aandachtspunten: Dataminimalisatie: de oude school bepaalt wat de nieuwe school aan informatie nodig heeft. Overdracht van po-, een s(b)o- of een vso-school aan een andere school (een po- of vo-school), is géén toestemming nodig. Wel inzage door ouders voorafgaand aan de overdracht Overdracht van het OKR tussen een vo- school (waaronder ook het praktijkonderwijs valt) en een andere vo-school is wel toestemming van de ouders nodig. Overdracht van gezondheidsinformatie voor zover deze is opgenomen in het OKR is niet apart toestemming van de ouders nodig. Pet van de pedagoog/psycholoog: professionele relatie met: -> de leerling -> gerichte toestemming van ouders/leerling nodig -> Pet van medewerker school: dan geldt wat hierboven staat 18

19 Toelaatbaarheidsverklaring TLV 1 Voorbeeld uit digitale privacy tool: Binnen ons samenwerkingsverband (swv) werken we met een commissie bestaande uit deskundigen (orthopedagoog en psycholoog), die moeten vanuit hun eigen beroepsethiek toch ook toestemming hebben van ouders om gegevens te mogen verkrijgen? 19

20 Toelaatbaarheidsverklaring TLV 2 Binnen ons samenwerkingsverband (swv) werken we met een commissie bestaande uit deskundigen (orthopedagoog en psycholoog), die moeten vanuit hun eigen beroepsethiek toch ook toestemming hebben van ouders om gegevens te mogen verkrijgen? digitale tool geeft hier onder andere aan:..de beoordeling van de tlv-aanvraag is een wettelijke taak van het swv. Het swv is verplicht tenminste twee deskundigen in te schakelen om deze te laten adviseren over de tlv-aanvraag. Geen aparte toestemming nodig om de gegevens te mogen verkrijgen.. 20

21 Toelaatbaarheidsverklaring TLV 3 Binnen ons samenwerkingsverband (swv) werken we met een commissie bestaande uit deskundigen (orthopedagoog en psycholoog), die moeten vanuit hun eigen beroepsethiek toch ook toestemming hebben van ouders om gegevens te mogen verkrijgen? De beoordeling van de tlv-aanvraag is een wettelijke taak van het swv. Het swv is verplicht tenminste twee deskundigen in te schakelen om deze te laten adviseren over de tlv-aanvraag. Geen aparte toestemming nodig om de gegevens te mogen verkrijgen Pet van de gedragswetenschapper: -> adviseur voor SWV: u adviseert (als één van de deskundigen) aan het SWV over een TLV aanvraag-> uw professionele relatie is met het SWV-> geen aparte toestemming nodig. Tenzij: aanvullend onderzoek nodig is-> professionele relatie met leerling-> wel toestemming nodig -> beslisser in SWV: U bent werkzaam binnen het SWV en vanuit die hoedanigheid besluit u over een TLV aanvraag-> professionele relatie met SWV -> geen toestemming nodig 21

22 VRAGEN 22

23 AANDACHTSPUNTEN VOOR GEDRAGSWETENSCHAPPERS IN HET ONDERWIJS 1. Vergroot het bewustzijn over wat wordt gezegd en tegen wie! Ook in de koffiekamer Gedragsdeskundigen, leraren en ander onderwijsgevend of onderwijsondersteunend personeel delen privacygevoelige informatie, soms bewust en doelgericht, maar soms ook onbewust. Zo komt het voor dat een leraar tegen de ouders van leerling A praat over leerling B. Let op wat u in de wandelgangen, in de lerarenkamer, maar ook in gesprekken hoort en maak mensen daarvan bewust. 2. Deel alleen gegevens na specifieke toestemming van ouders of verzorgers en/of leerling Voor het delen van privacygevoelige informatie met collega s, andere professionals binnen de school of met bijvoorbeeld professionals van de jeugdhulp, is altijd toestemming nodig van ouders (van kinderen tot 12 jaar), van ouders en leerling (tussen 12 en 16 jaar) of van de leerling zelf (vanaf 16 jaar). 23

24 3. Praat mét de leerling en ouders of verzorgers, niet over hen of zonder hen Bespreek, als het gedrag van een leerling tot zorg leidt of als een leerling extra ondersteuning nodig heeft, die zorg en de mogelijke aanpak mét de leerling en zijn ouders of verzorgers. Geef aan wat u van de leerling verwacht en wat de school doet om te helpen. Als u zich zodanig zorgen maakt, dat u denkt dat inschakeling van anderen nodig is, bespreek dat dan altijd eerst met de leerling en/of zijn ouders. 4. Deel alleen wat noodzakelijk is Als u (met toestemming van ouders/leerling) privacygevoelige informatie deelt, denk dan goed na over het doel van het verstrekken van de informatie. Vraagt iemand om iets specifieks en heeft hij die informatie nodig om zijn werk te doen? Stuur dan alleen het gewenste deel van het dossier. Deel doelmatig en niet meer dan nodig. 24

25 5. Bewaar privacygevoelige informatie veilig Als u inzage heeft in leerlingdossiers, berg die na gebruik goed op (in een afgesloten kast of in een beveiligd digitaal systeem) en log uit als u wegloopt van uw computer. 6. Pleit voor een inzichtelijk en toegankelijk privacybeleid voor personeel en ouders Bepleit dat op de schoolwebsite en in de schoolgids staat hoe de school omgaat met privacy. Zo weet iedereen waar hij aan toe is en medewerkers binnen de school elkaar daarop kunnen aanspreken. Zorg dat ouders en leerlingen weten wat hun rechten zijn. 7. Bepleit privacy-verantwoord werken Vraag aan de schoolleiding om een ICT-systeem waarin leerlingdossiers beveiligd kunnen worden opgeslagen en maak afspraken over de toegang. Zorg als dat nodig is ook voor fysieke opbergplaatsen en kasten die kunnen worden afgesloten. Deze plaatsen dienen niet toegankelijk te zijn voor derden binnen de school of binnen het samenwerkingsverband. 25