SOCIAAL-EMOTIONEEL LEREN EN NIEUWKOMERS

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "SOCIAAL-EMOTIONEEL LEREN EN NIEUWKOMERS"

Transcriptie

1 DE AGORA -onderwijsplein- SOCIAAL-EMOTIONEEL LEREN EN NIEUWKOMERS Workshop Ria Goedhart 2017

2 Programma 1. Wat is sociaal-emotioneel leren? 2. Hoe gewoon is sociaal-emotioneel leren voor nieuwkomers? 3. Hoe begeleid u het sociaal-emotioneel leren in de klas?

3

4 SEL Competenties Zelfbewustzijn Zelfmanagement Sociaal bewustzijn Relaties aangaan Uitleg Gevoelens; zelfbeeld; zelfvertrouwen; oordeel van anderen. Gevoelens hanteren, impulsen beheersen, doelen stellen; terugkijken; problemen oplossen, samenwerken en keuzes maken. Reacties van anderen herkennen en begrijpen, zich verplaatsen in een ander, lichaamstaal begrijpen; adequaat reageren. Relaties aangaan en onderhouden. Samenwerken, grenzen aangeven en conflicten oplossen. Keuzes maken Verantwoordelijke keuzes maken en leren omgaan met de gevolgen van keuzes.

5 Waarom is SEL zo belangrijk? Uit onderzoek blijkt sociaal-emotioneel leren van fundamenteel belang voor: a) de sociaal-emotionele ontwikkeling, b) de gezondheid, c) de ethische ontwikkeling, d) het burgerschap, e) de motivatie om doelen te bereiken en f) het academisch leren (Durlak et.al., 2011; Sklad et. al., 2012; Torrente et. al., 2016)

6 AFRIKA sociale en emotionele vaardigheden; onderwijs vernieuwen; tegemoet komen aan globalisering; studenten voorbereiden op succesvol zijn in zowel het eigen land als daarbuiten; inheemse waarden en concepten integreren; nationale verbondenheid en trots in stand houden.

7 AZIE burgerschap en value education; behoefte aan herleving en re-integratie van tradities en inheemse waarden; sterke burgers voortbrengen in nationaal en internationaal opzicht; jonge mensen voorbereiden op concurrentie in wereldeconomie en het representeren van hun land.

8 SEL is universeel omdat: 1 alle mensen emoties hebben en die op één of andere manier leren managen; 2 de competenties zó belangrijk zijn voor sociaal bewustzijn dat mensen zich op een of andere manier moeten ontwikkelen om te functioneren binnen een bepaalde cultuur/groep; 3 er bewijs is om aan te nemen dat het sociaal en cognitief ontwikkelingsproces van kinderen volgens eenzelfde stramien verloopt.

9 Universele emoties Verschillen afhankelijk van: situatie; persoon; groep.

10 Kritische geluiden 1. SEL in het westen teveel gericht op individualistische houding (Hecht en Shin, 2015). 2. In westerse psychologie wordt de gerelateerde zelf onvoldoende erkend (Kagitcibasi, 2013). 3. Kinderen in niet-westerse culturen ontwikkelen niet een zelf dat alleen gericht is op anderen en kinderen in westerse culturen ontwikkelen geen zelf dat geen enkele rekening met de ander houdt (Eldering, 2001). 4. The best of both worlds. (Leraar TEC Middelburg, 2017)

11 Zie het nuanceverschil: Met persoonsvorming wordt de individualisering van leerlingen bedoeld. Door meer onafhankelijk te worden in hun denken en doen, los van bestaande tradities en praktijken, ontwikkelen zij het vermogen om zich als autonoom persoon op verantwoordelijke wijze tot de maatschappij te verhouden (Onderwijsraad, 2016). Leraren dragen bij aan de identiteitsontwikkeling van leerlingen en helpen ze hun persoonlijke drijfveren en ambities te ontdekken en te ontwikkelen. Ze leren reflecteren op wat ze van waarde vinden en hoe ze daar alleen of met elkaar invulling aan kunnen geven (Dekker, 2016, p. 1).

12 Vraag: Hoe gaat u hier mee om op school?

13 Methodieken bij SEL voor Nieuwkomers: PAD of PATH IDEAL FC de Wereld Welkom op school

14 PAD Programma Alternatieve Denkstrategieën Zelfbeeld Zelfcontrole Het onderkennen van emoties Probleem oplossen

15 IDEAL Identity Dealing with emotions Peer relations Relationships with adults Conflict and peace The future

16 FC de wereld Ik School Wonen Familie Feest Vriendschap Spelletjes Ik, jij en wij

17 Welkom op school Welkom op school Waar kom ik vandaan? Mijn huis Praten zonder woorden Anders of hetzelfde? Leven in Nederland Je huisgenoten Belangrijke dagen Vriendschap Belangrijke dingen Kinderrechten Discriminatie Gezondheid Verliefd en verkering Puberteit: hoe je lijf verandert Volwassen en weerbaar worden Kinderen en de toekomst Relaties Websites voor jongeren

18 Vragen: Op welke wijze besteedt u aandacht aan SEL op school? Welke methodieken hanteert u en welke van de genoemde methodes bieden waardevolle aanvullingen? Welke onderdelen zijn inzetbaar als leerlingen de taal nog niet meester zijn?

19 SEL Competenties Uitleg Uw school Zelfbewustzijn Gevoelens; zelfbeeld; zelfvertrouwen; oordeel van anderen. Zelfmanagement Sociaal bewustzijn Relaties aangaan Keuzes maken Gevoelens hanteren, impulsen beheersen, doelen stellen; terugkijken; problemen oplossen, samenwerken en keuzes maken. Reacties van anderen herkennen en begrijpen, zich verplaatsen in een ander, lichaamstaal begrijpen; adequaat reageren Relaties aangaan en onderhouden. Samen werken, grenzen aangeven en conflicten oplossen. Verantwoordelijke keuzes maken en leren omgaan met de gevolgen van keuzes.

STUDIEDAG SAMENWERKINGSVERBAND ZUID-KENNEMERLAND

STUDIEDAG SAMENWERKINGSVERBAND ZUID-KENNEMERLAND STUDIEDAG SAMENWERKINGSVERBAND ZUID-KENNEMERLAND VANDAAG: WAAR VOEDEN WE VOOR OP? PREVENTIE ONTWIKKELING VAN HET BREIN SOCIAAL EMOTIONEEL LEREN METACOGNITIEVE VAARDIGHEDEN ESSENTIE VAN OVERDRACHT PROBLEEM

Nadere informatie

SOCIALE VAARDIGHEDEN: contactsleutels

SOCIALE VAARDIGHEDEN: contactsleutels SOCIALE VAARDIGHEDEN: contactsleutels We gebruiken op school voor het 4 de, 5 de en 6 de leerjaar de handleiding CONTACTSLEUTELS van uitgeverij De Sleutel. Kenmerken van Contactsleutels: Elk leerjaar beschikt

Nadere informatie

THEMA SOCIAAL-EMOTIONELE ONTWIKKELING Kern Subkern 0-4 groep 1-2 groep 3-6 groep 7-8 Onderbouw vo Bovenbouw vmbo Bovenbouw havo-vwo

THEMA SOCIAAL-EMOTIONELE ONTWIKKELING Kern Subkern 0-4 groep 1-2 groep 3-6 groep 7-8 Onderbouw vo Bovenbouw vmbo Bovenbouw havo-vwo Kern Subkern 0-4 groep 1-2 groep 3-6 groep 7-8 Onderbouw vo Zelf Gevoelens Verbaal en non-verbaal primaire gevoelens beschrijven en uiten. Kwaliteiten Verbaal en non-verbaal beschrijven dat fijne en nare

Nadere informatie

Preventie daar moet je wat mee?! Doel. Leven en leren in een positief, veilig schoolklimaat Columbine High School

Preventie daar moet je wat mee?! Doel. Leven en leren in een positief, veilig schoolklimaat Columbine High School Preventie daar moet je wat mee?! Doel Leven en leren in een positief, veilig schoolklimaat Dr. Kees van Overveld www.keesvanoverveld.nl Columbine High School 20-4-1999 1 Nieuwe competenties Teamtraining

Nadere informatie

Werkgevers Ondernemers. In gesprek over de inhoud van het onderwijs

Werkgevers Ondernemers. In gesprek over de inhoud van het onderwijs Werkgevers Ondernemers In gesprek over de inhoud van het onderwijs 1 Algemeen Doe mee en praat mee! Antwoord of reactie op deze vraag? Dé landelijke dialoog over ons onderwijs en de toekomst. Deel gedachten,

Nadere informatie

Wereldreizigers; voor kinderen die. nieuw in Nederland zijn. Deze versie van de Powerpoint bevat enkele toegevoegde dia s.

Wereldreizigers; voor kinderen die. nieuw in Nederland zijn. Deze versie van de Powerpoint bevat enkele toegevoegde dia s. Wereldreizigers; methode sociaalemotionele ontwikkeling voor kinderen die nieuw in Nederland zijn Deze versie van de Powerpoint bevat enkele toegevoegde dia s. WENSEN VAN SCHOLEN Aandacht voor ouders en

Nadere informatie

Achtergrond. Missie Onze missie op basis van deze situatie luidt:

Achtergrond. Missie Onze missie op basis van deze situatie luidt: Achtergrond Basisschool De Regenboog staat in de wijk Zuid-west in Boekel en valt onder het bestuur van Zicht PO. Evenals de andere scholen onder dit bestuur gaan wij de komende periode vorm geven aan

Nadere informatie

Workshop: Sociale vaardigheden Sociaal emotionele ontwikkeling Oplossingsgericht werken

Workshop: Sociale vaardigheden Sociaal emotionele ontwikkeling Oplossingsgericht werken Workshop: Sociale vaardigheden Sociaal emotionele ontwikkeling Oplossingsgericht werken Sociale vaardigheden Menselijke eigenschappen die er voor zorgen om goed met je medemens te kunnen omgaan. Deze vaardigheden

Nadere informatie

Pijnpunten PBS. W i n d e s h e i m z e t k e n n i s i n w e r k i n g

Pijnpunten PBS. W i n d e s h e i m z e t k e n n i s i n w e r k i n g Pijnpunten PBS Programma Welkom en voorstellen Pijnpunten SWPBS - Pijnpunten kort toelichten - World café: pijnpunten verkennen - Plenair inventariseren Wettelijk kader SWPBS Pedagogische kwaliteit van

Nadere informatie

In gesprek over de inhoud van het onderwijs van de toekomst

In gesprek over de inhoud van het onderwijs van de toekomst In gesprek over de inhoud van het onderwijs van de toekomst Leraar Schoolleider Bestuurder Doe mee en praat mee! Antwoord of reactie op deze vraag? Dé landelijke dialoog over ons onderwijs en de toekomst.

Nadere informatie

BELEIDSPLAN SOCIAAL EMOTIONELE ONTWIKKELING EN SOCIALE VEILIGHEID

BELEIDSPLAN SOCIAAL EMOTIONELE ONTWIKKELING EN SOCIALE VEILIGHEID BELEIDSPLAN SOCIAAL EMOTIONELE ONTWIKKELING EN SOCIALE VEILIGHEID VAN ZELFREDZAAMHEID TOT SOCIALE VAARDIGHEDEN B e l e i d s p l a n S E O e n S V D e B l o e i e n d e B e t u w e Pagina 1 Voorwoord Voor

Nadere informatie

Onderwijsinspectie. Opbrengstgericht werken! Socialiseringsfunctie scholen Sociale cohesie en burgerschap

Onderwijsinspectie. Opbrengstgericht werken! Socialiseringsfunctie scholen Sociale cohesie en burgerschap Staat van het Nederlandse onderwijs WERKEN MET GROEPSPLAN GEDRAG Dr. Kees van Overveld @kvoverveld Beleid OCW Terug naar de kern: taal en rekenen Opbrengstgericht werken Excellentie Passend onderwijs (Pesten)

Nadere informatie

1. Leergebiedoverstijgende kerndoelen voor het vso

1. Leergebiedoverstijgende kerndoelen voor het vso 1. Leergebiedoverstijgende kerndoelen voor het vso 1.1 Karakteristiek De leergebiedoverstijgende kerndoelen in het voortgezet speciaal onderwijs richten zich op het functioneren van jongeren op de gebieden

Nadere informatie

Onderwijskundige doelen

Onderwijskundige doelen Onderwijskundige doelen Het materiaal van Dit Ben Ik in Brussel beoogt vooral het positief omgaan met diversiteit. Daarom is het ook logisch dat heel wat doelen van het Gelijke Onderwijskansenbeleid aan

Nadere informatie

Regionaal verslag. Landelijk debat Ons Onderwijs Den Haag, 28 mei 2015

Regionaal verslag. Landelijk debat Ons Onderwijs Den Haag, 28 mei 2015 Regionaal verslag Landelijk debat Ons Onderwijs 2032 Den Haag, 28 mei 2015 1. Een korte impressie van de dialoog De debatavond in Den Haag bij het HCO is bezocht door circa 35 deelnemers. Van de aanwezige

Nadere informatie

Wie ben ik? Les 1. Doelgroep: Jongeren

Wie ben ik? Les 1. Doelgroep: Jongeren Wie ben ik? Een pakket van 10 workshops i.v.m. het ontwikkelen van de sociale en emotionele vaardigheden voor jongeren van 11-14 jaar, in de strijd tegen pesten op school. Vraag Welke emoties kunnen we

Nadere informatie

Missie van de Oosteinder: Het verzorgen van primair onderwijs in Aalsmeer Oost vanuit een integratieve aanpak en katholieke geloofsovertuiging.

Missie van de Oosteinder: Het verzorgen van primair onderwijs in Aalsmeer Oost vanuit een integratieve aanpak en katholieke geloofsovertuiging. Missie van de Oosteinder: Het verzorgen van primair onderwijs in Aalsmeer Oost vanuit een integratieve aanpak en katholieke geloofsovertuiging. Wij zijn een katholieke school en daarom vinden het belangrijk

Nadere informatie

Vivian Broughton. Stilstaan bij trauma. Een heldere uiteenzetting over het ontstaan van trauma en de traumaverwerkingsmethode van Franz Ruppert

Vivian Broughton. Stilstaan bij trauma. Een heldere uiteenzetting over het ontstaan van trauma en de traumaverwerkingsmethode van Franz Ruppert Vivian Broughton Stilstaan bij trauma Een heldere uiteenzetting over het ontstaan van trauma en de traumaverwerkingsmethode van Franz Ruppert Inhoud Voorwoord bij de herziene editie 7 Welkom! 9 Waarom

Nadere informatie

In de les praten over relaties en seksualiteit. Hoe maak je het makkelijk en leuk!

In de les praten over relaties en seksualiteit. Hoe maak je het makkelijk en leuk! In de les praten over relaties en seksualiteit Hoe maak je het makkelijk en leuk! Hoe kunt u leerlingen ondersteunen en leert u hen verantwoorde keuzes te maken op het gebied van relaties en seksualiteit?

Nadere informatie

Actief burgerschap. Sint Gerardusschool Splitting 145 7826 ET Emmen Tel: 0591-622465 gerardusschool@skod.nl

Actief burgerschap. Sint Gerardusschool Splitting 145 7826 ET Emmen Tel: 0591-622465 gerardusschool@skod.nl 2013 Actief burgerschap 0 Sint Gerardusschool Splitting 145 7826 ET Emmen Tel: 0591-622465 gerardusschool@skod.nl Inhoudsopgave Pagina Inleiding 2 Hoofdstuk 1 : 3 Hoofdstuk 2 : : een doel en een middel

Nadere informatie

Ouderbijeenkomst Week van de Lentekriebels

Ouderbijeenkomst Week van de Lentekriebels Ouderbijeenkomst Week van de Lentekriebels Relationele en seksuele opvoeding op school en thuis Naam Christel van Helvoirt GGD Hart voor Brabant Waar denken jullie aan bij seksualiteit? Gevoelens Veiligheid

Nadere informatie

DE 12 VAN DOK12. Dit ben ik

DE 12 VAN DOK12. Dit ben ik Dit ben ik Op DOK12 verwerf ik kennis, vaardigheden en ontwikkel ik mij als persoon. Ik krijg ruimte om mijzelf goed te leren kennen, te zijn wie ik ben en mijn talenten te ontwikkelen. Ook leer ik oog

Nadere informatie

PROCESDOEL 1 VRIJ EN ZELFSTANDIG LEREN DENKEN EN HANDELEN

PROCESDOEL 1 VRIJ EN ZELFSTANDIG LEREN DENKEN EN HANDELEN PROCESDOEL 1 VRIJ EN ZELFSTANDIG LEREN DENKEN EN HANDELEN Bijzondere procesdoelen 1.1. Groei naar volwassenheid 1.2. Zelfstandig denken 1.3. Zelfstandig handelen 1.4. Postconventionele instelling 1.1 Groei

Nadere informatie

SOCIALE EN BURGERSCHAPSCOMPETENTIE

SOCIALE EN BURGERSCHAPSCOMPETENTIE Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel SOCIALE EN BURGERSCHAPSCOMPETENTIE Algemene vorming op het einde van de derde graad secundair onderwijs Voor de sociale

Nadere informatie

De Onderwijsraad heeft in deze zes kerndoelen geformuleerd waar het primair onderwijs aan moet voldoen inzake Actief Burgerschap:

De Onderwijsraad heeft in deze zes kerndoelen geformuleerd waar het primair onderwijs aan moet voldoen inzake Actief Burgerschap: Actief Burgerschap Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Actief Burgerschap: een nadere kennismaking 3 3. Actief Burgerschap: een doel en een middel 4 4. Actief Burgerschap: Hoe leren we dit aan? 5 5. Actief

Nadere informatie

Methodieken en werkvormen Module 4: Leeftijdseigen kenmerken - Matrix ontwikkelgebieden

Methodieken en werkvormen Module 4: Leeftijdseigen kenmerken - Matrix ontwikkelgebieden Methodieken en werkvormen Module 4: Leeftijdseigen kenmerken - Matrix ontwikkelgebieden Maker: Trainersteam Regio Rondom de IJssel Functie: Trainer Regio Rondom de IJssel Datum van productie: 20 februari

Nadere informatie

Doelstellingen van PAD

Doelstellingen van PAD Beste ouders, We kozen er samen voor om voor onze school een aantal afspraken te maken rond weerbaarheid. Aan de hand van 5 pictogrammen willen we de sociaal-emotionele ontwikkeling van onze leerlingen

Nadere informatie

De pedagogische kwaliteit van SWPBS. Monique Nelen, PBS coach

De pedagogische kwaliteit van SWPBS. Monique Nelen, PBS coach De pedagogische kwaliteit van SWPBS. Monique Nelen, PBS coach Programma Even voorstellen SWPBS als methodiek Het pedagogische doel van onderwijs Pedagogische Kwaliteit SWPBS met pedagogische kwaliteit

Nadere informatie

Welkom op de ouderavond!

Welkom op de ouderavond! Welkom op de ouderavond! ROTS & WATER Heiloo, 20 januari 2016 Mary van Doorn Rots en Water trainer HVO-leerkracht obs Meander Programma Rots & Water 20.10 20.30 Opening: Wie ben ik? Wat doe ik? 20.10 20.30

Nadere informatie

Pedagogische Begeleidingsdienst Basisonderwijs GO! wereldoriëntatie

Pedagogische Begeleidingsdienst Basisonderwijs GO! wereldoriëntatie & Pedagogische Begeleidingsdienst Basisonderwijs GO! wereldoriëntatie E HO DIT T RK AL E W ITA? G I D IER H CA mens & maatschappij specifieke visie van leerlijn naar methodiek van methodiek naar leerlijn

Nadere informatie

Studenten lerarenopleiding. In gesprek over de inhoud van het onderwijs

Studenten lerarenopleiding. In gesprek over de inhoud van het onderwijs Studenten lerarenopleiding In gesprek over de inhoud van het onderwijs 1 Algemeen Doe mee en praat mee! Antwoord of reactie op deze vraag? Dé landelijke dialoog over ons onderwijs en de toekomst. Deel

Nadere informatie

Nieuwsbrief De Vreedzame School

Nieuwsbrief De Vreedzame School Nieuwsbrief De Vreedzame School Algemeen Onze school werkt met het programma van de Vreedzame School. Dit programma wil een bijdrage leveren aan een positief sociaal klimaat en de vorming van actieve en

Nadere informatie

De doelen van de kanjertraining:

De doelen van de kanjertraining: Wat is kanjertraining: De kanjertraining is meer dan alleen een (anti) pestmethode. De kanjertraining richt zich op de sociale-emotionele ontwikkeling van kinderen. Door verhalen en oefeningen in de les

Nadere informatie

Inhoud Inleiding Een nieuw beroep, een nieuwe opleiding Een nieuwe start bouwt voort op het voorgaande Relaties aangaan Omgaan met gevoelens

Inhoud Inleiding Een nieuw beroep, een nieuwe opleiding Een nieuwe start bouwt voort op het voorgaande Relaties aangaan Omgaan met gevoelens Inhoud Inleiding 9 1 Een nieuw beroep, een nieuwe opleiding 11 1.1 Het beroep Social Work 11 1.2 Beelden over leren mentale modellen 15 1.3 Competentiegericht leren 16 1.4 Een open leerhouding 17 1.5 Leren

Nadere informatie

Inhoud. Aristoteles. Quotes over emotionele intelligentie. Rianne van de Ven Coaching & Consulting 1

Inhoud. Aristoteles. Quotes over emotionele intelligentie. Rianne van de Ven Coaching & Consulting 1 Hoogbegaafdheid en Emotionele Intelligentie WUR 23-04-2018 Inhoud Wat is emotionele intelligentie? Relatie met IQ Waarom speciaal voor HB? Het EQi-2.0 model De vaardigheden www.riannevdven.nl Quotes over

Nadere informatie

Deel 1: Wat is mindset? 7. Deel 2: Met vallen en opstaan 25. Deel 3: Gerichte inzet 43. Deel 5: Metacognitieve vaardigheden 79

Deel 1: Wat is mindset? 7. Deel 2: Met vallen en opstaan 25. Deel 3: Gerichte inzet 43. Deel 5: Metacognitieve vaardigheden 79 Inhoud Pagina Deel 1: 7 Deel 2: Met vallen en opstaan 25 Deel 3: Gerichte inzet 43 Deel 4: Feedback: beter dan compliment en beloning 59 Deel 5: Metacognitieve vaardigheden 79 Deel 6: Let op je taalgebruik

Nadere informatie

Sociaal-emotionele ontwikkeling

Sociaal-emotionele ontwikkeling Het thema richt zich op het dynamische proces waarmee kinderen en jongeren de fundamentele levensvaardigheden verwerven die hen helpen bij het ontwikkelen van een persoonlijke identiteit, het opbouwen

Nadere informatie

Visie (Pedagogisch werkplan)

Visie (Pedagogisch werkplan) Visie (Pedagogisch werkplan) Gastouderopvang De Krummeltjes stelt zich tot doel om een omgeving te bieden waarin kinderen kunnen opgroeien tot zelfstandige en evenwichtige mensen met respect voor anderen

Nadere informatie

UITWERKING KOERS BEST ONDERWIJS

UITWERKING KOERS BEST ONDERWIJS 0 6 UITWERKING KOERS BEST ONDERWIJS Krijgt het kind wat het nodig heeft? leerkracht Koester de nieuwsgierigheid van het kind, geef het kind regie en plan samen de leerdoelen. Koers Best Onderwijs 2016-2020

Nadere informatie

Autisme en vriendschap

Autisme en vriendschap 1 Opbouw workshop Autisme en vriendschap Inloop Welkom door Nel Hofman Autisme en Vriendschap Dilemma s Vragen? Sandra Kint GZ psycholoog Yulius Autisme Gabrine Jagersma Orthopedagoog en onderzoeker Yulius/Erasmus

Nadere informatie

VELON conferentie 8 maart 2010 Ontwikkeling: Els Schellekens (Bureau ELS) Onderzoek: Dorian de Haan Marije de Hoogd

VELON conferentie 8 maart 2010 Ontwikkeling: Els Schellekens (Bureau ELS) Onderzoek: Dorian de Haan Marije de Hoogd VELON conferentie 8 maart 2010 Ontwikkeling: Els Schellekens (Bureau ELS) Onderzoek: Dorian de Haan Marije de Hoogd Subsidie: Bernard van Leer Foundation Inhoud presentatie Onze Klas Mijn Wereld Ontwikkeling:

Nadere informatie

Ouderbijeenkomst Basisschool Eerschot Week van de Lentekriebels

Ouderbijeenkomst Basisschool Eerschot Week van de Lentekriebels Ouderbijeenkomst Basisschool Eerschot Week van de Lentekriebels Relationele en seksuele opvoeding op school en thuis Christel van Helvoirt medewerker Gezondheidsbevordering GGD Hart voor Brabant Bovenbouw:

Nadere informatie

Nieuwsbrief IKC Achterberg September 2018

Nieuwsbrief IKC Achterberg September 2018 Allemaal een fij n Nieuwsbrief IKC Achterberg September 2018 Inhoud nieuwsbrief Parro agenda Kwink sociaal emotioneel leren Gym en vakantie rooster Stichting leergeld activiteiten commissie Kinderboekenfestival

Nadere informatie

Lieke Drukker Ninja van der Honing september 2012

Lieke Drukker Ninja van der Honing september 2012 Lieke Drukker Ninja van der Honing september 2012 Wij Jullie Afstemmen verhaal op jullie vragen Iedereen stopt tijd en vooral energie in het stimuleren van de sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen.

Nadere informatie

Stress & Burn Out. ubeon Academy

Stress & Burn Out. ubeon Academy Stress & Burn Out ubeon Academy Programma Stress & Burn Out, twee thema s die tot voor kort taboe waren in vele werkomgevingen, vragen vandaag de dag extra aandacht. Naast opleidingen gericht op individuele

Nadere informatie

Begrippenkader Studieloopbaanbegeleiding en Reflectie

Begrippenkader Studieloopbaanbegeleiding en Reflectie Begrippenkader Studieloopbaanbegeleiding en Reflectie Kariene Mittendorff, lectoraat Innovatief en Effectief Onderwijs Studieloopbaanbegeleiding Binnen scholen wordt op verschillende manieren gewerkt aan

Nadere informatie

Obs de Bouwsteen. Notitie actief burgerschap en sociale integratie OBS DE BOUWSTEEN. actief burgerschap en sociale integratie

Obs de Bouwsteen. Notitie actief burgerschap en sociale integratie OBS DE BOUWSTEEN. actief burgerschap en sociale integratie Obs de Bouwsteen Notitie actief burgerschap en sociale integratie OBS DE BOUWSTEEN 1. Wat is actief burgerschap? Actief burgerschap is: de bereidheid en het vermogen om deel uit te kunnen maken van een

Nadere informatie

Collectief aanbod Jeugd Houten

Collectief aanbod Jeugd Houten Collectief aanbod Jeugd Houten Groepsmaatschappelijk werk Santé Partners in Houten 2018-2019 1 Inhoud Blz. Training Sterk staan 9-12.... 3 Zomertraining Plezier op School (aankomende brugklassers). 4 Assertiviteitstraining

Nadere informatie

cbs De Rank Sociaal emotionele ontwikkeling Gouden weken Doelen schooljaar

cbs De Rank Sociaal emotionele ontwikkeling Gouden weken Doelen schooljaar Sociaal emotionele ontwikkeling cbs De Rank Gouden weken Doelen schooljaar 1. De leerlingen kennen de gedragsverwachtingen aan het einde van de gouden weken periode 2. De leerlingen kennen het stopteken

Nadere informatie

Week van de Lentekriebels

Week van de Lentekriebels Ouderbijeenkomst Week van de Lentekriebels Relationele en seksuele opvoeding, op school en thuis Anja Sijbranda GGD Hart voor Brabant Programma Waarom relationele en seksuele vorming? Wat doet school?

Nadere informatie

J.H. Donnerschool Locatie Hilversum

J.H. Donnerschool Locatie Hilversum J.H. Donnerschool Locatie Hilversum Week 40 Vrijdag 2 oktober 2009 NIEUWSBRIEF Berichten van: Ineke Groep Goud Groep Oranje Groep Rood Belangrijke data: Dinsdag 13 oktober Kijkavond van 18.30 uur tot 20.00

Nadere informatie

Gezondheidsbeleid: visie van onze school

Gezondheidsbeleid: visie van onze school Gezondheidsbeleid: visie van onze school Wij stellen ons tot doel onze leerlingen de nodige kennis, inzichten, vaardigheden en attitudes bij te brengen voor een gezonde leefstijl met respect voor zichtzelf

Nadere informatie

Openbaar en betekenisvol: wij dagen de 21 e eeuw uit!

Openbaar en betekenisvol: wij dagen de 21 e eeuw uit! Openbaar en betekenisvol: wij dagen de 21 e eeuw uit! zelfbewust eigentijds ambities kritisch ondersteuning open uitdaging ruimdenkend samen ondernemend betrokken oog voor de wereld vrijheid creatief daadkracht

Nadere informatie

NIEUWE METHODES 3 SEPTEMBER

NIEUWE METHODES 3 SEPTEMBER NIEUWE METHODES 3 SEPTEMBER HET NATIONAAL MEDIAPASPOORT Kinderen zijn steeds jonger online via (spel)computers, tablets of zelfs mobiele telefoons. Het wordt steeds moeilijker om te weten wat zij online

Nadere informatie

Ouderavond De Vreedzame School

Ouderavond De Vreedzame School Ouderavond De Vreedzame School www.onderwijsmaakjesamen.nl 1 www.onderwijsmaakjesamen.nl 2 Agenda Binnenkomer De vreedzame school Voorbeelden uit blokken Zelf ervaren in de klas Afsluiter www.onderwijsmaakjesamen.nl

Nadere informatie

Identiteitsdocument van Jenaplanschool de Sterrenwachter

Identiteitsdocument van Jenaplanschool de Sterrenwachter Identiteitsdocument van Jenaplanschool de Sterrenwachter Onze ideologie We zien iedereen als uniek en waardevol. Ieder kind heeft talenten en samen gaan we die ontdekken en ontwikkelen. Hierdoor kunnen

Nadere informatie

Thema's per klas die aangeboden worden in de methode:

Thema's per klas die aangeboden worden in de methode: Thema's per klas die aangeboden worden in de methode: Groep 1-2 Hierbij zijn de kinderen bezig met specifieke lichaamskenmerken van zichzelf en van anderen. Ook gaan ze op zoek naar onderlinge overeenkomsten.

Nadere informatie

VISIE. Met opvoeden en onderwijzen beogen leerkrachten de harmonische ontplooiing van de totale persoon.

VISIE. Met opvoeden en onderwijzen beogen leerkrachten de harmonische ontplooiing van de totale persoon. Met opvoeden en onderwijzen beogen leerkrachten de harmonische ontplooiing van de totale persoon. OPVOEDEN en LEREN is gebaseerd op een draagvlak van STEUNEN, STUREN EN STIMULEREN: Om binnen de grenzen

Nadere informatie

Pedagogisch beleidsplan

Pedagogisch beleidsplan Pedagogisch beleidsplan Pedagogisch beleid van Kappio (locaties Seppelin en Gastouderbureau) Voor u ligt het pedagogisch beleid van Kappio (locaties Seppelin en Gastouderbureau). Hierin wordt beschreven

Nadere informatie

Workshop: Aandacht voor de mantelzorger

Workshop: Aandacht voor de mantelzorger Workshop: Aandacht voor de mantelzorger Dr. Maud Graff, Radboudumc afdeling revalidatie & IQ healthcare, Senioronderzoeker & docent EDOMAH Gera Lambrechts, docent EDOMAH en praktijkhouder 1 e lijns praktijk

Nadere informatie

Pedagogisch beleidsplan. Goed toegerust op ontdekkingsreis

Pedagogisch beleidsplan. Goed toegerust op ontdekkingsreis Pedagogisch beleidsplan Goed toegerust op ontdekkingsreis Inhoudsopgave Inleiding Welkom! 5 Colofon Uitgangspunten Met alle respect 9 Tekst Vlietkinderen Allemaal anders 11 Op weg naar een zelfstandig

Nadere informatie

REFLECTEREN OP MULTICULTURALITEIT (60 MIN)

REFLECTEREN OP MULTICULTURALITEIT (60 MIN) 1 REFLECTEREN OP MULTICULTURALITEIT (60 MIN) INVULLING DEELSESSIE 11.45 12.45 Deelsessie ronde B programma II 15.00 16.00 Deelsessies ronde B programma I Kennismaking Projectuitleg Situaties opdracht Discussie

Nadere informatie

Competenties van leerkrachten in scholen met een katholiek geïnspireerd opvoedingsproject

Competenties van leerkrachten in scholen met een katholiek geïnspireerd opvoedingsproject Competenties van leerkrachten in scholen met een katholiek geïnspireerd opvoedingsproject Deze lijst is het onderzoekresultaat van een PWO-traject binnen de lerarenopleidingen van de KAHO Sint-Lieven,

Nadere informatie

Wij medewerkers & wij leerlingen van Stad & Esch maken samen de plek waar ontdekken en leren als vanzelf gaat. Welkom 21e eeuw.

Wij medewerkers & wij leerlingen van Stad & Esch maken samen de plek waar ontdekken en leren als vanzelf gaat. Welkom 21e eeuw. onderwijs Wij medewerkers & wij leerlingen van Stad & Esch maken samen de plek waar ontdekken en leren als vanzelf gaat. Welkom 21e eeuw. April 2012 2 Stad & Esch bereidt leerlingen optimaal voor op de

Nadere informatie

De rol van de coach in de ontwikkeling van prestatiegedrag

De rol van de coach in de ontwikkeling van prestatiegedrag De rol van de coach in de van prestatiegedrag Paul Wylleman Prestatiemanager Prestatiegedrag NOC*NSF Nlcoach Congres Sportpsychologie en het totale mensprincipe Prestatiegedrag Vereisten sport Psychologische

Nadere informatie

Brief voor ouder over thema 1

Brief voor ouder over thema 1 Brief voor ouder over thema 1 Steeds meer scholen besteden aandacht aan sociaal-emotionele vaardigheden en gezondheidsvaardigheden. Niet alleen om probleemgedrag te bestrijden en om ongewenst gedrag te

Nadere informatie

Leerdoelen Spraaktaal Kids

Leerdoelen Spraaktaal Kids Leerdoelen Spraaktaal Kids Ik ben ik! kent het onderscheid tussen voor- en achternaam, roepnaam en troetelnaam kan benoemen wanneer en waar hij/zij geboren is kan aan iemand die niet kan zien uitleggen

Nadere informatie

1 Het sociale ontwikkelingstraject

1 Het sociale ontwikkelingstraject 1 Het sociale ontwikkelingstraject Tijdens de schoolleeftijd valt de nadruk sterk op de cognitieve ontwikkeling. De sociale ontwikkeling is in die periode echter minstens zo belangrijk. Goed leren lezen,

Nadere informatie

Les over gevoelige thema s VVOB 14 november 2017

Les over gevoelige thema s VVOB 14 november 2017 Les over gevoelige thema s VVOB 14 november 2017 Democratische Dialoog Een dienst aan de samenleving 1. GEDAAN MET PRATEN? Vaststelling oktober 2014 Koning Boudewijnstichting België: Verschillen in levensbeschouwing

Nadere informatie

Geestig Omgaan met (ongewenst) gedrag van kinderen in groep

Geestig Omgaan met (ongewenst) gedrag van kinderen in groep Geestig 2017 Omgaan met (ongewenst) gedrag van kinderen in groep basisprincipes van het scheppen van een positief klimaat, het bieden van structuur en herstelgericht reageren op ongewenst gedrag YES I

Nadere informatie

GIDS VOOR OUDERS. Zippy s Vrienden. Sociaal-emotioneel leren

GIDS VOOR OUDERS. Zippy s Vrienden. Sociaal-emotioneel leren GIDS VOOR OUDERS Zippy s Vrienden Sociaal-emotioneel leren PARTNERSHIP FOR Good mental health for children - for life www.zippysvrienden.nl Op onze website vindt u uitgebreide informatie over het Zippy

Nadere informatie

Mogelijkheden in de (non-) verbale communicatie

Mogelijkheden in de (non-) verbale communicatie Mogelijkheden in de (non-) verbale communicatie Non verbaal werken in de AZC s Inleiding In toenemende mate krijgen we in de AZC s te maken met nieuwkomers. Bewoners die onze taal niet spreken en wij,

Nadere informatie

Kinderen van de Heerdstee

Kinderen van de Heerdstee 25 september 2014 Kinderen van de Heerdstee Het schooljaar is al weer 6 weken oud, zo snel gaat de tijd. Zoals altijd wordt er op onze school veel aandacht besteed aan kinderkunst en het is dan ook elke

Nadere informatie

How2talk2kids. workshop. Malta. Juni 2007. Wouter Verboon

How2talk2kids. workshop. Malta. Juni 2007. Wouter Verboon How2talk2kids workshop Malta Juni 2007 Wouter Verboon How2talk2kids Achtergrond Introductie in Nederland Workshop Herkenbaar? Valt wel mee, het is maar een schrammetje Is je beker weer omgevallen! Ik word

Nadere informatie

Zelfbewustzijn: een introductie. Haal het beste uit je werk Haal het beste uit je leven.

Zelfbewustzijn: een introductie. Haal het beste uit je werk Haal het beste uit je leven. Zelfbewustzijn: een introductie Haal het beste uit je werk Haal het beste uit je leven www.themyersbriggs.com Maak je leven beter Denk je dat je meer van je tijd zou kunnen genieten? Gebruik jij je sterke

Nadere informatie

Leerlijn Omgaan met ongewenst gedrag. Workshop 3: Gedragsstoornissen & aanpakken volgens oa Gordonmethode

Leerlijn Omgaan met ongewenst gedrag. Workshop 3: Gedragsstoornissen & aanpakken volgens oa Gordonmethode Leerlijn Omgaan met ongewenst gedrag Workshop 3: Gedragsstoornissen & aanpakken volgens o.a. Gordonmethode 28 januari 2015 13.30 16.00 uur Berber Klein Liesbeth van Well Leerlijn Omgaan met ongewenst gedrag

Nadere informatie

Kadernotitie Platform #Onderwijs 2032 SLO, versie 13 januari 2015

Kadernotitie Platform #Onderwijs 2032 SLO, versie 13 januari 2015 Kadernotitie Platform #Onderwijs 2032 SLO, versie 13 januari 2015 Doel en beoogde opbrengst van de dialoog De opdracht van het platform is te komen tot een integrale, maatschappelijk breed gedragen en

Nadere informatie

Probleemgedrag begrijpen en preventief aanpakken

Probleemgedrag begrijpen en preventief aanpakken Probleemgedrag begrijpen en preventief aanpakken Albert Janssens 12.12.2011 Kinderen die probleemgedrag stellen, raken ons in ons werk en in onze persoon. In ons werk: Gevoel van te weinig aandacht voor

Nadere informatie

Tussendoelen sociaal - emotionele ontwikkeling - Relatie met andere kinderen

Tussendoelen sociaal - emotionele ontwikkeling - Relatie met andere kinderen Tussendoelen sociaal - emotionele ontwikkeling - Relatie met andere kinderen 1. Kijkt veel naar andere kinderen. 1. Kan speelgoed met andere kinderen 1. Zoekt contact met andere kinderen 1. Kan een emotionele

Nadere informatie

PAD informatie voor ouders

PAD informatie voor ouders PAD informatie voor ouders De Kiem Roelofarendsveen, januari 2015 Beste ouders/verzorgers, Hierbij willen we u graag informeren over het PAD leerplan, dat bij ons op de Kiem gebruikt wordt om het sociaal

Nadere informatie

Bijlage 20 Zelfassessment adequaat samenwerken met ouders

Bijlage 20 Zelfassessment adequaat samenwerken met ouders Bijlage 20 Zelfassessment adequaat samenwerken met ouders Deze bijlage hoort bij hoofdstuk 4.9 en 4.11. Dit zelfassessment is ontwikkeld door Barbara de Boer, adviseur bij CPS. Zij maakte daarbij gebruik

Nadere informatie

Superdiversiteit: wat betekent het voor school, peuter- en kindercentrum?

Superdiversiteit: wat betekent het voor school, peuter- en kindercentrum? Superdiversiteit: wat betekent het voor school, peuter- en kindercentrum? Rondom Het Jonge Kind Utrecht, 22 November 2018 Anke van Keulen, Bureau MUTANT 1 Superdiversiteit Groeiende diversiteit tussen

Nadere informatie

Meld u aan via Burgerzaken On the move

Meld u aan via   Burgerzaken On the move Meld u aan via www.bestuursacademie.nl Burgerzaken On the move Burgerzaken is volop in beweging. Burgers worden steeds mondiger, digitale dienstverlening neemt toe en steeds meer taken worden door automatisering

Nadere informatie

DE PERFECTE MATCH EEN NIEUWE KIJK OP HET VINDEN EN HERKENNEN VAN TALENT

DE PERFECTE MATCH EEN NIEUWE KIJK OP HET VINDEN EN HERKENNEN VAN TALENT DE PERFECTE MATCH EEN NIEUWE KIJK OP HET VINDEN EN HERKENNEN VAN TALENT WELKOM PROGRAMMA Welkom Introductie ORMIT Aan de slag! - Myrte Ferwerda - Ingrid van Tienen - Alla Liberova Deel 1: Je kan pas iets

Nadere informatie

Oefenvragen Management Assistent B - Persoonlijk Management. 1. Welke stelling is juist?

Oefenvragen Management Assistent B - Persoonlijk Management. 1. Welke stelling is juist? Oefenvragen Management Assistent B - Persoonlijk Management 1. Welke stelling is juist? 1. Drijfveren vertellen ons iets over hoe we de dingen doen, de wijze waarop wij reageren op anderen en hoe anderen

Nadere informatie

BURN-OUT: WAAR LEG JIJ STENEN IN DE KOLKENDE STROOM VAN GEVOELENS EN GEDACHTEN?

BURN-OUT: WAAR LEG JIJ STENEN IN DE KOLKENDE STROOM VAN GEVOELENS EN GEDACHTEN? BURN-OUT: WAAR LEG JIJ STENEN IN DE KOLKENDE STROOM VAN GEVOELENS EN GEDACHTEN? INHOUDSTAFEL Zelfzorg wat doen we al? Draagkracht Burn-out Zelfzorg wat kan je eventueel nog doen? 2 ZELFZORG WAT DOEN WE

Nadere informatie

Nieuwsbrief November 2014 Jaargang: 2014-2015

Nieuwsbrief November 2014 Jaargang: 2014-2015 Nieuwsbrief November 2014 Jaargang: 2014-2015 Nieuwe leerlingen op onze school Senne van Oene is onze nieuwe leerling in groep 1a. Welkom Senne, een hele fijne tijd bij ons op school toegewenst! Belangrijke

Nadere informatie

Naar de middelbare school; Puberteit, ieder kind komt er een keer doorheen, ook met een NAH

Naar de middelbare school; Puberteit, ieder kind komt er een keer doorheen, ook met een NAH Cluster B Naar de middelbare school; Puberteit, ieder kind komt er een keer doorheen, ook met een NAH René Steinmann Pubertijd: Van de basisschool naar het voortgezet onderwijs Eindelijk naar de middelbare

Nadere informatie

Koffieochtend 20 oktober 2016 OPVOEDING IN DE FAMILIE

Koffieochtend 20 oktober 2016 OPVOEDING IN DE FAMILIE Koffieochtend 20 oktober 2016 OPVOEDING IN DE FAMILIE Voorstelronde Mesut Cifci, onderwijsondersteuner/oudercontactpersoon Welke ouders zijn er vandaag aanwezig? Samen met en van elkaar leren! Het belang

Nadere informatie

Weerbaarheid en zelfsturing voor particulieren. Bouwen aan zelfvertrouwen. Jeugd

Weerbaarheid en zelfsturing voor particulieren. Bouwen aan zelfvertrouwen. Jeugd Weerbaarheid en zelfsturing voor particulieren Bouwen aan zelfvertrouwen Jeugd 1. Weerbaarheidstrainingen voor kinderen Heeft uw kind moeite met voor zichzelf op te komen? Of is uw kind wellicht te weerbaar?

Nadere informatie

TSI TriMetrix. Victor Voorbeeld. 23 Persoonlijke Talenten

TSI TriMetrix. Victor Voorbeeld. 23 Persoonlijke Talenten TSI TriMetrix 23 Persoonlijke Talenten Licentiehouder: Laan van Vlaanderen 323 1066 WB Amsterdam INTRODUCTIE Onderzoek heeft uitgewezen dat er een directe relatie bestaat tussen de mate waarin iemand voldoening

Nadere informatie

IK EN IK EN DE ANDER.

IK EN IK EN DE ANDER. Hierbij nodigen wij jullie uit voor de workshop IK EN IK EN DE ANDER. Gebaseerd op de principes en uitgangspunten van Rots&Water. Als pleegouder wordt er door de pleegkinderen een groot beroep gedaan op

Nadere informatie

Pedagogisch beleid. buitenschoolse opvang. Niets uit deze uitgave mag worden gekopieerd en/-of verspreid zonder. maatwerk kinderopvang voor elk gezin

Pedagogisch beleid. buitenschoolse opvang. Niets uit deze uitgave mag worden gekopieerd en/-of verspreid zonder. maatwerk kinderopvang voor elk gezin Pedagogisch beleid buitenschoolse opvang maatwerk kinderopvang voor elk gezin Pedagogisch beleidsplan 1.1 Visie 1.2 Missie 1.3 Uitgangspunten 1.4 Pedagogische doelen 1.4.1. Emotionele en lichamelijke veiligheid

Nadere informatie

Nieuwsbrief nr.1 2 september 2019

Nieuwsbrief nr.1 2 september 2019 Nieuwsbrief nr.1 2 september 2019 Agenda 2 sept Eerste schooldag: opening op het schoolplein 3 sept Luizencontroleweek 3 sept 1 e OR overleg om 20.00 uur 9 sept Rondleiding voor toekomstige ouders om 9.00

Nadere informatie

Maatschappelijke vorming

Maatschappelijke vorming toelichting Hoe kan de school de leerling helpen om zich te ontwikkelen tot een actieve, verantwoordelijke en sociale burger? Een belangrijke taak van de school is om leerlingen voor te bereiden op hun

Nadere informatie