Softdrugsmonitor Westelijke Mijnstreek Een nulmeting

Transcriptie

1 Softdrugsmonitor Westelijke Mijnstreek Een nulmeting LokaleZaken Jongepier Onderzoek en Advies

2 Softdrugsmonitor Westelijke Mijnstreek Een nulmeting Juli

3 Colofon Dit onderzoek is uitgevoerd door dr. E.J. van der Torre, mr. T. Jongepier MSc en J. van Valkenhoef MSc, m.m.v. Th. Copper, A. Akgül en GJ. Marijnissen. Het is uitgevoerd in opdracht van de gemeente SittardGeleen, in afstemming met de gemeenten Stein, Beek en Schinnen. Er is bij dit project samengewerkt door LokaleZaken en Jongepier Onderzoek en Advies. Correspondentie over dit onderzoek, bijvoorbeeld voor het opvragen van een hard copy, is mogelijk door Edward van der Torre of Titia Jongepier een te sturen. Zie voor bedrijfsinformatie over LokaleZaken. 2

4 Inhoudsopgave 1. Onderzoeksvragen 4 2. Politieregistraties Belangrijke bevindingen Politieregistraties: een korte toelichting De Westelijke Mijnstreek: in cijfers SittardGeleen Wijken in SittardGeleen Coffeeshopbezoek Belangrijke bevindingen Tellingen in mei 2011 en oktober Straatinformatie: Sittard Belangrijke bevindingen Rondom de coffeeshops: enquêtes in oktober Veldwerk in mei Overhovenerstraat en omgeving Omgeving kruising Hemelsley en Tuddernderweg Stadspark en omgeving Overige drugslocaties in Sittard en Born Straatinformatie: Geleen Belangrijke bevindingen Rondom de coffeeshops: enquêtes in oktober Veldwerk in mei Winkelcentrum Zuidhof en omgeving Stokroosstraat en omgeving Burgemeester Damenpark en omgeving Overige drugslocaties in Geleen SBSgemeenten: cijfers, gesprekken en observaties Belangrijke bevindingen Bevindingen Met het oog op de (middel)lange termijn 34 Bijlage 1 Verantwoording (36) Bijlage 2 Over de politieregistraties (43) 3

5 1. Onderzoeksvragen Op 1 juni 2016 wordt de actieve handhaving van het Icriterium ter hand genomen in SittardGeleen. Dit betekent dat alleen personen die in Nederland wonen softdrugs mog en kopen in de vier coffeeshops in SittardGeleen. Dit staat niet op zichzelf. Het is belangrijk dat per 1 juni 2016 tevens het politieoptreden tegen zichtbare illegale (soft)drugshandel zal worden aangescherpt. Ook zullen toezichthouders van de gemeente worden ingezet op locaties met drugsoverlast en criminaliteit. De beleidsmaatregelen zijn een tweeeenheid. Het Icriterium maakt het voor nietingezetenen onmogelijk om softdrugs te kopen in de coffeeshops in SittardGeleen. Het aangescherpte politieoptreden dient het vervolgens onaantrekkelijk te maken voor deze categorie om softdrugs te kopen op de illegale softdrugsmarkt in SittardGeleen en in de andere gemeenten (Stein, Beek en Schinnen) in de Westelijke Mijnstreek. Dit betekent dat het niet mogelijk is om het effect van het één (het Icriterium) te onderzoeken, zonder dat het ander (het aangescherpte politieoptreden) wordt bestudeerd. De gemeente SittardGeleen heeft in afstemming met de andere gemeenten in de Westelijke Mijnstreek (Stein, Beek en Schinnen) ons gevraagd om effectonderzoek te verrichten naar deze twee maatregelen. De onderzoeksvraag luidt dus: Wat zijn de effecten van het Icriterium en van het aangescherpte overheidsoptreden per 1 juni 2016 op de (ervaren) softdrugsoverlast en softdrugshandel in de Westelijke Mijnstreek? Deze studie is een nulmeting. Bij vervolgmetingen worden veranderingen in kaart gebracht. In deze studie zetten we op basis van de volgende onderzoeksvragen gegevens op een rij: Wat zeggen de politieregistraties van drugsoverlast en criminaliteit in de Westelijke Mijnstreek? In hoofdstuk 2 presenteren we deze gegevens. Wat is de frequentie van het coffeeshopbezoek in SittardGeleen? Zie hoofdstuk 3. Wat is volgens burgers en professionals de stand van zaken met betrekking tot (ervaren) softdrugsoverlast en softdrugshandel in Sittard? Bij de beantwoording van deze vraag baseren we ons op straatenquêtes op vier locaties; op observaties en straatgesprekken op deze en andere locaties; en op (groeps)interviews met burgers en professionals. Zie hoofdstuk 4. Wat is volgens burgers en professionals de stand van zaken met betrekking tot (ervaren) softdrugsoverlast en softdrugshandel in Geleen? Ook bij de beantwoording van deze vraag baseren we ons op straatenquêtes op vier locaties; op observaties en straatgesprekken op deze en andere locaties; en op (groeps)interviews met burgers en professionals. Zie hoofdstuk 5. Wat is volgens burgers en professionals de stand van zaken met betrekking tot (ervaren) softdrugsoverlast en softdrugshandel in Born, Obbicht, Stein, Beek en Schinnen? Om deze vraag te beantwoorden baseren we ons op observaties en straatgesprekken, en op (groeps )interviews met burgers en professionals. Zie hoofdstuk 6. De onderzoeksvragen worden beantwoord in de genoemde hoofdstukken, waarbij we in de eerste paragraaf steeds de belangrijke bevindingen op een rij zetten. Voor een verantwoording van onze onderzoeksactiviteiten verwijzen we naar de bijlage. We wijzen er op dat het in dit onderzoek lastig was en is (voor ons en voor respondenten) om op de illegale markt of onder gebruikers steeds (een 4

6 scherp) onderscheid te maken tussen harddrugs en softdrugs. We maken bij deze nulmeting gebruik van informatie die we hebben verzameld ten behoeve van de studie Coffeeshops in SittardGeleen. Een inventarisatie (veldwerk voornamelijk in oktober 2015), en van informatie die we hebben verzameld met veldwerk in de maanden april, mei en juni We combineren in deze studie kwantitatief onderzoek en etnografisch getint veldwerk. We namen enquêtes af van coffeeshopbezoekers en burgers, we telden coffeeshopbezoekers, we analyseerden politieregistraties, we voerden straatgesprekken met coffeeshopbezoekers en burgers, we verrichten observaties, we namen interviews af en we organiseerden bijeenkomsten of groepsinterviews. In totaal werkten 872 respondenten mee aan het onderzoek in oktober 2015 en 355 respondenten aan het onderzoek dat we in april, mei en juni 2016 uitvoerden. 2 Een samenvatting van dit rapport kunt u als volgt lezen: Lees hoofdstuk 1 (onderzoeksvragen). Lees in de hoofdstukken 2 tot en met 6 steeds de eerste paragraaf (belangrijke bevindingen). Lees hoofdstuk 7. 1 In delen van deze studie hebben we passages (soms letterlijk) overgenomen uit deze inventarisatie. 2 Straatgesprekken tijdens observaties niet meegerekend. 5

7 2. Politieregistraties Inleiding In dit hoofdstuk presenteren we de politieregistraties van drugscriminaliteit en drugsoverlast in de Westelijke Mijnstreek. We geven eerst een overzicht van belangrijke bevindingen (2.1). Vervolgens wordt een overzicht gegeven van de registraties in het hele gebied en in de gemeenten Sittard Geleen, Stein, Beek en Schinnen (2.2). Daarna wordt ingezoomd op (wijken van) SittardGeleen in paragraaf 2.3 en Belangrijke bevindingen 1. In 2015 komt het totaal aantal geregistreerde drugsincidenten in de Westelijke Mijnstreek uit op 640. Dat aantal ligt hoger dan in de vier voorgaande jaren: 2011 (368), 2012, (492), 2013 (435) en 2014 (558). 2. De toename van de geregistreerde drugsincidenten in de Westelijke Mijnstreek komt vooral voor rekening van de toegenomen geregistreerde overlast i.v.m. alcohol/drugs. 3 Die overlast komt in 2015 uit op 442. Dat is 195% meer dan in 2011 (150 registraties) en 72% meer dan in 2012 (257 registraties). 3. De score van de geregistreerde drugsincidenten komt in 2016 in de Westelijke Mijnstreek, in de periode van januari tot en met mei, uit op 337. Dat is duidelijk meer dan de score in dezelfde maanden in de afgelopen jaren: 224 (2015); 195 (2014); 174 (2013); 167 (2012); en 175 (2011). 4. De gemeente SittardGeleen neemt verreweg de meeste geregistreerde drugsincidenten in de Westelijke Mijnstreek voor haar rekening. Van de 640 geregistreerde drugsincidenten in dit gebied in 2015, hebben er 517 betrekking op SittardGeleen. Daarvan betreft het overgrote deel geregistreerde overlast: 365 registraties. 5. Het aantal geregistreerde drugsincidenten in de gemeenten Stein, Beek en Schinnen ligt, met gemiddeld 41 registraties in 2015 beduidend lager. In de afgelopen vier kalenderjaren stijgen de geregistreerde drugsincidenten in deze drie gemeenten wel, hetgeen vooral voor rekening komt van de geregistreerde overlast. 6. De drugsregistraties laten in SittardGeleen een ongunstige trend zien. In de twaalf maanden van juni 2011 tot en met mei 2012 kwam de teller uit op gemiddeld 23 drugsregistraties per maand. In de laatste twaalf maanden voor de beleidsverandering, dus van juni 2015 tot en met mei 2016, betreft het gemiddeld 48 drugsregistraties per maand. 7. De directe omgeving van de vier coffeeshops van SittardGeleen ligt in de wijken Sittard Centrum, Geleen Centrum en Kluis. In deze wijken zijn de drugsregistraties het hoogst: 3 Voor zover we in dit rapport schrijven over registraties in BVI vanwege overlast dan hanteren we de termen drugsoverlast, overlast drugs en/of alcohol en geregistreerde overlast door elkaar heen. Strikt genomen gaat het steeds om code E38 uit BVI. Zie 2.2 6

8 gemiddeld 71 in Politieregistraties: een korte toelichting In het politiesysteem worden incidenten op het gebied van drugscriminaliteit en drugsgerelateerde overlast geregistreerd. Drugscriminaliteit betreft drugsbezit, drugshandel en/of het vervaardigen van drugs (softdrugs of harddrugs). Drugsgerelateerde overlast valt onder de incidentcode E38. Het betreft overlast die op enigerlei wijze is te herleiden tot drugshandel of drugsgebruik, of tot alcohol. Het gaat strikt genomen dus om Overlast i.v.m. alcohol/drugs. Tabel 2.1: Typen drugsincidenten, zoals geregistreerd in BVI/BVH. Omschrijving Drugscriminaliteit Bezit harddrugs (lijst 1) Bezit softdrugs (lijst 2) Handel e.d. harddrugs (lijst 1) Handel e.d. softdrugs (lijst 2) Vervaardigen harddrugs (lijst 1) Vervaardigen softdrugs (lijst 2) Aantreffen drugs (geen verdachte) Overige drugsdelicten Drugsoverlast Overlast i.v.m. alcohol/drugs Code F40 F41 F42 F43 F44 F45 F46 F47 E38 Bij een analyse van de geregistreerde drugscriminaliteit en overlast, zoals vastgelegd in politiesystemen, is een kritische blik nodig. Zie bijlage. 2.3 De Westelijke mijnstreek: in cijfers Basisteam: Westelijke Mijnstreek We bezien allereerst hoeveel drugsincidenten er sinds 2011 zijn geregistreerd in het basisteam Westelijke Mijnstreek, dus op het grondgebied van de gemeenten SittardGeleen, Stein, Beek en Schinnen. In 2011 betreft het in totaal gemiddeld ongeveer één registratie per dag: 368. Het gemiddelde blijft laag, maar het loopt op tot 1,8 per dag in 2015 (640 registraties). In de Westelijke Mijnstreek stijgen de geregistreerde drugsincidenten in 2012 (de invoering van het I criterium was op 1 mei 2012) van 368 in 2011 naar 492 in Vervolgens dalen de drugsregistraties in 2013 met 12%. Van mei 2013 tot en met mei 2016 werd de handhaving van het I criterium opgeschort. De volgende kalenderjaren stijgt het aantal drugsregistraties naar 558 in 2014 en naar 640 in De trend is dus ongunstig. De score van de geregistreerde drugsincidenten komt in 2016, in de periode van januari tot en met mei, uit op 337. Dat is duidelijk meer dan de score in dezelfde maanden in de afgelopen jaren: 224 (2015); 196 (2014); 174 (2013); 167 (2012); en 175 (2011). 7

9 De stijging van het totaal aantal geregistreerde drugsincidenten valt grotendeels toe te schrijven aan een toename van de geregistreerde overlast in verband met alcohol/drugs. De geregistreerde overlast komt in 2015 uit op 442. Dat is 195% meer dan in 2011 (150 overlastregistraties) en 72% meer dan in 2012 (257 overlastregistraties). In de onderstaande tabel staan de politieregistraties voor de Westelijke Mijnstreek weergegeven. Tabel 2.2: Geregistreerde drugsincidenten in basisteam de Westelijke Mijnstreek in 2011, 2012, 2013, 2014, 2015 tot en met mei 2016 (Bron: BVI/BVH). Drugsincidenten t/m mei Bezit harddrugs Bezit softdrugs Handel e.d. harddrugs Handel e.d. softdrugs Vervaardigen harddrugs Vervaardigen softdrugs Aantreffen drugs Overige drugsdelicten Overlast alcohol/drugs Totaal % 337 Gemeenten Westelijke Mijnstreek: SittardGeleen, Beek, Schinnen, Stein. De Westelijke Mijnstreek bestaat uit vier gemeenten, te weten SittardGeleen, Beek, Schinnen en Stein. In de onderstaande tabel staan de politieregistraties voor de vier gemeenten wat betreft overlast i.v.m. alcohol/drugs en drugscriminaliteit. We hebben ook het aantal inwoners van deze gemeenten opgenomen in de tabel. SittardGeleen telt vier coffeeshops en de drie andere gemeenten hebben geen coffeeshop. Uit tabel 2.3 blijkt dat in SittardGeleen de geregistreerde drugsincidenten na 2013 zijn gestegen. Het aantal drugsregistraties ligt in 2015 ook duidelijk hoger dan in De toename betreft vooral overlastregistratie. De drugsregistraties liggen in Beek, Schinnen en Stein op een laag niveau. In 2011 telt Beek 15 drugsregistraties. Dit stijgt naar 46 in In Schinnen komen de drugsregistraties in geen enkel jaar uit boven de 25, met de hoogste score van 24 in In Stein worden in 2015 in totaal 53 drugsregistraties geteld. Dat is minder dan in 2014 (71) en meer dan in 2011 (42). Zie tabel

10 Tabel 2.3: Geregistreerde drugsincidenten in Westelijke Mijnstreek, per gemeente en in totaal in de jaren 2011 t/m april 2016 (Bron: BVI/BVH). Drugsincidenten t/m april Sittard Geleen Incidenten ( inwoners) 4 Overlast Totaal Beek Incidenten ( inwoners) Overlast Totaal Schinnen ( inwoners) Stein ( inwoners) Totaal Westelijke Mijnstreek Incidenten Overlast Totaal Incidenten Overlast Totaal Incidenten Overlast Totaal SittardGeleen In SittardGeleen laten de drugsregistraties een golfbeweging zien. In kalenderjaar 2011 lag het aantal geregistreerde drugsincidenten op 300. In 2012 valt een stijging met 34% te noteren. Na een jaar met een afname (2013), is de cijfermatige trend ongunstig in 2014 en in 2015: met een toename van 332 (2013), via 439 (2014) naar 517 (2015). De stijging van de geregistreerde drugsincidenten komt grotendeels voor rekening van de geregistreerde overlast. In de 2015 ligt de geregistreerde overlast beduidend hoger dan in 2011, met een toename van 190 procent. De precieze cijfers staan in tabel 2.4. Tabel 2.4: Geregistreerde drugsincidenten in de gemeente SittardGeleen in 2011, 2012, 2013, 2014, 2015 tot en met mei 2016 (Bron: BVI/BVH). Drugsincidenten t/m mei Bezit harddrugs Bezit softdrugs Handel e.d. harddrugs Handel e.d. softdrugs Vervaardigen harddrugs Vervaardigen softdrugs Aantreffen drugs Overige drugsdelicten Overlast alcohol/drugs Totaal Aantal inwoners is gebaseerd op de bevolkingsteller van het Centraal Bureau voor de Statistiek 9

11 Het is interessant om te bezien of er een trend valt te bespeuren in een wat andere periode dan de kalenderjaren. Op 1 mei 2012 werden het B en Icriterium ingevoerd (en het Bcriterium kwam in november 2012 weer te vervallen). Een jaar later, op 1 mei 2013, werd het Icriterium beleidsmatig opgeschort. We hebben daarom vijf periodes van twaalf maanden op een rij gezet, vanaf juni tot en met mei, vanaf 2011 (een jaar voor de invoering van het Icriterium) tot en met mei Tabel 2.5 laat zien dat de drugsregistraties stijgen in de twaalf maanden na de invoering van het I criterium op 1 mei 2012: van gemiddeld 23 per maand naar gemiddeld 33. Na de opschorting van het Icriterium zien we eerst een lichte daling en daarna weer een toename. In de twaalf maanden van juni 2014 tot en met mei 2015 komt de score uit op gemiddeld 39 drugsregistraties per maand, en een jaar later op gemiddeld 48. Tabel 2.5: Geregistreerde drugsincidenten in SittardGeleen in vier periodes van twaalf maanden, namelijk van juni tot en met mei, vanaf 2011 (Bron: BVI/BVH). Juni 2011 tot en met mei 2012 (1 mei 2012 invoering Icriterium) Juni Juli Aug. Sept. Okt. Nov. Dec. Jan. Febr. Maart April mei Gemiddeld per maand: 23 Juni 2012 tot en met mei 2013 (mei 2013: opschorten Icriterium) Juni Juli Aug. Sept. Okt. Nov. Dec. Jan. Febr. Maart April mei Gemiddeld per maand: 33 Juni 2013 tot en met mei 2014 Juni Juli Aug. Sept. Okt. Nov. Dec. Jan. Febr. Maart April mei Gemiddeld per maand: 30 Juni 2014 tot en met mei 2015 Juni Juli Aug. Sept. Okt. Nov. Dec. Jan. Febr. Maart April mei Gemiddeld per maand: 39 Juni 2015 tot en met mei 2016 Juni Juli Aug. Sept. Okt. Nov. Dec. Jan. Febr. Maart April Mei Gemiddeld per maand: 48 10

12 2.4 Wijken in SittardGeleen De vier coffeeshops in SittardGeleen liggen in Sittard Centrum (Relax en Skunk) en zo ongeveer op de grens van Geleen Centrum en Kluis (Genesis en Club 88). Deze wijken hebben de hoogste drugsregistraties in 2015: 41% van de 517 in SittardGeleen geregistreerde drugsincidenten worden hier geteld. Tabel 2.6 vermeldt ook vijf andere wijken in SittardGeleen waar in 2015 tenminste twintig drugsregistraties werden geteld. Met 44 registraties scoren Geleen Zuid en Lindenheuvel het minst gunstig van deze wijken. Dat zijn lage scores, maar uit hoofdstuk 5 zal blijken dat kwalitatieve informatie wel degelijk wijst op een aanzienlijk drugsprobleem. Tabel 2.6: Geregistreerde drugsincidenten in vijfkalenderjaren, in acht wijken in SittardGeleen met minstens twintig registraties in 2015 (Bron: BVI/BVH). Drugsincidenten t/m mei Sittard Centrum Rosengarten/HC Bergerweg Overhoven Geleen Centrum Kluis Geleen Zuid Lindenheuvel Oud Geleen/ Haesselderveld Totaal van deze 8 wijken Totaal SittardGeleen

13 3. Coffeeshopbezoek Inleiding Dit hoofdstuk rapporteert over een onderzoek dat we in 2015 hebben uitgevoerd. 5 Paragraaf 3.2 presenteert de resultaten van tellingen die in oktober 2015 zijn verricht. Na een verhuizing openden de Sittardse coffeeshops Skunk en Relax op 28 juli 2014 de deuren. Skunk verhuisde van de Stationsstraat naar Stationsplein 1b, en coffeeshop Relax van de Steenweg naar Stationsplein 1c. De shops hebben dezelfde centrale toegangsdeur. Via die deur komen bezoekers in een gang met een balie, van waaruit ze Skunk of Relax kunnen bezoeken. In Geleen liggen de twee coffeeshops (Club 88 en Genesis) dicht bij elkaar in de buurt, aan de Rijksweg Zuid: de één in pand 82a en de ander in pand Belangrijke bevindingen 1. In 2011 schatte het COT (op basis van tellingen in mei) het aantal coffeeshopbezoeken in Sittard op per jaar. Onze indicatie komt (in oktober 2015) 66% hoger uit, namelijk op bezoeken per jaar. 2. In 2011 schatte het COT (op basis van tellingen in mei) het aantal coffeeshopbezoeken in Geleen op per jaar. Onze indicatie komt (in oktober 2015) 13% hoger uit, namelijk op bezoeken per jaar. 3. Voor SittardGeleen komen de tellingen in 2011 en 2015 uit op een geschatte toename met coffeeshopbezoeken: van coffeeshopbezoeken per jaar in 2011 naar coffeeshopbezoeken per jaar in Dat is een toename van 37%. 4. Op basis van de enquête onder coffeeshopbezoekers (zie hoofdstuk 4) kunnen we een voorzichtige 6 indicatie geven van het aantal coffeeshopbezoeken door inwoners van Nederland en België. a. In SittardGeleen daalt het geschatte aantal coffeeshopbezoeken door inwoners van Nederland van (mei 2011) naar (oktober 2015). Dat is een afname van 19%. b. In SittardGeleen stijgt het geschatte aantal coffeeshopbezoeken door inwoners van België van (mei 2011) naar (oktober 2015). Dat is een toename van 216%. 5 Torre, E.J. van der, Jongepier, T. & Valkenhoef, J. van, Coffeeshops in SittardGeleen. Een inventarisatie. LokaleZaken en Jongepier Onderzoek en Advies: Rotterdam. Er kleven methodologische beperkingen aan de in oktober 2015 uitgevoerde tellingen. We noemden en noemen onze schattingen van het aantal coffeeshopbezoeken daarom indicaties. 6 Zie de bijlage over de onduidelijkheid omtrent de representativiteit van de steekproef onder coffeeshopbezoekers. 12

14 3.2 Tellingen in mei 2011 en oktober 2015 Mei 2011 Er zijn in mei 2011 tellingen uitgevoerd van het aantal klanten van de vier coffeeshops in Sittard en Geleen (COT, 2011). Destijds was coffeeshop Skunk nog gevestigd aan de Stationsstraat en coffeeshop Relax aan de Steenweg. Bovendien was dit voor de invoering van het B en Icriterium op 1 mei Het COT schatte in 2011 het aantal coffeeshopbezoeken als volgt: Sittard: gemiddeld 978 per dag (6.846 per week en per jaar) Geleen: gemiddeld per dag (8.533 per week en per jaar) Sittard en Geleen: gemiddeld per dag ( per week en per jaar) Uit een enquête (met 164 respondenten) blijkt dat 73% van de respondenten in Nederland woont, 20% in België, 4% in Duitsland en 2% in Frankrijk. Het COT maakt een schatting van het aantal bezoeken door coffeeshopklanten uit deze landen. 7 Die schattingen zijn als volgt: bezoeken door inwoners van Nederland bezoeken door inwoners van België bezoeken door inwoners van Duitsland bezoeken door inwoners van Frankrijk Oktober 2015 Wij hebben in oktober 2015 van zaterdag 17 oktober tot en met vrijdag 23 oktober tellingen verricht bij de coffeeshops in SittardGeleen. We hebben, verspreid over de dag, dagelijks zeven keer een kwartier geteld. Daarbij zijn we er vanuit gegaan dat deze tellingen representatief zijn voor de openingstijd van de coffeeshop gedurende die gehele dag. De tellingen leveren de volgende indicaties op omtrent het aantal coffeeshopbezoeken: Skunk & Relax in Sittard: bezoeken per week = per dag = per jaar Club 88 in Geleen: bezoeken per week = 833 per dag = per jaar Genesis in Geleen: bezoeken per week = 541 per dag 8 = per jaar 7 Zie de bijlage over de onduidelijkheid omtrent de representativiteit van een steekproef onder coffeeshopbezoekers. 8 Genesis was op zondag gesloten, maar we hebben de score per weekdag berekend door de schatting van de bezoekers per week te delen door zeven. Indien het gemiddelde alleen wordt berekend voor de dagen waarop Genesis open was, dan komt de gemiddelde score per dag uit op 632 bezoeken. 13

15 Onze tellingen laten een stijging zien van het aantal coffeeshopbezoeken in SittardGeleen anno oktober 2015 ten opzichte van mei In SittardGeleen worden bijna driehonderdduizend coffeeshopklanten méér geteld in oktober 2015 dan in mei Het overgrote deel van deze stijging ( ) wordt genoteerd in Sittard. Tabel 3.2: Indicatie van het aantal coffeeshopbezoeken op jaarbasis op basis van tellingen gedurende één week in mei 2011 en in oktober Mei 2011 (*) Oktober Sittard (66%) Geleen (13%) SittardGeleen (37%) Noot. (*) Bron: COT, 2011 We hebben van 736 coffeeshopbezoekers in de vier coffeeshops in Sittard en Geleen in de onderzochte week (zaterdag 17 oktober tot en met vrijdag 23 oktober) een enquête afgenomen. Onze steekproef is daarmee ruim vier keer zo groot als die van het COT in 2011 (164 respondenten). Wat betreft het land waarin de ondervraagde coffeeshopbezoekers wonen, bestaan grote verschillen tussen de coffeeshops: Club 88 in Geleen is een Nederlandse coffeeshop, want meer dan negentig procent (91,7%) van de respondenten woont in Nederland Genesis is een overwegend Belgische coffeeshop, want zeventig procent (72,1%) van de respondenten woont in België. Skunk en Relax zijn wat dit betreft gemengder dan de coffeeshops in Geleen, maar een ruime meerderheid van de respondenten (60,4%) woont in België. Een kwart (25,9%) woont in Nederland. Tabel 3.3: Het land waar de respondenten van de enquête onder coffeeshopbezoekers woont Nederland België Frankrijk Duitsland Overig (*) Totaal Skunk/Relax Sittard 25,9% 60,3% (**) 5,4% Club Geleen 91,7% Genesis Geleen 36 20,9 % ,1% (* )Woonachtig in andere landen of onbekend (**) Percentages onder de 5% niet vermeld. Als we de bovenstaande uitkomsten uit de enquête onder coffeeshopbezoekers combineren met de tellingen, dan kunnen we een voorzichtige indicatie geven van het land waar de personen die de coffeeshops in SittardGeleen bezoeken wonen. 9 Zie tabel Zie de bijlage over de methodologische beperkingen. Het probleem is dat we niet beschikken over de populatiegegevens van de coffeeshopbezoekers, waardoor we niet weten of de steekproef representatief is. 14

16 Tabel 3.4: Indicatie van het aantal jaarlijkse coffeeshopbezoeken door inwoners van Nederland en België op basis van uitgevoerde tellingen en op basis van enquêtes onder coffeeshopbezoekers in mei 2011 (COT) en oktober Skunk & Relax Club 88 Genesis SittardGeleen SittardGeleen Sittard: 2015 Geleen: 2015 Geleen: 2015 mei 2011 (**) oktober 2015 Inwoners van Nederland (19%) Inwoners van België (+216%) (**) Bron: COT,

17 4. Straatinformatie: Sittard Inleiding In Sittard hebben we in oktober 2015 in de omgeving van de coffeeshops straatenquêtes afgenomen. In mei 2016 namen we op nog eens drie locaties dergelijke enquêtes af. Het betreft: de Overhovenerstraat en omgeving; de omgeving van de kruising tussen de Hemelsley en de Tuddernderweg; en de omgeving van het Stadspark. Het betreft drie locaties waar volgens ingevoerde respondenten bij gemeente en politie (voorafgaand aan ons veldwerk), met in achtneming van de politieregistraties, in april en mei 2016 op de meest zichtbare wijze illegale drugshandel plaatsheeft en waar dit overlast veroorzaakt. Aanvullend op deze straatenquêtes hebben we groepsinterviews gehouden met burgers uit Sittard. Daarna hebben we groepsinterviews afgenomen van gemeenteambtenaren en van politiemensen. Dit leverde kwalitatieve informatie op over (zichtbare) illegale drugshandel en over drugsoverlast in Sittard, waaronder locaties waar we geen enquêtes hebben afgenomen. Bij de straatenquêtes beperken we ons tot burgers die frequent zien en ervaren wat er op de onderzochte locaties gebeurt. Ervaren onderzoekers en veldwerkers vroegen door en voerden gesprekken met respondenten. Zo combineren we kwantitatief onderzoek met etnografisch getint onderzoek. Bij kwantitatief onderzoek zijn ongeveer 50 respondenten per locatie niet veel, maar voor etnografisch getint onderzoek juist wel. Bovendien hebben we specifieke interesse in bepaalde locaties. In Sittard bevraagden we in totaal 208 respondenten door middel van straatenquêtes. Voor zover we rapporteren over kwantitatieve enquêteresultaten, hebben de genoemde percentages steeds betrekking op de door ons ondervraagde respondenten. De cijfers zijn niet representatief voor (bewoners in) een gebied. Onze analyses over de onderzochte locaties baseren we op een combinatie van onderzoeksmethoden. 4.1 Belangrijke bevindingen 1. Rondom de coffeeshops Relax en Skunk wordt (in oktober 2015) door ongeveer twee derde van de door ons ondervraagde burgers (zeer) vaak melding gemaakt van: ervaren coffeeshopoverlast; illegale softdrugshandel; en overlast van buitenlandse softdrugstoeristen. De trend was ongunstig: driekwart zag een toename van de coffeeshopoverlast en eveneens driekwart rapporteerde dat de illegale softdrugshandel toenam. In (groeps)interviews zeggen respondenten dat illegale dealers (extra) softdrugs proberen te verkopen aan coffeeshopklanten. 2. Er is vanuit de directe omgeving van de coffeeshops overloop van illegale dealpraktijken en van softdrugsgebruik naar een gebied daar pal achter, tussen de Heinseweg en de Overhovenerstraat. Hier rapporteert 60% van de respondenten (zeer) vaak drugsoverlast, 64% meldt (zeer) vaak overlast van buitenlandse softdrugstoeristen en de helft ziet (zeer) vaak illegale drugshandel. Meer dan de helft vindt dat de drugsoverlast (in het algemeen of specifiek van buitenlandse softdrugstoeristen) toeneemt of zeer toeneemt. Bewoners zijn stellig in (groeps)interviews: in dit gebied ligt de overlast van / softdrugshandel met buitenlandse softdrugstoeristen op een hoog niveau. 16

18 3. In de omgeving van de kruising van de Hemelsley en de Tuddernderweg meldt een derde van de respondenten (zeer) vaak drugsoverlast en twee vijfde (zeer) vaak illegale softdrugshandel. 17% heeft (zeer) vaak overlast van buitenlandse softdrugstoeristen. In dit gebied zien burgers vooral Nederlandse softdrugsklanten (of: ingezetenen). Enkele professionals zijn ervan overtuigd dat er in dit gebied betekenisvolle illegale drugshandel wordt bedreven met klanten die in het buitenland (vooral Duitsland) wonen. 4. Rondom het Stadspark meldt een derde (33%) van de respondenten illegale drughandel en twaalf procent rapporteert overlast (in het algemeen of specifiek van buitenlandse softdrugstoeristen). Er worden buitenlandse drugstoeristen gesignaleerd. Goed ingevoerde respondenten zijn stellig dat dit bijna dagelijks gebeurt. Ze denken dat dit niet in die mate blijkt uit de enquêteresultaten, omdat de drugshandel wordt afgeschermd en plaatsheeft op late tijdstippen en omdat veel mensen met (veel) genot in deze omgeving wonen. 5. Naast de vier locaties waar we straatenquêtes hebben afgenomen, wijzen respondenten (burgers en/of professionals) op drugslocaties door Sittard heen. Het gaat in totaal om 21 locaties. Buitenlandse softdrugsklanten worden op negen van deze locaties gesignaleerd, waaronder twee locaties met omvangrijke drugshandel met buitenlandse drugstoeristen. 4.2 Rondom de coffeeshops: enquêtes in oktober 2015 In Sittard hebben we rondom de coffeeshops Skunk en Relax een straatenquête afgenomen. We bevraagden in totaal 57 respondenten % van de respondenten ondervond (zeer) vaak coffeeshopoverlast; 68% zag (zeer) vaak illegale softdrugshandel; en 65% had (zeer) vaak overlast van buitenlandse softdrugstoeristen. Zie tabel 4.1. De trend die de respondenten signaleerden was ongunstig. Tenminste vijfenzestig procent ziet namelijk een (grote) toename van de ervaren coffeeshopoverlast (75%), van de illegale softdrugshandel (76%), of van de ervaren overlast van buitenlandse softdrugstoeristen (70%). 10 We ontdekten dat er rondom de Sittardse coffeeshops in feite twee deelgebieden waren: het gebied Walramstraat (van Stationsplein, naar de Nettorama en de Walramstraat, tot aan de Heinseweg) en het gebied StationspleinBergstraat. In de steekproef van 57 was het gebied Walramstraat oververtegenwoordigd, met 37 respondenten (we houden bij in welke straten we enquêteren, maar we kunnen een vragenlijst niet koppelen aan een adres). Bewoners van het gebied Walramstraat meldden de meeste coffeeshopoverlast. We stelden nog 14 respondenten in deelgebied StationspleinBergstraat enkel de vraag of ze overlast van de coffeeshop hadden. Dat had gevolgen voor de resultaten, want met deze respondenten erbij gaf 53% van de respondenten aan (zeer) vaak coffeeshopoverlast te ondervinden. Bij de 1meting zullen we ons in elk geval richten op het deelgebied Walramstraat. 17

19 Tabel 4.1: Hoe vaak heeft u in de afgelopen zes maanden: overlast ondervonden van de coffeeshop, gedragingen waargenomen die duiden op illegale softdrugshandel en overlast ervaren van buitenlandse softdrugstoeristen? Hoe vaak heeft u in de afgelopen zes maanden in uw werk of woonomgeving overlast ondervonden van de coffeeshop? Hoe vaak zag u in de afgelopen zes maanden in uw woon of werkomgeving illegale softdrugshandel of gedragingen die wijzen op illegale softdrugshandel? Hoe vaak had u in de afgelopen zes maanden overlast van buitenlandse softdrugtoeristen? Zeer vaak Vaak Soms Zelden Nooit Weet niet Totaal (*) 63% 14% 23% % 12% 18% % 9% 25% (*) Eén respondent gaf geen antwoord. Tabel 4.2: Is de overlast van de coffeeshop, gedragingen van illegale softdrugshandel en de overlast van buitenlandse softdrugstoeristen toe of afgenomen sinds juli 2014? Is de overlast van de coffeeshop toe of afgenomen sinds juli 2014? Is de illegale softdrughandel toe of afgenomen sinds juli 2014? Zeer toegenomen Toegenomen Gelijk gebleven % 75% Afgeno Zeer afgenomen Weet Totaal men niet (*) % 10% 49 (**) Is de overlast van buitenlandse softdrugstoeristen (nietingezetenen) toe of afgenomen sinds juli 2014? % 22% (*) Zes respondenten gaven geen antwoord of woonden hier te kort. (**) Acht respondenten gaven geen antwoord of woonden hier te kort. (***) Zeven respondenten gaven geen antwoord of woonden hier te kort. 50 (***) In het gebied Walramstraat van het Stationsplein met de coffeeshops, richting de Nettorama en de Walramstraat tot aan de Heinseweg was de illegale straathandel in drugs geconcentreerd, zo bleek uit observaties en uit interviews met bewoners en professionals. Bewoners wijzen op een forse toename van de buitenlandse coffeeshopklanten (zie ook hoofdstuk 3). Dit heeft volgens bewoners dealers aangetrokken. Ze vinden dat dit in 2014, en vooral in 2015, duidelijk is geworden. Professionals onderkennen dat de toename van het aantal (buitenlandse) coffeeshopklanten sinds mei 2013 kansen creëert voor illegale dealers. Professionals wijzen op twee aanvullende patronen. In de eerste plaats kreeg de illegale markt ook een impuls toen het B en Icriterium op 1 mei 2012 werden ingevoerd, omdat er toen klanten werden geweigerd door de coffeeshops. In de tweede plaats is de illegale drugshandel enigszins geografisch verschoven sinds de opening van Skunk en Relax op het Stationsplein, waardoor dit sinds juli 2014 meer zichtbaar is geworden voor bewoners van de Walramstraat. Bewoners zouden graag zien dat de politie consequent optreedt tegen de illegale drugshandel. De keerzijde van deze wens is de (in oktober 2015) zeer laag ingeschatte pakkans voor illegale handelaren: op een schaal van 1 tot en met 10 een 2.5, op basis van een antwoord van 51 respondenten. 18

20 4.3 Veldwerk in mei Overhovenerstraat en omgeving Deze locatie ligt pal achter het coffeeshopgebied Walramstraat. Het betreft het gebied van de Overhovenerstraat tot aan de Heinseweg, inclusief het deel van de Walramstraat dat tussen deze twee straten ligt. Een duidelijke meerderheid van de respondenten (60%) ondervindt (zeer) vaak overlast van drughandelaren of drugsgebruikers. Illegale softdrugshandel werd precies door de helft (zeer) vaak waargenomen. Een vijfde (22%) van de respondenten ondervond zelden of nooit overlast van buitenlandse softdrugstoeristen, terwijl twee derde dit (zeer) vaak ervaart. Zie tabel 4.3. De respondenten die drugsoverlast ondervonden, gaven aan overlast te ervaren van rondhangende drugsgebruikers (32) en van rondhangende drugshandelaren (23).Tevens rapporteren vijfentwintig respondenten een onveilig en onleefbaar gevoel. Voor zover respondenten illegale softdrugshandel waarnemen, betreft het vooral straathandel door voetgangers, scooters of fietsers (39) en/of softdrugshandel vanuit een auto (29). Meer dan de helft van de respondenten (59%) vindt dat de ervaren drugsoverlast (zeer) is toegenomen. De helft (52%) wijst op een stijging van de ervaren overlast door buitenlandse softdrugstoeristen. Ongeveer twee vijfde (43%) vindt dat de illegale softdrugshandel is toegenomen. Tabel 4.3: Hoe vaak heeft u in de afgelopen zes maanden: overlast ondervonden van drugshandelaren of drugsgebruikers, gedragingen waargenomen die duiden op illegale softdrugshandel en overlast ervaren van buitenlandse softdrugstoeristen? Hoe vaak heeft u in de afgelopen zes maanden in uw werk of woonomgeving overlast ondervonden van drugshandelaren of drugsgebruikers? Hoe vaak zag u in de afgelopen zes maanden in uw woon of werkomgeving illegale softdrugshandel of gedragingen die wijzen op illegale softdrugshandel? Hoe vaak had u in de afgelopen zes maanden overlast van buitenlandse softdrugtoeristen? Zeer vaak Vaak Soms Zelden Nooit Weet niet Totaal % 24% 16% % 30% 14% 6% % 12% 22% 19

21 Tabel 4.4: Is de drugsoverlast, de illegale softdrugshandel of de overlast van buitenlandse softdrugstoeristen toe of afgenomen in de afgelopen twaalf maanden? Is de drugsoverlast toe of afgenomen in de afgelopen twaalf maanden? Is de illegale softdrughandel toe of afgenomen in de afgelopen twaalf maanden? 59% 4% Zeer toegenomen Toegenomen Gelijk gebleven % Afgenomen Zeer afgenomen Weet niet % 48% 5% 7% Totaal 49 (*) 46 (**) Is de overlast van buitenlandse softdrugstoeristen (nietingezetenen) toe of afgenomen in de afgelopen twaalf maanden? % 39% 7% (*) Eén respondent woonde korter dan een jaar op deze locatie. (**) Drie formulieren bevatten geen antwoord en één respondent woonde korter dan een jaar op deze locatie. (***) Drie formulieren bevatten geen antwoord en één respondent woonde korter dan een jaar op deze locatie. 46 (***) Respondenten (straatenquête; groepsinterviews) en observaties wijzen in de omgeving van de Overhovenerstraat op enkele patronen. Deze locatie ligt pal achter het enquêtegebied in de directe omgeving van de coffeeshops. Coffeeshopklanten (waaronder velen uit het buitenland) gebruiken dit gebied: om te parkeren, om softdrugs te gebruiken en voor illegale drugshandel. De drugsklanten rijden in dit gebied vaak in Belgische auto s, maar burgers wijzen ook op drugsklanten in auto s met OostEuropese en Duitse kentekens. Het gaat wat illegale drugshandel betreft om verschillende concrete locaties, met de omgeving van het voormalige ziekenhuis, parkeerplaatsen en het Maaslandpark als belangrijkste. Burgers signaleren het af en aanrijden van scooters Omgeving kruising Hemelsley en Tuddernderweg In het gebied rondom de kruising van de Hemelsley en Tuddernderweg hebben we enquêtes afgenomen. Daarnaast deden we dit in de volgende straten: Sleutelbloem, Oudeweg, Rapunzel en Ereprijs. Een derde (34%) ondervindt (zeer) vaak overlast van drugshandelaren of drugsgebruikers, terwijl meer dan de helft (54%) dit zelden of nooit ervaart. Gedragingen die duiden op illegale drugshandel worden door twintig respondenten (40%) zeer vaak of vaak waargenomen. Meer dan twee derde (68%) ervaart zelden of nooit drugsoverlast van buitenlandse softdrugstoeristen. Respondenten die in meer of mindere mate drugoverlast ondervinden, wijzen met name op: hard rijdende personen in auto s of op motoren (13); rondhangende drugsgebruikers (12); en rommel op straat (12). Voor zover respondenten illegale drugshandel waarnemen, wijzen zij op softdrugshandel op straat door voetgangers, scooters of fietsers (20) of op drugshandel vanuit een auto (21). Acht respondenten zien handel vanuit een woning. Zie tabel 4.5. Uit tabel 4.6 blijkt dat de meeste respondenten geen veranderingen zagen in het afgelopen jaar. 20

22 Tabel 4.5: Hoe vaak heeft u in de afgelopen zes maanden: overlast ondervonden van drugshandelaren of drugsgebruikers, gedragingen waargenomen die duiden op illegale softdrugshandel en overlast ervaren van buitenlandse softdrugstoeristen? Hoe vaak heeft u in de afgelopen zes maanden in uw werk of woonomgeving overlast ondervonden van drugshandelaren of drugsgebruikers? Hoe vaak zag u in de afgelopen zes maanden in uw woon of werkomgeving illegale softdrugshandel of gedragingen die wijzen op illegale softdrugshandel? Hoe vaak had u in de afgelopen zes maanden overlast van buitenlandse softdrugtoeristen? (*) Drie formuleren bevatten geen antwoord. Zeer vaak Vaak Soms Zelden Nooit Weet niet % 12% 54% % 16% 36% 8% % 68% 15% Totaal (*) Tabel 4.6: Is de drugsoverlast, de illegale softdrugshandel of de overlast van buitenlandse softdrugstoeristen toe of afgenomen in de afgelopen twaalf maanden? Is de drugsoverlast toe of afgenomen in de afgelopen twaalf maanden? Is de illegale softdrughandel toe of afgenomen in de afgelopen twaalf maanden? Zeer toegenomen Toegenomen Gelijk gebleven % 21% 4% Afgeno men Zeer afgenomen Weet niet % 62% 5% 5% Totaal 47 (*) 42 (**) Is de overlast van buitenlandse softdrugstoeristen (nietingezetenen) toe of afgenomen in de afgelopen twaalf maanden? % 62% 16% (*) Drie respondenten wonen korter dan een jaar op deze locatie. (**) Vijf formulieren bevatten geen antwoord en drie respondenten woonden korter dan een jaar op deze locatie. (***) Tien formulieren bevatten geen antwoord en drie respondenten woonden korter dan een jaar op deze locatie. 37 (***) Respondenten (straatenquête; groepsinterviews) en observaties wijzen op deze onderzochte locatie op enkele patronen. Verschillende panden (woningen en horeca) en vier straatlocaties in dit gebeid worden door respondenten in verband gebracht met drugscriminaliteit, waaronder drugshandel. Bij enkele panden zijn verdachte praktijken (goed) zichtbaar volgens respondenten. Op deze locaties zien burgers vooral Nederlandse softdrugsklanten (of: ingezetenen). Enkele professionals zijn ervan overtuigd dat er in dit gebied betekenisvolle illegale drugshandel wordt bedreven met klanten die in het buitenland (vooral Duitsland) wonen Stadspark en omgeving We vroegen naar de frequentie van drugsproblemen. Bij twee vragen antwoordde de meerderheid zelden of nooit : 61% ondervond zelden of nooit overlast van drugshandelaren of drugsgebruikers; 55% had in het afgelopen jaar geen overlast van buitenlandse softdrugstoeristen. Daarnaast zag 39% zelden of nooit illegale softdrugshandel, terwijl een derde (33%) dit juist (zeer) vaak rapporteerde. De respondenten die drugsoverlast ondervonden, wijzen vooral op een onveilig of onleefbaar gevoel (12); rondhangende drugsgebruikers (10); geluidsoverlast (9); en rondhangende drugshandelaren (8). Voor zover respondenten softdrugshandel zagen (60%), wijzen ze vooral op straathandel 21

23 door voetgangers, scooters of fietsers (25) en/of op softdrugshandel vanuit een auto (23). Verreweg de meeste respondenten zagen geen veranderingen in de frequentie van drugsoverlast door illegale handel en/of softdrugstoeristen. Zie tabel 4.8. Tabel 4.7: Hoe vaak heeft u in de afgelopen zes maanden: overlast ondervonden van drugshandelaren of drugsgebruikers, gedragingen waargenomen die duiden op illegale softdrugshandel en overlast ervaren van buitenlandse softdrugstoeristen? Hoe vaak heeft u in de afgelopen zes maanden in uw werk of woonomgeving overlast ondervonden van drugshandelaren of drugsgebruikers? Hoe vaak zag u in de afgelopen zes maanden in uw woon of werkomgeving illegale softdrugshandel of gedragingen die wijzen op illegale softdrugshandel? Hoe vaak had u in de afgelopen zes maanden overlast van buitenlandse softdrugtoeristen? Zeer vaak Vaak Soms Zelden Nooit Weet niet Totaal % 25% 61% % 27% 39% % 18% 55% Tabel 4.8: Is de drugsoverlast, de illegale softdrugshandel of de overlast van buitenlandse softdrugstoeristen toe of afgenomen in de afgelopen twaalf maanden? Is de drugsoverlast toe of afgenomen in de afgelopen twaalf maanden? Is de illegale softdrughandel toe of afgenomen in de afgelopen twaalf maanden? Zeer toegenomen Toegenomen Gelijk gebleven % 12% Afgeno men Zeer afgenomen Weet niet % % 74% 6% Totaal 50 (*) 47 (**) Is de overlast van buitenlandse softdrugstoeristen (nietingezetenen) toe of afgenomen in de afgelopen twaalf maanden? % 64% 21% (*) Eén respondent woonde korter dan een jaar op deze locatie. (**) Drie formulieren bevatten geen antwoord en één respondent woonde korter dan een jaar op deze locatie. (***) Drie formulieren bevatten geen antwoord en één respondent woonde korter dan een jaar op deze locatie. 47 (***) Respondenten (straatenquête; groepsinterviews) en observaties wijzen op deze locatie op verschillende patronen. De illegale straathandel is hier geconcentreerd in de omgeving van de visvijver. Er worden buitenlandse drugstoeristen gesignaleerd. Goed ingevoerde respondenten zijn stellig dat dit bijna dagelijks gebeurt. Ze denken dat dit niet in die mate blijkt uit de enquêteresultaten, omdat de drugshandel wordt afgeschermd en plaatsheeft op late tijdstippen en omdat veel mensen met veel genot in deze omgeving wonen. 4.4 Overige locaties in Sittard en Born Naast de vier locaties, waarvan de onderzoeksresultaten in de twee voorgaande paragrafen zijn beschreven, hebben we drugslocaties in Sittard en Born in kaart gebracht. Door middel van groepsinterviews met politiemensen, gemeenteambtenaren en bewoners, en door observaties en straatgesprekken met bewoners, hebben we informatie verzameld. We zetten de resultaten op een 22

24 rij, waarbij dient te worden bedacht dat we vanwege het afgeschermde karakter van drugshandel zaken kunnen hebben gemist. De professionele respondenten vinden dat de drugsoverlast in deze wijken op een lager niveau ligt dan op de vier locaties waar we enquêtes hebben afgenomen. We geven in de publieksversie louter een schematisch overzicht, zodat onze typeringen van de locaties niet herleidbaar zijn naar adressen of naar concrete locaties die (inmiddels) mede het mikpunt kunnen zijn van optreden door politie en/of gemeente. Schema 4.9: Drugslocaties die door middel van kwalitatief veldwerk in beeld komen in Sittard en Born, buiten die vier gebieden in Sittard waar we straatenquêtes hebben afgenomen. Totaal aantal genoemde drugslocaties Locaties met drugsverkoop aan buitenlandse drugstoeristen Locaties met omvangrijke handel met buitenlandse drugstoeristen Baandert 4 1 Bergerweg/Rosengarten (*) 1 1? (**) BroekSittard Centrum 3 2 1, randje centrum (***) Kemperkoul 1 1 Limbrichterveld 3 1 Ophoven 3 nauwelijks Sanderbout 0 (****) Vrangendael 2 1 Born 1 Obbicht 1 Totaal (*) Industrieterrein (**) Risicolocatie. (***) Relatie met het gebied Tuddernderweg e.o. (****) Vermoedelijk relaties met drugspraktijken op nabijgelegen industrieterrein. 23

25 5. Straatinformatie: Geleen Inleiding In Geleen hebben we in oktober 2015 rondom de coffeeshops straatenquêtes afgenomen. In Geleen hebben we in mei 2016 op nog drie locaties enquêtes afgenomen onder burgers. Het betreft: Winkelcentrum Zuidhof en omgeving; de Stokroostraat en omgeving; en de omgeving van het burgemeester Damenpark. Dit zijn locaties waar volgens ingevoerde respondenten bij gemeente en politie, met in achtneming van de politieregistraties, in april en mei 2016 op de meest zichtbare wijze illegale drugshandel plaatsheeft en waar dit overlast veroorzaakt. In Geleen bevraagden we in totaal 216 respondenten. Aanvullend op deze straatenquêtes hebben we groepsinterviews gehouden met burgers uit Geleen. Daarna hebben we groepsinterviews afgenomen van gemeenteambtenaren en van politiemensen. Dit leverde kwalitatieve informatie op over (zichtbare) illegale drugshandel en over drugsoverlast in Geleen. Bij de straatenquêtes beperken we ons tot burgers die frequent zien en ervaren wat er op de onderzochte locaties gebeurt. Ervaren onderzoekers en veldwerkers vroegen door en voerden gesprekken met respondenten. Zo combineren we kwantitatief onderzoek met etnografisch getint onderzoek. Bij kwantitatief onderzoek zijn ongeveer 50 respondenten per locatie niet veel, maar voor etnografisch getint onderzoek juist wel. Bovendien hebben we specifieke interesse in bepaalde locaties. Voor zover we rapporteren over kwantitatieve enquêteresultaten, hebben de genoemde percentages steeds betrekking op de door ons ondervraagde respondenten. De cijfers zijn niet representatief voor (bewoners in) een gebied. Onze analyses over de onderzochte locaties baseren we op een combinatie van onderzoeksmethoden. 5.1 Belangrijke bevindingen 1. Rondom de coffeeshops Genesis en Club 88 wordt in oktober 2015 door de helft van burgers (zeer) vaak coffeeshopoverlast gerapporteerd en twee derde meldt illegale drugshandel. Meer dan tachtig procent ervaart (zeer) vaak overlast van buitenlandse softdrugstoeristen. Er heeft tijdens de openingsuren van de coffeeshops constant illegale drugshandel plaats op de parkeerplaats tegenover de coffeeshops, met veel buitenlandse drugsklanten. 2. Rondom winkelcentrum Zuidhof meldt iets meer dan een derde (zeer) vaak drugsoverlast en evenzoveel rapporteert illegale softdrugshandel. Een kwart ervaart (zeer) vaak overlast van buitenlandse softdrugstoeristen. Op deze locaties zijn de illegale drugsactiviteiten bij observaties dermate goed zichtbaar dat we, net als enkele professionele respondenten, hogere scores hadden verwacht. 3. In de Stokroosstraat en omgeving ziet 62% (zeer) vaak illegale softdrugshandel. 44% meldt (zeer) vaak drugsoverlast en een derde heeft (zeer) vaak overlast van buitenlandse softdrugstoeristen. In dit gebied komen panden en straatlocaties in beeld als deallocatie, ook vanwege drugsverkoop aan buitenlandse drugstoeristen. Verschillende respondenten spotten veel Belgen in de wijk: vanwege drugs en/of vuurwerk. 24