OUDERBEGELEIDING L U T S C H E L P E OUDERBEGELEIDING. Wat is het? Accenten bij meertalige gezinnen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "OUDERBEGELEIDING L U T S C H E L P E OUDERBEGELEIDING. Wat is het? Accenten bij meertalige gezinnen"
  • Eva Kok
  • 5 jaren geleden
  • Aantal bezoeken:

Transcriptie

1 OUDERBEGELEIDING L U T S C H E L P E OUDERBEGELEIDING Wat is het? Accenten bij meertalige gezinnen Gestructureerd taalaanbod Belang van elke taal Aandacht en respect voor persoonlijke opvattingen Ouderbegeleiding praktisch 1

2 WAT IS HET? Verschillende methodes, verschillende accenten HANEN: it takes two to talk, more than words (SV-vah) IMPACT (trainen van socio-communicatieve vaardigheden) TOLK Je leert ouders technieken en strategieën aan Je vertrekt vanuit dingen die goed gaan en versterkt deze. A.d.h.v. VIB Leer-cyclus: Informeren Modelen Inoefenen evalueren Sessie rond taalaanbod Welke talen worden er gesproken Wanneer en met wie? Opletten met uitsluiten van talen (emotionele impact) Proberen te structureren (voorbeeld) OPOL / situatiegebonden? Maar wat met het kluwen in meertalige gezinnen? Met moeder Frans want is moeders beste + emotionele taal Maar koran lezen, naar de moskee gaan en in bijzijn van familie en grootouders Arabisch Nederlands op school en bij het maken van het huiswerk Algemene stelregel: IK MAAK DE ZIN AF IN DE TAAL DIE IK BEGONNEN BEN 2

3 Belang van elke taal Bij kinderen met een dysfasie: vaak volgende situatie: Nederlands lukt wel (gestructureerd taalaanbod school) Ouders hebben geen taal meer met hun kind dus spreken Nederlands met haar op Nederlands met haar op Taalaanbod thuis is zeer POVER Verlies emotionele band met ouders, gemeenschap Belang van elke taal Versterken moedertaal in ouderbegeleiding Belang van een gemeenschappelijke taal Mag ook in Frans, Engels Adviezen / technieken in de ene taal Ouders proberen het uit in hun eigen taal. Effect hiervan lijkt groot! (zie cfr. persoonlijke ervaringen) Filmpje begeleiding S. Zie verder 3

4 Belang van elke taal Voorbeeld D.: na de ouderbegeleiding More Than words Voor ons vakantie in Bulgarije D. heeft allen Nederlandse taal gesproken, maar tijdens vakantie hij heeft veel bulgarse woordjes en kleine zinnen geleerd. Ik kon niet geloven voor twee weken zo veel geleerd. Hij was veel open voor alle kinderen daar. Voorbeeld A.: na advies om thuis enkel Frans aan te bieden: Spectaculaire vooruitgang in het Frans: niet op vlak van taal maar veel minder spreekangst, bloeit open Sinds de schoolstart in september pikt ze Nederlands op. Vorig jaar lukte dit nog niet Conclusie: Elke taal telt! Je hoeft niet in elke taal dezelfde vaardigheden te hebben! Ander spelaanbod - Constructiespel komt minder aan bod. - Rekening houden met stedelijke omgeving bv. buiten spelen - Rekening houden met woonomstandigheden en culturele verschillen bv. 1 kamerappartement, net zijn - Focus op leren! (bv. leren tellen, letters van alfabet kennen) - Niet alleen in laag functionerende gezinnen! - Straks nog iets over tv, gsm, elektronisch speelgoed 4

5 : speelgoedschijf uit tussen taal en blokkendoos ZONDER materiaal (auti! / socio-communicatief) MET materiaal goedkoop, makkelijk te verkrijgen en alledaags materiaal aansluiten bij wat ouders reeds hebben (spelmateriaal mee laten brengen) Bv. geen HABA speldoos Wel action figures of knutselmateriaal Speel en laat ouders spiegelen (impliciet) Speel verschillend met hetzelfde materiaal Zet wel in op taal en communicatie en doe dit expliciet Bv. oefenen op kind volgen, voldoende lang wachten op beurtname kind, imiteer, interpreteer, leg uit Bv. welke taal brengen we aan om productie en begrip te verbeteren Neem de tijd om met ouders te bekijken hoe ze thuis verder aan de slag gaan: waarmee?, wanneer? Taal? Filmpje xylofoon 5

6 FILMPJE XYLOFOON ACCENTEN BIJ MEERTALIGE KINDEREN Hoe komen tot voorlezen? Zijn er boeken aanwezig in het gezin? Zo niet, gesproken verhalen, kinderrijmpjes, kindergedichtjes? Staan mensen open om naar de bibliotheek te gaan: adres, openingsuren, gratis lidkaart kind meegeven En wat als ouders niet komen tot voorlezen? Samen tv kijken + strategieën aanleren Interactief met gsm, spelletje Leuke sites en initiatieven: (moeilijk, meertalige activiteiten voor ouders) (betalende boekjes) (lkinderliedjes in meerdere talen) Ketnet junior app: boris en binti Meertalig voorlezen in de bibliotheken 6

7 Boeken kiezen samen met de ouders - Prenten - Verhaallijnen Als therapeut modelen met accent op: Kind de leiding geven en volgen Voldoende tijd laten voor beurtname Interpreteer, imiteer en leg uit Taal toevoegen op vlak van productie en begrip Tot een conversatie komen Ouders laten spiegelen Eventueel visuele reminders Film en bekijk opnieuw: laat ouders zelf zoeken waarom iets beter lukt Ga door op: was het leuk, plezant = motivatie ook bij ouders aanwakkeren Inbouwen van voorleesroutine in de dagelijkse routine Zoek een haalbaar moment Mik op 2 keer per week = realistischer Kijk hoe je ook de andere kinderen van het gezin kan betrekken 7

8 Gebruik van Nederlandstalige boeken in de moedertaal - Boeken zonder tekst - Eenvoudige dagdagelijkse verhaaltjes - Bij oudere kinderen: universele sprookjes (bv. Walt Disney: iedereen kent sneeuwwitje) Bestaand materiaal: Filmpje s. voor en na FILMPJE VOOR S. boekje S. boekje op de grond 8

9 FILMPJE NA Aandacht en respect voor persoonlijke opvattingen Spel, regels, het juist doen = spel stoppers = plezier is weg. Opvoedingsstrategieën Filmpje Julie: stukje rond politieagent 9

10 FILMPJE JULIE OUDERBEGELEIDING PRAKTISCH Beperkt in tijd en ruimte Langdurige opvolging en begeleiding NIET mogelijk Thuisbegeleidingsdiensten REVA s Bovenstaand voorstel = 3 sessies van 1 à 2 uur Eerste informerende sessie Dan aan de slag Taal toevoegen en spel Taal toevoegen en voorlezen Geen groepssessie, met 1 gezin Beperk aantal adviezen 10

11 OUDERBEGELEIDING PRAKTISCH Voorbereiding Ken je kind (mogelijkheden, interesses,,,,) Werk steeds met dezelfde ouder benadruk de belangrijkste topics Sessie 1 Informeer: taal en communicatie Geef de algemene handvaten Maak reeds ruimte voor een oefenmoment en huiswerk voor ouders Sessie 2 en 3 Laat materiaal van thuis meebrengen Speel, lees en evalueer onmiddellijk Zorg steeds voor tijd om heel praktisch wat, wanneer & hoe thuis te bespreken NOG VRAGEN? 11

voor Maatschappelijk Werkers en Ouderconsulenten

voor Maatschappelijk Werkers en Ouderconsulenten voor Maatschappelijk Werkers en Ouderconsulenten Maatschappelijk werkers en ouderconsulenten kunnen aan de hand van TOLK praten met je kind!: Ouders bewust maken van het belang van veel praten. Ouders

Nadere informatie

Tips voor Taal Hoe stimuleer je de taalontwikkeling van je kind?

Tips voor Taal Hoe stimuleer je de taalontwikkeling van je kind? Tips voor Taal Hoe stimuleer je de taalontwikkeling van je kind? Tips voor Taal Hoe stimuleer je de taalontwikkeling van je kind? Ga op ooghoogte met je kind zitten Door op ooghoogte te gaan zitten tijdens

Nadere informatie

Hoe kun je meertalige ouders bereiken en ondersteunen? Tips voor schoolteams

Hoe kun je meertalige ouders bereiken en ondersteunen? Tips voor schoolteams Hoe kun je meertalige ouders bereiken en ondersteunen? Tips voor schoolteams Meertalige ouders bereiken Een goede communicatie tussen ouders en leerkrachten/begeleiders is belangrijk, zeker als er een

Nadere informatie

Communicatieve vaardigheden bij jongens met Klinefelter. Dorothy De Maesschalck Logopediste COS Brussel

Communicatieve vaardigheden bij jongens met Klinefelter. Dorothy De Maesschalck Logopediste COS Brussel Communicatieve vaardigheden bij jongens met Klinefelter Dorothy De Maesschalck Logopediste COS Brussel Inhoudstafel Normale spraak- en taalontwikkeling Alarmsignalen Spraak- en taalontwikkeling bij KS

Nadere informatie

BEHANDELINGSADVIEZEN BIJ LAGERE SCHOOL KINDEREN L U T S C H E L P E OPBOUW

BEHANDELINGSADVIEZEN BIJ LAGERE SCHOOL KINDEREN L U T S C H E L P E OPBOUW BEHANDELINGSADVIEZEN BIJ LAGERE SCHOOL KINDEREN L U T S C H E L P E OPBOUW Belang van het bekijken van de taalontwikkeling bij de aanvang van therapie De therapie zelf Beroep doen op het metalinguïstisch

Nadere informatie

Tips voor aanvankelijk technisch lezen (groep 3)

Tips voor aanvankelijk technisch lezen (groep 3) Leestips Tips voor aanvankelijk technisch lezen (groep 3) In groep 3 krijgt je kind gerichte leesinstructie. Hij leert dat woorden uit letters bestaan en dat aan al deze letters een bepaalde klank vastzit.

Nadere informatie

VoorleesExpress. Samen met ouders aan de slag. Praktische tips

VoorleesExpress. Samen met ouders aan de slag. Praktische tips VoorleesExpress Samen met ouders aan de slag Praktische tips Samen met ouders aan de slag Ouders betrekken bij het voorlezen Je gaat straks via de VoorleesExpress twintig weken voorlezen bij een of meerdere

Nadere informatie

Kinderen en hun ouders ondersteunen in het proces van meertalige taalontwikkeling.

Kinderen en hun ouders ondersteunen in het proces van meertalige taalontwikkeling. Kinderen en hun ouders ondersteunen in het proces van meertalige taalontwikkeling www.talesathome.eu Advancements www.talesathome.eu MEERTALIGE GEZINNEN Thuistalen Integratietalen Ouders kinderen Ruimere

Nadere informatie

PEUTERS MET TOS. Vroeg, 23 mei 2019, Utrecht. Marthe Wijs - van Lonkhuijzen

PEUTERS MET TOS. Vroeg, 23 mei 2019, Utrecht. Marthe Wijs - van Lonkhuijzen PEUTERS MET TOS Vroeg, 23 mei 2019, Utrecht Marthe Wijs - van Lonkhuijzen 1 KENNISMAKEN 2 INTRODUCTIE - TEKENING Pen en papier, teken wat ik beschrijf Wat ervaart de tekenaar? Hoe probeerde de spreker

Nadere informatie

Voorlezen aan huis bij kans- en taalarme gezinnen

Voorlezen aan huis bij kans- en taalarme gezinnen Voorlezen aan huis bij kans- en taalarme gezinnen De Boekenkaravaan Voorleesproject van Leesweb vzw, sinds 2002 Bij kans- /taalarme gezinnen thuis Ook op andere locaaes Waarom? Voornamelijk leesplezier

Nadere informatie

EXPERTS IN HOREN, SPREKEN EN VERSTAAN. Groepsactiviteiten. Voor gezinnen met een slechthorend of doof kind tot de leeftijd van vijf jaar

EXPERTS IN HOREN, SPREKEN EN VERSTAAN. Groepsactiviteiten. Voor gezinnen met een slechthorend of doof kind tot de leeftijd van vijf jaar EXPERTS IN HOREN, SPREKEN EN VERSTAAN Groepsactiviteiten Voor gezinnen met een slechthorend of doof kind tot de leeftijd van vijf jaar Pento Vroegbehandeling biedt behandeling en begeleiding aan kinderen

Nadere informatie

Opbrengstgericht werken bij andere vakken. Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan

Opbrengstgericht werken bij andere vakken. Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan Opbrengstgericht werken bij andere vakken Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan Doel Leerkrachten kunnen een les tekenen of geschiedenis ontwerpen volgens de uitgangspunten van OGW die ze direct

Nadere informatie

Hoofdstuk 8 Kenmerken van de thuisomgeving

Hoofdstuk 8 Kenmerken van de thuisomgeving Hoofdstuk 8 Kenmerken van de thuisomgeving De relatie tussen leesvaardigheid en de ervaringen die een kind thuis opdoet is in eerder wetenschappelijk onderzoek aangetoond: ouders hebben een grote invloed

Nadere informatie

Intake vragenlijst bij dyslexieonderzoek Ingevuld door:

Intake vragenlijst bij dyslexieonderzoek Ingevuld door: Orthopedagogenpraktijk Athena drs. Simone Verhoeven W.M. Dudokweg 10 a-b 1703 DB Heerhugowaard info@athenaweb.nl Intake vragenlijst bij dyslexieonderzoek Ingevuld door: Onderzoeksopdracht en toestemming:

Nadere informatie

HET IMPACT-PROGRAMMA: EEN OUDERTRAINING OM DE SOCIAAL-COMMUNICATIEVE VAARDIGHEDEN VAN JONGE KINDEREN MET ASS TE STIMULEREN

HET IMPACT-PROGRAMMA: EEN OUDERTRAINING OM DE SOCIAAL-COMMUNICATIEVE VAARDIGHEDEN VAN JONGE KINDEREN MET ASS TE STIMULEREN HET IMPACT-PROGRAMMA: EEN OUDERTRAINING OM DE SOCIAAL-COMMUNICATIEVE VAARDIGHEDEN VAN JONGE KINDEREN MET ASS TE STIMULEREN Sara Van der Paelt Onderzoeksgroep ontwikkelingsstoornissen Universiteit Gent

Nadere informatie

Culturele Diversiteit ProBiblio 13 februari Kennismaking. De Nederlandse hand. Iedere mens. De Arabische hand

Culturele Diversiteit ProBiblio 13 februari Kennismaking. De Nederlandse hand. Iedere mens. De Arabische hand Culturele Diversiteit ProBiblio 13 februari 2018 Kennismaking Wat is cultuur (niet) Culturele diversiteit Gezin / cultuur Jannie Limburg jannie@peervis.net 06-16848428 www.peervis.net De Nederlandse hand

Nadere informatie

Informatieboekje Groep 6

Informatieboekje Groep 6 Informatieboekje Groep 6 Schooljaar 2016-2017 Markelo, september 2016 Beste ouder(s) en verzorger(s), Voor u ligt het informatieboekje van groep 6 van Oecumenische Basisschool De Welp. In dit boekje vindt

Nadere informatie

Spreekopdrachten thema 3 Kinderen

Spreekopdrachten thema 3 Kinderen Spreekopdrachten thema 3 Kinderen Opdracht 1 bij 3.2 Jullie zijn bij het consultatiebureau. Cursist A: je bent arts bij het consultatiebureau. Cursist B: je bent met je baby van twee maanden bij het consultatiebureau.

Nadere informatie

Informatieboekje Groep 5

Informatieboekje Groep 5 Informatieboekje Groep 5 Schooljaar 2016-2017 Markelo, september 2016 Beste ouder(s) en verzorger(s), Voor u ligt het informatieboekje van groep 5 van Oecumenische Basisschool De Welp. In dit boekje vindt

Nadere informatie

Verklarende woordenlijst bij de strategieën uit Praten doe je met z n tweeën voor ouders

Verklarende woordenlijst bij de strategieën uit Praten doe je met z n tweeën voor ouders Pagina 1 van 10 Verklarende woordenlijst bij de strategieën uit Praten doe je met z n tweeën voor Strategieën ter bevordering van interactie communicatiestijl van het kind Rol van de ouder 1: Laat je kind

Nadere informatie

Mijn computer is leuk

Mijn computer is leuk Handleiding Mijn computer is leuk Ouders praten samen over computers, kinderen en opvoeding Pharos, 2014 Marjolijn van Leeuwen INHOUDSOPGAVE Inleiding blz. 3 De themabijeenkomst blz. 5 Thema 1, oefeningen

Nadere informatie

Engels & Dyslexie Hoe gaat dat samen?

Engels & Dyslexie Hoe gaat dat samen? Engels & Dyslexie Hoe gaat dat samen? 2 Engels voor Dyslecten Inhoudsopgave Introductie p.3 Overzicht van alle tijden p.8 Present tense - Present Simple p.11 - Present Continuous p.12 - Present Perfect

Nadere informatie

Wat ga je schrijven: een verklarende tekst. Voorbereiden op het schrijven: een film bekijken

Wat ga je schrijven: een verklarende tekst. Voorbereiden op het schrijven: een film bekijken Les 1: Verklaren hoe planten groeien Wat ga je schrijven: een verklarende tekst Hoe komt het eigenlijk dat planten groeien? Je schrijft een verklarende tekst voor leerlingen van een andere klas. Welke

Nadere informatie

werkbladen thema 7 DE BASISSCHOOL

werkbladen thema 7 DE BASISSCHOOL werkbladen thema 7 DE BASISSCHOOL 7.0 vragen bij de film alleen Kijk naar de film. Geef antwoord op de vragen. eerste ronde filmkijken 1 2 3 Badria vindt Nederlands moeilijk. De juf komt op huisbezoek.

Nadere informatie

Melkweg. Naar de speelzaal. Lezen van Alfa B naar Alfa C. Taal en ouders: Peuters. Merel Borgesius Kaatje Dalderop Willemijn Stockmann

Melkweg. Naar de speelzaal. Lezen van Alfa B naar Alfa C. Taal en ouders: Peuters. Merel Borgesius Kaatje Dalderop Willemijn Stockmann Melkweg Lezen van Alfa B naar Alfa C Naar de speelzaal Taal en ouders: Peuters Merel Borgesius Kaatje Dalderop Willemijn Stockmann Colofon Melkweg: Naar de speelzaal, 0 Dit boekje is een uitgave van Stichting

Nadere informatie

Werkstuk. En natuurlijk ook spreekbeurt. Gemaakt door: Anmami Verhulvelrij Groep 7abcd

Werkstuk. En natuurlijk ook spreekbeurt. Gemaakt door: Anmami Verhulvelrij Groep 7abcd Werkstuk En natuurlijk ook spreekbeurt Gemaakt door: Anmami Verhulvelrij Groep 7abcd (Op het voorblad komt de titel van je werkstuk, een foto of een plaatje van je onderwerp, je naam en je klas.) Inhoudsopgave

Nadere informatie

Advies meertalig opvoeden

Advies meertalig opvoeden Advies meertalig opvoeden Het advies voor meertalig opvoeden bestaat uit drie delen: Advies tweetalig opvoeden voor ouders die beiden voldoende goed Nederlands spreken. Advies tweetalig opvoeden voor ouders

Nadere informatie

Voorstellen: - ervaring met apps in de behandelgroep Auris, ruim 5 jaar - Nu ruim een jaar aan de slag als onderzoeker. Soms doe ik nog iets met apps

Voorstellen: - ervaring met apps in de behandelgroep Auris, ruim 5 jaar - Nu ruim een jaar aan de slag als onderzoeker. Soms doe ik nog iets met apps Voorstellen: - ervaring met apps in de behandelgroep Auris, ruim 5 jaar - Nu ruim een jaar aan de slag als onderzoeker. Soms doe ik nog iets met apps in de groepsbehandeling voor klankinterventie die we

Nadere informatie

Engels als Aanvullende Taal

Engels als Aanvullende Taal International School of Amsterdam Engels als Aanvullende Taal Richtlijnen voor Ouders English as an Additional Language (EAL) Dutch Het doel van het EAL programma is om kinderen zelfstandig en zelfverzekerd

Nadere informatie

RALFI. Aanpak voor (zeer) zwakke lezers.

RALFI. Aanpak voor (zeer) zwakke lezers. RALFI Aanpak voor (zeer) zwakke lezers. Jan-Dirk Anderhalf jaar geleden was Jan-Dirk (11) voor geen goud een bibliotheek ingestapt. Hij zat met lezen muurvast op AVI-1 niveau. Althans: ogenschijnlijk.

Nadere informatie

PUK! Spelkaartjes behorende bij spelbord Pak een Puk!, thema Woordenschat & Taal.

PUK! Spelkaartjes behorende bij spelbord Pak een Puk!, thema Woordenschat & Taal. PUK! Spelkaartjes behorende bij spelbord Pak een Puk!, thema Woordenschat & Taal. # STEL MEDESPELER ENKELE GESLOTEN VRAGEN EN STEL ENKELE OPEN VRAGEN. LEUKE TAALACTIVITEIT BIJ HET THEMA HATSJOE! IS...

Nadere informatie

Samen op weg naar herstel

Samen op weg naar herstel Samen op weg naar herstel Sessie 5 en 6 : Krachten Inhoud Introductie krachten... 2 Ik ben... 3 Persoonseigenschappen en kwaliteiten...3 Ik kan... 4 Talenten en vaardigheden...4 Ik weet... 5 Levenservaring,

Nadere informatie

TAAL IS LEUK. Adviezen om de taalontwikkeling te stimuleren

TAAL IS LEUK. Adviezen om de taalontwikkeling te stimuleren TAAL IS LEUK Adviezen om de taalontwikkeling te stimuleren 1 Inhoudsopgave Pagina Besteed extra aandacht aan de taal van uw kind 4 Adviezen die u kunt toepassen tijdens een gesprekje met uw kind 5 Maak

Nadere informatie

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les

Nadere informatie

aandacht, informatieverwerking, geheugen, sturingsvaardigheden zelfvertrouwen, stemming, reacties door frustraties wisselwerking tussen emoties en factoren uit de omgeving drive hebben, nodige energie

Nadere informatie

Wat doe je wel of beter niet op het internet?

Wat doe je wel of beter niet op het internet? naam: klas: Wat doe je wel of beter niet op het internet? Dag bingelaar van het derde leerjaar Vandaag leer je wat je allemaal kunt doen op het internet, maar ook wat je beter niet doet Na deze les moet

Nadere informatie

Anamnese Meertalige Kinderen

Anamnese Meertalige Kinderen Anamnese Meertalige Kinderen Intervisiewerkgroep Meertalige kinderen Deze anamneselijst staat gratis ter beschikking op www.sig-net.be in PDF-formaat en is ook beschikbaar in het Frans, Engels, Spaans,

Nadere informatie

In het hart van complexiteit werkt eenvoud

In het hart van complexiteit werkt eenvoud In het hart van complexiteit werkt eenvoud De Sloep als een empowerende werkplaats in een superdiverse wereld Bea Van Robaeys Inleiding Een perspectief op complexiteit Superdiversiteit (Vertovec, 2007)

Nadere informatie

TALEN JE LEVEN! Informatie over meertalig opvoeden voor ouders en opvoeders

TALEN JE LEVEN! Informatie over meertalig opvoeden voor ouders en opvoeders TALEN JE LEVEN! Informatie over meertalig opvoeden voor ouders en opvoeders Talen kleuren je leven! Groei je op met meer dan één taal? Kun je in verschillende situaties meer dan één taal gebruiken of spreken?

Nadere informatie

Uitgegeven: 3 februari 2010. 2010, no. 10 PROVINCIAAL BLAD VAN FRYSLAN

Uitgegeven: 3 februari 2010. 2010, no. 10 PROVINCIAAL BLAD VAN FRYSLAN Uitgegeven: 3 februari 2010 2010, no. 10 PROVINCIAAL BLAD VAN FRYSLAN BELEIDSREGEL voor het verkrijgen van een partiële ontheffing voor het vak Fries in het primair en voortgezet onderwijs in de provincie

Nadere informatie

GameChangers. Dogs Talk Hondentraining & Gedrag

GameChangers. Dogs Talk Hondentraining & Gedrag 5MINUTEN GameChangers 1. Focus op mij Een sterke onbreekbare band met je hond, dat wil jij toch ook! Dit is voor iedereen haalbaar met enkele eenvoudige oefeningen die zorgen voor een sterke band en een

Nadere informatie

Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken

Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken - 2 - Weer huiswerk? Nee, deze keer geen huiswerk, maar een boekje óver huiswerk! Wij (de meesters en juffrouws) horen jullie wel eens mopperen als je huiswerk opkrijgt.

Nadere informatie

TALEN JE LEVEN! MEER WETEN? Informatie over meertalig opvoeden voor ouders en opvoeders. Heb je vragen over meertalig opvoeden? Neem contact op met:

TALEN JE LEVEN! MEER WETEN? Informatie over meertalig opvoeden voor ouders en opvoeders. Heb je vragen over meertalig opvoeden? Neem contact op met: MEER WETEN? Heb je vragen over meertalig opvoeden? Neem contact op met: ynfo@afuk.nl Of bezoek de volgende websites: www.afuk.nl www.sfbo.nl www.taalgroeimeter.nl www.heitenmem.nl www.tomke.nl www.ontdekdebieb.nl

Nadere informatie

AUDIOLOGISCH CENTRUM HOLLAND NOORD ALKMAAR. Het AC als centrum voor Spraaktaaldiagnostiek

AUDIOLOGISCH CENTRUM HOLLAND NOORD ALKMAAR. Het AC als centrum voor Spraaktaaldiagnostiek AUDIOLOGISCH CENTRUM HOLLAND NOORD ALKMAAR Het AC als centrum voor Spraaktaaldiagnostiek Het spraaktaalteam van het ACHN Multidisciplinair team bestaat uit: Gedragswetenschappers (orthopedagogen/psychologen)

Nadere informatie

Nieuwsbrief groep 3 september 2016

Nieuwsbrief groep 3 september 2016 Nieuwsbrief groep 3 september 2016 Nieuws uit de groep: De eerste kern van veilig leren lezen is alweer afgerond. In de eerste vier weken hebben de kinderen al acht woorden leren lezen en kennen zij al

Nadere informatie

Informatie middenbouw Donderdag 29 september 2016: uur uur

Informatie middenbouw Donderdag 29 september 2016: uur uur Informatie middenbouw 2016 2017 Donderdag 29 september 2016: 14.30 uur 16.00 uur CBS De Lichtbron Johan Frisostraat 2 9285 TS Buitenpost 0511 542 385 Welkom in onze groep, Vanmiddag krijgt u een rondleiding

Nadere informatie

Taalstimulering voor kinderen en volwassenen. Taal en taalbeleid 3 februari 2014

Taalstimulering voor kinderen en volwassenen. Taal en taalbeleid 3 februari 2014 Taalstimulering voor kinderen en volwassenen Taal en taalbeleid 3 februari 2014 Enkele stellingen Taalontwikkeling 1. Voortalige fase: van 0 tot 1 jaar 2. Vroegtalige fase: van 1 tot 2,5 jaar Eentalige

Nadere informatie

Breien en haken, een stapje verder

Breien en haken, een stapje verder Breien en haken, een stapje verder Hobby & Vrije tijd Heb je enige ervaring in het haken en/of breien. Beheers je volgende technieken: Breien: opzet, rechts en averechts breien, tricotsteek Haken: ketting

Nadere informatie

BROCHURE:-LEZEN? JA-GRAAG!-

BROCHURE:-LEZEN? JA-GRAAG!- -! BROCHURE:-LEZEN? JA-GRAAG!- Lezen? ja graag! Kinderen lezen tegenwoordig veel minder, vinden lezen lastig of beginnen er niet eens aan. Misschien lijkt het lezen van een boek teveel op een schoolopdracht,

Nadere informatie

Wat ga je schrijven: een verklarende tekst. Voorbereiden op het schrijven: een film bekijken

Wat ga je schrijven: een verklarende tekst. Voorbereiden op het schrijven: een film bekijken Les 1: Verklaren hoe planten groeien Wat ga je schrijven: een verklarende tekst Hoe komt het eigenlijk dat planten groeien? Je schrijft een verklarende tekst voor leerlingen van een andere klas. Welke

Nadere informatie

Ouders, het verborgen kapitaal van de school. Hans Christiaanse

Ouders, het verborgen kapitaal van de school. Hans Christiaanse Ouders, het verborgen kapitaal van de school Hans Christiaanse Initiatief OCW vanaf januari 2012 www.facebook.com/oudersenschoolsamen Samenwerken Noem wat erin je opkomt, als je denkt aan een goede samenwerking

Nadere informatie

Caroline Ploeg, Gedragstherapeut Femy Wanders, Klinisch psycholoog

Caroline Ploeg, Gedragstherapeut Femy Wanders, Klinisch psycholoog Caroline Ploeg, Gedragstherapeut Femy Wanders, Klinisch psycholoog Overzicht presentatie Ontstaan van KINGS Doelgroep KINGS-model (incl. MASTR) Verschillende interventies uit het MASTR Progressive Counting

Nadere informatie

Jong geleerd. Beatrijs Brand en Saskia Snikkers

Jong geleerd. Beatrijs Brand en Saskia Snikkers Jong geleerd. Beatrijs Brand en Saskia Snikkers Programma Kennismaken Presentatie Jong geleerd Warming-up Pauze Praktische oefening Afsluiting Jong geleerd over het belang van actieve stimulering van ontluikende

Nadere informatie

Tietel slide. Titel slide 2 Module 2. tekst. Beïnvloeden. Juni 2014. Trainers: Sarah Strübin en Willem Ezerman ALFABEELD ORGANISATIEONTWIKKELING

Tietel slide. Titel slide 2 Module 2. tekst. Beïnvloeden. Juni 2014. Trainers: Sarah Strübin en Willem Ezerman ALFABEELD ORGANISATIEONTWIKKELING Tietel slide Titel slide 2 Module 2 tekst Beïnvloeden Juni 2014 Trainers: Sarah Strübin en Willem Ezerman ALFABEELD ORGANISATIEONTWIKKELING Beïnvloeden Programma 2014 Beïnvloeden Programma module 2 09.00

Nadere informatie

ACTIEF STUDEREN IN 6 STAPPEN

ACTIEF STUDEREN IN 6 STAPPEN ACTIEF STUDEREN IN 6 STAPPEN Stap 1 Weet wat je moet leren Stap 4 Leerstof instuderen Stap 2 Leerstof verkennen Stap 5 Leerstof controleren Stap 3 Leerstof verwerken Stap 6 Leerstof herhalen ACTIEF STUDEREN

Nadere informatie

Thema Kinderen en school

Thema Kinderen en school http://www.edusom.nl Thema Kinderen en school Lesbrief 18. Het 10-minutengesprek. Wat leert u in deze les? Vergelijkingen maken. Zeggen hoe vaak iets gebeurt. Verkleinwoordjes. Veel succes! Deze les is

Nadere informatie

Aartsbisdom Mechelen-Brussel Vicariaat Onderwijs Diocesane Pedagogische Begeleiding Secundair Onderwijs

Aartsbisdom Mechelen-Brussel Vicariaat Onderwijs Diocesane Pedagogische Begeleiding Secundair Onderwijs Aartsbisdom Mechelen-Brussel Vicariaat Onderwijs Diocesane Pedagogische Begeleiding Secundair Onderwijs Vakdocumenten Frans (2004) Visie en accenten leerplan Frans BaO 1 De eerste stappen zetten - Basiswoordenschat

Nadere informatie

mijnplein 30 okt 2013 Begrijpend lezen = Begrijpend leren

mijnplein 30 okt 2013 Begrijpend lezen = Begrijpend leren mijnplein 30 okt 2013 Begrijpend lezen = Begrijpend leren Doelen Aan het eind van deze masterclass: Ken je het belang en de plek van begrijpend lezen/luisteren binnen het onderwijs Ken je de belangrijkste

Nadere informatie

Hoe vind ik het juiste boek voor mijn kind?

Hoe vind ik het juiste boek voor mijn kind? Hoe vind ik het juiste boek voor mijn kind? De AVI-niveaus zijn veranderd. Wat nu? Informatie voor ouders 2013 Lieven Coppens Versie VL 1.2 Nieuw, maar niet slechter! De leesniveaus op de boekjes worden

Nadere informatie

Mijn computer is leuk

Mijn computer is leuk Handleiding Mijn computer is leuk Ouders praten samen over computers, kinderen en opvoeding Handleiding Mijn computer is leuk Ouders praten samen over computers, kinderen en opvoeding Marjolijn van Leeuwen

Nadere informatie

opdracht 1 instructie telefoongesprek speech opdracht 2 boekbespreking poëziepresentatie sollicitatie

opdracht 1 instructie telefoongesprek speech opdracht 2 boekbespreking poëziepresentatie sollicitatie SPREEKVAARDIGHEID spreeklijn comenius college locatie Lijstersingel leerjaar 1 2 3 opdracht 1 instructie telefoongesprek speech opdracht 2 boekbespreking poëziepresentatie sollicitatie opdracht 3 reclamecampagne

Nadere informatie

WELKE ROL SPELEN KNUFFELS IN DE ONTWIKKELING VAN KINDEREN? WELKE SPELLETJES KAN JE DOEN MET JE KIND EN ZIJN KNUFFEL?

WELKE ROL SPELEN KNUFFELS IN DE ONTWIKKELING VAN KINDEREN? WELKE SPELLETJES KAN JE DOEN MET JE KIND EN ZIJN KNUFFEL? sessie1-5.qxd 14-09-2006 16:12 Pagina 1 knuffels O n d e r w e r p WELKE ROL SPELEN KNUFFELS IN DE ONTWIKKELING VAN KINDEREN? WELKE SPELLETJES KAN JE DOEN MET JE KIND EN ZIJN KNUFFEL? D U U R - 1 U 5 5

Nadere informatie

Hoe help je meertalige kinderen bij het leren van een tweede taal? Tips voor leerkrachten

Hoe help je meertalige kinderen bij het leren van een tweede taal? Tips voor leerkrachten Hoe help je meertalige kinderen bij het leren van een tweede taal? Tips voor leerkrachten Enkele tips 1. Goed begonnen is half gewonnen! Zorg van bij het begin voor een zo open en positief mogelijke klassfeer

Nadere informatie

Gesprekjes voeren Waar sta ik nu?

Gesprekjes voeren Waar sta ik nu? Gesprekjes voeren gesprekspartner gebruikt veelvoorkomende woorden en hele korte zinnetjes; spreekt heel langzaam en pauzeert vaak spreekt woorden en korte zinnetjes duidelijk uit; herhaalt zinnetjes en

Nadere informatie

Gastcollege Grenzen van taal Vroegbehandeling Doof/Slechthorend - Kentalis Haren Juni 2018 Nina Osterloh

Gastcollege Grenzen van taal Vroegbehandeling Doof/Slechthorend - Kentalis Haren Juni 2018 Nina Osterloh Gastcollege Grenzen van taal Vroegbehandeling Doof/Slechthorend - Kentalis Haren Juni 2018 Nina Osterloh Even voorstellen o Nina Osterloh o logopedist en neurolinguïst o Vroegbehandeling Doof/Slechthorend

Nadere informatie

VOORWOORD. De opbouw van de leereenheden

VOORWOORD. De opbouw van de leereenheden VOORWOORD Angerenstein SB (Sport en Bewegen) is een complete serie leermiddelen voor het kwalificatiedossier Sport en Bewegen. Angerenstein SB bestaat uit boeken met theorie en opdrachten, online verdiepingsstof

Nadere informatie

Het culturele interview Nederlandse versie Hans Rohlof, Noa Loevy, Lineke Sassen & Stephanie Helmich

Het culturele interview Nederlandse versie Hans Rohlof, Noa Loevy, Lineke Sassen & Stephanie Helmich Het culturele interview Nederlandse versie Hans Rohlof, Noa Loevy, Lineke Sassen & Stephanie Helmich Samenvatting anamnese en ziekte geschiedenis Wordt uit het dossier ingevuld voorafgaand aan het gesprek.

Nadere informatie

Handleiding en opgaven niveau A1. Opgave 1: Samen

Handleiding en opgaven niveau A1. Opgave 1: Samen Handleiding en opgaven niveau A1 Benodigd materiaal - Voor alle leerlingen een exemplaar van Opgavenblad A1 (zie pagina 6) - Voor alle leerlingen drie exemplaren van Werkblad Stappenplan (zie pagina 7)

Nadere informatie

Nieuwsbrief groep 3 september 2016

Nieuwsbrief groep 3 september 2016 Nieuwsbrief groep 3 september 2016 Nieuws uit de groep: De eerste kern van veilig leren lezen is alweer afgerond. In de eerste vier weken hebben de kinderen al acht woorden leren lezen en kennen zij al

Nadere informatie

LEERPROBLEMEN KIND/JONGERE

LEERPROBLEMEN KIND/JONGERE Training - Begeleiding - Coaching LEERPROBLEMEN KIND/JONGERE TIJDELIJKE ONDERSTEUNING BIJ SCHOOLVAKKEN MATRIXCOACHING BIJ LEER- EN EMOTIONELE PROBLEMEN HERKENT U DIT? Heeft uw kind moeite met een of meerdere

Nadere informatie

TAALBELEID ZAVENTEM. Waarom een taalbeleid? Taalvisie (SC 8/2/2016) Infobundel voor het personeel oktober 2017

TAALBELEID ZAVENTEM. Waarom een taalbeleid? Taalvisie (SC 8/2/2016) Infobundel voor het personeel oktober 2017 TAALBELEID ZAVENTEM Infobundel voor het personeel oktober 2017 Waarom een taalbeleid? - De diensten van de gemeente Zaventem worden dagdagelijks geconfronteerd met mensen die de Nederlandse taal onvoldoende

Nadere informatie

Planmatig samenwerken met ouders

Planmatig samenwerken met ouders Ouderparticipatie Team Planmatig samenwerken met ouders Samen vooruit! Tamara Wally Tamara Wally (MSc.) is werkzaam bij de CED- Groep. Ze werkte mee aan de publicatie Samen vooruit, over planmatig werken

Nadere informatie

Verschillen tussen leerlingen, leerkrachten en scholen Multiculturele school:

Verschillen tussen leerlingen, leerkrachten en scholen Multiculturele school: Mijn visie Deze foto past bij mij omdat ik voor het hoogst haalbare wil gaan. Ook al kost dit veel moeite. Ik heb doorzettingsvermogen, dat heb je ook nodig bij het beklimmen van een berg. Wanneer ik niet

Nadere informatie

Les 1: Halloween en Sint-Maarten beschrijven

Les 1: Halloween en Sint-Maarten beschrijven Les 1: Halloween en Sint-Maarten beschrijven Wat voor tekst ga je schrijven en waarom? Op 31 oktober is het Halloween en op 11 november is het Sint-Maarten. Veel mensen weten niet zo goed wat voor feesten

Nadere informatie

DE STEIGER WELKOM IN ONS IPO EN INTERNAAT

DE STEIGER WELKOM IN ONS IPO EN INTERNAAT DIT BOEKJE IS VAN: WELKOM IN ONS IPO EN INTERNAAT DE STEIGER Om je wat wegwijs te maken in De Steiger, krijg je dit boekje. Hierin staan vele zaken vermeld. Dit is een alleen van jou. Je mag erin kleuren

Nadere informatie

De Boekenkaravaan in het kort

De Boekenkaravaan in het kort Welkom De Boekenkaravaan in het kort Doelen project o Leesplezier stimuleren o Taal bevorderen o Uitwisseling tussen culturen voorlezer en gezin o Kennismaking boeken/bibliotheek o Voorleesgewoonte installeren

Nadere informatie

Ouders betrekken via Kijk mij lezen in groep 3. Het Ontdekrijk, Capelle aan den IJssel

Ouders betrekken via Kijk mij lezen in groep 3. Het Ontdekrijk, Capelle aan den IJssel Ouders betrekken via Kijk mij lezen in groep 3 Het Ontdekrijk, Capelle aan den IJssel Het Ontdekrijk is een school met 190 leerlingen in een aandachtswijk in Capelle aan den IJssel. De leerlingpopulatie

Nadere informatie

E-book Coachpraktijk Irene Bex

E-book Coachpraktijk Irene Bex E-book Coachpraktijk Irene Bex In dit e-book krijg je een vier tips die onmisbaar zijn de om de dingen te doen waar jij gelukkig van wordt. Mijn naam is Irene Bex en ik ben stresscoach, NLP coach en trainer.

Nadere informatie

Praten leer je niet vanzelf

Praten leer je niet vanzelf jeugdgezondheidszorg Praten leer je niet vanzelf... hier ben ik www.icare.nl Over de spraak-taalontwikkeling van kinderen van 0-4 jaar Praten gaat niet vanzelf, praten moet je leren. Een kind leert praten

Nadere informatie

Huiswerkbeleid CBS De Wijngaard

Huiswerkbeleid CBS De Wijngaard Huiswerkbeleid CBS De Wijngaard Oktober 2013 1 Inhoudsopgave Hoofdstuk Pagina 1. Huiswerkbeleid CBS De Wijngaard 3 2. Waarom geven wij op school 3 huiswerk? 3. In welke groepen krijgen de kinderen 3 huiswerk?

Nadere informatie

3EEN INTERGENERATIONELE 3KLASSESSIE ORGANISEREN. Het bezoek van één uur van ouderen aan de klas. Om rekening mee te houden.

3EEN INTERGENERATIONELE 3KLASSESSIE ORGANISEREN. Het bezoek van één uur van ouderen aan de klas. Om rekening mee te houden. 3 Er kunnen intergenerationele banden worden opgebouwd door activiteiten te organiseren waarin leerlingen en ouderen in één ruimte kunnen leren en hun ervaringen kunnen uitwisselen. Het bezoek van één

Nadere informatie

Vroegtijdige interventies in de Belgische context: onderzoek en perspectieven

Vroegtijdige interventies in de Belgische context: onderzoek en perspectieven Vroegtijdige interventies in de Belgische context: onderzoek en perspectieven Herbert Roeyers Onderzoeksgroep Ontwikkelingsstoornissen HGR-CSS Brussel, 20 juni 2014 Vroegtijdige interventie bij kinderen

Nadere informatie

Geletterde peuters en kleuters spelen met taal!

Geletterde peuters en kleuters spelen met taal! Geletterde peuters en kleuters spelen met taal! 17 november 2009 Daniëlle DANIELS Geletterde peuters en kleuters? Positief, veilig klasklimaat Betekenisvolle taken Ondersteuning door interactie (andere

Nadere informatie

Nieuwsbrief groep 3 september 2015

Nieuwsbrief groep 3 september 2015 Nieuwsbrief groep 3 september 2015 Hierbij ontvangt u de tweede nieuwsbrief. Wij houden u graag op de hoogte van het reilen en zeilen in de groep. Mist u iets in deze nieuwsbrief dan horen we dit graag.

Nadere informatie

Titel van deze les: Helpende en remmende gedachten 1

Titel van deze les: Helpende en remmende gedachten 1 Titel van deze les: Helpende en remmende gedachten 1 Uitdaging: Overtuigingen Denkwolk onderwerp: overtuigingen Vakgebied(en): psycho educatie, omgaan met HB Doelgroep: MB/BB Maker: Marianne van Zetten

Nadere informatie

Alberta Language and Development Questionnaire (ALDeQ) Johanne Paradis, University of Alberta

Alberta Language and Development Questionnaire (ALDeQ) Johanne Paradis, University of Alberta Alberta Language and Development Questionnaire (ALDeQ) ohanne Paradis, University of Alberta A. Vroege Mijlpalen 1. Wanneer begon je kind te lopen? 3 = < 15 maanden 0 = > 16 maanden : 3 2. Hoe oud was

Nadere informatie

Informatiefolder groep 1 schooljaar

Informatiefolder groep 1 schooljaar Informatiefolder groep 1 schooljaar 2015-2016. Alle kinderen krijgen deze informatiefolder mee naar huis. Binnenkort hebben wij een gesprek met U waarbij wij de leidraad oudergesprekken bespreken. Voor

Nadere informatie

Nieuwsbrief groep 3 januari 2017

Nieuwsbrief groep 3 januari 2017 Nieuwsbrief groep 3 januari 2017 Hierbij ontvangt u van ons de nieuwsbrief van januari. Nieuws uit de groep: Wat hebben de kinderen in deze eerste periode al veel geleerd! Het is erg leuk om deze vooruitgang

Nadere informatie

Huiswerktips. Maak tijd

Huiswerktips. Maak tijd Huiswerktips Huiswerktips Voor sommige kinderen is huiswerk maken een helse taak. In deze brochure krijg je een heleboel tips over hoe je je kind kan helpen met zijn huiswerk. Maak tijd Sommige kinderen

Nadere informatie

Pragmatiek en communicatie beïnvloed door een autismespectrumstoornis

Pragmatiek en communicatie beïnvloed door een autismespectrumstoornis Pragmatiek en communicatie beïnvloed door een autismespectrumstoornis 10 februari 2017 Zorgbehoeften van de leerling met autisme Zorg dat ik boodschappen kan begrijpen Zorg dat ik de organisatie van een

Nadere informatie

Interculturele competenties? In de opleiding gezinswetenschappen

Interculturele competenties? In de opleiding gezinswetenschappen Interculturele competenties? In de opleiding gezinswetenschappen Studiedag Kleurrijke Maatzorg Gaby Jennes, 14 oktober 2011 Iets over de opleiding gw Opleiding voor volwassenen (sinds 1960), geaccrediteerd

Nadere informatie

Taal in Beeld. Vereniging van Taalspecialisten Amersfoort 29 september Brede blik op geletterdheid

Taal in Beeld. Vereniging van Taalspecialisten Amersfoort 29 september Brede blik op geletterdheid Taal in Beeld Janke Singelsma & Maaike Pulles NHL Lectoraat Taalgebruik & Leren Vereniging van Taalspecialisten Amersfoort 29 september 2017 Brede blik op geletterdheid De geletterdheidspraktijken in de

Nadere informatie

ABA bij autisme Basisworkshop. Samen leren van alledaagse activiteiten. Praktisch. Inhoud workshop

ABA bij autisme Basisworkshop. Samen leren van alledaagse activiteiten. Praktisch. Inhoud workshop ABA bij autisme Basisworkshop Samen leren van alledaagse activiteiten Laura Schouten, ABA-Consultant/Pedagoog ABA-Instituut Praktisch - Koffie en theepauzes tussendoor - Lunchpauze rond 12.30/13.00 uur

Nadere informatie

Doel: Welke vaardigheid of welk inzicht leren kinderen? De kinderen leren dat bij meer inzet een hoger resultaat gehaald zal worden.

Doel: Welke vaardigheid of welk inzicht leren kinderen? De kinderen leren dat bij meer inzet een hoger resultaat gehaald zal worden. Titel van deze les: Hambijnelle (hamburger, konijn, gazelle) Uitdaging: Motivatie/overtuigingen Denkwolk onderwerp: Inzet Vakgebied(en): Psycho-educatie, omgaan met hoogbegaafdheid Doelgroep (OB/MB/BB):

Nadere informatie

HUISWERKBELEID BS DE TWEESPRONG SCHOOLJAAR

HUISWERKBELEID BS DE TWEESPRONG SCHOOLJAAR HUISWERKBELEID BS DE TWEESPRONG SCHOOLJAAR INLEIDING Huiswerk ligt in het verlengde van het leerproces dat in de klas is gestart. Het vormt een brug tussen thuis en de school. Met het meegeven van huiswerk

Nadere informatie

Wil je gaan samenzitten in de groepjes van de oefensessie van 15 oktober?

Wil je gaan samenzitten in de groepjes van de oefensessie van 15 oktober? Wil je gaan samenzitten in de groepjes van de oefensessie van 15 oktober? Wie toen afwezig was, kan nu plaats nemen bij een groepje dat hetzelfde onderwijsvak heeft. Dank je wel! Krachtige leeromgevingen

Nadere informatie

Wat is meertaligheid. Wat is meertaligheid. Enkele begrippen. Meertaligheid in cijfers

Wat is meertaligheid. Wat is meertaligheid. Enkele begrippen. Meertaligheid in cijfers Kinderen en hun ouders ondersteunen in het proces van meertalige taalontwikkeling Focus op de thuistaal Hilde De Smedt Wat is meertaligheid Individuen worden MEERTALIG genoemd als ze de competentie hebben

Nadere informatie

kalender 2012 Kant-en-klare tips voor klare taal

kalender 2012 Kant-en-klare tips voor klare taal kalender 2012 Kant-en-klare tips voor klare taal Schakel niet te snel over op een andere taal. Wees geduldig. Laat blijken dat je de inspanning van de anderstalige apprecieert. Geef oefenkansen. Een anderstalige

Nadere informatie

Evaluatie van de PMTO Boosterdag

Evaluatie van de PMTO Boosterdag Evaluatie van de PMTO Boosterdag Door: Gonnie Albrecht Ger Kerkstra Emilie van Leeuwen Ellen Lubberts Marna Ouwehand Ella Tacq Jolle Tjaden Willemijn van Vlerken 16-11-2011 Naam Training: Fout! Verwijzingsbron

Nadere informatie

Bridge Office. Biedboekje Hoe verder na een tussen bod - 1. Kwetsbaar Niet kwetsbaar. Bri dge Office

Bridge Office. Biedboekje Hoe verder na een tussen bod - 1. Kwetsbaar Niet kwetsbaar. Bri dge Office Bri dge Office Biedboekje Hoe verder na een tussen bod - 1 Bridge Office Kwetsbaar Niet kwetsbaar Mijn partner opent met 1. Rechts van komt 2. Wat doe ik met deze hand? 2 1 1 1 1 1 SA HB975 2 2 2 2 2 SA

Nadere informatie