PBZO Joontjes B.V. Beleid ter voorkoming van zware ongevallen. Joontjes B.V. Oliehandel 2011/2012

Transcriptie

1 PBZO Joontjes B.V. Beleid ter voorkoming van zware ongevallen Joontjes B.V. Oliehandel 2011/2012

2 Preventie Beleid Zware Ongevallen 2

3 INLEIDING OVERZICHT RELEVANTE WETGEVING EN DEFINITIES RELEVANTE WET- EN REGELGEVING DEFINITIES EN BEGRIPSOMSCHRIJVINGEN DOELSTELLINGEN VAN HET BELEID DOELSTELLINGEN VAN HET BELEID TER VOORKOMING VAN ZWARE ONGEVALLEN COMMUNICATIE VAN DE DOELSTELLINGEN VERANTWOORDELIJKHEDEN M.B.T. HET PREVENTIEBELEID BEGINSELEN VAN HET BELEID UITGANGSPUNT VAN HET BELEID SAMENHANG TUSSEN BELEID EN HET VEILIGHEIDSBEHEERSSYSTEEM (VBS) BELEID OP DE MAATREGELEN, STRUCTUREN EN HET VBS WEERGAVE VAN DE RISICO S IN HOOFDLIJNEN BEGINSELEN VAN HET VBS WEERGAVE VAN DE RISICOCRITERIA CRITERIA VOOR KANS EN EFFECT CRITERIA VOOR ACCEPTABELE EN NIET-ACCEPTABELE RISICO S SAMENHANG TUSSEN MAATREGEL EN RISICO BEKENDMAKING VEILIGHEIDSBELEID EN PBZO Preventie Beleid Zware Ongevallen 3

4 INLEIDING Het brandstoffendepot van Joontjes BV te Meppel is actief in de oliehandel sinds Joontjes bezit een brandstofdepot dat rechtstreeks vanaf de raffinaderij wordt bevoorraad door tankers. De distributie van de brandstoffen wordt verzorgd door eigen tankwagens, waardoor er direct en flexibel kan worden ingespeeld op de wensen en behoeften van de klant. De producten van Joontjes bestaan uit Diesel, Huisbrandolie, Kerosine (Petroleum) en smeerolie. Joontjes B.V. levert o.a. aan: handelaren, benzinestations, transportbedrijven, agrarische bedrijven, aannemersbedrijven, autobranche en industriële bedrijven. Sinds 1999 is binnen de Europese Unie de zogenaamde Seveso II-richtlijn van kracht. Deze is in Nederland geïmplementeerd door het Besluit Risico s Zware Ongevallen 1999 (BRZO 99). De bedrijven die onder dit besluit vallen moeten over een veiligheidsbeheerssysteem (VBS) dan wel een preventiebeleid voor zware ongevallen (PBZO) beschikken. Per juli 2005 is een aanwijzingsmethodiek gewijzigd, waarbij de grenswaarden voor een aantal stoffen zijn verlaagd. Joontjes BV is hierdoor aangewezen voor het indienen van het PBZO, te noemen dit document, en het implementeren van het VBS voor het brandstoffendepot in Meppel op basis van aardolieproducten ( voornamelijk diesel ). Tabel 1: Stoffenlijst Joontjes B.V. UN nr Stof Hoeveelheid Opslag 1202 Dieselolie (K3, brandbare vloeistof) m3 Tank 1, 2, 3, 5, Kerosine (K2, brandbare vloeistof) 60 m3 Tank 4 (liggende tank) 1965 LPG (brandbaar gas) 20 m3 Ondergrondse tank Deze stoffenlijst is niet compleet. Er zijn meer stoffen aanwezig op het terrein. De niet genoemde stoffen zijn aanwezig in hoeveelheden die zeer klein zijn ten opzichte van de grenswaarde voor het BRZO 99 en die daarom geen effecten buiten het terrein van Joontjes BV te Meppel zullen hebben. Het VBS samen met het PBZO vormen het veiligheidsmanagementsysteem (VMS) van Joontjes B.V. en heeft als uitgangspunt een systematische en kwalitatief juiste benadering van veiligheid tot doel. Joontjes B.V. voldoet zodoende aan de bestaande wet- en regelgeving. Preventie Beleid Zware Ongevallen 4

5 1. OVERZICHT RELEVANTE WETGEVING EN DEFINITIES 1.1 RELEVANTE WET- EN REGELGEVING Onderstaand is een overzicht opgenomen van de relevante wetgeving m.b.t. het PBZO zoals deze vastgesteld is bij Joontjes B.V. Tabel 2: Overzicht van de basis van wet en regelgeving in relatie tot BPZO Wet- en regelgeving specifiek voor implementatie van PBZO Naam Volledige naam Inhoud BRZO artikel 5.2- Besluit risico s zware ongevallen 99 Dit artikel schrijft voor dat er een document verplicht aanwezig moet zijn waarin de algemene doelstellingen en beginselen van het beleid inzake de beheersing van de risico s van zware ongevallen vastgelegd zijn. Zie ook RRZO artikel 2. RRZO 1999 Regeling risico s zware ongevallen 99 Voor de implementatie en opstelling van het BPZO. NTA 8620, -paragraaf 4.2- Nederlands Technische Afspraak Verplichte inhoudelijke punten van het PBZO bij een opslagbedrijf voor gevaarlijke stoffen - beleid ter voorkoming van zware ongevallen- PGS 6 Publicatiereeks gevaarlijke stoffen 6 Aanwijzing voor implementatie van BRZO 99 Arbowet -o.a. artikel 5 en 6- -Inventarisatie en evaluatie van de risico s -Voorkoming en beperking van zware ongevallen waarbij gevaarlijke stoffen zijn betrokken Arbobesluit Aanvullende voorschriften van risico Gedeeltelijk van toepassing voor het Preventie Beleid Zware Ongevallen 5

6 -hoofdstuk 2, afdeling 2- inventarisatie en -evaluatie ter voorkoming en beperking van zware ongevallen met gevaarlijke stoffen PBZO. Het waarschuwen van naburige bedrijven en het opstellen van een intern noodplan. 1.2 DEFINITIES EN BEGRIPSOMSCHRIJVINGEN Deming cirkel Vier activiteiten voor een systematische verbetering in een organisatie. Een hulpmiddel bij kwaliteitsmanagement. KPI Kritische prestatie-indicatoren Een KPI is een waarde welke gemeten kan worden en bepalend is voor het succes van een organisatie. Een KPI wordt omschreven met een nul- en doelwaarde en afhankelijk van het succes periodiek bijgesteld. Een KPI is ondersteunend aan het beleid van een organisatie. LOD Line of Defence Organisatorische en/of technische maatregelen ter reductie van risico s Scenario Het PBZO verwijst naar de QRA met de mogelijke (ramp-)scenario s. In het document wordt een weergave gemaakt van installatiescenario s en worst case scenario s. VBS - Veiligheidsbeheerssysteem Het VBS bestaat uit de elementen b t/m h en is onderdeel van het VMS, samen met het PBZO VMS - Veiligheidsmanagementsysteem. Dit managementsysteem omvat het PBZO en het VBS Zwaar ongeval Een gebeurtenis als gevolg van onbeheersbare ontwikkelingen tijdens de bedrijfsuitoefening in een bedrijf, waardoor ernstig gevaar voor de gezondheid van de mens of voor het milieu ontstaat en waarbij gevaarlijke stoffen zijn betrokken Preventie Beleid Zware Ongevallen 6

7 2. DOELSTELLINGEN VAN HET BELEID 2.1 DOELSTELLINGEN VAN HET BELEID TER VOORKOMING VAN ZWARE ONGEVALLEN Het beleid van Joontjes B.V is er op gericht dat bij de uitvoering van werkzaamheden door of onder verantwoordelijkheid van Joontjes B.V. de veiligheid en veilig werken de hoogste prioriteit genieten. Dit geldt eveneens ten aanzien van omstanders, omwonenden, bezoekers en derden welke direct of indirect betrokken zijn bij de werkzaamheden. Zware ongevallen en de gevolgen hiervan worden zoveel mogelijk voorkomen door gerichte maatregelen die zijn afgestemd op de bedrijfssituatie. Veiligheid vormt daarbij een geïntegreerd onderdeel van het ondernemingsbeleid en in de managementcyclus. Dit beleid ter voorkoming van zware ongevallen is vertaald in de volgende hoofddoelstellingen van Joontjes B.V.: (1) Het voorkomen van calamiteiten dan wel het minimaliseren van ontstane schade voor mens en milieu (2) Het nastreven van een continue verbeteringstraject en het naleven van de wettelijke eisen (3) Het toepassen van een hoogst mogelijk beschermingsniveau gezien de economische mogelijkheden van het bedrijf Deze (hoofd-)doelstellingen van het veiligheidsbeleid worden geconcretiseerd in meetbare en controleerbare doelstellingen door het gebruik van de onderliggende jaarplannen en het gebruik van kritische prestatie-indicatoren (KPI). Zie het volgende schema. Eerder genoemde hoofddoelstellingen worden ondersteund door de jaarplannen: o Middelen ter beschikking te stellen om veilig te kunnen werken o Het bevorderen en verbeteren van een positieve houding, betrokkenheid, verantwoordelijkheid en kennis van leidinggevenden en uitvoerende medewerkers; o Een beoordeling van de risico s van zware ongevallen Preventie Beleid Zware Ongevallen 7

8 Deze jaarplannen worden ondersteund door de kritische prestatie-indicatoren die periodiek worden bijgehouden. De KPI s zijn per VBS element beschreven en worden jaarlijks meegenomen in de management review: Tabel 3: Key Performance Indicators Joontjes B.V. Thema Kritische prestatie-indicatoren Nul waarde Doelwaarde 2012 Organisatie en o Realisatie van de geplande opleidingen, 3xBHV 3 x BHV personeel (B) eigen personeel ADR herhaling voor 100% score de chauffeurs Identificatie gevaren en evaluatie risico s (C) Beheersing van de uitvoering (D) o Aantal functieomschrijvingen dat gereviewed is. o Het aantal uitgevoerde veiligheidsstudies voor delen van de inrichting o Het aantal openstaande punten (aanbevelingen) n.a.v. uitgevoerde veiligheidsstudies o Het aantal uitgevoerde (veiligheid)inspectierondes o Inspecties van instrumenten o Uitvoering van de inspectieagenda o Het aantal openstaande aanbevelingen 3 functieomschrijvingen Atex RIE QRA RIE Uitvoering actieplan naar aanleiding van de Veiligheidsstudie conform planning 5 x Chauffeurs 1 x vloeistofmeters 2 x directieronde 6 x WPI 4 x noodstop 1 x tankinspectie Review Medewerker expeditie QRA RIE verder completeren 5 x alle voertuigen 1 x vloeistofmeters 2 x WPI door directie 6 x WPI 4 x noodstop 1 x tankinspectie Wijzigingen (E) De voorbereiding en evaluatie van noodsituaties (F) o Onderhoud van kritische middelen o Het aantal wijzigingen o Het aantal openstaande wijzigingen in vergelijking met de uitgevoerde wijzigingen o (planning) oefenen van het bedrijfsnoodplan o Openstaande punten n.a.v. de evaluatie op de uitvoering van de calamiteiten oefening Alle kritische middelen worden binnen gestelde termijn gekeurd en/of onderhouden VBS Digitaal beschikbaar en eenvoudig bereikbaar IJkpunt op 30 maart en 30 september. Aantal acties uit MOC uitvoeren binnen de gestelde termijn. IJkpunt op 31 juni en 31 december 1 x oefening 2 oefeningen milieu incident en 1 brandoefening Preventie Beleid Zware Ongevallen 8

9 Toezicht op prestaties (G) Audits(H) o Het aantal analyses en meldingen van incidenten o Het aantal analyses en meldingen van bijna ongevallen o Het aantal analyses en meldingen van ongevallen o De frequentie van de activering van alarmschakelaars en trip systemen o Directiebeoordeling De auditplanning en de nog uit te voeren audits Over 2011 was de score 64% 0 Aantal meldingen van bijna ongevallen en gevaarlijke situaties is 75% van het aantal meldingen, doch tenminste % van alle verbeterpunten uitvoeren 1 1 intern 1 extern Deze tabel staat volledig uitgewerkt in het VBS van Joontjes B.V. en ingevuld in het management review. In de management review wordt tevens aandacht gegeven aan de markt ontwikkelingen en veranderingen in de wet/regelgeving. 2.2 COMMUNICATIE VAN DE DOELSTELLINGEN De communicatie van de doelstellingen op het gebied van veiligheid worden informeel voorgelicht aan de medewerkers van Joontjes B.V. De organisatie heeft een platte (horizontale) structuur en dit betekent dat er een vorm betrokkenheid is bij de besluitvorming op het gebied van veiligheid. De medewerker Expeditie is bij Joontjes de centrale persoon voor de communicatie van de veiligheidsdoelstellingen naar andere operationele medewerkers. De directie houdt zich op de hoogte van de naleving van het beleid door regelmatig en informeel overleg, incidentenrapportage en periodieke evaluaties en stelt het beleid en werkwijzen aan de hand van opgedane ervaringen zonodig bij. Jaarlijks zal het beleid worden geëvalueerd om vast te stellen of het geformuleerde beleid voor de volgende periode moet aangepast, verbeterd en/of aangevuld. Het continue verbeteren van het veiligheidsbeleid gaat conform de PDA-cyclus. Het PDA-cyclus is het verbeteringstraject van Joontjes B.V. zoals deze ook als hoofddoelstelling van het veiligheidsbeleid is geformuleerd. De hieraan gerelateerde procedures zijn te vinden in het VBS : P-H.2 Directieverantwoordelijkheid Preventie Beleid Zware Ongevallen 9

10 P-G.1 Management Review 2.3 VERANTWOORDELIJKHEDEN M.B.T. HET PREVENTIEBELEID Iedereen binnen de organisatie draagt bij aan de veiligheid en het veilig werken. Het geldt voor alle bedrijfsactiviteiten met betrekking tot de opslag van het brandstoffendepot van Joontjes B.V..In algemene zin geldt de volgende regel: Iedere medewerker heeft de plicht en bevoegdheid om het werk stil te leggen als er direct gevaar dreigt voor hem/ haar of de collega's. De directe chef zal hiervan onmiddellijk op de hoogte gebracht moeten worden. Hieronder worden de verantwoordelijkheden die voortvloeien uit het aangegeven: Tabel 4: Verantwoordelijkheden preventiebeleid Joontjes B.V. Uitvoerder Iedere medewerker van Joontjes B.V. Toezichthouder Medewerker Expeditie: bijhouden van VBS en coördineren van veiligheidszaken Eindverantwoordelijke Management van Joontjes B.V. Specifieke verantwoordelijkheden en werkafspraken met betrekking tot werkzaamheden zijn vastgelegd in procedures en instructies. Deze zijn opgenomen in het veiligheidsbeheerssysteem (VBS). 3. BEGINSELEN VAN HET BELEID 3.1 UITGANGSPUNT VAN HET BELEID Het beleid wordt vormgegeven door een continue verbeteringscyclus waarin het risico, het veiligheidsbeheerssysteem (VBS) en maatregelen met elkaar samenhangen. Deze verbeteringscyclus wordt gecontroleerd door elkaar jaar na te gaan of de hoofddoelstellingen, de jaarplannen(subdoelstellingen) en de kritische prestatie-indicatoren van het veiligheidsbeleid gerealiseerd zijn. De verbeteringscyclus wordt uitgevoerd conform de zogenaamde Deming cirkel (Plan-Do-Check-Act) waarin het VBS een cruciale rol speelt. 3.2 SAMENHANG TUSSEN BELEID EN HET VEILIGHEIDSBEHEERSSYSTEEM (VBS) De kern van het veiligheidsbeheersysteem (VBS) is gebaseerd op de Deming cirkel. Het doel is om op een planmatige en systematische manier risico s beheersbaar te maken en om van tevoren bepaalde doelstellingen te Preventie Beleid Zware Ongevallen 10

11 realiseren. Hierbij vindt tevens terugkoppeling en zo nodig bijstelling ( verbetering ) plaats. Het model is opgebouwd uit een aantal opeenvolgende fasen. De fasen zijn: Plan: Analyseren van de situatie, vaststellen van doelen en processen en het bedenken van plannen om deze doelen te bereiken. Stel tevens vast aan welke randvoorwaarden ( eisen ) moet worden voldaan; Do: Uitvoeren van de plannen. Houdt rekening met de relevante randvoorwaarden; Check: Toetsen van de feitelijke resultaten en beoordeel of deze overeenkomen met de bedoelingen en of aan de gestelde eisen wordt voldaan; Act: Corrigeren waar dingen fout gaan en stel zo nodig de plannen bij om een continue verbetering te krijgen. Het veiligheidsbeheersysteem (VBS) van Joontjes BV beschrijft een aantal aspecten van de beheersing: De organisatie en de werknemers; Risico-identificatie en scenario beschrijving; De manier waarop toezicht op de uitvoering vorm krijgt; De wijze waarop gehandeld wordt bij wijzigingen; De planning voor noodsituaties: het bedrijfsnoodplan; Het toezicht op de prestaties; Audits en beoordeling Uitgangspunt zijn de risico s, geïdentificeerd voor normale en abnormale omstandigheden tijdens de verschillende fasen van de levenscyclus van de installaties. 3.3 BELEID OP DE MAATREGELEN, STRUCTUREN EN HET VBS Ter beheersing van deze risico s zijn technische en organisatorische maatregelen toegepast. Om er voor te zorgen dat deze maatregelen ook in de toekomst geborgd zijn, past de directie van Joontjes BV een mix van managementtechnieken toe die zijn afgeleid van de bovengenoemde Demingcyclus. De risico s met de daarbijbehorende LOD s zijn vastgelegd in de aangepaste QRA. De LOD s zijn opgenomen, en/of voortkomend uit ontwerp, technische beheersmaatregelen, organisatorische beheersmaatregelen, represief technisceh beheersmaatregelen of represief organisatorische beheersmaatregelen. In het VBS zijn vervolgens werkinstructies, onderhoudsystemen, procedures documenten en formulieren opgenomen om deze beheersmaatregelen te effectueren en te handhaven en te verbeteren. De acties en verbetervoorstellen die voortkomen uit de diverse communicatie, management review en/of audits, worden in het actie jaarplan opgenomen, opgevolgd en geëvalueerd. De volgende hoofdstukken zijn uitgewerkt in het VBS (zie ook onder hoofdstuk 5): A: Beleid Preventie Beleid Zware Ongevallen 11

12 B: Organisatie en Personeel C: Risico Identificatie en Evaluatie D: Beheersing van de Uitvoering E: Handeling bij wijzigingen F: Planning noodsituatie G: Toezicht op prestaties H: Audits en beoordeling 4. WEERGAVE VAN DE RISICO S IN HOOFDLIJNEN De beoordeling van risico s van zware ongevallen is gebaseerd op een aantal risico-identificerende activiteiten. Deze risico s zijn beschreven in aard en omvang. De methodes die worden gebruikt om de gevaren te identificeren, het risico te bepalen en te beoordelen zullen nader verklaard worden in hoofdstuk 6 en 7 van dit. Een overzicht van de risico s met betrekking tot de gevaarlijke stoffen in onderstaande tabel weergegeven. Dit overzicht is gebaseerd op een brandveiligheidrapportage en de activiteiten zoals deze op de locatie van Joontjes BV worden uitgevoerd. De scenario s zijn besproken en vastgesteld in een gesprek met de directie van Joontjes BV te Meppel. De risico s zijn weergegeven op basis van de aanwezige effectieve LOD s Tabel 5: Overzicht van voorzienbare gevaren naar aard en omvang Installatie Ongevalstype Directe oorzaak Waarschijnlijkheid Gevolg Rest Risico Tank 1 Grote uitstroming(brandbare vloeistof) Brandstichting L Tank 2 Tank 3 Grote uitstroming(brandbare vloeistof) Brandstichting Grote uitstroming(brandbare vloeistof) Brandstichting 1 3 Tank 4 Grote 2 3 L Preventie Beleid Zware Ongevallen L L

13 Tank 5 Tank 6 uitstroming(brandbare vloeistof) Brandstichting Grote uitstroming(brandbare vloeistof) Brandstichting Grote uitstroming(brandbare vloeistof) Brandstichting Opslagloods Plasbrand in opvangbak belasting/hitte Laadpunt tankwagen Uitstroming gasolie, (brandbare vloeistof ) Lospunt tankwagen LPG Lospunt tankwagen LPG Laadpunt tankwagen gasolie Laadpunt schip Hulp en verbindingssystemen Uitstroming LPG (Brandbaar gas) Explosie tankwagen Explosie tankwagen Uitstroming gasolie (brandbare vloeistof) Uitstroming gasolie (brandbare vloeistof) Verkeerde handeling / Verkeerde handeling Explosie van brandende tankwagen door impact/verkeerde behandeling Explosie van lege tankwagen met benzinedampen L L L 2 2 L 2 3 L 1 3 L 1 3 L 3 2 L 2 3 L Preventie Beleid Zware Ongevallen 13

14 5. BEGINSELEN VAN HET VBS Het VBS van Joontjes B.V. is opgebouwd uit de elementen b t/m h. Zodoende zijn er meerdere genummerde hoofdstukken welke wederom tot een letterelement van het VBS toebehoren. In de volgende tabel wordt aangegeven wat het beleid is ten aanzien van elk van de VBS-elementen van Joontjes B.V. Tabel 6: Beleid van VBS elementen Joontjes B.V. Element b De organisatie en de werknemers Kennis, opleiding en training Personeelsselectie Communicatie en overleg Ingehuurd personeel (selectie van (onder)aannemers en diensten) Verantwoordelijkheden en bevoegdheden Taken en verantwoordelijkheden t.a.v. veiligheid en veilig werken en het voorkomen van zware ongevallen zijn vastgelegd. Om deze taken en verantwoordelijkheden uit te kunnen voeren worden de medewerkers opgeleid dan wel geïnstrueerd of op de hoogte gesteld. De benodigde opleidingen per functie zijn vastgelegd in de functie / opleidingsmatrix. Het minimale opleidingsniveau wat betreft veiligheid is per functie vastgelegd in het veiligheidsbeheersysteem (VBS). Veiligheidsinstructie wordt uitgevoerd door de medewerker Expeditie. Naast opleiding en instructie van de eigen medewerkers wordt het van groot belang gezien dat ook ingehuurd personeel / onderaannemers de vereiste kennis hebben: Voor het professioneel uitvoeren van hun werkzaamheden Op de hoogte zijn van de risico s en de voorschriften die gelden bij Joontjes BV Element c - De identificatie van de gevaren en de beoordeling van de risico s van zware ongevallen Systematische identificatie van ongewenste gebeurtenissen die tot zware ongevallen kunnen leiden gedurende de verschillende levensfasen Methoden Beoordeling van kans en omvang van geïdentificeerde zware ongevallen Vaststellen van maatregelen Om het ongewild vrijkomen van stoffen of brand te voorkomen, is het veiligheidsbeheersysteem (VBS) er op gericht om de gevaren die samenhangen met de aanwezige stoffen te onderkennen en zichtbaar te maken. Dit is noodzakelijk om passende maatregelen te kunnen nemen om deze risico s te beheersen en terug te brengen tot Preventie Beleid Zware Ongevallen 14

15 een acceptabel niveau. De risico-identificatie wordt uitgevoerd voor alle normale en abnormale omstandigheden tijdens de verschillende fasen in de levenscyclus van installaties namelijk ontwerp, constructie, bedrijfsvoering, onderhoud en in- en uitbedrijfname. De toegepaste methoden voor deze risico-identificatie zijn: Life cycle fase Risico-identificatie door middel van: Ontwerp - Ontwerp review ( incl. zoneringstechnieken, brandveiligheidsanalyse en HAZOP Constructie - Taak Risico Analyse (TRA) en QRA Bedrijfsvoering - Risico Identificatie & Evaluatie (RI&E) Scenario s Bedrijfsnoodplan/brandveiligheidsanalyse Incidentenanalyse Onderhoud / Wijziging - Taak Risico Analyse (TRA) of ontwerpreview Een beschrijving van de indeling van de risico s is weergegeven in een risicomatrix in hoofdstuk 6 (weergave van de risicocriteria) van dit. Element d - Beheersing van de uitvoering Vaststellen en toepassen van procedures en instructies voor beheersing van de bedrijfsvoering/onderhoud/ stops Joontjes BV heeft procedures en instructies vastgesteld om werkwijzen vast te leggen voor de beheersing van bedrijfsvoering en onderhoud en daarmee de veiligheid. Daarnaast houdt de directie toezicht op het veilig uitvoeren van de werkzaamheden. Geconstateerde afwijkingen worden op een systematische manier aangepast. Hierbij vindt zo nodig terugkoppeling en zo nodig bijstelling ( verbetering ) plaats. Element e - De wijze waarop wordt gehandeld bij wijzigingen Soorten wijzigingen Identificatie en evaluatie van wijzigingen Uitvoering van wijzigingen Wijzigingen aan een installatie, in de organisatie of in veiligheidsmiddelen kunnen invloed hebben op de veiligheid. Joontjes BV heeft in het veiligheidbeheersysteem (VBS ) aangegeven hoe met wijzigingen omgegaan moet worden. Het doorvoeren van wijzigingen in de installaties en bij de processen moet plaats vinden volgens de procedure Management of Change Preventie Beleid Zware Ongevallen 15

16 Element f De planning voor noodsituaties Identificatie van noodsituaties Uitwerken, beoefenen en toetsen van noodsituaties vastgelegd in het noodplan (incl. herzien en wijzigen van het noodplan) Noodorganisatie Voor de beheersing van noodsituaties is een Bedrijfsnoodplan (BNP) opgesteld. In het Bedrijfsnoodplan (BNP) worden onder meer beschreven de bedrijfshulpverleningsorganisatie, communicatie, ontruiminginstructies, alarmering, en scenario s zoals geconstateerd in de aangepaste QRA te weten: maatregelen bij brand, sirene alarm, explosie, gaslekkag, ongeval met persoonlijk letsel, bommelding en bij lekkages (spill) op het depot. Om goed voorbereid te zijn ten tijde dat een noodsituatie plaats vindt, wordt een groot belang gehecht aan het oefenen van de calamiteitenscenario s. Hiertoe wordt periodiek ( minimaal 1x per jaar ) geoefend met het Bedrijfsnoodplan (BNP). Resultaten van de oefeningen hebben een lerend effect op de organisatie. Element g Het toezicht op de prestaties Vastleggen en meten van prestaties Evaluatie van prestaties Melden van incidenten, het onderzoeken van de gebeurde afwijkingen en (bijna) ongevallen Correctieve maatregelen Het bijhouden en toezicht op de prestaties gebeurd continu. Van de status van het onderhoud en training en opleiding wordt een overzicht actueel bijgehouden. Afwijkingen in het onderhoud worden direct gerapporteerd aan de directie. Op het onderhoud van kritische onderdelen (prioriteit 1) wordt een kleurcodering (rood) gehanteerd in geval van overschrijding van der ingestelde onderhoudstermijnen. In de procedure voor incidenten en incidenten onderzoek worden incidenten onderzocht op basis van de gebeurtenissenboom uit de PGS 6 (bijlage 8). Vanuit de klachten en afwijkingsprocedure zullen afwijkingen, storingen, en klachten met een potentieel hoog risico ook nader onderzocht worden om het beleid ter voorkoming van zulke gebeurtenissen en zware ongevallen te voorkomen. De uit het onderzoek komende beheersmaatregelen en acties worden opgenomen en geevalueerd in het bedrijfsactieplan. In de jaarlijkse directiebeoordeling wordt een trendanalyse gedaan op het onderhoudssysteem, het personeelsoverzicht en de bijbehorende trainingen, de gemelde incidenten en de uitgevoerde onderzoeken op incidenten, storingen en afwijkingen. Element h Audits en beoordeling Directiebeoordeling Preventie Beleid Zware Ongevallen 16

17 Systematische, periodieke evaluatie van het beleid Interne en externe audits Om vast te stellen of het veiligheidsbeheersysteem (VBS) goed is ingevoerd en effectief blijft, zal de directie van Joontjes BV audits uit laten voeren en coördineren. Deze interne audits zijn zodanig gestructureerd dat alle aspecten van het veiligheidsbeheersysteem (VBS) op regelmatige basis worden beoordeeld ( minimaal 1x per jaar ). De audits worden uitgevoerd aan de hand van de procedures en instructies en de inhoud van eerder gehouden audits. Minimaal jaarlijks vindt er door de directie een beoordeling plaats van het beleid (PBZO), het veiligheidsbeheersysteem (VBS ) en haar doelstellingen. Deze beoordeling vindt plaats om te komen tot een systematische beoordeling van het managementsysteem, het beleid en haar doelstellingen, ten aanzien vande preventie van (zware) ongevallen. Tijdens deze beoordeling worden verschillende indicatoren besproken (oa. ziekteverzuim, registraties, (bijna)ongevallen, resultaten audits, realisatie doelstellingen, bevinden van de veiligheidsinspectie). Aan de hand van de beoordeling van de directie worden er vervolgens weer doelstellingen 6. WEERGAVE VAN DE RISICOCRITERIA 6.1 CRITERIA VOOR KANS EN EFFECT Het kwalitatief bepalen van de risicoklasse is gedaan met behulp van de onderstaande risicograaf. Preventie Beleid Zware Ongevallen 17

18 Waarschijnlijkheid JOONTJES Ernst Zeer beperkt / Gering- Incident zonder verzuim. Geen milieuschade Beperkt / Belangrijk,- EHBO incident Milieuschade blijft binnen het bedrijfsterrein Matig / Ernstig - Incident met verzuim. Milieuschade op het terrein en beperkt buiten het terrein. Groot / Zeer ernstig - Betreft een enkele dode of serieus letsel. Milieuschade tot buiten het bedrijfsterrein maar wel beperkt. Zeer groot/catastrofaal - Meerdere doden - grote milieuverontreiniging buiten het bedrijf, inclusief verontreiniging van het oppervlaktewater. Kans Zeer klein- <1x50 jr Een zeldzame combinatie van factoren kan leiden tot een incident. Klein - <1x 50 jaar voor veiligheid en >1x per jaar voor milieu. Een combinatie van diverse factoren kan leiden tot een incident. Mogelijk - maar < 1x 20 jr Kan gebeuren als alle factoren simultaan aanwezig zijn. > 1x 50 jr Waarschijnlijk - Niet zeker maar kan mogelijk gebeuren. (is vaker gebeurd in de branche in Nederland) Zeer groot - Is vaker gebeurd binnen de organisatie (op locatie) Risico Laag Laag Laag Laag Laag 2 Laag Laag Laag Middel Middel 3 Laag Laag Middel Hoog Hoog 4 Laag Middel Middel Hoog Hoog 5 Middel Middel Hoog Hoog Hoog laag risico. As low as reasonably practicable (ALARP) is acceptabel. In de TRA moet gekeken worden of de risico's nog verder teruggedrongen kunnen worden. Middel risico De werkzaamheden mogen alleen doorgang vinden als directie autoriseert, na raadplegen van specialist of specialisten team. De risico's moeten beheerst zijn voor aanvang van de werkzaamheden. Hoog risico Werkzaamheden direct stoppen. Beheersmaatregelen MOETEN getroffen worden. Voordat de werkzaamheden beginnen moeten de getroffen beheermaatregelen en de risico's opnieuw beoordeeld worden op effectiviteit. 6.2 CRITERIA VOOR ACCEPTABELE EN NIET-ACCEPTABELE RISICO S Om een acceptabel beschermingsniveau voor mens en milieu te bereiken bij draagbare kosten met de preventieve, beschermende en repressieve maatregelen van Joontjes, wordt risicoklasse laag in de risicomatrix als acceptabele risicoklasse geacht. De risicoklasse hoog worden als niet-acceptabel beschouwd. Preventie Beleid Zware Ongevallen 18

19 7. SAMENHANG TUSSEN MAATREGEL EN RISICO Voor het reduceren van de risico s zijn technische en organisatorische maatregelen (LOD s) opgesteld. Er wordt binnen deze maatregelen onderscheid gemaakt tussen repressieve en preventieve acties. Joontjes streeft ernaar dat het falen van één LOD (Line of Defence) (menselijk falen inbegrepen), niet mag leiden tot een gevaarlijke situatie. Onacceptabele risico s dienen verkleind te worden door het nemen van adequate maatregelen totdat de risico s acceptabel zijn. Deze maatregelen staan weergegeven in de Quantitatieve Risico-Analyse (QRA) van Joontjes B.V. Voor de Risico Analyse is gebruik gemaakt van de risicomatrix zoals omschreven in de BRZO artikel 5 3e lid element c en d, de QRA (het paarse boek), de NTA 8620, Ohsas en de HAZOP methodiek. Gezien de beperkte omvang en risico's is gekozen voor een eenvoudige en herkenbare rapportage, handzaam in gebruik voor de betrokken organisatie met een combinatie van de genoemde elementen. Hiervoor is gekozen omdat een Hazop studie en een QRA voor de aard van de werkzaamheden en risico's een te zwaar middel is, maar toch gebruik gemaakt is van de systematische Hazop benadering voor de identificatie van de genoemde risico's, uitgewerkt met behulp van het principe van Ohsas Doel hierbij is om systematisch, met behulp van procesbenadering, tot identificatie van ongewenste gebeurtenissen te komen die kunnen leiden tot zware ongevallen. Vanuit deze identificatie worden de LOD (Lines of Defence) vastgelegd en de restrisico s bepaald. Aan de hand van het ontwerp, bestaande situatie of de geplande wijziging worden (denkbeeldig) storingen in een proces geïntroduceerd. Vervolgens wordt verduidelijkt of de storing een bedreiging zou kunnen inhouden, wat de ernst en effect van een eventuele (ver)storing is, en of adequate beheersmaatregelen zijn genomen. Indien het team besluit dat niet voldoende beheersmaatregelen zijn getroffen, technisch dan wel organisatorisch, dan wordt een actie of aanbeveling gedefinieerd. Middels de HAZOP van het ontwerp kunnen tevens de operationele gevaren en risico s worden geïdentificeerd. Binnen de uitgewerkte risico inventarisatie wordt gewerkt met gidsworden om risico's te identificeren. Hierbij volgen de gidswoorden die gebruikt zijn: Preventie Beleid Zware Ongevallen 19

20 Gidswoord Specifieke parameters Algemene parameters Geen Stroming Toevoeging Minder Fase Reactie Meer Niveau Onderhoud Hoog Druk Test Laag Temperatuur Instrumentatie Anders Trillingen Bemonstering Drainen Corosie Erosie Impact Menselijke fout Vanuit de Ohsas worden de basisrisico s in kaart gebracht, zonder aanwezigheid van LOD s. Daarna wordt gekeken naar de bestaande beheersmaatregelen met daarna een identificatie van het restrisico. Indien het restrisico te hoog wordt ingeschat worden aanvullende beheersmaatregelen voorgesteld. Voor weging van de risico s wordt gebruik gemaakt van de Risicograaf zoals weergegeven onder punt 6.1 van dit PBZO document. Voor het bepalen van de beheersmaatregelen wordt de volgende (arbeidshygienische) strategie gehanteerd. Deze strategie wordt gehanteerd in de volgorde zoals hieronder weergegeven. Deze strategie moet waar mogelijk gevolgd worden, zelfs als de wet en regelgeving een lager beheersniveau accepteert. (wetgeving geeft het minimum te hanteren standaard aan). Stoppen van de activiteit of situatie (bronbestrijding) Stoppen met het uitvoeren van de (risicovolle) werkzaamheden is de meest effectieve manier om de risico's te beheersen. Vervangen niet giftig. Is er een veiliger alternatief? Bijvoorbeeld oplosmiddelen gebruiken met een laag vlampunt en/of Reduceren Kan het risico bij de bron gereduceerd worden. Bijvoorbeeld machines met een lager geluidsniveau gebruiken, of met een lager (veiliger) voltage. Met de hierboven genoemde methodes worden de risico's zelf aangepakt en zijn effectiever dan de hieronder genoemde methodes, die niets met de risico's doen maar deze alleen trachten te beheersen. Afscherming omkasting. Kan het gevaar afgeschermd of ingesloten worden. Bijvoorbeeld het plaatsen van geluidsdichte Verwijderen van personen gereduceerd worden? Blootstelling reduceren. Kan het aantal, dat blootgesteld worden aan het risico Blootstelling reduceren Kan de tijd/duur van de blootstelling gereduceerd worden? Door bijvoorbeeld gebruik te maken van roulatie van medewerkers. Preventie Beleid Zware Ongevallen 20

21 Persoonlijke bescherming Kunnen er middelen verstrekt worden die de schadelijke effecten reduceren. Bijvoorbeeld gehoorbescherming, adembescherming veiligheidsschoeisel. Ook bewustmaking / awareness training/instructies, is onderdeel van de persoonlijke beschermingsmiddelen Note: Persoonlijk beschermingsmiddelen zijn de minst effectieve beheersmaatregelen en de laatste beheersmaatregelen en deze rangorde. 8. BEKENDMAKING VEILIGHEIDSBELEID EN PBZO Iedere werknemer van Joontjes B.V. dient op de hoogte te zijn van de in dit document geformuleerde doelstellingen en beginselen. De medewerker Expeditie zal ervoor zorg dragen dat alle werknemers daarover goed geïnformeerd zijn en stelt zeker dat het beleid en de uitvoering daarvan goed begrepen en opgevolgd wordt. Meppel, 30 maart 2012 J. Joontjes Preventie Beleid Zware Ongevallen 21