MANAGEMENTSAMENVATTING
|
|
- Mathijs Moens
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 1 MANAGEMENTSAMENVATTING De verstrenging van de Europese reglementering van emissienormen voor voertuigen is de drijvende kracht achter de voortdurende ontwikkeling en verdere optimalisatie van motor en nabehandelingssystemen. Ondanks de steeds strengere reglementering voor nieuwe voertuigen is wegverkeer nog verantwoordelijk voor ongeveer 30% van de NOx- en PMemissies in Vlaanderen. De introductie van nieuwe vertuigen verloopt echter maar geleidelijk. Retrofit van bestaande voertuigen met uitlaatgasnabehandelingstechnieken biedt de mogelijkheid om de emissies van vervuilende oudere voertuigen te verminderen. De toenemende Europese en internationale projecten bewijzen de groeiende interesse om op deze manier te komen tot een schoner transport. Zowel demonstratie- als onderzoeksprojecten worden uitgevoerd. In 2001 is bij De Lijn in Leuven een demonstratieproject gestart waarbij 18 bussen werden uitgerust met een CRT (Continuous Regenerating Trap) om de performantie in reële omstandigheden na te gaan. Deze studie heeft tot doel een wetenschappelijke beoordeling te maken van de huidige nabehandelingssytemen en de mogelijke impact ervan bij algehele introductie. Hiervoor werden 4 deeltaken gedefiniëerd. In deel A wordt een inventarisatie gemaakt van bestaande nabehandelingstechnieken voor voertuigen. In deel B wordt de efficiëntie van de CRT s ingezet in het demonstratieproject van De Lijn nagegaan aan de hand van metingen in reëel verkeer met Vito s Op-de-weg Emissie en Energie meetsysteem. In deel C wordt de kosteneffectiviteit van verschillende conversiescenario s nagegaan. Deel D tenslotte geeft een overzicht van de milieu-impact van deeltjes. In Deel A van deze studie wordt een overzicht gegeven van de beschikbare en in ontwikkeling zijnde nabehandelingssystemen voor dieselvoertuigen. Hierbij wordt steeds kort de werking uitgelegd en de performantie van de verschillende emissies besproken. Daarnaast worden een aantal moeilijkheden en/of aandachtspunten van het gebruik en de werking van het systeem weergegeven. Ook wordt een indicatie van de prijs en de marktrijpheid van de systemen weergegeven. Er is momenteel een heel gamma aan nabehandelingstechnieken voor zware dieselvoertuigen. Het succes van bepaalde systemen hangt af van de beschikbaarheid van S-arme (of zelfs S-vrije) dieselbrandstof. Om het op de markt brengen van S-arme diesel te stimuleren werd in België een accijnsvermindering op S-arme diesel ingevoerd. Bovendien zijn voor bepaalde technieken een aantal randvoorwaarden vereist. In de eerste plaats werden in deze studie verschillende roetnabehandelingssystemen vergeleken. De deeltjesuitstoot kan in beperkte mate gereduceerd worden door een oxidatiekatalysator. In dit geval wordt enkel de VOF (Vluchtige Organische Fractie) verminderd. Dit resulteert in een performantie tot 40-50%. De gemeten performantie is afhankelijk van het zwavelgehalte in de brandstof, de uitlaatgastemperatuur en de samenstelling van het roet. Het voordeel van de oxidatiekatalysator is de relatief lage kostprijs ( ) zodat het een interessante optie is voor retrofit van oudere voertuigen.
2 2 In een deeltjesfilter worden deeltjes uit de uitlaat opgevangen en geoxideerd. Omdat de regeneratie van roet door zuurstof slechts gebeurt vanaf 550 C en de uitlaatgastemperatuur lager ligt moet de oxidatietemperatuur verlaagd worden (passieve regeneratie) of de uitlaatgastemperatuur verhoogd (actieve regeneratie) om een goede regeneratie te verzekeren. Verschillende regeneratiestrategieën zijn voorhanden. Bij de katalytische deeltjesfilter is een katalytisch materiaal aangebracht op de filter zodat de regeneratietemperatuur van roet door oxidatie met zuurstof verlaagd wordt (tot C). De deeltjesvermindering bedraagt >95% indien S-vrije brandstof gebruikt wordt. Verhogen van het S-gehalte vermindert de performantie (door sulfaatvorming) indien een edelmetaal als katalytisch materiaal gebruikt wordt. Nieuwere materialen zijn in ontwikkeling en zijn minder gevoelig voor het S-gehalte. De kostprijs bedraagt ongeveer De CRT gebruikt NO 2 omgezet in een oxidatiekatalysator uit NO in de uitlaat om de deeltjes in de filter te oxideren bij een lagere temperatuur (vanaf 250 C). De performantie bedraagt 90-95% maar vermindert eveneens bij gebruik van brandstof met een hoger S- gehalte. Een nadeel is de verhoogde NO 2 -uitstoot ten gevolge van de NO-omzetting in de katalysator. De kostprijs bedraagt Bij de filter met brandstofadditief wordt een additief aan de brandstof toegevoegd om de regeneratietemperatuur te verlagen. Het katalytisch element wordt zo in de roetdeeltjes opgenomen en opgevangen in de filter waar regeneratie met zuurstof plaatsvindt. De reductie-efficiëntie voor deeltjes bedraagt ongeveer 90%. De gasvormige emissies (CO en KWS) worden in veel mindere mate gereduceerd in vergelijking met de twee bovenstaande technologieën. Bij de filter met brandstofadditief bedraagt de efficiëntie voor CO 20% (in vergelijking met 90-99% voor de katalytische filter en 70-99% voor de CRT) en de efficiëntie voor KWS 40% (in vergelijking met 60-80% voor de katalytische filter en 70-95% voor de CRT). Een voordeel van deze technologie is de ongevoeligheid voor het S- gehalte in de brandstof. Een nadeel is de verhoogde complexiteit van het systeem omwille van de doseereenheid voor het additief. Het gebruik van het additief heeft bovendien een verhoogde asdepositie in de filter tot gevolg wat een frequentere reiniging van de filter vereist. Een juiste filterkeuze is belangrijk om de uitstoot van metaaldeeltjes te vermijden. De kostprijs bedraagt bijna In een deeltjesfilter met thermische regeneratie wordt gebruik gemaakt van een dieselbrander om de uitlaatgastemperatuur te verhogen tijdens regeneratie. De performantie voor deeltjes bedraagt 90% terwijl de uitstoot van CO en KWS niet gereduceerd wordt. Een nadeel van deze technologie is de complexiteit van het systeem en de resulterende hoge kostprijs (10000 ). Indien de regeneratie te frequent gebeurt resulteert dit bovendien en een extra toename van het verbruik. Een andere manier om de temperatuur in de uitlaat te verhogen is elektrische regeneratie. Een nadeel is dat de regeneratie bij de meeste systemen buiten het voertuig gebeurt en het extra energieverbruik. Systemen met regeneratie tijdens gebruik van het voertuig zijn nog in ontwikkeling. De performantie bedraagt 85-95% voor deeltjes. CO en KWS worden niet verminderd. De kostprijs wordt geschat op NTP (Non-Thermal Plasma) is een nieuwe technologie waarbij een plasma gegenereerd wordt om de regeneratietemperatuur te verlagen (tot < 250 C). Deze technologie bevindt zich echter nog in een ontwikkelingsfase. Deeltjesreducties van 30-50% worden gerapporteerd. Naast roetnabehandelingstechnieken worden in deze studie ook kort de mogelijkheden voor NOx-reductie aangehaald. NOx en PM zijn immers de belangrijkste polluenten gerelateerd
3 3 aan verbranding in dieselmotoren. SCR (Selective Catalytic Reduction) wordt momenteel als de meest voor de hand liggende optie gezien voor nieuwe voertuigen. Bij SCR wordt NOx gereduceerd door NH 3 (meestal gevormd uit ureum). Voor retrofit vereist deze techniek uiteraard de nodige aanpassingen. Andere mogelijkheden zijn de NOx-adsorber, de Lean-NOx catalyst en NTP technologie. Daarnaast zijn een aantal combinaties van nabehandelingssystemen mogelijk, al dan niet geïntegreerd. In Deel B worden de meetresultaten van een drie jaar durende evaluatie gerapporteerd. De Vlaamse vervoersmaatschappij 'De Lijn' heeft een demonstratie opgezet in Leuven waarbij 18 bussen uitgerust worden met een CRT (Continuous Regenerating Trap). De ervaring met CRT's was tot nu toe onbestaande in Vlaanderen. Vito voerde verbruik- en emissiemetingen (CO, CO 2, NOx, KWS en PM) uit om de performantie in reële omstandigheden na te gaan. De metingen werden uitgevoerd zowel na plaatsing als na 1 en 2 jaar in gebruik. Hiervoor werden 2 dieselbussen van eenzelfde type geselecteerd. Een van de twee bussen (verder de "CRT bus" genoemd) wordt na een eerste meting uitgerust met een CRT, waarna deze opnieuw wordt gemeten. De andere bus (verder de "REF bus" genoemd) die gemeten wordt dient als referentie en zal niet worden uitgerust met een CRT. Na de eerste meetcampagne worden na 1 en 2 jaar opnieuw metingen worden uitgevoerd om de invloed van veroudering na te gaan. Het is namelijk belangrijk te weten hoe de CRT zich gedraagt na langdurig gebruik. Het meetprogramma bestaat dus in totaal uit 3 meetcampagnes voor beide bussen. Elke meetcampagne omvat emissie- en verbruiksmetingen uitgevoerd in reëel verkeer op Lijn 2 in Leuven en op het testcircuit in Oostmalle waar de De Lijn -cyclus wordt nagereden. De metingen zullen uitgevoerd worden met VOEM (Vito's-op-de-weg Emissie en energie Meetsysteem) en VOEMLaag (Vito's-op-de-weg Emissie en energie Meetsysteem voor Lage-emissievoertuigen) Uit de emissie- en verbruiksmetingen uitgevoerd - op het testcircuit en in reëel verkeer - op de CRT-bus voor en na installatie van de CRT kan het volgende geconcludeerd worden betreffende de performantie en werking van de CRT: De CRT vermindert de PM-uitstoot met meer dan 90% de KWS- en CO-uitstoot worden verminderd met 85%. Deze belangrijke vermindering is te wijten aan de aanwezigheid van een oxidatiekatalysator in de CRT; er werd geen duidelijk waarneembare NOx-reductie vastgesteld te wijten aan het gebruik van de CRT; de CRT heeft weinig invloed op het brandstofverbruik. Geen significante verhoging van het brandstofverbruik (<2-3%) werd waargenomen. uit de metingen in reële omstandigheden is gebleken dat de uitlaatgastemperatuur gedurende 70% van de tijd meer dan 250 C bedraagt. Hiermee worden de vereisten van de fabrikant (> 10% boven 250 C) ruimschoots gehaald; volgens de fabrikant is een NOx/PM-verhouding van 15 vereist voor een goede werking van de CRT. Uit metingen kon afgeleid worden dat de verhouding meer dan 15 bedraagt gedurende gemiddeld 70% van de tijd (in het slechtste geval 60%). We kunnen aannemen dat dit voldoet aan de vereisten.
4 4 In deze studie werd eveneens het effect van S-arme brandstof (<50ppm) in vergelijking van conventionele brandstof (>350ppm) onderzocht. Hieruit bleek dat het gebruik van S- arme brandstof geen effect heeft op het verbruik en de CO 2 -emissies. Ook het effect op de andere emissies (CO, NOx en KWS) was onbelangrijk. Wel kan een emissiereductie van SO 2 verwacht worden aangezien alle S in de brandstof aanwezig, omgezet wordt in SO 2 en ook alsdusdanig uitgestoten wordt indien geen nabehandelingssysteem aanwezig is. Op deze manier is dus de SO 2 -uitstoot evenredig met het S-gehalte in de brandstof. De duurzaamheid van de CRT werd eveneens nagegaan. Het effect van mogelijke veroudering op de emissies werd onderzocht aan de hand van metingen na 1 en 2 jaar ofwel 60,000 en 100,000 km. Geen noemenswaardige veroudering werd vastgesteld voor CO en KWS. De gemeten efficiëntie voor PM was lichtjes gedaald na 100,000 km maar bedroeg nog steeds 85-90%. Een mogelijke oorzaak hiervan is een hoger olieverbruik van de motor door een lek in de inspuitpomp. Dit moet echter geverifieerd worden. Het verbruik en de NOx-emissies vertoonden geen significante verandering gedurende de studie Een vergelijking van veroudering met het referentievoertuig was niet mogelijk aangezien de REF-bus voor het einde van het project eveneens werd uitgerust met een CRT. Uit deze meetcampagnes kunnen we besluiten dat het uitrusten van stadsbussen met een CRT kan bijdragen tot het verbeteren van de stedelijke luchtkwaliteit. Bovendien werd de duurzaamheid over 100,000 km aangetoond. Verdere opvolging is aangewezen. In Deel C van deze studie wordt de kosteneffectiviteit van een grootschalige introductie van een aantal nabehandelingstechnieken voor bussen (touringcars en bussen voor openbaar vervoer) onderzocht. De kosteneffectiviteit werd gedefinieerd als de verhouding van de kostprijs (in ) van de maatregel tot de verkregen emissiereductie (in kg). Scenario s werden gedefinieerd voor enkele nabehandelingstechnieken (CRT, oxidatiekatalysator en SCRT (=SCR+CRT)). Voor elke nabehandelingstechniek werden een aantal introductiescenario s (Euro 0, Euro 1, ) vergeleken. Voor de verschillende scenario s werden de emissies voor Vlaanderen berekend aan de hand van het TEMAT-model. Een inschatting van de bijhorende kosten werd gemaakt op basis van de literatuurstudie. De scenario s werden geëvalueerd op basis van de kosteneffectiviteit voor deeltjes. Hoewel we ons in deze studie focusseren op PM-reductie, werd ook een inschatting gemaakt van de kosteneffectiviteit voor CO en KWS (en in bepaalde gevallen NOx). Het uitvoeren van retrofit met CRT bleek het meest kosteneffectief voor deeltjes. Conversie met een oxidatiekatalysator bleek minder gunstig voor deeltjes (PM). Deze laatste is goedkoper maar levert een beperktere emissiereductie (30% versus 90% voor de CRT) voor deeltjes op. De kosteneffectiviteit voor CO en KWS was dan weer beter voor de oxidatiekatalysator. Deze emissies vormen echter niet zo n groot probleem voor dieselbussen. Het retrofitten van enkel Euro 1-bussen bleek kosteneffectiever dan wanneer enkel Euro 0- of Euro 2-bussen werden geconverteerd. Ook het scenario waarin enkel bussen voor openbaar vervoer (Euro 0, 1 en 2) werden uitgerust met een CRT scoorde zeer goed naar kosteneffectiviteit. De totale gerealiseerde emissiereductie van deze maatregel is bovendien ruim drie keer groter dan indien enkel Euro 1- bussen worden geconverteerd. De
5 5 SCRT-technologie maakt het mogelijk om PM én NOx te verminderen. Het introductiescenario waarbij enkel Euro 2-voertuigen geconverteerd werden met SCRT bleek het meest kosteneffectief voor NOx. Een vergelijking met andere NOx-emissiereductiestrategieën kaderde niet in deze studie. Voertuigen moeten minstens aan Euro 2 voldoen om in aanmerking te komen voor conversie met SCRT. Er dient wel opgemerkt te worden dat deze technologie niet marktrijp is en zich nog zal moeten bewijzen in testen en demonstraties. Een kleinschalig demonstratieprogramma dient het opbouwen van ervaring met deze technologie mogelijk te maken. In Deel D van deze studie wordt een stand van zaken gegeven van het onderzoek naar gezondheidseffecten van deeltjes. Hierbij worden zowel epidemiologische als toxicologische studies beschouwd. Er wordt een overzicht gegeven van de mogelijke schadelijke componenten in fijn stof en hun effecten op de gezondheid. Epidemiologische studies tonen aan dat er een verband bestaat tussen blootstelling aan deeltjes en gezondheidseffecten. De waargenomen effecten variëren van vervroegde sterfte door acute of chronische blootstelling tot ziekteverschijnselen zoals respiratoire en cardiovasculaire aandoeningen. Hoewel de relatie tussen PM en gezondheidseffecten is aangetoond, is er nog onzekerheid betreffende de mate waarin de effecten juist optreden. Bovendien blijkt dat omgevingsblootstelling aan deeltjes vaak niet voldoende is om bepaalde negatieve gezondheidseffecten te induceren bij de gehele bevolking. De gezondheidseffecten kunnen echter uitgesproken zijn bij gevoelige subgroepen van de populatie. Deze epidemiologische studies geven echter geen uitsluitsel over welke component of eigenschap van fijn stof verantwoordelijk is voor de waargenomen schadelijke effecten. Bovendien is de samenstelling van dieselroet verschillend van PM gemeten in de omgevingslucht zodat extrapolatie van de waargenomen effecten met de nodige omzichtigheid dient te gebeuren. PM is een complex mengsel dat kan verschillen in grootteverdeling en samenstelling afhankelijk van de bron en omgevingscondities. Om de deeltjesuitstoot op een efficiënte manier te verminderen in relatie tot gezondheidseffecten is het nodig te weten of bepaalde componenten meer gelinkt zijn aan de waargenomen gezondheidseffecten dan andere. Het is echter zeer onwaarschijnlijk dat waargenomen gezondheidseffecten toe te schijven zijn aan één bepaalde component. Recent wordt meer aandacht besteed aan het ontrafelen van mechanismen die de gezondheidseffecten veroorzaken en het evalueren van de bijdrage van de verschillende componenten van PM-mix. Op basis hiervan kan de schadelijkheid van dieselroet worden ingeschat. Een andere aanpak is het testen van de schadelijkheid van dieseluitlaatgassen op proefdieren of mensen. Het voordeel is dat het hier om reëel dieselroet gaat maar anderzijds kan interferentie van andere aanwezige componenten niet achterhaald worden. Epidemiologische studies toonden een verband aan tussen blootstelling aan UP (Ultrafine Particles met diameter < 100 nm) en gezondheidseffecten. UP zijn vooral afkomstig van verbrandingsprocessen (verkeer en industrie). Wat de samenstelling van deeltjes betreft zijn aan de hand van toxicologische studies mechanismen voorgesteld die de toxicologie van metalen, PAK s en sulfaten verklaren. Door de verstrenging van de emissienormen van
6 6 voertuigen voor PM (en andere emissies) worden nieuwe technologieën aangewend. Op basis van beperkte beschikbare studies konden geen negatieve gezondheidseffecten (van vb. additieven) worden afgeleid. Verder onderzoek is nodig om te bepalen in welke mate korte-termijn en (vooral) langdurige blootstelling aan PM de menselijke cardiovasculaire en respiratoire systemen worden beïnvloed. Bovendien is het belangrijk dat verder uitgezocht wordt welke fysische en chemische eigenschappen van deeltjes relevant zijn voor hun toxiciteit en via welke werkingsmechanismen de effecten worden veroorzaakt. Meer kennis is noodzakelijk met betrekking tot de mate waarin nieuwe technologieën de toxiciteit beïnvloeden. Algemeen kunnen we besluiten dat retrofit van zware voertuigen met nabehandelingssystemen een efficiënte manier is om de deeltjesuitstoot de verminderen. Om de deeltjesuitstoot van bussen te verminderen zijn roetfilters met passieve regeneratiestrategie momenteel het meest geschikt. De performantie van de CRT werd door Vito in reële omstandigheden gemeten bij Euro 2-stadsbussen en geschikt bevonden (>90% deeltjesvermindering). Bovendien werd de duurzaamheid over 100,000 km aangetoond. Verdere opvolging is aangewezen. Evaluatie van andere passieve systemen in reële omstandigheden is aangewezen om hun performantie in reële omstandigeheden na te gaan en een betere vergelijking met de CRT mogelijk te maken. Om het gebruik van nabehandelingssystemen te stimuleren kunnen demonstratieprojecten een bijdrage leveren in het opbouwen van kennis en ervaring wat betreft onderhoud en werkingscondities van het nieuwe nabehandelingssystemen en eventueel ook wat betreft uitbouw van noodzakelijke infrastructuur. Een grootschalige introductie van uitlaatgasnabehandelingssytemen als retrofit om de emissies van bestaande voertuigen te verminderen zal pas mogelijk zijn indien de eindgebruiker hiervoor financiële voordelen krijgt. Zonder deze zullen gebruikers waarschijnlijk niet bereid zijn de investeringskost te doen. Indien beleidsmaatregelen genomen worden om het gebruik van nabehandelingssystemen te promoten, is het noodzakelijk een kwaliteitslabel te definiëren en in te voeren. Dit kwaliteitslabel moet er dan voor zorgen dat de beoogde emissiereductiedoelstelling gehaald wordt. Verder onderzoek naar nieuwe technologieën en een vergelijking van de verschillende technologieën in reëel verkeer is aangewezen om een juistere evaluatie van de verschillende technieken mogelijk te maken. Ook moet steeds onderzocht in welke mate bepaalde nabehandelingstechnieken geschikt zijn voor verschillende motortechnologieën (euronormen) en specifieke toepassingen.
MANAGEMENTSAMENVATTING
MANAGEMENTSAMENVATTING Zware dieselvoertuigen hebben relatief hoge NOx- en PM-emissies. De verstrenging van de Europese emissiereglementering moet leiden tot een vermindering van deze emissies voor nieuwe
Nadere informatieDaarnaast zijn een aantal combinaties van nabehandelingssystemen mogelijk, al dan niet geïntegreerd.
7 SAMENVATTING DEEL A De verstrenging van de Europese reglementering van emissienormen voor voertuigen is de drijvende kracht achter de voortdurende ontwikkeling en verdere optimalisatie van motor en nabehandelingssystemen.
Nadere informatieBijlage 1 Emissiereducerende maatregelen (door Royal Haskoning)
Bijlage 1 Emissiereducerende maatregelen (door Royal Haskoning) Steunprogramma havengebonden werktuigen 81944801/R/873192/Mech Definitief Rapport 21 januari 2011 1.3 Uilaatgasnabehandelingssytemen 1.3.1
Nadere informatieFijn stof in Nederland: stand van zaken en beleidsimplicaties na het tweede BOP. onderzoeksprogramma
Fijn stof in Nederland: stand van zaken en beleidsimplicaties na het tweede BOP onderzoeksprogramma Fijn stof in Nederland: stand van zaken en beleidsimplicaties na het tweede BOP onderzoeksprogramma
Nadere informatieDiesel. AdBlue is een gedeponeerd handelsmerk van de Vereniging van Duitse automobielfabrikanten (VDA). ONTDEK ADBLUE
Diesel AdBlue is een gedeponeerd handelsmerk van de Vereniging van Duitse automobielfabrikanten (VDA). ONTDEK ADBLUE Korte samenvatting BELANGRIJKSTE KENMERKEN Wat is AdBlue?... 3 Waar dient het voor?....
Nadere informatieXIII. Samenvatting. Samenvatting
XIII In dit werk wordt de invloed van dimethyldisulfide (DMDS) en van zeven potentiële additieven op het stoomkraken van n-hexaan onderzocht aan de hand van experimenten in een continu volkomen gemengde
Nadere informatieUitlaatgassennabehandeling Industriële Verbrandingsmotoren
Emitech B.V. / Emigreen B.V. Kjelt Remmen Technisch specialist / Adviseur Wij: Ontwerpen Specificeren Leveren en Ondersteunen systemen voor de uitlaatgassen nabehandeling van industriële verbrandingsmotoren
Nadere informatieGesjoemel op de weg? Eric Feringa Igor van der Wal
Gesjoemel op de weg? Eric Feringa Igor van der Wal Wat kunt u verwachten? Hoe is úw kennis van luchtverontreiniging? Inzicht in normen en techniek Wat is de invloed van sjoemelsoftware? Casestudy A13 Overschie
Nadere informatieWereldgezondheidsorganisatie : fijnstof onderschat
Wereldgezondheidsorganisatie : fijnstof onderschat In deze publicatie http://tiny.cc/3l493w van de regionale afdeling Europa van de WHO, wordt antwoord gegeven op 24 vragen die alle betrekking hebben op
Nadere informatieVerkeer en luchtverontreiniging
Verkeer en luchtverontreiniging gezondheidsschade Dr Ir Miriam Gerlofs-Nijland RIVM 1 Positie RIVM Onderzoeksinstituut rijksoverheid Onafhankelijk van politiek en beleid Verbindt wetenschap en beleid Maakt
Nadere informatieFijn stof in Vlaanderen; gezondheidseffecten, oorsprong en reductiemaatregelen
Fijn stof in Vlaanderen; gezondheidseffecten, oorsprong en reductiemaatregelen Fijn stof kost de Vlaming tot 3 gezonde levensjaren. Vlaanderen zal ook in de toekomst moeite hebben om aan de Europese fijn
Nadere informatieMonique Meijerink 30 maart 2009. Relatie luchtkwaliteit - gezondheidsaspecten
Monique Meijerink Relatie luchtkwaliteit - gezondheidsaspecten Krantenkoppen liegen er niet om Bewoners eisen recht op schone lucht Niks aan de hand, gewoon deuren en ramen dicht Megastal bedreiging voor
Nadere informatieLuchtkwaliteit in het Vlaamse Gewest. Koen Toté - VMM
Luchtkwaliteit in het Vlaamse Gewest Koen Toté - VMM Overzicht presentatie Luchtkwaliteit 2017 getoetst aan de normen Impact van deze luchtkwaliteit op onze gezondheid Bespreking van fijn stof en stikstofdioxide
Nadere informatieSCHADELIJKE EMISSIES VAN DIESELVOERTUIGEN. TNO - Willar Vonk 4 juni 2015 Louwman Museum Bron: rapportnummer TNO 2015 R10733
SCHADELIJKE EMISSIES VAN DIESELVOERTUIGEN TNO - Willar Vonk 4 juni 2015 Louwman Museum Bron: rapportnummer TNO 2015 R10733 TNO MEET SINDS 1986 EMISSIES In opdracht van het Ministerie van Infrastructuur
Nadere informatieLuchtkwaliteit in Zeist
Luchtkwaliteit in Zeist Inleiding In een eerder artikel is gesproken over Samen het milieu in Zeist verbeteren en de vier pijlers onder het uitvoeringsplan, zie het artikel op deze website van 7 juni en
Nadere informatieNu goedkoper en groener rijden. Easy Green simpel en voordelig. Direct instappen met Easy Green. GO-Greener: Hoe? Zo! Effecten:
Nu goedkoper en groener rijden Uw auto direct aanzienlijk voordeliger en schoner laten rijden? Dat kan met GO-Greener. Meer kilometers voor minder geld. Met behoud van comfort en zelfs verbetering van
Nadere informatieNO, NO2 en NOx in de buitenlucht. Michiel Roemer
NO, NO2 en NOx in de buitenlucht Michiel Roemer Inhoudsopgave Wat zijn NO, NO2 en NOx? Waar komt het vandaan? Welke bronnen dragen bij? Wat zijn de concentraties in de buitenlucht? Maatregelen Wat is NO2?
Nadere informatieVerontreiniging door wegverkeer. Peter Hofschreuder
Verontreiniging door wegverkeer Peter Hofschreuder Hebben we problemen,en met de luchtkwaliteit in Nederland? Verkorting van de levensduur door blootstelling aan fijn stof Verandering van de bekorting
Nadere informatieLuchtkwaliteit in het Vlaamse Gewest
Luchtkwaliteit in het Vlaamse Gewest Overzicht presentatie Luchtkwaliteit getoetst aan de normen Impact van deze luchtkwaliteit op onze gezondheid Bespreking van stikstofdioxide en fijn stof De nieuwste
Nadere informatieTRANSITION = Lokaal luchtkwaliteitsbeleid Stad Gent
TRANSITION = Lokaal luchtkwaliteitsbeleid Stad Gent Tine Heyse Schepen voor Milieu, Klimaat, Energie en Noord-Zuid Stad Gent 10 oktober 2016 Mobiliteitsplan Gent: Duurzame MODAL SHIFT Bijdrage (lokaal)
Nadere informatieTIER 4 INTERIM / STAGE IIIB EMISSIENORMEN VOOR NON-ROAD MOBIELE MACHINES
TIER 4 INTERIM / STAGE IIIB EMISSIENORMEN VOOR NON-ROAD MOBIELE MACHINES TIER 4 INTERIM / STAGE IIIB EMISSIENORMEN VOOR NON-ROAD MOBIELE MACHINES Op 1 januari 2011 zijn de emissienormen Tier 4i / Stage
Nadere informatieEvaluatie 1 jaar LEZ in Antwerpen
Evaluatie 1 jaar LEZ in Antwerpen Rapport voor: Stad Antwerpen Francis Wellensplein 1 2018 Antwerpen Auteurs: Filip Vanhove (Transport & Mobility Leuven), Wouter Lefebvre, Marlies Vanhulsel, Peter Viaene,
Nadere informatieLiteratuurstudie naar de reële emissies van houtverbranding
Vlaanderen is milieu Literatuurstudie naar de reële emissies van houtverbranding Eindrapport VLAAMSE MILIEUMAATSCHAPPIJ www.vmm.be V Management samenvatting Deze studie geeft een overzicht van de effectieve
Nadere informatieLuchtkwaliteit en lozingen in de lucht in het Vlaamse Gewest Koen Toté
Luchtkwaliteit en lozingen in de lucht in het Vlaamse Gewest Koen Toté Overzicht presentatie Waarom luchtmetingen in Vlaanderen? Evolutie van de laatste decennia Toetsen van de luchtkwaliteit aan de heersende
Nadere informatieYerseke Engine Services BV (YES) Yerseke Engine Services is een service provider voor Caterpillar en John Deere in Nederland.
Yerseke Engine Services BV (YES) Yerseke Engine Services is een service provider voor Caterpillar en John Deere in Nederland. Wij zijn gevestigd in Yerseke, dicht bij de havens van Rotterdam en Antwerpen
Nadere informatieEmissies van het wegverkeer in België 1990-2030
TRANSPORT & MOBILITY LEUVEN VITAL DECOSTERSTRAAT 67A BUS 1 3 LEUVEN BELGIË http://www.tmleuven.be TEL +32 (16) 31.77.3 FAX +32 (16) 31.77.39 Transport & Mobility Leuven is een gezamenlijke onderneming
Nadere informatie1. Inleiding. Notitie Amsterdam, 8 december 2016
Notitie Amsterdam, 8 december 2016 Afdeling Policy Studies Van Aan Koen Smekens, Paul Koutstaal Gijs Zeestraten (Ministerie van Economische Zaken) Kopie Onderwerp Gevolgen van scenario s uitfasering kolencentrales
Nadere informatieVLAAMS PARLEMENT RESOLUTIE. betreffende de verzoening van de behoeften aan energie en aan zuivere lucht in onze maatschappij
VLAAMS PARLEMENT RESOLUTIE betreffde de verzoing van de behoeft aan ergie aan zuivere lucht in onze maatschappij Het Vlaams Parlemt, gelet op de Verkningsnota voor het ergiedebat in het Vlaams Parlemt,
Nadere informatieEmissie race: Road vs. SSS
Emissie race: Road vs. SSS Transport & Mobility Leuven Kris Vanherle 2/09/2008 ROAD vs. SSS 1 Overzicht Inleiding Berekeningsmethode Resultaten Conclusies 2/09/2008 ROAD vs. SSS 2 Inleiding Doelstelling:
Nadere informatieCO 2 en energiereductiedoelstellingen
CO 2 en energiereductiedoelstellingen t/m 2012 N.G. Geelkerken Site Manager International Paint (Nederland) bv Januari 2011 Inhoud 1 Introductie 3 2 Co2-reductie scope 4 2.1. Wagenpark 4 3 Co2-reductie
Nadere informatieCuraçao Carbon Footprint 2015
Willemstad, March 2017 Inhoudsopgave Inleiding 2 Methode 2 Dataverzameling 3 Uitstoot CO2 in 2010 3 Uitstoot CO2 in 2015 4 Vergelijking met andere landen 5 Central Bureau of Statistics Curaçao 1 Inleiding
Nadere informatieVloeibaar aardgas - Liquid Natural Gas (LNG) Voordelen en uitdagingen. Jan Van Houwenhove 3 December 2015
Vloeibaar aardgas - Liquid Natural Gas (LNG) Voordelen en uitdagingen Jan Van Houwenhove 3 December 2015 Agenda Cryo Advise Aardgas - eigenschappen Voordelen Uitdagingen Cryo Advise advies voor LNG systemen
Nadere informatieMIRA 2012 Verspreiding van POP s
MIRA 212 Verspreiding van POP s Emissie van dioxines naar lucht dioxine-emissie (g TEQ) 6 5 4 overige** energie huishoudens 3 2 1 2 21 22 23 24 25 26 27 28 29 21 211* * voorlopige cijfers ** overige: landbouw
Nadere informatie3.3 Straddle Carriers
3.3 Straddle Carriers 3.3.1 Inleiding Straddle carriers worden aangedreven door dieselmotoren (6 of 8 cilindermotoren). Deze motoren voldoen allen aan de Tier 3 standaard, de nieuwere uitvoeringen aan
Nadere informatieDe Legitimiteit Groep. 16 juni 2011 Corpus, Oegstgeest
De Legitimiteit Groep 16 juni 2011 Corpus, Oegstgeest Welkom Robbert Reimering Dagvoorzitter De Legitimiteit Groep Agenda 14.30 uur Welkom, Robbert Reimering 14.35 uur Introductie project, Kevin Zuidhof
Nadere informatieKwantitatieve verkenning van het potentieel voor LNG in de binnenvaart. Martin Quispel, DCMR Schiedam 28 maart 2017
Kwantitatieve verkenning van het potentieel voor LNG in de binnenvaart Martin Quispel, DCMR Schiedam 28 maart 2017 Achtergrond Verkennende studie uitgevoerd door STC-NESTRA en EICB in opdracht voor het
Nadere informatieHELPT DE LOKALE LUCHTKWALITEIT TE VERBETEREN
HELPT DE LOKALE LUCHTKWALITEIT TE VERBETEREN GAS IS EEN SCHONERE ENERGIE OPTIE IN VERGELIJKING TOT CONVENTIONELE VLOEIBARE BRANDSTOFFEN...MAAR MOEILIJKER TOE TE PASSEN IN DIESELMOTOREN BESTAAT ER EEN OPLOSSING
Nadere informatieWWW.AMT.NL - Dé internetsite voor de Automotive Professional
WWW.AMT.NL - Dé internetsite voor de Automotive Professional MOTOREN Mercedes maakt dieselmotor ultraschoon Foto s/tekeningen: Mercedes-Benz Roetuitstoot én -uitworp onder controle De groene kracht van
Nadere informatieEerste kaart roetconcentraties Nederland Roet aanvullende maat voor gezondheidseffecten luchtvervuiling
Eerste kaart roetconcentraties Nederland Roet aanvullende maat voor gezondheidseffecten luchtvervuiling RIVM/DCMR, december 2013 Roet is een aanvullende maat om de gezondheidseffecten weer te geven van
Nadere informatieAankoop van milieuvriendelijke voertuigen : Toepassing Ecoscore methodologie. Leen Govaerts Inverde Studiedag 8 mei 2006
Aankoop van milieuvriendelijke voertuigen : Toepassing Ecoscore methodologie Leen Govaerts Inverde Studiedag 8 mei 2006 1 Presentatie Waarom? Wat? Hoe? Verkeer & milieu Beleidsopties Ecoscore project Ecoscore
Nadere informatieEFRO project. Factsheets rondvaart. Kennisnetwerk bijeenkomst 3 december 2012, AmsterdamRuud Verbeek
EFRO project Factsheets rondvaart Kennisnetwerk bijeenkomst 3 december 2012, AmsterdamRuud Verbeek 2 Inhoud Inleiding Technische opties voor een schonere vloot Emissie in de praktijk Overzicht Conclusies
Nadere informatieIs uw schip klaar voor de toekomst?
BINNENVAART Is uw schip klaar voor de toekomst? Voldoen aan CCR II Normering Reduceren van operationele kosten en milieu footprint PART OF BLUECO GROUP De betaalbare route naar CCR II normering De toekomstige
Nadere informatieResultaten meetcampagne luchtkwaliteit in Gent bekend
Resultaten meetcampagne luchtkwaliteit in Gent bekend Na een oproep van de Stad Gent stelden vijftig Gentenaars hun gevel ter beschikking om de invloed van het verkeer op de Gentse luchtkwaliteit te onderzoeken.
Nadere informatieSamenvatting Haalbaarheidsstudie Milieuzone Gemeente Helmond, ARS 7 juli 2009
Samenvatting Haalbaarheidsstudie Milieuzone Gemeente Helmond, ARS 7 juli 2009 1. Opzet onderzoek 1.1. Inleiding Startpunt voor de invoering van een milieuzone is het bepalen van de aard en omvang van het
Nadere informatieMilieuvriendelijke havenwerktuigen: inspirerende voorbeelden. 23 september 2015. Mark Pecqueur Tom Van Den Noortgaete
Milieuvriendelijke havenwerktuigen: inspirerende voorbeelden Mark Pecqueur Tom Van Den Noortgaete Situatieschets NOx probleem Situatieschets NOx probleem Situatieschets NOx probleem Diesel: hoog rendement
Nadere informatieVoortgangsrapportage 3 CO 2 -Prestatieladder
CO 2 -Prestatieladder Inhoudsopgave INLEIDING... 3 BRANDSTOF... 4 REDUCTIEDOELSTELLING... 4 RESULTATEN... 4 GROENAFVAL... 5 KETENANALYSE... 5 REDUCTIEDOELSTELLING... 5 HOEVEELHEID GROENAFVAL... 5 TRANSPORT
Nadere informatieImpact analyse: ambitie elektrisch transport
Impact analyse: ambitie elektrisch transport ad-hoc verzoek EL&I 29 maart 211, ECN-L--11-27, C. Hanschke www.ecn.nl Scope en aanpak impact analyse 1.8.6.4.2 Groeiambitie Elektrische auto's [mln] 215 22
Nadere informatieTechnische vragen CDA fractie bij de Agenda Duurzaamheid inzake het transitiepad schone lucht
Technische vragen CDA fractie bij de Agenda Duurzaamheid inzake het transitiepad schone lucht 1. Kan het college aangeven wat de kosten zijn van de genoemde nieuwe extra maatregelen voor de gemeente, alsmede
Nadere informatiePERSBERICHT. Departement Stafdiensten Dienst Voorlichting
Departement Stafdiensten Dienst Voorlichting PERSBERICHT 23 mei 2008 08/0539 - Onderzoek naar de invloed van verkeer op de luchtkwaliteit in de Stad Gent is afgerond Bezoekadres Sint-Niklaasstraat 27/101
Nadere informatieHoofdstuk 3 hoofdstuk 4
126 Uit talrijke studies blijkt dat blootstelling aan luchtverontreiniging veroorzaakt door verkeer leidt tot schade aan de gezondheid van hart, bloedvaten en luchtwegen. In de meeste van deze studies
Nadere informatieDr. Ir. Roel Gijsbers
Dr. Ir. Roel Gijsbers r.gijsbers@ens-cleanair.com Slimme, Gezonde en Vitale Stad Leefbaarheid Kwaliteit gebouwde omgeving Groen Infrastructuur & bereikbaarheid Kwaliteit voorzieningen Cultuur & Recreatiemogelijkheden
Nadere informatieDuurzaam transport voor nu en de toekomst
Duurzaam transport voor nu en de toekomst CO2 reductie met heavy duty voertuigen Hans Binnendijk Product manager Scania Benelux 2 6/29/2016 Info class internal Department / Name / Subject Vier drijfveren
Nadere informatieGroen-Punt Groep B.V.
Conform 3.D.1 & 3.D.2 November 2014 Groen-Punt Groep B.V. Groen-aannemingsbedrijf Punt B.V. Groen Punt Uitzendorganisatie B.V. Chroomstraat 1d 3067 GN Rotterdam INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING DEELNAME INITIATIEVEN...
Nadere informatieJan Schouten. Volvo Truck Nederland
Jan Schouten Quality Safety Environmental care A company driven by strong core values CO 2 -neutrale productie Eerste 100 % CO 2 -neutrale truckfabriek in Gent Windenergie, zonne-energie, biobrandstoffen
Nadere informatieSnelheid en milieu EINDNOTITIE. Notitie. J.P.L. (Joost) Vermeulen. Oplossingen voor milieu, economie en technologie. Oude Delft HH Delft
CE Oplossingen voor milieu, economie en technologie Oude Delft 180 2611 HH Delft 2611 HH Delft tel: 015 2 150 150 tel: 015 2 150 150 fax: 015 2 150 151 fax: e-mail: 015 2 ce@ce.nl 150 151 website: e-mail:
Nadere informatieMIRA 2012 Transport. www.milieurapport.be. Eco-efficiëntie van het personenvervoer
Eco-efficiëntie van het personenvervoer DP index (2000=) 110 70 personenkilometers bevolkingsaantal emissie broeikasgassen verzurende emissie emissie ozonprecursoren emissie fijn stof PM 2,5 (uitlaat)
Nadere informatieMILIEUPRESTATIES VAN DE BINNENVAART IN VLAANDEREN STUDIE UITGEVOERD DOOR DE VLAAMSE INSTELLING VOOR TECHNOLOGISCH ONDERZOEK
MILIEUPRESTATIES VAN DE BINNENVAART IN VLAANDEREN STUDIE UITGEVOERD DOOR DE VLAAMSE INSTELLING VOOR TECHNOLOGISCH ONDERZOEK PROMOTIE BINNENVAART VLAANDEREN VZW Milieuprestaties van de binnenvaart in Vlaanderen
Nadere informatieLuchtkwaliteit in Steden Probleemschets, Aandachtspunten, Tendensen
Luchtkwaliteit in Steden Probleemschets, Aandachtspunten, Tendensen Frans Fierens, Gerwin Dumont (*) (*)Medewerkers van de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) gedetacheerd naar de Intergewestelijke Cel voor
Nadere informatieRisicoschatting emissie PFOA voor omwonenden
Risicoschatting emissie PFOA voor omwonenden Inhoud 1. Aanleiding 2. Risicoschatting 3. Resultaten 4. Conclusie Gezondheidsrisico 5. Aanbevelingen PFOA emissies Dordrecht 5 april 2016 1. Aanleiding voor
Nadere informatieemissie broeikasgassen
Eco-efficiëntie van de industrie D index (=1) 12 11 1 9 8 7 6 5 21 22 23 24 26 27 26 bruto toegevoegde waarde totaal energiegebruik emissie fijn stof (M 2,5 ) emissie broeikasgassen emissie ozonprecursoren
Nadere informatieMEMO. Onderwerp/Subject: Analyse rapport RIVM Luchtkwaliteit 2012
MEMO Aan/To: Van/From: Datum/Date: RAI Vereniging Chris van Dijk 18 september Onderwerp/Subject: Analyse rapport RIVM Luchtkwaliteit 2012 Ieder jaar publiceert het RIVM een jaaroverzicht van de meetresultaten
Nadere informatieEnvironmental Ship Index (ESI) Ontwerp
Environmental Ship Index (ESI) Ontwerp Introductie Doel van de ontwikkeling van de ESI Environmental Ship Index (ESI) studie Voorgestelde index Organisatie en verificatie Volgende stappen 1. Introductie
Nadere informatieTabel 1. Huidige concentratieschalen voor de berekening van de luchtkwaliteitsindex. NO 2. (uurgemiddelde)
IRCEL CELINE Berekening en implementatie van een nieuwe luchtkwaliteitsindex naar aanleiding van de nieuwe EU dochterrichtlijn betreffende grenswaarden voor SO 2, NO 2, PM10 en lood in de lucht en de toekomstige
Nadere informatieLuchtkwaliteit & Klimaatverandering
ECN-L--06-026 Luchtkwaliteit & Klimaatverandering Thema Fijn Stof G.J. de Groot Gepresenteerd bij ECN tijdens het bezoek van de gemeenteraadsleden van de omliggende gemeenten, Petten, Nederland, 17 november
Nadere informatieDuurzame logistiek en efficiëntie gaan meestal hand in hand
Duurzame logistiek en efficiëntie gaan meestal hand in hand Pieter van der Bas Easy Fairs 7 & 8 april 2010 Logistiek bedrijvenpark wil CO2 neutrale status Rotterdam verscherpt controles in milieuzone CO2-discussie
Nadere informatieLuchtverontreiniging en gezondheid
Luchtverontreiniging en gezondheid Dr. Ir. Moniek Zuurbier GGD Gelderland-Midden 2 Inhoud presentatie Gezondheidseffecten: longen en hart Gevoelige groepen Blootstelling in Nederland Trends Componenten
Nadere informatieGemeente Ridderkerk. Rapportage. Berekenen en meten: de Luchtkwaliteit in Ridderkerk 2009
Gemeente Ridderkerk Rapportage Berekenen en meten: de Luchtkwaliteit in Ridderkerk 2009 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 1.1 Monitoring 3 1.2 Berekenen versus meten 3 1.3 NO 2 en PM 10 3 1.4 Tot slot 3 2 Berekende
Nadere informatieToekomstbestendig luchtkwaliteitsbeleid
Toekomstbestendig luchtkwaliteitsbeleid Presentatie schakeldag 11 juni 2013 Luchtkwaliteitsbeleid Nederland en Europa Beleidsdoel: gezondheidsschade door luchtverontreiniging zoveel mogelijk beperken.
Nadere informatieVliegverkeer slecht voor de gezondheid. Sara Botschuijver Leonard Beijdewellen Informatieavond Laagvliegroutes van Lelystad Airport: Berkum
Vliegverkeer slecht voor de gezondheid Sara Botschuijver Leonard Beijdewellen Informatieavond Laagvliegroutes van Lelystad Airport: Berkum 9-01-2018 Kleine deeltjes in de Lucht: Fijnstof en ultra fijnstof
Nadere informatie5.B.1_2 Voortgangsrapportage Review Co₂-emissies 2017 H1. Conform Co₂-prestatieladder B.1 met 2.A A A B.2
5.B.1_2 Voortgangsrapportage Review Co₂-emissies 2017 H1 Conform Co₂-prestatieladder 3.0 Verantwoording Titel Voortgangsrapportage CO₂-emissies Periode Januari 2017 t/m juni 2017 Revisie 1.0 Datum 20 juli
Nadere informatie5.B.1_2 Voortgangsrapportage Review Co₂-emissies 2016 H1. Conform Co₂-prestatieladder B.1 met 2.A A A B.2
5.B.1_2 Voortgangsrapportage Review Co₂-emissies 2016 H1 Conform Co₂-prestatieladder 3.0 Verantwoording Titel Voortgangsrapportage CO₂-emissies Periode Januari 2016 t/m juni 2016 Revisie 1.0 Datum 14 juli
Nadere informatieBosal Diesel-Oxikatfilter
Bosal Diesel-Oxikatfilter EEN UNIEK CONCEPT Een roetfilter op uw dieselwagen draagt bij tot een schonere lucht Zoals alle westerse, geïndustrialiseerde landen heeft ook België een dreigend luchtkwaliteitsprobleem.
Nadere informatieEnergieverbruik. Thermisch vermogen (GWth)
Projectbureau Nieuw Aardgas NL Milieu en Leefomgeving Prinses Beatrixlaan 9 AL Den Haag Postbus 93144 09 AC Den Haag www.agentschapnl.nl Contactpersoon A.J. van der Vlugt Monitoren van het effect van nieuw
Nadere informatieVoortgangsrapportage 4 CO 2 -Prestatieladder
CO 2 -Prestatieladder Inhoudsopgave 1. INLEIDING... 3 2. BRANDSTOF... 4 REDUCTIEDOELSTELLING... 4 RESULTATEN... 4 3. GROENAFVAL... 5 KETENANALYSE... 5 REDUCTIEDOELSTELLING... 5 HOEVEELHEID GROENAFVAL...
Nadere informatieSamenvatting. Samenvatting
121 Samenvatting Antioxidanten spelen een belangrijke rol in tal van biochemische processen, variërend van het ontstaan van ziekten tot het verouderen van voedingsmiddelen. Om deze rol accuraat te kunnen
Nadere informatieLage-emissie zones in België. What s next?
Lage-emissie zones in België What s next? Lage-emissiezones Onlangs kondigde het Brussels Hoofdstedelijk Gewest aan dat vanaf 2018 de meest vervuilende voertuigen geleidelijk aan zullen worden geweerd
Nadere informatieHoutverbranding in Vlaanderen: Hoe groot is het probleem? Jordy Vercauteren
Houtverbranding in Vlaanderen: Hoe groot is het probleem? Jordy Vercauteren Inhoud: Bijdrage aan PM in omgevingslucht? Emissiecijfers? Real life vs officiële testen? 2 Bijdrage aan PM in omgevingslucht?
Nadere informatieInternational Paint (Nederland) B.V.
CO 2 - en energiereductiedoelstellingen t/m 2012 International Paint (Nederland) B.V. Door Business Improvement Auteur: H. van der Vlugt Versie: 1.1 Datum: Doc.nr: 11.A0318 26-jul-11 Distributielijst Naam
Nadere informatieL. Indicatieve effecten Luchtkwaliteit
L. Indicatieve effecten Luchtkwaliteit 73 Bijlage L Indicatieve bepaling effect alternatieven N 377 op luchtkwaliteit Inleiding De provincie Overijssel is voornemens de N 377 Lichtmis Slagharen (verder
Nadere informatieInfo- en intervisiemoment
Info- en intervisiemoment Agenda onthaal stook je gezondheid niet op handhaving bij stoken pauze intervisie lunch Stook je gezondheid niet op Inhoud Inleiding Een onschuldig vuurtje? Lokale aanpak: sensibilisering
Nadere informatieRoetmemo Roetkaart december 2014
Roetmemo Roetkaart december 2014 Colofon Uitgave Gemeente Utrecht, Ontwikkelorganisatie/ sector Milieu & Mobiliteit Afdeling Expertise Milieu Auteur Wiet Baggen Projectnaam Roetmemo - Roetkaart Datum 18
Nadere informatieVentileren, fijn stof en gezondheid
Ventileren, fijn stof en gezondheid 1. Inleiding Dat het binnen brengen van frisse lucht belangrijk is, is meer dan duidelijk. De meest gebruikelijke manier om frisse lucht in een gebouw te krijgen is
Nadere informatie9 op 10 automobilisten wil dat elke nieuwe dieselwagen uitgerust is met een roetfilter
9 op 10 automobilisten wil dat elke nieuwe dieselwagen uitgerust is met een roetfilter In april startte mobiliteitsclub VAB een groot milieudebat ter gelegenheid van de Wereldgezondheidsdag. Uitgangspunt
Nadere informatieInformatiebijeenkomst schone scheepvaart. SHIP, 1 november Henri van der Weide
Informatiebijeenkomst schone scheepvaart SHIP, 1 november Henri van der Weide Vluchtige organische stoffen (VOS), geur van lading en geluid bij overslag Kooldioxide (CO2),Stikstofoxiden (NO X), Zwaveloxiden
Nadere informatie5.B.1_1 Voortgangsrapportage Review Co₂-emissies 2015 H1 + H2. Conform Co₂-prestatieladder B.1 met 2.A A A B.
5.B.1_1 Voortgangsrapportage Review Co₂-emissies 2015 H1 + H2 Conform Co₂-prestatieladder 3.0 Verantwoording Titel Voortgangsrapportage CO₂-emissies Periode Januari 2015 t/m december 2015 Revisie 1.0 Datum
Nadere informatieTransitie naar elektrisch vervoer
Transitie naar elektrisch vervoer Chantal de Graaf 10 oktober 2018 Ecomobiel Over EVConsult Unieke expertise op het gebied van duurzaam vervoer Missie: het versnellen van de transitie naar 100% zero emissie
Nadere informatieLuchtkwaliteit in de provincie Utrecht
Luchtkwaliteit in de provincie Utrecht Margreet van Zanten Met dank aan Jan Aben, Wilco de Vries en Rob Maas 1 Luchtkwaliteit: korte historie Jaargemiddelde NO 2 concentratie is tussen 2010 en 2015 5 microgram
Nadere informatiePraktijkemissies zware bedrijfswagens
Praktijkemissies zware bedrijfswagens Steekproefcontroleprogramma heavy-duty voor het Ministerie van Infrastructuur & Milieu Nationale stakeholderbijeenkomst, 3 februari 2014, Helmond Robin Vermeulen 2
Nadere informatieHumane biomonitoring GENK-ZUID Onderzoek naar de invloed van wonen nabij het industriegebied Genk-Zuid RESULTATEN
Humane biomonitoring GENK-ZUID 2016 2018 Onderzoek naar de invloed van wonen nabij het industriegebied Genk-Zuid RESULTATEN 1 Wat is de humane biomonitoring Genk-Zuid 2016/2018? Waarom deden we dit onderzoek?
Nadere informatieGemeente Ridderkerk. Rapportage. Berekenen en meten: de Luchtkwaliteit in Ridderkerk 2010
Gemeente Ridderkerk Rapportage Berekenen en meten: de Luchtkwaliteit in Ridderkerk 2010 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 1.1 Monitoring 3 1.2 Berekenen versus meten 3 1.3 NO 2 en PM 10 3 1.4 Tot slot 3 2 Berekende
Nadere informatieBijlage Wijzigingen in de bijlagen I en II bij richtlijn 80/1268/EEG
bron : Publicatieblad van de Europese Gemeenschappen PB L 334 van 28/12/99 RICHTLIJN 1999/100/EG VAN DE COMMISSIE van 15 december 1999 tot aanpassing aan de technische vooruitgang van Richtlijn 80/1268/EEG
Nadere informatie31. ATMOSFERISCHE EMISSIES TENGEVOLGE VAN HET ENERGIEVERBRUIK
31. ATMOSFERISCHE EMISSIES TENGEVOLGE VAN HET ENERGIEVERBRUIK 1.Inleiding IN DE INDUSTRIESECTOR De industriesector omvat alle bedrijven aangesloten op het hoogspanningsnet die een echte productieactiviteit
Nadere informatieZijn roetfilters de oplossing of een nieuw risico?
Gezond weer thuis! www.klmhealthservices.nl Zijn roetfilters de oplossing of een nieuw risico? Onderzoek naar dieselmotoremissie bij KLM Cargo Antoinette van den Oever arbeidshygiënist & veiligheidskundige
Nadere informatie30. ATMOPFERISCHE EMISSIES TENGEVOLGE VAN HET ENERGIEVERBRUIK
30. ATMOPFERISCHE EMISSIES TENGEVOLGE VAN HET ENERGIEVERBRUIK 1.Inleiding IN DE TERTIAIRE SECTOR Naast alle afnemers van laagspanning omvat de tertiaire sector die bestudeerd wordt ook alle bedrijven die
Nadere informatieToegang tot de Lokale luchtkwaliteit getoetst
Toegang tot de Lokale luchtkwaliteit getoetst Deskundigendag: Dinsdag 31 oktober 2006 Tijd: 10.00 13.00 Agenda 9.30 10.00 Ontvangst, koffie/thee 10.00 10.10 Opening door voorzitter Manon Vaal 10.10 10.20
Nadere informatieRapportage Jade Beheer 2012 versie 130206
2012 Meetresultaten Jade Beheer B.V. 2012 In navolging op de rapportages van 2013 Q1/Q2 en 2012 Q3/Q4 is het helaas met de kennis van nu noodzakelijk enkele wijzigingen op die rapportages kenbaar te maken.
Nadere informatieLuchtkwaliteit. Een gezonde hoeveelheid luchtvervuiling bestaat niet!!??
Luchtkwaliteit Een gezonde hoeveelheid luchtvervuiling bestaat niet!!?? Deel 1: Wat is luchtverontreiniging? Emissie, Verspreiding,Blootstelling 1952 2009 3 4 5 Van de bronnen van luchtvervuiling in Nederland
Nadere informatieLage-em issiezone Antw erpen. Hoorzitting Luchtkwaliteit Minaraad 14/3/2018 Filip Lenders Stad Antwerpen
Lage-em issiezone Antw erpen Hoorzitting Luchtkwaliteit Minaraad 14/3/2018 Filip Lenders Stad Antwerpen Inhoud LEZ kader en praktijk Verschuiving wagenpark Emissiereductie Vergelijking binnen/buitenland
Nadere informatie5.B.1_1 Voortgangsrapportage Review Co₂-emissies 2016 H1 + H2. Conform Co₂-prestatieladder B.1 met 2.A A A B.
5.B.1_1 Voortgangsrapportage Review Co₂-emissies 2016 H1 + H2 Conform Co₂-prestatieladder 3.0 Verantwoording Titel Voortgangsrapportage CO₂-emissies Periode Januari 2016 t/m december 2016 Revisie 1.0 Datum
Nadere informatieVoortgangsrapportage 5 CO 2 -Prestatieladder
CO 2 -Prestatieladder Inhoudsopgave 1. INLEIDING... 3 2. BRANDSTOF... 4 REDUCTIEDOELSTELLING... 4 RESULTATEN... 4 3. ELEKTRICITEIT... 5 4. GROENAFVAL... 6 KETENANALYSE... 6 REDUCTIEDOELSTELLING... 6 HOEVEELHEID
Nadere informatie