Dorpsvisie Idsegahuizum 2012-2022 Skuzum; "Over die tille loopt een grindweg, langs een wetering, door het bouwland, het zogenaamde Skûsterfjild, naar het stille en vreedzame dorpje Skuzum, dat daar in zijn vriendelijke omgeving rustig ligt en mooi, als ware het een schilderstuk. Wie daar in vroeger jaren stond, bij de lijnbaan, op de kruin van de oude zeedijk, zag aan zijn rechterhand de Zuiderzee, vlakbij, achter de dijkpalen een groen veld, dat verder op naar het Westen afliep in de zee, een deinende watervlakte; vlak voor hem uit het veld, bouw en weiland, met vriendelijke torentjes, boerderijen en watermolens; en in de verte het geboomte van de eendekooien van Kooihuizen; terwijl aan de linkerzijde, door het hele Oosten heen de blanke Makkumer en Parregaster meren lagen, aan weerszijden van de vernauwing het Jakkeleveer.
Index 1. Inleiding 2. Werkwijze 3. Wonen in Skuzum 3.1 Nieuwbouw 4. Dorpsleven en verenigingen 4.1.1 Dorpshuis de Treffer 4.1.2 Skuzum Digitaal 4.1.3 Dorpsmolen 4.1.4 Dorpsbelang 4.1.5 Feestcommissie 4.1.6 Begrafenisvereniging 4.1.7 Toneelvereniging 4.1.8. Kerk 4.2 Wens: samenwerking besturen 5. Sociale voorzieningen 5.1 Dorpshuis de Treffer 5.2 Oud papier ophaalservice 5.3 Wens: Sport- en Speelveld 6. Verkeer en infrastructuur 6.1 Openbaar vervoer 6.2 Staat bermen 6.3 Hinder door vrachtverkeer 6.4 Parkeerterrein 6.5 Verlichting kruising Dorpsweg / Veldreed 6.6 Spiegel bocht Dorpsweg 6.7 Fietspad 6.8. Bocht ter hoogte van Brekkerweg 12 7. Toerisme, recreatie en cultuur 7.1 Wandel- en fietspad 7.2 Haven 7.3 Cultuur: breed gebruik kerk 7.4 Trappetje Zeedijk 8. Werkgelegenheid 9. Prioriteiten Bijlage 1: Suggesties wandelpad Skuzum Bijlage 2: havenplan
1. Inleiding Op de jaarvergadering van maart 2011 van dorpsbelang Jimmeroan is door mevr. Yvonne Sieswerda, namens de gemeente Súdwest Fryslân, een uitleg gegeven aan de leden over het belang van een gezamenlijke dorpsvisie. De belangrijkste vraag was: Wat hebben de inwoners van Skuzum de komende 10 jaar nodig om met elkaar in een veilig en leefbaar dorp te wonen. Een goede dorpsvisie zorgt ervoor dat ideeën en wensen gemeenschappelijk worden gemaakt waardoor de bewoners zelf, maar ook de gemeente inzicht krijgt in de wensen van de inwoners. De gemeente kan met dit inzicht rekening houden met het bepalen van een beleid. Het hebben van een dorpsvisie is verplicht gesteld door de gemeente. Subsidies zullen in de toekomst alleen toegekend worden als ideeën en projecten vernoemd zijn in een dorpsvisie. Dorpsbelang Jimmeroan heeft in januari 2012 een bijeenkomst georganiseerd waar ongeveer 20 bewoners aan deelnamen. Tijdens deze avond is er een werkgroep samengesteld bestaande uit twee dorpsbewoners en twee leden van dorpsbelang. 2. Werkwijze De kernvraag van de dorpsvisie is: Hoe moet Skuzum er in 2022 uitzien en hoe willen we dit bereiken? Wat hebben we nodig? Op de bijeenkomst heeft dorpsbelang het initiatief genomen door een aantal hoofdlijnen uit te zetten, daarna zijn we in groepjes uit elkaar gegaan. In kleine groepjes was het de bedoeling om bij ieder aandachtsgebied ideeën/wensen op te schrijven. Vervolgens zijn deze op de flap-overs geplakt en hierdoor kreeg men een goed overzicht in hoofd- en bijzaken. Nadat de ideeën waren verzameld zijn deze centraal besproken en zijn sommige ideeën nog nader toegelicht. Tevens hebben we geïnventariseerd welke suggesties prioriteit hebben. Het publiek van deze avond was niet helemaal een goede afspiegeling van het dorp Skuzum,daarom hebben we er voor gekozen om de dorpsvisie eerst eens op papier te zetten en deze nogmaals terug te laten komen op de jaarvergadering zodat er dan op gereageerd kan worden. Aangezien het soms gebeurde dat dezelfde punten in meerdere categorieën voorkwamen heeft de dorpsvisiecommissie besloten de categorieën voor zover mogelijk samen te voegen. In de volgende hoofdstukken wordt het resultaat van onze discussieavond per thema besproken.
3. Wonen in Skuzum De eerste vraag die gesteld werd is: waarom woon je in Skuzum en wat moet er de komende jaren gebeuren om ervoor te zorgen dat je hier met plezier blijft wonen. Voor veel mensen geldt dat ze hier zijn geboren of dat ze in Skuzum zijn gaan wonen omdat hun partner er vandaan komt. Belangrijke redenen om in Skuzum te wonen zijn dat het er prettig wonen is, het is rustig en landelijk, maar is toch ook weer niet ver verwijderd van plaatsen met voorzieningen zoals Makkum en Bolsward. Een ander pluspunt is dat het betaalbaar wonen is in vergelijking tot de wat grotere plaatsen. De belangrijkste dingen die besproken zijn om ervoor te zorgen dat mensen met plezier in Skuzum blijven wonen worden hieronder weergegeven. 3.1 Nieuwbouw Tijdens de bijeenkomst bleek duidelijk dat de inwoners het wonen in Skuzum als plezierig ervaren. Vooral de rust en de ruimte die het dorp biedt worden door de inwoners gewaardeerd. Hoewel er weinig voorzieningen zijn is dit geen bezwaar, er zijn diverse voorzieningen in het nabijgelegen Makkum. Ook andere plaatsen met belangrijke voorzieningen in Zuidwest-Friesland liggen op relatief korte afstand van Skuzum. Het onderwerp nieuwbouw is ook besproken tijdens de bijeenkomst. Er is duidelijk behoefte aan een nieuw bestemmingsplan zodat de mogelijkheid tot nieuwbouw kan worden gecreëerd. Het gaat dan wel om nieuwbouw op kleine schaal in de vorm van betaalbare woningen. Aangezien er nog geen bestemmingsplan is, zal een logische eerste stap hierin zijn het onderzoeken van een geschikte nieuwbouwlocatie en het ontwikkelen van een bestemmingsplan. Het is van belang dat de nieuw te bouwen woningen passen in het karakter van het dorp. 4. Dorpsleven en verenigingen Skuzum heeft een rijk verenigingsleven, ondanks het geringe aantal inwoners kent het dorp maar liefst 6 verenigingen. Deze verenigingen dragen elk op hun eigen wijze bij aan de leefbaarheid van het dorp. Hieronder wordt in het kort weergegeven welke verenigingen en voorzieningen er in Skuzum zijn en waar zij voor staan. 4.1.1 Dorpshuis De Treffer Het dorpshuis is een belangrijke factor in het dorp en is in 2008-2009 grondig gerenoveerd. Het dorpshuis wordt regelmatig gebruikt voor diverse doeleinden, o.a. vergaderingen, het jaarlijkse Sinterklaasfeest en spelletjesavonden. Ook worden er regelmatig klaverjasavonden georganiseerd en hebben inwoners de mogelijkheid om het dorpshuis te gebruiken bijvoorbeeld voor het houden van een verjaardag. Dat het dorpshuis belangrijk is voor de inwoners bleek ook tijdens de Dorpsvisiebijeenkomst. Hier werd aangegeven dat
inwoners het dorpshuis als een sociaal bindende factor zien en dat zij het belangrijk vinden dat het dorpshuis behouden blijft. 4.1.2 Skuzum Digitaal Skuzum heeft een eigen website, www.skuzum.nl, die is gecreëerd in overleg met vertegenwoordigers van diverse verenigingen uit Skuzum en Piaam. Op de website is informatie te vinden over de historie van Skuzum, de diverse verenigingen en bedrijven. In de digitale agenda worden diverse activiteiten aangekondigd. Een leuk aspect van de website is dat het de inwoners de mogelijkheid biedt om zelf filmpjes van Skuzum te uploaden. 4.1.3 Dorpsmolen De dorpsmolen valt onder het beheer van de Ferieniging Skûster Doarpsmoune. Iedere inwoner kan lid worden van de molen. De molen draagt ook bij aan sociale leefbaarheid in het dorp, in de zin dat financiële bijdrages van de molen kunnen worden ingezet voor sociaal-maatschappelijke doeleinden. 4.1.4 Dorpsbelang Het dorpsbelang Jimmeroan behartigt de belangen van de inwoners van Skuzum. Het dorpsbelang is de verbindende schakel tussen de inwoners en de gemeente. Er is regelmatig overleg tussen de gemeente en de leden van het dorpsbelang over zaken die voor de inwoners van Skuzum van belang zijn. Daarnaast beheert het dorpsbelang het dorpshuis. 4.1.5 Feestcommissie De feestcommissie Oer Twa Brêgen is verantwoordelijk voor de organisatie diverse sociale activiteiten. In juni wordt het jaarlijkse dorpsfeest gehouden, dit wordt georganiseerd door de feestcommissie. Daarnaast is er jaarlijks een dorpsbarbecue en worden er rondom Sinterklaas activiteiten georganiseerd voor zowel kinderen als volwassenen.
4.1.6 Begrafenisvereniging: De vereniging is opgericht met als doel de leden op een waardige manier naar hun laatste rustplaats te brengen. Hoewel er tegenwoordig verzekeringen voor bestaan, hechten mensen veel waarde aan de traditie, waarbij een overledene in eigen kring wordt begraven op het eigen kerkhof omringd door eigen dorpsbewoners. De begrafenisvereniging zorgt ervoor dat deze mogelijkheid behouden blijft. 4.1.7 Toneelvereniging De toneelvereniging Skuzum / Piaam voert elk jaar een toneelstuk op, dit wordt zowel geacteerd als georganiseerd door inwoners van Skuzum en Piaam. Het stuk wordt op meerdere avonden opgevoerd, zodat iedereen de kans krijgt om te gaan kijken. 4.1.8 Kerk De kerk neemt een belangrijke plaats in het dorp in en is beeldbepalend voor het dorp. Stichting Skuster Tsjerke zorgt voor het onderhouden en in stand houden van de kerk. Hoewel de kerk slechts af en toe voor diensten wordt gebruikt heeft de kerk een belangrijke sociale functie in het dorp. De kerk functioneert als repetitieruimte voor de toneelvereniging en ook de jaarlijkse opvoeringen vinden plaats in de kerk. 4.2 Wens: Samenwerking besturen Skuzum heeft een rijk verenigingsleven; er zijn in Skuzum vrij veel verenigingen, zeker wanneer er gekeken wordt naar het totaal aantal inwoners. Een probleem wat daar uit voortvloeit is dat het soms lastig is om mensen te vinden voor alle verschillende besturen. Daarnaast werd in op de discussieavond aangegeven dat de communicatie tussen de diverse verenigingen wel verbeterd kan worden. Er is toen ook geopperd om een aantal verenigingen nauwer te laten samenwerken, danwel samen te voegen. 5. Sociale voorzieningen Hoewel er niet veel sociale voorzieningen zijn in Skuzum en het voor de meeste bewoners niet als storend wordt beschouwd dat ze voor sommige voorzieningen afhankelijk zijn van grotere plaatsen als Makkum en Bolsward, is er wel de behoefte om bepaalde voorzieningen in stand te houden en op enkele punten uit te breiden danwel te verbeteren 5.1 Dorpshuis de Treffer Het dorpshuis wordt als een belangrijke sociale factor in het dorp gezien. Het is de plaats waar mensen elkaar ontmoeten en even gezellig bijpraten. Tijdens de dorpsvisiebijeenkomst bleek ook zeer duidelijk dat het belangrijk is dat het dorpshuis en de activiteiten die er georganiseerd worden behouden blijven. Het dorpshuis zou nog verbeterd kunnen worden, er is behoefte aan een biljart in het dorpshuis om de gezelligheid te verhogen. 5.2 Oud papier ophaalservice Skuzum beschikt ook over een oud papier ophaalservice. Elke eerste zaterdag van de maand wordt het oud papier opgehaald. Bewoners moeten er voor zorgen dat het oud papier voor 9:30 uur aan de weg staat. Mocht iemand het vergeten zijn, dan kan hij/zij ook zelf het oud
papier naar de verzamelcontainer brengen, deze staat op het erf van de familie Hiemstra, Dorpsweg 14. 5.3 Wens: Sport- en speelveld Aangezien er in Skuzum best veel jonge mensen wonen zou het ook goed zijn als hier een voorziening voor gecreëerd wordt in de vorm van een sport- en speelveld. Gedacht wordt aan een schommel, een basket en doelpalen. Deze voorziening kent het dorp nog niet en kinderen zijn voor deze faciliteiten toch aangewezen op Makkum. De realisatie van een sport- en speelveld verhoogd de leefbaarheid van het dorp en voorkomt wellicht dat jonge gezinnen wegtrekken. 6. Verkeer en infrastructuur Tijdens de bijeenkomst bleek duidelijk dat er het gebied van verkeer en infrastructuur volgens de inwoners diverse zaken verbeterd kunnen worden. In deze categorie werden niet alleen de meeste suggesties aangedragen, ze kregen ook de meeste prioriteit. 6.1 Openbaar vervoer Tot voor kort reed er dagelijks meerdere keren een bus door het dorp en was er ook een bushalte midden in het dorp. Inmiddels bestaat alleen de halte op de hoek Brekkerweg/Carl Fellingerweg nog als onderdeel van een vaste dienstregeling. Met betrekking tot openbaar vervoer stellen sommige inwoners dat ze het jammer vinden dat er geen bus meer door het dorp rijdt, echter dit zijn voornamelijk diegenen die niet in het bezit zijn van een auto en die dus daadwerkelijk belang bij de bus hebben. Voor de overige inwoners geldt dat het voor hen niet van belang is, danwel dat ze het zelfs hinderlijk vinden dat de bussen door het dorp reden. Het is niet zo dat de bushalte midden in het dorp helemaal opgeheven is, deze is veranderd in een zogenaamde Opstapper -halte. De Opstapper is gerealiseerd door de provincie als aanvulling op de bestaande dienstregeling. De Opstapper moet minimaal anderhalf uur van tevoren telefonisch gereserveerd worden. De reiziger wordt dan naar de dichtstbijzijnde halte gebracht. De kosten voor deze service zijn 2,= boven op de kosten van de normale busrit, maar dan heeft de reiziger wel de garantie dat er wordt gewacht wanneer de bus te laat is. Deze service is gratis voor de houders van een OV-jaarkaart of een jaar- of meermaandabonnement. Daarnaast rijdt de buurtbus van Makkum naar Hindeloopen. Deze rijdt een keer per 2 uren en doet ook Skuzum aan. De buurtbus rijdt alleen overdag. 6.2 Staat bermen Zoals hierboven ook al omschreven wordt zijn de toegangswegen smal, waardoor er bij het passeren nog wel eens uitgeweken moet worden in de berm. De staat van de bermen is een
punt van zorg, sommige gedeeltes zijn behoorlijk stukgereden of er zijn kuilen in de berm ontstaan. Om de bermen in betere staat te houden is het nodig om de bermen te verharden door middel van grastegels, zoals ook al bij de Zeedijk richting Makkum gebeurd is. 6.3 Hinder door vrachtverkeer De toegangswegen naar Skuzum zijn smal en zijn daardoor niet berekend op vrachtverkeer. Niet alleen leidt het soms tot lastige situaties bij het passeren op de wegen, het zorgt er ook voor dat de bermen sneller stukgereden worden. Het gebeurt regelmatig dat er een vrachtwagen vanaf de Meerweg komt met bestemming Makkum (of andersom) en die dan via Skuzum naar zijn bestemming rijdt. Dit is onnodig, het vrachtverkeer kan prima via de Meerweg en Carl Fellingerweg van en naar Makkum rijden. Een oplossing voor het beperken van de overlast door vrachtverkeer is het plaatsen van een bord bestemmingsverkeer. 6.4 Parkeerterrein Het parkeerterrein bij de kruising Dorpsweg / Boppesteech bevat grastegels. Aangezien er geen goede drainagevoorziening is aangelegd zorgen deze grastegels voor problemen bij (hevige) regenval. Doordat het water niet goed weg kan stromen ontstaan er plassen op het parkeerterrein en wordt de grond zompig. Dit is niet alleen onprettig voor bewoners die daar hun auto hebben staan, het geeft ook bepaald geen positief beeld aan bezoekers. Het voorstel is dan ook om het parkeerterrein te verharden en te zorgen voor een goede waterafvoer. 6.5 Verlichting kruising Dorpsweg / Veldreed Het ontbreken van verlichting op de kruising Dorpsweg / Veldreed wordt door sommige bewoners als verbeterpunt gemeld. Hoewel het hier om een officiële kruising gaat (dus geen eigen weg) is er geen verlichting op de kruising aanwezig. Als er een lantaarnpaal nabij de kruising geplaatst zou worden, dan zou dit de veiligheid te verhogen. 6.6 Spiegel bocht Dorpsweg De bocht in de Dorpsweg is nogal onoverzichtelijk waardoor soms gevaarlijke situaties ontstaan. Aangezien hier niet alleen sprake is van doorgaand verkeer, maar ook van afslaand landbouwverkeer richting het bedrijf van Steringa zou het plaatsen van een spiegel in de bocht er voor zorgen dat de bocht veiliger wordt. 6.7 Fietspad Fietsers die richting Makkum of Gaast willen, moeten via de Zeedijk fietsen. Dit is een onveilige route omdat er veel verkeer langskomt en de fietsers van dezelfde rijbaan gebruik maken als het overige verkeer. De wens is dat er een apart fietspad komt, bij voorkeur in de vorm van het fiets- en wandelpad zoals beschreven in hoofdstuk 4. Het is echter bekend dat er gewerkt wordt aan een fietspad tussen Workum en Makkum en dat dit pad mogelijk achter de dijk langs zal lopen. Mocht het zo zijn dat dat pad er komt, dan zal daar vanuit Skuzum zeker steun voor zijn.
6.8 Bocht ter hoogte van Brekkerweg 12 De bocht in de Brekkerweg ter hoogte van de woning van Wiebe Talsma (Brekkerweg 12, nabij de kruising Brekkerweg / Carl Fellingerweg) verkeert in slechte staat. Er zitten scheuren in de weg en ook de naastgelegen berm is slecht te noemen. In de bermen zit namelijk een aantal kuilen, waardoor uitwijken voor tegemoetkomend verkeer nogal lastig is. De wens is om het asfalt te herstellen en de berm te verstevigen door middel van het plaatsen van grastegels. 7. Toerisme, recreatie en cultuur In het dorp zijn een aantal toeristische voorzieningen, er zijn mogelijkheden om appartementen en sloepen te huren. Met betrekking tot het belang van toerisme en recreatie voor het dorp werd duidelijk dat het aantrekken van meer toeristen gezien de omvang van het dorp als niet nodig word beschouwd. Er zijn reeds een aantal voorzieningen, maar het creëren van extra voorzieningen teneinde meer toeristen aan te trekken levert in de ogen van de meeste inwoners geen meerwaarde op. Wel is het zo dat er interesse is in het verhogen van de recreatieve aspecten, in de vorm van het aanleggen van een wandel- en fietspad en het verbeteren van de haven. 7.1 Wandel- en fietspad Er is een voorstel ingediend om een wandel- en fietspad naar Makkum te creëren. Dit pad loopt door de landerijen en begint ter hoogte van de woning van de familie Hiemstra (Dorpsweg 14) en eindigt in Makkum. De route van het pad is uitgetekend op een kaartje (bijlage 1) Door het creëeren van een fiets- en wandelpad wordt de recreatieve waarde van het dorp verhoogd en dit is zowel interessant voor de bewoners als voor eventuele toeristen die er verblijven. De bestaande wandelroute naar Makkum (via de Zeedijk) is niet aantrekkelijk vanwege het feit dat wandelaars en fietsers over dezelfde rijbaan als auto s moeten. Om eventuele overlast door honden te voorkomen is het wellicht nodig om een slootje tussen het fiets- en wandelpad en het aangrenzende weiland aan te leggen. 7.2 Haven Er is in Skuzum een haven, maar deze loopt dood en beschikt over een kleine aanlegsteiger. Er is een voorstel om extra aanlegruimte voor boten te realiseren door middel van een aanlegsteiger tegenover de bestaande steiger. De nieuw aan te maken aanlegsteiger moet iets hoger worden dan de kanosteiger (50 cm boven waterpeil tegenover 30 cm bij de kanosteiger) en ook langer, ca. 11 meter. Hiervoor is al eens een tekening gemaakt, zie bijlage 2.
7.3 Cultuur: Breed gebruik kerk Zoals hierboven al omschreven is wordt de kerk van Skuzum niet alleen gebruikt voor kerkdiensten maar ook voor culturele activiteiten. De jaarlijkse uitvoering van de toneelvereniging vind plaats in de kerk. Daarnaast zijn er plannen om in de kerk een tentoonstelling te houden over de bekende theoloog Oepke Noordmans. De gemeente Idsegahuizum-Piaam was de eerste gemeente waar Noordmans als predikant aangesteld werd. Ook bewoners zijn voorstanders van een breed gebruik van de kerk. Er zijn tijdens de bijeenkomst een aantal voorstellen gedaan voor activiteiten die in de kerk plaats zouden kunnen vinden zoals bijvoorbeeld badmintonnen en tafeltennissen. Aangezien de kerk een monument is, is het echter wel de vraag in hoeverre dit mogelijk is. 7.4 Trappetje Zeedijk Wanneer er ijs ligt en er geschaatst kan worden, doen veel mensen dit achter de Zeedijk. Ondanks dat hier massaal gebruik van wordt gemaakt laat de bereikbaarheid van de opstapplaats te wensen over. Er moet namelijk via de soms gladde basaltblokken naar beneden geklommen worden. Dit is een lastige afdaling en ook de klim omhoog is niet eenvoudig, zeker niet als de stenen glad zijn. Het zou prettig zijn wanneer de bereikbaarheid van het opstappunt verbeterd werd door middel van het maken van een betonnen trap in de basaltblokken. Een dergelijke constructie bestaat al in Gaast, waar er met veel plezier gebruik van wordt gemaakt. 8. Werkgelegenheid Er zijn in Skuzum een aantal bedrijven te vinden, naast diverse agrarische ondernemingen zijn er o.a. een sloepenverhuurbedrijf, vakantiewoning- en appartementenverhuur en een zorgboerderij gevestigd. Voor al deze bedrijven geldt echter dat ze het dorp weliswaar
verlevendigen, maar niet zorgen voor veel werkgelegenheid. Echter, het feit dat er bedrijven gevestigd zijn draagt bij aan de levendigheid van het dorp. De meeste inwoners zijn van mening dat deze kleinschalige ondernemingen ook prima passen in het dorp; omdat het dorp klein is zou een grote firma al gauw te overheersend en bepalend zijn. Hoewel veel inwoners dus buiten Skuzum werk hebben gevonden vinden zij dit niet erg, immers het voordeel van weinig bedrijvigheid is weer dat het rustig wonen is. 9. Prioriteiten Op de discussieavond bleek duidelijk dat met name het thema verkeer en infrastructuur nogal wat reacties oproept. Het is duidelijk dat er op dit gebied nogal wat verbeterd kan worden en dan gaat het met name om de staat van de beide aanrijdwegen en de bijbehorende bermen. Daarnaast werd door diverse bewoners aangegeven dat zij het belangrijk vinden dat de sociale samenhang in het dorp behouden blijft. Dit willen we doen door het dorpshuis te behouden en te proberen een betere samenwerking tussen de diverse verenigingen te bereiken. Ten slotte was er ook enthousiasme voor het idee van een fiets- en wandelpad richting Makkum. Hoewel er steun wordt gegeven aan een eventueel fietspad van Makkum richting Gaast, heeft het eigen idee de voorkeur.