Jaarverslag Kenniskring Autonomie en Participatie van chronisch zieken

Transcriptie

1 - 1 - Jaarverslag 2008 Kenniskring Autonomie en Participatie van chronisch zieken Dr. A.J.H.M. Beurskens Dr. E. van Rossum april 2009

2 - 2 - Inhoudsopgave 1. Beleid en doelstellingen Realisatie van beleid en doelstellingen Onderzoeksprojecten Onderwijsactiviteiten Kwaliteitszorg Ambities en eventuele beleidsbijstellingen voor 2009/ Belangrijkste doelen voor 2009/2010: beoogde activiteiten en resultaten... 8 Bijlage 1. Overzicht van programma s en projecten van de kenniskring Autonomie en Participatie van chronisch zieken in Bijlage 2. Lijst van publicaties, presentaties en begeleiding afstuderen in Bijlage 3. Samenstelling kenniskring (2008)...19 Bijlage 4. Leden van de externe adviesraad...20

3 Beleid en doelstellingen 2008 Alle activiteiten van de kenniskring Autonomie en Participatie van chronisch zieken (A&P) zijn er op gericht om zorgprofessionals gereedschappen te geven om mensen met een chronische ziekte te helpen het leven te laten leiden dat ze graag willen leiden. De projecten en activiteiten zijn onder te brengen binnen de drie thema s waarop de kenniskring zich richt: 1. Cliëntgecentreerde zorg (vraaggerichte zorg). Hierbij gaat het om activiteiten gericht op de interactie tussen de patiënt (zijn naaste) enerzijds en de professional(s) anderzijds, het bevorderen van de participatie van de patiënt en de dilemma s die professionals ervaren ten aanzien van vraagsturing en regie door de cliënt. De projecten richten zich op het ontwikkelen van inzichten, implementatie en competentie-ontwikkeling van professionals en docenten. 2. Meetinstrumenten in de dagelijkse praktijk. Het doel van de activiteiten binnen dit speerpunt is het gebruik van kwalitatief goede meetinstrumenten in de dagelijkse praktijk te bevorderen. Op deze wijze wordt de zorg zichtbaar gemaakt voor de cliënt, de zorgprofessionals en andere betrokkenen. Bestaande meetinstrumenten worden geïnventariseerd en waar nodig op psychometrische aspecten onderzocht. Verder wordt er scholing ontwikkeld voor het werkveld. 3. Zorginnovaties bij ouderen & chronisch zieken. Hier gaat het om activiteiten die gericht zijn op het bevorderen van autonomie en / of participatie. De projecten richten zich op het ontwikkelen van innovaties, het evalueren van het effect ervan en op het implementeren van innovaties en wetenschappelijke kennis in de dagelijkse praktijk. De doelstelling van 2008 was om het lopende beleid te continueren en een verdere inbedding in de onderwijsorganisatie van de hogeschool en regionale kennisinfrastructuur te bewerkstelligen. In 2008 hebben er geen inhoudelijke wijzigingen plaatsgevonden in het kennis- of beroepsdomein van de kenniskring. Wel is in 2008 is het bijzonder lectoraat Zorginnovaties voor kwetsbare ouderen ingesteld. Het lectoraat is door Sevagram, aanbieder van ouderenzorg in de regio Heerlen, per 1 april 2008 voor een periode voor 4 jaar ingesteld. Erik van Rossum is op dit bijzonder lectoraat voor 0,2 fte als lector aangesteld. Het lectoraat biedt een kans om, samen met het zorgveld, te werken aan nieuwe zorgvormen voor ouderen met een verhoogd risico op functionele achteruitgang. De activiteiten van het bijzonder lectoraat vallen organisatorisch en inhoudelijk binnen de kenniskring Autonomie en participatie en er wordt samengewerkt met het lectoraat Technologie in de Zorg. Er wordt in dit jaarverslag geen onderscheid gemaakt tussen de activiteiten van het bijzonder lectoraat en de andere activiteiten. 2. Realisatie van beleid en doelstellingen 2008 Het jaar 2008 was een jaar van investeren. Lopende projecten zijn verder uitgevoerd, waarvan een aantal afgerond. Nieuwe projecten sluiten aan bij de vastgestelde thema s van de kenniskring. In 2008 hebben we ons inhoudelijk gericht op projecten op het gebied van meetinstrumenten, kwetsbare ouderen, projecten die de cliëntparticipatie in de zorg vergroten en op verbreding van bestaande projecten naar andere disciplines, bijvoorbeeld meetinstrumenten in de logopedie en evidence based practice binnen verpleegkunde. Verder zijn de vier promotieprojecten goed gevorderd. De promotieonderzoeken worden samen met andere kenniskringen (Technologie in de Zorg en Life Sciences) en instellingen uitgevoerd. Ze zijn gelabeld binnen het instituut Caphri van de Universiteit Maastricht. Het lukt goed om bij deze projecten veel studenten in te zetten in het kader van hun afstuderen (zie ook bijlage 2). In 2008 is ook veel aandacht besteed aan het uitbouwen van het draagvlak van de kenniskring binnen de faculteiten Gezondheid en Techniek en Gezondheid en Zorg en aan het werk van de kenniskring verspreiden onder het werkveld. Dit is vooral gedaan door de leden van de kenniskring, zij zijn onze ambassadeurs. Het aantal projecten binnen de kenniskring groeit waardoor steeds meer professionals in het werkveld en docenten en studenten van de faculteiten in aanraking komen met de kenniskring. Op 20 maart 2008 hield Sandra Beurskens haar lectorale rede. De interne en externe belangstelling was groot en de reacties naar aanleiding van de rede waren zeer positief. We zijn nog aan het zoeken naar een manier waarop we docenten binnen de hogeschool en externen beter op de hoogte kunnen brengen en houden van de werkzaamheden van de kenniskring. Vooralsnog hebben we er voor gekozen om dit via de website van de kenniskring te

4 - 4 - doen, deze is in 2008 vernieuwd. Binnen de hogeschool zijn er regelmatig refereerlunches georganiseerd. Daarnaast verzorgen we seminars over de projecten: in mei 2008 heeft het tweede seminar over mental practice plaatsgevonden (i.s.m. Oxford Centre for Enablement in de UK) en in november is een lezingencyclus rondom het programma kwetsbare ouderen verzorgd op Kennis In Bedrijf te Heerlen. 2.1 Onderzoeksprojecten De programma s en projecten vallen binnen de drie thema s van de kenniskring. Inhoudelijk bestaat er overlap tussen de thema s, programma s en projecten; dit streven we ook na vanwege de onderlinge kruisbestuiving. Tabel 1 geeft een overzicht van de onderzoeksactiviteiten in 2008 en onderzoeksaanvragen waaraan in 2008 gewerkt is (deze zijn in 2008 of begin 2009 ingediend voor financiering). In bijlage 1 wordt elk project kort beschreven. Meer informatie over de projecten is te vinden op de website van de kenniskring De kenniskring is betrokken bij een aantal RAAK programma s (RAAK staat voor: Regionale Aandacht en Actie voor Kenniscirculatie en is een stimuleringsregeling voor onderzoek vanuit hogescholen: Er zijn twee nieuwe RAAK voorstellen geschreven die begin 2009 zijn ingediend. Medio 2009 is bekend of de voorstellen gehonoreerd worden. Bij alle activiteiten van de kenniskring staat de trias onderwijs, onderzoek en werkveld centraal. Dit houdt in dat het werkveld het begin- en eindpunt vormt bij alle projecten (vragen als start en implementatie als eind) en er altijd aandacht is voor implementatie van kennis en ervaringen in het onderwijs. Docenten werkzaam bij de hogeschool voeren de projecten uit. Ze worden binnen het onderwijs zoveel mogelijk ingezet op taken waarbij ze de nieuwe verworden kennis kunnen implementeren in het onderwijs en als afstudeerbegeleider, waarbij studenten ingezet worden bij hun eigen projecten. Het is in 2008 gelukt om enkele excellente studenten aan te stellen als werkstudent binnen de kenniskring. Cliëntgecentreerde zorg Meetinstrumenten Zorginnovaties ouderen & chronisch zieken Lopende projecten Project: Ontwikkeling leertraject en implementatie cliëntgecentreerde zorg. Revalidatiecentrum Hoensbroek, Pijn Ontwikkelcentrum Project: Ontwikkeling en implementatie cliëntgecentreerde zorg bij patiënten met orgaanfalen COPD. CIRO-horn, Proteion. Project: ontwikkeling interventiebank cliëntgecentreerde zorg Project: Screenen bij slikklachten: een implementatie onderzoek, i.s.m. UM en azm (promotieonderzoek: Jessie Lemmens) Expertisecentrum Meetinstrumenten: database meetinstrumenten ( Project: Klinimetrie in de fysiotherapie. (KNGF, beroepsvereniging fysiotherapie) Project: Klinimetrie in de logopedie (ROBUUST De Beijaert) RAAK programma: PROCIVI (CESRT) Maatschappelijke ondersteuning (klein deelproject gericht op meetinstrumenten) RAAK programma Kwetsbare ouderen: zes projecten bij thuiswonende ouderen, in het ziekenhuis en revalidatieafdeling van het verpleeghuis. i.s.m. Sevagram en Orbis medisch centrum (o.a. promotieonderzoek: Ramon Daniels) Project: Young stroke survivors (promotieonderzoek: Ruth Dalemans) Project: Mental Practice in neurorehabilitation (promotieonderzoek: Susy Braun) Project: Effecten van kleinschalig wonen in de psychogeriatie (onderzoek i.s.m. Sevagram en UM) Afgeronde projecten Zorg Innovatie Centrum Sevagram: procesevaluatie en innovatieactiviteiten. Residentie aan de Kreppel: behoefteonderzoek. Raak programma Kwaliteitsindicatoren voor de Nieuwe Manier van Werken: Naar een meetinstrument voor verpleegafdelingen Mantelzorg in Limburg: projectvoorstel in opdracht van EMOL Gehonoreerde projecten RAAK programma Gezond Actief Ouder worden (Hogeschool Rotterdam i.s.m. onder andere HsZuyd; eind 2008 gestart, vanuit HsZuyd wordt deelproject in 2009 uitgevoerd). Project: Leerafdelingen in de ouderenzorg (Arcus college en Sevagram i.s.m. onder andere HsZuyd; ingediend per 1 februari Gehonoreerd, start medio 2009). De kenniskring verzorgt de wetenschappelijke evaluatie. RAAK programma Innovatieve praktijken in de eerste lijn (start 1 januari 2009). i.s.m. Fontein (paramedische eerstelijns praktijken in Midden Limburg), ROBUUST de Beijaert, beroepsverenigingen KNGF, EN, NVLF Aangevraagde projecten RAAK PRO: Meetinstrumenten in de dagelijkse zorgpraktijk. Uitslag juni 2009 RAAK programma: Implementatie verpleegkundige standaard bij ziekenhuizen Uitslag medio mei 2009 Tabel 1. Overzicht programma s en projecten Kenniskring Autonomie en Participatie in 2008

5 - 5 - Voorbeelden van best practices De samenwerking tussen onderwijs, onderzoek en werkveld is bij een aantal projecten heel goed gelukt. Zonder volledig te willen zijn hieronder enkele voorbeelden: Implementatieonderzoek van cliëntgecentreerde zorg binnen de revalidatie Het pijnteam van het SRL en het team van CIRO-horn wil dat bij de revalidatie van hun cliënten meer aandacht wordt besteed aan cliëntgericht werken. Bij beide instellingen is een implementatieonderzoek gestart met als doel een implementatiestrategie op het gebied van cliëntgecentreerd werken te ontwikkelen, uit te voeren en te evalueren. Deze projecten worden uitgevoerd in samenwerking met de afdeling contracting van de Hogeschool Zuyd. De trainers zijn in een train-de-trainer traject opgeleid. Aan deze training nam ook een grote groep docenten deel om de implementatie van deze methodieken in het onderwijs te bewerkstelligen. In opdracht van de gezondheidszorgfaculteiten zijn de interventies in een interventiebank gezet zodat ze voor het onderwijs makkelijk beschikbaar zijn. Raak programma Continuïteit van zorg voor kwetsbare ouderen Het RAAK programma Kwetsbare ouderen heeft afgelopen jaar vorm gekregen en groeit in combinatie met het bijzonder lectoraat uit tot een sterk thema. Het programma is een samenwerkingsverband tussen de Hogeschool Zuyd, het Zorg Innovatie Centrum (ZIC) van Sevagram en het Expertisecentrum Ouderen Zorg (EOZ) van het Orbis medisch zorgconcern. Centraal in dit project staat het vroegtijdig opsporen van kwetsbare ouderen en het aanbieden van interventies waarmee de dreigende neerwaartse spiraal aangepakt kan worden. Het promotietraject van Ramon Daniels maakt onderdeel uit van dit programma. Het programma wordt samen met professionals uitgevoerd werkzaam in de eerste lijn, in het verpleeghuis en het ziekenhuis. Vanuit dit programma zijn er verbindingen met de kenniskring Technologie in de zorg van de Hogeschool Zuyd en met ACZIO (Academisch Centrum Zorg Innovatie Ouderen). In samenwerking met hen is onlangs een vervolg project naar de effectiviteit van een interventie gehonoreerd binnen het Nationaal Programma Ouderen (NPO) van ZonMw. De onderzoeker die dit project gaat uitvoeren is een oud-student ergotherapie van de Hogeschool Zuyd, die momenteel stage loopt binnen de kenniskring i.v.m. haar masteropleiding aan de UM. Mental practice in de neurorevalidatie Het mental practice project is het promotieonderzoek van Susy Braun. Het project wordt uitgevoerd in nauwe samenwerking met Professor Derick Wade van het Oxford Centre for Enablement in de UK. In dit project wordt nagegaan of de methodiek mentale training (het in gedachten voorstellen van bewegingen) die in de sport effectief is, ook werkt bij cliënten na een beroerte of de ziekte van Parkinson. Aan dit project participeert een groot aantal professionals uit het werkveld en tientallen studenten in het kader van hun afstuderen. In de loop van het project is een internationaal netwerk ontstaan van onderzoekers uit de UK, USA, België en Zwitserland. In 2008 werd voor de tweede keer een seminar georganiseerd in samenwerking met de onderzoekers uit Oxford. Het gebruik van meetinstrumenten in de dagelijkse praktijk Binnen het thema meetinstrumenten is in opdracht van de beroepsvereniging fysiotherapie (KNGF) samen met Hogeschool Utrecht, een onderzoeksproject uitgevoerd naar de implementatie van meetinstrumenten in de dagelijkse praktijk. In dit project is bij fysiotherapeuten nagegaan (m.b.v. interviews en een landelijke vragenlijst) wat de bevorderende en belemmerende factoren zijn voor het gebruik van meetinstrumenten. Op basis van deze informatie is een set meetinstrumenten (vragenlijsten en observatietesten) samengesteld die hanteerbaar zijn in de dagelijkse praktijk. Ook is een scholingsmodule ontwikkeld. Deze module wordt landelijk uitgezet via alle hogescholen die een fysiotherapieopleiding hebben. Docenten van deze hogescholen zijn in een train-de-trainer cursus opgeleid. Er is veel vraag naar de cursus: na drie maanden hebben meer dan 900 fysiotherapeuten zich ingeschreven voor de cursus. Daarnaast is een docentonafhankelijke module gemaakt waaraan al meer dan 1000 fysiotherapeuten deelnemen. In samenwerking met docenten van de Hogeschool Utrecht is een boek geschreven over het gebruik van meetinstrumenten in de dagelijkse praktijk (zie bijlage 2). Dit boek wordt in de scholingsmodules als handboek gebruikt. Momenteel worden over dit project publicaties geschreven voor (inter)nationale vakbladen. Ook is er een vervolgproject naar de implementatie van meetinstrumenten binnen de logopedie.

6 Onderwijsactiviteiten De leden van de kenniskring hebben een onderwijsaanstelling bij de faculteiten Gezondheid en Zorg (opleidingen verpleegkunde, ergotherapie,masteropleiding advanced nursing practice) of Gezondheid en Techniek (opleidingen fysiotherapie, logopedie en biometrie). De onderwijswerkzaamheden worden grotendeels gedaan in de tijd van de faculteiten maar sterk gevoed vanuit de werkzaamheden in de kenniskring. Het is niet mogelijk en ook niet wenselijk dit te scheiden. We merken dat het draagvlak van de kenniskring activiteiten naar de docenten en studenten toe steeds groter wordt. Steeds meer docenten geven aan graag te willen participeren in activiteiten van de kenniskring en studenten weten ons ook steeds beter te vinden. De docenten die lid zijn van de kenniskring zijn betrokken bij onderwijs dat nauw verwant is aan inhoudelijke thema s van hun projecten binnen de kenniskring. Op deze manier proberen ze de bevindingen uit hun onderzoeksprojecten te implementeren in de (onderwijs)praktijk (zie ook best practices). Het overleg tussen de kenniskring en faculteiten gebeurt vooral via de directeuren. Sinds kort werken alle opleidingen met kernteams. Het is een uitdaging om een manier te vinden waarop we de inbedding van de projecten en resultaten binnen het onderwijs nog verder kunnen verbeteren. Hieronder een overzicht van bijdragen aan het onderwijs. Vanwege de overzichtelijkheid en om de omvang te beperken zijn geen namen ingevuld. Onderwijs aan studenten Begeleiding van afstudeeropdrachten: afgelopen jaar 25 projecten met meer dan 50 studenten (zie bijlage 2 voor een overzicht). Bijdrage aan minoren: minor client centred care in international perspective (inhoudelijke ondersteuning); minor science (coördinator, inhoudelijke ontwikkeling en uitvoering); minor geriatrie (adviesgroep, inhoudelijke ontwikkeling en uitvoering); minor wervelkolom (inbreng op gebied EBP) Verzorgen van tientallen hoorcolleges in diverse opleidingen. Verzorgen van workshops en cursussen voor post-hbo via contracting. Coördinatie en participatie van de platformwerkgroep Evidence based practice (EBP). Elke opleiding is hierin vertegenwoordigd met 0,1-0,2 fte. De doelstelling van de werkgroep is het systematisch implementeren van EBP in het buitenschools leren. Elke opleiding heeft zijn inhoudelijke accenten maar de systematiek is identiek. Het project werd in 2008 vanuit Maatwerk en de faculteiten gefinancierd. Inzetten van goede studenten bij onderzoeksprojecten. Deze studenten voeren binnen afstudeerprojecten, vrije studieruimte (bij logopedie) of als verdieping (fysiotherapie) activiteiten bij de kenniskring uit. Goede studenten geven we een aanstelling als werkstudent. In 2008 hebben we binnen drie projecten een werkstudent kunnen aanstellen. Binnen de opleidingen ontwikkelen leden van de kenniskring als docenten blokken/projecten/ keuzevakken op gebieden waar hun inhoudelijke expertise ligt: meetinstrumenten, (kwetsbare) ouderen, vraaggerichte zorg, evidence based practice, onderzoeksmethodologie. Het aantal is te groot om hier apart te vermelden. In diverse projecten worden post-hbo cursussen ontwikkeld die later door de afdeling Contracting van de Hogeschool worden uitgezet. Bijvoorbeeld op het gebied van klinimetrie en clientcentred care. Competentieontwikkeling van docenten. Een grote groep docenten neemt deel aan onderzoeksprojecten van de kenniskring. Er worden regelmatig refereerbijeenkomsten gepland waarvoor alle docenten uitgenodigd worden. Docenten nemen deel aan de minor science waarin ze het hele programma of delen ervan volgen. Enige docenten volgen extern een wetenschappelijke of beroepsgerichte masteropleiding. Hun afstudeerprojecten worden zoveel mogelijk gekoppeld aan projecten van de kenniskring. In het kader van de projecten cliëntgecentreerd werken in de revalidatie heeft een train de trainer traject plaatsgevonden. Naast de trainers die de bij de revalidatiecentra de scholingen verzorgen, hebben docenten die onderwijs op dit terrein verzorgen aan de training deelgenomen. Zie ook best practices.

7 - 7 - In het kader van het klinimetrieproject fysiotherapie is in opdracht van de beroepsvereniging KNGF een scholingmodule ontwikkeld (in samenwerking met de Hogeschool Utrecht). Van alle hogescholen in Nederland zijn fysiotherapiedocenten getraind in een train de trainer cursus. Vanuit de Hogeschool Zuyd participeerden vijf docenten. Deze docenten gaan de scholing aan het werkveld verzorgen en zorgen mede voor een implementatie in het reguliere hbo onderwijs. 3. Kwaliteitszorg 2008 De kwaliteitszorg krijgt binnen de kenniskring op diverse niveaus vorm: Elk onderzoeksproject werkt met projectgroepen waarin vertegenwoordigers vanuit het onderwijs en het werkveld participeren. De projectgroep bewaakt de inhoud en de voortgang van de projecten. Bij extern gefinancierde projecten wordt dit ook geborgd d.m.v. tussen- en eindrapportages. Bij grotere programma s zoals RAAK, wordt naast een projectgroep een stuurgroep ingesteld, om de grote lijnen en de aansluiting met regionale en (inter)nationale ontwikkelingen te waarborgen. Het beleid van de kenniskring is om hierbij professionals uit het werkveld en de beroepsverenigingen fysiotherapie (KNGF), ergotherapie (EN), logopedie (NVLF) en verpleegkunde (V&VN) nadrukkelijk te betrekken. Bij de promotieonderzoeken is het de verantwoordelijkheid van de promotoren en copromotoren om de voortgang te bewaken. Bij elk promotieonderzoek is een van de copromotoren verantwoordelijk voor de dagelijkse begeleiding. Dit is bij onze promotieonderzoeken altijd een senior lid van de kenniskring. Het afgelopen jaar is veel aandacht besteed aan ondersteunende processen als financiën en projectbeheer. Met ingang van 2009 is er vanuit FEZ een vast contactpersoon waarmee maandelijks overleg plaats zal vinden. In het kader van projectbeheer wordt de relatie met Zuydpool steeds beter, ook hier worden in 2009 duidelijkere afspraken gemaakt en regelmatig overleg gepland. De secretaresse/managementassistente van de kenniskring speelt in deze processen een centrale rol. Over de inzet van docenten in de kenniskring en de implementatie van onderzoeksresultaten in het onderwijs wordt overlegd met de directeuren van de gezondheidszorgfaculteiten. Voor 2009 worden ook overleggen met de kernteams van de diverse opleidingen gepland. De kenniskring heeft een adviesraad die in 2008 eenmaal bij elkaar is geweest. Bijlage 4 bevat een overzicht van de leden van de adviesraad. De bijeenkomst stond voornamelijk in het teken van informatieoverdracht en domeinbepaling. De leden van de adviesraad waren niet allemaal bekend met het fenomeen kenniskringen. De adviesraad was erg positief en enthousiast over de werkzaamheden van de kenniskring, vooral over de mate waarin studenten bij onderzoeksprojecten werden ingezet en de wijze waarop samengewerkt werd met het werkveld. Benadrukt werd ons hierin vooral verder te ontwikkelen en profileren. Verder werd het belang van publicaties benadrukt voor de implementatie van de resultaten. Geadviseerd werd vooral veel aandacht te schenken aan vakpublicaties.daarnaast werd aangegeven dat het domein van de kenniskring vrij breed is. Er vindt al een focus plaats binnen bepaalde thema s. Als de kenniskring blijft groeien zou een verdere focus wenselijk zijn. 4. Ambities en eventuele beleidsbijstellingen voor 2009/2013 In het najaar van 2009 vindt een visitatie van de kenniskring plaats. Het opstellen van een strategisch plan voor de komende jaren vormt een belangrijk onderdeel van de voorbereiding voor deze visitatie. Op basis van het strategisch plan wordt het beleid voor de komende jaren vastgesteld. In dit verslag beperken we ons daarom tot de grote lijnen. De ambities van de kenniskring zijn groot: op een kwalitatief goede manier uitvoeren van innovatieve projecten op het centrale domein van de kenniskring, samen met studenten en docenten en in nauwe samenwerking met het werkveld. De in deze projecten verworven kennis en ervaringen worden vervolgens in het onderwijs geïntegreerd.

8 - 8 - Als kenniskring willen we een bijdrage leveren aan de centrale beleidsprocessen van de faculteiten, die aansluiten bij het strategisch beleid van de Hogeschool Zuyd: Personeelsbeleid: deskundigheid en betrokkenheid van docenten verhogen door participatie in onderzoeksprojecten (kortdurende projecten, in kader van master en promotietrajecten) Onderwijsbeleid: inhoudelijk de curricula voeden met nieuwe kennis, opleiden kritische professionals (EBP), extra aandacht besteden aan excellente studenten (opsporen o.a. via SLB trajecten) Onderzoeksbeleid: binnen platform Quality of Life zwaartepunten verder vaststellen en uitdragen binnen de opleidingen (speerpunten bij afstudeertrajecten). Afstemmen van ontwikkelingen m.b.t. Zorgacademie Parkstad en daarbinnen het Zorginnovatiecentrum. Extern richting het werkveld wil de kenniskring haar expertise uitdragen en haar netwerk vergroten, partner in onderzoek zijn en (opgedane) kennis implementeren in de zorgpraktijk. Het aantal projecten van de kenniskring autonomie en participatie is de afgelopen jaren sterk gegroeid. Het is niet onze intentie om op korte termijn in hetzelfde tempo door te groeien. Belangrijke randvoorwaarden hiervoor, waaronder adequaat project- en financieel management, verdienen eerst nadere aandacht en borging. De projecten van de kenniskring zijn inhoudelijk ondergebracht binnen drie thema s: cliëntgecentreerde zorg, meetinstrumenten, zorginnovaties bij ouderen en chronisch zieken. Binnen deze thema s wordt veel aandacht besteed aan interdisciplinair samenwerken, evidence based practice, het cliëntperspectief en implementatieonderzoek. Het is van belang om na te gaan hoe de huidige indeling in thema s verder aangescherpt kan worden. 5. Belangrijkste doelen voor 2009/2010: beoogde activiteiten en resultaten Voor het jaar 2009/2010 stelt de kenniskring zich de volgende kerndoelen: 1. Onderzoeksprogramma binnen platform Quality of Life vormgeven (in samenwerking met andere lectoren en directeuren faculteiten) en afstemmen met ontwikkelingen m.b.t. Zorginnovatiecentrum van de Zorgacademie Parkstad. 2. Aanscherpen van de focus van de kenniskring en de inhoudelijke samenhang tussen thema s en projecten 3. Opstarten van een of twee nieuwe promotietrajecten. 4. Het projectmanagement en het financieel beheer optimaliseren. 5. Het verbeteren van de zichtbaarheid van de kenniskring in de buitenwereld.

9 - 9 - Bijlage 1. Overzicht van programma s en projecten van de kenniskring Autonomie en Participatie van chronisch zieken in Promotieonderzoeken: De vier promovendi werken allen voor 0,6 fte aan hun onderzoek. Hun aanstellingen worden gedeeltelijk door de kenniskring bekostigd. Het overige gedeelte wordt bekostigd door de faculteiten, andere kenniskringen, promotievouchers Hogeschool Zuyd en externe instellingen en subsidies. De vier promotietrajecten zijn gelabeld binnen het instituut Caphri van de Universiteit Maastricht. Titel: Young stroke survivors with aphasia and their challenges in social participation Looptijd: september 2005-najaar Betrokkenen: Ruth Dalemans (promovenda), (Luc de Witte,TidZ) Inhoud: doel van dit project is het in kaart brengen van factoren die van invloed zijn op het niveau van participatie van relatief jonge mensen die ten gevolge van een CVA afasie hebben. Dit is een groep waarover in de literatuur nauwelijks iets bekend is en die in de praktijk voor grote uitdagingen gesteld is. Het huidige zorgaanbod lijkt niet goed aan te sluiten bij de problemen die deze groep ervaart. Omvang: 0,6 fte Financiering: mobiliteitsfonds, UM incentives, Kenniskring autonomie en participatie, Faculteit gezondheid en techniek Titel: Mental Practice in neurorehabilitation Looptijd: 2005-december 2009 Betrokkenen: Susy Braun (promovenda), Sandra Beurskens, (Paul Borm, Life Sciences). Inhoud: In dit project worden mental practice interventies verder ontwikkeld en geïmplementeerd in de revalidatie van patiënten met een beroerte en ziekte van Parkinson. Deelstudies hebben betrekking op meetinstrumenten (SDA-M en QEEG). In een RCT (Randomized Controlled Trial) wordt het effect van Mental Practice geëvalueerd binnen de verpleeghuizen Klevarie te Maastricht en Camillus te Roermond, Orbis medisch centrum, fysiotherapiepraktijken in de eerste lijn. In het kader van dit project wordt nauw samengewerkt met Derrick Wade van het Oxford Centre for Enablement in de UK en de kenniskring Life Sciences. Omvang: 0,6 fte Financiering: Mobiliteitsfonds, promotievoucher CvB Hogeschool Zuyd, ZonMW, Stichting Nuts Ohra, Faculteit gezondheid en techniek, Kenniskring life sciences en Kenniskring autonomie en participatie. Titel: Bedside screenen van slikklachten bij neurologische patiënten Looptijd: oktober 2007-oktober 2012 Betrokkenen: Jessie Lemmens (promovenda), Gerrie Bours en Sandra Beurskens Het project beoogt de validering van een screeningsinstrument en de implementatie en evaluatie van een slikprotocol waarvan het screenen deel uitmaakt. Het betreft een gezamenlijk project van de onderzoeksgroep van Rianne de Wit van de Universiteit Maastricht, het academisch ziekenhuis Maastricht en de Kenniskring autonomie en participatie. Omvang: 0,6 fte Financiering: Instituut Caphri Universiteit Maastricht, azm, Kenniskring autonomie en participatie, promotievoucher CvB Hogeschool Zuyd. Titel:Disability prevention in frail elderly Looptijd: september Betrokkenen: Ramon Daniels (promovendus), Erik van Rossum, (Luc de Witte,TidZ). Inhoud: Zorgprofessionals worstelen met de vraag hoe de risicogroep van kwetsbare ouderen vroegtijdig opgespoord kan worden en met welke interventies de dreigende neerwaartse spiraal het beste aangepakt kan worden. In dit project wordt de validiteit van een screeningsinstrument onderzocht en een interdisciplinaire interventie ontwikkeld en uitgetest. Als onderdeel hiervan wordt ook nagegaan in hoeverre technologie ondersteuning in de interventie kan bieden. Omvang: 0,6 fte Financiering: RAAK, promotievoucher CvB Hogeschool Zuyd, UM incentives, Kenniskringen autonomie en participatie en technologie in de zorg, Faculteit gezondheid en zorg.

10 Thema: Cliëntgecentreerde zorg Titel: Implementatieonderzoek van cliëntgecentreerde zorg binnen de pijnrevalidatie van het SRL. Ontwikkeling en evaluatie Looptijd: april 2008-sept 2009 Betrokkenen: Tineke Schoot, Jolanda Friessen, Sandra Beurskens Inhoud: Het pijnteam van het SRL wil de competenties van hun team op het gebied van cliëntgecentreerd werken vergroten. Het doel van het project is de ontwikkeling, uitvoering en evaluatie van een implementatiestrategie. Er zal een leertraject worden ontwikkeld en hiermee aanbevelingen voor samenhangende strategieën voor inbedding in de organisatie. Omvang: 0,3 fte Financiering: SRL, Kenniskring autonomie en participatie Titel: Implementatieonderzoek van cliëntgecentreerde zorg binnen de (niet)klinische zorg van CIRO-Horn. Ontwikkeling en evaluatie Looptijd: juni 2008-nov 2009 Betrokkenen: Tineke Schoot, Jolanda Friessen, Sandra Beurskens Inhoud: CIRO-Horn wil dat bij de revalidatie van hun cliënten meer aandacht wordt besteed aan cliëntgericht werken. Het doel van het project is de ontwikkeling, uitvoering en evaluatie van een implementatiestrategie om competenties van professionals van CIRO-Horn verder te ontwikkelen. Omvang: 0,3 fte Financiering: CIRO-Horn, Kenniskring autonomie en participatie Titel: Ontwikkeling van een interventiebank cliëntgecentreerde zorg (platform gezondheidszorg) Looptijd: juni 2008-juli 2009 Betrokkenen: Tineke Schoot, Jolanda Friessen Inhoud: Het platform gezondheidszorg wil dat binnen de bachelor- en master- opleidingen structureel meer aandacht wordt besteed aan cliëntgericht werken. Het doel van het project is de ontwikkeling van een interventiebank bestaande uit leeractiviteiten om competenties van studenten/ professionals te ontwikkelen die nodig zijn om cliëntgecentreerde zorg te kunnen verlenen. Leeractiviteiten uit de interventiebank kunnen in het regulier onderwijs, in minoren en bij contracting gebruikt worden. Financiering: Faculteiten Gezondheid en Techniek en Gezondheid en Zorg Thema: Meetinstrumenten Expertisecentrum meetinstrumenten voor Revalidatie (vanaf januari 2009: meetinstrumenten in de zorg) Het doel van het expertisecentrum meetinstrumenten is het bevorderen van het gebruik van kwalitatief goede meetinstrumenten in de dagelijkse praktijk. In dit kader wordt informatie beschikbaar gesteld (database meetinstrumenten), advies en scholing aangeboden en onderzoek uitgevoerd. De meetinstrumenten waarop het expertisecentrum zich richt zijn breder dan de revalidatie, de naam is daarom veranderd in Expertisecentrum meetinstrumenten in de zorg. Titel: database meetinstrumenten voor de zorg Looptijd: doorlopend Betrokkenen: Eveline van Engelen, Raymond Swinkes, Ina Spelthann, Sandra Beurskens Inhoud: de database meetinstrumenten is via internet vrij toegankelijk ( Van ruim 160 vragenlijsten is via deze database informatie te vinden (de vragenlijst zelf en/of een uitgebreid toelichtingsformulier). Het vullen van de database wordt voor een groot deel door studenten verzorgd in het kader van afstudeerprojecten. Omvang: 0,2 fte (beheer) Financiering: Kenniskring autonomie en participatie, subsidie aangevraagd Titel: klinimetrie in de fysiotherapie Looptijd: december 2006-mei 2009 Betrokkenen: Raymond Swinkels, Eveline van Engelen, Sandra Beurskens Inhoud: De beroepsvereniging van fysiotherapie (KNGF) wil het gebruik van meetinstrumenten bij haar leden bevorderen. De kenniskring is gevraagd om samen met de opleiding voor Professional Master Fysiotherapie van de Hogeschool Utrecht een implementatiestrategie met een bijbehorend scholingsprogramma te ontwikkelen. Omvang: 0,3 fte Financiering: KNGF Titel: Gebruik van evidence based meetinstrumenten voor communicatie in de logopedie Looptijd: mei 2008-november 2009 Betrokkenen: Michelle Lacroix, Ruth Dalemans, Ina Spelthann, Anita Stevens, Sandra Beurskens

11 Inhoud: implementeren van meetinstrumenten binnen de eerstelijns logopedie op de domeinen participatie en communicatie bij mensen met een neurologische aandoening. In een onderzoek worden implementatie strategieën ontwikkeld om het gebruik van deze meetinstrumenten in de eerstelijns logopedie te bevorderen. Tevens wordt nagegaan in hoeverre deze meetinstrumenten door andere disciplines te gebruiken zijn. Omvang: 0,5 fte Financiering: Robuust Beijaert Raak publiek programma: PROCIVI maatschappelijke ondersteuning (CESRT) Looptijd: september 2007-september 2009 Betrokkenen: Eveline van Engelen, Sandra Beurskens Inhoud: Het betreft een RAAK programma van de kenniskring CESRT. Het doel is het in kaart brengen van best practices en ontwikkelen van nieuwe best practices op het gebied van maatschappelijke ondersteuning. Vervolgens het documenteren van de methodieken in een methodeboek en dit implementeren in het werkveld. De taak vanuit de kenniskring autonomie en participatie ligt vooral op het gebied van meetinstrumenten. Omvang: 0,05 fte Financiering: RAAK publiek Thema: Zorginnovaties bij ouderen en chronisch zieken RAAK publiek programma Continuïteit van zorg voor kwetsbare ouderen Looptijd: Betrokkenen: Erik van Rossum (programmaleider). Betrokken onderzoekers/begeleiders: Ramon Daniëls (promotieonderzoek), Gerrie Bours, Herbert Habets, Ruud Heijnen, Magda van Gastel, Sandra Beurskens, Luc de Witte (Ti/dZ). Inhoud: Zorgprofessionals worstelen met de vraag hoe de risicogroep van kwetsbare ouderen vroegtijdig opgespoord kan worden en met welke interventies de dreigende neerwaartse spiraal het beste aangepakt kan worden. Het programma is een samenwerkingsverband tussen de Hogeschool Zuyd, het Zorg Innovatie Centrum (ZIC) van Sevagram en het Expertisecentrum Ouderen Zorg (EOZ) van Orbis medisch en zorgconcern. Financiering: RAAK publiek, eigen middelen Het programma omvat een zevental projecten, verdeeld over 3 hoofdthema s: Thema: Identificatie van kwetsbaarheid en preventie van (verdergaande) beperkingen bij thuiswonende ouderen. Aan deze thematiek worden 2 projecten gewijd: in project 1 wordt een screeningsinstrument ontwikkeld om kwetsbare thuiswonende ouderen op te sporen, in project 2 wordt een multidisciplinair interventieprogramma ontwikkeld om de dreigende achteruitgang in gezondheid bij deze ouderen te voorkomen. Deze projecten maken deel uit van het promotietraject van drs R. Daniëls. Thema: Kwetsbaarheid bij ziekenhuisopname. Rondom dit thema worden 3 projecten uitgevoerd: 1 Identificatie van kwetsbaarheid bij opname in het ziekenhuis (validering van een screeningsinstrument) 2 Preventie van complicaties tijdens een ziekenhuisopname (focus op valpreventie) 3 Ontslag van kwetsbare ouderen naar de thuissituatie (ontwikkelen en testen van een ontslagmodel) Thema: Kwetsbaarheid bij tijdelijk opgenomen verpleeghuisbewoners. Ook rond dit thema worden twee projecten uitgevoerd: 1 Identificatie en vroegtijdige aanpak van problemen bij tijdelijk opgenomen verpleeghuisbewoners (focus op implementatie van een valpreventie programma). 2 Ontslag van tijdelijk opgenomen verpleeghuisbewoners naar de thuissituatie (ontwikkelen en testen van een ontslagmodel). Titel: Effecten van kleinschalig wonen in de psychogeriatie Looptijd: vanaf 2008 (geen einddatum vastgesteld. Betrokkenen: Erik van Rossum Inhoud: Binnen Sevagram zijn in 2007 en 2008 verschillende woonvormen voor dementerende ouderen gestart. Vanaf 2009 gaat dit aantal nog sterk toenemen. In dit project worden de gevolgen van kleinschaligheid voor bewoners, familieleden en het verzorgend personeel gemonitord. Qua instrumentarium wordt hierbij aangesloten bij een grootschalige studie vanuit de UM; op deze manier kan

12 steeds gebruik worden gemaakt van referentiescores van grote aantallen respondenten. In 2008 is gestart met de gevensverzameling in de eerste 2 kleinschalige units. Omvang: 0,1 fte Financiering: Sevagram, eigen middelen Titel: Reductie van vrijheidsbeperking in de verpleeghuiszorg Looptijd: oktober 2008 januari 2010 Betrokkenen: Erik van Rossum Inhoud: Het gebruik van vrijheidsbeperkende maatregelen (banden, bedhekken, etc) staat ter discussie in de zorg, waaronder de verpleeghuiszorg. In deze studie wordt een integrale interventie (scholing, aanschaf alternatieve middelen, en beleidsmaatregelen) ter reductie van vrijheidsbeperking op effectiviteit geëvalueerd. Het onderzoek wordt vanuit de UM uitgevoerd, in samenwerking met o.a. HsZuyd (van Rossum is als begeleider en co-promotor betrokken bij dit onderzoek). Omvang: 0,05 fte Financiering: Sevagram, eigen middelen Afgeronde projecten 2008 Titel: Innovatief Zorg- en Educatiecentrum Sevagram Looptijd: 2005-april 2008 Betrokkenen: Gerrie Bours en Jet Lancee Inhoud: Het zorginnovatiecentrum (ZIC) is een innovatieve leeromgeving voor studenten verpleegkunde in een verpleeghuis. Er is een speciale afdeling ingericht die fungeert als leerbedrijf en tevens als innovatie-afdeling. De inbreng van de kenniskring bestaat uit twee onderdelen: a) inbreng ten aanzien van innovaties en onderzoek in het ZIC, kleine innovatieve projecten rondom het gebruik van meetinstrumenten en evidence based practice, waar mogelijk gekoppeld aan afstudeerprojecten van studenten. b) evaluatieonderzoek m.b.t. de ontwikkeling van het ZIC. Omvang: 0,2 fte Financiering: Platform Beroepsonderwijs, eigen middelen Titel: Residentie aan de Kreppel Looptijd: april 2007-april 2008 Betrokkenen: Erik van Rossum Inhoud: Aan de Kreppel is een complex met 40 zorgappartementen voor bewoners met een verpleeghuisindicatie. Het kan gezien worden als substituut voor institutionele zorg. Welzijnsorganisatie Wel.kom zorgt samen met Proteion voor een samenhangend pakket van zorg en welzijn. De kenniskring ondersteunt bij de behoefte peiling en evaluatie. Omvang: 100 uur Financiering: Wel.kom (subsidie Provincie) Titel: Kwaliteitscriteria voor de Nieuwe manier van werken. RAAK programma: De nieuwe manier van werken Looptijd: december 2006-december 2008 Betrokkenen: Tineke Schoot, Jolanda Friessen, Sandra Beurskens. Inhoud: Bij dit project ligt de nadruk op het expliciteren en formuleren van richtlijnen en criteria wat betreft deze nieuwe manier van werken'. De criteria zullen worden verwerkt tot meetinstrumenten voor de nieuwe manier van werken. De interne en externe validiteit van te ontwikkelen instrumenten staat hierbij centraal. Dat wil zeggen dat centrale belanghebbenden in dit proces betrokken worden. Te ontwikkelen instrumenten betreffen zowel input, proces en output. Omvang: 0,1 fte Financiering: RAAK Publiek Titel: Mantelzorg in Limburg Looptijd: 2008, afgerond, in afwachting van honorering Betrokkenen: Gerrie Bours en Sandra Beurskens Inhoud: schrijven van een projectvoorstel voor een basisdocument over bestaand informatiemateriaal op het terrein van mantelzorg in Limburg (op basis van literatuuronderzoek en interviews). Dit project wordt samen uitgevoerd met EMOL. Omvang: 60 uur Financiering: Provincie Limburg (aanvraag vanuit EMOL ingediend)

13 Gehonoreerde projecten RAAK publiek programma Gezond Actief Ouderen Worden Looptijd: november november 2010 Betrokkenen: Erica Baarends, Ramon Daniëls, Erik van Rossum en Sandra Beurskens. Penvoerder programma: Hogeschool Rotterdam (dr. Chris Kuiper, lector Participatie, Arbeid en Gezondheid), Hogeschool Amsterdam Inhoud: In dit programma wordt een preventieve aanpak voor problemen bij ouderen ontwikkeld en in verschillende settings getest. In de aanpak staan de ideeën en mogelijkheden van leefstijlverandering (geïnspireerd op ergotherapeutisch lifestyle redesign programma) centraal. HsZuyd gaat de ervaringen van de aanpak in een of enkele wijken in Parkstad evalueren (vanaf september 2009). Financiering: RAAK publiek, eigen middelen Titel: Leerafdelingen in de ouderenzorg ( Onderwijs in de praktijk ) Looptijd: juni 2009 juni 2012 Betrokkenen: Erik van Rossum, vacatures Inhoud: Binnen Sevagram worden een aantal leerafdelingen in een verpleegkliniek ingericht. Op deze afdelingen worden leerlingen van zowel het VMBO, MBO als HBO opgeleid. Onderwijs en coaching vindt plaats door docenten van de 3 opleidingsnivo s alsook speciaal getrainde werkbegeleiders van Sevagram. Met deze leerafdelingen wordt o.a. beoogd om doorlopende leer- en zorglijnen te realiseren, de doorstroming in het onderwijs te bevorderen, leerlingen in een vroeg stadium te enthousiasmeren en te behouden voor de ouderenzorg en de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren. Betrokken organisaties zijn o.a. Sevagram, Arcus College, Carboon College en Hogeschool Zuyd. De Kenniskring A en P verzorgt de wetenschappelijke evaluatie van dit project. Omvang: 0,2 fte (wordt op korte termijn duidelijk) Financiering: Platform Beroepsonderwijs. Raak publiek: Innovatieve praktijken in de eerste lijn bij kinderen met complexe zorgvragen Looptijd: Betrokkenen: Anita Stevens (projectleider), Sandra Beurskens (programmaleider), Pieter Wolters, vacatures Inhoud: een tiental paramedische praktijken werken interdisciplinair samen bij kinderen met een complexe zorgvraag. Hierbij lopen ze tegen een aantal problemen aan: interdisciplinaire assessment, clientgericht werken en familieparticipatie, onderlinge communicatie en verslaglegging. In een viertal lijnen worden deze aspecten binnen dit programma aangepakt. Naast de praktijken participeren de beroepsgroepen ergotherapie, logopedie en fysiotherapie en Stichting Robuust Beijaert. Omvang: 0,8 fte Financiering: RAAK publiek Aangevraagde projecten Titel: RAAK Publiek: Implementatie verpleegkundige standaard bij ziekenhuizen Uitslag medio mei 2009 Looptijd: nog te bepalen Betrokkenen: Gerrie Bours (programmaleider), Jessie Lemmens, Sandra Beurskens Inhoud: Er bestaat een kloof tussen bestaande evidence en de dagelijkse verpleegkundige praktijk. In dit programma wordt in samenwerking met twee ziekenhuizen (Atrium Heerlen, Laurentius Roermond) nagegaan hoe actuele inzichten met behulp van onderzoek in de dagelijkse praktijk geïmplementeerd kunnen worden. Financiering: in afwachting. Titel: RAAK PRO: Meetinstrumenten in de dagelijkse zorgpraktijk. Uitslag juni 2009 Looptijd: nog te bepalen Betrokkenen: Sandra Beurskens, Erik van Rossum, Raymond Swinkels, Eveline van Engelen, Pieter Wolters Inhoud: Van professionals wordt verwacht dat ze hun zorg zichtbaar maken. Zorgprofessionals lopen bij de uitvoering tegen een aantal problemen aan: Welk meetinstrument moet ik nemen? en Hoe en wanneer kan ik het gebruiken? Om het gebruik van meetinstrumenten in de dagelijkse zorg te verbeteren is een onderzoeksmatige en systematische aanpak nodig. Dit gebeurt in samenwerking met de beroepsverenigingen (NV&V, KNGF, EN, NVLF) en enkele actieve kennisinstellingen op dit terrein (EMGO VU medisch centrum Amsterdam, Caphri Universiteit Maastricht, Kenniscentrum Revalidatiegeneeskunde Utrecht; Revalidatiecentrum De Hoogstraat en afdeling revalidatie en sport UMCU, Utrecht). Financiering: in afwachting

14 Bijlage 2. Lijst van publicaties, presentaties en begeleiding afstuderen in 2008 In onderstaand overzicht zijn de publicaties, presentaties en afstudeerwerkstukken in 2008 opgenomen. De namen van de leden van de kenniskring zijn cursief gedrukt. Internationale publicaties Bosman R, Bours GJJW, Engels J, de Witte, L. Demand oriented care perceived by clients of two Dutch home care organizations. International Journal of Nursing Studies, 2008;Apr;45(4): Bouman A, Rossum E van, Ambergen T, Kempen G, Knipschild P. Effects of a home visiting program for older people with poor health status: a randomized clinical trial in the Netherlands. Journal of the American Geriatrics Society 2008; 56 (3): Braun SM, Kleynen M, Schols JM, Schack T, Beurskens AJHM, Wade DT. Using mental practice in stroke rehabilitation: a framework for professionals. Clinical Rehabilitation 2008; 22 : Daniels R, Rossum E van, Witte L de, Heuvel W van. Frailty in older age: Concepts and relevance for occupational and physical therapists. Physical and Occupational Therapy in Geriatrics. 2008;27(2): Daniels R, Rossum E van, de Witte L, Kempen GIJM, van den Heuvel W. Interventions to prevent disability in frail community-dwelling elderly: a systematic review. BMC Health Services Research 2008, 8: 278. Dalemans RJ P, de Witte L, Lemmens J, Wade D & van den Heuvel W. (2008). Measures for rating social participation in people with aphasia: a systematic review. Clinical Rehabilitation, 22(16), Dalemans RJP, de Witte L, van den Heuvel W, & Wade D. (2008). A description of social participation in working age people with aphasia: a review of the literature. Aphasiology 22(10), Logghe IH, Zeeuwe PE, Verhagen AP, Wijnen-Sponselee RM, Willemsen SP, Bierma-Zeinstra SM, van Rossum E, Faber MJ, Koes BW. Lack of effect of Tai Chi Chuan in preventing falls in elderly living at home: a randomized clinical trial. Journal of the American Geriatrics Society 2008; 57: Nationale publicaties Beurskens AJHM, Baarends E, Driessen I, Schoot T, Geerbex A, Geraets J, Gielen X, Lacroix M, Lemmens J. Evidence based practice: in het buitenschools leren: enkele uitgangspunten. Onderwijs en Gezondheidszorg 2008;3: Beurskens AJHM. Lectoraat. Kenniskring Autonomie en participatie voor chronisch zieken. Verpleegkunde 2008;1: Beurskens AJHM. Wat is spreekkamerwerkelijkheid? Nederlands Tijdschrift voor Fysiotherapie 2008;118(2):48. Reactie op het artikel Is er een klinisch relevante benadering van betrouwbaarheidsonderzoek geldend voor de fysiotherapeut. Maissan et al. Beurskens AJHM. Kenniskring Autonomie en participatie van chronisch zieken. CaRré, Bulletin van de Netherlands School of Primary Care Research 2008;44: Bours GJJW. Huisbezoeken bij kwetsbare ouderen. Vooralsnog geen effecten aangetoond. TVZ, 2008;118 (6):39. [onderzoeksbespreking]. Engelen EISM, Swinkels RAHM, Beurskens AJHM. Het gebruik van meetinstrumenten bij schouderproblematiek. Nederlands Tijdschrift voor Fysiotherapie 2008;118(5): Daniels R, Jansen A, Slenders A, Mannens M. Promotie Ergotherapie: gezamenlijk bouwen aan de toekomst. Nederlands Tijdschrift voor Ergotherapie. 2008;36 (juli): Engelen EISM van. Introductie CAT (Critically Appraised Topics) Mate van bewijskracht weergegeven in de 5S piramide Stimulus 2008; 27: Engels J, Jonker M, Bosman R, Bours G, de Witte, L. Hoe vraaggericht is de thuiszorg? Mening van medewerkers en waardering van cliënten. TVZ 2008; 118 (4): Kleijn A, Daniels R. Aanpassen, hoe doet u dat? Kwalitatieve studie naar de strategieën van ouderen. Nederlands Tijdschrift voor Ergotherapie 2008;38 (december):36-37 Rossum E van. Bijzonder lectoraat Zorginnovaties voor kwetsbare ouderen. Verpleegkunde 2008; 4: Stevens JGA, Beurskens AJHM: Het gebruik van meetinstrumenten in de praktijk: van weten naar willen naar werkelijk doen! Informatiebulletin voor: RGF Maasvallei en RGF Midden- en Oost-Brabant. 2008, nummer 4. Schoot T, Friesen J, Beurskens AJHM. Meten op maat! Ontwikkeling meetinstrument voor implementatie van nieuw ziekenhuisbeleid. Onderwijs & Gezondheidszorg.2008; 7: Vluggen T, Takken T, van Haastregt J, Rossum E van. Het vaststellen van valrisico bij psychogeriatrische verpleeghuisbewoners: een literatuuroverzicht. Fysiotherapie & Ouderenzorg 2008, juni:

15 Rapporten Schoot T, Friesen, J, Labrouche N, van de Eijk C, Schuurmans K, Sterk C, Beurskens AJHM. Kwaliteitsindicatoren voor de Nieuwe Manier van Werken: Naar een meetinstrument voor verpleegafdelingen Sittard/Heerlen: Orbis Medisch & Zorgconcern / Hogeschool Zuyd Stevens JGA, Beurskens AJHM. Het bevorderen van de meetinstrumenten: PSK en 6-MWT in de eerstelijns fysiotherapiepraktijk. Het ontwikkelen van een effectieve implementatiestrategie. Eindverslag WCF-KNGF, Hogeschool Zuyd Heerlen, maart Swinkels RAHM, Peppen RPS van, Custers JWH, Wittink H, Beurskens AJHM. Implementatiestrategie klinimetrie fysiotherapie: het gebruiken van meetinstrumenten door fysiotherapeuten in de dagelijkse praktijk. Notitie 2: Settingspecifieke implementatie en basissets meetinstrumenten. Hogeschool Zuyd Heerlen, Hogeschool Utrecht, KNGF, maart Swinkels RAHM, Peppen RPS van, Custers JWH, Wittink H, Beurskens AJHM. Implementatiestrategie klinimetrie fysiotherapie: het gebruiken van meetinstrumenten door fysiotherapeuten in de dagelijkse praktijk. Eindverslag. Hogeschool Zuyd Heerlen, Hogeschool Utrecht, KNGF, december Welten J, Oudijk R, Smeijsters H, Schoot T, Liem SL, Soons E. Trainingen patiëntgecentreerde bejegening Sittard/Heerlen: Orbis Medisch & Zorgconcern / Hogeschool Zuyd Boeken Beurskens S, Peppen van R, Stutterheim E, Swinkels RAHM, Wittink, H. Meten in de praktijk. Stappenplan voor gebruik van meetinstrumenten in de gezondheidszorg. Houten: Bohn Stafleu van Loghum, van Achterberg Th, Bours GJJW, Eliens AM, Strijbol NCM(red). Effectief verplegen deel 1. Handboek ter onderbouwing van het verpleegkundig handelen. Kavanah, Dwingeloo, Boekbijdragen Bours GJJW, Lemmens J. Slikproblemen. In: van Achterberg Th, Bours GJJW, Eliens AM, Strijbol NCM. (red). Effectief verplegen deel 1. Handboek ter onderbouwing van het verpleegkundig handelen. Kavanah, Dwingeloo, 2008, Daniels R, Overbeek R van. Zelfmanagement bij ouderen. In: Leven N van t, Herwaarde H van. Paramedische zorgverlening aan ouderen. Den Haag: Lemma, Stevens JGA, Beurskens AJHM. Gebruik van meetinstrumenten in de dagelijkse praktijk, Hoofdstuk 9. In: Meten in de praktijk: stappenplan voor het gebruik van meetinstrumenten in de gezondheidszorg. Leusden: Bohn, Stafleu van Loghum. 2008, Lemmens J, Swinkels R. Doel en type meetinstrumenten. In: Meten in de praktijk: stappenplan voor het gebruik van meetinstrumenten in de gezondheidszorg. Leusden: Bohn, Stafleu van Loghum. 2008, Lectorale rede Beurskens AJHM. Het leven kunnen leiden dat bij je past. Een uitdaging voor professional, cliënt en wetenschap. Lectorale Rede uitgesproken bij de installatie als lector Autonomie en Participatie van chronisch zieken. Hogeschool Zuyd, 20 maart Posterpresentaties Lacroix MHP, Lemmens J, Beurskens AJHM Evidence based practice in het buitenschoolse leren, logopedie. NVLF congres Utrecht, 31 maart 2008 Braun SM, Beurskens AJHM, Kleynen M, Borm PJ, Schols JM, Crüts B, Schack T, Wade DT. Mental Practice in Stroke Rehabilitation ; An overview & preview. Lectorale Rede Sandra Beurskens Kenniskring Autonomie en Participatie, Maastricht, 20 maart 2008 Kleynen M, Braun SM, Schoenmakers M, Beurskens AJHM, Crüts B, Wade DT. Use of mental practice in chronic stroke patients: preliminary results. Lectorale Rede Sandra Beurskens Kenniskring Autonomie en Participatie, Maastricht, 20 maart 2008 and Schweizer National Kongress, St. Gallen, Juni Crüts B, Braun SM, Driessen A, Kleynen M, Borm PJ, Beurskens AJHM, Wade DT. Altered brain patterns in stroke patients during observatin, execution and imagery of motor tasks. Lectorale Rede Sandra Beurskens Kenniskring Autonomie en Participatie, Maastricht, 20 maart 2008 and Schweizer National Kongress, St. Gallen, Juni Simons J, Dellen L, Offermans S, Braun SM. Als inbeelden geen sprookje is. Afstudeercongres fysiotherapie, Heerlen, 18 juni 2008 Stevens JGA, Beurskens AJHM. Bevorderen van het gebruik van meetinstrumenten PSK en 6-MWT in de eerstelijns fysiotherapiepraktijkhet ontwikkelen van een effectieve implementatiestrategie. Lectorale rede dr. Sandra Beurskens, 20 maart Schoot T, Friesen J, Labrouche L, Eijk C van der, Beurskens AJHM. Kwaliteitsindicatoren voor de Nieuwe Manier van Werken: Naar een meetinstrument voor verpleegafdelingen. Lectorale Rede dr. Sandra Beurskens. 20 maart 2008.