Consortiavorming: kader voor samenwerking EPZ - IKNL netwerken palliatieve zorg

Transcriptie

1 MEMO Aan: Betreft: consortiavorming en samenwerking EPZ, IKNL en netwerken palliatieve zorg Van: Karin van der Rijt, voorzitter EPZ en Jeroen Hasselaar, projectleider NFU Peter Huijgens, directeur IKNL en Birgit Fröhleke, programmaleider palliatieve zorg IKNL Ton Ruikes, voorzitter bestuur Fibula en Jolanda Roelands, programmadirecteur Fibula Datum: 14 oktober 2014 Consortiavorming: kader voor samenwerking EPZ - IKNL netwerken palliatieve zorg Inleiding Begin 2013 heeft de Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU) opgeroepen om te komen tot een Nationaal Programma Palliatieve Zorg (NPPZ) om de verdere ontwikkeling van palliatieve zorg in Nederland te stimuleren. De Kerngroep waarin de partijen die in Nederland de palliatieve zorg stimuleren (Agora, Palliactief, Associatie van zelfstandige high-care hospices, Expertisecentra Palliatieve Zorg (EPZ)/NFU, Stichting Fibula, IKNL, PalHag/NHG, VPTZ en V&VN Palliactieve Zorg) zijn vertegenwoordigd, heeft deze oproep gesteund en aangegeven dat zij voor de verdere ontwikkeling van palliatieve zorg verantwoordelijkheid willen dragen. Het ministerie van VWS heeft in december 2013 middels de kamerbrief Investeren in palliatieve zorg aangegeven een NPPZ te initiëren. Inmiddels werkt ZonMw in opdracht van het ministerie een programma palliatieve zorg uit. Het programma voorziet in 2020 voor de patiënten met een levensbedreigende aandoening en hun naasten in optimale palliatieve zorg door een multidisciplinair team van mantelzorgers, vrijwilligers en professionals. In aansluiting op het NPPZ worden er rond de universitaire medische centra (UMC s) regionale consortia gevormd waarin het expertisecentrum uit het betreffende UMC, de Netwerken Palliatieve Zorg (NPZ) en het IKNL hun onderlinge samenwerking intensiveren ter ondersteuning van de betrokken zorgverleners en organisaties, zoals huisartsen, hospices, verpleeghuizen, thuiszorg, ziekenhuizen, vrijwilligers en patiëntenverenigingen. De consortia zullen een landelijk dekkend netwerk vormen om de palliatieve zorg overal in Nederland te optimaliseren via een projectmatige aanpak. ZonMw nodigt de EPZ van de UMC s uit om samen met vertegenwoordigers van de netwerken in de regio en het IKNL een projectaanvraag in te sturen gericht op de vorming van deze samenwerkingsverbanden. Deze memo geeft een kader waarlangs de consortia zich verder structureel en inhoudelijk kunnen ontwikkelen. Dit kader is afgesproken tussen de partijen EPZ/NFU, IKNL en Fibula. Doel consortiavorming Binnen de consortia willen de EPZ, Netwerken en IKNL samenwerken aan continue verbetering van de palliatieve zorg. Het belang van de patiënt staat hierbij centraal. Binnen het consortium blijven de netwerken verantwoordelijk voor afstemming tussen organisaties binnen het eigen netwerk. Binnen het consortium gaat het om dwarsverbanden tussen de netwerken te leggen en de krachten te bundelen. Om de palliatieve zorg te verbeteren wordt gebruik gemaakt van een cyclische aanpak waarbij zorg, praktijkgericht onderzoek en onderwijs met elkaar worden verbonden: knelpunten die vanaf de werkvloer worden ervaren geven richting aan het onderzoek en (het te ontwikkelen) onderwijs; nieuwe producten op het gebied van zorg en onderwijs worden vervolgens geïmplementeerd. EPZ, Netwerken en IKNL werken hierbij intensief samen met andere personen en partijen zoals huisartsen, vrijwilligers, V&VT instellingen, ziekenhuizen, Hogescholen en MBO instellingen.

2 Consortiavorming en samenwerking EPZ, Netwerken en IKNL De EPZ, Netwerken en IKNL werken samen op het gebied van de palliatieve zorg, ieder vanuit zijn eigen kerntaak. De EPZen vanuit de academische opdracht integrale ontwikkeling vanuit de kerntaken zorg(innovatie), onderzoek en onderwijs. Netwerken vanuit hun rol om de zorg tussen betrokken partijen in het betreffende netwerk af te stemmen en te verbeteren en IKNL vanuit de opdracht om samen te werken aan continue verbetering van de kwaliteit van de palliatieve zorg. In de meeste regio s is gestart met de consortiumvorming. Op maat van de regio vinden de eerste overleggen plaats tussen de partijen. Tussen de beoogde consortia zijn duidelijke verschillen wat betreft initiatiefnemers, betrokkenheid van partijen en de mate waarin EPZ, Netwerken en IKNL activiteiten afstemmen. Vanuit nationaal perspectief en binnen een NPPZ zijn deze verschillen niet wenselijk, hoewel ruimte geboden moet worden aan een couleur local. Netwerken, EPZ en IKNL hebben ieder een belangrijke ondersteunende rol in de consortiumvorming. Op hoofdlijnen is de rolverdeling als volgt: Partner Verantwoordelijkheid Rol binnen consortium Netwerken PZ Kennistoepassing Afstemming van zorg, knelpunten identificeren en vertalen naar verbeterprojecten en stimulatie van deskundigheidsbevordering Expertisecentrum PZ Kennisontwikkeling Onderzoek, onderwijs en ontwikkeling en afstemming van opleiding en nascholing IKNL Kennisdeling Facilitering van implementatie en ondersteuning van deskundigheidsbevordering Concreet kunnen hierin, opnieuw op hoofdlijnen, de volgende taken binnen het consortium worden onderscheiden:

3 Netwerken: Afstemming van zorg tussen instellingen/organisaties Vergroten van de bekendheid met palliatieve zorg Inzichtelijk maken van het zorgaanbod in het gebied van het netwerk Implementatie van nieuwe producten/werkwijzen Identificatie van knelpunten in de zorg Stimulatie van deskundigheidsbevordering Dataverzameling voor onderzoek Invulling van de consultatie Verbinden van de domeinen zorg en welzijn EPZ: Specialistische, hoog-complexe zorg Reflectie huidige praktijk en knelpunten middels wetenschappelijk onderzoek Ontwikkeling en verbetering van zorgproducten en effectevaluatie middels wetenschappelijk onderzoek Beschikbaar stellen van nieuwe kennis aan de regio Ondersteuning professionals in het consortium middels consultering, Inhoudelijke ontwikkeling en afstemming van opleidings- en nascholingsactiviteiten zoals stage programma s Stimulering kennisnetwerken en bouw samenwerkingsrelaties IKNL: Facilitering van de ontwikkeling, implementatie en evaluatie van richtlijnen Organisatie landelijk dekkend systeem van consultatie Facilitering van samenwerking middels procesondersteuning en inzet van bestaande IKNL netwerken en werkgroepen Facilitering van deskundigheidsbevordering en nascholing Organisatie van informatiebijeenkomsten in afstemming met bestuur consortium Klankbordfunctie middels registratie van een minimal dataset (MDS) Ondersteuning van implementatie door o.a. verspreiding van ontwikkelde materialen Een voorbeeld van goede samenwerking tussen EPZ, Netwerken en IKNL is de ontwikkeling en implementatie van het Zorgpad Stervensfase ( ). Het Zorgpad is door het Erasmus MC vertaald vanuit de Engelse versie, vervolgens vonden de eerste pilots in Rotterdam plaats en vond grootschaliger onderzoek plaats in meerdere organisaties, alles ondersteund door het toenmalig IKR. Van is ervaring opgedaan in netwerken palliatieve zorg. 42 instellingen zijn toen intensief begeleid door het IKR. Met subsidie van VWS is vanaf 2008 de opschaling voorbereid en het Zorgpad landelijk geïmplementeerd. Op dit moment wordt de ontwikkeling van een digitale tool en de database voorbereid om enerzijds te voldoen aan de wensen van de zorgverleners en anderzijds om te beschikken over een database geschikt voor onderzoek. De daadwerkelijke implementatie vindt m.n. binnen de netwerken plaats, waarin veel netwerkcoördinatoren de implementatie begeleiden. Regio-indeling: Om de palliatieve zorg optimaal te integreren in de reguliere zorg en opleidingen wordt zo veel mogelijk aangesloten bij bestaande regio-indelingen. Binnen de oncologie wordt gewerkt aan regionale comprehenisve cancer centers. De opleiding van medici vindt plaats in de zogenaamde Opleiding- en Onderwijs Regio s (OOR s) (bijlage 1). De regio s voor de oncologie en de OOR s overlappen in belangrijke mate. Voor de oncologie zullen afhankelijk van incidentie en verdeling van expertise clusters binnen de grotere regio s ontstaan. Conform de oncologie kunnen in het consortium functie-gebonden afspraken gemaakt worden over clustervorming binnen het consortium. Hierbij wordt ook rekening gehouden met reeds bestaande niet-oncologische samenwerkingsverbanden. Tot slot De palliatieve zorg staat voor forse uitdagingen en het NPPZ is dé kans om doorslaggevend de palliatieve zorg te versterken door een geïntegreerde benadering van zorg, onderzoek en onderwijs. Het NPPZ vraagt van ons nieuwe samenwerkingscoalities en een omslag van het denken en handelen op landelijk en regionaal niveau.

4 NFU/EPZ, Stichting Fibula/Netwerken en IKNL willen hiervoor de krachten bundelen en vanuit hun eigen rol het NPPZ tot een succes maken.

5 Bijlage: Opleidings- en Onderwijs Regio s B H A E F D G Globale OOR-grenzen D UMC s ( A t/m H) Algemene ziekenhuizen C De verschillende kleuren verwijzen naar de verschillende OOR s