VLAAMS PARLEMENT BELEIDSNOTA. De Vlaamse Rand

Transcriptie

1 Stuk 147 ( ) Nr. 1 VLAAMS PARLEMENT Zitting januari 2000 BELEIDSNOTA De Vlaamse Rand ingediend door de heer Bert Anciaux, Vlaams minister van Cultuur, Jeugd, Stedelijk Beleid, Huisvesting en Brusselse Aangelegenheden 192

2 Stuk 147 ( ) Nr. 1 2 Met deze beleidsnota wordt voor de periode een meer concrete uitwerking gegeven van de basisopties in het regeerakkoord. Een beleidsnota geeft de grote strategische keuzen en opties van het beleid voor de duur van de regeerperiode weer. De nota is de weergave van de visie van de functioneel bevoegde minister, Bert Anciaux, en vormt de basis van een debat in het Vlaams Parlement. In voorkomend geval zullen de uitvoeringsmaatregelen, daar waar nodig, ter goedkeuring aan de Vlaamse regering of het Vlaams Parlement worden voorgelegd.

3 3 Stuk 147 ( ) Nr. 1 INHOUDSTAFEL Blz. TGANGSPUNTEN ESI MI DELI ENUI I. Inleiding II. Kwantitatieve gegevens III. Per sector A. Cultuur a. de culturele centra b. jeugd c. sport d. het verenigingsleven e. de culturele band met het Vlaams-Brussels cultuurleven B. Onderwijs C. Media en Communicatie de geschreven pers radio en televisie D. De Rand E. Huisvesting en ruimtelijke ordening F. Mobiliteit G. Integratie IV. Vlaams karakter V. Besluit

4 Stuk 147 ( ) Nr. 1 4 DE VLAAMSE RAND I. INLEIDING De Vlaamse Rand wordt vaak louter aangezien als een verlengstuk van Brussel, en dus ook enkel in functie van de hoofdstad bekeken. Het is natuurlijk juist dat dit gebied een specifieke band met Brussel heeft en ongetwijfeld mede in dat licht moet worden bekeken. Toch wensen wij te benadrukken dat het om een deel van Vlaams Brabant gaat, integraal deel uitmaakt van deze provincie. Deze benadering verdient onze voorkeur, omdat ze de ontwikkeling van beleidsideeën in een juistere context plaatst en in elk geval bevrijdt van het complex dat als een Brusselse schaduw over dit landelijk maar dichtslibbend gebied hangt. Waarom de Vlaamse Rand dan speciaal uitlichten? Vlaanderen is aan het verstedelijken, of anders gezegd: de steden breiden sociologisch uit, omdat de doorsnee Vlaming liever niet in het centrum van een stad woont, maar wat buitenlucht en een lapje grond verkiest. Zelfs provinciesteden zoals Aalst, Mechelen e.a. ontsnappen daar niet aan: er ontstaat leegstand in het centrum. Het landelijke Vlaams Brabant ontsnapt niet aan dat proces, en meer nog: omdat het in de buurt ligt van de hoofdstad ondergaat het zonder twijfel een nog grotere druk. Het gaat eveneens over een kwetsbaar stuk van Vlaanderen, omdat precies omwille van het feit dat Brussel er als een enclave middenin ligt, zijn landelijk en Vlaams karakter bedreigd wordt. Dat verhoogt de noodzaak voor de Vlaamse gemeenschap om hieraan aandacht en middelen te besteden. De leefbaarheid is niet zo vanzelfsprekend meer. Zo wordt wonen in de rand steeds moeilijker omdat het duurder is. De lokale bevolking kan vaak de gestegen vastgoedprijzen niet meer aan, en wordt sociaal-economisch letterlijk verdrongen. Het volbouwen van deze gemeenten verdringt eveneens het groen, het landelijk karakter. Deze gemeenten hebben hun bevolkingsaantal zien groeien, maar de welzijnsvoorzieningen hebben deze snelheid niet kunnen volgen, en tot slot stelt zich het reuzengroot probleem van de mobiliteit. De files rond de steden en vooral rond de hoofdstad zijn niet meer te tellen en worden steeds langer. Op een dag staan we met zijn allen stil, zo lijkt het wel. Het Vlaams karakter van Vlaams Brabant wordt, samen met de leefbaarheid aangetast. Wanneer we praten over de Vlaamse Rand, hebben we het niet enkel over de zes gemeenten Kraainem, Wezembeek-Oppem, Sint-Genesius-Rode, Linkebeek, Drogenbos en Wemmel die een speciaal statuut hebben, maar ook over 13 omliggende gemeenten: Asse, Beersel, Dilbeek, Grimbergen, Hoeilaart, Machelen, Meise, Merchtem, Overijse, Sint-Pieters-Leeuw, Vilvoorde, en Zaventem,uit het arrondissement Halle-Vilvoorde, en Tervuren uit het arrondissement Leuven. Het fenomeen is gekend: anderstalige vreemdelingen enerzijds en franstalige Belgen anderzijds komen zich in Vlaams Brabant vestigen, en hun inburgering verloopt niet zoals we dat gewenst zouden hebben. Dit vergt een specifiek handelen dat gericht moet zijn op zowel gastvrijheid en ontmoeting als op goedbegrepen vastberadenheid om het Vlaams karakter van dit deel van Vlaams-Brabant te vrijwaren.

5 5 Stuk 147 ( ) Nr. 1 De band met de stad mag niet ontkend worden, het zou onrealistisch zijn. Vooral jongeren zijn erg beweeglijk en zeker voor hen ligt de stad in het verlengde van hun dagelijks leven, is de stad zelfs integraal deel van het dagelijks leven. Dat geeft enorme mogelijkheden, zeker wanneer deze stad Brussel is, met zijn grenzenloze culturele mogelijkheden. II. KWANTITATIEVE GEGEVENS Tot de Vlaamse rand behoren 19 gemeenten. Dit zijn de zes faciliteitengemeenten en de gemeenten die grenzen aan een van de zes of rechtstreeks aan het Brussels Hoofdstedelijk gewest. Deze gemeenten hebben met elkaar gemeen dat ze een relevant aantal anderstalige inwoners hebben. Er wonen in de Vlaamse Rand ongeveer mensen van wie ongeveer (9.9 %) een buitenlandse nationaliteit hebben. Driekwart van alle buitenlanders komt uit de Europese Unie, zijn niet-europeanen. Naast inwoners met een buitenlandse nationaliteit, wonen er in de Vlaamse Rand ook heel wat franssprekende Vlamingen, vooral in de faciliteitengemeenten. Dit grote aantal buitenlanders, de ene al welgestelder dan de andere, jaagt de prijzen voor woningen en gronden omhoog. De gemiddelde prijs genomen voor een woning in het arrondissement Halle-Vilvoorde is ,- BEF, de gemiddelde prijs voor een woning in Vlaanderen is BEF. Dit is een beduidend verschil. De Vlaamse Rand heeft een uitgebreide culturele infrasctructuur : de zes gemeenschapscentra beheerd door vzw De Rand zijn : CC De Lijsterbes (Kraainem), CC De Moelie (Linkebeek), CC De Boesdaalhoeve (Sint-Genesius-Rode), CC De Bosuil (Overijse), CC De Kam (Wezembeek-Oppem), CC De Zandloper (Wemmel). De overige culturele centra zijn : CC Den Horinck (Asse), CC De Meent (Beersel), CC Westrand (Dilbeek), CC Strombek-Bever, CC Felix Sohie (Hoeilaart), CC Den Blank (Overijse), CC Coloma (Sint-Pieters-Leeuw), CC Het Bolwerk (Vilvoorde), CC Papeblok (Tervuren), CC in Koningslo en CC in Vilvoorde.

6 Stuk 147 ( ) Nr. 1 6 III. PER SECTOR A. CULTUUR Cultuur als bindmiddel voor de mensen, stellen wij. In een gebied waarvan de bewoners door de snelle evolutie van veel verschillende factoren onder druk zijn komen te staan, is dergelijk bindmiddel een noodzaak. Gemeenschapsopbouw is in dergelijke gemeenten moeilijker en vergt dus ook een grotere inspanning. Wat wij hier van bij het begin duidelijk moeten maken is dat de rand (die 19 gemeenten dus) als één geheel moet beschouwd worden, omdat ze allen de enen weliswaar wat meer dan de anderen dezelfde symptomen vertonen. Het gaat m.a.w. niet op om de Zes die reeds een speciaal taalstatuut hebben op te zadelen met nog maar eens een speciale behandeling. Neen, de 19 gemeenten maken allen integraal deel uit van Vlaams Brabant, een gebied dat zijn eigenheid wil behouden en daarbij hulp nodig heeft. a. De culturele centra De zes gemeenten met speciaal statuut (en Jezus Eik) kregen een extra steun langs de v.z.w. De Rand (zie later aparte behandeling), die de culturele centra animeert en beheert. De coördinatie met de andere culturele centra werd blijkbaar te velde aangevoeld, want het leidde tot de oprichting op initiatief van de provincie Vlaams-Brabant, van de v.z.w. Vlabra ccent die zich precies tot doel stelt de culturele programmatie van culturele centra in Vlaams- Brabant beter op mekaar af te stemmen. Het verband tussen alle gemeenten in de rand wordt op deze wijze geaccentueerd, hetgeen alleen aanmoediging verdient. V.z.w. De Rand, die de culturele centra in de zes en de Bosuil in Jezus Eik beheert, maakt deel uit van Vlabra ccent. Deze coördinatie zal door de participanten geëvalueerd worden, vooral met het oog op het gebied dat het bestrijkt. Moet er namelijk geen onderscheid gemaakt worden tussen enerzijds het gebied Halle-Vilvoorde en (Leuven) en anderzijds (Leuven) - Diest- Aarschot-Tienen? b. Jeugd De jeugdbeleidsplannen voorzien in overeenkomsten met de gemeenten en een gezamenlijke subsidiëring, en beogen op deze wijze het ontwikkelen van een specifieke lokale werking. Sommige gemeenten weigeren echter hieraan mee te doen, en zodoende moet de jeugdsector het stellen met slechts 80% van het eigenlijk subsidiebedrag. De wijze waarop en de mate waarin de Vlaamse Gemeenschap de financiële kloof moet dichten, zal onderzocht worden in samenspraak met de provinciale jeugddienst en de v.z.w. De Rand, die nu al instaat voor de professionele steun aan het Vlaamse jeugdwerk en de situatie op het terrein bijgevolg op een gecoördineerde wijze kan inschatten.

7 7 Stuk 147 ( ) Nr. 1 c. Sport De sportparticipatie moet verhoogd worden. Daarom zal beter bekendgemaakt worden wat er zoal bestaat op het vlak van infrastructuur en overheidssteun. De promotie en de sensibilisering zal ook beter gericht moeten worden. Er komt een centraal aanspreekpunt. De bestaande actoren zullen hiervoor beter ingeschakeld worden: BLOSO met de provinciale Inspectiedienst Vlaams Brabant, de erkende en betoelaagde sportdienst Vlaams-Brabant. d. Het verenigingsleven Dit wordt uiteraard benaderd langs de Vlaamse dekreten en in die zin stelt zich geen bijzonder probleem. Alleen wanneer de Vlaamse Gemeenschap voor de volwassenenwerking op dezelfde wijze beleidsplannen en dus overeenkomsten wenst af te sluiten met de gemeenten, zoals dat nu voor de sector Jeugd gebeurt, kan zich in een paar gemeenten een probleem stellen. Zoals bij de sector Jeugd, zal de v.z.w. De Rand hier ingeschakeld worden om de Vlaamse Gemeenschap te adviseren over de wijze waarop hier best wordt geholpen. e. De culturele band met het Vlaams-Brussels cultuurleven. Dat de verwevenheid van Vlaanderen en Brussel een cultureel en historisch gegeven is, stelden we reeds. De Vlamingen voeren in Brussel een zeer actieve cultuurpolitiek die ver over de grenzen van de hoofdstad uitstraalt, net zoals in de andere twee grote Vlaamse steden, Antwerpen en Gent. Brussel heeft hierbij een bijzonder actieve internationale uitwisseling, waar heel Vlaanderen gebruik van kan maken. De verwevenheid is uiteraard het grootst met Vlaams-Brabant. We moeten deze interactie aanmoedigen en verstevigen, door een betere bekendmaking en actieve promotie van de Vlaams-Brusselse activiteiten. Speciale aandacht moet gericht worden om jongeren via de jeugclubs en bewegingen in contact te brengen met het drukke Vlaams-Brusselse cultuurleven. B. ONDERWIJS Onderwijs speelt een sleutelrol in de integratie van vreemdelingen en anderstaligen in de gemeenschap. Ons onderwijsaanbod is bijzonder goed. Het aanleren van de tweede en derde taal is sterk ontwikkeld en blijft een belangrijke troef. Het kwaliteitsvolle aanbod van dit onderwijs moet dus uitgebreid worden, en beter kenbaar gemaakt worden bij de anderstalige inwijkelingen. En de scholen die te maken hebben met een belangrijke aanwezigheid anderstaligen moeten hiervoor de nodige structurele ondersteuning krijgen. Het departement onderwijs brengt dit ruimschoots aan bod, zowel wat de aandacht betreft voor bepaalde doelgroepen (migranten), als wat de versterking zelf (financiëel en inhoudelijk) van het nederlandstalig onderwijs betreft. In de zes gemeenten met speciaal statuut wordt ook onderwijs voor franstaligen ingericht. De pedagogische inspectie, de Centra voor Leerlingenbegeleiding en de taalinspectie vereisen een specifieke aanpak.

8 Stuk 147 ( ) Nr. 1 8 Daarnaast zal de Vlaamse Gemeenschap erover waken dat de naleving van de taalwetgeving en de taalinspectie in de franstalige basisscholen in de zes faciliteitengemeenten correct verloopt. Dit gaat zowel over het aantal uren lessen Nederlands, als de woonplaats en het taalregime van de ingeschreven leerlingen. Deze scholen worden door de Vlaamse gemeenschap gefinancierd (kostprijs: 302 miljoen) met het oog op een betere integratie van de anderstaligen in de lokale Vlaamse gemeenschap. De financiering van het franstalig basisonderwijs in de faciliteitengemeenten is enkel te verdedigen indien de taalinspectie in dit franstalig basisonderwijs correct verloopt. Er zal ook nagegaan worden hoe het aanbod van taallessen Nederlands voor anderstaligen beter in overeenstemming kan gebracht worden met de vraag. De vraag naar lessen Nederlands is in Vlaams-Brabant, mede dank zij een gepaste mediakampanje, gevoelig gestegen. Bijgevolg zal de Vlaamse regering een gevoelige uitbreiding van het aanbod NT2 organiseren. C. MEDIA en COMMUNICATIE 1. Geschreven pers Huidige toestand: a. De Randkrant verschijnt maandelijks op exemplaren en wordt verspreid in 18 gemeenten. Het richt zich in een paar katernen ook tot anderstaligen, geeft algemene, niet politiek geladen informatie, en er wordt in een speciale katern (Rand-uit) aandacht besteed aan de culturele programmatie. b. Daarnaast verzorgt v.z.w. De Rand in een paar gemeenten ook een tweemaandelijkse cultuurkrant, die de culturele activiteiten en kalender weergeeft. c. Er werd eveneens vastgesteld dat er in sommige gemeenten (voornamelijk de zes ) een totaal gebrek is aan algemene en politieke informatie (gemeenteraad, schepencollege, andere stellingnamen) in het Nederlands, terwijl in het Frans Carrefour en/of Vlan aan alle bussen wordt besteld. Vandaar dat luidop wordt nagedacht over de aanmaak van een nederlandstalig blad. (men gaf het voorlopig de te vergeten naam dorpskrant ) We zijn van oordeel dat het verschijnen van drie verschillende edities (de Randkrant, de Cultuurkranten, de dorpskranten) niet wenselijk is, omdat het ook tegengesteld is aan wat we willen vooropstellen: een bindmiddel creëren voor een coherente politiek in Vlaams-Brabant eerder dan het isoleren van een aantal moeilijke gemeenten. Deze uitgaven worden nu door twee verschillende v.z.w. s verzorgd: de cultuurkranten door de v.z.w. De Rand, en de Randkrant en de aan te maken dorpskrant door de v.z.w. Informatie Vlaamse Rand. (InfoVlar) Momenteel zijn er dus binnen het bevoegdheidsdomein Vlaamse Rand twee v.z.w. s actief. De v.z.w. De Rand werd opgericht bij decreet van 17 december 1996 en heeft ruime doelstellingen gaande van een documentatie- en informatiecentrum met beperkte

9 9 Stuk 147 ( ) Nr. 1 ombudsfunctie tot het beheer van de culturele infrastructuur in de Vlaamse Rand. Deze v.z.w. wordt jaarlijks gesubsidieerd door de afdeling Volksontwikkeling en valt dus binnen de bevoegdheidssfeer van de Vlaamse minister bevoegd voor Cultuur. Daarnaast bestaat de v.z.w. Informatie Vlaamse Rand (InfoVlar) die volgens haar statuten tot doel heeft in de meest ruime zin informatie te verzamelen en te verspreiden over alle gebeurtenissen en evoluties die in sociaal, economisch en cultureel opzicht rechtstreeks of onrechtstreeks relevant zijn voor de Vlaams-Brabantse samenleving. Deze v.z.w. is zuiver privaatrechterlijk en wordt door de Vlaamse Gemeenschap gesubsidieerd via de Vlaamse Minister bevoegd voor de Vlaamse Rand. Wij zijn van oordeel dat er heel snel met alle partners gesprekken moeten op gang komen met het doel deze beide v.z.w. s te fusioneren. Hiertoe moeten in het decreet van 17 december 1996 de doelstellingen verruimd worden en eveneens het informatiebeleid ondergebracht worden bij de v.z.w. De Rand. Er moet hiervoor dringend overleg gepleegd worden met de provincie Vlaams-Brabant die eveneens beide v.z.w. s een belangrijke subsidie toekent en hierin een geprivilegieerde partner is. In afwachting van een definitief akkoord hierover, stellen we voor enerzijds de Randkrant te laten verschijnen zoals tot op heden. De v.z.w. De Rand van haar kant zal in elk van de zes faciliteitengemeenten de gemeenschapskranten 2000 verzorgen. Deze zullen 10 keer per jaar verschijnen (niet in juli en augustus). De inhoud zal ook breder zijn dan de huidige gemeenschapskranten, en buiten de informatie over de activiteiten van het gemeenschapscentrum ook specifieke informatie en duiding bevatten over het maatschappelijk, sociaal-cultureel en politiek leven in de gemeenten, informatie over acties en beleid van de provincie Vlaams Brabant, de v.z.w. De Rand, de Vlaamse Gemeenschap. Ook het aantal publicaties van de Randkrant zal worden opgedreven, en de inhoud zal eveneens, zoals de gemeenschapskranten 2000 ruimere informatie en duiding bevatten dat op dit moment het geval is. 2. Radio en Televisie ROB, Ring TV, TV Brussel zullen aangespoord worden om meer programma s uit te wisselen over de lokale aangelegenheden zodat er een grotere informatiedoorstroming is. Een samenspel met TV Brussel is inderdaad zeer wenselijk: zoals gesteld is de interactie Brussel en Vlaams-Brabant bijzonder groot, en is een totale scheiding zuiver artificiëel. Voornamelijk op cultureel vlak en voor de jongeren, is de onderlinge band vanzelfsprekend.

10 Stuk 147 ( ) Nr D. V.Z.W. DE RAND Het actieterrein van de v.z.w. is op dit moment beperkt tot de Zes en het cultureel centrum de Bosuil te Jezus Eik (Overijse). De gemeenschapscentra die onder haar beheer staan worden uitgebouwd tot sociaal-culturele ontmoetingsplaatsen en volwaardige informatieloketten. In een aantal gemeenten helpt ze ook met de uitgave van een cultuurkrant, een activiteitenkalender van de respectieve centra en het plaatselijke verenigingsleven. Welke doelen heeft de v.z.w. de Rand zich gesteld? - het voortzetten van de goede culturele programmering in de centra en de aanmoediging van het verenigingsleven. - De uitbouw van informatieloketten voor de lokale bevolking inzake taalwetgeving, taalsensibilisering, jeugd, huisvesting, welzijnsmateries. - Het stimuleren, begeleiden en opzetten van gecoördineerde initiatieven inzake onthaal en integratie van anderstaligen. - Het aanbod taallessen Nederlands opdrijven - Stimuleren van jeugdinitiatieven, met inbegrip van initiatieven die een stap zetten in de richting van anderstaligen - Een communicatienetwerk in stand houden dat er op gericht is ervaringen inzake onthaal en integratie van anderstaligen uit te wisselen en het taalloket (d.i. juridisch advies inzake taalwetgeving) goed te doen functioneren. - Een permanente band onderhouden met de provincie Vlaams Brabant en de Vlaamse Gemeenschap en het verenigingsleven, om de werking en de acties in dat grote verband beter op mekaar te kunnen afstemmen. Door haar doelen op deze expansieve wijze te stellen en dat doet ze o.i. terecht bevestigt de v.z.w. De Rand haar positie van permanente gesprekstafel tussen het lokale leven en de overheid, van coördinator van initiatieven en van mediadraaischijf voor het culturele én ruimer gebeuren. Deze rol moet zo snel mogelijk geofficialiseerd worden. E. HUISVESTING EN RUIMTELIJKE ORDENING De Vlaamse Rand wordt gekenmerkt door een grote verstedelijkingsdruk vanuit het hoofdstedelijk gebied. De open ruimte staat in de Vlaamse Rand onder zware druk. Meer residentieel in het zuiden en zuidoosten (Sint-Genesius-Rode, Linkebeek, Hoeilaart, Overijse, Kraainem, Wezembeek, Tervuren) multifunctioneel (Zaventem) en vooral industrieel in het noorden. (Vilvoorde, Machelen, Diegem).

11 11 Stuk 147 ( ) Nr. 1 Het structuurplan Vlaanderen voorziet in de beheersing van de stedelijke groei. Begin 2000 gaat het Breughelproject van start: een ecologisch-cultureel totaalproject dat gericht is op de bewaring en de ontsluiting van de groene rand rond Brussel. De komende vijf jaar zal de Vlaamse regering de groene rand rond Brussel vrijwaren van bebouwing en stedelijke uitbreiding: - enerzijds door het sluiten van de groene gordel via een gerichte verwerving van 900 ha overwegend natuur-en bosgebied. - Anderzijds door het opbouwen van een doorgedreven culturele aanwezigheid in de domeinen en kastelen van de Vlaamse Gemeenschap, in samenwerking met de betrokken gemeenten, met de provincie Vlaams-Brabant, met de culturele centra in de rand en de v.z.w. de Rand. Het Breughelproject voorziet eveneens in een synergie met opleidings-en vormingsprogramma s van de VDAB. In dit ganse project wordt trouwens samenwerking en coördinatie tussen verschillende administraties, Vlaamse Openbare Instellingen en diverse culturele actoren tot stand gebracht. Op het vlak van huisvesting stellen we vast dat de woningmarkt in de Vlaamse rand wordt gekenmerkt door :. grotere stijging van vastgoed-en huurprijzen dan in de rest van Vlaanderen. sterke immigratie, hetgeen ook het ruimtebeslag omhoog jaagt.. de eigendomsverwerving bij jongeren gaat erop achteruit. een bijzonder laag aantal sociale woningen. De totnogtoe gevoerde huisvestingspolitiek zal niet volstaan om aan de vraag te voldoen. Het investeringsprogramma VLABINVEST wordt verder uitgevoerd. Bestaande instrumenten en kanalen moeten geheroriënteerd en aangevuld worden (huursubsidie en sociale huurreglementering). Sociale huisvestingsmaatschappijen zullen aangezet worden om meer activiteiten te ontwikkelen. Daartoe worden nieuwe instrumenten ingezet, zoals het recht van voorkoop voor de sociale huisvestingsmaatschappijen en de gemeenten. Hiervoor werd 250 miljoen voorzien, hoofdzakelijk aan te wenden voor sociale huisvesting in de Vlaamse Rand. De voorrang voor personen met sociale, culturele of economische streekbinding moet georganiseerd worden. Rekening houdend met de algemene doestelling van de sociale huisvesting zal, volgens objectieve normen, een dergelijk voorkeurbeleid gevoerd worden. Het woonbeleid in de Vlaamse rand kan niet losgezien worden van Brussel. Alleen door de stadsvlucht daar tegen te houden en wonen in Brussel aantrekkelijk te maken zal de druk afnemen.

12 Stuk 147 ( ) Nr F. MOBILITEIT In Vlaams-Brabant staan elke dag eindeloze files. De uitbouw van het wegennet van en naar Brussel heeft vroeger de stadsvlucht in de hand gewerkt. Het GEN-concept, dat enkel voorziet in de uitbouw van een radiaal openbaar vervoersnet, gaat dezelfde weg op. Alles komt van en gaat naar het centrum van Brussel. Er zijn geen kruisverbindingen die even nuttig zijn. Hier zal door ons blijvend aandacht aan besteed worden. G. INTEGRATIE Anderstaligen die zich in de rand vestigen moeten duidelijk weten dat ze tot de Vlaamse Gemeenschap behoren waarvan het Nederlands de enige officiële taal is. De Vlaamse regering benadert de anderstaligen vanuit een positieve houding, maar voert daarentegen een actief beleid dat erop gericht is anderstaligen zo vlot mogelijk te integreren in de Vlaamse Gemeenschap. Daarom reikt de Vlaamse regering deze mensen de nodige instrumenten aan om de integratie te maximaliseren. In het kader van een correcte voorlichting en een open onthaal van anderstaligen werden, om hun integratie te vergemakkelijken, de Welkom-in-Vlaanderen gids, de brochure Als goede buren, Vlaanderen en de taalwetgeving alsook het educatieve stripverhaal "De Vermetele Verzamelaar" uitgegeven in meerdere Europese talen. Deze brochures zullen actief verder verspreid en geactualiseerd worden. De Vlaamse overheid zal ook doorgaan met de organisatie van onthaal- en ontmoetingsmomenten en integratiebevorderende momenten van culturele of sociaaleconomische aard. Ze kan waar nodig ook ondersteuning bieden aan gemeenten bij hun onthaalbeleid. Het aanbod taallessen Nederlands voor anderstaligen moet beter in overeenstemming gebracht worden met de vraag. Alle Vlaamse overheden moeten een open en offensieve strategie voeren naar de EU-burgers. Deze strategie zal onderbouwd worden met onderzoek naar de attitudes van deze burgers en naar hun appreciatie van het tot hiertoe gevoerde beleid in de Rand. Voor de gemeente- en provincieraadsverkiezingen zal de Vlaamse Gemeenschap een informatie- en sensibilizeringscampagne voeren naar deze EU-burgers. IV. VLAAMS KARAKTER. De Vlaamse overheden en hun administraties zullen in hun contacten met de bevolking de faciliteitenregeling strikt beperkend interpreteren. Instrumenten daartoe zijn de verschillende omzendbrieven van de Vlaamse regering met betrekking tot het taalgebruik in de diensten van de Vlaamse regering, de gemeenten en OCMW s. Daarbij moet de reeds gevolgde juridische weg verder bewandeld worden. Dit moet gepaard gaan met het voeren van een eigen integratiebeleid met oog voor en respect voor de rechten van anderstaligen.

13 13 Stuk 147 ( ) Nr. 1 Het administratief toezicht in de Vlaamse rand zal kordaat en nauwgezet worden uitgeoefend. Dit gebeurt in stelselmatig overleg tussen de Minister van Binnenlandse Aangelegenheden en de gouverneurs. We streven naar de horizontale splitsing van het gerechtelijk - en van het kiesarrondissement Brussel-Halle-Vilvoorde. Bij het opstellen van nieuwe regelgeving en/of bij wijziging van reeds bestaande regelgeving moet nagegaan worden of bijkomende voorwaarden noodzakelijk zijn voor het afdwingbaar maken van het Nederlandstalig karakter van erkende en/of gesubsidieerde initiatieven. De Vlaamse regering zal ook de onwettige subsidiëring van franstalige initiatieven in de Vlaamse Rand verder blijven bestrijden. V. BESLUIT. Het beleid van de Vlaamse Gemeenschap inzake de Vlaamse Rand is een coördinerend en inclusief beleid. Het is een gedeelde verantwoordelijkheid voor alle functioneel bevoegde Ministers. De Vlaamse Rand zal dus speciale aandacht krijgen van deze ministers bij het uittekenen van hun beleid. Cultuur, Jeugd, Brusselse aangelegenheden, Huisvesting vallen nu onder mijn bevoegdheid. Onderwijs, Ruimtelijke Ordening, Mobiliteit en Binnenlandse Aangelegenheden zijn dat niet. Dat betekent dat ik regelmatig met de betrokken ministers overleg zal plegen over deze aspecten van de besluitvorming van de Vlaamse regering in de Vlaamse Rand. Totnogtoe is het beleid over de Vlaamse Rand in grote mate toegespitst op de gemeenten met speciaal statuut. Dit moet opengetrokken worden naar de andere gemeenten in de Vlaamse Rand, uiteraard zonder de bijzondere aandacht en inspanningen die de zes vergen te willen verminderen. Geen enkele andere gemeente wordt bestuurd door een franstalige en soms ronduit vlaamsvijandige meerderheid zoals de faciliteitengemeenten nu. Dat is een essentiëel verschil. Het opentrekken van de culturele politiek, de activiteiten van de verenigingen en de culturele centra, van de berichtgeving over zelfs lokale toestanden, kortom het activeren van het nabuurschap van de bewoners van de faciliteitengemeenten zal sterk bevorderd worden. Het moet een politiek worden voor de hele Vlaams-Brabantse Rand. De financiële middelen die hiervoor bestemd zijn, zullen ook objectiever en doelmatiger aangewend worden. Tot slot nog een woord over het Actieplan 96. Het is een goed actieplan, dat voor een heel groot deel nog actueel is. Op zichzelf is dat natuurlijk jammer, want dit houdt in dat er nog niet veel van is uitgevoerd. Het is dan ook deze zijde de uitvoering die wij zullen moeten activeren.

14 Stuk 147 ( ) Nr. 2 VLAAMS PARLEMENT Zitting februari 2000 BELEIDSNOTA De Vlaamse Rand MET REDENEN OMKLEDE MOTIE van mevrouw Brigitte Grouwels c.s. Zie : 147 ( ) Nr. 1 : Beleidsnota 323

15 Stuk 147 ( ) Nr. 2 2 Het Vlaams Parlement, gehoord de bespreking van de beleidsnota De Vlaamse Rand ; gehoord het antwoord van minister Bert Anciaux ; rekening houdend met het feit dat het Actieplan uit 1996 tot doel had de problemen in gemeenten met een bijzonder taalstatuut, de faciliteitengemeenten, en de problemen in Vlaams-Brabantse gemeenten met een relevante anderstalige minderheid gecoördineerd en gestructureerd aan te pakken en dat daarbij rekening werd gehouden met de diversiteit van de Vlaamse Rand ; regering en de gemeenten en OCMW's onverkort van kracht te blijven houden ; 5 de faciliteitengemeenten te stimuleren om zich in te schrijven in het beleid van de Vlaamse Gemeenschap en om alle Vlaamse decreten volwaardig toe te passen. Brigitte GROUWELS Sonja BECQ stelt vast dat in de beleidsnota De Vlaamse Rand, geen gedifferentieerd beleid vooropgesteld wordt ; wijst erop dat in de Vlaamse Rand de situatie van gemeente tot gemeente verschillend is, naargelang het specifieke statuut, de demografische gegevens, of de sociaal-economische context ; vraagt de Vlaamse regering : 1 bij haar regelgeving op alle Vlaamse beleidsdomeinen, rekening te houden met de effecten ervan in de Vlaamse Rand ; 2 alle gemeenten uit de Vlaamse Rand te ondersteunen, rekening houdend met de eigen, specifieke situatie van elke gemeente ; 3 bij de concrete uitwerking van het beleid ten aanzien van de Vlaamse Rand, in het bijzonder de volgende prioriteiten te hanteren : een adequate huisvestingspolitiek, niet alleen gericht op sociale huisvesting maar ook op middeninkomens ; een positief integratiebeleid ten aanzien van de anderstaligen met aanzienlijke extra inspanningen en middelen voor taallessen ; een "Sportbeleidsplan" voor de Vlaamse Rand ; 4 de omzendbrieven met betrekking tot het taalgebruik in de diensten van de Vlaamse

16 Stuk 147 ( ) Nr. 3 VLAAMS PARLEMENT Zitting februari 2000 BELEIDSNOTA De Vlaamse Rand MET REDENEN OMKLEDE MOTIE van de heren Stefaan Platteau, Leo Peeters, Eloi Glorieux en Etienne Van Vaerenbergh Zie : 147 ( ) Nr. 1 : Beleidsnota Nr. 2 : Met redenen omklede motie 330

17 Stuk 147 ( ) Nr. 3 2 Het Vlaams Parlement, gehoord de bespreking van de beleidsnota De Vlaamse Rand ; gehoord het antwoord van minister Bert Anciaux ; gelet op de intenties van de Vlaamse regering zoals geformuleerd in het Vlaamse regeerakkoord ; vraagt de Vlaamse regering bij de uitvoering van het beleid inzake 'de Vlaamse Rand', zoals geformuleerd in het Vlaamse regeerakkoord, de regeringsverklaring van de Vlaamse regering en de beleidsnota De Vlaamse Rand : e) de rol en de inbreng van de provincie Vlaams-Brabant verder te versterken ; f) de grondspeculatie absoluut en krachtdadig te bestrijden. Stefaan PLATTEAU Leo PEETERS Eloi GLORIEUX Etienne VAN VAERENBERGH a) de Vlaamse Rand te bekijken als onderdeel van Vlaams-Brabant en helemaal niet als een verlengstuk van Brussel, maar wel rekening te houden met de onderlinge beïnvloeding en de effecten op elkaar ; b) ten aanzien van de Vlaamse Rand een gecoördineerd en inclusief beleid te voeren om een eenduidige toepassing van de regelgeving en besluitvorming te garanderen en daarvoor de nodige middelen uit te trekken op financieel, materieel en personeelsvlak, teneinde een inclusief en gecoördineerd beleid te kunnen voeren, prioritair inzake mobiliteit ; c) het actieplan van de Vlaamse regering voor de Vlaamse Rand rond Brussel van 26 juni 1996 te evalueren en in samenspraak met het Vlaams Parlement te komen tot een geactualiseerde versie ; d) in de Costa-onderhandelingen het volgende te verdedigen : 1 de splitsing van het gerechtelijk arrondissement Brussel ; 2 de splitsing van het kiesarrondissement Brussel-Halle-Vilvoorde ; 3 de overdracht van de gemeente- en provinciewet ;

18 Nr. 36 V L A A M S P A R L E M E N T Zitting februari 2000 HANDELINGEN PLENAIRE VERGADERING BELEIDSNOTA VLAAMS WOONBELEID BELEIDSNOTA JEUGD BELEIDSNOTA BRUSSELSE AANGELEGENHEDEN BELEIDSNOTA STEDENBELEID BELEIDSNOTA DE VLAAMSE RAND BELEIDSNOTA CULTUUR

19 Vlaams Parlement Plenaire vergadering Nr februari Voorzitter Wij zullen op woensdag 15 maart 2000 om 16 uur de hoofdelijke stemmingen over de moties en de beleidsnota houden. MOTIE VAN ORDE Voorafgaande vraag over de toepassing van de procedure De voorzitter : Dames en heren, met toepassing van artikel 46 van ons Reglement heeft de heer Van Hauthem bij motie van orde het woord gevraagd. op tafel legt om dit in de toekomst eventueel anders aan te pakken. We hebben de agenda zo vastgelegd. Ook morgen hebben we een heel drukke dag voor de boeg. Om tien uur beginnen we met een actualiteitsdebat over de luchthaven van Zaventem, we zullen het MAP en een aantal andere onderwerpen bespreken en er liggen een pak stemmingen klaar. Volgens het Reglement moeten alle beleidsnota s binnen een bepaalde periode worden besproken in de plenaire vergadering. Ik stel voor dat we daarmee verder gaan. In de toekomst moet misschien voor een andere werkwijze worden gekozen. Het is de taak van het Uitgebreid Bureau om zich daarover te buigen. Het incident is gesloten. De heer Van Hauthem heeft het woord. De heer Joris Van Hauthem : Mijnheer de voorzitter, ik vraag me af of deze werkwijze nog zin heeft. Hoe kan men nu zes beleidsnota s op één namiddag plaatsen? Heeft dit alles wel nog zin? De bevolking heeft hier niets aan. Zowel de regering als het parlement dienen zich eens goed te beraden over de wijze waarop ze hun werkzaamheden organiseren. Dit is werkelijk kafkaiaans. We zitten hier allemaal te wachten tot we ons zegje mogen doen en ondertussen moet het personeel aan het werk blijven. Aan een dergelijk debat heeft niemand iets : noch de parlementsleden, noch de minister, noch de bevolking. De voorzitter : Mijnheer Van Hauthem, de werkzaamheden worden geregeld volgens het Reglement. Aangezien de beleidsnota s een uitstraling hebben over heel de legislatuur, voorziet het reglement in hun behandeling in plenaire zitting. De heer Joris Van Hauthem : Mijnheer de voorzitter, daar heb ik geen enkel probleem mee. Ik klaag enkel de manier waarop dit gebeurt aan. We voeren reeds jaren discussie over de wijze waarop we de begrotingsbespreking gaan voeren. Ik geef toe dat dit een complexe materie is. Maar we doen hier nu met de beleidsnota s opnieuw hetzelfde. Men kan er toch geen zes op één namiddag doorjagen? De voorzitter : Uw bedenkingen zijn uiteraard geldig. Ik stel dan ook voor dat u via uw vertegenwoordigers in het Uitgebreid Bureau voorstellen BELEIDSNOTA De Vlaamse Rand , ingediend door de heer Bert Anciaux, Vlaams minister van Cultuur, Jeugd, Stedelijk Beleid, Huisvesting en Brusselse Aangelegenheden 147 ( ) Nr. 1 Bespreking De voorzitter : Dames en heren, aan de orde is de beleidsnota De Vlaamse Rand , ingediend door de heer Anciaux, Vlaams minister van Cultuur, Jeugd, Stedelijk Beleid, Huisvesting en Brusselse Aangelegenheden. De bespreking is geopend. Mevrouw Grouwels heeft het woord. Mevrouw Brigitte Grouwels (Op de tribune) : Mijnheer de voorzitter, collega s, mijnheer de minister, het spijt ook mij dat we deze lange en slopende debatten na elkaar moeten houden. Ik besef dat het ook voor de minister geen pretje is. Ik heb vastgesteld dat de vorige Vlaamse regering een vernieuwend en assertief beleid heeft gevoerd inzake de Vlaamse Rand. Dat was nodig en het vormde een antwoord op de uitdagingen in de Rand en op de nieuwe situatie en mogelijkheden die zijn ontstaan door de vorming van de provincie Vlaams-Brabant. De nieuwe regering erkent de verdienste van het Actieplan van de vorige rege-

20 -61- Vlaams Parlement Plenaire vergadering Nr februari 2000 Grouwels ring. Het is uiteraard positief dat ze het plan overneemt. Er is nog heel wat werk aan de winkel, in de eerste plaats omdat het Actieplan uit 1996 voldoende ambitieus was en een beleid op lange termijn heeft uitgestippeld en in de tweede plaats omdat de Vlaamse Gemeenschap niet alle hefbomen in handen heeft. Ik neem aan dat dit laatste niet langer een groot probleem zal vormen. Het nieuwe communautaire klimaat zal er wellicht voor zorgen dat er geen nieuwe problemen ontstaan en dat er een goede dialoog wordt ontwikkeld tussen de verschillende geledingen in dit land. Veel van wat er in de beleidsnota staat, is gewoon een voortzetting van het beleid van de vorige regering. Toch is er ook een belangrijke accentverschuiving merkbaar. Tot nu toe werd een gedifferentieerd beleid gevoerd dat rekening hield met de diversiteit van de Vlaamse Rand. De situatie verschilt van gemeente tot gemeente naargelang het specifieke statuut. Er zijn faciliteitengemeenten en gemeenten die grenzen aan faciliteitengemeenten of aan het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Ook op demografisch en sociaal-economisch vlak zijn er verschillen. Het is dan ook logisch dat de uitdagingen verschillen van gemeente tot gemeente. In de beleidsnota wordt van dit alles echter één geheel, één amalgaam gemaakt. De Rand wordt gereduceerd tot een zuiver geografisch begrip. Onze fractie vindt dit geen goede basis voor een doeltreffend beleid. Wat hebben we aan ongedifferentieerd gemiddeld cijfermateriaal? Die cijfers tonen niet de realiteit op termijn en laten ons niet toe om een gepast beleid te voeren. Ik houd geen pleidooi om voorrang te geven aan een bepaalde categorie gemeenten binnen de Rand. Uiteraard dient een coherent beleid te worden gevoerd voor de hele Vlaamse Rand. Het gaat echter niet op om bijvoorbeeld een faciliteitengemeente met een overwegend anti-vlaams schepencollege gelijk te stellen met een gemeente zonder speciaal taalstatuut en een goed geïntegreerd Vlaams bestuur. Alle gemeenten van de Rand verdienen onze ondersteuning. Het moet echter steun zijn die beantwoordt aan de verschillende situaties, niet aan een abstract gemiddelde dat nergens echt bestaat. We vragen ons af hoe u de lokale gemeentebesturen van faciliteitengemeenten ertoe zal aanzetten om ook een beleid te voeren voor hun Vlaamse inwoners. Het is onaanvaardbaar dat deze gemeenten geen jeugdbeleid voor de Vlaamse jeugd ondersteunen omdat de Vlaamse overheid dit beleid uit miserie heeft overgenomen. Hoe denkt u tegen zo een houding op te treden? Een ander voorbeeld om aan te tonen dat het niet goed is om een amalgaam te maken van die gemeenten, vormen uw voorstellen inzake huisvesting. Vlabinvest wordt opgeslorpt door de VHM. In uw nota wordt de huisvestingspolitiek in de Rand volledig in het teken van de sociale huisvesting geplaatst. Bepaalde gemeenten van de Rand hebben daar wellicht behoefte aan, maar in andere gemeenten en ik denk specifiek aan faciliteitengemeenten liggen de noden niet zozeer op dat vlak. Daar moet de huisvestingspolitiek zich vooral richten op het behoud van de mogelijkheden voor de middeninkomens, die niet onder de criteria van de sociale huisvesting vallen. Zal uw beleid hiervoor wel de nodige ruimte bieden? Er staan ook wat fraaie woorden in uw tekst over het Franstalig onderwijs in de Rand. Wat baat uw pleidooi voor een specifieke aanpak en een betere integratie in de lokale Vlaamse gemeenschap, als uw collega-minister van Onderwijs op dit vlak niet de minste assertiviteit aan de dag legt? Haar aanpak bestaat erin de Franstalige scholen in de Rand door te verwijzen naar de PMS-centra in Wallonië in plaats van samenwerking met de Vlaamse CLB s na te streven. Ik neem aan dat dit ook thuishoort in het nieuwe communautaire klimaat. De voorzitter : Minister Anciaux heeft het woord. Minister Bert Anciaux : Mevrouw Grouwels, dat cynisme staat u niet. Mevrouw Brigitte Grouwels : Ik ben niet cynisch. Ik vind dit gewoon zeer eigenaardig. Minister Bert Anciaux : U bevond zich toch al enkele keren op het randje van het cynisme. Mevrouw Brigitte Grouwels : Er wordt zo gepocht met dat nieuwe communautaire klimaat en ik heb daar nog niet zoveel van gezien. Minister Bert Anciaux : Ik ook niet, maar als men blijft hameren op het feit dat het er allemaal beter aan toe gaat, komt dat op den duur ook. Dat is een self-fulfilling prophecy. Mevrouw Brigitte Grouwels : Daar gelooft u sterk in; dat heb ik al vastgesteld.