Kritische succesfactoren voor de pilots inzameling kleine PET- drankenverpakkingen

Transcriptie

1 Kritische succesfactoren voor de pilots inzameling kleine PET- drankenverpakkingen Vereniging Nederlandse Frisdranken Industrie 16 augustus 2004

2 Inhoudsopgave Inhoudsopgave Samenvatting 0. Achtergrond en projectopdracht Achtergrond Hoofdlijnen van het inzamelsysteem voor kleine PET-flesjes Projectopdracht en leeswijzer Project doelstelling en afbakening Doelstelling pilot inzameling kleine PET-flesjes Afbakening analyse ten behoeve van het projectplan pilots Kritische succesfactoren van de pilots A. Inzamellocaties Onderwijsinstellingen Sportlocaties Bioscopen Attractieparken / gesloten recreatie Kantoren Kiosken/snackbars Benzinestations Evenementen Winkelcentra / Wijkcentra Succesfactoren Inzamellocaties B. Inzamelstructuur Transporteurs Overslag stations Recycling Succesfactoren Inzamelstructuur C. Voorzieningen Inzamelmiddelen Zakken Identificatie Succesfactoren Voorzieningen D. Communicatie Communicatie over de inzameling van kleine flesjes voor recycling Communicatie over de pilot Succesfactoren Communicatie augustus 2004 versie 2.0 pagina - 2 -

3 6. E. Beheersorganisatie Beheersorganisatie i.o Monitoring Landelijke monitoring Succesfactoren Beheersorganisatie G. Lokale Gemeenten Draagvlak Representativiteit Succesfactoren Lokale gemeenten G. Pilotregio s Aantal inzamellocaties Pilot regioplan Succesfactoren Pilot regio s H. Projectorganisatie Organisatie Budgetconsequenties Kwaliteit Informatie Timing Schematisch overzicht succesfactoren Bijlagen Bijlage: Nederlandse gemeenten op alfabet naar Stedelijkheidsklasse Bijlage: Voorbeeld # inzamellocaties per stedelijkheidsklasse per sted. kl augustus 2004 versie 2.0 pagina - 3 -

4 Samenvatting Overheid en bedrijfsleven hebben afgesproken een alternatief systeem voor het huidige systeem van hervulbare flessen voor frisdranken en waters te ontwikkelen. Uiteindelijk doel is dat er een inzamelsysteem komt voor de inzameling van alle PET-drankenverpakkingen, dus voor grote en kleine PET-drankenverpakkingen voor alle drankensegmenten. Vooruitlopend op dat systeem zullen de frisdranken- en waterproducenten, verenigd in de Vereniging Nederlandse Frisdrankenindustrie, een inzamelsysteem opzetten voor de PETdrankenverpakkingen die zij op de markt brengen. In dat systeem worden grote PETdrankenflessen voor frisdranken en waters ingezameld via de detailhandel met een retourpremie die moet garanderen dat een zelfde inzamelresultaat wordt gehaald met deze flessen als in het huidige hervulbare systeem. In aanvulling daarop wordt een inzamelsysteem voor kleine PET-flesjes opgezet op private locaties dicht bij plaatsen waar veel van deze flesjes vrijkomen. Om dit systeem verder te ontwikkelen wordt in 2004 en 2005 een aantal pilots uitgevoerd. Doelstelling is tweeledig: 1. ervaring opdoen met diverse inzamelmethoden bij diverse inzamellocaties, op basis waarvan het systeem vanaf 1 januari 2006 opgeschaald kan worden 2. het vertrouwen rechtvaardigen dat een inzamelsysteem voor kleine PET-flesjes kan bijdragen om de milieudoelstelling zoals verwoord in de afspraken met de overheid te behalen. Hoofdlijnen van het inzamelsysteem voor kleine PET-flesjes De industrie zal een inzamelsysteem voor kleine PET-flesjes opzetten waarmee op private locaties, dicht bij de consument deze flesjes worden ingezameld. Voorbeelden van deze locaties zijn bijvoorbeeld scholen, benzinepompen, kiosken op strategische plaatsen, sportverenigingen en andere locaties nabij verkooppunten van deze kleine flesjes. Om de inzameling te stimuleren wordt een collectieve inzamelincentive uitgekeerd aan de inzamellocatie die de kleinverpakkingen inzamelt. Deze inzamelincentive wordt ter beschikking gesteld voor een goed doel. Dat kan voor een school een specifieke bestemming voor de school zelf zijn en voor de sportclub de clubkas. Er zal worden gewerkt met een vast bedrag van 4 per ingezamelde zak van 200 flesjes. De opbrengst daarvan is per ingezamelde zak gelijk aan de opbrengst van ongeveer 133 kilo oud papier, er van uitgaande dat oud papier ongeveer 3 eurocent per kilo oplevert. De inzamelmiddelen 16 augustus 2004 versie 2.0 pagina - 4 -

5 (bakken en zakken) en communicatiemiddelen worden door een door het bedrijfsleven op te richten beheersorganisatie gratis ter beschikking gesteld. Deze beheersorganisatie organiseert en financiert daarnaast ook de inzameling van de PET-flesjes. De flesjes worden naar een erkende recycler overgebracht, die ze als recyclaat aanbiedt aan de PET-industrie (nieuwe PET-flessen) en alternatieve toepassingen (bijvoorbeeld fleece-truien). De financiering van de inzameling zal geschieden door een collectieve opcentenregeling op PET-flesjes die door de producenten en importeurs wordt afgedragen aan deze organisatie. Deze bijdrage wordt vervolgens aan de consument doorbelast in de verkoopprijs van de verpakkingen. Om dit systeem te testen worden in het najaar van 2004 pilots gestart op een groot aantal verschillende inzamellocaties (scholen, sportverenigingen, kiosken, bioscopen, etc.) in verschillende stedelijkheidsgebieden in Nederland. Deze worden bij voorkeur in overleg met gemeenten uitgevoerd. Kritische succesfactoren voor de pilots Dit rapport benoemt 8 kritische succesfactoren (KSF) voor het laten slagen van de pilots voor inzameling van kleine PET-flesjes, die hieronder schematisch zijn weergegeven en verder worden uitgewerkt. A. Inzamelocaties B. Inzamelstructuur C. Voorzieningen D. Communicatie Doelstelling project 11/ Opdoen van ervaring met en testen van een inzamelsysteem voor kleine pet-flesjes en het bepalen van succes -en faalfactoren, die van belang zijn voor opschaling in E. Beheersorganisatie F. Lokale gemeenten G. Pilotregio's H. Projectgroep 2. Vertrouwen rechtvaardigen dat het inzamelsysteem kan werken en bijdragen aan het behalen van de milieudoelstelling, zoals verwoord in de afspraken met de overheid. KSF Inzamellocaties Tabel 1 somt de 9 typen out-of-home inzamellocaties op, aan de hand van de afgeslotenheid van de locatie. De verkoop van PET-flesjes op de locatie is van belang om deel te nemen aan de pilots. 16 augustus 2004 versie 2.0 pagina - 5 -

6 Tabel 1 Categorieën inzamellocaties ten behoeve van pilots Gesloten: A1 Onderwijsinstellingen A2 Sportlocaties A3 Bioscopen A4 Attractieparken en gesloten recreatie A5 Kantoren Open: A6 Kiosken / Snackbars A7 Benzinestations A8 Evenementen A9 Winkelcentra / Wijkcentra Gesloten locaties: Gesloten inzamellocaties zijn makkelijk af te bakenen en er is relatief veel controle op de inzameling door de locatiebeheerder. Inzameling moet zich richten op die gesloten locaties waar naar schatting veel flesjesvrij kunnen komen. Op onderwijsinstellingen en bij sportverenigingen kan door inzameling van eigen genuttigde PET-flesjes en de aantrekkende werking door de incentive die voor school- of verenigingsactiviteiten kan worden gebruikt (dit wil zeggen dat leerlingen en leden ook vanuit thuis PET-flesjes meenemen) een behoorlijk inzamelpotentieel behaald worden. Bij bioscopen is zonder de verkoop van PET-flesjes, geen inzameling mogelijk. In deze categorie is voornamelijk de besparing op afvalkosten van belang. De incentive kan verder gebruikt worden om te schenken aan een goed doel. De inzameling van kleine PET-flesjes bij attractieparken valt of staat met de scheidingsbehoefte vanuit het management ( het park moet schoon zijn ). De grootte van het terrein zorgt tevens voor een duurdere infrastructuur (veel bakken). De inzameling van kleine PET-flesjes in een kantooromgeving vraagt veel discipline van werknemers en levert relatief weinig op voor bijvoorbeeld een personeelskas. Daartegenover kan gescheiden inzameling echter wel nadrukkelijk passen binnen het milieubeleid van een bedrijf. Open inzamellocaties Inzameling op open locaties zal lastiger zijn dan die op gesloten locaties. In tegenstelling tot gesloten locaties is de koppeling aan een goed doel moeilijker, omdat het verder af staat van de consument die zijn flesje in de afvalton deponeert. Kiosken, snackbars en benzinestations hebben lagere volumes en weinig opslagruimte, waardoor samenwerking met bijvoorbeeld leveranciers of lokale bestaande inzamelstructuren voor snelle afvoer van volle zakken moet zorgen. Op evenementen kan een groot volume gerealiseerd worden. Het eenmalige karakter en de grootte van het terrein vragen om een aparte aanpak. In 16 augustus 2004 versie 2.0 pagina - 6 -

7 winkelcentra, de laatste categorie, zal een wijkgerichte aanpak voor de inzameling van verpakkingsmaterialen zorgen. Overigens biedt een wijkgerichte aanpak ook mogelijkheden voor de inzameling van flesjes in de overige open locaties, doordat een wijkvoorziening als overslaglocatie gebruikt kan worden voor ingezamelde flesjes op andere open locaties in de wijk. Voor de pilots is aansluiting bij dit soort projecten van belang om succes te toetsen, waarin samenwerking kan worden gezocht met individuele gemeenten. Belangrijk aandachtspunt is de monitoring van ingezamelde stromen en daarnaast mogen de communicatieboodschappen niet in strijd zijn met elkaar. KSF Inzamelstructuur Om tot een geslaagde inzameling bij inzamellocaties te komen zal een juiste keten van transporteurs, overslag stations en recycling opgezet moeten worden. De keuze voor een transporteur (dit kan zijn een commerciële inzamelaar, een gemeentelijke inzamel of schoonmaakdienst, een leverancier of de inzamellocatie zelf) is afhankelijk van volume PET-flesjes en het type inzamellocatie. Transporteurs zijn verantwoordelijk voor de registratie van ingezamelde zakken per locatie. Evident is dat zo min mogelijk transport plaats dient te vinden van niet verkleinde en niet verbaalde PET-flesjes. Overslag dicht bij de inzamellocatie is daarom noodzakelijk. In de pilots kunnen Regionale Overslag Stations (ROSsen), gemeentelijke milieustraten en/of commerciële bedrijfshallen gebruikt worden. Overslagstations gaan een belangrijke rol spelen in de monitoring. Ook de controle ten bate van uitbetaling incentives zal hier plaatsvinden. Op het gebied van recycling is het aan te bevelen gedurende de pilots gebruik te maken van meerdere recyclers. Recyclers zijn verantwoordelijk voor registratie van vreemde verpakkingen, vervuilingsgraad, en aantallen ingezamelde PET-flesjes. Het lokale projectteam zal in het regioplan invulling geven aan deze succesfactor. KSF Voorzieningen In de pilots wordt voorzien in kosteloze inzamelmiddelen voor inzamellocaties. Uitgangspunt wordt een uniforme inzamelton van 240 liter met bijbehorende zak. Inzamelmiddelen voor grotere hoeveelheden dienen proefondervindelijk te worden vastgesteld. Lokale voorstellen voor afwijking op inzamelmiddelen zijn toegestaan indien vergelijking mogelijk blijft. De zakken zijn 200 liter zakken, waar ongeveer 200 kleine PET-flesjes ingaan. De zakken 16 augustus 2004 versie 2.0 pagina - 7 -

8 dienen doorzichtig te zijn en voor zien van identificatie labels. Deze labels, voorzien van inzamellocatie nummer, dienen als basis voor registratie en de uitbetaling van de incentive. KSF Communicatie Communicatie wordt belangrijk om de pilots te laten slagen. De boodschap moet zijn dat het goed voor het milieu is om PET-flesjes die anders in de vuilnis verdwijnen, gescheiden in te zamelen. Van gescheiden ingezamelde PET-flesjes worden weer nieuwe materialen gemaakt (bijvoorbeeld fleece-truien). Inzameling kan bijdragen aan het goede doel van scholen of verenigingen (of de exploitatiebegroting) door de collectieve inzamelincentive. In dit rapport worden verschillende communicatiefasen onderscheiden. Een communicatiebureau zal dit traject verder begeleiden. KSF Beheersorganisatie Door het bedrijfsleven wordt een onafhankelijke beheersorganisatie in het leven geroepen (beheersorganisatie i.o.) die vanaf 1 september van start kan gaan. Deze beheersorganisatie moet de werkzaamheden ten behoeve van de pilot gaan uitvoeren. De werkzaamheden van de beheersorganisatie in het kader van de pilot moet begeleid worden door een onafhankelijke begeleidingscommissie. De commissie moet bestaan uit leden aangewezen door bedrijfsleven en overheid. Op deze wijze wordt maatschappelijk draagvlak gecreëerd. Onderling wijzen de commissieleden een onafhankelijke voorzitter aan. Het rapport geeft een voorzet voor de wijze waarop kwantitatieve monitoring bij een landelijk systeem kan functioneren. (Idealiter is het totaal aantal ingezamelde PET-flesjes gedeeld door totaal verkochte PET-flesjes in Nederland een betrouwbaar inzamelpercentage.) Ook de uitdagingen om recycling percentages gedurende de pilot fase vast te stellen worden aangehaald. Het gebruiken van het gemiddelde aantal flesjes dat per persoon in een periode wordt gedronken is daarbij een mogelijke oplossingsrichting. Ook kwalitatieve monitoringsinformatie is nodig om de kwantitatieve cijfers van betrouwbare aanvullingen te voorzien. De ervaringen van inzamellocaties, tansporteurs, overslagstations, recyclers en gemeenten dragen bij aan het komen tot een best-practice-scenario. Ook reacties van burgers zijn hierbij van belang. 16 augustus 2004 versie 2.0 pagina - 8 -

9 KSF Lokale Gemeenten Afgezien van de invulling van Pilotregio s is het belangrijk draagvlak te hebben van lokale gemeenten. Gemeenten kunnen faciliteren bij het benaderen van locaties, inrichting van overslagstations en communicatie naar burgers. Ook wordt coördinatie met overige acties of evenementen in de gemeente gewaarborgd, door deelname in het regionale projectteam. Om een groep representatieve gemeenten in de pilots te hebben, wordt gebruik gemaakt van de stedelijkheidsklasse van het CBS (Zie tabel 2). Aanbevolen wordt een goede spreiding van gemeenten over deze stedelijkheidsklasse in de pilots te betrekken. Bij de keuze voor pilotregio s (zie hieronder) zal hiermee rekening gehouden moeten worden. In de bijlage is een lijst van alle gemeenten in Nederland naar stedelijkheidsklasse opgenomen. Veel gemeenten hebben reeds eigen projecten op het gebied van recycling lopen. Uit de contacten met de gemeenten blijkt dat inzameling van alleen kleine PET-flesjes door veel gemeenten op zichzelf niet interessant genoeg gevonden wordt, omdat het een kleine fractie betreft die weinig impact heeft op het gemeentelijk restafval, en daarbij vaak ook nog vrijkomt als bedrijfsafval. Dit maakt deelname voor een gemeente minder aantrekkelijk. Desalniettemin blijkt dat deelname wel interessant is als het project ingepast kan worden in reeds bestaande initiatieven binnen gemeenten. Daarover vinden gesprekken plaats en na 1 september zal een definitief besluit genomen worden over de deelnemende gemeenten. KSF pilotregio s Dit rapport heeft een inschatting gemaakt van het aantal locaties dat representatief zou kunnen zijn voor de pilots. Indien er uit alle stedelijkheidsklassen gemeenten deelnemen is ingeschat dat een pilot bij tussen de 500 en 1000 inzamellocaties een representatief beeld kan geven. In regioplannen zullen na 1 september alle succesfactoren ingevuld worden en moet dit ook verder worden geconcretiseerd. KSF Projectorganisatie Gegeven de tijdsdruk moet en voldoende menskracht en budget ter beschikking staan om de pilots succesvol uit te kunnen voeren. De werkzaamheden worden uitgevoerd door de beheersorganisatie, die daarvoor onderstuening van een projectgroep zal krijgen. Deze zal op haar beurt weer gebruik kunnen maken van lokale projectgroepen, die de projecten op lokaal niveau uitvoeren. 16 augustus 2004 versie 2.0 pagina - 9 -

10 In het maken van een schatting van de kosten van pilots voor de inzameling van kleine PETflesjes in Nederland, is gebruik gemaakt van veel aannames en inschattingen. De conclusie van dit rapport is dat de pilots tussen 1,5 en 2 miljoen Euro gaan kosten om tot een representatief beeld te komen. Het rapport stelt een informatiecyclus voor, met als doel betrokken stakeholders op een juiste manier te informeren. Informatieverschaffing vanaf het begin zal onderdeel uitmaken van het communicatiebeleid, dat samen met pilotparticipanten verder ingevuld wordt. Met de afronding van dit projectplan is de beslissingsfase aangebroken. Op het moment dat een positieve beslissing is genomen zal het pilot ontwerp zijn definitieve vorm kunnen krijgen. Dat is afhankelijk van de uitwerking van de plannen per regio, waar de gemeenten bij voorkeur nadrukkelijk worden berokken. Invulling van de bovengenoemde kritische succesfactoren per regio zal uiteindelijk zorgen voor een geslaagde pilot. 16 augustus 2004 versie 2.0 pagina

11 0. Achtergrond en projectopdracht Achtergrond Overheid en bedrijfsleven hebben afgesproken een alternatief systeem voor het huidige systeem van hervulbare flessen voor frisdranken en waters te ontwikkelen. Uiteindelijk doel is dat er een inzamelsysteem komt voor de inzameling van alle PET-drankenverpakkingen, dus voor grote en kleine PET-drankenverpakkingen voor andere drankensegmenten. Vooruitlopend op dat systeem zullen de frisdranken- en waterproducenten, verenigd in de Vereniging Nederlandse Frisdrankenindustrie, een inzamelsysteem opzetten voor de PETdrankenverpakkingen die zij op de markt brengen. In dat systeem worden grote PETdrankenflessen voor frisdranken en waters ingezameld via de detailhandel met een retourpremie die moet garanderen dat een zelfde inzamelresultaat wordt gehaald met deze flessen als in het huidige hervulbare systeem. In aanvulling daarop wordt een inzamelsysteem voor kleine PET-flesjes opgezet op private locaties dicht bij plaatsen waar veel van deze flesjes vrijkomen. Om dit systeem verder te ontwikkelen wordt in 2004 en 2005 een aantal pilots uitgevoerd. Doelstelling is tweeledig: 3. ervaring opdoen met diverse inzamelmethoden bij diverse inzamellocaties, op basis waarvan het systeem vanaf 1 januari 2006 opgeschaald kan worden 4. het vertrouwen rechtvaardigen dat een inzamelsysteem voor kleine PET-flesjes kan bijdragen om de milieudoelstelling zoals verwoord in de afspraken met de overheid te behalen. Hoofdlijnen van het inzamelsysteem voor kleine PET-flesjes De industrie zal een inzamelsysteem voor kleine PET-flesjes opzetten waarmee op private locaties, dicht bij de consument deze flesjes worden ingezameld. Voorbeelden van deze locaties zijn bijvoorbeeld scholen, benzinepompen, kiosken op strategische plaatsen, sportverenigingen en andere locaties nabij verkooppunten van deze kleine flesjes. Om de inzameling te stimuleren wordt een collectieve inzamelincentive uitgekeerd aan de inzamellocatie die de kleinverpakkingen inzamelt. Deze inzamelincentive wordt ter beschikking gesteld voor een goed doel. Dat kan voor een school een specifieke bestemming voor de school zelf zijn en voor de sportclub de clubkas. Er zal worden gewerkt met een vast bedrag van 4 per ingezamelde zak van 200 flesjes. De opbrengst daarvan is per ingezamelde zak gelijk aan de opbrengst van ongeveer 133 kilo oud papier, er van 16 augustus 2004 versie 2.0 pagina

12 uitgaande dat oud papier ongeveer 3 eurocent per kilo oplevert. De inzamelmiddelen (bakken en zakken) en communicatiemiddelen worden door een door het bedrijfsleven op te richten beheersorganisatie gratis ter beschikking gesteld. Deze beheersorganisatie organiseert en financiert daarnaast ook de inzameling van de PET-flesjes. De flesjes worden naar een erkende recycler overgebracht, die ze als recyclaat aanbiedt aan de PET-industrie (nieuwe PET-flessen) en alternatieve toepassingen (bijvoorbeeld fleece-truien). De financiering van de inzameling zal geschieden door een collectieve opcentenregeling op PET-flesjes die door de producenten en importeurs wordt afgedragen aan deze organisatie. Deze bijdrage wordt vervolgens aan de consument doorbelast in de verkoopprijs van de verpakkingen. Het inzamelsysteem voldoet aan de volgende randvoorwaarden: 1. het systeem richt zich op de inzameling van kleine PET-drankenflesjes; 2. het is een laagdrempelig systeem, dus relatief veel inzamellocaties dicht bij het moment van ontdoen; 3. het systeem kan kosten effectief worden opgezet, waarbij bij voorkeur zo veel mogelijk gebruik wordt gemaakt van de bestaande logistieke infrastructuren; 4. de inzameling wordt gefinancierd via een verwijderingsbijdrage die wordt doorbelast aan de consument; 5. er wordt bij de inzameling van de kleine flesjes gewerkt met de collectieve inzamelincentive en niet met een individuele inzamelincentive. Dit laatste zou een ingewikkelde innamestructuur vergen die kostbaar (electronische innameapparaten) en fraudegevoelig is; 6. het systeem is eenvoudig in te passen in de lange termijn ontwikkeling van het verpakkingenbeleid in Nederland. Zo kan het relatief eenvoudig uitgebreid worden met andere drankenverpakkingen indien dat in de toekomst vereist mocht zijn. Doelstelling is niet om één blauwdruk voor de inzameling van kleine PET-flesjes in Nederland te ontwikkelen. Gezocht wordt naar een aanpak waarbij een (financiële) stimulans kan worden gegeven waarbinnen het voor lokale partijen interessant wordt om kleine flesjes in te zamelen. Daarbij wordt ondersteuning verleend vanuit de beheersorganisatie. Dus: lokaal maatwerk binnen een gestandaardiseerd raamwerk. 16 augustus 2004 versie 2.0 pagina

13 Om dit systeem te testen worden in het najaar van 2004 pilots gestart op een groot aantal verschillende inzamellocaties (scholen, sportverenigingen, kiosken, bioscopen, etc.) in verschillende stedelijkheidsgebieden in Nederland. Deze worden bij voorkeur in overleg met gemeenten uitgevoerd. Projectopdracht en leeswijzer In dit document zijn de kritische succesfactoren benoemd om te komen tot een geslaagde pilot inzameling kleine PET-flesjes in Nederland. Allereerst wordt puntsgewijs stilgestaan bij de aannames en risico s die van invloed zijn op de pilots en de doelstelling van de pilots. Vervolgens worden de randvoorwaarden besproken. De kritische succesfactoren zullen aan de hand van een visgraat structuur worden benoemd en ingevuld, die als leidraad voor het uiteindelijke project zal gelden. 16 augustus 2004 versie 2.0 pagina

14 1. Project doelstelling en afbakening Doelstelling pilot inzameling kleine PET-flesjes De volgende twee doelstellingen voor de pilots van inzameling van kleine PET-flesjes zijn geformuleerd: 1. Opdoen van ervaring met en testen van een inzamelsysteem voor kleine pet-flesjes en het bepalen van succes -en faalfactoren, die van belang zijn voor opschaling in Vertrouwen rechtvaardigen dat het inzamelsysteem kan werken en bijdragen aan het behalen van de milieudoelstelling, zoals verwoord in de afspraken met de overheid. Afbakening analyse ten behoeve van het projectplan pilots Deze rapportage gaat verder in op de volgende onderwerpen: out-of-home inzamellocaties (diversiteit en aantallen); diverse inzamelmethoden en voorzieningen; representatieve pilotregio s; communicatiefasering die benodigd is voor pilots (burgers, inzamellocaties, transporteurs, overslagstations, recyclers, website monitoring van pilotdoelstellingen;; mogelijke betrokkenheid van gemeenten; Opzet van de structuur projectorganisatie. 16 augustus 2004 versie 2.0 pagina

15 Kritische succesfactoren van de pilots In dit document worden de kritische succesfactoren voor de pilots benoemd en beschreven, die de basis vormen voor het in samenwerking met deelnemende participanten definitief uit te werken projectplan. A. Inzamelocaties B. Inzamelstructuur C. Voorzieningen D. Communicatie Doelstelling project 11/ Opdoen van ervaring met en testen van een inzamelsysteem voor kleine pet-flesjes en het bepalen van succes -en faalfactoren, die van belang zijn voor opschaling in E. Beheersorganisatie F. Lokale gemeenten G. Pilotregio's H. Projectgroep 2. Vertrouwen rechtvaardigen dat het inzamelsysteem kan werken en bijdragen aan het behalen van de milieudoelstelling, zoals verwoord in de afspraken met de overheid. 16 augustus 2004 versie 2.0 pagina

16 2. A. Inzamellocaties Voor een indeling van de locaties wordt onderscheid gemaakt tussen gesloten en (semi-) open locaties. Gesloten locaties zijn toegankelijk voor een beperkte groep consumenten (denk aan leden, scholieren, bezoekers). Open locaties zijn vrij toegankelijk voor iedereen. De volgende categorieën out-of-home locaties worden in de pilots onderkend. Bij iedere categorie wordt vervolgens een aantal aandachtspunten beschreven. De codes in de volgende paragrafen verwijzen naar de standaard bedrijfsidentificatie codes van het CBS. Gesloten: A1 Onderwijsinstellingen A2 Sportlocaties A3 Bioscopen A4 Attractieparken en gesloten recreatie A5 Kantoren Open: A6 Kiosken / Snackbars A7 Benzinestations A8 Evenementen A9 Winkelcentra / Wijkcentra Onderwijsinstellingen A1.801 Basisonderwijs voor leerplichtigen 1 A1.802 Voortgezet onderwijs A1.803 Hoger onderwijs A1.804 Overig onderwijs Voor deze categorie is het tevens mogelijk een onderscheid te maken tussen kleine scholen, één enkele locatie, met (vaak veel) minder dan 1000 leerlingen en grote scholen, vaak meerdere locaties, met meer dan 1000 leerlingen. Een inzamelrendement op scholen hangt af van de factoren: op school gekochte en genuttigde consumpties (uit PET); mee naar school genomen en daar genuttigde consumpties (uit PET); op school gekochte en mee weggenomen consumpties (uit PET); aantrekkende werking op lege PET-verpakkingen van thuis (dit wil zeggen dat lege PET-flesjes van thuis worden meegenomen om bij te dragen aan het goede doel op school); 1 In het primaire onderwijs zijn geen verkooppunten van kleine PET-flesjes (en blikjes). Deze subcategorie wordt vooralsnog niet beschouwd als inzamelkanaal. 16 augustus 2004 versie 2.0 pagina

17 meewerkingsbereidheid van onderwijsinstellingen, scholieren en studenten. leerlingen => Aantal flesjes in te zamelen Aantal zakken Opbrengst per jaar Overeenkomstige hoeveelheid oud papier kg kg Aanname ten behoeve van rekenvoorbeeld: een school zamelt 1 PET-flesje per leerling per week in Aanname: oud papier levert 0.03 per kilo op Succesfactoren: 1. School zonder verkoop van PET-flesjes is voor de pilot in eerste instantie minder interessant; 2. inzamelpercentage moet uit pilots blijken en is relatief makkelijk te monitoren (aantal ingezamelde / aantal verkochte PET-flesjes); 3. stimuleren van de inzameling voor het eigen goede doel (bijvoorbeeld voor een voorziening voor leerlingen) zal het inzamelpercentage belangrijk kunnen vergroten (doordat flesjes van elders worden meegenomen); 4. educatieve insteek mogelijk (benadrukken nut van recyclen); 5. de overige onderwijs categorie (bijvoorbeeld rijscholen) is niet vergelijkbaar met de andere categorieën. Sportlocaties A Exploitatie van sportaccommodaties A Buitensport A Binnensport A Sportscholen A Fitnesscentra A Kantines van sportverenigingen In deze categorie vallen sportverenigingen met een clubkantine, maar ook binnensport locaties. Ook bij deze categorie is het belangrijk te kijken of (en hoeveel) PET-flesjes daadwerkelijk verkocht worden, en of inzameling voor goed doel of clubkas kan leiden tot een aantrekkende werking. 16 augustus 2004 versie 2.0 pagina

18 Zakken per Opbrengst per Leden Ingezamelde PET-flesjes per jaar jaar jaar Aanname tbv rekenvoorbeeld: de vereniging zamelt 1 PET-flesje per lid per week in 2 Succesfactoren: 1. Aantrekkende werking door inzamelincentive kan inzamelpercentage verhogen; 2. inzamelpercentage moet uit de pilot blijken en is relatief makkelijk te monitoren (aantal ingezamelde / aantal verkochte PET-flesjes); 3. stimuleren van de inzameling voor het eigen goede doel (bijvoorbeeld voor de eigen clubkas) zal het inzamelpercentage belangrijk kunnen vergroten (doordat flesjes van elders worden meegenomen); 2 De verwachting is dat 1 zak te vullen door meenemen van lege PET-flesjes van thuis, ook hier net zoals op scholen, gemakkelijker zal zijn dan 133 kg papier in te zamelen. 16 augustus 2004 versie 2.0 pagina

19 Bioscopen A Theaters, schouwburgen en concertgebouwen A Buffetten in bioscopen, schouwburgen, theaters In een aantal bioscopen worden dranken in PET-flesjes verkocht. Voor die bioscopen die dranken in kleinverpakkingen verkopen, levert de gescheiden inzameling een belangrijke besparing op in het volume af te voeren restafval. Hieronder is een aantal rekenvoorbeelden opgenomen. bezetting door week bezetting weekend aanschaf PET-flesje inschatting aantal zitplaatsen 40% Bezoekers 70% per week Bezoekers per jaar 20% (scenario 1) 30% (scenario 2) zeer sterk stedelijk (Bv Rottedam) sterk stedelijk (Bv. Eindhoven) matig stedelijk (Bv. Zeist) Aantal zakken Mog. Besparing m³ afval Mog. Besparing kosten per jaar inschatting aantal zitplaatsen Scen. 1 Scen. 2 Scen. 1 Scen. 2 Scen. 1 Scen Aanname: jaar = 45 representatieve weken Aanname: 4 weekdagen, 3 weekenddagen Aanname: Incentive vergoeding à 4,00 per zak niet meegenomen Aanname: 1 zak is 0,2 m³ Aanname: 1 m³ is 30 (sterk afhankelijk van vele variabelen) Succesfactoren: 1. Verkoopmethoden fris (tap of PET-flesje) van duidelijke invloed op het inzamelrendement; 2. significante besparingen mogelijk op afvalgebied voor deze categorie; 3. communicatie via witte doek mogelijk met doelgroep; 4. koppeling met goed doel kan sympathie opleveren om gebruik te maken van de gescheiden inzameling; 5. geen aantrekkende werking op PET-flesjes van buiten de locatie te verwachten. 16 augustus 2004 versie 2.0 pagina

20 Attractieparken / gesloten recreatie A Jeugdherbergen, kamphuizen e.d. A Kampeerterreinen A Vakantiehuisjes, -bungalowparken en overige voorzieningen A Recreatiecentra Deze vaak seizoensgebonden categorie trekt veel dagbezoekers. Nederlanders staan er om bekend dat zij zelf etenswaren en drinken meenemen. Daarnaast worden er op verkooppunten in attractieparken en bij recreatiegebieden drankproducten verkocht. In deze categorie is het aantal bezoekers van belang en is er duidelijk een koppeling te leggen met Zwerfafval (ook in een gesloten omgeving). Het volgende overzicht geeft een beeld van de bezoekersaantallen top 20 recreatieparken in Nederland (2002) 3. De parken met een * aangegeven vallen binnen de scope van deze categorie inzamellocaties kleine PET-flesjes. Naam en locatie Bezoekers Efteling, Kaatsheuvel 3,4 (*) Rondvaarten Amsterdam 3,0 Floriade 2002, Haarlemmermeer 2,1 Batavia Stad Lelystad 1,9 (*) Burgers' Zoo, Arnhem 1,6 (*) Van Gogh Museum, Amsterdam 1,6 Diergaarde Blijdorp, Rotterdam 1,5 (*) Noorder Dierenpark, Emmen 1,5 (*) Duinrell, Wassenaar 1,3 (*) Natura Artis Magistra, Amsterdam 1,2 (*) Attractiepark Slagharen 1,2 (*) Rijksmuseum Amsterdam 1,1 Diamantslijperijen, Amsterdam 0,9 Anne Frank Huis, Amsterdam 0,9 Madurodam, Den Haag 0,8 (*) De Keukenhof, Lisse 0,7 (*) Ouwehands Dierenpark, Rhenen 0,7 (*) Dierenpark, Amersfoort 0,6 (*) Pier Scheveningen, Den Haag 0,6 Safaripark Beekse Bergen, Hilvarenbeek 0,6 (*) (x miljoen) Per individuele pilot regio kunnen attractieparken waar PET-flesjes worden verkocht benaderd worden. Ervaringen in het verleden hebben laten zien dat attractieparken een schone omgeving als eerste prioriteit hebben en dat gescheiden inzameling pas op de tweede plaats komt. Koppeling met de zwerfafvalcommunicatie ligt dan ook voor de hand. 3 Bron: Ruimtelijk Plan Bureau ( 16 augustus 2004 versie 2.0 pagina

21 klein middel groot Bezoekers => Drinkt inhoud Petflesje 10% inzamelpercentage 55% Aantal zakken (200 fl/zak) Besparing volume (200=0,2m³) ,5 Besparing kosten (1 m³ = 30) Opbrengst incentive (1 zak = 4) Succesfactoren: 1. Inzamelopbrengst en incentive zijn ten opzichte van bezoekersaantal relatief gering. Een belangrijke aanknopingspunt moet zijn de zorg voor een schoon park; 2. mogelijke inzamelpercentages moeten in de pilot worden bepaald; 3. selectiecriterium voor de attractiepark is de ligging in een van de geselecteerde regio s en de verkoop van kleine petflesjes; 4. mogelijke inzamelpercentages zullen aan de hand van de pilots relatief makkelijk zijn te monitoren (aantal verkochte eenheden/ingezamelde eenheden); 5. de zwerfafvalcomponent zal in de communicatie waarschijnlijk een belangrijke rol moeten krijgen; 6. infrastructuur (veel bakken, groot terrein) is bepalend en moet opwegen tegen de in te zamelen hoeveelheden. Kantoren De bedrijven in deze categorie zijn vooraf niet in codes te ondervangen. Het zal vaak gaan om kantoren in de zakelijke dienstverlening. De inzameling zal afhangen van: 1. het aantal werknemers werkzaam in een kantoorgebouw; 2. de wijze van drankenverkoop en de daarop aansluitende inzamelstructuur in een kantoor (via de automaat of bedrijfskantine); 3. inpassing in een actief milieu beleid. 16 augustus 2004 versie 2.0 pagina

22 ingezamelde flesjes werknemers i per jaar (1 / wk) aantal zakken incentive besparing opbrengst Aanname: 1 Pet-flesje per week genuttigd of meegebracht en ingeleverd Aanname: 40 werkweken ingezamelde flesjes werknemers i per jaar (1 / 2wk) aantal zakken incentive besparing opbrengst Aanname: 1 Pet-flesje per 2 weken genuttigd of meegebracht en ingeleverd Aanname: 40 werkweken Kantoorpersoneel moet bereid zijn het lege PET-flesje in een inzamelton te deponeren. Wellicht dat het (meebrengen vanuit thuis en) inzamelen op kantoor voor een lokaal goed doel (bijvoorbeeld wijkgericht) bij kan dragen, maar dit zal naar verwachting geen grote aantrekkende werking hebben. Succesfactoren: 1. Inzetten op grotere kantoren/bedrijven (grotere volumes te verwachten); 2. communicatie voornamelijk richten op inpassing in corporate milieu-beleid (inzamelen en recyclen is goed voor het milieu). Incentive kan ook voor een goed doel worden gebruikt dat past binnen het beleid ten aanzien van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (bijvoorbeeld donatie aan natuurorganisatie of aan een goed doel in de lokale omgeving van het bedrijf). Kiosken/snackbars Overige vormen van detailhandel in voeding -en genotmiddelen Cafetaria's, lunchrooms, snackbars, eetkramen e.d. In deze categorie is het afgelopen jaar door de Stichting Nederland Schoon in samenwerking met een groot aantal gemeenten en bedrijven veel werk verzet. De zogenaamde Snoeproutes zijn aangepakt en op veel NS stations is door de Nederlandse Spoorwegen hard gewerkt, in samenwerking met Nederland Schoon, om het zwerfafval aan te pakken. De categorie wordt gekenmerkt door een relatief klein volume per locatie, een klein oppervlakte voor opslag en een grote mate van aandacht voor de zwerfafvalproblematiek. Door de lage volumes en kleine opslagruimte zal de inzamelmethodiek bij dit soort locaties 16 augustus 2004 versie 2.0 pagina

23 leidend zijn in het succes. Indien een bak (zak) vol is, dient deze vrijwel direct afgevoerd te worden. Voor dergelijke locaties is een regionale aanpak aan te bevelen in plaats van een kanaal gerichte aanpak. Door de logistieke systemen op lokaal niveau (bijvoorbeeld in een wijk) in te richten kunnen efficiency voordelen gehaald worden die hoogfrequente afvoer mogelijk maken. Pilots met een wijkgerichte aanpak kunnen daar op ingericht worden. Daarnaast wordt ook gekeken onder welke condities het haalbaar is om een aparte inzamelstructuur op te zetten voor de inzameling van deze flesjes. Succesfactoren: 1. Deelname kiosken/snackbars alleen zinvol indien zeer snelle responstijd bij volle bak kan worden gegarandeerd, een wijkgerichte aanpak kan daarbij interessant zijn, maar ook de mogelijkheden voor het opzetten van een kleinschalige inzamelstructuur c.q. het gebruik van bestaande afvalinzamelstructuren zal moeten worden getoetst; 2. door de zichtbaarheid en de lokale inbedding lijkt een koppeling van de recycling en zwerfafval boodschap interessant; 3. relatief klein volume, waardoor de opbrengst voor het goede doel relatief beperkt zal zijn, tenzij bijgedragen wordt aan een collectief goed doel op wijkniveau. Benzinestations A Benzineservicestations (met winkelactiviteit) Vorig jaar is door Nederland Schoon een campagne gestart langs de Nederlandse snelwegen om het zwerfafval terug te dringen. Ook dit jaar is deze actie gecontinueerd, opgehangen aan het inzamelzakje Snelweg. Benzinestations die zich in wijken bevinden, hebben vaak een aantrekkingskracht op jongeren (op weg van of naar onderwijsinstellingen). Net als bij kiosken en snackbars is ook hier de beperkte opslagruimte en laag volume een aandachtspunt, waarnaar gekeken moet worden in de pilots. Succesfactoren: 1. Deelname benzinestations zinvol indien snelle responstijd bij volle bak kan worden gegarandeerd. Daarbij zijn dezelfde opmerkingen van belang als die gemaakt zijn bij kiosken; 16 augustus 2004 versie 2.0 pagina

24 2. relatief klein volume, waardoor de opbrengst voor het goede doel relatief beperkt zal zijn, tenzij bijgedragen wordt aan een collectief goed doel op wijkniveau; 3. Door de zichtbaarheid en de lokale inbedding lijkt een koppeling van de recycling en zwerfafval boodschap interessant. Evenementen A Evenementenhallen A Organiseren van sportevenementen A Organiseren van recreatieve evenementen Indien kleine PET-flesjes verkocht worden op evenementen zijn dit er meteen een relatief groot aantal in korte tijd. De vaak grote oppervlakte van de terreinen maakt de inzamelstructuur op het evenemententerrein zeer belangrijk. De inzet van vrijwilligers kan bijdragen aan de inzamelpercentages. Ook bij deze categorie speelt de zwerfafvalproblematiek mee. Gemeenten eisen steeds vaker dat evenemententerreinen weer schoon opgeleverd moeten worden. Aangezien een evenement altijd tijdelijk van aard is, zal hiervoor een specifieke aanpak moeten worden getoetst, waarbij een tijdelijke inzamelinfrastructuur in korte tijd kan worden opgezet. Succesfactoren: 1. Relatief grote volumes per keer; 2. zwerfafvalbestrijding belangrijke trigger voor gescheiden inzameling; 3. infrastructuur (veel bakken, groot terrein) bepalend en moet in verhouding staan tot de hoeveelheid vrijkomende flesjes; 4. inzet van vrijwilligers kan het inzamelpercentage verhogen; 5. vaak eenmalig c.q. incidenteel karakter, dus flexibele inzamelmiddelen nodig. Winkelcentra / Wijkcentra In deze categorie valt een groot aantal winkels. Doelstelling van partijen is dat vanaf 2010 de inzameling van grote PET-flessen niet meer via het supermarktkanaal zal verlopen. In de pilots worden dan ook inzamellocaties voor kleine PET-flessen buiten de supermarkt uitgetest. Een wijkgerichte en/of winkelcentra gerichte aanpak zal zich in de regel wel in de omgeving van supermarkten afspelen. Succesfactoren: 16 augustus 2004 versie 2.0 pagina

25 1. Winkel of wijkcentra kunnen een belangrijke rol spelen in een wijkgerichte aanpak van de inzameling van kleine PET-flesjes (zoals bijvoorbeeld in Zwolle, Emmen en Barendrecht); 2. de betrokkenheid van de wijk is naar verwachting het grootst als de incentive voor een lokaal goed doel wordt gebruikt (bijvoorbeeld voor de aanleg van een voorziening in de wijk); 3. communicatie moet zich richten op recycling èn zwerfafval. Succesfactoren Inzamellocaties Benadering van een zo divers (A1 A9) mogelijke groep out-of-home locaties waar kleine PET-flesjes vrijkomen; deelname van een voldoende groot aantal locaties om representativiteit te garanderen (zie paragraaf over Pilotregio s); verkoop van PET-flesjes op locatie is voorwaarde voor de deelname van een locatie aan de pilot; betrokkenheid van de inzamellocatie bij de inzameling is essentieel; Op gesloten locaties kan relatief afgezonderd een inzamelstructuur worden getoes, terwijl de open inzamellocaties gebaat zijn bij een sterk lokale aanpak over de verschillende kanalen heen (snelle afvoer van volle zakken); bij een aantal locaties kan een aantrekkende werking worden verwacht doordat de inzamelincentive ten goede komt aan de inzamellocatie zelf (bijvoorbeeld scholen en sportverenigingen); besparingen (minder volume in bedrijfsafval) en opbrengsten (incentive voor zak flesjes) zijn te realiseren en kunnen voor een aantal locaties van doorslaggevend belang zijn; lokale initiatieven met betrekking tot keuze van inzamellocaties zijn toegestaan (voorbeeld wijkgerichte aanpak) en worden aangemoedigd; locaties krijgen kosteloos voorzieningen en communicatie materiaal aangereikt; communicatie die is afgestemd op de locaties en de doelgroep zal een groter effect hebben dan generieke communicatie die voor elke locatie hetzelfde is. 16 augustus 2004 versie 2.0 pagina

26 3. B. Inzamelstructuur De tweede succesfactor is de inzamelstructuur. Het valt niet te betwisten dat het opzetten van een inzamelstructuur voor een relatief kleine stroom verpakkingen zoals kleine PETflesjes, relatief kostbaar zal zijn. De eigenschappen van PET (gewicht vs volume) laten niet toe dat over lange afstanden, niet verkleinde en niet gebaalde PET vervoerd wordt. Aan de andere kant is het investeren in verdichtingsapparatuur voor deze kleine stroom erg kostbaar en moeilijk rendabel te maken. In de regionale projectplannen, zal het transport van PET dan ook verder in detail doorgerekend moeten worden, uitgaande van de lokale situatie en de lokale mogelijkheden. In deze paragrafen zullen de volgende onderwerpen worden besproken: 1. Transporteurs 2. Overslagstations 3. Recycling Transporteurs Voor de pilots worden diverse vormen van inzameling/transport getoetst. Dit projectplan gaat uit van een brengsysteem door consumenten van kleine PET-flesjes naar de inzamellocaties, die in een voorziening de flesjes verzamelen. Vooral kleinere inzamellocaties zijn gebaat bij een brengsysteem voor henzelf naar decentrale depots of overslagstations. Zij zullen dan zelf als (gedeeltelijke) transporteur optreden. Hiernaast kan door de kleine hoeveelheden (bijvoorbeeld 1 zak met 200 kleine PET-flesjes), samenwerking met bestaande leveranciers uitkomst bieden. Dit zal ook een te toetsen onderdeel van de pilot moeten worden, waarover reeds gesprekken zijn met betrokkenen. Als transporteurs kunnen gemeentelijke inzamel of schoonmaakdiensten (indien een gemeente dat zou willen) een rol kunnen spelen, maar ook commerciële afvalinzamelaars. Deze zijn bekend met bedrijfsmatige inzameling in routeverband. Indien grotere hoeveelheden ingezameld worden bij bijvoorbeeld evenementen (eenmalig) of bij gesloten locaties, (bijvoorbeeld scholen of verenigingen), kan de inzameling meer tailor made worden gemaakt en kan dan meer op zichzelf staan. Wel is het aan te bevelen om in beide gevallen gebruik te maken van dezelfde inzamelinfrastructuur (inzamelaars, overslagcentra, etcetera), omdat dat belangrijke efficiency voordelen op kan leveren. Daarom is het aan te bevelen om 16 augustus 2004 versie 2.0 pagina

27 de pilots op gesloten locaties en wijkgerichte inzameling op open locaties in dezelfde regio plaats te laten vinden waardoor van schaalvoordelen gebruik gemaakt kan worden. Soort inzameling -> Transporteur Route inzamel ing Kleine volumes inzameling Kleine volumes brengsysteem Grote volumes bulk BT 1: Commerciële inzamelaar x x BT 2: Gemeentelijke inzamel x x of schoonmaakdienst (alleen indien een gemeente dat wenst) BT 3: Inzamellocatie x BT 4: Leverancier x In de regionale projectplannen dienen alle 4 de inzamelsoorten besproken te worden en daar waar toepasbaar getoetst op haalbaarheid. Transporteurs zijn verantwoordelijk voor registratie van opgehaalde hoeveelheden zakken. Transporteurs krijgen hiervoor een vergoeding. Overslag stations Zoals eerder genoemd dient er zo min mogelijk transport plaats te vinden van niet verkleinde en niet verbaalde PET-flesjes. Deze randvoorwaarde maakt regionale, of lokale overslagstations noodzakelijk. De medewerking van lokale gemeenten hierin is gewenst. Hierbij kan gebruik worden gemaakt van Regionale Overslag Stations (zoals ook in gebruik voor de overslag van wit en bruingoed), lokale milieustations (soms gelijk aan ROS) of bedrijfshallen van commerciële inzamelaars. In de pilots zal regionaal de meest werkbare oplossing worden gekozen in overleg met de lokale gemeente. De overslag locaties spelen een belangrijke rol in de monitoring. Inkomende PET-stromen worden geregistreerd per transporteur. Controle van inzamelgegevens ten bate van betaling zal op basis van hier gegenereerde gegevens plaatsvinden. Hierover later meer. In een eerder stadium is gesproken over het inrichten van decentrale overslagdepots (bijvoorbeeld in wijken). Een decentraal overslagdepot heeft uiteraard registratieverplichting, echter zal als inzamellocatie aangemerkt worden. Dit zal in de regionale projectplannen verder uitgewerkt worden. 16 augustus 2004 versie 2.0 pagina

28 Overslagstations krijgen een vergoeding voor het overslaan van de aangeleverde PETflesjes. Recycling Kritisch voor het succes van de pilots is het inzamelen van PET materiaal dat geschikt is voor recycling doeleinden. In de CE studie wordt uitgegaan van recycling percentages. De pilots dienen ervoor te zorgen dat in voldoende mate gegarandeerd kan worden dat kwalitatief materiaal aangeleverd wordt, toepasbaar voor materiaal hergebruik (in nieuwe PET-flessen of bijvoorbeeld fleece-truien). De vervuilingsgraad is hierbij sterk van belang. Voor de pilots zal van minimaal twee recyclers gebruik gemaakt worden om ervaringen met het vergelijken op te doen. De recycling partners hebben in belangrijke mate een rol in registratie van gegevens voor monitoring doeleinden. Vreemde verpakkingen (glas, blik, drankenkartons) worden geregistreerd, vervuilingsgraad (afval, nog aanwezige vloeistoffen) en aantallen (of netto gewicht). Gegevens worden op regioniveau, en overslagniveau geregistreerd. Succesfactoren Inzamelstructuur Transporteurs: o keuze transporteur is afhankelijk van volume en type inzamellocatie; o diverse soorten transporteurs worden in de pilots gekozen om ervaringen vast te leggen (commercieel, gemeentelijk, leveranciers en brengsysteem); overslagstation: o de afstand van de inzamellocatie naar het overslagstation moet relatief beperkt zijn om de kosten terug te dringen; o in iedere regio zal het lokale projectteam een overslag station inrichten en transporteurs inschakelen; recycling: o recyclingmogelijkheden van PET materiaal zijn sterk afhankelijk van vervuilingsgraad; kosten voor transport, overslag en recycling en de hoeveelheden die via deze schakels worden gehandled dienen meetbaar, vergelijkbaar en op een voldoende diep niveau te zijn voor monitoring doeleinden. 16 augustus 2004 versie 2.0 pagina

29 4. C. Voorzieningen In de pilot fase worden voorzieningen getest. In deze categorie zijn inzamelmiddelen, zakken, en de identificatie ter plekke bij de inzamellocatie van belang. Achtereenvolgens worden deze uitgewerkt. Inzamelmiddelen In onderstaande tabel, zijn de verschillende voorzieningen ten opzichte van het aantal flesjes en inzamelaar benoemd. Inzamelaar Aantal flesjes Voorziening 1. Inzamellocatie 200 stuks (zak) Ton met rozet in bovenkant 200 liter 2. Evenementen en >200 stuks (los) Bak variërend van 1 tot 20m³ inzameling grote hoeveelheden 3. Wijkverzamelcentra Onbekend (zak,los) Verzamelcontainers, omvang afhankelijk van te verwachten hoeveelheden Één van de randvoorwaarden is, dat op locaties waar een bak binnen staat, deze moet voldoen aan brandveiligheidsvoorschriften. Vanuit coördinatie en registratie oogpunt worden de inzamelmiddelen uniform vastgesteld. Als er gesproken wordt over een bak en een zak, dan is dit in elke regio de identieke bak en zak. Tevens wordt getoetst of de inzamelmiddelen binnen de huidige logistieke inzamelmethoden (randvoorwaarde pilot project) passen. Voor de inzameling van grotere hoeveelheden is nog geen uniform inzamelmiddel ontwikkeld, hoewel er wel voorbeelden uit de reguliere inzameling van afval te vinden zijn. Getoond 4 zijn de accubak (inhoud 0,4 m³) en palletbox dubbele hoogte (inhoud 0,8 m³). Zakken De inzameling van kleine PET-flesjes via de inzamelmiddelen zoals hierboven genoemd, brengt met zich mee dat de wijze van tellen/registreren van elkaar 4 Bron: 16 augustus 2004 versie 2.0 pagina

30 verschilt. Indien een 200 liter ton gebruikt wordt, zal hiervoor een zak gebruikt worden met een vaste hoeveelheid kleine PET-flesjes (200 stuks). Deze zakken zijn dan vergelijkbaar. De zakken zijn doorzichtig, zodat de inzamelaar/transporteur visueel de kwaliteit van ingezamelde PET-flesjes kan controleren. Inzameling zonder gebruik te maken van zakken, zorgt voor een situatie waarin vergelijk op basis van aantal moeilijk is. Tevens is registratie per locatie, van belang voor de uitbetaling van de collectieve incentive, lastig. Hierover meer in de paragraaf over Beheersorganisatie. Identificatie Door gebruik te maken van identificatie labels (In een later stadium met barcode af te lezen via een scanner door inzamelaar en recycler.) is betaling van de incentive per ingezamelde zak mogelijk. In onderling overleg zal het monitoringprotocol verder uitgewerkt moeten worden. Hierbij zullen alle pilotparticipanten betroken zijn (zie paragraaf Beheersorganisatie ). Terugkijkend in de keten moet definitief vastgesteld worden welke informatie op welk niveau nodig is. Voor de pilots zal aan elke inzamellocatie een nummer toegekend worden en zal de eenheid ingezamelde zakken worden bijgehouden. Een label op elke zak met nummer van inzamellocatie waarborgt identificatie. Controle vindt plaats gedurende de keten bij registratie door transporteur, overslagstation en recycler. Op basis hiervan zal uitbetaling plaatsvinden. Succesfactoren Voorzieningen Uitgangspunt het gebruik van landelijk uniforme inzamelmiddelen (200 liter ton voor kleine hoeveelheden met 200 liter zak); grote inzamelmiddelen worden nog vastgesteld; lokale voorstellen tot afwijking op inzamelmiddelen toegestaan indien vergelijking mogelijk blijft; gebruik van uniforme zakken vergemakkelijkt de identificatie en registratie; gebruik van doorzichtige zakken vergemakkelijkt de controle op kwaliteit; de landelijke projectgroep draagt identificatie systeem aan voor monitoring van de zakken; identificatie wordt toegepast op het niveau van inzamellocatie en dient als basis voor uitbetaling incentive. 16 augustus 2004 versie 2.0 pagina