Internationale Dag van de Palliatieve Zorg. Eindrapport

Transcriptie

1 Internationale Dag 2009 Eindrapport

2

3 Eindrapport Internationale Dag 10 oktober 2009

4 Inhoud 1. Inleiding Doelstelling en doelgroepen Thema IDPZ Projectorganisatie Activiteiten rondom de IDPZ Landelijke activiteiten - Els Borst-prijs Lokale en regionale activiteiten PR & Communicatie vanuit de landelijke organisatie Website Informatie voor netwerkcoördinatoren De landelijke krant Palliatieve zorg, doodgewoon Actie Palliatieve zorg op de ansichtkaart t Zonnetje Promotiemateriaal in huisstijl Artikelen over palliatieve zorg Persberichten Radiospot Resultaten Els Borst-prijs Lokale en regionale activiteiten Website en bezoekersaantallen Informatie voor netwerkcoördinatoren De landelijke krant Palliatieve zorg, doodgewoon Actie palliatieve zorg op de ansichtkaart t Zonnetje Promotiemateriaal in huisstijl: spandoeken, ballonnen en banner Artikelen over palliatieve zorg Persberichten Radiospot Conclusies en aanbevelingen voor Bijlage 1 Samenstelling projectorganisatie Bijlage 2 Overzicht lokale/regionale activiteiten Bijlage 3 Publicaties knipsel.nl Bijlage 4 Projectafrekening

5 1 2 Inleiding Doelstelling en doelgroepen Op 10 oktober 2009 is wereldwijd de World Hospice and Palliative Care Day gehouden. Nederland deed voor de 5 e keer mee. Deze editie van de Internationale Dag (IDPZ) had als slogan: Discovering your voice. Initiatiefnemer voor de dag is het Netwerk Palliatieve Zorg voor Terminale patiënten Nederland (NPTN). De organisatie van de dag is een gezamenlijke activiteit van het NPTN, KWF Kankerbestrijding, het landelijk steunpunt Vrijwilligers Palliatieve Terminale Zorg Nederland (VPTZ), de Vereniging van Integrale Kankercentra (VIKC) en het ondersteuningspunt palliatieve zorg Agora en het NPTN. Door middel van een subsidie vanuit het Platform Palliatieve Zorg binnen het ministerie van VWS zijn dit jaar, naast de reguliere IDPZ activiteiten twee onderzoeken uitgevoerd. In het eerste onderzoek is onderzocht of de IDPZ activiteiten (zowel landelijk als lokaal) bijdragen aan het vergroten van de kennis van het algemene publiek. Daarnaast is in een tweede onderzoek onderzocht hoeveel procent van de bevolking weet wat palliatieve zorg is, welke doelgroep behoefte heeft aan informatie over palliatieve zorg en op welke manieren zij geïnformeerd willen worden. Op basis van de onderzoeksresultaten is een meerjaren communicatieplan voor ontwikkeld. Eind 2009 is de stuurgroep gestart met strategische verdieping van dit communicatieplan, waarbij nieuwe inzichten op basis van de evaluatie van de IDPZ 2009, zijn verwerkt. Deze strategische verdieping is in februari 2010 beschikbaar. Dit eindrapport is geschreven als verantwoording naar alle organisaties die de IDPZ in 2009 financieel en inhoudelijk hebben mogelijk gemaakt. Wij hopen dat dit rapport een stimulans is voor en inspiratie geeft aan betrokken organisaties en (potentiële) sponsoren voor de organisatie van de Internationale Dag van de Palliatieve Zorg Namens de stuurgroep IDPZ A. Rhebergen Voorzitter Doelstelling van de IDPZ is het geven van bredere bekendheid aan palliatieve zorg. Dit gebeurt door eens per jaar, rondom de Internationale Dag van de Palliatieve Zorg, aandacht te vragen voor palliatieve zorg en gericht informatie te geven over de keuzes die er zijn in de laatste levensfase. De organisatie van de IDPZ heeft een aantal communicatiedoelen voor ogen, die ten grondslag liggen aan de invulling van de Internationale Dag van de Palliatieve Zorg. Een dag die voornamelijk bedoeld is om palliatieve zorg meer bekendheid te geven, zodat: 1. Patiënten en hun naasten worden voorbereid op de keuzes die zij kunnen maken, wanneer zij in de palliatieve fase van hun ziekte komen. Keuzes met betrekking tot de plaats waar mensen kunnen sterven: thuis, in een hospice, verzorgingshuis, verpleeghuis, ziekenhuis. Keuzes met betrekking tot de zorgverlening op medisch, verpleegkundig, psychosociaal, spiritueel gebied. 2. Hulp- en zorgverleners beseffen dat zij een zeer belangrijke schakel zijn in de palliatieve zorg en dat zij door open te communiceren een belangrijk middel in handen hebben om meer bekendheid te geven aan palliatieve zorg. Iedere zorgverlener, die in aanraking kan komen met palliatieve zorg, behoort in ieder geval te weten naar welke persoon of instelling zij iemand kunnen verwijzen voor adequate informatie over palliatieve zorg. Om (toekomstige) patiënten en naasten te bereiken waren de volgende groepen als belangrijkste doelgroepen gedefinieerd: 1. Mensen die zelf of in hun nabijheid geconfronteerd worden met de eindigheid van het leven; 2. Ouderen (60+); 3. Vrouwen (rond 50). Een terugkerend onderwerp is de bereikbaarheid en beschikbaarheid van palliatieve zorg. De missie van de organisatie is niet om met de organisatie van IDPZ de bereikbaarheid en beschikbaarheid direct te verbeteren, maar om hulp- en zorgverleners, die te maken kunnen krijgen met palliatieve zorg, te stimuleren om 5

6 2 vervolg 3 Thema IDPZ hierover na te denken en om mensen de ruimte te geven om hun ervaringen en wensen te delen. De netwerkcoördinatoren van de Netwerken Palliatieve Zorg werden dit jaar gezien als de belangrijkste interne doelgroep. De interne doelgroep is als verlengde van de projectorganisatie nodig om überhaupt regionaal zaken te kunnen laten gebeuren, om informatie breder verspreid te krijgen, en om meer mensen te enthousiasmeren om een activiteit te organiseren op de IDPZ. De projectorganisatie van de Nederlandse Dag van de Palliatieve Zorg heeft besloten om dit jaar mee te gaan met het internationale thema: Discovering your voice. De gedachte achter dit thema is dat zowel de Nederlandse als de internationale organisatie de stemmen willen horen van mensen die geraakt worden door palliatieve zorg. Het gaat hierbij om de stemmen van mensen die ongeneeslijk ziek zijn en hun naasten, maar ook om de stemmen van de mensen werkzaam in de palliatieve zorg, beleidsmakers en politici. Zij kunnen ervoor zorgen dat de bereikbaarheid, beschikbaarheid en bekendheid van palliatieve zorg nog beter wordt. 6

7 4 Projectorganisatie Initiatiefnemer voor de dag is het Netwerk Palliatieve Zorg voor Terminale patiënten Nederland (NPTN). De organisatie van de dag is een gezamenlijke activiteit van het NPTN, KWF Kankerbestrijding, het landelijk steunpunt Vrijwilligers Palliatieve Terminale Zorg Nederland (VPTZ), de Vereniging van Integrale Kankercentra (VIKC) en het ondersteuningspunt palliatieve zorg Agora en het NPTN. De stuurgroep bestond uit een afvaardiging van deze vijf betrokken organisaties. De stuurgroep was verantwoordelijk voor de strategie ten aanzien van de inhoud en de opzet van de dag. De stuurgroep kwam gemiddeld eenmaal per twee maanden bij elkaar. Verzorgen externe communicatie over de voortgang via nieuwsbrieven en website. Beschikbaar stellen van promotiemateriaal voor de IDPZ aan de netwerken. Stimuleren en faciliteren van activiteiten & PR rondom de IDPZ. Bewerkstelligen van landelijke PR rondom de IDPZ. Opstellen eindrapport De stuurgroep Internationale Dag van de Palliatieve Zorg 2009 bestond uit: mevrouw E. Klein Poelhuis, KWF Kankerbestrijding; mevrouw M. Klinkenberg, VIKC; mevrouw P. Huizenga, VPTZ; de heer R. Nogarede, NPTN; de heer A. Rhebergen, Stichting Agora (voorzitter). Voor de uitvoering van het project is een projectleider (M. Kraan) aangesteld. Projectondersteuning werd gegeven door M. Vink en M. van Munster (communicatiemedewerker). Dagelijkse aansturing vond plaats door A. Rhebergen. De taken van de projectleider en de projectondersteuners waren onder meer: Opstellen en monitoren van de begroting in overleg met de stuurgroep. Opstellen van een projectplan en (meerjaren)communicatieplan in overleg met de stuurgroep Werven van fondsen en sponsoren. Uitvoeren van de voorgenomen landelijke activiteiten: kaartenactie, de IDPZ krant, PR & communicatie handleiding, en de prijsuitreikingen van de Els Borst-prijsvraag. Contacten onderhouden met netwerkcoördinatoren. Onderhouden van de website door o.a. informatie actueel te houden, activiteiten inzichtelijk te maken, nieuwsberichten op te stellen, digitaal beschikbare promotiemiddelen aan te bieden. 7

8 5 Activiteiten rondom de IDPZ Dit eindverslag geeft een beeld van de Internationale Dag 2009 in Nederland. Met een publiciteitscampagne en het organiseren van allerlei activiteiten zowel plaatselijk/regionaal als landelijk, wordt het publiek op deze dag gestimuleerd tot nadenken over de mogelijkheden en beperkingen van de laatste levensfase. Organisaties en netwerken in de palliatieve zorg organiseren diverse activiteiten in het land, op of rond de Internationale Dag. Zij worden hierin ondersteund door de landelijke projectorganisatie door o.a. het beschikbaar stellen van draaiboeken van activiteiten uit voorgaande jaren via de website. Bij de organisatie van de landelijke activiteiten is de projectorganisatie in grote mate of zelfs volledig betrokken bij de opzet en uitvoer van de activiteit. door de netwerken palliatieve zorg 1 of door individuele organisaties. In bijlage 2 is een totaaloverzicht opgenomen van de activiteiten, de deelnemende organisaties en de landelijke spreiding. Enkele voorbeelden van lokale en regionale activiteiten: Het organiseren van een open huis in een hospice. Het inrichten van thematafels in boekhandels, bibliotheken en ziekenhuizen. Het organiseren van een symposium. Het uitbrengen van een publieksfolder over de activiteiten van het netwerk palliatieve zorg. Het organiseren van een filmavond of theateravond. Interviews geven voor de radio en regionale TV. 5.1 Landelijke activiteiten - Els Borst-prijs 2009 Twee jaar geleden is de Els Borst-prijsvraag in het kader van de IDPZ in het leven geroepen. Deze prijsvraag daagt medewerkers in de palliatieve zorg uit om een initiatief te bedenken dat bijdraagt aan de verbetering van de beschikbaarheid, bekendheid en bereikbaarheid van Palliatieve zorg. Elk netwerk of organisatie binnen het netwerk kon ideeën aanleveren die beoordeeld werden door een jury. De winnaars ontvingen een geldprijs die kan worden ingezet om het initiatief te helpen realiseren. Om meer media aandacht te verkrijgen voor de Els Borst-prijs werden de prijzen niet meer uitgereikt op het landelijke congres, maar op de winnende locaties in het land. De winnaars werden op de hoogte gesteld van het feit dat ze een prijs hadden gewonnen. Op 10 oktober werd op drie plekken tegelijkertijd een prijsuitreiking uitgevoerd. De landelijke, regionale en lokale pers is benaderd om op de locatie aanwezig te zijn. 8 Dit jaar is een filmpje gemaakt waarin mevrouw Borst vertelt over palliatieve zorg en de Els Borst-prijs. Dit filmpje is ook via de website te bekijken. 5.2 Lokale en regionale activiteiten In het hele land zijn op en rond 10 oktober veel activiteiten op lokaal en/of regionaal niveau georganiseerd 1 Een netwerk bestaat uit regionale instellingen die direct en indirect met palliatieve zorg te maken hebben: thuiszorg/ huisartsen; hospice/bijna-thuis-huis; ziekenhuis; verpleeg- en verzorgingshuis; organisatie van vrijwilligers terminale zorg en patiënten/consumentenorganisaties zoals het Regionaal Patiënten- en Consumentenplatform.

9 6 PR & Communicatie vanuit de landelijke organisatie Een van de belangrijkste taken van de projectorganisatie is het genereren van publiciteit voor de Internationale Dag. In de voorafgaande edities van de IDPZ is een aantal middelen in huisstijl ontwikkeld, zoals de website en het logo wat op briefpapier staat. Deze huisstijl kan steeds gebruikt worden. Door het gebruik van deze eenduidige huisstijl wordt de herkenbaarheid vergroot. Onderstaande punten geven een beeld van de diverse communicatie-uitingen die er het afgelopen jaar zijn geweest ter voorbereiding op de IDPZ Website In 2005 is een website ( ontworpen die ook dit jaar weer aangepast en uitgebreid is. Dit jaar is de website ook te bereiken via Het doel van de website blijft het informeren en enthou siasmeren van het algemeen publiek, de lokale en regionale organisaties en het invulling geven aan de ondersteuning en uitstraling van de Internationale Dag. Activiteiten worden ook getoond op de websites en Informatie voor netwerkcoördinatoren In januari, maart, april, juni, juli, augustus en oktober (2x) 2009 hebben de netwerkcoördinatoren en IKC coördinatoren palliatieve zorg per een nieuwsbrief over de IDPZ ontvangen. Deze digitale nieuwsbrieven bestonden onder meer uit informatie over het thema, de Els Borst-prijsvraag en over het te bestellen promotie pakket met o.a. kaarten en ballonnen, een voorbeeld persbericht, een PR handreiking en elke keer een verslag over het verloop van de landelijke activiteiten. Bij de PR materialen, die dit jaar op DVD gezet zijn, heeft de landelijke organisatie ook een handreiking geschreven. In de handreiking staat hoe en wanneer de aangeboden materialen konden worden ingezet. 6.3 De landelijke krant Palliatieve zorg, doodgewoon Vanwege het bewezen succes van de krant in 2008 is in 2009 wederom gekozen voor een eigen uitgave. De krant is in 2009 van 8 naar 12 pagina s omvang gegaan om zodoende meer ruimte te bieden voor redactionele artikelen vanuit de netwerken in de regio. Hiermee ontstond meer binding met de krant vanuit de regio s hetgeen de inhoud en de verspreiding van de krant ten goede zal komen. Ieder netwerk kon kosteloos kranten bestellen ter verspreiding binnen zijn of haar netwerk. De krant voor 2009 (oplage stuks) droeg het thema Discovering your voice en had als doel om informatie te geven over palliatieve zorg aan het algemene publiek. In de krant laten patiënten, naasten, mantelzorgers, vrijwilligers & professionals hun stem horen. Zij vertellen over hun ervaringen met palliatieve zorg, de wensen die zij hebben en de mogelijkheden die zij zien. Daarnaast bevat de krant veel informatieve artikelen over palliatieve zorg. De krant is samengesteld door de landelijke organisatie van de Dag van de Palliatieve Zorg. In deze krant wordt het onderwerp palliatieve zorg op een toegankelijke wijze als horend bij het leven onder de aandacht gebracht. 6.4 Actie Palliatieve zorg op de ansichtkaart Er bestaan kaarten voor verjaardagen, huwelijken en vele andere feestelijke gelegenheden. Ook is het mogelijk om kaarten te vinden om beterschap te wensen of om je medeleven te betuigen nadat iemand overleden is. Maar een mooie kaart, speciaal voor iemand die niet meer beter wordt... De organisatie van de IDPZ nodigde daarom het publiek uit om een zelfgemaakt ontwerp of tekst in te sturen, voor op een kaart voor een ongeneeslijk ziek persoon. Een deskundige jury koos 5 bijzondere inzendingen uit, waarvan in hoge oplage ansichtkaarten ( per stuk) zijn gemaakt. Deze kaarten zijn landelijk verspreid rondom de IDPZ op 10 oktober Netwerken konden 5x 100 ansichtkaarten kosteloos ontvangen om te gebruiken als promotiemateriaal voor de IDPZ. De kaarten (iedere kaart keer) stonden ook in de vier weken rondom de dag van de palliatieve zorg in de Boomerang-rekken in theaters en schouwburgen van Nederland. Eén kaart is ook in een oplage van verspreid in 1/3 van de Amsterdamse uitgaansgelegenheden. Voor voorbeelden van de kaarten zie het kleurenkatern op pagina 18. 9

10 6 vervolg 6.5 t Zonnetje Er zijn metalen pins gemaakt van t Zonnetje, het logo van de IDPZ. In 2009 zijn deze pins, via de netwerkcoördinatoren uitgereikt aan alle mensen die zich bezig houden met palliatieve zorg, zowel de betalende krachten als de vrijwilligers. Hiermee wordt de waardering uitgesproken naar een ieder die zich inzet voor palliatieve zorg. Maar tevens creëer je herkenbaarheid, betrokkenheid en een platform voor gesprek: Wat is dat voor een pin die je draagt? 6.6 Promotiemateriaal in huisstijl In de huisstijl zijn de volgende producten beschikbaar gesteld: Spandoeken; Ballonnen; Banner; Stopper; Poster. 6.7 Artikelen over palliatieve zorg De projectorganisatie heeft weekbladen als Margriet en Libelle benaderd met ideeën voor een artikel over palliatieve zorg. Met dit artikel kan aandacht gevraagd worden voor de boodschap van de IDPZ Aandacht via artikelen werd ook via communicatiemiddelen van de deelnemende organisaties gerealiseerd. Enkele deelnemers brengen publieksbladen uit. Verder hebben de meesten een website. Deze middelen zijn zoveel mogelijk ingezet in het kader van free publicity. 6.9 Radiospot Dit jaar is een korte radiospot opgenomen om publiciteit te genereren voor de IDPZ. De tekst luidde als volgt: Zaterdag 10 oktober is de Internationale Dag van de Palliatieve Zorg. Op deze dag vragen wij uw aandacht voor de zorg- en hulpverlening voor mensen die ongeneeslijk ziek zijn. Dat is palliatieve zorg. Meer dan hulpverleners laten tijdens de Internationale Dag hun stem horen. Want er is vaak meer mogelijk dan u denkt. Kijk nu op idpz.nl en bezoek op 10 oktober één van de activiteiten bij u in de buurt. En laat ook uw stem horen. Begin september is deze radiocommercial aangeboden aan lokale en regionale omroepen via de Organisatie van Lokale Omroepen in Nederland (OLON). OLON plaatste de radiospot voor ons op hun download pagina. Na plaatsing ontvingen alle 300 lokale omroepen een met een directe link naar de spot en aanvullende (achtergrond)informatie over de campagne. De lokale omroepen waren vrij in de keuze om de spot uit te zenden. De netwerkcoördinatoren zijn op de hoogte gesteld van de radiospot en de verspreiding daarvan via OLON. Dit diende voor hen als een ingang, wanneer zij contact op wilden nemen met een lokale omroep. 6.8 Persberichten De projectorganisatie leverde netwerkcoördinatoren een editorial/persbericht aan dat zij konden aanbieden aan de lokale (en evt. regionale) kranten. Daarnaast heeft de landelijke organisatie een algemeen persbericht geschreven, een persbericht over de genomineerden voor de Els Borst-prijs, de winnaars van de Els Borst-prijs en over verspreiding van de ansichtkaarten. Deze persberichten zijn via mediadesk en/of nieuwsbank verspreid ten behoeve van het genereren van landelijke publiciteit. 10 Via de knipseldienst van knipsel.nl en Google alerts werd de organisatie op de hoogte gehouden van het aantal publicaties rondom de IDPZ.

11 7 Resultaten In dit hoofdstuk zullen de resultaten besproken worden. Deze resultaten zijn gebaseerd op feiten en cijfers, maar ook op de resultaten van de evaluatie die door 29 netwerkcoördinatoren en/of organisatoren is ingevuld (hierna ook wel respondenten genoemd). 7.1 Els Borst-prijs 2009 In totaal heeft de jury 20 inzendingen ontvangen in Dit jaar was het aantal inzendingen voor Els Borst-prijs hoger dan vorig jaar (15 in 2008 t.o.v. 20 in 2009). De kwaliteit van de inzendingen was zeer goed. De jury heeft o.a. gekeken naar originaliteit, het te verwachten effect van de uitvoering en naar de bruikbaarheid van de plannen voor andere netwerken en organisaties. De eerste prijs ging naar de zevendelige TV-serie Tijd om te leven, een initiatief van de netwerken palliatieve zorg in Brabant. De Luisterlijn Palliatieve Zorg uit het netwerk palliatieve zorg regio Gelderse Vallei won de tweede prijs en het project Sterven op je Eigen Manier (STEM) van het palliatief netwerk Midden-Holland kreeg de derde prijs. De winnaars ontvangen een geldprijs (eerste prijs 7.500, tweede prijs 3.500, derde prijs 1.500) om de uitvoer of verdere ontwikkeling van hun initiatief te ondersteunen. Het prijzengeld wordt beschikbaar gesteld door de Vereniging van Integrale Kankercentra (VIKC). De jury 2009 bestond uit: Gerarda Mak (schrijfster van het boek Voorgoed anders), Fred Krapels (hoofd eerstelijnszorg binnen VWS) en Jeroen Terlingen (oud-journalist Vrij Nederland & docent). De uitreikingen vonden op 10 oktober tussen uur plaats op de plekken waar de genomineerden zich bevonden: Het Vestzaktheater te Bergen op Zoom (serie Tijd om te leven ), de Agnietenkapel te Gouda (STEMproject) en het Inloophuis Panakeia te Ede (Luisterlijn Palliatieve Zorg). 7.2 Lokale en regionale activiteiten De vijfde Internationale Dag mag een succes worden genoemd. In totaal hebben er voor zover bekend 269 activiteiten plaatsgevonden op of rondom de Dag. Een stijging van 19%. In bijlage 2 is een totaaloverzicht opgenomen van de activiteiten. Dit zijn de activiteiten die zijn geregistreerd bij de landelijke organisatie of activiteiten die via Google alerts en de knipseldienst zijn binnengekomen. Daarnaast is bekend dat men gewerkt heeft aan publiciteit door het schrijven van persberichten en artikelen of door het ophangen van spandoeken in de regio. Deze neven activiteiten zijn niet altijd specifiek aangegeven bij de organisatie. 7.3 Website en bezoekersaantallen In 2005 is een website ( ontworpen. Dit jaar is de website ook te bereiken via Het doel van de website is het informeren en enthousiasmeren van het algemeen publiek, de lokale en regionale organisaties en het invulling geven aan de ondersteuning en uitstraling van de Internationale Dag. In de periode van 5 weken voor en 5 weken na 10 oktober 2009 steeg, in vergelijking tot een vergelijkbare periode in 2008, het aantal bezoeken met 3,88% naar een totaal van bezoeken van unieke bezoekers. De stijging van het aantal unieke bezoekers ten opzichte van 2008 is daarmee 12,93%. De piek vond plaats op 6 oktober met 199 unieke bezoekers (zie grafiek 1). Grafiek 1: Aantal bezoekers website, vergelijking 10 weken rondom IDPZ 2009 met 10 weken Rondom IDPZ

12 7 vervolg In de periode van een week voor en een week na de Internationale Dag, waren 3,28% minder bezoeken per dag, in vergelijking met eenzelfde periode vorig jaar. Het aantal unieke bezoekers in deze periode steeg wel met 2,18% naar bezoekers in de periode van 3 tot en met 17 oktober (zie grafiek 2). 7.4 Informatie voor netwerkcoördinatoren Dit jaar is de organisatie enigszins laat ingezet, maar er is op meerdere tijdstippen informatie verstuurd naar de netwerkcoördinatoren. Uit de evaluatie onder 29 netwerkcoördinatoren en/of organisatoren komt naar voren dat 100 % tevreden is met de landelijke ondersteuning. De netwerkcoördinatoren waren met name tevreden over het rijke aanbod van middelen om te gebruiken en de bijbehorende uitleg, de regelmatige berichtgeving van de projectleider en de service vanuit de landelijke projectorganisatie (goede bereikbaarheid en hulpvaardigheid). Een verbeterpunt is het tijdstip van de verzending van materialen (mag eerder) en soms wordt op een te korte termijn actie gevraagd van de coördinatoren. Een ander verzoek is om meer landelijke aandacht te genereren voor de IDPZ. 7.5 De landelijke krant Palliatieve zorg, doodgewoon De kranten zijn verspreid door 70 netwerken palliatieve zorg en door 55 overige organisaties (VPTZ, organisaties, steunpunten mantelzorg, hospices e.d.). De kranten zijn bij huisartsen(posten), apotheken, hospices, verpleegtehuizen, verzorgingshuizen, ziekenhuizen, bibliotheken, buurthuizen e.d. terecht gekomen. Ieder netwerk mocht zelf de verspreiding indelen. De krant is ook in een digitale versie omgezet voor digitale verspreiding. Van de respondenten die mee hebben gewerkt aan de evaluatie was 97% tevreden over de inhoud van de krant. Men vond dat de inhoud goed en veelzijdig was en voor vele doelgroepen leesbaar; zowel voor breed publiek als zorgmedewerkers. Wanneer er weer een landelijke krant gemaakt wordt, willen 27 van de 29 respondenten wederom kranten ontvangen. 7.6 Actie palliatieve zorg op de ansichtkaart De kaarten zijn door alle 29 respondenten, die de evaluatie hebben ingevuld, gebruikt. De kaarten zijn vooral verspreid tijdens een IDPZ activiteit en bij verzorg- en verpleegtehuizen en ziekenhuizen. De kaarten van dit jaar zijn erg toegankelijk en worden gewaardeerd. Dat blijkt ook uit het feit dat de landelijke organisatie snel door haar voorraad heen was door extra aanvragen, terwijl er dit jaar per kaart extra kaarten zijn gedrukt ten opzichte van t Zonnetje t Zonnetje is door 93% van de respondenten gebruikt. Het uitreiken van de speldjes is ook een aantal keren teruggekomen in lokale persberichten. Het lijkt dus een goed instrument om extra publiciteit mee te genereren. Eén van de respondenten vertelde: De speldjes heb ik ook bijzonder gewaardeerd en gaven mij de kans om mensen in het zonnetje te zetten en hen weer iemand anders in het zonnetje te laten zetten, zodat het gedachtegoed breed verspreid werd. 7.8 Promotiemateriaal in huisstijl: spandoeken, ballonnen en banner De spandoeken en ballonnen zijn ook dit jaar weer door het merendeel gebruikt (72% en 69% van de respondenten). De banners zijn weinig gebruikt, ondanks de handleiding die is verstrekt over het plaatsen van de banners. Slechts 30% van de respondenten heeft de 12 Grafiek 2: Aantal bezoekers website, vergelijking 2 weken rondom IDPZ 2009, met 2 weken rondom IDPZ 2008

13 7 vervolg banner gebruikt. Ook andere materialen die net als de banner aangeboden werden via de Data-DVD zijn weinig gebruikt. De Data-DVD waarop onder andere de banner staat was voor een klein aantal mensen niet te openen op hun werkplek. 7.9 Artikelen over palliatieve zorg De grotere week- en maandbladen zoals Libelle en Margriet hadden geen gelegenheid om aandacht te besteden aan het onderwerp palliatieve zorg. Aandacht voor palliatieve zorg hebben we wel gekregen van de volgende externe organisaties. Zij hebben aandacht besteed aan de IDPZ in hun nieuwsbrief, vakblad of op hun website: Landelijke Stichting Rouwbegeleiding; NVPO; Pallium; V&VN PV; Gezondheid.nl; NPCF; Businessnieuws; Zorgportaal; VGN kennisportaal gehandicaptenzorg; NFK. de IDPZ. In totaal in de periode van 31 september 2009 t/m 21 oktober 2009 zijn 67 relevante Google alerts binnengekomen. Daarbij was in sommige gevallen sprake van overlap met de papieren persberichten Radiospot De radiospot heeft van 01 september 2009 tot 10 oktober 2009 op de downloadpagina van OLON gestaan. In deze periode hebben 47 omroepen de spot gedownload. Deze 47 omroepen kregen een enquête over het daadwerkelijke gebruik toegestuurd door OLON. Deze enquête is ingevuld door 39 omroepen. Van deze 39 omroepen heeft 87% de radiospot uit gezonden. Hiermee heeft de radiospot een potentieel bereik 2 van luisteraars. Gemiddeld zendt een omroep een spot in totaal 50 maal uit (gemiddeld vier keer per dag) Persberichten Er is met name in de regionale en lokale pers aandacht besteed aan de Internationale Dag van de Palliatieve Zorg. Hieronder vindt u een overzicht van het aantal persberichten dat via knipseldienst.nl is binnengekomen tussen 19 augustus 2009 en 31 oktober Knipseldienst Geplaatste landelijke persberichten (waarvan 3 over Els Borst-prijs) 5 Geplaatste regionale persberichten 132 Geplaatste regionale berichten specifiek over Els Borst-prijs 7 Totaal 144 Vorig jaar zijn slechts 51 persberichten bekend geworden bij de landelijke organisatie via het ANP knipseldienst abonnement van KWF kankerbestrijding. Het merendeel van deze berichten was digitaal. Ook dit jaar was op internet het één en ander te vinden over 2 Potentieel bereik: iedere omroep heeft een uitzendvergunning van een bepaald gebied. Het potentieel bereik is het aantal inwoners in dat uitzendgebied. 13

14 8 Conclusies en aanbevelingen voor 2010 Over het algemeen is vast te stellen dat de interne doelgroep, de netwerkcoördinatoren, erg tevreden zijn met de landelijke organisatie. Sommigen van hen stellen zelfs dat de IDPZ zou stoppen wanneer er geen landelijk orgaan is die mensen stimuleert en motiveert om actie te ondernemen op deze dag. Dit is een belangrijk gegeven dat het bestaansrecht van de landelijke IDPZ organisatie bekrachtigt. Men raakt ook steeds meer bekend met de producten van de Internationale Dag. Het is daarom belangrijk om herkenbare en goed ontvangen producten te blijven herhalen. Daarbij moet wel bekeken worden of er wellicht producten geschrapt kunnen worden, omdat ze weinig gebruikt worden of moeilijk zijn in gebruik. Het blijft een streven om producten eerder te verspreiden en acties eerder te communiceren. De doelgroep van de IDPZ is tot nu toe erg breed geweest. Er is geprobeerd om de doelgroep te versmallen, maar uiteindelijk zijn de producten en diensten toch ingezet op het algemene publiek. Het is erg moeilijk om deze gehele groep te bereiken. De missie die het afgelopen jaar gesteld is in het meerjaren communicatieplan : iedereen moet weten dat palliatieve zorg bestaat, is onhaalbaar. Om deze missie te behalen zou de landelijke organisatie stevig moeten worden uitgebreid en de financiële middelen zouden aanzienlijk moeten groeien om landelijke campagnes op te kunnen zetten. Dat vooruitzicht is er niet. En ook al zou dit mogelijk zijn, dan nog zal een groot gedeelte van de doelgroep zich niet openstellen voor informatie over palliatieve zorg. Daarom is eind 2009 gestart met een strategische verdieping op het meerjaren com municatieplan, waarbij deze en andere (nieuwe) inzichten zijn verwerkt. Dit leidt onder andere tot aanpassing van de doelstelling en doelgroepversmalling. Voorafgaand aan de IDPZ 2007 zijn zes criteria opgesteld om te bepalen of de IDPZ het jaar daarna een vervolg moet krijgen. Ook dit jaar is gekeken naar deze criteria. In het schema hieronder is onder elk criterium het resultaat van 2009 weergegeven: 1. 10% meer activiteiten dan in 2008 > 268 activiteiten = 19% stijging 2. Minimaal 10 inzendingen voor de Els Borst-Prijs > 20 inzendingen 3. Regionale berichtgeving minimaal gelijk aan 2008 > 44 persberichten en 67 digitale berichten tegenover 51 berichten in Één item in landelijk radio/tv programma > niet gelukt 5. Diverse live uitzendingen op lokale radiostations > voor zover bekend is dit gedaan in regio Rotterdam en omstreken, Stadsgewest Breda, Hardenberg, Huissen en Winterswijk 6. Twee berichten in landelijke bladen > 5 berichten, o.a. in het Reformatorisch Dagblad over de Els Borst-prijs, Trouw vlak na IDPZ over onbekendheid en versnippering van de palliatieve zorg Uit dit overzicht kunnen we opmaken dat de criteria op één na zijn behaald. Landelijke aandacht vragen voor de IDPZ blijft een uitdaging. Het onderwerp moet media gevoelig worden gemaakt en dat vraagt om een zorgvuldige afweging van belangen. Slecht nieuws verkoopt immers meestal beter dan goed nieuws en we willen kracht en positiviteit uitstralen. Volgend jaar is de inzet om door meer synergie tussen alle activiteiten te creëren de IDPZ interessanter te maken voor de media. De belangrijkste doelstelling van 2009 is het bereiken van een grotere bekendheid met palliatieve zorg bij het algemene publiek. Dit hebben wij dit jaar niet kunnen meten. In de zomer van 2010 is het belangrijk om het TNS NIPO onderzoek van 2008/2009 te herhalen om deze doelstelling te kunnen toetsen. 14

15 Landelijke krant Palliatieve zorg, doodgewoon. De voorkant (boven) en enkele losse pagina s (onder).

16 Winnaars 3 e prijs 2. Winaars 2 e prijs 3. Uitreiking 1 e prijs 4. IDPZ Emmen 5. De cheque voor de 1 e prijs 6. Marjan Berk bij de prijsuitreiking in Ede 7. Open dag Palliatief centrum Cadenza Foto: Laura de Haan van UrbanPics

17 1. De pers over de IDPZ 2. Aankondigingsposter voor de IDPZ

18 Boven: de winnende kaarten van Caroline Steenwijk (1), Ilona Op den Camp (2), Frits Deubel (3), René Speelman (4) en Ria Everaarts (5) Onder: details van enkele van de ruim honderd inzendingen

19 > Bijlage 1 Samenstelling projectorganisatie Bijlage 2 Overzicht lokale/ regionale activiteiten Bijlage 3 Publicaties knipsel.nl Bijlage 4 Projectafrekening Internationale Dag van de Palliatieve Zorg 2009 Bijlage 1 Samenstelling projectorganisatie Samenstelling stuurgroep Mevrouw E. Klein Poelhuis KWF Kankerbestrijding Mevrouw M. Klinkenberg Vereniging Integrale Kankercentra Mevrouw P. Huizenga Vrijwilligers Palliatieve Terminale Zorg De heer R. Nogarede Netwerk voor Palliatieve zorg voor Terminale patiënten in Nederland (NPTN) De heer A. Rhebergen Stichting Agora Projectbureau Mevrouw M. Kraan projectleider Mevrouw M. Vink projectondersteuner / secretariaat Mevrouw P. van Wijnbergen projectondersteuner / secretariaat Mevrouw M. van Munster communicatiemedewerker 19

20 Bijlage 2 Overzicht lokale/regionale activiteiten Totaal aantal activiteiten (inclusief verspreiden krant) Overzicht activiteiten (exclusief krant) Drenthe (4) Aangemeld via website Informatiestand in Emmen - 9 oktober. Uitreiken t Zonnetje in Drenthe- 6 en 7 oktober. Informatieavond in Meppel - 8 oktober. Informatiemarkt in Emmen - 7 oktober. Opsplitsing activiteiten 2009 Landelijke krant door netwerken (> 500 stuks) 70 Landelijke krant overige organisaties ( stuks) 55 Kunst en Cultuur 39 Open huis 24 Symposia/lezingen 24 Informatiemarkten/stands 34 Overig drukwerk (folders, brochures) 2 Rest 21 Totaal 269 Friesland (21) Aangemeld via website Op 17 locaties presentatie film Een jaar of minder, (door Netwerk Zuidwest Friesland i.s.m. diverse zorgcentra) oktober. Via knipseldienst Molenaar Klein Hospice in Harlingen gaat samen met de VPTZ op de Harlinger Markt staan en zij delen rozen uit - 10 oktober. Via evaluatie Noordwest Friesland: symposium Zuid Friesland: lezing. Zuidoost Friesland: thema-avond. 20 Flevoland (17) Aangemeld via website Weekprogramma week van de palliatieve zorg Thema discovering your voice oktober. 7 Thematafels. De bibliotheken in: Emmeloord, Urk, Dronten, Biddinghuizen, Lelystad, Swifterbant en Zeewolde richten een thematafel in. Media. Krantenartikelen in week- en dagbladen in de regio, er wordt waar mogelijk een kort persbericht in magazines van eigen organisaties en instellingen van het Netwerk, VTZ en Mantelzorg geplaatst, benaderen omroep en TV Flevoland. Verspreiding nieuwsbrief. Poëziekaarten & tentoonstelling schilderijen. Van de 5 genomineerde gedichten 2009 uit Flevoland zijn 5 verschillende poëziekaarten gemaakt. Deze worden uitgereikt tijdens de evenementen waar ook de 5 genomineerde gedichten ten gehore worden gebracht. De vijf schilderijen die door de genomineerde dichters, ten behoeve van het poëzieproject, zijn vervaardigd worden tentoongesteld. Bekendmaking winnaar Poëziewedstrijd oktober.

21 Lezing door Metta Bunk bij Debby van der Weegh, uitvaartverzorgster - 9 oktober. Open huis, Bijna Thuis Huis te Emmeloord - 10 oktober. Lezing door Metta Bunk bij Rotary Noordoostpolder - 15 oktober. Symposium Over-Leven. Over rouw bij kinderen - 16 oktober. Via knipsel.nl De goede dood, een tragikomisch toneelstuk over een vrijwillig levenseinde in de Meerpaal te Dronten. Gelderland (15) Aangemeld via website Stand in Zutphen - 10 oktober. Open dag hospice in Ermelo. Open huis & workshops in hospice Rozenheuvel in Rozendaal - 10 oktober. Symposium Samenwerking vrijwilligers en professionals krijgt kleur in Nijmegen - 9 oktober. Informatiestand in Doetinchem, Ulft en Terborg - 10 oktober. Informatiedag Omgaan met de dood, door de tijd heen, Neerijnen - 5 september. Informatiestand en wedstrijd in Lichtenvoorde met verloting van vrijkaarten voor de schouwburgvoorstelling Afscheidsmonologen (door Netwerk Palliatieve Zorg Oost-Achterhoek) - 10 oktober. Wedstrijd onder netwerkpartners Oost-Achterhoek. Verspreiding boekenlegger en landelijke krant in de Gelderse Vallei. Google alerts Informatiestand hospice Jasmijn Harderwijk op de markt (door Zorggroep NoordWest-Veluwe) - 10 oktober. Inloopmiddag hospice De Spreng in Beekbergen - 10 oktober. Inloopmiddag hospice Apeldoorn - 10 oktober. Voorlichtingsavond omtrent palliatieve zorg door de Kruimelschaar te Epe ism Netwerk Oost-Veluwe - 7 oktober. Open dag in hospice Casa-Vera te Epe - 10 oktober. Via knipsel.nl Opening van de Luisterlijn Palliatieve Zorg en uitreiking Els Borst-prijs 2009, Panakeia te Ede - 10 oktober. Groningen (2) Via knipsel.nl Het Delfzicht ziekenhuis doet op 8 oktober mee aan de IDPZ. Tussen uur zijn lezingen en informatiestands over palliatieve zorg. Organisatie is in handen van het netwerk Noord Groningen. Via evaluatie Groningen centraal open huis hospice. Limburg (2) Aangemeld via website Speldjes in Noord Limburg (door Netwerk Palliatieve Terminale Zorg Noord-Limburg) Bijeenkomst Limburgse netwerken - 13 oktober. De zes netwerken in Limburg organiseren samen een bijeenkomst op 13 oktober. Première Filmdocument, Getuigenissen, Forumdiscussie, Ondertekening intentieverklaring, Theateract Armand Schreurs. Noord-Brabant (11) Aangemeld via website Opening hospice in Bergen op Zoom (door tante Louise-Vivensis) - 10 oktober. Officiële opening van hospice de Markies te Bergen op Zoom plaats met toespraken, gedichten, muziek en film. Aromazorg in Wernhout (door Centrum voor Complementaire Zorg De Levensboom Wernhout) - 10 oktober. Een intervisie- en netwerkdag over complementaire aromazorg in de palliatieve en terminale zorg. Lezing de kunst van het loslaten in Den Bosch - 8 oktober. Stichting Vrijwilligers Terminale Zorg s-hertogenbosch e.o. organiseert de lezing: De kunst van het loslaten - op weg naar een goed levenseinde. Informatietafels Den Bosch en omstreken (door Stichting Vrijwilligers Terminale Zorg s-hertogenbosch e.o.). Informatietafels in bibliotheken en in het Jeroen Bosch Ziekenhuis rond en óp de Dag van de Palliatieve Zorg. Koffie-info over de werkgroep PTZ te Veldhoven (door Werkgroep Palliatieve Terminale Zorg van RSZK Merefelt Veldhoven)- 10 oktober. Op zaterdagochtend houdt de werkgroep PTZ een koffie-info in RSZK Merefelt voor personeel, bewoners, mantelzorgers en vrijwilligers. 21

22 Bijlage 2 vervolg 22 Communicatie in de palliatieve zorg te Zevenbergen (door Surpluszorg Sancta Maria Zevenbergen) - 8 oktober. Surpluszorg Sancta Maria Zevenbergen organiseert een leerhuis avond: Communicatie in de palliatieve zorg. Hoe zet je jezelf in als instrument? Avondprogramma voor mantelzorgers in Eindhoven (door SVVE De Archipel) - 8 oktober. Een avondprogramma rondom het thema Dood - Gewoon - Bijzonder. De avond over zorg rondom het levenseinde is bedoeld voor mantelzorgers. Klinische les (door netwerk stadsgewest Breda) - 14 oktober. Klinische les De laatste zorg is bedoeld voor verzorgenden in de regio van het Netwerk palliatieve zorg Stadsgewest Breda. Open huis in Hospice Breda - 10 oktober. Hospice Breda houdt open huis tijdens de Internationale Dag. Fietstocht rond Waalwijk (door Stichting Sport & Cultuur Evenementen)- 10 oktober. Tourtocht Francinus de Wind, een fietstocht waarbij oud beroepsrenners gekoppeld worden aan sponsorteams. De opbrengst komt ten goede aan het Hospice Francinus de Wind in Waalwijk. Via knipsel.nl De hele maand oktober is in het Lievensberg ziekenhuis in Bergen op Zoom de expositie long stories te zien. In deze tentoonstelling staan levensverhalen van longkankerpatiënten en hun naasten centraal. Noord-Holland (12) Aangemeld via website Informatiestand in Heiloo (door stichting Vrijwillige palliatieve terminale thuiszorg Heiloo). De Stichting vrijwillige palliatieve terminale thuiszorg Heiloo verzorgt van 5 tot en met 10 oktober een informatiestand in openbare bibliotheek te Heiloo. Toneelstuk Wel en wee in Amsterdam (door o.a. netwerk palliatieve zorg Amsterdam-Diemen). In Amsterdam vindt op en rondom de dag van de palliatieve zorg de voorstelling wel en wee plaats. De zorg in de laatste levensfase wordt belicht in het leven van verschillende personages. Informatie in Haarlem en Heemstede (door Stichting Hospice Groep Haarlem)- 10 oktober. Twee bijnathuis-huizen geven informatie over palliatieve zorg en over de mogelijkheden om vrijwilliger te worden. Rondleiding in Hospice Huis (door Stichting Hospice Groep Midden Kennemerland) - 10 oktober. Hospice Huis in Beverwijk geven vrijwilligers van uur tot uur rondleidingen aan belangstellenden. Het bestuur is aanwezig om vragen te beantwoorden. Zangevenement in Hoofddorp (door Hospice Bardo) - 8 oktober. Geïnspireerd door het thema van de Dag discovering your voice, organiseert Hospice Bardo een zangevenement in de Hoofdvaartkerk te Hoofddorp. Stand hospice Bardo in Hoofddorp (door Hospice Bardo) - 10 oktober. Informatiestand van hospice Bardo te vinden in winkelcentrum de Vier Meren. Symposium over wils(on)bekwaamheid in Schagen - 15 oktober. Netwerken palliatieve zorg Kop van Noord-Holland en Noord-Kennemerland organisren het symposium wils(on)bekwaamheid en palliatieve zorg. Open huis voor geïnteresseerden bij Bijna thuis huis Velsen - 10 oktober. Informatiestand op jaarmarkt in Velsen (door: Bijna thuis huis Velsen) - 26 september. Symposium laat je raken in Huizen - 9 oktober. Netwerk Palliatieve Zorg Gooi en Vechtstreek organiseert het symposium laat je raken over complementaire zorg. Het symposium is bedoeld voor verwijzers, verpleegkundigen en verzorgenden. Aan de hand van workshops kunnen aanwezigen ervaren. Google alerts Bijna-thuis-huis ThamerThuis te Amstelveen deelt rozen uit - 10 oktober. Via knipsel.nl In het kader van de Internationale dag van de Palliatieve Zorg wordt op dinsdag 13 oktober in De Kunstgreep te Oostzaan een informatieavond georganiseerd (Zandstreekwaterland). Op deze avond wordt ook het theaterstuk wel en wee gespeeld. Overijssel (22) Aangemeld via website Verwenconcerten in Overijssel (door Netwerken Overijssel). In heel Overijssel vinden in de week van 2 tot 10 oktober verwenconcerten plaats in woonzorginstellingen. Minisymposium crisissituaties in de palliatieve levensfase - 7 oktober. Netwerk palliatieve zorg regio

23 IJssel-Vecht organiseert een minisymposium over crisissituaties in de palliatieve levensfase. Multidisciplinaire scholing De spirit zit erin (door Palliatief Netwerk Salland) - 7 oktober. Een interactief programma over de altijd aanwezige spirituele zorgvraag in de palliatieve fase. Minisymposium Zorg tijdens de stervensfase te Rijssen - 1oktober. Netwerk palliatieve zorg Noordwest-Twente organiseert een minisymposium voor verpleegkundigen uit regio Noordwest Twente. Er zullen lezingen zijn over zorg, levensvragen en rituelen rondom de stervensfase. Minisymposium voor verzorgenden te Rijssen - 29 oktober. Netwerk palliatieve zorg Noordwest- Twente organiseert een minisymposium Zorg tijdens de stervensfase voor verzorgenden werkzaam in de regio Noordwest-Twente. Er zijn lezingen over zorg, communicatie en rituelen tijdens de stervensfase. Google alerts Stichting Wensambulance komt naar kenniscentrum Oncologie in Schalkhaar (door Palliatief Netwerk Salland). Vervulling laatste wensen bewoners woon- en zorgcentrum Bloemendal in Deventer (door Palliatief Netwerk Salland). Opzetten & lanceren lotgenotensite door vijf palliatieve netwerken in Overijssel. Utrecht (13) Aangemeld via website 4 informatiekramen in Kromme Rijngebied (door Hospice Kromme Rijnstreek i.o.) - 10 oktober. Vier informatiekramen in het Kromme Rijngebied: Houten op t Rond en op het Marktplein in het oude Dorp, Bunnik op de Van Hardenbroeklaan en Odijk op de Meent. Informatie over palliatieve dagzorg in De Bilt (door Academisch Hospice Demeter) - 7 oktober. Een Informatieavond voor hulpverleners en vrijwilligers in de regio Utrecht over het aanbod van palliatieve dagzorg. Themamiddag Niet meer te genezen, wel nog te leven in Utrecht - 26 september. Het NFK organiseert een themamiddag voor mensen met kanker in de chronische fase. Verspreiding boekenlegger in regio Eemland (door Netwerk Palliatieve Zorg Eemland). In regio Eemland verspreidt het netwerk palliatieve zorg rond 10 oktober een boekenlegger over palliatieve zorg en het netwerk via boekhandels en bibliotheken. Filmcyclus in Utrecht - 6 oktober. Netwerk palliatieve zorg Utrecht Stad organiseert in de maand oktober een filmcyclus. In samenwerking met het Louis Hartlooper Complex worden films vertoond met het thema palliatieve zorg (4 dinsdagavonden). Google alerts Open dag Johannes Hospitium in Wilnis (De Ronde Venen) - 10 oktober. Stichting de Mantelmeeuw met informatie op streekmarkt - 10 oktober. Zeeland (0) Zuid-Holland (25) Aangemeld via website Palliatieve zorg, hoe ver(der)?! in Spijkenisse - 15oktober. Netwerk Palliatieve Zorg Zuid-Hollandse Eilanden organiseert het symposium Palliatieve zorg, hoe ver(der)?!. Open dag in hospice Gorinchem - 10 oktober. Hospice Gorinchem-vtz organiseert een open dag. Speciale dag voor patiënten in Dordrecht - 10 oktober. Het Albert Schweitzer ziekenhuis organiseert op de afdeling oncologie en binnen de palliatieve unit een speciale dag voor patiënten en hun naasten. Open huis verpleeghuis in Dordrecht - 10 oktober. Verpleeghuis De Sterrenlanden in Dordrecht houdt open huis. Er is onlangs een nieuwe afdeling voor palliatieve zorg geopend. Workshop Sterven met de oorlog in hospices in Spijkenisse - 15 oktober. Netwerk Palliatieve Zorg Zuid-Hollandse Eilanden organiseert de workshop Sterven met de oorlog in hospices. Open huis in Leiden - 10 oktober. Sint Elisabeth Gasthuishof opent haar deuren. Er is onder andere lezingen over casemanagement in de palliatieve zorg en over psychosociale zorg bij kanker. Open huis Hospice Waterhof in Den Haag - 10 oktober. Hospice Waterhof houdt open huis van tot uur. Er is een informatiestand en er worden handmassages aangeboden door een hospiceverpleegkundige. 23

24 Bijlage 2 vervolg 24 Informatiemarkt in Nieuwerkerk a/d IJssel - 10 oktober. Stichting IJsselthuis organiseert een informatiemarkt in Nieuwerkerk aan den IJssel. Informatiestand Reinier de Graaf ziekenhuis te Delft - 8 oktober. Netwerk palliatieve zorg Delft, Westland, Oostland verzorgt informatiestand in Delft. s Middags is er een verpleegkundige die antwoord geeft op vragen. Informatiestand Behandelcentrum Westland te Naaldwijk - 8 oktober. Netwerk palliatieve zorg Delft, Westland, Oostland verzorgt informatiestand Naaldwijk. s Middags is er een verpleegkundige die antwoord geeft op vragen. Informatiemiddag hospice Delft - 8 oktober. Netwerk Palliatieve Zorg Delft Westland Oostland organiseert een informatiemiddag voor alle belangstellenden in Hospice Delft. Boekpresentatie in Delft - 8 oktober. Karin Kuiper presenteert haar boek Je mag me altijd bellen, 1001 dagen van rouw in Netwerk Palliatieve Zorg Delft Westland Oostland. Boekpresentatie in Leiden - 24 september. Karin Kuiper is uitgenodigd door het Netwerk Palliatieve Zorg Zuid-Holland Noord om een lezing te houden over haar boek Je mag me altijd bellen, 1001 dagen van rouw. Open huis en informatie in regio Rotterdam (door Netwerk Palliatieve Zorg Rotterdam en omstreken) - 10 oktober. Alle instellingen met palliatieve bedden (behalve de ziekenhuizen) zullen open zijn. Op twee plaatsen wordt een informatiemarkt gehouden waarop de overige participanten van het netwerk zich zullen presenteren: Rijckehove (palliatieve unit) in Capelle aan den IJssel; palliatief centrum de Regenboog; de Schutse (palliatieve unit); zorgcentrum Antonius Binnenweg; palliatief centrum Cadenza; verpleegcentrum Hannie Dekhuijzen; hospice de Vier Vogels. Dialoog op de informatiemarkt in Gouda - 10 oktober. In het licht van het project Sterven op je eigen manier (STEM) organiseert het netwerk palliatieve zorg Midden Holland een informatiemarkt met diverse activiteiten. Doel is om de dialoog op gang te brengen: doodgewoon bespreekbaar. Om en uur wordt een toneelstuk opgevoerd... al goed? Er komt een verhalenverteller en er is een workshop vlinders maken voor een kinderhospice. Spinningmarathon te Bodegraven - 10 oktober. De stichting 4ladiesfightingagainstcancer uit Bodegraven organiseert voor Stichting hospice en terminale thuiszorg Midden-Holland een spinningmarathon op zaterdag 10 oktober in de sporthal van Bodegraven. Via knipseldienst Stichting vrienden van IIsselThuis houden een open dag in de Batavier. Geïnteresseerden konden meer informatie krijgen over palliatieve zorg. Oudelandse Hof te Berkel en Roderijs reikt t Zonnetje uit aan vrijwilligster Yvonne van de Bulk. In het filmhuis van de bibliotheek in Wassenaar wordt zaterdag 10 oktober tussen en uur een DVD getoond door hospice Wassenaar getiteld dagen van leven. Netwerken die de krant hebben verspreid (70) > 500 stuks: Achterhoek Oost Almere Salland Amstelland & Meerlanden Amsterdam-Diemen Arnhem Utrecht Zuid De Liemers Delft Westland Oostland Eemland Enschede, Haaksbergen & Noordoost Twente Gelderse Vallei Goeree Overflakkee en omliggende eilanden Gooi en Vechtstreek Groningen Centraal Haaglanden Heuvelland Hoeksche Waard Hoogeveen IJssel-Vecht Kop van Noord-Holland Land van Cuijk & Noord Limburg Meppel-Steenwijkerland Midden Brabant Midden en Zuid-Kennemerland Midden-Holland