JAARVERSLAG 2006 NETWERK PALLIATIEVE ZORG VOORNE-PUTTEN ROZENBURG Vastgesteld 13 februari 2007

Transcriptie

1 JAARVERSLAG 2006 NETWERK PALLIATIEVE ZORG VOORNE-PUTTEN ROZENBURG Vastgesteld 13 februari 2007 Voor u ligt het jaarverslag 2006 van het Netwerk Palliatieve Zorg Voorne-Putten Rozenburg (NPZ VPR) over de periode 1 januari tot en met 31 december In dit jaarverslag worden achtereenvolgens de volgende onderwerpen op hoofdlijnen beschreven: (1) Doelstelling NPZ, (2) Samenstelling regionale werkgroep, (3) Netwerkactiviteiten 2005, (4) Overige activiteiten Doelstelling In 2003 is het Netwerk Palliatieve Zorg Voorne-Putten Rozenburg (NPZ VPR) gestart met als doel het optimaliseren van de kwaliteit van de palliatieve zorgverlening aan de individuele cliënt, uitgaande van de realiseerbare behoeften en wensen van de cliënt en diens naasten. Het uitgangspunt is dat op alle zorgplekken binnen het netwerk goede palliatieve zorg wordt gegeven. Het NPZ richt zich op mensen voor wie genezing niet meer mogelijk is en die een korte levensduurverwachting hebben. Het uitgangspunt hierbij is dat de verleende palliatieve zorg zoveel mogelijk deel uit moet maken van de reguliere zorg, ofwel deze zorg vormt geen apart en onderscheiden onderdeel van de gezondheidszorg. Bij palliatieve zorg gaat het om een breed en flexibel zorgaanbod vanuit de reguliere zorginstellingen, afgestemd op de realiseerbare wensen en behoeften van de ernstig zieke cliënt en diens naasten. Dit betekent dat de regionale zorgaanbieders onderling moeten samenwerken om een dergelijk zorgaanbod te kunnen realiseren. Een ander belangrijk uitgangspunt is dat de opzet van de palliatieve zorg binnen het werkgebied van het NPZ zoveel mogelijk plaatsvindt vanuit het zorgvragers perspectief. Het RPCP Rijnmond heeft de onderstaande tien uitgangspunten geformuleerd die hiervoor als leidraad kunnen dienen. 1. Respect Ieder mens dient gelijkwaardig te worden benaderd 2. Zorg op maat Ieder mens is uniek en dient zorg te krijgen die past bij zijn of haar specifieke situatie 3. Keuzevrijheid Ieder mens dient die zorg te kunnen kiezen die bij hem of haar past 4. Informatie Het maken van een juiste keuze kan alleen op basis van duidelijke informatie 5. Gespreid en divers De patiënt dient ook werkelijk een keuze te kunnen maken aanbod 6. Continuïteit van zorg De zorgverlening draagt zorg voor goede doorgeleiding en verwijzing, en coördinatie van de zorgverlening en de behandeling 7. Ondersteuning Zorgverlening houdt ook in het geven van ondersteuning aan de patiënt en diens naasten 8. Klachtenvoorziening Klachten zijn belangrijke signalen en dienen serieus genomen te worden 9. Participatie zorgvrager Zorgverleners gaan uit van wat de patiënt nog kan en wil 10. Kwaliteitsbeleid Zorgvragers moeten kunnen rekenen op de deskundigheid van de zorgverleners; de kwaliteit van de zorgverlening dient te zijn ingebed in het beleid van de instelling 1

2 2. Samenstelling regionale werkgroep Ten behoeve van het netwerk is een regionale werkgroep samengesteld die in 2006 bestond uit mevrouw C. Geurts (Careyn, voorzitter*), mevrouw M. van Veen (Roparun Hospice Calando), mevrouw N. v.d Graaf (coördinator hospice de Waterlelie), mevrouw G. Mooibroek (coördinator Vrijwilligers Palliatieve Terminale Zorg VPR), de heer G. Blom (huisarts Spijkenisse, tot 1 maart 2006), de heer G. Bussaard (huisarts Spijkenisse, vanaf 1 maart 2006), mevrouw A. de Bruyn (Careyn, verzorgingshuizen), de heer R. Moonen (Careyn, Verpleeghuis De Plantage), de heer F. Korf (Catharina Stichting), mevrouw C. Vogelaar (Ruwaard van Putten Ziekenhuis), mevrouw R. van der Lubben (RPCP Rijnmond) en mevrouw C. Yap (netwerkcoördinator) Alle gewenste zorgplekken zijn in de werkgroep vertegenwoordigd: thuis (huisarts en thuiszorg), het hospice, het ziekenhuis, het verpleeghuis en het verzorgingshuis. * de werkgroep is akkoord gegaan met het voorzitterschap van mevrouw C. Geurts In totaal is de regionale werkgroep in 2006 viermaal bij elkaar geweest (februari, juni, september, november). De opkomst van deze bijeenkomsten was goed. De voornaamste taak van de netwerkcoördinator is het bieden van ondersteuning bij de totstandkoming en het functioneren van het netwerk (netwerkontwikkeling) enerzijds. Anderzijds bij het verbeteren van de overgang van cliënten, zorgverleners, kennis en middelen tussen de verschillende zorgplekken (zorgverbetering). Daarnaast heeft de coördinator een ondersteunende taak bij het verbeteren van de afstemming van het totale zorgaanbod op de zorgvraag. 3. Netwerkactiviteiten 2006 Regionale werkgroep De voornaamste activiteiten van de werkgroep omvatten het nader vorm en inhoud geven van de hoofdtaken van het netwerk, te weten: - Het komen tot een betere afstemming tussen zorgvragers, zorgverleners, kennis en middelen tussen de verschillende zorgplekken (thuis, hospicevoorziening, verpleeghuis, verzorgingshuis, ziekenhuis). - Het afstemmen van het aanbod van palliatieve terminale zorg vanuit het netwerk op de vraag van de individuele zorgvrager en diens naasten (opstellen gezamenlijke visie op palliatieve zorg, in kaart brengen aanwezige aanbod, behoefteraming hospiceplaatsen, toetsen kwaliteitscriteria vanuit perspectief cliënt) - Het bevorderen van een efficiënte inzet van menskracht en middelen. De regionale werkgroep heeft voor 2005/2006 een werkplan geschreven waarin de accenten liggen op een aantal terreinen, te weten: 1. Informatievoorziening (aan patiënten/naasten/hulpverleners/vrijwilligers): Wat heeft het netwerk palliatieve zorg te bieden? Welke mogelijkheden zijn er? 2. Deskundigheidsbevordering op het gebied van palliatieve zorg voor alle disciplines (huisartsen, specialisten, verzorgenden, verpleegkundigen, paramedici). 3. Consultatiefunctie palliatieve zorg op VPR. 4. Samenwerking collega netwerken Ad 1 Informatievoorziening Het NPZ heeft ook in 2006 aandacht besteed aan de informatievoorziening aan de ernstig zieke cliënt en de mantelzorg. Hij/zij moet op de hoogte zijn van de mogelijkheden van palliatieve zorg in de regio om een verantwoorde keuze te kunnen maken. Uit recent landelijk onderzoek blijkt dat de patiënt en de mantelzorg onvoldoende op de hoogte zijn van de palliatieve zorgvoorzieningen zoals een hospice, de mogelijkheid om vrijwilligers in te schakelen, onvoldoende bekend zijn bij wie ze met vragen terecht kunnen. 2

3 Een ander -ook voor het NPZ VPR- herkenbaar knelpunt is dat de uitvoerenden van de bij het netwerk betrokken organisaties niet altijd op de hoogte zijn van het bestaan van het netwerk/de mogelijkheden van de palliatieve zorg en cliënten hierover dus niet juist kunnen informeren. Enkele voorbeeldactiviteiten die het NPZ in 2006 heeft uitgevoerd ten aanzien van informatievoorziening: In het kader van de Internationale Dag van de Palliatieve Zorg op 7 oktober 2006 is een artikel over palliatieve zorg geplaatst in de regionale krant, het Algemeen Dagblad/editie VPR. Vanuit de landelijke projectorganisatie zijn ansichtkaarten aan de netwerken palliatieve zorg uitgereikt met de tekst: Palliatieve zorg Leven doe je op je eigen manier, sterven ook Loesje. Deze kaarten zijn onder meer ter informatie aan de vrijwilligers terminale zorg uitgedeeld. Ook tijdens de activiteiten op het gebied van deskundigheidsbevordering is in 2006 aandacht besteed aan de informatievoorziening aan de ernstig zieke cliënt en de mantelzorg. De informatiefolder was opgenomen in de documentatiemap die de deelnemers tijdens de themabijeenkomst op 30 november 2006 uitgereikt kregen. Ook tijdens andere scholingsactiviteiten is deze folder uitgereikt. In 2007 wil het NPZ extra aandacht besteden aan het onderwerp Informatievoorziening, mogelijk opnieuw in combinatie met de Internationale Dag van de Palliatieve Zorg die dit jaar op 6 oktober zal plaatsvinden. Ad 2 Deskundigheidsbevordering Nascholingsavond huisartsen In januari 2006 is door Stichting Koel, die verantwoordelijk is voor de nascholing aan huisartsen, in samenwerking met het NPZ VPR een nascholingsavond over palliatieve zorg gehouden. Tijdens deze avond zijn presentaties gehouden over de inzet van vrijwilligers in de terminale zorg, het netwerk palliatieve zorg VPR (doel, uitgangspunten, activiteiten, etc), het hospice de Waterlelie en de consultatie palliatieve zorg. Het was een positieve en zinvolle avond met een goede opkomst (circa 35 huisartsen). Er is door de deelnemers aangegeven dat het van belang is om deze informatie 1x per 2 jaar onder de aandacht van de huisartsen te brengen (initiatief voor de aanvraag om een nascholingsavond bij Stichting Koel ligt bij het netwerk). Themabijeenkomst Het NPZ VPR heeft op 30 november 2006 een bijeenkomst georganiseerd met als thema Palliatieve zorg: Wat doet het met jou als zorgverlener? Wat doet het met jou als persoon? Naast een boeiende presentatie over wat palliatieve zorg betekent voor de zorgverlener en de mantelzorg door Gusta Sytsma, geestelijk verzorger in het Ruwaard van Putten Ziekenhuis en verpleeghuis Grootenhoek, is aan de hand van een casus stilgestaan bij vragen als: Waar loop je tegenaan in de (professionele) ontmoeting met de mantelzorg? Hoe kun je een goede balans hebben en/of vinden tussen jouw professioneel handelen en jouw betrokkenheid als mens? De bijeenkomst was met name bedoeld voor verpleegkundigen, verzorgenden, vrijwilligers terminale zorg, geestelijk verzorgers, verpleeghuisartsen, huisartsen en maatschappelijk werkenden. De opkomst was goed; ongeveer 50 medewerkers vanuit diverse instellingen en werkvelden op VPR hebben deze avond bezocht. De gemiddelde beoordeling van deze avond was een 7,9. Enkele reacties van de deelnemers: Fantastisch te merken dat er zoveel warmte/betrokkenheid aanwezig is. Ik vond het een geweldige avond. Ik vond het leuk om te horen hoe anderen met hun ervaringen omgingen. 3

4 Goed om gelegenheid te hebben om als hulpverleners uit verschillende velden elkaar te spreken. Ten behoeve van de themabijeenkomst was een voorbereidingsgroep samengesteld. Ad 3a Consultatiefunctie In 2004 heeft het NPZ VPR de behoefte uitgesproken om nader vorm en inhoud te geven aan de consultatiefunctie palliatieve zorg in hun regio. Uit een gehouden inventarisatie bij de netwerkparticipanten op VPR bleek dat de behoefte aan consultatie palliatieve zorg groot is. Het formeren van een eigen mobiel palliatief team (MPT) bleek niet haalbaar, omdat de adequate expertise ontbreekt en omdat de activiteiten van het MPT Calando reeds vele jaren naar volle tevredenheid plaatsvinden op VPR. In 2005 is in samenwerking met het MPT Calando gekeken op welke manier deze samenwerking nader vorm en inhoud kan krijgen. Dit heeft er toe geleid dat een wijkverpleegkundige uit het team Spijkenisse Noord (NPZ VPR) eind 2004 middels een sollicitatieprocedure is aangesteld voor het MPT. Zij is de 1 e helft van 2005 door het MPT ingewerkt in de palliatieve zorg met de verwachting dat zij vanaf medio 2005 het aanspreekpunt zou kunnen worden voor consultatievragen op VPR. Helaas is deze opzet niet gelukt, hetgeen met name te maken had met het feit dat het verlenen van consultatie palliatieve zorg een specifieke deskundigheid is en heel moeilijk is uit te voeren door iemand die niet echt werkzaam is in de palliatieve zorg. De afspraak in 2006 was dat de formatie van het MPT niet wordt uitgebreid met formatie vanuit VPR en dat de huidige formatie gehandhaafd blijft. Deze afspraak zal in 2007 worden geëvalueerd. Ad 3b Afstemming en samenwerking reguliere zorg, verpleegtechnisch team Careyn en Albert Schweitzer Ziekenhuis en het MPT Calando Binnen de netwerken palliatieve zorg op VPR, G-O en de Hoeksche Waard (oostelijk gedeelte) is het Mobiel Palliatief Team (MPT) Calando werkzaam. Dit consultatieteam geeft advies op het gebied van specialistische palliatieve zorg en ondersteunt de zorg thuis. In de praktijk blijkt dat er vragen bij het team terechtkomen die niet specifiek liggen op het terrein van consultatie voor palliatieve zorg, maar meer op het terrein van uitvoering. Dit heeft in 2006 geleid tot een aantal gesprekken met de voorzitters van de drie netwerken op VPR, G-O en HW, de leidinggevende van de verpleegtechnische teams van Careyn en het Albert Schweitzer Ziekenhuis, het MPT Calando en de netwerkcoördinator. Het doel was om te bespreken op welke manier de inzet van de verschillende teams het beste kan worden georganiseerd: wie doet wat en wanneer. Kernbegrippen hierbij zijn: snelle inzet van zorg, continuïteit, deskundigheid en de te verwachten duur van de zorginzet. De verschillende stappen die bij een hulpvraag van een cliënt genomen moeten worden, zijn in een stroomdiagram beschreven, inclusief de taken en verantwoordelijkheden van de diverse betrokken zorgverleners. De verwachting is dat dit stroomdiagram met de daarbij behorende afspraken met ingang van begin 2007 in de betrokken instellingen/organisaties kan worden ingevoerd. Ad 4 Samenwerking collega netwerken Op de Zuid-Hollandse Eilanden (ZHE) zijn drie netwerken palliatieve zorg actief: Goeree- Overflakkee (sinds 2000); Voorne-Putten Rozenburg (sinds 2003) en Hoeksche Waard (sinds 2005). In deze netwerken is een aantal dezelfde participanten vertegenwoordigd zoals Careyn, RPCP Rijnmond, hospice Calando. Tevens werken deze netwerken samen met hetzelfde zorgkantoor. Zoals reeds vermeld in het jaarverslag 2005 is de gedachte om te kijken of de drie netwerken op de ZHE tot één bestuurlijk netwerk kunnen worden samengevoegd met vervolgens een aantal subnetwerken. Deze samenwerking kan voordelen voor de cliënt opleveren, zoals een breder aanbod en voordelen voor de zorgaanbieders, zoals het gebruikmaken van elkaars mogelijkheden. De bovengenoemde samenwerking kwam ook als aanbeveling naar voren in het vergelijkend onderzoek dat het RPCP Rijnmond in 2005 tussen verschillende netwerken palliatieve zorg heeft 4

5 gedaan: Noem de huidige drie netwerken op de ZHE ketens en formeer één stuurgroep NPZ ZHE. In 2006 zijn de eerste stappen gezet om deze samenwerking op inhoudelijk terrein vorm en inhoud te geven zoals afstemming consultatie en uitvoering; deskundigheidsbevordering, informatiemateriaal. Dit onderwerp zal in 2007 in samenwerking met de drie netwerken nader worden uitgewerkt. Het netwerk heeft in 2006 nieuwe aanbieders palliatieve zorg op VPR geïnformeerd over het netwerk palliatieve zorg middels het toesturen van de informatiefolder. Dit beleid zal in 2007 worden voortgezet. 4. Overige activiteiten 2006 Realiseren hospice de Waterlelie De netwerkcoördinator is zeer nauw betrokken geweest bij het opzetten van de zorg- en dienstverlening in het te realiseren hospice, alsmede met de opening van het hospice op 15 februari Eind 2006 is een overleg gepland voor januari 2007 tussen de coördinator van de Waterlelie, de directeur van hospice Calando en de netwerkcoördinator om te kijken naar onder meer de opnamecriteria voor het bijna-thuis-huis de Waterlelie en het high care hospice Calando, alsmede om te kijken wat de beide voorzieningen voor elkaar kunnen betekenen, hoe ze (nog meer) kunnen samenwerken. Deelname verschillende onderzoeken Het NPZ VPR heeft in 2006 meegedaan aan een aantal landelijke onderzoeken, te weten: De monitor CVTM regeling wordt jaarlijks op verzoek van het Ministerie van VWS door BMC uitgevoerd. De CVTM middelen hebben onder meer tot doel de palliatieve zorg in de regio s te faciliteren. De monitor is enerzijds gericht op de resultaten die tot nu toe zijn geboekt met de netwerken palliatieve zorg en anderzijds moet de monitor worden gezien in het licht van verantwoording voor de bestede middelen in het kader van de CVTM regeling. Het NIVEL heeft in 2006 in opdracht van het Ministerie van VWS een monitoronderzoek Palliatieve Zorg gehouden met als doel de belangrijke ontwikkelingen op het terrein van palliatieve zorg in Nederland te volgen. Het gaat hierbij om palliatieve terminale zorgvoorzieningen, consultatievoorzieningen en afdelingen palliatieve zorg van de Integrale Kankercentra. De resultaten van de beide onderzoeken zijn te lezen op Website Netwerk Palliatieve Zorg Stichting Agora, het landelijk ondersteuningspunt palliatieve terminale zorg en de VIKC (Vereniging van Integrale Kankercentra) hebben besloten samen te werken op het gebied van een website voor netwerken palliatieve zorg. Er is een landelijke site Netwerk Palliatieve Zorg gemaakt op het adres Aan dit landelijke portaal zijn de nieuwe sites van de deelnemende netwerken palliatieve zorg gekoppeld. Het NPZ VPR heeft besloten aan dit traject deel te nemen en de netwerkcoördinator is momenteel bezig met het vullen van het basisontwerp dat landelijk is ontwikkeld. Samenwerking Steunpunt Mantelzorgondersteuning In september 2006 heeft Peter van de Burg, coördinator Mantelzorgondersteuning, een presentatie in de regionale werkgroep gehouden over de activiteiten van het gelijknamige steunpunt. Belangrijk is dat de verschillende instellingen/organisaties op de hoogte zijn van deze voorziening mede in het licht van verwijzing, samenwerking en afstemming van werkzaamheden. 5

6 Zorgpad Stervensfase Het Zorgpad is een instrument waarin de multidisciplinaire zorg voor patiënten en naasten in de laatste levensfase (de laatste 48 uur) door middel van zorgdoelen wordt beschreven. In 2003 is gestart met de implementatie van het Zorgpad Stervensfase-Rotterdam in acht instellingen in de IKR regio. Het Zorgpad is een vertaling van het in Engeland ontwikkelde Liverpool Care Pathway for the dying en bestaat uit een checklist en suggesties met betrekking tot de behandeling, verzorging en begeleiding van patiënten gedurende de laatste twee levensdagen (de laatste 48 uur). Er zijn sinds juni 2006 drie versies van het Zorgpad beschikbaar: voor de thuiszorg, het ziekenhuis en het verpleeghuis. Deze verschillende versies zijn in november 2006 besproken in de regionale werkgroep van het netwerk. Het Ruwaard van Putten Ziekenhuis heeft belangstelling voor het Zorgpad (ziekenhuisversie) en wil proberen om in de 2 e helft 2007 het Zorgpad op één of meerdere afdelingen in het ziekenhuis in te gaan voeren (besluitvorming hieromtrent moet nog in het ziekenhuis plaatsvinden). Namens de regionale werkgroep, Conny Yap Spijkenisse, 13 februari