C.V.I De rol van vleeswaren in een gezonde voeding De rol van vleeswaren in een gezonde voeding
|
|
- Merel Lambrechts
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 6 KWALITEITSZORG 6.13 De rol van vleeswaren in een gezonde voeding Auteur : H.Rang Productschap Vee en Vlees September 2013 blad 1 van 12
2 INHOUDSOPGAVE 1 Inleiding Vlees(waren) en voedingsstoffen Het begrip gezonde voeding De behoefte aan energie en voedingsstoffen De bijdrage van vlees en vleeswaren aan de Nederlandse voeding Mogelijkheden om de voedingswaarde van vleeswaren te verbeteren Tabellen... 8 blad 2 van 12
3 1 INLEIDING Van sommige voedingsmiddelen wordt gezegd dat ze gezond zijn, andere producten zouden per definitie ongezond zijn. Vooropgesteld dat producten veilig zijn, bestaan gezonde of ongezonde voedingsmiddelen echter niet. Het gaat er om dat de consument balans in zijn voeding (en in zijn leefstijl) aanbrengt en dus gezond leeft. Daarom is een belangrijke vraag om voedingsmiddelen te beoordelen: Past dit voedingsmiddel binnen een gezonde voeding? Om deze vraag te beantwoorden moet eerst bepaald worden wat een gezonde voeding is. Als duidelijk is wat een gezonde voeding is, kan vervolgens beoordeeld worden in hoeverre het regelmatig eten van een bepaald voedingsmiddel bijdraagt aan een gezonde voeding of die gezonde voeding in gevaar brengt. Gezonde voeding is een voeding die de energie en de voedingsstoffen levert die het lichaam nodig heeft en die de kans op chronische ziekten beperkt. Ieder voedingsmiddel heeft verschillende eigenschappen die hier wel of niet aan bijdragen. Door de keuze van een combinatie van voedingsmiddelen en vooral ook de hoeveelheid ervan ontstaat een gezonde of een ongezonde voeding. Deze benadering leidt tot de conclusie dat vlees en vleeswaren passen in een gezonde voeding, doordat het bijdraagt aan de voorziening met vet, eiwit, vitaminen en mineralen. De relatie die gevonden wordt tussen het eten van vlees en vleeswaren en bepaalde welvaartsziekten, leidt echter tot de conclusie dat overmatige vleesconsumptie niet moet worden gepropageerd 1. De Nederlandse consument krijgt gemiddeld teveel verzadigd vet en teveel zout (natrium) binnen. Daarom is het van belang de consumptie van vlees en vleeswaren met relatief veel verzadigd vet en zout te matigen. Afbeelding: vlees en vleeswaren met een laag (verzadigd) vet- en zoutgehalte kunnen een rol spelen in een gezonde voedselkeuze. Als ze aan de criteria voldoen, kunnen deze producten in aanmerking komen voor het groene vinkje van de Stichting Ik Kies Bewust Hoe moet de vleeswarenproducent opereren op het gebied van gezondheidsaspecten van zijn producten? Als algemene stelregel geldt dat producenten van levensmiddelen wel informatie kunnen (en vaak: moeten) geven over de samenstelling van producten, maar terughoudend moeten zijn met het geven van adviezen over voeding en gezondheid. Wel kunnen producenten in aanvulling op de verplichte voedingswaarde-informatie nadere uitleg geven over de samenstelling van de producten. Ook kunnen zij aangeven dat hun producten passen in een evenwichtige en verstandige voeding die voldoet aan de richtlijnen van de overheid. Bij producten die relatief veel verzadigd vet en zout bevatten, moet daarbij niet aangespoord worden tot een hogere dan matige consumptie. 1 Zie bijvoorbeeld de adviezen van het Wereld Kanker Onderzoeksfonds (WCRF, zie www,wcrf.nl), dat adviseert niet meer dan 500 gram roodvlees per week te consumeren en het eten van bewerkte vleesproducten te vermijden. blad 3 van 12
4 Als informatie wordt gegeven over de aanwezigheid van (of het hoge of lage gehalte aan) voedingsstoffen zoals eiwit, vitaminen en mineralen gelden de voorwaarden van de claimsverordening (Verordening (EG) Nr. 1924/2006, zie ook het hoofdstuk Voedingsen gezondheidsclaims, elders in dit handboek). Deze voorwaarden gelden ook bij de informatieverstrekking via folders of websites. Ook kunnen gezonde bereidingstips worden gegeven, zoals het bakken met het juiste bereidingsvet, het gebruik van anti-aanbakpannen (met beperking van de hoeveelheid bereidingsvet) en het matig gebruik van zout bij de bereiding. Het geven van dit soort adviezen wijst de consument op zijn eigen verantwoordelijkheid. Daarnaast kan het bijdragen aan de kwaliteitsbeleving door de consument. Als een consument vragen heeft of een product past in een bepaald medisch dieet, moet als algemene regel gelden dat verwezen wordt naar de voorschrijvende arts of diëtist. Een uitzondering betreft de aanwezigheid van allergenen. Voor algemene vragen over voeding kan verwezen worden naar het Voedingscentrum ( Als consumenten algemene vragen hebben over vlees en vleeswaren kan verwezen worden naar de informatie op Als de informatie niet op de website staat, bestaat ook de mogelijkheid vragen te stellen. 2 VLEES(WAREN) EN VOEDINGSSTOFFEN 2.1 Het begrip gezonde voeding Het kenmerk van een gezond voedingspatroon is voldoende variatie en gematigde hoeveelheden; dit is altijd gekoppeld aan een gezond leefpatroon met voldoende beweging. Een gezonde voeding voldoet aan de volgende eigenschappen: - aan de energiebehoefte van het lichaam wordt voldaan (niet te veel, niet te weinig); - alle essentiële voedingsstoffen zijn voldoende aanwezig; en - voedingsstoffen die in grotere hoeveelheden schadelijk zijn, worden beperkt. Gebaseerd op de wetenschappelijke inzichten van de Nederlandse Gezondheidsraad heeft het Voedingscentrum richtlijnen opgesteld voor gezonde voeding in de Schijf van Vijf. In de Schijf van Vijf staan vijf groepen voedingsmiddelen centraal: 1. Groente en fruit 2. Brood, (ontbijt)granen, aardappelen, rijst, pasta en peulvruchten 3. Zuivel, vlees(waren), vis, ei en vleesvervanger 4. Vetten en olie 5. Dranken Het advies is om dagelijks gevarieerd te kiezen uit alle groepen. Elk voedingsmiddel bevat verschillende voedingsstoffen in wisselende hoeveelheden. Het Voedingscentrum adviseert gevarieerd te eten; op deze manier is de kans het grootst dat alle voedingsstoffen voldoende in de voeding aanwezig zijn. Aan de Schijf van Vijf zijn vijf vuistregels gekoppeld: 1. Eet gevarieerd. 2. Eet niet te veel en beweeg voldoende 3. Eet minder verzadigd vet 4. Eet veel groente, fruit en brood 5. Ga veilig met voedsel om. Vlees en vleeswaren passen goed in deze voeding. Daarbij is wel aandacht nodig dat de consumptie van producten met een hoog gehalte aan verzadigde vetten en zout (natrium) wordt beperkt. blad 4 van 12
5 2.2 De behoefte aan energie en voedingsstoffen De energiebehoefte De energiebehoefte van een persoon is afhankelijk van geslacht en leeftijd en van het energiegebruik. Iemand die veel beweegt of zwaar werk verricht, heeft meer energie nodig dan iemand die weinig beweegt of lichte arbeid verricht. De energiebehoefte van mannen tussen de 30 en 50 jaar met een zittend beroep en weinig beweging in de vrije tijd ligt rond de 2500 kilocalorieën per dag. Vrouwen van die leeftijd met dezelfde leefstijl hebben gemiddeld 2000 kilocalorieën nodig (bron: Voedingscentrum) De behoefte aan eiwit Een gebalanceerde voeding bevat ten minste 10 en maximaal 25 procent van de energie van de totaal geconsumeerde voeding als eiwit. Voor kinderen gelden maxima van 10 energieprocent (0-5 maanden), 15 energieprocent (6-11 maanden) en 20 energieprocent ( 1 3 jaar). Bij een te kleine hoeveelheid eiwit komt de opbouw en vervanging van lichaamseiwit in het gedrang. De bovengrens van 25% voor volwassenen geldt uit voorzorg; er zijn geen aanwijzingen dat veel eiwit bij gezonde mensen schadelijk zou kunnen zijn. De lagere grens bij kinderen geldt omdat bij kinderen de nieren (die van belang zijn bij het omzetten van eiwit) nog niet volledig ontwikkeld zijn. Eiwitten zijn opgebouwd uit aminozuren. Er zijn 22 aminozuren; dertien hiervan kan het lichaam zelf maken uit andere aminozuren. Negen aminozuren zijn essentieel ; deze kan het lichaam niet zelf maken en moeten via het voedsel binnenkomen. Zes aminozuren zijn semi-essentieel ; daar kan het lichaam in bepaalde gevallen niet voldoende van aanmaken. Volwassen personen hebben gemiddeld ongeveer 0,8 g eiwit per kilo lichaamsgewicht nodig. Sommige groepen hebben wat meer nodig. Dat zijn kinderen, zwangere vrouwen, vrouwen die borstvoeding geven, kracht- en duursporters en mensen met bepaalde aandoeningen of mensen die genezen van wonden. De behoefte aan eiwit is daarnaast afhankelijk van de kwaliteit van het eiwit; van hoogwaardig eiwit (eiwit uit vlees, zuivel en eieren) is minder nodig dan van plantaardig eiwit (bron: Voedingscentrum). Hoogwaardig eiwit bevat namelijk meer essentiële aminozuren (en in een betere verhouding) dan laagwaardige eiwitten. Als de consumptie van eiwit hoger is dan de behoefte (voor weefselopbouw of onderhoud) wordt de rest van het eiwit verbrand of omgezet in lichaamsvet. Hierbij wordt ureum gevormd; dit is een stof die via de nieren met de urine wordt uitgescheiden. Bij nieraandoeningen moet de ureumproductie beperkt worden; dit is een reden om in die gevallen een eiwitbeperkt dieet te gebruiken. Als in dat geval het gebruikte eiwit van hoge kwaliteit is (zoals bij dierlijk eiwit of sojaeiwit) kan met minder eiwit worden volstaan en wordt de ureumproductie verder verlaagd De behoefte aan vet Vet is een bron van energie, vitamine A, D en E en essentiële vetzuren. De hoeveelheid geconsumeerd of te consumeren vet wordt uitgedrukt in procenten van de energie-inhoud van de totale voeding (energieprocenten of en%). De Gezondheidsraad heeft voor de verschillende typen vet voedingsnormen opgesteld. Volgens deze adviezen van de Gezondheidsraad bevat een gezonde voeding tussen de 20 en 40 energieprocent vet. Daarbij wordt om de kans op hart- en vaatziekten te verkleinen - geadviseerd de hoeveelheid verzadigd vet zoveel mogelijk te beperken en ook transvetten zoveel mogelijk te vermijden. Deze consumptieadviezen zijn opgenomen in tabel 1, opgenomen in hoofdstuk 5 (tabellen). Hoewel dus in het algemeen wordt aanbevolen de hoeveelheid verzadigde vetten te beperken, is ook een te grote hoeveelheid (meervoudig) onverzadigd vet niet aan te bevelen. Er zijn namelijk aanwijzingen dat ook een te hoge consumptie van meervoudig onverzadigde vetten niet gezond is: het zou een hoger risico op bepaalde vormen van kanker kan geven (bron: Voedingscentrum). blad 5 van 12
6 2.2.4 De behoefte aan koolhydraten Koolhydraten zijn een belangrijke bron van energie voor het lichaam. De Gezondheidsraad geeft aan dat een bepaalde hoeveelheid koolhydraten nodig is om te voorkomen dat spiereiwit wordt afgebroken als energiebron. De gemiddelde dagelijkse behoefte aan koolhydraten varieert van 40 gram voor meisjes van 0-5 maanden tot 245 gram voor jongens van jaar. Voor alle andere geslachts- en leeftijdscategoriën liggen de hoeveelheden daartussen. Op de energiebehoefte berekend is de minimale hoeveelheid koolhydraten ca energieprocent; de maximale hoeveelheid is ca. 70 energieprocent. Bij hogere percentages dreigt een tekort aan eiwit, essentiële vetten of vetoplosbare vitaminen. (bron: Voedingscentrum). In vlees komen vrijwel geen koolhydraten voor en in vleeswaren zit een beperkte hoeveelheid De behoefte aan vitaminen en mineralen De Gezondheidsraad geeft voor bijna alle vitamines en mineralen aanbevelingen voor de hoeveelheid die gezonde mensen dagelijks nodig hebben. Deze voedingsnormen worden gegeven als Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid (ADH) of als Adequaat niveau van inneming (AI). De ADH wordt afgeleid op basis van gegevens over de gemiddelde behoefte van een voedingsstof, zoals de hoeveelheid die nodig is: voor een goede groei en ontwikkeling om de lichaamsfuncties die van de betreffende voedingsstof afhankelijk zijn, optimaal te laten verlopen om dagelijkse verliezen te compenseren en de lichaamsvoorraad op peil te houden om het risico op ziekten die samenhangen met een tekort aan de betreffende voedingsstof, zo laag mogelijk te houden. De behoefte van kinderen, mannen en vrouwen aan vitamines en mineralen verschilt. Ook van persoon tot persoon kan de behoefte flink verschillen. Dat heeft te maken met verschillen in lichaamsamenstelling (gewicht) en stofwisseling, samenhangend met erfelijke factoren en met verschillen in leefstijl, zoals roken en drinken, de voedingsamenstelling, etc. In de Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid is daarom een ruime marge ingebouwd. Wie zich aan die hoeveelheden houdt, krijgt vrijwel zeker voldoende vitamines en mineralen binnen. Het is niet voor alle voedingsstoffen mogelijk de gemiddelde behoefte vast te stellen en daardoor kan vaak soms geen aanbevolen hoeveelheid worden afgeleid. In dat geval wordt een Adequaat niveau van inneming (AI) vastgesteld. ADH s kunnen verschillen tussen landen en autoriteiten op het gebied van voeding. Dat komt door: verschillen in voedingsgewoonten en de beschikbaarheid van voedingsmiddelen per land; verschillende interpretaties van gegevens; gebruik van andere marges of andere waarden over de opname van vitamines en mineralen. In Europa wordt gestreefd naar Europese aanbevelingen. Deze aanbevelingen worden gebruikt om te bepalen in hoeverre de hoeveelheid vitaminen in een product van belang is. Als 100 gram van een product (of een portie, als het product per portie verpakt is) een significante hoeveelheid (15% van de dagelijkse referentie-inname ) van een bepaalde vitamine of mineraal bevat, mag het product een bron van dit vitamine of mineraal worden genoemd; als dit 30% is, mag het rijk aan die stof genoemd worden. Deze etiketterings-adh s zijn in de hele Europese Unie dezelfde en wijken op sommige blad 6 van 12
7 punten af van de nationale ADH s; zo wordt er geen onderscheid gemaakt tussen verschillende leeftijdscategorieën of verschillen per geslacht (Bron: Voedingscentrum). De Europese Verordening betreffende de verstrekking van voedselinformatie aan consumenten vermeldt de referentie-innames die voor de etikettering van producten van belang zijn. Deze referentie-innames zijn opgenomen in tabel 2, opgenomen in hoofdstuk 5 (tabellen) De vertaling van ADH naar aanbevolen dagelijkse hoeveelheden voedingsmiddelen De volgende gegevens worden gecombineerd om te komen tot een geadviseerde voeding: - de kennis over de aanbevolen dagelijkse hoeveelheden aan eiwit, vitaminen en mineralen; - de kennis over de mogelijke nadelige effecten van een teveel aan bepaalde voedingsstoffen (alcohol, zout, suiker, verzadigd vet); en - de kennis over de samenstelling van voedingsmiddelen. Voor de voedingsvoorlichting zijn daarvoor vijf groepen van belangrijke voedingsmiddelen samengesteld, de zogenaamde Schijf van Vijf. Vlees en vleeswaren zijn samen met enkele andere producten opgenomen in de groep zuivel, vlees, vis, ei en vleesvervangers. Naast vlees en vleeswaren omvat dit vak vis, melk, melkproducten, kaas, ei en vleesvervangers. Deze groep is van belang voor de voorziening met eiwitten, omega-3-vetzuren, ijzer, calcium en B-vitamines. Voor alle producten in de schijf van vijf worden aanbevolen hoeveelheden per dag gegeven. Deze hoeveelheden zijn afhankelijk van leeftijd en geslacht. De aanbevelingen voor de groep zuivel, vlees, vis, ei en vleesvervangers per leeftijdscategorie zijn opgenomen in tabel 3, opgenomen in hoofdstuk 5 (tabellen). Let op dat voor vlees en vleeswaren aanbevelingen worden gedaan voor de gehele groep, inclusief producten als zuivel, vis, ei en vleesvervangers. Hieruit kan dus niet de conclusie worden getrokken dat het Voedingscentrum de consumptie van een bepaalde hoeveelheid vlees of vleeswaren adviseert. In paragraaf 2.3 wordt nader ingegaan op de bijdrage die een portie vleeswaren aan de nutriënteninneming heeft. 2.3 De bijdrage van vlees en vleeswaren aan de Nederlandse voeding Op basis van onderzoek kan worden aangegeven in welke mate vlees en vleeswaren in de praktijk bijdragen aan de voorziening met belangrijke voedingsstoffen. Ook de bijdrage van vlees en vleeswaren aan de inneming van voedingsstoffen die vaak teveel worden gebruikt (verzadigd vet, zout) kan op die manier worden berekend. Het onderzoek waarbij deze berekeningen kunnen worden gemaakt, is voedselconsumptieonderzoek. In Nederland is de Voedselconsumptiepeiling (VCP) het meest belangrijke voedselconsumptieonderzoek. Op deze gegevens baseert de Nederlandse overheid haar beleidsdoelstellingen. De Voedselconsumptiepeiling (VCP) wordt sinds 1987 periodiek in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport uitgevoerd. Gegevens worden verzameld over de voedselconsumptie en de voedingstoestand van de Nederlandse bevolking als geheel en van afzonderlijke bevolkingsgroepen in het bijzonder. Sinds 2007 wordt dit onderzoek uitgevoerd door het RIVM. In 2011 is de laatste VCP verschenen, een onderzoek naar de voedselconsumptie van kinderen en volwassen van 7-69 jaar. In tabellen 4 en 5 zijn de bijdragen van vlees en vleesproducten aan de voorziening met een aantal nutriënten vermeld, zoals die blijken uit deze laatste VCP. De belangrijke bijdrage van vleeswaren aan de voorziening van voedingsstoffen (maar ook aan de vet- en zoutconsumptie) blijkt uit tabel 6 (opgenomen in hoofdstuk 5), waarin de bijdrage van één portie en 100 gram ham en leverworst aan de inneming is vermeld. Deze tabellen maken in één oogopslag duidelijk wat de voedingskundig sterke kanten van vlees en vleeswaren zijn: zij leveren een zeer belangrijke bijdrage aan de inneming van een aantal nutriënten (met name eiwit, ijzer, fosfor, selenium, zink en vitaminen B 1, B 6, B 12 en D. Aan de andere kant leveren vlees en vleeswaren ook een grote bijdrage aan de inneming blad 7 van 12
8 van zout, energie en (verzadigd) vet. In tabel 4 valt op dat de procentuele bijdrage van vlees en vleesproducten aan de inneming van verzadigd vet exact even hoog is als de bijdrage aan de totale vetconsumptie. De bijdrage aan transvet is zelfs iets lager. Vet uit vlees bevat dus procentueel niet meer van het te beperken verzadigd vet en zelfs minder ongewenst transvet dan het vet in de voeding als geheel. Wel is het gehalte aan enkelvoudig onverzadigd vet wat hoger en dat aan meervoudig onverzadigd vet wat lager. 2.4 Mogelijkheden om de voedingswaarde van vleeswaren te verbeteren Zoals in bovenstaande paragrafen is beschreven, dragen vlees en vleeswaren in belangrijke mate bij aan de voorziening van de consument met essentiële voedingsstoffen als eiwit, vitaminen en mineralen. De aandacht gaat echter vaak meer uit naar de minder gunstige bijdrage van vlees en vleeswaren aan de voeding: die van natrium (zout) en verzadigd vet). Minister Schippers van VWS schreef op 12 april 2013 in haar brief aan de Tweede Kamer over het Nationaal Programma Preventie (NPP) dat een verbeterde samenstelling van producten een belangrijke stap in de richting van een gezonder Nederland is. Om aan deze politieke en maatschappelijke wens tegemoet te komen, hebben de Vereniging voor de Nederlandse Vleeswarenindustrie (VNV) en het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel in 2013 het Convenant Herformulering Vleeswaren afgesloten. In dit convenant staan afspraken over het verminderen van zout en verzadigd vet in vleeswaren. De doelstelling houdt in dat in een periode van twee jaar 10% zout en 5% verzadigd vet verminderd wordt in de vleeswaren die in Nederlandse supermarkten worden aangeboden. De leden van het CBL en de VNV hebben gezamenlijk maximumnormen vastgesteld voor het zout- en/of verzadigd vetgehalte per product of productgroep. Bedrijven die aanpassingen aan hun producten doorvoeren, moeten zich realiseren dat communicatie daarover niet eenvoudig is. Als hierover een melding wordt gemaakt op de verpakking of in de reclame, is dat een voedingsclaim die alleen toegestaan is als de vermindering minimaal 30% is (voor zout 25%). Meer informatie hierover is opgenomen in het hoofdstuk Voedings- en gezondheidsclaims, elders in het handboek Vleeswarenindustrie. Producten met een gunstige samenstelling die aan de normen van de Stichting Ik Kies Bewust voldoen, mogen het IKB-logo (bij vleeswaren het groene vinkje ) dragen. De normen voor vleeswaren met het groene vinkje (versie 4.4. van 1 juli 2012) staan in tabel 7. Over de mogelijkheden om het zoutgehalte in producten te verlagen, zijn verschillende onderzoeken gedaan. Leden van de VNV kunnen de rapporten hierover opvragen bij het VNV-secretariaat. Daar is ook nadere informatie verkrijgbaar over het Convenant Herformulering Vleeswaren. 3 TABELLEN Tabel 1: Overzicht voedingsnormen vet (bron: Voedingscentrum) Totaal vet en%, bij neiging tot overgewicht en% Verzadigd vet minder dan 10 en% Transvet minder dan 1 en% Linolzuur 2 en% Alfalinoleenzuur (ALA) 1 en% EPA en/of DHA* Vanaf 19 jaar: 0,45 gram (450 mg) per dag Meervoudig onverzadigd vet Minder dan 12 en% * eicosapentaeenzuur en docosahexaeenzuur, twee n-3-vetzuren (ook wel omega-3- vetzuren) uit vooral vis blad 8 van 12
9 Tabel 2: Energie of nutriënt Referentie-innames van energie en verschillende nutriënten en criteria voor het begrip significante hoeveelheid, te gebruiken voor de aanduiding (bron: Verordening (EU) nr. 1169/2011) Referentie-inname Norm voor een significante hoeveelheid Energie (kj/kcal) / 2000 Totale vetten (g) 70 Verzadigde vetzuren (g) 20 Koolhydraten (g) 260 Suikers (g) 90 Eiwitten (g) 50 Zout* (g) 6* Vitamine A (µg) Vitamine D (µg) 5 0,75 Vitamine E (mg) 12 1,8 Vitamine K (µg) 75 11,25 Vitamine C (mg) Thiamine (mg) 1,1 0,165 Riboflavine (mg) 1,4 0,21 Niacine (mg) 16 2,4 Vitamine B 6 (mg) 1,4 0,21 Foliumzuur (µg) Vitamine B 12 (µg) 2,5 0,375 Biotine (mg) 50 7,5 Pantotheenzuur (mg) 6 0,9 Kalium (mg) Chloride (mg) Calcium (mg) Fosfor (mg) Magnesium (mg) ,25 IJzer (mg) 14 2,1 Zink (mg) 10 1,5 Koper(mg) 1 0,15 Mangaan (mg) 2 0,3 Fluoride (mg) 3,5 0,525 Seleen (µg) 55 8,25 Chroom (µg) 40 6 Molybdeen (µg) 50 7,5 Jood (µg) ,5 * In de wetgeving wordt steeds gesproken over zout ; dit moet ook als voedingswaarde worden vermeld, terwijl het feitelijk juister zou zijn te spreken over natrium. Het zoutgehalte is per definitie 2,5 x het natriumgehalte; een referentie-inname van 6 gram zout komt overeen met 2,4 gram (2400 mg) natrium. blad 9 van 12
10 Tabel 3: Aanbevolen hoeveel vlees(waren), vis, kip, eieren, vleesvervangers per dag per leeftijdscategorie (bron: Voedingscentrum) 1-3 jaar 4-8 jaar 9-13 jaar jaar jaar jaar 70 jaar en ouder 60 g g g g g g g Tabel 4: nutriënt De procentuele bijdrage van de consumptie van vlees en vleesproducten door de Nederlandse bevolking (kinderen en volwassen van 7-69 jaar) aan de voorziening met een aantal macronutriënten (bron: Voedselconsumptiepeiling ) Procentuele bijdrage aan de voorziening Energie 11 Eiwit 29 Plantaardig eiwit 0 Dierlijk eiwit 47 Vet 19 Verzadigde vetzuren 19 Enkelvoudig onverzadigde vetzuren 23 Meervoudig onverzadigde vetzuren 11 Transvetzuren 15 Alphalinoleenzuur 7 EPA en DHA 34 Onverzadigde vetzuren 19 Linolzuur 10 Koolhydraten 1 Mono- en disachariden 1 Polysachariden 1 Vezel 2 Alcohol 0 Zout (natrium) 18* * Vermelde onderverdeling: vers vlees 3%, gevogelte 1% en vleesproducten 15%. De waarde hiervan is beperkt, omdat zout dat is toegevoegd bij de bereiding van gerechten hierin niet is meegenomen; bovendien is niet duidelijk welke producten in de categorie vlees en welke producten in de categorie vleesproducten zijn opgenomen. Nadere berekening leerde dat wat de sector onder vleeswaren verstaat, ca. 10% bijdraagt aan de zoutconsumptie. blad 10 van 12
11 Tabel 5: De procentuele bijdrage die de huidige gemiddelde consumptie van vlees en vleesproducten door de Nederlandse bevolking (kinderen en volwassen van 7-69 jaar) levert aan de voorziening met een aantal vitaminen en mineralen (bron: Voedselconsumptiepeiling ) Nutriënt Bijdrage aan de voorziening Calcium 2% Koper 10% IJzer 16% Heemijzer 85% Non-heemijzer 8% Magnesium 9% Fosfor 17% Kalium 13% Selenium 31% Zink 28% Jodium 4% Retinol 15% Retinol equivalenten 13% Vitamine B 1 24% Vitamine B 2 12% Vitamine B 6 22% Folaat equivalenten 4% Foliumzuur 0% Vitamine B 12 30% Vitamine C 10% Vitamine D 20% Vitamine E 7% Tabel 6: Bijdrage van één portie resp. 100 gram vleeswaren (ham en leverworst) aan de referentie-inname van eiwit, vitaminen A, B1 en B12, ijzer en zink (bronnen: NEVO (samenstelling vleeswaren) en Verordening (EU) Nr. 1169/2011 (referentie-inname)) Bijdrage van een product aan de referentie-inname van een nutriënt Achterham Leverworst Per portie Per 100 gram Per portie Per 100 gram Energie 1% 7% 2% 14% Eiwitten 5% 36% 4% 29% Vet 1% 8% 5% 35% Verzadigd vet 2% 11% 7% 45% Natrium/zout 6% 38% 5% 32% Vitamine A 0% 0% 99% 657% Vitamine B1 7% 49% 1% 7% Vitamine B12 3% 17% 57% 377% IJzer 1% 4% 6% 39% Zink 3% 17% 4% 24% * portiegrootte: 15 gram (norm Stichting IKB) blad 11 van 12
12 Tabel 7: Normen voor het groene vinkje voor bewerkt vlees en vleeswaren (bron: Productcriteria Stichting Ik Kies Bewust, versie 4.4 dd ) Verzadigd vet: < 13 en% of < 1,1 g/100 g Transvet: Natrium: Toegevoegde suikers: niet toegevoegd < 900 mg/100 g < 2,5 g/100 g blad 12 van 12
Samenvatting, conclusies en aanbevelingen
Samenvatting, conclusies en aanbevelingen In publiceerde de toenmalige oedingsraad de Nederlandse voedingsnormen. Deze waren hoofdzakelijk gericht op de preventie van deficiëntieverschijnselen. De laatste
Nadere informatiegezond zwanger met vitamines en mineralen
gezond zwanger met vitamines en mineralen Vitamines en mineralen: we kunnen geen dag zonder We weten dat we ze elke dag nodig hebben. Maar wat zijn het nu eigenlijk? Vitamines en mineralen zijn voedingsstoffen
Nadere informatieGezonde basisvoeding met de Schijf van Vijf Factsheet
Voedingscentrum De erkende autoriteit op het gebied van gezond, veilig en duurzaam eten Gezonde basisvoeding met de Schijf van Vijf Factsheet De Schijf van Vijf is het voorlichtingsmodel dat het Voedingscentrum
Nadere informatieNoten en gedroogde zuidvruchten passen in een gezond voedingspatroon
Noten en gedroogde zuidvruchten passen in een gezond voedingspatroon Noten, rozijnen, gedroogde pruimen en andere gedroogde zuidvruchten bevatten veel gezonde vetten, vezels, vitamines en mineralen. Uit
Nadere informatieVitaminen en mineralen. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg
Vitaminen en mineralen Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies Jouw gezondheid is onze zorg Inhoud Vitaminen 3 Mineralen 4 Voeding 4 Dagelijkse behoefte 4 Wanneer extra vitaminen gebruiken
Nadere informatieVoedingsadvies bij Diabetes Mellitus. Bij gebruik van GLP-1-analoog
Voedingsadvies bij Diabetes Mellitus Bij gebruik van GLP-1-analoog Aangezien u lijdt aan Diabetes mellitus, type 2 (oftewel ouderdomsdiabetes) én overgewicht hebt, heeft de arts u een behandeling met zogenaamd
Nadere informatieGEZONDHEIDSKUNDE-AFP LES 4. Gezonde voeding
GEZONDHEIDSKUNDE-AFP LES 4 Gezonde voeding 1 INLEIDING Thema 3 hoofdstuk Gezonde voeding blz. 149 Onderwerpen: -Persoonlijke verschillen -Voeding en levensfasen -Voedingsmiddelen en voedingsstoffen -Richtlijnen
Nadere informatieDagelijkse inname van energie en voedingsstoffen door diverse bevolkingsgroepen naar locatie (berekening inclusief nulgebruikers)
Tabel 41 Dagelijkse inname van energie en voedingsstoffen door diverse bevolkingsgroepen naar locatie (berekening inclusief nulgebruikers) Project : basis rapportage VCP (SAS) Weergave: Gewogen, vast aantal
Nadere informatieWarenwetregeling Dieetvoeding voor medisch gebruik
Warenwetregeling Dieetvoeding voor medisch gebruik VWS 12 juli 1999/GZB/VVB/992975 Welzijn en Sport; Gelet op richtlijn 1999/21/EG van de Commissie van de Europese Gemeenschappen van 25 maart 1999 betreffende
Nadere informatieEEN EI HOORT ERBIJ. Literatuuronderzoek NLT
EEN EI HOORT ERBIJ Literatuuronderzoek NLT Voedingsdeskundigen Roshano Dewnarain, Lisa Hamminga, Ruben Bouwsma, Sarah Falcone V4b Natuur Leven en Techniek Begeleider: M.Wijnhold 1 Inhoudsopgave Inleiding...
Nadere informatieDiabetes mellitus. Victoza en voeding
Diabetes mellitus Victoza en voeding In het kort Wat is diabetes? Diabetes mellitus wordt in de volksmond ook wel suikerziekte genoemd. Bij Diabetes mellitus is er geen of onvoldoende insuline beschikbaar
Nadere informatie2. Schijf van Vijf samengevat
2. Schijf van Vijf samengevat 2.1 De essentie van de Schijf van Vijf De Schijf van Vijf is het beeldmerk dat laat zien wat gezond eten inhoudt. Het beeldmerk wordt onderbouwd met de Richtlijnen Schijf
Nadere informatieVoedingsnormen voor vitamines en mineralen voor volwassenen. Nr. 2018/19. Samenvatting
Voedingsnormen voor vitamines en mineralen voor volwassenen Nr. 2018/19 Samenvatting Voedingsnormen voor vitamines en mineralen voor volwassenen pagina 2 van 5 De Gezondheidsraad heeft voor 25 vitamines
Nadere informatieAanbevolen Dagelijks Hoeveelheden (ADH) voor zwangeren
Pagina 1 / 5 Aanbevolen Dagelijks Hoeveelheden (ADH) voor zwangeren Energie Energie De basaal stofwisseling neemt tijdens de zwangerschap geleidelijk toe. Aan het eind van de zwangerschap is de basaal
Nadere informatieBesluit van 7 september 1993 (Warenwetbesluit Voedingswaardeinformatie
(Tekst geldend op: 23-07-2010) Besluit van 7 september 1993 (Warenwetbesluit Voedingswaardeinformatie levensmiddelen) Wij Beatrix, bij de gratie Gods, Koningin der Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau,
Nadere informatieDe voedingsmiddelendriehoek.
Hoofdstuk 8 De voedingsmiddelendriehoek. 1. De voedingsdriehoek invullen. 2. De drie maaltijden per dag opnoemen. 3. Zeggen wanneer we best drinken en hoeveel liter we drinken. 4. Tips opnoemen om gezond
Nadere informatieVoedingsclaims en voorwaarden voor gebruik
Voedingsclaims en voorwaarden voor gebruik Lage energetische waarde Uw product bevat maximaal 40 kcal (170 kj) per 100 gram. Verlaagde energetische waarde De hoeveelheid energie per 100 gram is met minimaal
Nadere informatieAlles over VETTEN GOEDE ÉN SLECHTE. E-book
Alles over VETTEN GOEDE ÉN SLECHTE E-book WAT IS VET? VET IS EEN VOEDINGSSTOF DIE ZIT IN BIJVOORBEELD HALVARINE, OLIE, VLEES, KAAS EN IN KOEK, SNACKS EN SAUZEN. VET IS ALTIJD EEN MENGSEL VAN VETZUREN.
Nadere informatie10 KEER GEZOND EET GROENTEN
10 KEER GEZOND 10 KEER GEZOND Er zijn volgens ons tien regels waar het voedingspatroon van elke sporter of niet-sporter dagelijks aan zou moeten voldoen. Deze richtlijnen zijn grotendeels gebaseerd op
Nadere informatieGezonde leefstijl, hoe pak je dit op?
Gezonde leefstijl, hoe pak je dit op? Jolande van Teeffelen, diëtist Van de mensen met OSAS heeft 90% overgewicht Vetafzetting door overgewicht kan obstructie van de luchtweg veroorzaken. Maar de apneu
Nadere informatiegezond zijn, gezond blijven met vitamines en mineralen
gezond zijn, gezond blijven met vitamines en mineralen Vitamines en mineralen: we kunnen geen dag zonder We weten dat we ze elke dag nodig hebben. Maar wat zijn het nu eigenlijk? Vitamines en mineralen
Nadere informatieSamenvatting. Samenvatting 9
Samenvatting Voedingsmiddenenbedrijven hebben verschillende manieren om consumenten erop te attenderen dat bepaalde producten goed zouden zijn voor de gezondheid. Sinds enkele jaren worden daar in Nederland
Nadere informatieDienstverlenende werkzaamheden Les 7
Dienstverlenende werkzaamheden Les 7 voedingsadvies Julie hebben in les 1 al een voedingsdagboek moeten invullen en in les drie heb je als het goed is geleerd hoe de schijf van vijf werkt. Met deze kennis
Nadere informatieS C H I J F V A N V I J F
SCHIJF VAN VIJF DE SCHIJF VAN VIJF, GOED VOOR JE LIJF! V o o r i e d e r e e n i s e e n v o e d i n g s k e u z e v a n b e l a n g w a a r a l l e b e n o d i g d e voedingsstoffen in zitten. Dit zijn
Nadere informatieZeekraal. Beoordeling voedingswaarde en gezondheidsclaims. 11 september 2012
Zeekraal Beoordeling en gezondheidsclaims 11 september 2012 Auteur: Dr. Stephan Peters Voedingscentrum Den Haag 2/16 1. Samenvatting Zeekraalmonsters (9 stuks) zijn geanalyseerd door Nutricontrol. Het
Nadere informatieDe richtlijnen zijn bedoeld voor de ogenschijnlijk gezonde bevolking
Samenvatting De zogeheten Richtlijnen goede voeding zijn bedoeld om de overheid steun te bieden bij het ontwikkelen van een voedingsbeleid en bij het volgen van de effecten van dat beleid. Het advies vormt
Nadere informatie28-9-2014. Inhoud. Voeding en leefstijl bij en na kanker. 1. Voeding van vroeger tot nu. 1. Voeding van vroeger tot nu. 2.
Voeding en leefstijl bij en na kanker Malu van Geel Inhoud 1. Voeding van vroeger tot nu 2. Voeding en kanker 3. Aanbevelingen 4. Veel gestelde vragen 1. Voeding van vroeger tot nu 1 Hippocrates Laat voeding
Nadere informatieBesluit van 7 september 1993 (Warenwetbesluit Voedingswaardeinformatie
(Tekst geldend op: 05-01-2005) Besluit van 7 september 1993 (Warenwetbesluit Voedingswaardeinformatie levensmiddelen) Wij Beatrix, bij de gratie Gods, Koningin der Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau,
Nadere informatieVoedselconsumptie Vergelijking met de Richtlijnen goede voeding Belangrijkste bevindingen
Voedselconsumptie 12-16 Vergelijking met de Richtlijnen goede voeding 15 Het RIVM onderzoekt de voedselconsumptie in Nederland. Van ruim mensen in de leeftijd van 1 tot en met 79 jaar is van 12 tot en
Nadere informatieVoedingsadviezen. 2.1. Samenstelling van de voeding. 6-7 sneetjes. 20-25 g. 4-5 aardappelen/ opscheplepels
Hoofdstuk 2 Voedingsadviezen voor mensen met diabetes mellitus 2.1. Samenstelling van de voeding Dieetadviezen bij diabetes mellitus zijn niet anders dan adviezen voor een goede voeding. De basis van een
Nadere informatieG e z o n d e t e n m e t d e Schijf van Vijf
G e z o n d e t e n m e t d e Schijf van Vijf De Schijf van Vijf in het kort Om fit en gezond te leven is het belangrijk om gezond te eten. Gezond eten is samen met voldoende bewegen dé basis voor een
Nadere informatieDe wereld van kaas. Milner
De wereld van kaas Milner Het Vinkje Alle Milner en producten dragen het groene Vinkje. Het groene Vinkje is het enige logo voor gezondere voeding dat door de Nederlandse overheid wettelijk is toegestaan
Nadere informatiegezond zwanger met vitamines en mineralen
gezond zwanger met vitamines en mineralen Vitamines en mineralen: we kunnen geen dag zonder We weten dat we ze elke dag nodig hebben. Maar wat zijn het nu eigenlijk? Vitamines en mineralen zijn voedingsstoffen
Nadere informatie5. Dagelijkse energie
5. Dagelijkse energie Elke beweging die je doet kost energie. Niet alleen bij het rennen, lopen, bukken en springen, maar ook slapen en zitten kosten dus energie. De energie die hiervoor nodig is, wordt
Nadere informatie1. Voedingsadvies 1.1 Inleiding
1. Voedingsadvies 1.1 Inleiding Op de pabo opleiding leren de studenten hoe ze kinderen de vaardigheden kunnen bijbrengen die ze nodig hebben om een succesvolle en evenwichtige volwassene te worden. In
Nadere informatieniveau 2, 3, 4 thema 5.5
niveau 2, 3, 4 thema 5.5 Gezonde voeding Inleiding Wanneer eet je gezond? Hoeveel moet ik dagelijks eten? Wat is een goed lichaamsgewicht? Onder- en overgewicht Inleiding Goede voeding levert de dagelijks
Nadere informatie(Voor de EER relevante tekst)
L 230/8 NL 25.8.2016 VERORDENING (EU) 2016/1413 VAN DE COMMISSIE van 24 augustus 2016 tot wijziging van Verordening (EU) nr. 432/2012 tot vaststelling van een lijst van toegestane gezondheidsclaims voor
Nadere informatieMijn reactie is altijd hetzelfde; Oh oh oh.. Als je toch eens ECHT wist wat voor effect een eiwitshake op jouw lichaam heeft..
Zijn eiwitshakes goed voor je? Zijn eiwitshakes goed om af te vallen? Moet ik nu wel of geen proteïneshakes drinken? Dit zijn vragen die ik regelmatig krijg van sporters.. Mijn reactie is altijd hetzelfde;
Nadere informatie1 gram verteerbare koolhydraten levert 4 kcal (afkorting verteerbare koolhydraten =
Voedingsanalyse van 2 typische fastfoodmaaltijden : cijfers en feiten Doelstelling : Vanuit de voedingswaarde en met behulp van de cursus, de effecten van fastfood op de gezondheid kunnen afleiden. De
Nadere informatieTabellen inname voedingsstoffen
TNO-rapport TNO 2014 R11714 De Eet Compleet Test Bijlage D D Tabellen inname voedingsstoffen Inname voedingsstoffen 1/38 Groep : Totale populatie, 1526 personen Energie kcal 1281 228 403 2306 927 996 1272
Nadere informatieSamenvatting. Voedingsmiddelengebruik en maaltijdpatroon
Samenvatting Sinds 1987 vindt in Nederland eens in de vijf jaar een peiling van de voedselconsumptie van de bevolking plaats. In dit advies worden de belangrijkste ontwikkelingen in de voedselconsumptie
Nadere informatieAnnex: Tabellen behorende bij de analyses consumptiedatabanken
Verkennend beleidsgericht onderzoek m.b.t. sociale stratificatie in aankoop en consumptie van voedingsmiddelen, de impact daarvan op de volksgezondheid en de mogelijkheden om deze sociale stratificatie
Nadere informatievan baby naar peuter met vitamines en mineralen
van baby naar peuter met vitamines en mineralen Vitamines en mineralen: we kunnen geen dag zonder We weten dat we ze elke dag nodig hebben. Maar wat zijn het nu eigenlijk? Vitamines en mineralen zijn voedingsstoffen
Nadere informatieLeefregels voor. Gezond blijven. KBO Bernadette Helmond. 23 april 2014
Leefregels voor Gezond blijven KBO Bernadette Helmond 23 april 2014 1 Senioren leven ongezonder dan 10 jaar geleden - Drinken meer - Roken (vrouwen) - Bewegen minder - Overgewicht - Eenzijdig eten 2 Leefregels
Nadere informatieNutritionele kwaliteit kant-en-klaarmaaltijden (2)
Nutritionele kwaliteit kant-en-klaarmaaltijden (2) Voedsel en Waren Autoriteit Thema Voeding & Gezondheid Augustus 2007 Samenvatting In 2006 heeft de VWA een rapport gepubliceerd over de nutritionele kwaliteit
Nadere informatieWAT ETEN WE VANDAAG? 1 Waarom moet je eten?
WAT ETEN WE VANDAAG? 1 Waarom moet je eten? Alles wat je eet en drinkt noemen we voedingsmiddelen. Voorbeelden hiervan zijn: brood, boter, groenten en vlees. In voedingsmiddelen zitten voedingsstoffen:
Nadere informatieGrafiek 1: Aanbeveling versus huidige inname. Gemiddelde aanbeveling per dag (ADH) voor volwassenen (19-59 jaar) 2 (uitgedrukt als 100 %)
1 2 Grafiek 1: Aanbeveling versus huidige inname 3 g groenten 2 stukken (of 25 g) fruit minstens 5 sneetjes (of 175 g) bruin brood of volkorenbrood 141 g of 47 % van de ADH (214 g incl. soepen en sappen)
Nadere informatieBelangrijke onderdelen uit Richtlijn 90/496/EEG inzake de voedingswaarde-etikettering van levensmiddelen
Belangrijke onderdelen uit Richtlijn 90/496/EEG inzake de voedingswaarde-etikettering van levensmiddelen 1) Welke stoffen etiketteren in voedingswaarde-etikettering? Bij voedingswaarde-etikettering bestaat
Nadere informatieEet smakelijk René de Groot 15-06-2014
Eet smakelijk René de Groot 15-06-2014 Inhoudsopgave: Kennis testen Waar is voeding eigenlijk goed voor? Waarmee moeten we dan ontbijten? Bloedsuiker spiegel Calorieën?? Schijf van 5 Hoeveel calorieën
Nadere informatieGezondheid & Voeding
Welke noten zijn gezond, onderzoek gezonde vetten Noten zijn gezond en rijk aan gezonde, onverzadigde vetten die je helpen om af te vallen! Eet 20 gram noten per dag voor je gezondheid en krijg daardoor
Nadere informatieNieuwe Richtlijnen Goede Voeding
Nieuwe Richtlijnen Goede Voeding Wat zijn de nieuwe voedingsaanbevelingen vanuit de wetenschap? Prof. Edith Feskens, edith.feskens@wur.nl Inhoud Voedingsonderzoek is moeilijk! Hoe komen Richtlijnen tot
Nadere informatieBijdrage van VCN-voedingsmiddelengroepen aan de inname van nutriënten door kinderen en volwassenen in Nederland
MEMO Bijdrage van VCN-voedingsmiddelengroepen aan de inname van nutriënten door kinderen en volwassenen in Nederland Resultaten van VCP 2007-2010 samen met NEVO-2013 Colofon RIVM 2016 Delen uit deze publicatie
Nadere informatieAanbevelingen voor vitamines, mineralen en spoorelementen Factsheet
Voedingscentrum De erkende autoriteit op het gebied van gezond, veilig en duurzaam eten Aanbevelingen voor vitamines, mineralen en spoorelementen Factsheet Vitamines, mineralen en spoorelementen zijn microvoedingsstoffen
Nadere informatieRENAL DIET VOOR DE HOND
RENAL DIET VOOR DE HOND Bij de behandeling van een nieraandoening zal uw dierenarts uw hond meestal een speciale dieetvoeding voorschrijven. Royal Canin Renal Diet is speciaal ontwikkeld voor honden ter
Nadere informatiede voedingskundige samenstelling + onderbouwing
de voedingskundige samenstelling + onderbouwing algemene informatie van de drinkvoeding, waarop de hoeveelheden van de ingrediënten zijn gebaseerd: Volledige voeding; drinkvoeding wordt zes keer op een
Nadere informatieGezond leven betekent dat je; - voldoende beweegt - gezond eet
Gezond leven betekent dat je; - voldoende beweegt - gezond eet Waarom eet je eigenlijk? Je krijgt er energie van! Energie heb je nodig alle processen in je lichaam b.v. voor lopen, computeren Maar ook
Nadere informatieIJZERVERRIJKTE VOEDING
IJZERVERRIJKTE VOEDING 278 Inleiding We weten het allemaal van Popeye: van ijzer wordt een mens sterk. IJzer is een stof die een belangrijke functie in het lichaam vervult. Het is een bestanddeel van hemoglobine,
Nadere informatieDiewertje Sluik, Edith Feskens
Nutriëntendichtheid van basisvoedingsmiddelen Diewertje Sluik, Edith Feskens NZO Symposium, 21 November 2013 Inhoud Kwaliteit van voeding meten: dieetscores/indexen Nutrient profiling Nutriëntendichtheid
Nadere informatieVoor op brood (kuipjes 41 % totaal vet) Voor op brood (kuipjes > 41 % vet) Twenty Four Brio Light Becel pro.activ Calorie Light
INFOKAART n van margarine-, halvarine- en bak- en braadproducten December 2016 - Het assortiment margarineproducten wordt steeds groter en sluit steeds beter aan op de wensen en eisen van de consument.
Nadere informatieGezonde voeding. Waar gaat deze kaart over? Wat wordt er van je verwacht? De betekenis van eten voor mensen. Gezonde voeding
Waar gaat deze kaart over? Deze kaart gaat over gezonde voeding. Nu vraag je je misschien af wat dit met de horeca te maken heeft. Gasten komen toch naar een horecabedrijf om lekker te eten en toch niet
Nadere informatieENERGIE 370 kcal 148 kcal 6,44 % EIWITTEN 65 g 26 g 52,00 % VEZELS 9,0 g 3,6 g 10,29 % ZOUT 1,6 g 0,6 g 0,03 % VITAMINE A 800,00 µg 320,00 µg 40,00 %
BIJSLUITER VOEDINGSWAARDE PER 100G PER PORTIE ADH* ENERGIE 370 kcal 148 kcal 6,44 % VETTEN WAARVAN VERZADIGDE VETZUREN 4,0 g 0,0 g 1,6 g 0,0 g 2,46 % 0 % KOOLHYDRATEN WAARVAN SUIKERS 14 g 2,0 g 5,6 g 0,8
Nadere informatieRIVM Briefrapport 2014-0135 M. Geurts C.T.M. van Rossum
De Nederlandse voedselconsumptie vergeleken met de Richtlijnen voedselkeuze. Resultaten op basis van de Nederlandse Voedselconsumptiepeiling 7-1. RIVM Briefrapport 14-13 M. Geurts C.T.M. van Rossum De
Nadere informatieVoedingsbeleid Kinderdagverblijf Kiekeboe 2015
Ons voedingsbeleid Inleiding Gezond zijn en blijven begint onder andere met voeding. Gezond eten betekent: gevarieerd en niet te veel. Een gezond voedingspatroon is een voedingspatroon waarmee problemen
Nadere informatieDia 1. Dia 2 Wat is voeding: Dia 3. Voeding - Alles over voeding - Voeding in de praktijk - Voedingsschema. Koolhydraten
Dia 1 Voeding - Alles over voeding - Voeding in de praktijk - Voedingsschema Dia 2 Wat is voeding: Voeding = alle organische stoffen die je als mens of organisme nodig hebt om energie op te wekken in je
Nadere informatieEiwitten. Voeding en Welzijn
Eiwitten Voeding en Welzijn Vandaag Mindmap Maak een mindmap Wat weet je allemaal over eiwitten? Filmpje Filmpje Wat is je opgevallen in het filmpje? Wat wist je nog niet? Opdracht Pak ons voedsel erbij.
Nadere informatieWat zijn vetten? Soorten vetten Onverzadigde vetten Verzadigde vetten Transvetten Vetpercentages Tips
Vetten 1 Onderwerpen Wat zijn vetten? Soorten vetten Onverzadigde vetten Verzadigde vetten Transvetten Vetpercentages Tips 2 Wat zijn vetten? Vetten zijn naast eiwitten en koolhydraten, een van de drie
Nadere informatieHandhaving voedingclaims 2010. Datum: oktober 2010
Handhaving voedingclaims 2010 Datum: oktober 2010 Samenvatting In de tweede helft van 2010 heeft de nvwa een handhavingsactie uitgevoerd op het gebruik van voedingsclaims. Voor voedingsclaims gelden de
Nadere informatiePesto Italiano (Oliva) Auteur informatie. Telefoon Versie , 15:15:45
Pesto Italiano (Oliva) Auteur informatie Auteur Joyce Quist Email Joyce@oliva.nl Telefoon 048 143 26 79 Versie 12012017, 15:15:45 Specificatie Algemeen Productnaam Artikelnummer Doelgroep Bekend oneigenlijk
Nadere informatie"Als je weet wat je eet kan je bewuster keuzes gaan maken en een gezondere lifestyle ontwikkelen."
Dagelijkse voeding Als je wat meer op je voeding wilt gaan letten, dan sta je vast stil bij wat je allemaal op een dag eet. En je vraagt je vast af wat heb je nu direct nodig en wat niet? Wat voor effect
Nadere informatieWarenwetbesluit Toevoeging micro-voedingsstoffen aan levensmiddelen Geldend van t/m heden
Warenwetbesluit Toevoeging micro-voedingsstoffen aan levensmiddelen Geldend van 14-11-2014 t/m heden Besluit van 24 mei 1996, houdende het Warenwetbesluit Toevoeging micro-voedingsstoffen aan levensmiddelen
Nadere informatieVoeding. Wat kunt u gemakkelijk doen of laten?
Voeding Alle voedingsmiddelen bevatten ijzer. Daardoor is het bijna onmogelijk om een ijzervrij dieet te volgen. Als u een jaar lang een zeer streng ijzer-arm dieet zou volgen, dan komt dat overeen met
Nadere informatie30 dagen een commitment met jezelf aangaan!
30 dagen een commitment met jezelf aangaan! 1. Training 2. Voeding 3. Rust 1. Training - Grote spieren trainen benen, borst en rug - Cardio training - Dagelijks middelmatig bewegen Grote spieren trainen:
Nadere informatie# Olijven baby konings knoflook 150 (Oliva) Auteur informatie. Telefoon Versie , 11:36:37
# Olijven baby konings knoflook 150 (Oliva) Auteur informatie Auteur Joyce Quist Email Joyce@oliva.nl Telefoon 048 143 26 79 Versie 15032017, 11:36:37 Specificatie Algemeen Productnaam Olijven baby konings
Nadere informatie(n=5898) (n=6218) (n=5958) standaard standaard standaard Voedingsstof gemiddelde afwijking gemiddelde afwijking gemiddelde afwijking.
Tabel 24 Dagelijkse inname van energie en voedingsstoffen door diverse bevolkingsgroepen naar tussendoortjes in drie voedselconsumptiepeilingen (berekeningen inclusief nul-gebruikers) Gemiddelde inname
Nadere informatieVoedselconsumptiepeiling : De consumptie van voedingsmiddelen
Presentatie VIVES, 26 oktober 2016 Voedselconsumptiepeiling 2014-2015: De consumptie van voedingsmiddelen en de inname van voedingsstoffen Karin De Ridder Coordinator Team Nutrition, Activities & Health
Nadere informatieStaatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden
Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Jaargang 2009 182 Besluit van 3 april 2009, houdende wijziging van het Warenwetbesluit Voedingswaarde-informatie levensmiddelen in verband met richtlijn 2008/100/EG
Nadere informatieHoofdstuk 1 - Gezond eten met aandacht voor vetten
Hoofdstuk 1 - Gezond eten met aandacht voor vetten Dit hoofdstuk bevat zeven vragen Hoofdstuk 1 gaat over het belang van een gezond voedingspatroon en de rol van vetten hierin. Na bestudering van dit hoofdstuk
Nadere informatie4,8. Praktische-opdracht door een scholier 1583 woorden 7 juni keer beoordeeld. Vragen.
Praktische-opdracht door een scholier 1583 woorden 7 juni 2005 4,8 33 keer beoordeeld Vak Biologie Vragen. 1. 1. Blue Band margarine. ( 250 gr. ) 2. ( 500 ml. ) 3. ( 0,5 L. ) 4. ( 350 gr. ) 5. ( 0,5 L.
Nadere informatieAanbevolen gebruik Dagelijks één kauwtablet. Geschikt voor kinderen van één tot dertien jaar.
Aanbevolen gebruik Dagelijks één kauwtablet. Geschikt voor kinderen van één tot dertien jaar. Een gezonde levensstijl is belangrijk, evenals een gevarieerde, evenwichtige voeding, waarvoor voedingssupplementen
Nadere informatieEiwitbeperkt dieet. Over een eiwitbeperkt dieet. Almere, Dieetadvies voor: Eiwitbeperkt à gram eiwit per dag
Eiwitbeperkt dieet Almere, Dieetadvies voor: Eiwitbeperkt à gram eiwit per dag Natriumbeperkt à 2400 mg natrium per dag (6 gram zout) Over een eiwitbeperkt dieet U heeft het advies gekregen een eiwitbeperkt
Nadere informatieWat is de relatie tussen zuivel en voedingsstoffeninname? Dr. Ir. Joline W.J. Beulens
Wat is de relatie tussen zuivel en voedingsstoffeninname? Dr. Ir. Joline W.J. Beulens Achtergrond Inname van melk en melkproducten neemt af bij kinderen (Dror & Allen, 2014) Melk en melkproducten rijk
Nadere informatieVOORW OORD VOORWOORD. Omwille van de leesbaarheid staat in dit boekje steeds hij, maar je kunt hiervoor natuurlijk ook zij lezen.
VOORW OORD VOORWOORD Over dit boekje Alles over gezond eten en bewegen met kinderen van 4 tot 18 jaar? Bij de titel van dit boekje vraag je je misschien af wat een kleuter te maken heeft met iemand die
Nadere informatieEen gezonde levensstijl is belangrijk, evenals een gevarieerde, evenwichtige voeding, waarvoor voedingssupplementen geen vervanging zijn.
Aanbevolen gebruik Flinndal Multi is afgestemd op de behoefte van mensen vanaf 14 tot ongeveer 50 jaar. Dagelijks één tablet is voldoende. Ook geschikt voor vegetariërs. Een gezonde levensstijl is belangrijk,
Nadere informatieOverzicht gerapporteerde voedingsstoffen
Bijlage 5 Overzicht gerapporteerde Voedingsstof (eenheid) Inname van Inname van Inname van Bijdrage (%) van Bijdrage (%) van produktgroepen aan produktgroepen (diff. energie (kj) energie (kcal) eiwit totaal
Nadere informatieGezonde voeding (voor ouderen)
Gezonde voeding (voor ouderen) We worden steeds ouder Europe 29% North America 25% Eastern Asia 21% LA & Caribbean 14% 1953 Schijf van vijf 2004 1981 voorjaar van 2016 1965 1991 Algemene voedingsadviezen
Nadere informatieDe voedingsdriehoek. Wat en hoe?
De voedingsdriehoek Wat en hoe? Wat haal je uit de posters Vind je gezonde voeding belangrijk? Ben je op de hoogte van wat gezonde voeding wel en niet is? Vind je van jezelf dat je gezond eet? Gaat gezond
Nadere informatieConsumptie van koolhydraten in Nederland
Consumptie van koolhydraten in Nederland Caroline van Rossum 1 Inhoud Voedselconsumptie meten Inname Bronnen Waar en wanneer Verschillen in bevolking Veranderingen 2 Voedselconsumptiepeilingen Inzicht
Nadere informatieDe actieve voedingsdriehoek
De actieve voedingsdriehoek om dagelijks evenwichtig te eten en voldoende te bewegen Wat is de actieve voedingsdriehoek De actieve voedingsdriehoek geeft een idee van wat je dagelijks zou moeten eten om
Nadere informatieClaims bij levensmiddelen (2)
Claims bij levensmiddelen (2) Voedsel en Waren Autoriteit Afdeling Signalering en Ontwikkeling Regio Zuid (Deel)projectnummer: ZD06D250 Thema Voeding & Gezondheid oktober 2007 Samenvatting Per 1 juli 2007
Nadere informatielyondellbasell.com Eet dit Dat niet Verbeter je gezondheid
Eet dit Dat niet Verbeter je gezondheid Verander je keuzes, verander je leven Deze presentatie heeft als doel om u betere beslissingen te laten nemen m.b.t. voeding om zo uw gezondheid te verbeteren. Belangrijke
Nadere informatieRICHTLIJN 96/8/EG VAN DE COMMISSIE. van 26 februari 1996
Nr. L 55/22 NL I Publikatieblad van de Europese Gemeenschappen 6. 3. 96 RICHTLIJN 96/8/EG VAN DE COMMISSIE van 26 februari 1996 inzake voedingsmiddelen die zijn bestemd om in energiebeperkte diëten te
Nadere informatiePre-diabetes, wat is het en wat kan ik er zelf aan doen? In deze folder krijgt u hier meer informatie over.
Pre-diabetes Pre-diabetes, wat is het en wat kan ik er zelf aan doen? In deze folder krijgt u hier meer informatie over. Wat is pre-diabetes Pre-diabetes is het stadium vóór diabetes (suikerziekte). Het
Nadere informatieSensitivity Control Diet voor de hond
SENSITIVITY CONTROL DIET Bij de behandeling van voedselovergevoeligheid zal uw dierenarts uw hond of kat een speciale dieetvoeding voorschrijven. Royal Canin Sensitivity Control Diet is speciaal ontwikkeld
Nadere informatieToverkaas pesto Italiano (Oliva) Auteur informatie. Telefoon Versie , 16:41:41
Toverkaas pesto Italiano (Oliva) Auteur informatie Auteur Joyce Quist Email Joyce@oliva.nl Telefoon 048 143 26 79 Versie 13022017, 16:41:41 Specificatie Algemeen Productnaam Artikelnummer Doelgroep Bekend
Nadere informatieToverkaas prei (Oliva) Auteur informatie. Verse kruidendip. Telefoon Versie , 15:57:33
Toverkaas prei (Oliva) Verse kruidendip Auteur informatie Auteur Joyce Quist Email Joyce@oliva.nl Telefoon 048 143 26 79 Versie 02012017, 15:57:33 Specificatie Algemeen Productnaam Artikelnummer Doelgroep
Nadere informatieGEZONDHEIDSKUNDE-AFP LES 3. Gezonde voeding
GEZONDHEIDSKUNDE-AFP LES 3 Gezonde voeding 1 INLEIDING Thema 3 hoofdstuk Gezonde voeding blz. 149 Onderwerpen: -Persoonlijke verschillen -Voeding en levensfasen -Voedingsmiddelen en voedingsstoffen -Richtlijnen
Nadere informatieTapenade Oude kaas (Oliva) Auteur informatie. Telefoon Versie , 16:04:13
Tapenade Oude kaas (Oliva) Auteur informatie Auteur Joyce Quist Email Joyce@oliva.nl Telefoon 048 143 26 79 Versie 14032017, 16:04:13 Specificatie Algemeen Productnaam Artikelnummer Doelgroep Bekend oneigenlijk
Nadere informatieHet programma. De boodschappenkar. Even voorstellen: Door de bomen het bos niet meer zien? Feiten en fabels
De boodschappenkar Door: Anne Mesman-de Winter, Diëtist Het programma over goede voeding Informatie over de Richtlijnen goede voeding Hoe ziet volgens u een gezond boodschappenmandje eruit? Toelichting
Nadere informatieRICHTLIJN 96/8/EG VAN DE COMMISSIE
1996L0008 NL 20.06.2007 001.001 1 Dit document vormt slechts een documentatiehulpmiddel en verschijnt buiten de verantwoordelijkheid van de instellingen B RICHTLIJN 96/8/EG VAN DE COMMISSIE van 26 februari
Nadere informatieGastro-Intestinal Diet
GASTRO-INTESTINAL DIET Voeding speelt een belangrijke rol bij de behandeling van maag-darmaandoeningen. Daarom zal uw dierenarts uw hond meestal een speciale dieetvoeding voorschrijven. Bij de behandeling
Nadere informatie