Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Opleiding Muziek en Opleiding Docent Muziek Voltijd

Transcriptie

1 Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Opleiding Muziek en Opleiding Docent Muziek Voltijd Conservatorium van Amsterdam Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten

2

3 Scheveningseweg KV Den Haag T (070) F (070) I E info@hobeon.nl Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Opleiding Muziek en Opleiding Docent Muziek Voltijd Crohonummer (opleiding Muziek) Crohonummer (opleiding Docent Muziek) Conservatorium van Amsterdam Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten Hobéon Certificering BV Datum: november 2009 Auditteam: de heer W.G. van Raaijen de heer R. Streevelaar de heer H. Hämmerli de heer D. Fueter de heer J. Huys de heer Smit de heer L.G.M. Prick mevrouw J.R. Bakker mevrouw K.E. Nijs Secretaris: mevrouw M.S. Bijkerk

4

5 INHOUDSOPGAVE DEEL INLEIDING 1 2. MANAGEMENT SAMENVATTING 2 3. HET OORDEEL OP ONDERWERPNIVEAU OPLEIDING MUZIEK 3 4. HET OORDEEL OP ONDERWERPNIVEAU OPLEIDING DOCENT MUZIEK 5 5. KARAKTERISTIEK VAN DE OPLEIDING 7 6. VORIGE VISITATIE / ACCREDITATIE EN/OF INTERNE AUDIT 8 DEEL ONDERWERPEN EN FACETTEN NVAO - ACCREDITATIEKADER 9 1. Doelstellingen Opleiding 9 Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen 9 Facet 1.2. Niveau Bachelor 12 Facet 1.3. Oriëntatie hbo Programma 15 Facet 2.1. Eisen hbo 15 Facet 2.2. Relatie tussen Doelstellingen en Inhoud Programma 17 Facet 2.3. Samenhang Programma 18 Facet 2.4. Studielast 21 Facet 2.5. Instroom 22 Facet 2.6. Duur 24 Facet 2.7. Afstemming tussen Vormgeving en Inhoud 25 Facet 2.8. Beoordeling en Toetsing Inzet van Personeel 29 Facet 3.1. Eisen hbo 29 Facet 3.2. Kwantiteit Personeel 31 Facet 3.3. Kwaliteit Personeel Voorzieningen 34 Facet 4.1. Materiële Voorzieningen 34 Facet 4.2. Studiebegeleiding Interne Kwaliteitszorg Facet 5.1. Evaluatie Resultaten Facet 5.2. Maatregelen tot Verbetering 40 Facet 5.3. Betrekken van Medewerkers, Studenten, Alumni en Beroepenveld Resultaten 42 Facet 6.1. Gerealiseerd Niveau 42 Facet 6.2. Onderwijsrendement SAMENVATTEND OORDEEL OORDEELSCHEMA HBO BACHELOR OPLEIDING MUZIEK VOLTIJD OORDEELSCHEMA HBO BACHELOR OPLEIDING DOCENT MUZIEK VOLTIJD 46 BIJLAGE I: PROGRAMMA VISTITATIE BIJLAGE II: CURRICULA VITAE AUDITOREN EN ONAFHANKELIJKHEIDSVERKLARING AUDITOREN

6 DEEL 1 1. INLEIDING Het onderhavige rapport bevat het advies aan de NVAO dat door Hobéon Certificering als Visiterende Beoordelende Instantie is opgesteld ten behoeve van de accreditatie van de hboopleidingen Muziek en Docent Muziek, verzorgd door het Conservatorium van Amsterdam, Croho nummer (opleiding Muziek) en crohonummer (opleiding Docent Muziek). De opleidingen worden aangeboden in de variant voltijd. De basis voor het onderzoek van Hobéon Certificering werd gevormd door de Management Review en de daarbij behorende onderliggende documenten. Het bij het onderzoek gehanteerde beoordelingskader is geweest Beoordelingskader HBO bachelor opleidingen De audit heeft plaatsgevonden op 8, 9 en 10 juni Het programma van de audit is opgenomen in Bijlage I. Het auditteam werd gevormd door de heer Van Raaijen, de heer Hämmerli, de heer Fueter, de heer Streevelaar, de heer Prick, de heer Smit, de heer Huys, mevrouw Bakker, mevrouw Nijs en mevrouw Bijkerk. De in dit team aanwezige expertise is in onderstaand schema zichtbaar. voorzitter de heer W.G. van Raaijen, partner/directeur Hobéon werkvelddeskundige de heer R. Streevelaar, directeur Nederlands Philharmonisch Orkest vakdeskundige / werkvelddeskundige de heer H. Hämmerli, bassist en hoofd afdeling Jazz, Musikhochschule Luzern (Z) vakdeskundige / werkvelddeskundige de heer D. Fueter, pianist en voormalig rector van de Hochschule Musik und Theater Zürich (Z) vakdeskundige / werkvelddeskundige de heer J. Huys, klavecinist/organist voorzitter Raad van Bestuurd Orpheusinstituut, Gent (B) vakdeskundige de heer Smit, voormalig afdelingshoofd opleiding Docent Muziek, Koninklijk Conservatorium en lector HBKMD onderwijskundige de heer L.G.M. Prick, studente mevrouw J.R. Bakker, studente Harp, Rotterdams Conservatorium studente mevrouw K.E. Nijs, studente Docent Muziek, Rotterdams Conservatorium secretaris mevrouw M.S. Bijkerk, adviseur Hobéon en contrabassiste werkveld vak / discipline x x onderwijs x x x x x x x x x x x x x x kwaliteitszorg audit x x x x x x x x Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Muziek en Docent Muziek, 1.0 1

7 2. MANAGEMENT SAMENVATTING Hobéon Certificering adviseert de NVAO de hbo bachelor opleidingen Muziek en Docent Muziek, verzorgd door het Conservatorium van Amsterdam, Croho nummer (Muziek) en crohonummer (Docent Muziek) te accrediteren. Dit advies is gebaseerd op de volgende overwegingen. Algemeen oordeel Het auditteam was, in overleg met het conservatorium, samengesteld uit mensen met internationaal aanzien in de muziekwereld met een kritische blik op het opleidingsveld. Dit auditteam heeft vanuit deze positie zeer kritisch naar de opleiding gekeken. In dat licht zijn de in dit rapport geformuleerde kritiekpunten te zien. Het auditteam was het er, ondanks de geformuleerde aandachtspunten, unaniem over eens dat het Conservatorium van Amsterdam een opleidingsinstituut is, waar studenten op topniveau opgeleid worden voor de internationale muziek. Het auditteam heeft een mooie, enthousiaste en levendige instelling aangetroffen, waar op zeer hoog niveau gemusiceerd wordt. Door dit van oudsher hoge niveau van de opleiding muziek is de instelling een trekpleister voor jong talent en internationaal gerenommeerde docenten. De instelling kan daarmee in het aannamebeleid van de docenten en studenten de lat hoog leggen en daarmee de keuze maken uit de beste kandidaten. Dit vergroot de kans op een hoog afstudeerniveau, waarmee de instelling een belangrijke leverancier van musici voor de podia en orkesten in Nederland en het buitenland kan zijn. Het van oudsher hoge niveau van de opleiding muziek bergt echter ook een gevaar in zich, namelijk dat de opleiding zich onvoldoende expliciet bewust is en (voorlopig) hoeft te zijn van de redenen voor dit hoge niveau, afgezien van de historische legitimatie. Het auditteam is dan ook de mening toegedaan dat een inhoudelijke benchmark op nationaal en internationaal niveau daarom nog meer aandacht zou moeten krijgen van de instelling. Het auditteam is voorts van mening dat de opleiding muziek met name bij de klassieke afdeling een redelijk traditioneel beroepsbeeld en afstudeerprofiel hanteert. De opleiding docent muziek heeft een bescheiden plek binnen de instelling. Het auditteam is van mening dat deze opleiding het waard is om zich beter te profileren en bredere betekenis te krijgen binnen het Conservatorium van Amsterdam. Het gaat volgens het auditteam om een kwalitatief goede opleiding die op een goede wijze inspeelt op het veranderende beroepenveld van de docent muziek. De in deze afdeling aanwezige expertise kan ook betekenis hebben voor studenten met andere uitstroomprofielen. Het nieuwe gebouw van het conservatorium heeft indruk gemaakt op het auditteam. De instelling beschikt sinds 2008 over een speciaal voor de opleidingen ontworpen gebouw. Daardoor is de instelling in de unieke positie te beschikken over een pand dat aan de laatste eisen voor een muziekopleiding voldoet en bovendien ruim genoeg is. Daarnaast heeft de opleiding de beschikking over vijf concertzalen, elk geschikt voor speciale doeleinden. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Muziek en Docent Muziek, 1.0 2

8 3. HET OORDEEL OP ONDERWERPNIVEAU OPLEIDING MUZIEK Onderwerp 1 Doelstellingen: voldoende Het oordeel van het auditteam over alle facetten van dit onderwerp is positief. De volgende overwegingen hebben tot dat oordeel geleid: Het conservatorium hanteert het landelijke opleidingsprofiel voor muziek uit 2002 en heeft een specifieke missie aan dit opleidingsprofiel toegevoegd, waarin de opleiding beschrijft een hoog artistiek niveau en een optimale beheersing van het instrument bij de studenten na te streven, de student voor te bereiden op cultureel ondernemerschap, hen actief deel uit te laten maken van het hedendaagse muziekleven en hen de mogelijkheid te bieden om de eigen beroepspraktijk te ontwikkelen. Vervolgens heeft de opleiding per afdeling een invulling gegeven aan bovengenoemd opleidingsprofiel. Het auditteam onderschrijft de missie en doelstellingen van het conservatorium. Onderwerp 2 Programma: voldoende Het oordeel van het auditteam over alle facetten van dit onderwerp is positief. Het auditteam wil daar het volgende aan toevoegen: de drie afdelingen binnen de opleiding muziek baseren zich allemaal op vier pijlers, te weten de beheersing van het instrument of stem, de ontwikkeling van het kunstenaarschap, aandacht voor didactische vaardigheden en het stimuleren van het cultureel ondernemerschap. Dit sluit volgens het auditteam aan op de visie en doelstellingen van de opleiding, maar is slechts ten dele in het programma terug te zien. Het curriculum richt zich met name op een zo hoog mogelijke ontwikkeling van de muzikale en artistieke vaardigheden van de student en in mindere mate op de didactische en ondernemende vaardigheden. Het auditteam is van mening dat deze invulling aansluit bij de wensen van de studenten, maar is ook van mening dat het een taak van de opleiding is om de studenten voor te bereiden op een reële beroepssituatie, waarin het docentschap en ondernemerschap een belangrijkere rol spelen dan dat dit nu in het programma en in het uitstroomprofiel krijgt. Het auditteam heeft kunnen vaststellen dat het studieprogramma inhoudelijk samenhangend is, onder meer door de ontwikkelingen op het hoofdvakinstrument, waarin steeds hogere technische en artistieke vaardigheden gevraagd worden (verticale samenhang) en de ondersteuning hiervan door de theoretische vakken (horizontale samenhang). De betreffende vakken worden volgens het auditteam op een juiste wijze getoetst. De opleiding hanteert een strenge selectieprocedure, het auditteam is van mening dat deze passend is bij het hoge niveau van de opleiding. Daarnaast investeert de opleiding veel in verschillende voortrajecten. De keuzes die de instelling met betrekking tot de vormgeving van het jong talent-traject heeft gemaakt, beoordeelt het auditteam als zeer positief. Onderwerp 3 Inzet personeel: voldoende Het oordeel van het auditteam over alle facetten van dit onderwerp is positief. Het auditteam wil daar het volgende aan toevoegen: de opleiding beschikt over een docententeam met internationaal aanzien en van hoog niveau. Het merendeel van de docenten in als uitvoerend musicus in het beroepenveld werkzaam. Daarnaast heeft de opleiding met regelmaat de mogelijkheid om gastdocenten van de internationale top in te zetten. Het auditteam is van mening dat het conservatorium met zijn docententeam en gastdocenten de ambitie om een topconservatorium te zijn, waarmaakt. Onderwerp 4: Materiële voorzieningen: voldoende Het oordeel van het auditteam over alle facetten van dit onderwerp is positief. Het nieuwe gebouw van het conservatorium heeft indruk gemaakt op het auditteam. Het auditteam is van mening dat het gebouw, dat speciaal voor het conservatorium ontworpen is, voldoet aan alle eisen die aan een gebouw voor een muziekvakopleiding gesteld mogen worden en zeer geschikt is voor de opleiding. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Muziek en Docent Muziek, 1.0 3

9 Het gebouw heeft vijf concertzalen, geschikt voor verschillende soorten ensembles. Het auditteam ziet deze zalen als kans voor de opleiding om meer naar buiten te treden en de Amsterdamse samenleving binnen te halen. De opleiding heeft de studiebegeleiding op een zinvolle wijze vorm gegeven, zeer passend voor een internationale muziekvakopleiding. Zo is er, naast de gebruikelijke begeleiding, voldoende aandacht voor de lichamelijke gesteldheid van de studenten en de studentenhuisvesting. Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg: voldoende Het oordeel van het auditteam over alle facetten van dit onderwerp is positief. Het auditteam wil daar het volgende aan toevoegen: het conservatorium heeft in het verleden naar mogelijkheden gezocht om de verschillende evaluatiesystemen vorm te geven. Sinds 2007 is dit ondergebracht op hogeschoolniveau. Hierdoor wordt de continuïteit van het systeem beter geborgd dan voorheen. Het auditteam is van mening dat op deze wijze een goede basis voor het kwaliteitszorgsysteem gelegd is. Onderwerp 6 Resultaten: voldoende Het oordeel van het auditteam over alle facetten van dit onderwerp is positief. Het auditteam wil daar het volgende aan toevoegen: bij de afdelingen klassiek en jazz wordt tijdens het afstuderen alleen het artistieke niveau en het niveau van beheersing van het instrument beoordeeld. Bij de popafdeling wordt ook de organisatie van het examen beoordeeld. Het auditteam is van mening dat tijdens de bijgewoonde eindexamenconcerten op een zeer hoog niveau gemusiceerd werd en dat de beoordelingen aansloten bij het niveau van de studenten. Het auditteam is van mening dat het uitvoerende eindniveau van de studenten zich zeer duidelijk laat meten met andere vooraanstaande conservatoria in Europa. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Muziek en Docent Muziek, 1.0 4

10 4. HET OORDEEL OP ONDERWERPNIVEAU OPLEIDING DOCENT MUZIEK Onderwerp 1 Doelstellingen: voldoende Het oordeel van het auditteam over alle facetten van dit onderwerp is positief. De volgende overwegingen hebben tot dat oordeel geleid: Voor de opleiding Docent muziek hanteert het conservatorium het landelijke beroepsprofiel uit De opleiding heeft hier de doelstelling aan toegevoegd om de studenten op te leiden tot inzetbaar in een brede en gemengde beroepspraktijk. Dit leidt tot een visie op het beroep waarin de begrippen artisticiteit, muziekpedagogiek, onderzoeken en reflectie en flexibiliteit een plek hebben. Het auditteam onderschrijft de uitgangspunten van de opleiding. Onderwerp 2 Programma: voldoende Het oordeel van het auditteam over alle facetten van dit onderwerp is positief. Het auditteam wil daar het volgende aan toevoegen: de opleiding docent muziek baseert zich op vier clusters, te weten doceren, musiceren, muziektheorie en overige. Door de verschillende onderdelen van het programma in deze clusters onder te brengen, wordt de samenhang in het programma vormgegeven. De studenten zijn gedurende de hele opleiding naast hun studie werkzaam in de verschillende segmenten van de beroepspraktijk, waardoor de studenten kennismaken met de diversiteit van het toekomstige werkveld. Het programma sluit daarmee aan op de doelstelling van de opleiding. De opleiding heeft in een curriculummatrix vastgelegd hoe de landelijke eindkwalificaties worden verbonden met de verschillende programmaonderdelen. Voor de beoordeling hiervan wordt de beroepservaring van de docenten gevraagd. De opleiding werkt niet met het majorminorsysteem, maar heeft een systematiek van keuzevakken. De opleiding hanteert een selectieprocedure, bestaande uit een praktijkdeel en een theoriedeel. De opleiding docent muziek is een kleine opleiding met een informele sfeer en groot groepsgevoel. Dit maakt het mogelijk om op een open wijze in groepsvorm aan de verschillende vaardigheden te werken. Ook zorgt dit ervoor dat veel tentamens in de praktijkomgeving plaatsvinden, wat het auditteam als positief beoordeelt. Het auditteam is van mening dat de kleine opleiding docent muziek een grotere en belangrijkere rol zou mogen spelen binnen de instelling. Het auditteam is van mening dat het gaat om een goede en gedegen opleiding die een zinvolle aanvulling is in het opleidingsaanbod van het conservatorium en dat de opleiding zich als zodanig duidelijker zou kunnen en mogen profileren. Betere externe profilering zou de instroom kunnen vergroten, waardoor de opleiding docent muziek meer daadkracht zou kunnen krijgen. Expertise binnen de opleiding en zicht op de actuele beroepspraktijk van musici zouden wellicht meer ten voordele van studenten en docenten uit de opleiding muziek benut kunnen worden, met name omdat de instelling ervoor heeft gekozen het curriculum van de opleiding muziek zo in te richten dat elke afgestudeerde ook docent is. Onderwerp 3 Inzet personeel: voldoende Het oordeel van het auditteam over alle facetten van dit onderwerp is positief. Het auditteam wil daar het volgende aan toevoegen: de opleiding beschikt over een docententeam waarvan het merendeel van de docenten in het beroepenveld werkzaam is en daarmee de verbindingen tussen opleiding en toekomstig werkveld van de studenten kan leggen. Daarnaast heeft de opleiding met regelmaat de mogelijkheid om gastdocenten in te zetten. Het auditteam is van mening dat het conservatorium daarmee beschikt over een goed docententeam. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Muziek en Docent Muziek, 1.0 5

11 Onderwerp 4: Materiële voorzieningen: voldoende Het oordeel van het auditteam over alle facetten van dit onderwerp is positief. Het nieuwe gebouw van het conservatorium heeft indruk gemaakt op het auditteam. Het auditteam is van mening dat het gebouw, dat speciaal voor het conservatorium ontworpen is, voldoet aan alle eisen die aan een gebouw voor een muziekvakopleiding gesteld mogen worden en zeer geschikt is voor de opleiding. Het gebouw heeft vijf concertzalen, geschikt voor verschillende soorten ensembles. Het auditteam ziet deze zalen als kans voor de opleiding om meer naar buiten te treden en de Amsterdamse samenleving binnen te halen. De opleiding heeft de studiebegeleiding op een zinvolle wijze vorm gegeven, zeer passend voor een muziekvakopleiding. Zo is er, naast de gebruikelijke begeleiding, voldoende aandacht voor de lichamelijke gesteldheid van de studenten en de studentenhuisvesting. Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg: voldoende Het oordeel van het auditteam over alle facetten van dit onderwerp is positief. Het auditteam wil daar het volgende aan toevoegen: het conservatorium heeft in het verleden naar mogelijkheden gezocht om de verschillende evaluatiesystemen vorm te geven. Sinds 2007 is dit ondergebracht op hogeschoolniveau. Hierdoor wordt de continuïteit van het systeem beter geborgd dan voorheen. Het auditteam is van mening dat op deze wijze een goede basis voor het kwaliteitszorgsysteem gelegd is. Onderwerp 6 Resultaten: voldoende Het oordeel van het auditteam over alle facetten van dit onderwerp is positief. Het auditteam wil daar het volgende aan toevoegen: in het afstudeerjaar hebben de studenten de gelegenheid zich te specialiseren in primair onderwijs, voortgezet onderwijs of community arts. Het afstuderen is gebaseerd op een aantal verschillende werkstukken, waarin verschillende competenties aan bod komen. Het auditteam is van mening dat de studenten op een juiste wijze voorbereid worden op de toekomstige beroepspraktijk. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Muziek en Docent Muziek, 1.0 6

12 5. KARAKTERISTIEK VAN DE OPLEIDING Het Conservatorium van Amsterdam is een van de negen muziekvakopleidingen in Nederland en maakt deel uit van de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten. Het conservatorium omvat twee bacheloropleidingen, te weten de opleiding muziek en de opleiding docent muziek. Daarnaast biedt de instelling twee masteropleidingen aan, te weten de opleiding muziek en de opleiding docent muziek. Ook biedt de instelling in samenwerking met het Koninklijk Conservatorium Den Haag een master op het gebied van opera aan. Tevens biedt de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten een master Kunsteducatie aan. Binnen de bacheloropleiding muziek onderscheidt de instelling drie studierichtingen, namelijk klassiek, jazz en pop. Het Conservatorium van Amsterdam is met ca studenten en ca. 300 docenten een van de grote conservatoria van Nederland. Een aanzienlijk deel van deze studenten en docenten is afkomstig uit het buitenland. De instelling heeft van oudsher aanzien in binnen- en buitenland. De muziekstudie aan het conservatorium leidt op tot uitvoerend en docerend musicus. De opleiding heeft de keuze gemaakt om beide profielen in één curriculum onder te brengen, zodat alle studenten, naast hun uitvoerende capaciteiten, bij hun afstuderen ook een lesbevoegdheid hebben. De opleiding Docent Muziek leidt van oudsher op tot muziekdocent in het primair en voortgezet onderwijs. Intussen wordt ook de buitenschoolse kunsteducatie een steeds belangrijkere werkgever voor alumni van deze studie. De studie speelt daar binnen de opleiding op in door ook deze kant van het werkveld in het curriculum te belichten. De basis voor het huidige conservatorium is gelegd in 1994, toen besloten werd tot een fusie van het Sweelinck Conservatorium, dat een goede reputatie had op het terrein van klassieke muziek en de opleiding docent muziek omvatte en het Hilversums Conservatorium, dat naam had gemaakt met lichte muziek en jazz. In 1998 was de fusie rond en zijn beide conservatoria opgegaan in het Conservatorium van Amsterdam. In deze huidige organisatie zijn klassiek en jazz nog steeds zichtbaar in de vorm van afdelingen binnen de instelling. De fusie had tot gevolg dat het Hilversums Conservatorium bij het Sweelinck Conservatorium introk, waardoor de locatie te klein werd en er besloten werd tot nieuwbouw, die in 2008 opgeleverd is. In 2003 is als vierde afdeling de Popafdeling opgericht. De instelling wordt geleid door een directeur, ondersteund door twee adjunct-directeuren, die gelijktijdig afdelingshoofden van de afdeling klassiek/odm en jazz/pop zijn. De afdeling pop en de opleiding docent muziek worden geleid door coördinatoren die geen deel uitmaken van het managementteam, maar wel direct onder de directie vallen. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Muziek en Docent Muziek, 1.0 7

13 6. VORIGE VISITATIE / ACCREDITATIE EN/OF INTERNE AUDIT Aanbevelingen uit 2004 De commissie Horsbrugh doet in 2004 in zijn rapport Conservatories in Transition voor het Conservatorium van Amsterdam de volgende aanbevelingen: Strengthen correspondence between the various innovative and traditional parts of the programme in the vision of the programme as a whole; Use the new building as the focus for the reinforcement of the conservatory s vision and profile in the medium term; Develop a twofold plan for change with a longer duration and a realistic estimate of time, manpower and funds that: 1. anticipate the conservatory s transition to a new building, in terms of duration staff, facilities, teaching methods, relation networks etc.; 2. provide an adequate basis for the present changes in curriculum, team teaching, innovations in cultural diversity, the entrepreneurial artist and research. Strengthen the network and diversity of relations in relation to the city of Amsterdam; Pay more structural attention to students and involve them in change processes, also in relation to their wishes in respect of the curriculum and the relationships with other disciplines. In de aanbevelingen spoort de commissie het CvA aan de nieuwbouw te gebruiken als een katalysator voor ontwikkelingen op een aantal terreinen, zoals visie, onderwijsontwikkeling, verhouding tot de stad Amsterdam etc. Naar aanleiding van de visitatie in 2004 is de onderwijsvisie in de organisatie uitgebreid besproken en is in 2006 een coördinator onderwijsontwikkeling aangesteld met de volgende taken: 1. inzichtelijk te maken hoe de verschillende onderdelen van het onderwijsprogramma zich verhielden tot de actuele situatie in het professionele werkveld; 2. te bekijken waar er sprake is van stagnatie in de ontwikkeling van een specifiek vak en op welke wijze het betreffende curriculumonderdeel gerevitaliseerd of zelfs vernieuwd kan worden; en tegelijk 3. het helder in kaart brengen welke vakonderdelen vooral geen ontwikkeling behoefden. Het oordeel over de wijze waarop het Conservatorium van Amsterdam de veranderingen vorm gegeven heeft, staat beschreven in facet 5.2. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Muziek en Docent Muziek, 1.0 8

14 DEEL 2 7. ONDERWERPEN EN FACETTEN NVAO - ACCREDITATIEKADER 1. Doelstellingen Opleiding Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Oordeel: voldoende/ voldoende Het oordeel van het auditteam is gebaseerd op onderstaande bevindingen. Bevindingen Opleiding Muziek: Het Conservatorium van Amsterdam (hierna CvA) hanteert het landelijke opleidingsprofiel voor muziek uit 2002 dat is opgesteld door het Netwerk Muziek van de HBO-raad. In dit opleidingsprofiel zijn de eindkwalificaties in de vorm van competenties beschreven. Het Netwerk Muziek heeft het opleidingsprofiel ter validatie voorgelegd aan het werkveld. De landelijke eisen zijn bewust op een hoog aggregatieniveau geformuleerd, zodat elk conservatorium zijn eigen aanpak kan kiezen. Het opleidingsprofiel voor muziek is van toepassing op de onderwijsprogramma s voor klassiek, jazz en pop. Het conservatorium heeft een specifieke missie aan het algemene, landelijke opleidingsprofiel toegevoegd. Het conservatorium heeft de ambitie om musici op te leiden die: op hoog artistiek niveau en met overtuiging repertoire ten gehore brengen en scheppend, uitvoerend en docerend in de beroepspraktijk actief kunnen zijn; een optimale beheersing hebben van het instrument, de stem of het compositorisch metier als basis van het muzikaal vakmanschap, waarbij inzicht in en beheersing van achtergrond en context even onontbeerlijk zijn als de puur fysieke vaardigheid; zijn voorbereid op het cultureel ondernemerschap; het eigentijdse muziekleven niet alleen volgen, maar ook vormgeven; speurzin hebben ontwikkeld om de artistieke mogelijkheden van de eigen beroepspraktijk te verkennen. Het conservatorium heeft vervolgens per afdeling een invulling gegeven aan bovenstaand opleidingsprofiel en bovenstaande missie. Klassiek: Het conservatorium ziet het als zijn verantwoordelijkheid zijn studenten een realistisch, evenwichtig en inspirerend opleidingskader aan te bieden dat aansluit bij de veelzijdige, complexe en dynamische beroepspraktijk. Jazz: het Conservatorium van Amsterdam staat voor een breed aanbod. De fusie van het Hilversums Conservatorium (mainstream jazz) met het Conservatorium van Amsterdam (meer Avant-garde) heeft bijgedragen tot deze verbreding. De opleiding wil de studenten met dit aanbod stimuleren om avontuurlijk te zijn, vanuit een solide technische en theoretische achtergrond. Pop: de popafdeling moet zich staande houden in een snel veranderende sector. Om zich hierin staande te houden heeft het conservatorium ervoor gekozen, de studenten een brede basis te bieden door goede instrumentale vaardigheden, het ontwikkelen van de eigen creativiteit maar ook door de educatieve en ondernemende kanten van de beroepspraktijk te leren kennen. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Muziek en Docent Muziek, 1.0 9

15 Het auditteam onderschrijft de missie en de doelstellingen van het CvA en is van mening dat het conservatorium doorwerking aan deze missie geeft door de studenten op een zo hoog mogelijk artistiek en uitvoeren niveau op te leiden. Het CvA zegt het profiel actueel te houden door overleg met de Commissie van Advies. Na het bestuderen van de documenten met betrekking tot deze werkveldcommissie is het auditteam echter van mening dat de werkveldcommissie deze functie maar beperkt vervult. De bijeenkomsten van de werkveldcommissie vonden niet op regelmatige basis plaats. Uit de bestudeerde notulen bleek dat de bijeenkomsten vooral gebruikt om de commissie te informeren over het reilen en zeilen van het CvA en niet om feedback van de commissie te krijgen over het functioneren van de instelling en het bijstellen van de visie en doelstellingen. Aan de andere kant is de verwevenheid met (een deel van) het werkveld zo groot doordat de docenten veelal ook werkzaam zijn als uitvoerend musicus, dat er van die zijde veel feedback op de doelstellingen kan komen. Dit gebeurt in regelmatige sectie- en vakgroepoverleggen. Het muziekvak is per definitie een internationaal vak. Omdat het uitvoerende deel van het vak niet taalgebonden is, zijn in het werkveld veel internationale contacten en uitwisselingen zichtbaar. Het auditteam heeft kunnen vaststellen dat het conservatorium daarbij aansluit en is van mening dat dit een zinvolle aansluiting is. Het conservatorium is lid van de AEC, de Europese Vereniging van Conservatoria en onderhoudt uitwisselingsprogramma s met meer dan 40 Europese conservatoria. Daarbij is het aantal inkomende uitwisselingsstudenten ca. twee keer zo groot als het aantal uitgaande studenten. De afdelingen jazz en klassiek hebben daarnaast ook banden met een aantal vooraanstaande Amerikaanse conservatoria. Opleiding Docent Muziek: Voor de opleiding Docent Muziek hanteert het CvA het landelijke beroepsprofiel uit Bij de totstandkoming van de profielen waren het Netwerk muziek en de KVDO (netwerk Kunstvakdocentenopleidingen) betrokken. Ter validatie is het opleidingsprofiel destijds aan vertegenwoordigers uit de beroepspraktijk voorgelegd. De opleiding ziet de noodzaak van een brede en gemengde beroepspraktijk. De doelstelling van de opleiding is om studenten op te leiden voor zowel het docentschap in het primair en secundair onderwijs als ook om werkzaam te zijn in de buitenschoolse kunsteducatie. Dit leidt tot volgende visie op het beroep: Een docent muziek beschikt op de eerste plaats over een artistieke attitude. Een docent die denkt en handelt als musicus, en zo een authentiek muzikaal en creatief proces en product onder doelgroepen realiseert. Een docent muziek denkt en handelt muziekpedagogisch. Muziek is in dit verband een medium dat een eigensoortige wijze van leren en aanleren kent. Herhaling, imitatie, interpretatie, muzikale communicatie worden toegepast op het muziekleren, waarbij ook het lijf als pedagogisch instrument wordt gebruikt. Het begeleiden en waarnemen van muzikale leerprocessen is daarmee een vak apart. Een docent muziek is een onderzoekende en reflecterende docent. Vanuit een onderzoekend vermogen reflecteren docenten muziek op hun handelen, waardoor zij zich blijvend professionaliseren. Zij leren telkens bij, er wordt gezocht naar nieuwe kennis en vaardigheden die vertaald worden naar de praktijk. Docenten muziek observeren en analyseren, raadplegen bronnen, generen nieuwe kennis en producten. Ze streven naar een evidence-based verantwoording van hun professionele handelen. Docenten muziek kunnen op flexibele wijze verschillende professionele rollen aannemen. In het beroep variëren de rollen van docent-leermeester via coach tot zakelijke en coördinerende rollen, van onderwijs gevende vakman of -vrouw tot facilitator. Docenten muziek zijn nieuwsgierig en tonen initiatief. Ze initiëren en ontwikkelen projecten, schrijven fondsen aan, creëren eigen werk. Aan de commissie van advies is de taak om input te leveren voor de actualisering van het profiel. Na het bestuderen van de documenten met betrekking tot de werkveldcommissie was het auditteam echter van mening dat de werkveldcommissie deze functie maar beperkt vervult. De bijeenkomsten van de werkveldcommissie vonden niet op regelmatige basis plaats. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Muziek en Docent Muziek,

16 Uit de bestudeerde notulen bleek dat de bijeenkomsten vooral gebruikt om de commissie te informeren over het reilen en zeilen van het CvA en niet om feedback van de commissie te krijgen over het functioneren van de instelling en het bijstellen van de visie en doelstellingen. Aan de andere kant is de verwevenheid met het werkveld groot doordat een deel van de docenten ook werkzaam is als uitvoerend musicus zodat er van die zijde veel feedback op de doelstellingen kan komen. Dit gebeurt in regelmatige vakgroepoverleggen. Het auditteam onderschrijft de uitgangspunten van de opleiding en de door hen geformuleerde visie op het beroep. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Muziek en Docent Muziek,

17 Facet 1.2. Niveau Bachelor De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor Oordeel: voldoende / voldoende Het oordeel van het auditteam is gebaseerd op onderstaande bevindingen. De opleiding heeft de door het landelijke Netwerk Muziek geformuleerde competenties verbonden met de Dublin Descriptoren. Het landelijke opleidingsprofiel omvat de volgende competenties: Opleiding Muziek: Artistiek competentiedomein Visie en creativiteit: De musicus is artistiek gedreven en is in staat om opvattingen en overtuigingen op het eigen vakgebied te verwerven en die te communiceren in de muzikale beroepspraktijk. Communicatie: De musicus kan zijn handelen in verschillende contexten effectief en efficiënt over brengen en de artistieke betekenis van muziek uitdragen naar anderen. Vermogen tot samenwerken: De musicus is in staat om samen met andere betrokkenen een actieve bijdrage aan een gezamenlijk product of proces te leveren. Vaktechnisch competentiedomein Het ambacht: De musicus onderhoudt een breed scala aan vaktechnische kennis en vaardigheden, die hem in staat stellen zowel binnen de nationale als de internationale beroepspraktijk te functioneren. Analytisch vermogen: De musicus kan muziek (cognitief) ontleden. Professioneel-maatschappelijk competentiedomein Omgevingsgerichtheid: De musicus is alert op ontwikkelingen in de samenleving en integreert deze in zijn muziekpraktijk. Ondernemerschap: De musicus kan zelfstandig vorm geven aan een professioneel bestaan binnen de muziekwereld. Innovatie: De musicus is in staat om het eigen vakgebied te verkennen en ermee te experimenteren, wat tot uiting komt in innovatieve muzikale processen en producties. Methodisch en reflectief handelen: De musicus is in staat om methodisch en professioneel te handelen, kan hierop reflecteren en is zelfstandig, en met en voor anderen, in staat tot terugkoppeling. Didactiek: De musicus kan onderwijsleersituaties zo inrichten en uitvoeren dat leerlingen optimaal worden gestimuleerd om te leren. Opleiding Docent Muziek: Creërend vermogen: de beginnende docent maakt muziek en muzikale producten die voortkomen uit het volgen van een eigen artistieke visie en stelt het creatieve proces in dienst van het docentschap; Ambachtelijk vermogen: de beginnende docent bezit het vermogen een breed scala aan instrumentele vaardigheden en ambachtelijke kennis efficiënt en effectief toe te passen; (Kunst-) Pedagogisch vermogen: De beginnende docent bezit het vermogen een veilige en stimulerende leeromgeving te scheppen voor leerlingen/cursisten ; Didactisch vermogen:de beginnende docent bezit het vermogen (kunst)onderwijs te initiëren, ontwerpen, verzorgen en evalueren vanuit een (kunst)pedagogische visie; Operationaliserend vermogen: de beginnende docent bezit het vermogen voor zichzelf en anderen een inspirerende en functionele onderwijssituatie op te zetten en in stand te houden; Vermogen tot samenwerken: de beginnende docent bezit het vermogen vanuit de eigen expertise samen met anderen een bijdrage te leveren aan muziek-, kunst-, en cultuuronderwijs; Communicatief vermogen: de beginnende docent bezit het vermogen zijn of haar visie en handelen zowel mondeling als schriftelijk effectief en efficiënt te communiceren, af te stemmen en te verantwoorden; Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Muziek en Docent Muziek,

18 Reflectief vermogen: de beginnende docent bezit het vermogen het eigen (kunst)pedagogisch en artistieke handelen te beschouwen, analyseren, duiden en beoordelen; Vermogen tot groei en vernieuwing: de beginnende docent bezit het vermogen zijn of haar docentschap verder te ontwikkelen en te vernieuwen; Omgevingsgerichtheid: de beginnende docent bezit het vermogen relevante omgevingsfactoren in de samenleving te signaleren en gebruikt deze bij zijn of haar werkzaamheden als docent. Het conservatorium heeft de landelijke opleidingscompetenties op volgende wijze gekoppeld aan de Dublin Descriptoren. KWALIFICATIES BACHELOR TEKST DUBLIN DESCRIPTOREN KENNIS EN INZICHT TOEPASSEN KENNIS EN INZICHT OPLEIDINGSPROFIEL MUZIEK HET AMBACHT ANALYTISCH VERMOGEN DIDACTIEK VISIE EN CREATIVITEIT HET AMBACHT VERMOGEN TOT SAMENWERKEN METHODISCH EN REFLECTIEF HANDELEN INNOVATIE OPLEIDINGSPROFIEL DOCENT MUZIEK AMBACHTELIJK VERMOGEN (KUNST)PEDAGOGISCH VERMOGEN DIDACTISCH VERMOGEN CREËREND VERMOGEN AMBACHTELIJK VERMOGEN (KUNST)PEDAGOGISCH VERMOGEN DIDACTISCH VERMOGEN OPERATIONALISEREND VERMOGEN VERMOGEN TOT SAMENWERKING REFLECTIEF VERMOGEN OORDEELSVORMING OMGEVINGSGERICHTHEID OMGEVINGSGERICHTHEID COMMUNICATIE COMMUNICATIE COMMUNICATIEF VERMOGEN LEERVAARDIGHEDEN ONDERNEMERSCHAP INNOVATIE VERMOGEN TOT GROEI EN VERNIEUWING Het auditteam is van mening dat het conservatorium de vertaling van de Dublin Descriptoren naar de landelijk vastgestelde competenties van beide opleidingen zinvol vormgegeven heeft. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Muziek en Docent Muziek,

19 Facet 1.3. Oriëntatie hbo De eindkwalificaties van de opleiding zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor de betreffende opleiding vereist of dienstig is Oordeel: voldoende / voldoende Het oordeel van het auditteam is gebaseerd op onderstaande bevindingen. Oriëntatie HBO kent twee dimensies. Hoger onderwijs enerzijds, beroepsonderwijs anderzijds. Opleiding Muziek: Hoger Onderwijs Zoals al onder 1.2. is beschreven hebben de opleidingen op landelijk niveau een relatie gelegd tussen de Dublin Descriptoren en de eindkwalificaties. Het auditteam is van oordeel dat de opleiding daarom gerekend kunnen worden tot het hoger onderwijs Beroepsonderwijs Zoals al onder 1.1. is beschreven hebben de opleidingen zich gebaseerd op het landelijke opleidingsprofiel. Het auditteam heeft vastgesteld, dat de eindcompetenties van de opleidingen corresponderen met de kerntaken van een (beginnend) beroepsbeoefenaar en aansluiten bij de eisen die de vakgenoten en de beroepspraktijk stellen aan een hbo muziek Voor het overige blijkt de Oriëntatie HBO ook uit het programma van beide opleidingen. Zie daarvoor de bevindingen onder facet 2.1. Opleiding Docent Muziek: Hoger Onderwijs Zoals al onder 1.2. is beschreven hebben de opleidingen op landelijk niveau een relatie gelegd tussen de Dublin Descriptoren en de eindkwalificaties. Het auditteam is van oordeel dat de opleiding daarom gerekend kunnen worden tot het hoger onderwijs Beroepsonderwijs Zoals al onder 1.1. is beschreven hebben de opleidingen zich gebaseerd op het landelijke opleidingsprofiel. Het auditteam heeft vastgesteld, dat de eindcompetenties van de opleidingen corresponderen met de kerntaken van een (beginnend) beroepsbeoefenaar en aansluiten bij de eisen die de vakgenoten en de beroepspraktijk stellen aan een hbo eerstegraads leraar Voor het overige blijkt de Oriëntatie HBO ook uit het programma van beide opleidingen. Zie daarvoor de bevindingen onder facet 2.1. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Muziek en Docent Muziek,

20 2. Programma Facet 2.1. Eisen hbo Kennisontwikkeling van studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk Oordeel: voldoende / goed Het oordeel van het auditteam is gebaseerd op onderstaande bevindingen. Opleiding Muziek: Hoewel de drie afdelingen van de opleiding muziek allemaal een grote mate van vrijheid hebben met betrekking tot de inrichting van het curriculum, is het onderwijsprogramma van alle afdelingen gebaseerd op vier pijlers: een grote mate van beheersing van het instrument of stem, de ontwikkeling van het kunstenaarschap, aandacht voor didactische vaardigheden en het stimuleren van het cultureel ondernemerschap. Deze vier pijlers komen voort uit de missie van het conservatorium. Desondanks zijn er ook door het werkveld ingegeven verschillen tussen de verschillende opleidingen te herkennen. Zo hanteert de Popafdeling een speciaal voor popmuziek ontwikkelde onderwijsmethodiek, gaat de vakgroep binnen de afdeling klassiek uit van het methodisch repertoire en is de overkoepelende benadering binnen de afdeling Jazz dat in alle musiceervakken en ensembles aandacht is voor improvisatie. De algemene onderwijskundige uitgangspunten zijn in alle curricula terug te zien. Deze uitgangspunten zijn: het onderwijs van het CvA is competentiegericht het onderwijs van het CvA is beroepsgericht Er is in alle opleidingen sprake van opdrachtgestuurd onderwijs. Het gaat, zeker in het hoofdvak, om maatwerk. Echter, in de opbouw van het curriculum is de toenemende zelfstandigheid een nadrukkelijk onderdeel van het onderwijsproces. Het onderwijs op het CvA vindt plaats in een realistische leeromgeving. Het auditteam heeft vast kunnen stellen dat de opleiding gebruik maakt van relevante literatuur. Dit heeft bij een muziekopleiding twee dimensies: enerzijds het repertoire, waar iedere musicus op zijn vakgebied mee bekend moet zijn, en anderzijds de literatuur die gebruikt wordt ter ondersteuning van het theoretische deel van het curriculum. De hoofdvakdocenten en de vakgroepen zijn er voor verantwoordelijk om de studenten kennis te laten maken met het voor het instrument relevante repertoire. Tijdens de audit heeft het auditteam diverse tentamens meegemaakt, waaruit een veelzijdige repertoirekennis van de studenten bleek. Ook heeft het auditteam tijdens de audit de literatuur met betrekking tot het theoretische deel van de opleiding ingezien en is van mening dat ook voor dit deel adequate literatuur gebruikt wordt. Interactie met de beroepspraktijk vindt op verschillende manieren plaats: Allereerst is het merendeel van de docenten van het conservatorium ook werkzaam in de praktijk. Gedurende de hele opleiding werken studenten samen in orkest-, ensemble-, en bandprojecten, die een afspiegeling zijn van een deel van de beroepspraktijk. Daarnaast heeft een aantal studenten de mogelijkheid een stage in een van de beroepsorkesten in Nederland te volgen. Tot slot geven de studenten in het tweede jaar gedurende een half jaar les aan een stageleerling om ook dat deel van de beroepspraktijk te leren kennen. Het auditteam is van mening dat met name de contacten die de docenten met het werkveld hebben, bevorderlijk zijn voor de artistieke ontwikkeling van de studenten, en heeft kunnen vaststellen dat deze contacten in ruime mate aanwezig zijn. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Muziek en Docent Muziek,

21 Na afloop van de opleiding krijgen de studenten van het CvA een lesbevoegdheid voor het buitenschoolse werkveld in het betreffende hoofdvak. Het auditteam is van mening dat gedurende de opleiding te weinig tijd aan dit specifieke deel van de beroepspraktijk geschonken wordt om te rechtvaardigen dat de opleiding zou aansluiten bij een snel veranderend werkveld. Dit des te meer omdat van deze docenten verwacht wordt dat zij de basis gaan leggen voor het muzikale talent van de toekomst, iets dat zich in toenemende mate afspeelt in andere onderwijssituaties en in werkvormen van die van de traditionele muziekscholen of particuliere lespraktijken waarin zij zelf opgeleid zijn. Opleiding Docent Muziek De opleiding beschikt over vakliteratuur met betrekking tot repertoirelijsten, liedbundels en luisterlijsten. Het auditteam heeft de binnen de opleiding gebruikte literatuur bestudeerd en is van mening dat de opleiding een zinvolle keuze gemaakt heeft. De verbinding met de beroepspraktijk wordt onder andere gelegd door de stages, die een belangrijke plek innemen gedurende het gehele curriculum. In de eerste twee jaar lopen de studenten stage in het basisonderwijs, in het derde en vierde jaar vinden deze stages plaats in het voortgezet onderwijs. De stages zijn als lintstages vormgegeven en lopen door gedurende het hele studiejaar. De opleiding onderhoudt hiervoor contacten met diverse scholen in Amsterdam en omgeving. Daarnaast onderhoudt de opleiding ook contacten met muziekorganisaties met een educatieve functie, waaronder het Metropole Orkest, het Nederlands Philharmonisch Orkest en Amsterdam Sinfonietta. Een deel van de docenten van de opleiding is zelf werkzaam in het basis- en voortgezet onderwijs. Het auditteam is van mening dat de kennisontwikkeling van de studenten ODM op een juiste wijze plaatsvindt. De opleiding onderhoudt op verschillende wijze contact met verschillende facetten van het werkveld, onder meer door de docenten en de stages, waardoor de opleiding de actuele ontwikkelingen in het werkveld een plaats binnen de opleiding geeft. Een punt van overdenking is de plek van de stage in de opleiding. Studenten spraken tijdens de audit hun wens uit voor een blokstage aan het eind van de opleiding in de vorm van een LiO-stage, zoals dat bij andere lerarenopleidingen gebruikelijk is. Het auditteam is van mening dat dit een zinvolle bijdrage in de opzet van het programma zou zijn. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Muziek en Docent Muziek,

22 Facet 2.2. Relatie tussen Doelstellingen en Inhoud Programma Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen De eindkwalificaties zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma De inhoud van het programma biedt de studenten de mogelijkheid om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken Oordeel: voldoende / voldoende Het oordeel van het auditteam is gebaseerd op onderstaande bevindingen. Algemeen: Elke afdeling beschikt over een curriculummatrix waarin de landelijke eindkwalificaties worden verbonden met de verschillende programmaonderdelen. In deze matrices is aangeven bij welke studieonderdelen vooral aan bepaalde kwalificaties gewerkt wordt. Op deze manier kunnen de matrices worden gebruikt om te beoordelen of het curriculum een goede en complete uitwerking is van de landelijke eindkwalificaties en of studenten daarmee de eindkwalificaties kunnen halen. Het auditteam heeft de curriculummatrix bestudeerd en is van mening dat de opleidingen hiermee in voldoende mate het verband tussen de verschillende vakken en de verschillende competenties gelegd heeft. Eigen aan de opleiding muziek is dat een groot deel van de eindkwalificaties bereikt wordt in de hoofdvaklessen, dat op een individuele wijze in wisselwerking tussen docent en student ingevuld wordt. Het CvA is van mening dat het de landelijke kwalificaties niet echt nodig heeft om te bepalen of een student het vereiste niveau in zijn hoofdvak haalt. Het CvA heeft dat altijd zelf bepaald door een strenge beoordelingssystematiek, gebaseerd op de criteria die in de beroepspraktijk gebruikelijk zijn. Het auditteam onderkent dat het gebruik van deze matrix in het hoofdvak moeizaam is. De opleiding werkt niet met het major-minorsysteem, maar met een systeem met keuzevakken. Hiervoor is in het curriculum in het derde en in het vierde jaar een ruimte van vijf studiepunten ingeroosterd, waarbinnen de studenten een keuze kunnen maken uit een ruim aanbod van keuzevakken. Het auditteam is van mening dat de keuzemogelijkheid die de studenten tijdens hun studie hebben, voldoende is. Het auditteam is wel van mening dat het internationale major-minorsysteem voor een zo internationaal georiënteerd instituut zinvol zou zijn, omdat daarmee een vergelijking tussen verschillende opleidingen op internationaal niveau en uitwisseling van internationale studenten vergemakkelijkt wordt. Het auditteam onderschrijft de missie en de doelstellingen van de opleiding muziek van het CvA, om studenten op een zo hoog mogelijk artistiek niveau op te leiden. Een ander deel van een deel van de missie, te weten de voorbereiding op het ondernemende en het docerende deel van de beroepspraktijk, is in het programma minder duidelijk zichtbaar. Het auditteam is van mening dat er nog werk verzet moet worden, voordat het opleidingsprofiel en de studenten volgens de missie van het conservatorium opgeleid worden. Het programma is daarmee met name een goede concretisering van de missie van het conservatorium om de studenten op een zo hoog mogelijk artistiek niveau op te leiden. Ook voor de opleiding docent muziek geldt dat de uitwerking van de doelstellingen nog niet op alle punten in het programma herkenbaar is. Dit betreft met name het begrip artistieke attitude uit de doelstellingen. Het auditteam heeft de indruk dat de studiedruk erg hoog is, waardoor de opleiding concessies moet doen op dit vlak en de studenten maar beperkt de ruimte krijgen om hun artisticiteit te ontwikkelen. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Muziek en Docent Muziek,

23 Facet 2.3. Samenhang Programma Het studieprogramma is inhoudelijk samenhangend Oordeel: goed/ goed Het oordeel van het auditteam is gebaseerd op onderstaande bevindingen. Opleiding muziek: Voor de afdelingen jazz en klassiek is de structuur van het programma vergelijkbaar, de invulling is uiteraard verschillend en toegesneden op het werkveld. Het gaat in elk studiejaar om parallel aan elkaar lopende programmaonderdelen: hoofdvak en hoofdvak gebonden bijvakken, zoals correpetitie instrumentale of vocale bijvakken ensembles en projecten theorie en geschiedenis onderwijskundige vakken overige (keuze-)vakken. Het grootste deel van de opleiding bestaat voor de studenten uit tijd die zij aan hun hoofdvak (meestal instrumentaal of vocaal) besteden. Hier is de verticale samenhang in het programma zichtbaar, het zorgt ervoor dat de student de kans krijgt om te groeien als musicus. De inhoud van het hoofdvak wordt uitdagender en letterlijk veeleisender naarmate de studie vordert. Daarbij is maatwerk per student heel belangrijk, de student krijgt hierbij individuele begeleiding van zijn hoofdvakdocent. De opeenvolging van de lessen binnen een studiejaar en de opbouw van het vierjarige curriculum zijn gebaseerd op grote ervaring en expertise van de docent, elke student maakt zijn eigen ontwikkelproces door. De opbouw van het curriculum van het hoofdvak is als volgt te typeren: Het eerste jaar is oriënterend op het beroep en op de studie, maar ook op het eigen talent en de eigen positie van het instrument binnen een grote variëteit aan ensembles en muziekstijlen. Hierbij is een grote aandacht voor het oefenen van basisvaardigheden. Het tweede jaar is beroepsvoorbereidend met de nadruk op het ambacht. Er wordt zo veel mogelijk gestudeerd om een zo groot en gedifferentieerd mogelijk pakket van motorische reflexen aan te leggen. Ook het derde jaar is beroepsvoorbereidend, maar dan met meer nadruk op het ontwikkelen van artisticiteit. De student begint een eigen stijl te ontwikkelen en gaat zich aan anderen toetsen. De student participeert veel in ensembles en bouwt zijn netwerk uit. Het vierde jaar is gericht op het trekken van conclusies ten aanzien van de eigen stijl en van het kunstenaarschap. De autonomie neemt toe, wat ook zichtbaar wordt in de keuzes die door de student gemaakt worden. Omdat het hier om de invulling van het hoofdvak gaat, is de mate waarop het bovenstaande vormgegeven is, afhankelijk van de invulling van de lessen door de hoofdvakdocent. De horizontale samenhang is zichtbaar tussen het hoofdvak en de muziektheoretische vakken, waarbij theorie en praktijk op elkaar betrokken worden. Dit geldt ook voor het regelmatige terugkerende samenspel, dat in alle afdelingen een vast onderdeel van het curriculum vormt. Voor de klassieke opleidingen zijn dit 3 studiepunten per jaar, voor de opleiding jazz zijn dit 6 tot 8 EC s per jaar. De popafdeling heeft een andere opbouw en samenhang: Het studieprogramma rust op vier pijlers, te weten: Instrument, het instrument vakkundig leren beheersen; Creativiteit, de eigen creativiteit kunnen toepassen in de praktijk; Educatie, de eigen muzikale ideeën methodisch kunnen verwoorden; Organisatie, organisatorische en zakelijke vaardigheden ontwikkelen. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Muziek en Docent Muziek,