Samenwerken als proces bekeken
|
|
- Vincent van den Brink
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Samenwerken als proces bekeken Gepubliceerd in Tijdsch Gezondheidswet 2003; 81(3): A.P. Nauta Destijds: Nederlands Kenniscentrum Arbeid en Klachten Bewegingsapparaat, Erasmus MC, Rotterdam In het veld van arbeid en gezondheid wordt nog niet voldoende samengewerkt. Dat geldt voor arbocuratieve samenwerking, maar ook voor samenwerking tussen professionals binnen de arbozorg. In dit artikel wordt het proces van samenwerken tussen professionals nader geanalyseerd. Inzichten uit de sociale psychologie worden gebruikt om de knelpunten in de samenwerking uit te leggen. Beter samenwerken is aan te leren. Hiervoor worden praktische tips gegeven. Deze zijn ook toepasbaar op andere gebieden dan arbeid en gezondheid. INLEIDING Wat is samenwerken eigenlijk? In de sociale psychologie geldt als definitie gedrag dat de resultaten van twee partijen maximaliseert. Het resultaat van het gemeenschappelijke handelen moet dus meerwaarde hebben ten opzichte van het handelen van elk afzonderlijk. Dan kunnen we spreken van maximaliseren van de resultaten van de twee partijen. In de praktijk van de (bedrijfs)gezondheidszorg betekent dit het uitwisselen van kennis, die nodig is voor een goede uitoefening van het beroep, met het doel de patiënt zo snel en adequaat mogelijk te reïntegreren. In de praktijk blijkt deze samenwerking tussen de partijen (professionals) niet vanzelfsprekend en soms zelfs afwezig te zijn. Over de (onvoldoende) samenwerking van huisartsen en bedrijfsartsen is al veel geschreven en gezegd [1-5]. Maar bedrijfsartsen en verzekeringsartsen overleggen vrijwel niet. Bedrijfsartsen en fysiotherapeuten, ergotherapeuten of oefentherapeuten overleggen zelden met elkaar. Het samenwerken van huisarts en bedrijfsarts, van bedrijfsarts en specialist, of van bedrijfsarts en paramedicus betreft ad hoc samenwerking. Het gaat om (meestal telefonisch) overleg of het vragen van inlichtingen over een patiënt. Niet om samenwerking in een team of op een afdeling. Daarom kunnen we niet zonder meer gebruik maken van ervaringen met betrekking tot die vormen van samenwerken. Maar ik meen wel, dat er op een aantal punten gebruik kan worden gemaakt van inzichten uit dat gebied. In dit stuk wordt, aan de hand van een aantal uitspraken, het samenwerken tussen professionals als proces besproken. Doel hiervan is om het samenwerkingsproces inzichtelijk te maken en handvaten te geven voor verbetering. SAMENWERKEN IS LOGISCH Het lijkt logisch dat er wordt samengewerkt in het veld van arbeid en gezondheid, zeker als we samenwerken beschrijven als kennis delen. In publicaties over kennismanagement kunt u nalezen 1
2 waarom kennis delen goed is. Uitspraken als Twee weten meer dan een wijzen hierop. We komen alleen verder wanneer we kennis met elkaar delen. In ziekenhuizen is de samenwerking tussen de zorgverleners ook niet overal optimaal. Maar die samenwerking is meestal wel goed op bijvoorbeeld de afdeling spoedeisende hulp of op een IC. Waar er mensenlevens mee gemoeid zijn, waar samenwerken van levensbelang is, daar gaat het duidelijk beter dan elders. Later worden hier een aantal redenen voor genoemd. Samenwerken lijkt dus logisch, maar is dat in de praktijk vaak niet. SAMENWERKEN IS MOEILIJK Samenwerken gaat lang niet altijd vanzelf. Waarom is dat het geval? Aan de hand van twee theorieën uit de sociale psychologie wordt dit nader toegelicht. Daarna volgt enige informatie over stereotypen. Sociale oriëntaties: Mensen blijken te verschillen in sociale oriëntaties, in de manier waarop ze rekening houden met anderen. Je kunt sociale oriëntaties op twee assen indelen: de ene as is de mate waarin ze de eigen groep bevoordelen, de andere is de mate waarin mensen de andere groep bevoordelen. Dit wordt bijvoorbeeld onderzocht in experimenten met het geven van punten aan de eigen groep en aan de andere groep. In figuur 1 staan in een assenstelsel de sociale oriëntaties.[6] laag egoïsme competitie laag hoog Punten voor ingroup altruïsme coöperatie hoog Punten voor outgroup figuur 1: Sociale oriëntaties, ingedeeld naar het toekennen van punten aan de ingroup en de outgroup (aangepast naar Bourhis [6]) 2
3 Mensen die hoog scoren op de sociale oriëntatie coöperatie, zullen in het algemeen het beste samenwerken, omdat ze de maximale opbrengst voor beide partijen beogen. Naast die persoonlijke voorkeuren is er ook gedrag dat men in groepen vertoont. Daarover gaat de volgende theorie. Sociale identiteitstheorie (SIT): De sociale identiteitstheorie gaat ervan uit dat mensen identiteit nodig hebben. Die hebben ze nodig voor hun zelfgevoel. Die identiteit ontlenen ze bijvoorbeeld aan hun beroep of aan een andere groep. Mensen willen graag een positieve identiteit [7]. Die kan men verwerven door zich af te zetten tegen een andere groep. Bijvoorbeeld door zichzelf (hun eigen groep) beter te vinden dan een andere groep met wie men zich vergelijkt: meer competent, meer ervaren, beter presterend. Het gevolg is dat men de eigen groep gaat voortrekken ( ingroup favoritism ). Men zich gaat conformeren aan de normen van de eigen groep ( ingroup ) en beschrijft vervolgens zowel zichzelf als de leden van de andere groep meer in termen van stereotypen. Zo ontstaan samenwerkingsproblemen met de leden van de andere groep. Er hoeft daarbij echt geen materieel belang te zijn. Het streven naar een positieve identiteit is voldoende om de eigen groep hoger te waarderen. Er ontstaan zo eerder concurrentie en vijandigheid dan coöperatie en waardering. Het verband met status is als volgt: groepen die hoger in de pikorde staan, willen deze status bevestigen. Groepen met een lagere plaats proberen zich minimaal aan de hogere groep gelijk te achten of beter te zijn ( upward drive ). Wanneer we dit in de gezondheidszorg toepassen, dan zien we daar van oudsher al een sterke pikorde. In het Medische Profielenboek is dit zichtbaar [8]. Het boek bestaat uit hoofdstukken per specialisme waarin gebruik is gemaakt van vragenlijstgegevens binnen de beroepsgroepen. Onder andere is de vraag gesteld naar de status binnen de medische wereld. Per groep heeft men de eigen score op status aangegeven. De neurochirurgen staan bijvoorbeeld hoog en de bedrijfsartsen laag. Nog lager staan overigens de verzekeringsartsen. Bij samenwerken tussen mensen uit groepen die verschillen in status, zijn dus problemen te verwachten. Samenwerken is moeilijk omdat het volgende mechanisme meespeelt: de hogere statusgroep streeft ernaar de hogere status te behouden. De lagere statusgroep streeft ernaar de eigen status te verhogen. Stereotypen: Hierboven is reeds de outgroup genoemd, de groep waar we zelf geen deel van uitmaken, maar waarmee we onze eigen groep vergelijken. Vaak beschouwen we de leden van de outgroup als onderling meer gelijk dan de leden van onze eigen groep. Dit verschijnsel heet outgrouphomogeniteit. Een bekend voorbeeld is: alle Japanners lijken op elkaar. Dat geldt echter alleen voor ons als niet-japanners. De Japanners zelf herkennen natuurlijk wel veel onderlinge verschillen. We hebben hier te maken met stereotypen. Stereotypen zijn op zichzelf niet slecht; ze zijn namelijk een manier om efficiënt om te gaan met alle indrukken die er bij ons binnen komen. We maken dus mentale categorieën, een soort prototypen. Het wordt pas negatief als we aan die categorieën negatieve eigenschappen koppelen. Dat gebeurt bijvoorbeeld bij rassendiscriminatie. Nu blijkt uit onderzoek dat die negatieve invulling van stereotypen vaak te maken heeft met status: de relatieve status voorspelt in hoeverre men de andere groep als competent ziet [9]. 3
4 VOOR SAMENWERKEN IS VERTROUWEN NODIG Wat is vertrouwen eigenlijk? Er is inmiddels heel wat literatuur over, bijvoorbeeld vanuit de organisatiekunde [10-13]. Vertrouwen heeft te maken met risico. Vertrouwen is te definiëren als een situatie waarin men positieve verwachtingen heeft over de motieven van de ander met betrekking tot jezelf in risicovolle situaties [14]. Bij het samenwerken van huisartsen en bedrijfsartsen ziet de huisarts bijvoorbeeld als gevaar dat de bedrijfsarts medische informatie doorgeeft aan de werkgever. (Iets dat trouwens recent nog door een tweede kamerlid als voorstel is ingediend, maar wat niet strookt met het medische beroepsgeheim.) Een bedrijfsarts ziet bijvoorbeeld als risico dat wanneer hij of zij een werknemer naar een huisarts verwijst, dat deze bij behandeling en advisering onvoldoende rekening houdt met factoren op het werk. In de literatuur wordt onderscheid gemaakt tussen verschillende soorten vertrouwen. Voor het bestuderen van samenwerking zijn er twee gekozen: vertrouwen in het werk van de ander: knowledge-based trust (KBT) en vertrouwen in de communicatie van de ander. Deze laatste wordt in de literatuur identification-based trust (IBT) genoemd [11]. Knowledge-based trust is gebaseerd op het gedrag (de taken) van de ander. Als je dus voldoende weet van wat de ander doet, van het vak van de ander, dan kun je die ander vertrouwen. Identification-based trust is gebaseerd op een meer persoonlijke band met de ander. Als je weet hoe de ander communiceert, hoe de ander met patiënten omgaat en bijvoorbeeld met het medisch beroepsgeheim, dan kun je zo iemand vertrouwen. Vertrouwen kun je niet afdwingen en niet vastleggen in convenanten. Vertrouwen moet namelijk groeien. En vertrouwen groeit weer, juist door met elkaar contact te hebben. Lewicki en Bunker [11] beschrijven het als volgt: "Terwijl de partijen meer over elkaar te weten komen, gaan ze zich steeds meer identificeren met de behoeften, de voorkeuren, en prioriteiten van de leden van de andere groep en gaan ze hen steeds meer zien als leden van hun eigen groep. Identificatie leidt tot het zoeken naar meer informatie, die weer een bredere basis gaat vormen voor knowledge-based trust en voor meer dimensies waarop de partijen zich met elkaar gaan identificeren. Veel productieve relaties blijven echter steken in het stadium van de knowledge-based trust. Werk-relaties bijvoorbeeld zijn vaak knowledge-based trust relaties, en de identification-based trust ontwikkelt zich niet vanwege diverse redenen: ofwel de partijen missen tijd en energie om te investeren voorbij de knowledgebased trust ofwel de partijen willen geen diepergaande relatie. In een groeiende relatie zal eerst de knowledge-based trust ontstaan en later, als het goed gaat, de identification-based trust. In het contact tussen huisartsen en bedrijfsartsen blijken de twee soorten vertrouwen inderdaad voor te komen [15,16]. SAMENWERKEN IS ZINVOL Niet samenwerken kan soms tot ernstige situaties leiden. Recent kwam in het nieuws dat een baby is overleden door een samenwerkingsprobleem van cardiologen. Volgens anesthesist Knape [17] worden bij één derde van de visitaties in ziekenhuizen haperingen in de onderlinge samenwerking gesignaleerd. In een artikel over zorgvernieuwing werden recent 21 voorbeelden van goede zorg 4
5 genoemd (naar aanleiding van een nieuw boek hierover) [18]. Van deze projecten is aannemelijk gemaakt dat ze werken. In het artikel wordt als een van de negen voorwaarden voor succes van een innovatie genoemd: samenwerking tussen verschillende beroepsgroepen. In veel publicaties lees je dat beter samenwerken tussen arbozorg en curatieve zorg zal leiden tot minder ziekteverzuim, minder instroom in de WAO et cetera. Is dat nu echt zo? Uit een eigen literatuuronderzoek bleek dat dit nog nooit goed is onderzocht. Nog nooit is aangetoond dat samenwerken tot harde veranderingen leidt [19]. Om dit te onderzoeken moeten twee groepen patiënten vergeleken worden: een groep waarbij de bedrijfsarts en de huisarts met elkaar overleggen en een groep waarbij dat niet gebeurt. Het Kenniscentrum Arbeid en Klachten van het Bewegingsapparaat is met een dergelijk project bezig. In één regio kregen huisartsen en bedrijfsartsen een training in samenwerken en een samenwerkingsprotocol met betrekking tot lage rugklachten. In een andere regio werd niets gedaan. In beide regio s worden patiënten met lage rugklachten, die minimaal drie weken verzuimen, vervolgd en wordt gekeken naar verzuim en gezondheid en ook naar tevredenheid. Resultaten hiervan zullen over enkele maanden bekend zijn. Een zelfde soort project staat ook gepland voor het samenwerken van bedrijfsartsen en orthopedisch chirurgen, dat in de loop van 2003 zal starten. Er zijn natuurlijk andere zinvolle uitkomsten mogelijk, zoals efficiëntie. Samenwerken is dan efficiënter niet samenwerken, omdat we beter gebruik maken van schaarse middelen. Bijvoorbeeld niet dubbel röntgenfoto s maken of hetzelfde labonderzoek herhalen. Samenwerken is ook zinvol wanneer dat leidt tot het verhogen van de kwaliteit van het werk van de gezondheidswerkers. Ook hier kun je de term kennis delen goed gebruiken om dit in te zien. Als een bedrijfsarts niet weet hoe hij of zij verder moet gaan met een bepaalde patiënt, en door overleg met de huisarts weer tot constructief beleid komt, dan is dat zeker een stuk kwaliteitsverhoging. Bedrijfsartsen in opleiding die een cursus samenwerken met huisartsen in de beroepsopleiding deden, noemden dit expliciet als uitkomst van overleg [20]. SAMENWERKEN IS PRETTIG Wat betekent samenwerken voor de arbeidsvreugde van professionals? Het gaat hier niet om direct nut, maar om een andere benadering. Het is bijvoorbeeld prettig om je probleem met een collega te delen. Als je bijvoorbeeld een moeilijk gesprek met een cliënt hebt gehad, dan voelt het goed als je daar even over kunt praten. Als je aardige collega s hebt en steun krijgt in moeilijke tijden, dan is dit een belangrijke factor die ondermeer samengaat met lager verzuim en minder gezondheidsklachten. Dat geldt voor werknemers in het algemeen, maar ook voor onszelf. Sullivan [21] deed een literatuuronderzoek naar samenwerken in de gezondheidszorg. Hij bekeek ongeveer 80 publicaties en concludeerde dat samenwerken altijd positief werd gewaardeerd door medewerkers. 5
6 SAMENWERKEN KUN JE LEREN Samenwerken kun je leren, maar hoe dan? Hieronder een aantal handvaten, gebaseerd op wat eerder is uiteengezet. Allereerst een uitleg hoe het theoretisch zou kunnen en daarna een meer praktische uitwerking. Theoretisch zijn er drie manieren om stereotypen af te breken bij zogenaamde ingroup-bias: Decategorisatie: bij persoonlijke contacten zullen de stereotypen minder worden, omdat men hierdoor gaat zien dat de leden van de andere groep ook verschillen. Recategorisatie: wanneer een zogenaamd superordinate goal wordt benoemd, vervalt de scheiding tussen wij en zij. Er onstaat één groep met een gemeenschappelijk doel in plaats van twee subgroepen. Daarmee vervallen de stereotypen. Subcategorisatie: je kunt het onderscheid tussen de groepen in stand laten, maar meer contact stimuleren tussen leden van deze groepen. Dit kan door mensen bijvoorbeeld extra rollen te geven (bijvoorbeeld in kleine groepjes iets laten voorbereiden). Daarmee worden de stereotypen doorbroken. Wat betreft vertrouwen: hier is een opbouwtijd voor nodig. Belanrijk is om de voorwaarden te scheppen waaronder vertrouwen kan groeien. Positieve contacten zullen versterkend werken, negatieve contacten zullen vertrouwen juist weer afbreken. Negatieve ervaringen blijken in de praktijk sterker te werken dan positieve. Na een negatieve ervaring is er dus een aantal positieve ervaringen nodig om de negatieve te compenseren. Nu de praktische uitwerking: wat kunnen we concreet doen, bijvoorbeeld op afdelingen om mensen beter te laten samenwerken en bij onderwijs in samenwerken, zoals aan bedrijfsartsen en huisartsen of verzekeringsartsen of paramedici? Statusverschillen hef je niet zomaar op. Maar wel kun je mensen er in onderwijs bewust van laten worden dat deze verschillen bestaan en ook uitleggen hoe negatief dat op de samenwerking uitwerkt. Om stereotypen te doorbreken moet je zorgen voor veel contacten. Op de werkplek bijvoorbeeld door te zorgen dat mensen die moeten samenwerken elkaar veel tegenkomen op dezelfde gang en koffie halen bij hetzelfde koffie-apparaat. Informele contacten zijn namelijk net zo belangrijk als formele contacten. Bij onderwijs: zorg voor kleine groepjes bijvoorbeeld met casusbesprekingen. Zorg voor een positieve, ongedwongen atmosfeer. Bijvoorbeeld door samen te eten. Laat in onderwijs bijvoorbeeld zien, liever nog zelf ervaren (aan de hand van een casus) dat disciplines afhankelijk van elkaar zijn omdat ze beiden informatie hebben die alleen in combinatie tot een goede diagnose kan leiden. Noem samenwerken kennis delen. Dat geeft een andere gevoelswaarde, het lijkt dan ook veel logischer om te doen. Het gaat om het delen van kennis over elkaars beroep, maar ook over de gemeenschappelijke patiënt. Geef gelegenheid tot het delen van kennis. Zorg ervoor dat praktische belemmeringen bij het delen van kennis worden verminderd of opgeheven. B bedrijfsartsen kunnen visitekaartjes meegeven aan de patiënten voor hun huisarts. 6
7 Als eenmaal positieve contacten ontstaan, volgt er dikwijls een zichzelf versterkend proces. Noot Dit artikel is een bewerking van de lezing Samenwerken als proces bekeken gehouden voor het congres Verzuim en WAO, wie is verantwoordelijk? van de dr G.J. van Hoytema Stichting te Enschede op 31 januari LITERATUUR 1. Amstel RJ van, Buijs PC. Voor verbetering vatbaar. Amsterdam: NIA TNO, Hento I, Kaaij H. Samenwerking tussen bedrijfsarts en curatieve sector: optimisme en zorg. TBV 2000;8: Nauta N, Faber E. Arbocuratieve samenwerking: actuele onderzoeksvragen. Tijdschr Gezondheidswet 2002;80: Heideman JMC, Engels JA, Gulden JWJ van der. Knelpunten in de samenwerking tussen bedrijfsarts en huisarts. Tijdschr Gezondheidswet 2002;80: Nauta AP, Grumbkow J von. Contacten tussen huisarts en bedrijfsarts: initiatief, frequentie, waardering en effect. Special Huisarts/TBV maart 2002: Bourhis RY, Gagnon A. Social Orientations in the Minimal Group Paradigm. in: Brown R, Gaertner SL (Eds) Blackwell Handbook of Social Psychology: Intergroup Processes. Oxford: Blackwell Publishers, Ellemers, N, Spears, R, Doosje, B. Social identity: context, commitment, content. Oxford: Blackwell, Medische profielenboek. Zeist: Glaxo Wellcome / KNMG (Materiaal voor de workshop 'Co-assistent & Carrière'), Operario D, Fiske ST. Stereotypes: Content, Structures, Processes and Context. in: Brown R, Gaertner SL (Eds) Blackwell Handbook of Social Psychology: Intergroup Processes. Oxford: Blackwell Publishers, 2001, p Kramer RM, Tyler TR (eds.) Trust in organizations. 1996, London: Sage. 11. Lewicki RJ, Bunker BB. Developing and maintaining trust in work relationships. in: Kramer RM, Tyler TR (eds.) Trust in organizations London: Sage, p McAllister DJ. Affect- and cognition based trust as foundations for interpersonal cooperation in organizations. Acad Management J1995;38(1): Rousseau DM, Sitkin SB, Burt RS, Camerer C. Not so different after all: a cross-discipline view of trust. Acad Management Rev 1998;23(3): Boon SD, Holmes JG. The dynamics of interpersonal trust: resolving uncertainty in the ace of risk. In: R.A. Hinde, Groebel J (eds.). Cooperation and prosocial behaviour Cambridge: Cambridge University Press, 1991, p
8 15. Nauta AP, Grumbkow J von. Samenwerking van huisartsen en bedrijfsartsen: de invloed van positie, verantwoordelijkheid, afhankelijkheid en vertrouwen. Tijdschr Gezondheidswet 2002;80: Nauta AP, Grumbkow J von. Factors predicting trust between GPs and OPs. Int J of Integrated Care 2001;1. See: Knape JTA. Verdachtmakingen frustreren medische stand. [Forum] Volkskrant 6 januari Visser J. Werken aan zorgvernieuwing. Med Contact 2002; 57: Nauta AP. Tot elkaar veroordeeld. Literatuurstudie naar samenwerking van huisartsen en bedrijfsartsen. Med Contact 2000;55: Nauta AP, Faddegon HC. Peeters JW. Huisartsen en bedrijfsartsen in opleiding leren samenwerken in de praktijk. TBV 2002;10: Sullivan TJ (ed). Collaboration: A health care imperative. New York,: McGraw-Hill,
Wat maakt een team tot een Super team? Talent wins games, but teamwork and intelligence wins championships Michael Jordan
Wat maakt een team tot een Super team? 14 05 2012 Talent wins games, but teamwork and intelligence wins championships Michael Jordan Drs. Allard Gerritsen Journalisten spreken over trainers met magische
Nadere informatieDeel 1 Afstemmen van behandeling en werkhervatting
Deel 1 Afstemmen van behandeling en werkhervatting Samenwerking, durft u het aan? Noks Nauta en Joost van der Gulden Wanneer je een wat serieuzer gezondheidsprobleem hebt, krijg je al vlug met verschillende
Nadere informatieEen situatie kan lastig worden indien. - voor de bedrijfsarts als arts sommige waarden zwaarder wegen dan voor de bedrijfsarts als adviseur
Inleiding Sociaal Medisch Overleg (SMO) is een gestructureerd en multidisciplinair overleg over individuele casuïstiek tussen het management en diens adviseur(s) aangaande verzuim en re-integratie. Deelnemers
Nadere informatieOntstaan, werking, voortbestaan en verandering van stereotypen
Ontstaan, werking, voortbestaan en verandering van stereotypen Introductie op Module 2 Training Selecteren zonder Vooroordelen Voor de beste match! Dit opleidingsaanbod is tot stand gekomen met financiële
Nadere informatieKwaliteitszorg. Test jezelf.
Kwaliteitszorg. Test jezelf. Pagina 1 Weet jij hoe je je deskundigheid of die van je collega s kunt bevorderen of professionaliseren? Kun je goed samenwerken? Kun je kwaliteitszorg leveren? Doe de testjes
Nadere informatieEffecten van een co-assistentschap bedrijfsgezondheidszorg
Effecten van een co-assistentschap bedrijfsgezondheidszorg A.P. Nauta, J. von Grumbkow Samenvatting Inleiding: Samenwerking tussen huisartsen en bedrijfsartsen wordt belangrijk gevonden, hetgeen blijkt
Nadere informatieCOMMUNICATIE-EN IMPLEMEMENTATIEPLAN
Bijlage 9 ETHIEK IN RICHTLIJNEN bij Arbeid en Gezondheid (EiR-A) COMMUNICATIE-EN IMPLEMEMENTATIEPLAN Versie INHOUD 1 Inleiding 2 Contextanalyse 2.1 Situatie en omgeving 2.2 De actoren 2.3 Het product 3
Nadere informatieSAMENWERKEN BIJ ASPECIFIEKE LAGE RUGKLACHTEN
SAMENWERKEN BIJ ASPECIFIEKE LAGE RUGKLACHTEN Een gezamenlijke nascholing voor huisartsen, bedrijfsartsen en fysiotherapeuten December 2014 Arnela Suman a.suman@vumc.nl 020-4445945 DISCLOSURE BELANGEN Drs.
Nadere informatieRapportgegevens Nederlandse persoonlijkheidstest
Rapportgegevens Nederlandse persoonlijkheidstest Respondent: Johan den Doppelaar Email: info@123test.nl Geslacht: man Leeftijd: 37 Opleidingsniveau: hbo Vergelijkingsgroep: Nederlandse beroepsbevolking
Nadere informatieNaar een betere zorg voor zieke werknemers
Naar een betere zorg voor zieke werknemers Naar een betere zorg voor zieke werknemers Afstemmen van behandeling en werkhervatting In de reeks Trends in Bedrijfs- en Verzekeringsgeneeskunde is eerder verschenen:.
Nadere informatieNVAB-richtlijn blijkt effectief
NVAB-richtlijn blijkt effectief Nieuwenhuijsen onderzocht de kwaliteit van de sociaal-medische begeleiding door bedrijfsartsen van werknemers die verzuimen vanwege overspannenheid, burn-out, depressies
Nadere informatieBang voor de bedrijfsarts
Bang voor de bedrijfsarts Het onderzoek moest antwoord geven op de volgende vragen. Wat zijn de specifieke behoeften en vragen van allochtone werknemers ten aanzien van de arbo-infrastructuur? Komt de
Nadere informatie64 e Bedrijfsgeneeskundige Dagen. 23 en 24 mei Jan Willem Peeters Voorzitter Commissie NVAB Nascholing
64 e Bedrijfsgeneeskundige Dagen 23 en 24 mei 2019 Jan Willem Peeters Voorzitter Commissie NVAB Nascholing Terugblik op de Bedrijfsgeneeskundige Dagen 2018: de retraite Waardering vorig jaar: 7,8 Verbeteringen/
Nadere informatieIedereen sterk. Zo stimuleer je innovatief gedrag en eigenaarschap van medewerkers
Iedereen sterk Zo stimuleer je innovatief gedrag en eigenaarschap van medewerkers JANUARI 2016 Veranderen moet veranderen Verandering is in veel gevallen een top-down proces. Bestuur en management signaleren
Nadere informatie18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid
18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid Goed, gezond en gemotiveerd aan het werk tot je pensioen? Dat bereik je door kansen te pakken op het werk. Leer aan de hand van onderstaande punten hoe je
Nadere informatieArbeidsgerelateerde zorg in de eerste lijn. Kees de Kock, huisarts Bart Dollekens, bedrijfsarts
Arbeidsgerelateerde zorg in de eerste lijn Kees de Kock, huisarts Bart Dollekens, bedrijfsarts BG-dagen 2019 Disclosure belangen spreker K de Kock (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk
Nadere informatieBeschrijving resultaten onderzoek biseksualiteit AmsterdamPinkPanel Oktober 2014 Joris Blaauw
Beschrijving resultaten onderzoek biseksualiteit AmsterdamPinkPanel Oktober 2014 Joris Blaauw Dit document beschrijft kort de bevindingen uit het onderzoek over biseksualiteit van het AmsterdamPinkPanel.
Nadere informatieSamenvatting bijeenkomsten Samen werken in de eerste lijn
Samenvatting bijeenkomsten Samen werken in de eerste lijn Uit de bijeenkomsten blijkt dat er al veel overleg met huisartsen plaatsvindt en dat vooral het contact met andere disciplines aandacht vergt en
Nadere informatieOntstaan, werking, voortbestaan en verandering van stereotypen
Ontstaan, werking, voortbestaan en verandering van stereotypen Introductie op Module 2 Cursus Selecteren zonder vooroordelen: Voor de beste match! Dit opleidingsaanbod is tot stand gekomen met financiële
Nadere informatieWerk, participatie en gezondheid: meer dan alleen!
Werk, participatie en gezondheid: meer dan alleen! Prof Dr Alex Burdorf Afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg, Erasmus MC Coordinator academische werkplaats CEPHIR Arbeidsparticipatie en gezondheid
Nadere informatieKennissynthese arbeid en psychische aandoeningen. Dr. F.G.Schaafsma Dr. H. Michon Prof. dr. J.R. Anema
Kennissynthese arbeid en psychische aandoeningen Dr. F.G.Schaafsma Dr. H. Michon Prof. dr. J.R. Anema Ernstige Psychische Aandoeningen (EPA) Definitie consensus groep EPA¹ - Sprake van psychische stoornis
Nadere informatieCoöperatie en communicatie:
Nederlandse Samenvatting (summary in Dutch) 135 Coöperatie en communicatie: Veranderlijke doelen en sociale rollen Waarom werken mensen samen? Op het eerste gezicht lijkt het antwoord op deze vraag vrij
Nadere informatieGEZOND WERKEN INDIGO BRABANT. Training en ondersteuning in mentaal fit werken
GEZOND WERKEN INDIGO BRABANT Training en ondersteuning in mentaal fit werken 2 Gezond Werken Gezonde werknemers gaan met plezier naar het werk. Ze zijn geestelijk fit en blijven fit. Gezonde werkdruk biedt
Nadere informatieRESULTATEN NATIONALE PIJNMETING: PIJNPATIENTEN SIGNALEREN ERNSTIG GEBREK AAN ERKENNING EN GOEDE ZORG
Verslag bijeenkomst 21 januari 2011 Erasmus MC RESULTATEN NATIONALE PIJNMETING: PIJNPATIENTEN SIGNALEREN ERNSTIG GEBREK AAN ERKENNING EN GOEDE ZORG Partners Mijnpijn.nl vinden dat chronische pijn prioriteit
Nadere informatieKNMG-visie Zorg die werkt. René Héman 8 juni 2017
KNMG-visie Zorg die werkt René Héman 8 juni 2017 Uitgangspunten en doelen Ontwikkeld voor en door artsen (NVAB, NVVG, GAV, Federatie Medisch Specialisten, LHV, NHG en KAMG) Arbeidsgerelateerde medische
Nadere informatieEvaluatierapport. Workshop. Bewust en positief omgaan met ADHD. Universiteit van Tilburg Forensische psychologie. 23 april 2010
Evaluatierapport Workshop Bewust en positief omgaan met ADHD Universiteit van Tilburg Forensische psychologie 23 april 2010 Drs. Arno de Poorter (workshopleider) Drs. Anne van Hees (schrijver evaluatierapport)
Nadere informatieChapter 11. Nederlandse samenvatting
Chapter 11 Nederlandse samenvatting Chapter 11 Reumatoïde artritis (RA) is een chronische aandoening die wordt gekenmerkt door ontstekingen van de gewrichten. Symptomen die optreden zijn onder andere pijn,
Nadere informatieSAMENWERKEN BIJ ASPECIFIEKE LAGE RUGKLACHTEN
SAMENWERKEN BIJ ASPECIFIEKE LAGE RUGKLACHTEN Een gezamenlijke nascholing voor huisartsen, bedrijfsartsen en fysiotherapeuten December 2014 Arnela Suman a.suman@vumc.nl 020-4445945 DISCLOSURE BELANGEN Drs.
Nadere informatieHoe haalt een extra productieve werknemer gezond en werkend zijn pensioen?
Hoe haalt een extra productieve werknemer gezond en werkend zijn pensioen? Lex Burdorf hoogleraar determinanten van volksgezondheid Afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg Erasmus MC Rotterdam Langer
Nadere informatiePresenteer je eigen onderzoek op de Mbo Onderzoeksdag op 12 november 2015!
Voorstellen voor onderzoekspresentaties Mbo Onderzoeksdag Presenteer je eigen onderzoek op de Mbo Onderzoeksdag op 12 november 2015! Indienen van een voorstel kan tot en met 15 mei 2015 via e-mailadres:
Nadere informatieOngeneeslijk ziek. Samen uw zorg tijdig plannen
Ongeneeslijk ziek Samen uw zorg tijdig plannen Inhoudsopgave 1. Inleiding...3 1.1 Een naaste die met u meedenkt...3 1.2 Gespreksonderwerpen...3 2. Belangrijke vragen...3 2.1 Lichamelijke veranderingen...3
Nadere informatieWorkshops De werkelijkheid van gedrag. 11 maart, 25 maart en 8 april 2010
Workshops De werkelijkheid van gedrag 11 maart, 25 maart en 8 april 2010 Workshops De werkelijkheid van gedrag Vandaag heb je de eerste workshop De werkelijkheid van gedrag gevolgd. De workshops geven
Nadere informatieDr. Daantje Derks Associate Professor Erasmus University Rotterdam. WERKEN IN DE TOEKOMST Performance Management 3.0
Dr. Daantje Derks Associate Professor Erasmus University Rotterdam WERKEN IN DE TOEKOMST Performance Management 3.0 INTRODUCTIE Competitief voordeel Werknemers maken het verschil Innovatie Creativiteit
Nadere informatieSamenwerking is te leren! Maar hoe?
08254 TMO nr3 2008_binnenwerk_mj.qxd:07506 TMO nr5 2007_bi#5788D.qxd 08-07-2008 08:49 Pagina 109 Tijdschrift voor Medisch Onderwijs, juli 2008 Vol. 27, nr. 3, p. 109-119 Samenwerking is te leren! Maar
Nadere informatieArbocuratieve samenwerking anno 2003
Dit rapport is een uitgave van het NIVEL in 2003. De gegevens mogen met bronvermelding (Arbocuratieve samenwerking anno 2003, het perspectief van de huisarts, T. Somai, A. van der Beek, F.G. Schellevis)
Nadere informatieTaakdelegatie door de bedrijfsarts bij verzuimbegeleiding en reintegratie
Taakdelegatie door de bedrijfsarts bij verzuimbegeleiding en reintegratie (1) Taakdelegatie door bedrijfsartsen is een zeer actueel en relevant onderdeel van de dagelijkse praktijk. Deze werkwijze is echter
Nadere informatieDuurzame inzetbaarheid en de rol van de zorg
Duurzame inzetaarheid en de rol van de zorg Romy Steeneek Duurzame inzetaarheid Zorgverleners: rol ij gezonder en langer kunnen werken Werk is een elangrijk deel van het leven Werk evordert welzijn Werk
Nadere informatieSAMENWERKEN BIJ ASPECIFIEKE LAGE RUGKLACHTEN
SAMENWERKEN BIJ ASPECIFIEKE LAGE RUGKLACHTEN Een gezamenlijke nascholing voor huisartsen, bedrijfsartsen en fysiotherapeuten Juni 2015 Arnela Suman a.suman@vumc.nl 020-4445945 PROGRAMMA 17.15-18.00 Inloop
Nadere informatieR.J.van Amstel, J.R.Anema, K.Jettinghoff, J.H.Verbeek, A.P.Nauta en D.J.van Putten Zie ook het artikel op bl. 2386.
samenwerking was dus geen doel op zich, maar een middel om te komen tot een betere sociaal-medische begeleiding (SMB) van (zieke) werknemers. De bedrijfsarts zou in de begeleiding ook de curatieve aspecten
Nadere informatieHé jij, word eens tevreden!
Héjij,wordeenstevreden! of hoemedewerkerstevredenheid eninternecommunicatiezichverhouden. Auteur :LiesbethDolman(student424868,CD3A) Datum :donderdag25oktober2007 Minor :Internecommunicatiebijveranderingen
Nadere informatieBetere zorg voor werkenden Wat wordt uw bijdrage? Bedrijfsgeneeskundige dagen Papendal 18 juni 2015 L.J. Gunning
Betere zorg voor werkenden Wat wordt uw bijdrage? Toekomst arbeidsgerelateerde zorg Adviesaanvraag minister van SZW In aansluiting op SER-advies 2012: Een stelsel voor gezond en veilig werken Wat is de
Nadere informatieSamenvatting. Fouten en identiteitsbedreiging: Een intergroepsperspectief op het omgaan met fouten in organisaties
Samenvatting Fouten en identiteitsbedreiging: Een intergroepsperspectief op het omgaan met fouten in organisaties In dit proefschrift stel ik dat fouten een bedreiging van de sociale identiteit kunnen
Nadere informatieSeCZ TaLK: wie gaat het bordspel toepassen?
SeCZ TaLK: wie gaat het bordspel toepassen? Heleen van der Stege, Sander Hilberink, Adriaan Visser & AnneLoes van Staa Hogeschool Rotterdam, Kenniscentrum Zorginnovatie Bespreekbaar maken van seksualiteit
Nadere informatieEen persoonlijke visie Gertjan Beens Bedrijfsarts Health Manager. Leergang Strategisch Gezondheidsmanagement. 4-2-2014, Module 5
Een persoonlijke visie Gertjan Beens Bedrijfsarts Health Manager Leergang Strategisch, Module 5 Werkzaam in de branche sinds 1988 Geregistreerd sinds 1992 Sinds 1996 parttime managementtaken Sinds 1999
Nadere informatieEvaluatie netwerkbijeenkomst Autisme bij meisjes en vrouwen
Evaluatie netwerkbijeenkomst Autisme bij meisjes en vrouwen D a t u m 4 s e p t e m b e r 2 0 1 4 V o o r b e r e i d i n g S a r r o n d e r d e e l v a n d e P a r n a s s i a G r o e p ( F e r r y v
Nadere informatieWelkom bij de Gezond & Zeker Innovatiedag 2018
Welkom bij de Gezond & Zeker Innovatiedag 2018 ESF Project Ergocoaching de ergocoach van de toekomst in de academische ziekenhuizen Elly Waaijer Ellen Bos Stijl Ergocoach Nieuwe Stijl UMC s Februari 2018
Nadere informatieVan dromen... Finext. 72 Het Nieuwe Werken
Finext Finext is een club van hondertachtig mensen die diensten verlenen aan financiële afdelingen binnen profit en non-profit organisaties. Eén van de echte kenmerken van Finext is dat er geen regels
Nadere informatieDe gevolgen van een verminderd werkvermogen voor duurzame inzetbaarheid
De gevolgen van een verminderd werkvermogen voor duurzame inzetbaarheid Tilja van den Berg & Lex Burdorf Afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg Erasmus MC, Rotterdam Aanleiding Zorgsector Aanleiding
Nadere informatieBedrijfsartsen over psychologen: (on)bekend maakt (on)bemind TBV 1999; 7(5),
1 Bedrijfsartsen over psychologen: (on)bekend maakt (on)bemind TBV 1999; 7(5), 146-150. Gepubliceerd in TBV (Tijdschrift voor Bedrijfs- en Verzekeringsgeneeskunde Auteurs: A.P. Nauta en J. von Grumbkow
Nadere informatieHet voorkomen van loonsancties
Het voorkomen van loonsancties Lukt dat met een deskundigenoordeel? Door: Rocco Kloots Wie ben ik? Rocco Kloots Bedrijfsarts en jurist bij Arbo Unie Namens NVAB lid van paradigmagroep Paradigma groep resultaat
Nadere informatieEEN VERTROUWENSKWESTIE? Over het samenwerken van huisartsen en bedrijfsartsen. Noks Nauta
EEN VERTROUWENSKWESTIE? Over het samenwerken van huisartsen en bedrijfsartsen Noks Nauta Copyright 2004 A.P. Nauta ISBN 90-77595-53-8 Behoudens uitzondering door de wet gesteld mag zonder schriftelijke
Nadere informatieDe rol van de verzekeringsarts (nu en) in de toekomst
De rol van de verzekeringsarts (nu en) in de toekomst Han Willems Muntendam symposium 2012 1 2 Regionale ordening haalt schotten weg De tijd is rijp voor een langetermijnvisie op de gezondheidszorg. Arie
Nadere informatieLast van uw rug, nek of armen? Zijn uw klachten niet goed te verklaren? Voelt u zich vaak lusteloos of vermoeid?
Last van uw rug, nek of armen? Zijn uw klachten niet goed te verklaren? Voelt u zich vaak lusteloos of vermoeid? Verzuimt u regelmatig? Werken is gezond De Gezonde Zaak De Gezonde Zaak is al 25 jaar actief
Nadere informatieTransvorm Actueel. en de zorg verandert mee. Het werk(en) in de zorg verandert. Hoe reageert u als werkgever en wat doet dat met uw medewerkers?
Transvorm Actueel en de zorg verandert mee Het werk(en) in de zorg verandert. Hoe reageert u als werkgever en wat doet dat met uw medewerkers? Woensdag 17 december 2015 Dr. Monique Veld E-mail: monique.veld@ou.nl
Nadere informatieTimemanagement? Manage jezelf!
Timemanagement? Manage jezelf! Trefwoorden Citeren timemanagement, zelfmanagement, stress, overtuigingen, logische niveaus van Bateson, RET, succes citeren vanuit dit artikel mag o.v.v. bron: www.sustrainability.nl
Nadere informatieConflict resolution. Het TRIP-model
Het TRIP-model Het TRIP-model gaat over het vastleggen van de essentie van doelen die partrijen nastreven in het conflict. We onderscheiden in essentie vier doelen/belangen, te weten: Topic, Relationship,
Nadere informatieWerknemers wensen bij verzuim een prominentere rol van bedrijfsarts én huisarts
TBV (2006) 14:354 360 DOI 10.1007/BF03074421 ONDERZOEK Werknemers wensen bij verzuim een prominentere rol van bedrijfsarts én huisarts F.M.M. van den Heuvel R. Steenbeek P.C. Buijs Samenvatting De zorg
Nadere informatieVan huidige situatie ------------ naar --------------------------------- gewenste situatie
Doelen stellen NLP is een doelgerichte, praktische en mensvriendelijke techniek. NLP = ervaren, ervaren in denken, voelen en doen. Middels een praktisch toepasbaar model leren we om de eigen hulpmiddelen,
Nadere informatieMedewerkerstevredenheidsonderzoek
Medewerkerstevredenheidsonderzoek Dit medewerkerstevredenheidsonderzoek bestaat uit een aantal standaard onderwerpen die vaak gebruikt worden in medewerkerstevredenheidsonderzoeken. Afhankelijk van de
Nadere informatieThema. Kernelementen. Oplossingsgericht taalgebruik Voorbeeld van communiceren 10 communicatie-tips
Thema Kernelementen Oplossingsgericht taalgebruik Voorbeeld van communiceren 10 communicatie-tips Tips voor de trainer: Doseer je informatie: less is more. Beoordeel wat je gymnasten doen, niet wie ze
Nadere informatiePositioneringsvraagstukken rond Arbeid en gezondheid
Muntendam symposium 2009 Positioneringsvraagstukken rond Arbeid en gezondheid Han Willems Stelling 1 De verzekeringsarts is overbodig Han Willems, 2009 2 Stelling 2 De bedrijfsarts is overbodig Han Willems,
Nadere informatieGroepsbijeenkomst 30 september 2014
Groepsbijeenkomst 30 september 2014 Programma van vandaag 16.30 Stand van zaken Precuro: Patiëntervaringen (Precuro II) Uitkomsten: zelfredzaamheid en teamspirit (Precuro I) 17.10 De rol van zorgverzekeraars,
Nadere informatieHet PraktijkManagers Netwerk
Direct praktisch toepasbare kennis Ervaringen uitwisselen met collega s Bijpraten over uw vak Het PraktijkManagers Netwerk Het PraktijkManagers Netwerk is hét platform voor praktijkmanagers werkzaam bij
Nadere informatie@chfreese, Amsterdam. Inclusief HRM en de Participatiewet Dr. Charissa Freese Utrecht 24 november 2016
@chfreese, Amsterdam Inclusief HRM en de Participatiewet Dr. Charissa Freese Utrecht 24 november 2016 Kennisclip Reflect Participatiewet Korte kennisclip (https://www.youtube.com /watch?v=b54oh33iiow)
Nadere informatieWerknemers weten te weinig over hun rechten en handelingsmogelijkheden in relatie tot de bedrijfsarts
TBV (2006) 14:361 366 DOI 10.1007/BF03074422 ONDERZOEK Werknemers weten te weinig over hun rechten en handelingsmogelijkheden in relatie tot de R. Steenbeek F.M.M. van den Heuvel P.C. Buijs Samenvatting
Nadere informatieGespreksdocument Inleiding Doel Werkwijze
Gespreksdocument Inleiding Het portfolio is gevuld met bewijslast voor de behaalde competenties op het gevraagde niveau Het laatste studiepunt wordt behaald met het schrijven van het gespreksdocument.
Nadere informatieEllen van Wijk - Ruim baan voor creatief talent B 3. Survey commitment van medewerkers
Survey commitment van medewerkers B 3 Survey commitment van medewerkers 229 230 Ruim baan voor creatief talent, bijlage 3 Voor je ligt een vragenlijst waarin gevraagd wordt naar verschillende aspecten
Nadere informatieWorkshop Positieve gezondheid en geluk Co-productie institute for Positive Health (iph) en HKN huisartsen
Workshop Positieve gezondheid en geluk Co-productie institute for Positive Health (iph) en HKN huisartsen Ellen van Steekelenburg, Femke Beelen, 5 oktober 2017 Onze bijdrage in grote lijnen: Positieve
Nadere informatieDoor Cliënten Bekeken voor Gezondheidscentra. Vervolgmeting. Rapportage Gezondheidscentrum Maarn-Maarsbergen
Door Cliënten Bekeken voor Gezondheidscentra Vervolgmeting Rapportage Gezondheidscentrum Maarn-Maarsbergen ARGO BV 2014 Vervolgmeting Door Cliënten Bekeken In het gezondheidscentrum is een vervolgmeting
Nadere informatieArbocuratieve samenwerking: de invloed van de sociale wetgeving vanaf 1994
Arbocuratieve samenwerking: de invloed van de sociale wetgeving vanaf 1994 R.H. Bakker, B. Krol, J.W.J. van der Gulden, J.W. Groothoff* Midden jaren negentig bleken de kosten als gevolg van arbeidsongeschiktheid
Nadere informatieSuccesvol herstel en duurzame inzetbaarheid
Ketenpartners Succesvol herstel en duurzame inzetbaarheid Behandelcentrum voor bewegen en functioneren Samen resultaten boeken met eigen verantwoordelijkheid Effectieve behandelprogramma bij langdurige
Nadere informatieInhoudsopgave. Inleiding... 5. Behandeling in de verzekerde zorg...7. (Neuro)psychologisch onderzoek...7. Psychiatrisch consult...7. Coaching...
Aanbod ViA 2016 Inhoudsopgave Inleiding... 5 Behandeling in de verzekerde zorg...7 (Neuro)psychologisch onderzoek...7 Psychiatrisch consult...7 Coaching...8 Re-integratie begeleiding...8 Mediation...8
Nadere informatieNEEM KLACHTEN SERIEUS. Wij helpen u daar graag bij! stac.nl
NEEM KLACHTEN SERIEUS Wij helpen u daar graag bij! Waarom naar STAC Beter functioneren? IK HEB LICHAMELIJKE KLACHTEN We hebben specialisten in het complete (para) medische spectrum. IK BEN WERKGEVER STAC
Nadere informatieSamenwerken en verder. Ontwikkelingsmodel voor Ketenzorg (OMK) Monique Spierenburg Vilans 15 januari Regionale netwerkbijeenkomst LND
Samenwerken en verder Ontwikkelingsmodel voor Ketenzorg (OMK) Monique Spierenburg Vilans 15 januari Regionale netwerkbijeenkomst LND 1. Werkt u in de palliatieve zorg of in de dementiezorg of beiden? 2.
Nadere informatieSamenwerking, durft u het aan? 3 Noks Nauta en Joost van der Gulden De opzet van dit boek 4 Aandacht voor de cliënt 5 Literatuur 6
D E E L 1 A F S T E M M E N V A N B E H A N D E L I N G E N W E R K- H E R V AT T I N G 1 Samenwerking, durft u het aan? 3 Noks Nauta en Joost van der Gulden De opzet van dit boek 4 Aandacht voor de cliënt
Nadere informatie[Checklist] voor activiteiten die zich richten op eenzaamheid
[Checklist] voor activiteiten die zich richten op eenzaamheid Het bevorderen van zelfredzaamheid en volwaardig meedoen in de stad zijn de hoofddoelen van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Elke
Nadere informatieHet belang van ziektepercepties voor zelfmanagement COPD als voorbeeld
Dit factsheet is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen met bronvermelding (Het belang van ziektepercepties voor zelfmanagement COPD als voorbeeld, M. Heijmans, NIVEL, augustus 2013) worden gebruikt.
Nadere informatiePersoonlijk rapport van: Marieke Adesso 29 Mei 2006 1
Talenten Aanzien en Erkenning 3 Besluitvaardigheid 8 Confrontatie en Agitatie 4 Doelgerichtheid 4 Talenten Hulpvaardigheid 5 Ontzag 3 Orde en Netheid 4 Pragmatisme 6 Stressbestendigheid 7 Verantwoording
Nadere informatiehoofdstuk 1 doelstellingen hoofdstuk 2 diagnosen
Dit proefschrift gaat over moeheid bij mensen die dit als belangrijkste klacht presenteren tijdens een bezoek aan de huisarts. In hoofdstuk 1 wordt het onderwerp moeheid in de huisartspraktijk kort geïntroduceerd,
Nadere informatieLast van Langdurige gezondheidsklachten?
Last van Langdurige gezondheidsklachten? En word je daardoor belemmerd in je dagelijkse leven en werken? Werk met Winnock aan duurzaam herstel van functioneren en wees je klachten de baas! Printversie
Nadere informatieHoe intercultureel contact kan leiden tot verbeterde intergroepsrelaties
1 Culturele diversiteit: van probleem naar potentie Hoe intercultureel contact kan leiden tot verbeterde intergroepsrelaties Wiebren Jansen Sabine Otten Karen van der Zee Intro Organisaties hebben in toenemende
Nadere informatieNiet-aangeboren Hersenletsel (NAH) en Arbeidsparticipatie
Niet-aangeboren Hersenletsel (NAH) en Arbeidsparticipatie Richtlijn voor bedrijfs- en verzekeringsartsen Birgit Donker-Cools Haije Wind Monique Frings-Dresen Kenniscentrum Verzekeringsgeneeskunde Coronel
Nadere informatieIn gesprek over digitale zorg
In gesprek over digitale zorg Ervaringen en meningen van cliënten en zorgprofessionals met digitale zorg. 2 oktober 2015 Programma Welkom Brengen en halen Wat weten we al? Wat vind jij? Nagesprek 2 cliënten
Nadere informatieChronisch zieken en werk
Chronisch zieken en werk Hemochromatose Vereniging Nederland. d l b d ijf b i Ad Vorselaars, bedrijfsarts Arbo Unie Peter van den Berge, bedrijfsarts Arbo Unie Onze missie Wij helpen mensen om een leven
Nadere informatieCOMMUNICATIEFORMULIER VAN DE ZIEKE WERKNEMER voor verbetering van communicatie tussen behandelaars
COMMUNICATIEFORMULIER VAN DE ZIEKE WERKNEMER voor verbetering van communicatie tussen behandelaars Gebruik dit formulier wanneer naar uw mening (voldoende) overleg tussen uw behandelaars ontbreekt of als
Nadere informatieBetekenisvol Leren Onderwijzen in de werkplekleeromgeving
Betekenisvol Leren Onderwijzen in de werkplekleeromgeving Kempelonderzoekscentrum Jeannette Geldens, lector Monique van der Heijden, promovenda-docentonderzoeker Herman L. Popeijus, erelector Doelen en
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2013 2014 25 883 Arbeidsomstandigheden Nr. 236 BRIEF VAN DE MINISTER VAN SOCIALE ZAKEN EN WERKGELE- GENHEID Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Nadere informatieInhoudsopgave. Inleiding. Conclusie. Resultaten. Colofon In opdracht van: Willem Brethouwer Directeur SAMR 033 330 33 90 Willem.brethouwer@samr.
Rapport Inhoudsopgave Inleiding Conclusie Resultaten Colofon In opdracht van: Willem Brethouwer Directeur SAMR 033 330 33 90 Willem.brethouwer@samr.nl Inleiding Meest patiëntvriendelijk De prijs voor meest
Nadere informatieBBL-4, topklinisch traject RdGG Pagina 1 van 5 Persoonlijke ontwikkeling Samenwerken
BBL-4, topklinisch traject RdGG Pagina 1 van 5 Inleiding en leerdoelen Als verpleegkundige werk je niet alleen. Je hebt veel contact met anderen, onder andere collega s, patiënten en andere disciplines.
Nadere informatieResultaten Gezondheidszorg
Resultaten Gezondheidszorg Conclusies Onbekendheid social media in de gezondheidszorg is groot; treffend is een quote van een zorggebruiker die stelt dat als je als patiënt nog niet of nauwelijks met een
Nadere informatieZelfmanagement bij mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden door verstandelijke beperkingen
Zelfmanagement bij mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden door verstandelijke beperkingen Een speciale uitdaging voor het huisartsenteam en het steunnetwerk Dr. Jany Rademakers, NIVEL Drs. Jeanny
Nadere informatieWorkshop opleiding op leeftijd. Margreet Verbeek
Workshop opleiding op leeftijd Margreet Verbeek Workshop opleiding op leeftijd Werken aan een gezonde toekomst Kom in beweging! 2 Wat gaan we doen? Kennismaking: Wie zijn wij? Actieve kennismaking Ik ga
Nadere informatie1 Inleiding 9 1.1 Doel van deze uitgave 9 1.2 Uitgangspunten 9. 2 Het belang van werk voor mensen 11
Inhoud 1 Inleiding 9 1.1 Doel van deze uitgave 9 1.2 Uitgangspunten 9 2 Het belang van werk voor mensen 11 3 Het belang van werk voor de maatschappij 15 3.1 Vergrijzing en ontgroening 16 3.2 Werken met
Nadere informatieHandleiding voor docenten en opleiders bij de film Verslaafd in het Hoofd
Handleiding voor docenten en opleiders bij de film Verslaafd in het Hoofd Door Alie Weerman In de film komen vier mensen aan het woord die hersteld zijn van hun verslaving. Vanwege de variatie aan achtergrond,
Nadere informatieVragenlijst Samen Werken
TNO Arbeid TNO-vragenlijst 01830254 V0312563.v2 Vragenlijst Samen Werken Polarisavenue 151 Postbus 718 2130 AS Hoofddorp www.arbeid.tno.nl T 023 554 93 93 F 023 554 93 94 Datum Februari 2003 Auteurs Aukje
Nadere informatieAls het protocol niets oplevert en de patiënt niet werkt
Als het protocol niets oplevert en de patiënt niet werkt Een drietrapsraket voor lastige behandelingen Martin Appelo Een directieve en praktische vertaling van wetenschappelijke kennis over de invloed
Nadere informatieINTERACT-in-HF. Improving knowldege To Efficaciously RAise level of Contemporary Treatment in Heart Failure. A European Heart Failure Network
INTERACT-in-HF Improving knowldege To Efficaciously RAise level of Contemporary Treatment in Heart Failure A European Heart Failure Network RECAP - Regional Care Portals InterReg IVB, e-ucare, WP2 Inhoudsopgave
Nadere informatieZOMERCURSUS. bedrijfs- en verzekeringsartsen. Woensdag 31 augustus t/m vrijdag 2 september 2016. bedrijfs- en verzekeringsgeneeskunde
ZOMERCURSUS bedrijfs- en verzekeringsartsen Woensdag 31 augustus t/m vrijdag 2 september 2016 bedrijfs- en verzekeringsgeneeskunde Toelichting PAO Heyendael organiseert, samen met de SGBO op woensdag 31
Nadere informatieMOTIVATIE-ONDEZOEK MEDEWERKERS
MOTIVATIE-ONDEZOEK MEDEWERKERS Instructie voor het invullen van de vragenlijst: Deze vragenlijst bestaat uit vijf modules: Module 1: De samenwerking tussen medewerkers en collega s binnen het eigen team
Nadere informatie