Innovatiekrediet. Jaarverslag >> Als het gaat om innovatie

Transcriptie

1 Innovatiekrediet Jaarverslag 2010 >> Als het gaat om innovatie

2 Inhoudsopgave Innovatiekrediet: vermogen om te innoveren 4 Terugblik op 2010 en vooruitblik naar Hoe werkt het innovatiekrediet? 8 Duo interview Quickscan 11 Liquavista Revolutie in beeldschermen: LCD AnaGear B.V. Een chip die batterijen bespaart 14 Skyline Diagnostics B.V. Snellere diagnose voor leukemiepatiënten 15 Mapper Lithography Holding B.V. Vooruitstrevend op de nanometer 16 CellCoTec Nieuw kraakbeen snel produceren 18 HyGear Biogas Upgrading Systems Efficiënt met gas 19 Biocartis B.V. Snellere diagnose met genetische markers 20 Advanced Public Transport Systems Superbus passeert de tram buitenom 22 i-cane social technology B.V. Revolutionair hulpmiddel voor blinden en slechtzienden 23 Bijlage A: Aanvragen en Toewijzingen 25 Bijlage B: Omvang van de Kredietportefeuille 26 Bijlage C: Krediettoewijzingen nader verklaard 27 Bijlage D: Gerealiseerde financieringen in Bijlage E: Het team Innovatiekrediet 34 2 Innovatiekrediet Jaarverslag 2010

3 Voorwoord Innoveren is investeren in de toekomst. Investeren in de ontwikkeling van een nieuw product, proces of dienst, waarmee u een duidelijk marktvoordeel hebt ten opzichte van uw concurrenten en meer omzet en grotere marges kunt behalen. Daarbij gaan de kosten voor de baten uit. En vaak is het lastig om die kosten te financieren. Het Innovatiekrediet helpt u daarbij. Voor u ligt het jaarverslag 2010 van het Innovatiekrediet. Hierin geven wij u informatie over wat het Innovatiekrediet is en voor wie het bedoeld is. En ook hoe het werkt en wat u kunt verwachten als u een Innovatiekrediet aanvraagt. Daarnaast vindt u voorbeelden van ondernemingen die in 2010 gebruik hebben gemaakt van het Innovatiekrediet. Het jaar 2010 was in meerdere opzichten een succesvol jaar. Er zijn 25 kredieten verstrekt aan MKB ondernemingen voor in totaal 48 miljoen euro en er zijn twee kredieten verstrekt aan grote ondernemingen voor ruim 8 miljoen euro. Een belangrijk wapenfeit was de eerste volledige aflossing van twee kredieten in de portefeuille. Een gevolg van een succesvolle ontwikkeling, waarvan de waarde werd ingezien door een wereldspeler, die deze technologie graag wil gaan toepassen. U leest erover in het artikel over Liquavista. Voor 2011 is een vrijwel gelijk budget beschikbaar als voor 2010, namelijk 47,5 miljoen euro voor MKB ondernemingen. Voor 2012 wordt een aanzienlijke groei in budget voorzien, als onderdeel van het kabinetsbeleid. Volop mogelijkheden dus om u te blijven ondersteunen om uw plannen te realiseren. We zullen daarbij dit jaar extra aandacht besteden aan kwaliteit en snelheid van onze dienstverlening en besluitvorming. In de diverse artikelen kunt u lezen wat de ervaringen zijn van ondernemers met het Innovatiekrediet en Agentschap NL. Ik ben blij met deze positieve ervaringen, maar realiseer me dat er nog verbeteringen mogelijk zijn. Graag nodig ik u uit om uw ervaringen met mij te delen, die mij kunnen helpen om onze processen verder te verbeteren! René den Boer Manager Kredieten 3 Innovatiekrediet Jaarverslag 2010

4 Innovatiekrediet: vermogen om te innoveren Het Innovatiekrediet is een regeling van het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie die wordt uitgevoerd door Agentschap NL. Met deze regeling kunnen ontwikkelingsprojecten voor nieuwe producten, processen of diensten worden gefinancierd, waar een sterke business case aan ten grondslag ligt. Het krediet is risicodragend en hoeft alleen te worden terugbetaald als de ontwikkeling slaagt. Het Innovatiekrediet bouwt voort op de succesvolle TOK-regeling. Het krediet is bestemd voor de financiering van ontwikkelingsprojecten die leiden tot het nieuwe product, proces of dienst, waarop de business case is gebaseerd. Het kan gaan om een technische ontwikkeling of de ontwikkeling van een medicijn of medisch product, waarbij nog een klinische studie is vereist. Het gaat om projecten die wellicht meer technische risico s met zich meebrengen, maar die van groot belang zijn voor de toekomst van uw bedrijf. Met het Innovatiekrediet kan 35 procent van de ontwikkelingskosten worden gefinancierd. Zowel starters als bestaande bedrijven kunnen gebruik maken van het Innovatiekrediet. Voor bestaande bedrijven is het krediet aantrekkelijk vanwege het risicodragende karakter en de lage rente. Met het krediet kunnen deze bedrijven hun R&D budget verhogen en kan de drempel worden verlaagd om kansrijke ontwikkelingsprojecten eerder op te pakken en sneller uit te voeren. Voor starters kan het Innovatiekrediet een essentieel onderdeel zijn om hun financiering rond te krijgen. Vaak blijkt dat het verkrijgen van een Innovatiekrediet ook helpt bij het vinden van andere investeerders, omdat de plannen zijn goedgekeurd door de overheid. Bijkomend voordeel voor starters is dat er geen verdere verwatering van hun belang plaatsvindt. De hoofddoelstelling van het Innovatiekrediet is het bevorderen van economische groei door het versterken van de innovatiekracht van Nederlandse ondernemingen. Omdat economische groei voorop staat, wordt bij de beoordeling van een kredietaanvraag eerst gekeken naar de onderliggende business case. Deze moet sterk zijn en goed onderbouwd worden. Daarnaast wordt gekeken naar de ondernemer achter de plannen, die in staat moet zijn om het project en de onderneming tot een succes te maken. Pas daarna wordt gekeken naar de techniek en het ontwikkelingstraject waarvoor de financiering feitelijk wordt gevraagd. Kenmerken Het Innovatiekrediet is een risicodragend krediet voor het MKB voor de ontwikkeling van een nieuw product, proces of dienst. Mocht het project in technische zin mislukken, dan hoeft het geleende bedrag niet te worden terugbetaald. Het Innovatiekrediet bedraagt 35 procent van de totale ontwikkelingskosten. De overige 65 procent moet dus op een andere manier worden gefinancierd. De minimale projectomvang bedraagt euro. Het maximale kredietbedrag bedraagt 5 miljoen euro. De lening is rentedragend. De rente wordt tijdens de looptijd bijgeschreven en dus achteraf betaald. Voor bestaande bedrijven met een goed continuïteitsperspectief is de rente in ,5 procent; voor starters is de rente 6,5 procent; voor klinische projecten geldt een opslag van 3 procent. De maximale projectduur bedraagt vier jaar. Het krediet wordt in tranches beschikbaar gesteld, aan de hand van de milestones in het project. 4 Innovatiekrediet Jaarverslag 2010

5 Als het project is afgerond en de commerciële fase aanbreekt, wordt begonnen met de aflossing van het krediet. Vooraf wordt een terugbetaalschema overeengekomen. Aflossing vindt plaats in maximaal zes jaar na afronding van het project. Uiteraard blijft het mogelijk dat een project in technische zin is geslaagd maar dat het geen commercieel succes wordt. In dat geval moet het krediet wél worden terugbetaald. Om voor het Innovatiekrediet in aanmerking te komen zijn geen harde zekerheden vereist zoals verpanding van voorraden, debiteuren, onroerend goed, machines of inventaris. Wel vragen wij pandrecht op de kennis en prototypen die uit het project voortkomen. Een kredietaanvraag bevat een businessplan, een projectplan en een financieel plan. Na ontvangst van de aanvraag maakt een adviseur van Agentschap NL een afspraak met de ondernemer om de aanvraag te bespreken. Aan het eind van dit gesprek is de adviseur meestal in staat de slaagkans in te schatten. Verder geeft hij aan welke informatie nog nodig is voor een definitieve beoordeling. De besluitvorming op een aanvraag vindt in de regel plaats tussen de 8 tot 12 weken. Voor een uitgebreide uitleg over het gehele Innovatiekrediet traject kunt u in dit jaarverslag terecht op pagina 8 en 9. Aanvraagprocedure Door middel van een Quickscan kan een ondernemer snel advies krijgen of het indienen van een kredietaanvraag zinvol is. In de Quickscan wordt gevraagd om de plannen waarvoor financiering wordt gevraagd kort toe te lichten. De Quickscan kan worden ingevuld op onze website: Een adviseur van Agentschap NL neemt vervolgens telefonisch contact op met de ondernemer om de Quickscan te bepreken en een inschatting te maken of het project zou kunnen passen binnen het Innovatiekrediet en of het zinvol is een kredietaanvraag in te dienen. 5 Innovatiekrediet Jaarverslag 2010

6 Terugblik op 2010 en vooruitblik naar 2011 In 2010 zijn 25 kredieten verleend aan MKB bedrijven, waarmee het budget volledig is benut. Voor 2011 is weer eenzelfde budget beschikbaar. Daarmee kan ook in 2011 maximale ondersteuning worden gegeven aan MKB ondernemingen die zeer goede business cases hebben, gebaseerd op nieuw te ontwikkelen producten, processen of diensten. Benutting budget In 2010 is het beschikbare budget voor het Innovatiekrediet gegroeid naar 48 miljoen euro ten opzichte van 37,5 miljoen euro in Van dit budget was 32 miljoen euro beschikbaar voor technische ontwikkelingsprojecten en 16 miljoen euro voor klinische ontwikkelingsprojecten. Het budget is volledig benut en hieruit zijn 25 kredieten verleend, waarvan 18 voor technische en 7 voor klinische ontwikkelingsprojecten. Daarnaast zijn er twee kredieten verleend (voor ruim 8 miljoen euro) aan grote bedrijven vanuit een eenmalig budget voor duurzame ontwikkelingsprojecten in het grootbedrijf. Dit extra budget van 24 miljoen euro was beschikbaar tot 1 juli 2010 en was onderdeel van een pakket crisismaatregelen om de gevolgen van de financiële crisis te beteugelen. In de bijlagen vindt u een overzicht van de toegezegde kredieten en een verdeling naar onder andere sector, bedrijfsgrootte en provincie. Voor 2011 is er 47,5 miljoen euro budget voor het Innovatiekrediet beschikbaar (32 miljoen euro voor technische ontwikkelingsprojecten en 15,5 miljoen euro voor klinische ontwikkelingsprojecten). Zo kan het Innovatiekrediet ook in 2011 weer een belangrijke bijdrage leveren aan de innovatiekracht van Nederlandse MKB bedrijven. Starters versus bestaande bedrijven Een eerste blik op de verdeling tussen starters en bestaande bedrijven die gebruik hebben gemaakt van het Innovatiekrediet doet vermoeden dat het aantal bestaande bedrijven fors is toegenomen t.o.v (52 procent in aantal tegen 19 procent in 2009). Een nadere beschouwing leert dat ook in 2010 overwegend nog jonge, innovatieve bedrijven zijn ondersteund. Veelal zijn dit ondernemingen die nog geen substantiële omzet uit bestaande producten of dienstverlening hebben. Deze ondernemingen kunnen vaak nog niet of maar beperkt terecht bij een bank voor kredietverlening. Het Innovatiekrediet is voor deze ondernemingen een aantrekkelijke financieringsvorm en een goede aanvulling op risicokapitaal. Het Innovatiekrediet is echter ook zeker bedoeld voor gezonde, bestaande bedrijven die aan productinnovatie doen. Ook voor deze groep bedrijven is het van belang om extra middelen te hebben om hun innovaties eerder of sneller te kunnen uitvoeren en het risico hiervan gedeeltelijk te kunnen afdekken met een risicodragend krediet. De lage rente en het ontbreken van de eis voor onderpand maakt het Innovatiekrediet voor deze bedrijven extra aantrekkelijk. 6 Innovatiekrediet Jaarverslag 2010

7 Verdeling naar bedrijfsgrootte, sector en regio Het aantal kredietaanvragen van kleine bedrijven (1-4 FTE) was wederom het grootst (44 procent tegen 42 procent in 2009). Dit stemt overeen met de gemiddeld jonge levensfase van de bedrijven. Bij de sectoren vallen Medische systemen, Life Science en ICT op door hun aandeel in het volume. Bij Medische Systemen wordt de grote omvang veroorzaakt door twee grote kredieten aan spin-outs van Philips. Het aandeel in Life Science is verklaarbaar door het eigen budget voor klinische ontwikkelingsprojecten. Bij de verdeling over de provincies valt op dat opnieuw de meeste kredieten verleend zijn in Noord-Brabant en Zuid-Holland, zowel in aantal als volume. Dit is opvallend omdat er ook in de andere regio s sterke innovatieclusters zijn, die niet of beperkt gebruik maken van het Innovatiekrediet. In 2011 zal actie worden genomen om te bezien of we ook meer bedrijven in die andere innovatieve regio s kunnen ondersteunen met het Innovatiekrediet. Grote en kleine kredieten In 2010 was het gemiddelde kredietbedrag hoog, bijna 2 miljoen euro. De projectomvang is daarmee gemiddeld bijna 6 miljoen euro. Dat wil niet zeggen dat kleinere projecten niet gefinancierd kunnen worden, zie bijvoorbeeld het artikel over Anagear, maar ook projecten van minder dan 1 miljoen euro zijn meer dan welkom. Het hoeft ook niet om rocket science te gaan. Alle ontwikkelingsprojecten die leiden tot een product, proces of dienst met een zeer goed marktperspectief zijn welkom. Liever een project met een geweldig goed commercieel perspectief en relatief beperkte technische uidagingen, dan een rocket science project, met een zeer matige business case. Eerste volledige aflossing Een bijzondere gebeurtenis in 2010 was de eerste volledige aflossing van twee kredieten door het bedrijf Liquavista. Deze kredieten zijn in 2007 en 2009 verleend aan Liquavista voor de ontwikkeling van hun electrowetting displays. Met de nieuwe electrowetting displaytechniek heeft Liquavista de aandacht weten te trekken van een van de grootste electronicaconcerns van de wereld, Samsung. De overname door Samsung ging gepaard met aflossing van de verstrekte innovatiekredieten. Liquavista wordt uitgebouwd tot het Europese R&D centrum voor LCD displays. Het is daarmee een goed voorbeeld van de werking van het Innovatiekrediet: innovatie stimuleren door risocodragend te financieren in de ontwikkelingsfase, waarna terugbetaling volgt bij succesvolle voltooiing van de ontwikkeling, zodat het geld opnieuw kan worden besteed voor ondersteuning van nieuwe innovatieve projecten. En de Nederlandse economie vaart er wel bij. In een van de artikelen kunt u meer lezen over het succes van Liquavista. Doorlooptijden De gemiddelde doorlooptijd voor de behandeling van aanvragen is gestegen ten opzichte van Dit is ten dele verklaarbaar door een aantal speciale omstandigheden tijdens het aanvraagproces. Er is ons veel aan gelegen de doorlooptijden te verminderen. Dit is een belangrijk aspect van de kwaliteit van onze uitvoering en we begrijpen het belang voor de ondernemingen om snel duidelijkheid te krijgen en bij toekenning snel de beschikking over de financiering te hebben. In 2011 zetten we daarom in op het terugdringen van de behandeltijden waardoor we de doorlooptijd kunnen terugbrengen naar 8-12 weken. Ook in de beheerfase werken we aan een snellere afhandeling van rapportages en uitbetaling van voorschotten. Stappen hiertoe zijn ondertussen al genomen. De norm is om binnen 4 weken het voorschot uit te betalen na de milestonerapportage, indien er geen wezenlijke aandachtspunten zijn. Innovatiekrediet als onderdeel innovatiefonds In 2011 zal het nieuwe innovatiebeleid van het kabinet Rutte verder gestalte krijgen. Een belangrijke plaats wordt daarbij ingenomen door het topsectorenbeleid van het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie. Daarnaast wordt er een innovatiefonds opgericht dat gericht is op het verbeteren van de toegang tot kapitaal voor ondernemingen die investeren in vernieuwingen. Het Innovatiekrediet is een van de instrumenten in het innovatiefonds en voorzien wordt dat het budget voor het Innovatiekrediet vanaf 2012 aanzienlijk wordt verhoogd. 7 Innovatiekrediet Jaarverslag 2010

8 Hoe werkt het innovatiekrediet? In het aanvraagtraject voor een Innovatiekrediet worden uw plannen grondig beoordeeld. Onderdeel van een volledig beoordelingstraject zijn twee gesprekken met de behandelaars van Agentschap NL, het eerste aan het begin van de beoordeling op kantoor bij AgentschapNL en het tweede bij u op het bedrijf in de eindfase van de beoordeling. Het is een interactief proces, waarin er om aanvullende informatie kan worden gevraagd en waarin u de gelegenheid heeft uw aanvraag verder toe te lichten en te onderbouwen op punten die in initiële aanvraag nog ontbraken en die belangrijk zijn voor de beoordeling. In de interviews met ondernemers verderop in dit jaarverslag kunt u lezen hoe ondernemers dit traject hebben ervaren. Het is een stevig traject, maar wel logisch gezien de omvang van de financiering. Een aantal ondernemers geeft aan dat het heeft geleid tot betere plannen. Dat kan dan weer helpen bij het aantrekken van andere financiering. Reden voor de grondige aanpak is dat we overtuigd willen zijn dat de plannen succesvol kunnen worden gerealiseerd en daarmee bijdragen aan het doel van de regeling: economische groei die voortkomt uit innovatieve producten, processen of diensten. Hieronder wordt een beschrijving gegeven van het beoordelingsproces en de gang van zaken in de beheerfase als u een krediet heeft gekregen. Quickscan Indien u twijfelt of er voldoende aansluiting is tussen uw ontwikkelingsproject en de doelstellingen en eisen van het Innovatiekrediet, dan raden wij u aan ons vooraf om een advies te vragen. U vindt hiervoor op de website ( programmas-regelingen/innovatiekrediet) een zogenaamde quickscan. Na ontvangst van de ingevulde quickscan neemt een projectadviseur van Agentschap NL telefonisch contact met u op. Aan de hand van deze quickscan bespreekt de projectadviseur uw project met u en geeft u een inschatting of het zinvol is een aanvraag in te dienen. Indienen van een aanvraag Voor het indienen van een aanvraag gebruikt u het aanvraagformulier dat op de website beschikbaar is. Als bijlagen ontvangen wij bij voorkeur de reeds bij u beschikbare informatie zoals een businessplan, projectplan en financieringsplan. Ook andere relevante informatie kan worden bijgevoegd. U kunt dan bijvoorbeeld denken aan een haalbaarheidsstudie, marktonderzoek of jaarcijfers van de onderneming. Ook afgesloten contracten, samenwerkingsovereenkomsten en intentieverklaringen kunnen deel uitmaken van de plannen. U kunt uw aanvraag gedurende het hele jaar indienen. Uw aanvraag wordt individueel beoordeeld; er vindt geen onderlinge vergelijking plaats. Behandeling van uw aanvraag Na ontvangst van de aanvraag zal een adviseur van Agentschap NL een afspraak maken om de aanvraag met u te bespreken. Dit gesprek vindt plaats op het kantoor van Agentschap NL. 8 Innovatiekrediet Jaarverslag 2010

9 De behandelaars hebben als voorbereiding op dit gesprek uw plannen grondig doorgenomen. Na afloop van dit gesprek krijgt u een indruk van de slaagkans van uw kredietaanvraag. Ook wordt dan besproken welke aanvullende informatie eventueel nog benodigd is voor een definitieve beoordeling van uw kredietaanvraag. U krijgt twee weken tijd om deze informatie aan te leveren. Na ontvangst van de aanvullende informatie wordt de analyse voltooid op basis van de beschikbare informatie en wordt deze intern besproken. Dan wordt ook bepaald of het zinvol is om een tweede gesprek met de onderneming te hebben, de zogenaamde management meeting, om de laatste onduidelijkheden of aandachtspunten te bespreken. Daarna volgt een besluit over uw kredietaanvraag, waarvoor in de regel ook vooraf advies wordt gevraagd aan de kredietcommissie van het Innovatiekrediet. Bij de besluitvorming wordt getoetst of het project voldoet aan de doelstellingen en criteria van het Innovatiekrediet. Kredietverlening We streven ernaar u binnen 8-12 weken, maar uiterlijk binnen zestien weken na het indienen van de aanvraag, schriftelijk te berichten over de besluitvorming. Als uw aanvraag voor een Innovatiekrediet wordt toegekend staat in deze brief het maximale kredietbedrag genoemd met de voorwaarden waaronder dit aan u wordt verstrekt. Rapportages Gedurende de ontwikkeling vragen wij u om tussenrapportages over de voortgang van het project, over de voorbereidende activiteiten op het gebied van de commercialisatie en over de actuele marktperspectieven, en over uw financiële positie en prognoses. De rapportages zullen zoveel mogelijk samenvallen met de natuurlijke beslismomenten en mijlpalen in het project. Op basis hiervan wordt beoordeeld of de plannen nog steeds perspectiefrijk zijn en de kredietverstrekking wordt gecontinueerd. U bent verplicht het project volgens de ingediende plannen uit te voeren. Indien tussentijds blijkt dat moet worden afgeweken van het oorspronkelijke projectplan kunt u een verzoek indienen tot wijziging van dat plan. Op dat moment wordt beoordeeld of de vooruitzichten nog voldoende zijn om het project in de gewijzigde vorm voort te zetten. Ook bij tussentijdse wijzigingen in de commerciële perspectieven van het project is het van belang dat u ons daarover informeert. Indien het door deze wijzigingen niet meer verantwoord is om het project voort te zetten kunt u een verzoek indienen tot stopzetting van het project. Voorschotten Het krediet wordt gefaseerd uitgekeerd in de vorm van voorschotten. Deze voorschotten worden bepaald op basis van de begroting van de projectkosten voor de komende ontwikkelingsfase. De voorschotten worden uitgekeerd in kwartaaltermijnen. Vaststelling Aan het einde van het project wordt het definitieve kredietbedrag vastgesteld. Dit gebeurt aan de hand van uw opgave van de gemaakte en betaalde projectkosten. Hierbij moet een accountantsverklaring worden toegevoegd. Zonodig vindt een verrekening plaats met de uitbetaalde voorschotten. Terugbetaling Het krediet moet in maximaal zes jaar na beëindiging van het innovatieproject worden terugbetaald. Het terugbetaalschema wordt bepaald bij kredietverlening aan de hand van uw cashflowen liquiditeitsprognoses. De terugbetaaltermijn kan dus korter zijn dan zes jaar. 9 Innovatiekrediet Jaarverslag 2010

10 10 Innovatiekrediet Jaarverslag 2010

11 Duo interview Quickscan Handig instrument bij aanvraag Innovatiekrediet Quickscan geeft goede eerste indruk Bedrijven die overwegen om innovatiekrediet aan te vragen, kunnen met de Quickscan eerst eenvoudig checken hoeveel kans ze maken. De Quickscan is een vragenlijst die de ondernemer kan downloaden van de website van Agentschap NL. De vragen gaan over het project en over de toegevoegde waarde ervan want het product of de dienst mag in Nederland nog niet bestaan. Daarnaast moet de ondernemer de technische, commerciële en financiële risico s inschatten en aangeven hoe hij het project gaat financieren. Helder antwoord Adviseur Geert Dinkla vindt de Quickscan een handig instrument. Het is laagdrempelig en geeft ons een goede eerste indruk. Nadat het bedrijf de vragenlijst heeft ingediend, volgt een telefonisch verkennend gesprek tussen de adviseur van Agentschap NL en de ondernemer. Dat gesprek vindt Dinkla heel belangrijk. Van tevoren verdiept de adviseur zich in het product en het bedrijf en formuleert aandachtspunten. Zo krijgt het bedrijf een helder antwoord op de vraag of het zinvol is om een innovatiekrediet aan te vragen. Dinkla wil zoveel mogelijk open minded opereren. Ik word vaak getroffen door de potentie van projecten. Het is fantastisch dat er zoveel innovatieve ideeën zijn om in te spelen op marktbehoeften. Doorverwijzen Een aanvraag kan ook zonder de Quickscan, maar Dinkla raadt deze voorbereidende stap wel aan. Als er te grote bottlenecks blijken te zijn, dan weet je direct waar je aan toe bent. Adviseur Christine d Oliveira noemt de belangrijkste voorwaarden: Het project moet de researchfase voorbij zijn. Ook kijk ik hoe groot het bedrijf is, want het innovatiekrediet is alleen voor mkb ers. Daarnaast moeten de projectkosten minimaal euro zijn. Als de mkb er niet aan de criteria voldoet, wijzen de adviseurs het bedrijf op mogelijke andere faciliteiten. Soms willen ondernemers in het telefoongesprek de adviseur ervan overtuigen dat het project in het innovatiekrediet past. Maar dat hoeft niet, zegt Dinkla. Het doel van de Quickscan is juist om snel inzicht te krijgen of een aanvraag zinvol is. Dan is het beter om open te zijn en zwakke punten te bespreken. Of om erachter te komen of die er zijn. Dan kunnen wij vaak nog suggesties doen hoe daarmee om te gaan. Zo haal je het meeste uit het telefoongesprek. Vrijblijvend Aan het eind van het gesprek beoordeelt de adviseur of de onderneming een goede kans maakt. D Oliveira: We bespreken dan hoe het verder gaat, en waar de aanvrager onder andere in het financiële plan op moet letten. Voor vragen is zij daarna altijd nog telefonisch beschikbaar. En ze bevestigt altijd kort per mail wat er besproken is. Maar het blijft een vrijblijvend adviesgesprek en een beoordeling op hoofdlijnen. Ze mogen mij voor de Quickscan wel de begroting en de planning laten zien, maar de rest moet gewoon mee in de aanvraag. Geen verrassingen Avantium Chemicals zet biomassa om naar bouwstenen voor biopolymeren en biofuels. Om daarvoor een pilot te bouwen, wilde Avantium innovatiekrediet aanvragen. Ed de Jong, verantwoordelijk voor de ontwikkeling van de nieuwe producten, vulde een jaar geleden de Quickscan in. Het was nuttig om snel te kunnen beoordelen waar we stonden. De scan maakte duidelijk dat we prima pasten binnen de regeling. Dat hadden wij ook wel verwacht, dus het bracht geen verrassingen. Levert de Quickscan niet op wat het bedrijf verwacht, dan mag het wel gewoon de aanvraag doen. Dinkla: Soms haalt het bedrijf tussentijds nieuwe partners binnenboord, en komt het dan eerder in aanmerking. Alle aanvragen worden in behandeling genomen, ook als we het in een vroeger stadium hebben afgeraden. Grondige toetsing Wanneer een bedrijf een aanvraag voor het innovatiekrediet indient, dan wil Agentschap NL drie goed onderbouwde plannen zien: een business, project- en financieringsplan. Dat is best veel gevraagd, vindt De Jong. Voor het verstrekken van een krediet vind ik de toetsing wel erg grondig. Want Agentschap NL krijgt het geld zeer waarschijnlijk terug. De toetsing is vergelijkbaar met die van venture capitalists, legt D Oliveira uit. Agentschap NL deelt voor 35 procent mee in de technische risico s van het project. Mislukt het project, dan kan de ondernemer kwijtschelding aanvragen en als dat wordt gehonoreerd hoeft het krediet niet te worden terugbetaald. Het bedrijf draagt wel zelf het economische risico. Het commercieel perspectief moet dus al bij de aanvraag goed zijn en onderbouwd worden. Dit is een belangrijk aspect bij de beoordeling van de aanvraag. Wanneer het project technisch slaagt, begint de ondernemer met terugbetalen van het krediet. Het innovatiekrediet is daarmee een voorbeeld van een revolverende regeling, waarbij succesvolle innovaties zich terugbetalen en dit geld opnieuw kan worden ingezet voor het ondersteunen van nieuwe innovaties. 11 Innovatiekrediet Jaarverslag 2010

12 De techniek en de voordelen Het is duidelijk dat Liquavista, opgericht in 2006 als spin-out van Philips Research Labs, een revolutie op het gebied van displaytechnologie teweeg gaat brengen. Door middel van minuscule druppeltjes inkt die door electrische spanning van kleur kunnen veranderen wordt een beeld gevormd op een display. Een energieconsumptie die tot vier keer lager ligt dan LCD-schermen belooft al veel voor de toepassing in smartphones, tablets, notebooks en computerschermen. De batterijduur van mobiele apparaten zal er flink op vooruit gaan. Maar er zijn meer voordelen. Zo is de basis van de techniek terug te vinden in e-reader schermen. Zonder achtergrondverlichting zijn deze zwart-wit schermen goed leesbaar in fel zonlicht. De Liquavista schermen hebben deze eigenschap ook, maar dan in kleur en met de mogelijkheid om achtergrondverlichting te gebruiken. Daarnaast kan het scherm zestig keer per seconde worden ververst, waar een e-reader scherm maar twee maal per seconde scoort. Deze snelheid maakt het mogelijk zelfs videobeelden af te spelen. Het ligt dan ook in de lijn der verwachting dat uiteindelijk ook televisies met deze techniek worden uitgevoerd. En als de omgeving donker wordt kan automatische achtergrondverlichting zorgen voor een helder afleesbaar scherm. Tot slot ligt er ook aan de basis van de schermen nog een groot voordeel: het productieproces. Het mooie van deze techniek is dat bij de fabricage gebruik gemaakt kan worden van ongeveer 90 procent van de bestaande productielijn van LCD-schermen. Hierdoor zijn de investeringen in de productielijn beperkt en kan een fabrikant zonder al te veel inspanning en met een lage investering overstappen op de fabricage van de nieuwe displays. 12 Innovatiekrediet Jaarverslag 2010

13 Liquavista Revolutie in beeldschermen: LCD 2.0 Electrowetting displays. Ze zijn te vergelijken met de bekende LCD-schermen. Maar dan wel LCD 2.0, haast Johan Feenstra te zeggen. Sinds het Eindhovense Liquavista dit jaar werd overgenomen door het Koreaanse Samsung, mag hij zich CEO van Samsung LCD Netherlands Research & Development (R&D) Center B.V. noemen. Electrowetting displays gebruiken een vergelijkbare techniek als LCD-schermen, maar zijn twee tot drie keer beter. Scherper, helderder en geschikt voor allerlei apparaten. Het geheim van de technologie? Dat blijft geheim, zegt Feenstra. In de businesscase die Liquavista aan Agentschap NL presenteerde, richtte het bedrijf zich op de markt van de e-readers. Die markt wordt nu bediend met langzame zwart-wit apparaatjes, legt Feenstra uit. Wat wij maken, levert een veel beter beeld. In fullcolour, het spiegelt niet en bovendien kun je ook video s bekijken. Het is een combinatie van het goede van een e-reader en een tablet-pc. Het innovatiekrediet hielp Liquavista bij het onderzoek en de ontwikkeling van deze unieke techniek. Hoewel de businesscase van het Eindhovense bedrijf door Agentschap NL werd goedgekeurd, ging dat niet zomaar. Ons plan werd in eerste instantie afgekeurd, met een maar. We kregen tips om onze businesscase verder aan te scherpen; Agentschap NL heeft daarbij echt met ons meegedacht. Terugkijkend is Feenstra tevreden over de kredietverlening. De input vanuit Den Haag is erg goed geweest voor ons plan. Door de aanwijzingen is ons plan veel beter geworden. Ik vind echter niet dat het krediet rentedragend zou moeten zijn. De overheid ondersteunt research en ontwikkeling van de techniek. Rente vragen vind ik meer iets dat investeerders doen die echt zelf een risico nemen. Of we het hadden gered zonder het innovatiekrediet? Ik denk van wel, moet Feenstra bekennen. Maar dan had het veel langer geduurd. Dat Agentschap NL het zag zitten in ons project heeft ons, maar ook investeerders, vertrouwen gegeven. Het was de bevestiging dat we op de goede weg waren. Dat er vertrouwen was in de onderneming, werd al duidelijk toen Liquavista eerder aanspraak mocht maken op het Uitdagerskrediet, de voorloper van het innovatiekrediet. Het versnellen van een ontwikkeling, vooral om een voorsprong in de markt te realiseren en optimaal gebruik te kunnen maken van het economisch potentieel, is een van de doelstellingen van het Innovatiekrediet. De overname van Liquavista door Samsung is goed voor de Nederlandse economie. Feenstra vertelt: Samsung had kunnen zeggen: we pakken alles op en verplaatsen het naar Zuid-Korea. Dat doen ze niet. Ze herkennen dat wij de kennis en kunde hebben en daarom is het R&D Center de afgelopen maanden flink gegroeid. Die groei zet zich door, wat goed is voor de werkgelegenheid. Nu Liquavista door Samsung is overgenomen, werd het innovatiekrediet, inclusief rente, direct afgelost. Hetzelfde geldt voor het eerder verstrekte Uitdagerskrediet. Met het aflossen van beide kredieten is het bedrijf de eerste in Nederland. Vanuit Samsung was er de wens om de kredieten af te lossen voor de overname, legt Feenstra uit. We moesten dat dus op tijd regelen. De perspectieven voor de electrowetting displays zijn erg goed, weet Feenstra. Het is zelfs nog beter geworden doordat we het grootste displaybedrijf ter wereld achter ons hebben. Onze techniek is beter dan die van de bestaande LCD s, de mogelijkheden van gebruik zijn eindeloos. Wanneer de techniek op de markt komt, vindt Feenstra echter nog moeilijk te zeggen. Dat hangt er van af hoe snel we binnen Samsung kunnen opereren, zegt hij. Maar dat het gaat gebeuren, staat vast. Het innovatiekrediet heeft hier zeker aan bijgedragen. 13 Innovatiekrediet Jaarverslag 2010

14 Interview Een chip die batterijen bespaart Batterijen die langer meegaan of veel kleiner kunnen zijn, door het stroomverbruik te verminderen. De chip van AnaGear gaat daarvoor zorgen. Dit mede dankzij het krediet van Agentschap NL. Guus Dhaeze, mede-oprichter van AnaGear: Agentschap NL houdt ons scherp. Nee, AnaGear is zeker niet de enige firma die chips ontwikkelt. Toch maakt het jonge bedrijf een uniek product, vertelt Guus Dhaeze. Neem alleen al de veelzijdige functionaliteit. Het gaat erom die te realiseren op een zo klein mogelijk silicium oppervlak, met de juiste technologie. Op een oplossing op een groot board zit geen klant te wachten. Wel op een chip van slechts enkele vierkante millimeters. En dan heeft Dhaeze het nog niet eens over de voordelen voor wat betreft het stroomverbruik van de applicatie. Onze chip gaat ervoor zorgen dat een batterij vijf à tien keer zo lang meegaat. Dit dankzij een flinke reductie van het energieverbruik, wat een voordeel is voor veel toepassingen. Denk aan draagbare bewakingsapparatuur voor patiënten. Maar ook aan het gebruik thuis, in bijvoorbeeld een rookmelder of een draadloos inbraakalarm. In een klein kantorencomplex, aan de rand van het Brabantse Rosmalen, is Dhaeze met zijn zeven collega s momenteel druk bezig met de ontwikkeling van de chip. We zijn nu in de fase van aanscherpen, nadat we potentiële klanten hebben gevraagd welke verbeterpunten zij nog zagen. Zo verhogen we de commerciële kansen van ons eigen product. Voor Agentschap NL vormde dat laatste aspect een belangrijke voorwaarde voor ondersteuning. AnaGear moest dus wel wat laten zien, voordat het vanuit Agentschap NL een krediet van euro kreeg. Een toezegging waarmee het bedrijf zeer tevreden is, stelt Dhaeze. Het bedrag vormt een belangrijke aanvulling op dat van onze investeerders. Het was ons plan de chip binnen een tot anderhalf jaar op tafel te leggen. Mede dankzij dit krediet zit dat er zeker in. Projectdetails Onderneming AnaGear B.V. Opgericht 2009 Omzet Aantal medewerkers 7 Project SMC IC Projectkosten Innovatiekrediet Project gereed 2011 Hoewel AnaGear en Agentschap NL niet meer dan eens in de twee, drie maanden met elkaar rond de tafel gaan, is Dhaeze te spreken over de samenwerking. De medewerkers van Agentschap NL denken met ons mee, houden ons scherp. Dat is erg waardevol, zeker bij de ontwikkeling van een nieuw product. 14 Innovatiekrediet Jaarverslag 2010

15 Interview Snellere diagnose voor leukemiepatiënten Overheidsondersteuning zoals het Innovatiekrediet van Agentschap NL is volgens medisch ondernemer Henk Viëtor van vitaal belang voor bedrijven als zijn Skyline Diagnostics. De in het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam gevestigde onderneming ontwikkelt diagnostische producten voor kankerpatiënten. Agentschap NL heeft ons zelfs over de streep getrokken om een aanvraag in te dienen, vertelt de geneticus in zijn kamer met uitzicht op de Maas. Skyline Diagnostics werd in 2005 opgericht. Het bedrijf borduurt voort op de schat aan informatie en nieuwe technologieën die vrijkwam toen de structuur van het menselijke DNA in kaart was gebracht. Het biedt ons de mogelijkheid om in plaats van één gen, een paar honderd genen tegelijk te bekijken, legt Viëtor uit. Zo krijgen we een veel beter beeld van de genactiviteit in kankercellen en kunnen we patronen herkennen. Voor leukemiepatiënten betekent dit een nauwkeurigere en meer volledige diagnose. Daarnaast kan met de methode de diagnose veel sneller worden gesteld. Duurt het met de huidige technologie vier of vijf weken, met onze methode is het een kwestie van een paar dagen, zegt Viëtor. Omdat kankerpatiënten ernstig ziek zijn en vaak een transplantatie nodig hebben, is die tijdwinst van cruciaal belang. Nauwkeurigere diagnoses maken het ook mogelijk patiënten doelgerichter te behandelen. Zo kunnen geneesmiddelen effectiever worden ingezet. Dat is een reden dat investeerders de laatste jaren meer interesse hebben voor de diagnostiek, die lange tijd als stoffig en saai werd beschouwd. Agentschap NL hoefde volgens Viëtor niet overtuigd te worden van de waarde van de diagnostiek. Integendeel, zegt Viëtor. Zelf zag ik niet meteen hoe ons project in de regeling zou passen. Op advies van Agentschap NL zijn we er opnieuw naar gaan kijken en hebben we toch een aanvraag ingediend. Projectdetails Onderneming Skyline Diagnostics B.V. Opgericht 2005 Omzet Aantal medewerkers 21 Project Valid Study Projectkosten Innovatiekrediet Project gereed 2012 Er waren wel wat hobbels te nemen voor Skyline, vertelt Viëtor. Er komt veel documentatie aan te pas. Toch relativeert hij dat: We zijn dat wel gewend. Bovendien kregen we goede ondersteuning. Agentschap NL is een professionele organisatie, waar iedereen - van starter tot ervaren ondernemer - zeer goed terecht kan. 15 Innovatiekrediet Jaarverslag 2010

16 Interview Vooruitstrevend op de nanometer Aan de Computerlaan op een bedrijventerrein nabij de Technische Universiteit Delft werkt Mapper Lithography aan een nieuwe generatie machines voor de chipindustrie. Het gaat om zeer innovatieve technologie die inspeelt op de toenemende vraag naar kleinere chips met meer capaciteit. Telefoons en laptops moeten steeds meer kunnen, maar je wilt niet dat die apparaten groter worden, licht CFO Joris van Rijn toe. Chips worden gemaakt met zogeheten lithografiemachines. De bestaande machines werken op basis van lichtstralen, die via zogenoemde maskers op een schijf geprojecteerd worden en zo lijntjes op een chip branden. Licht heeft echter een beperking: de golflengte. Van Rijn: Je kan nog opschuiven in het lichtspectrum, maar uiteindelijk loop je met licht tegen een limiet aan: dan kunnen de chips niet meer kleiner. Daarom, zegt Van Rijn, ontwikkelt Mapper een radicaal nieuwe technologie. Niet meer gebaseerd op licht en op maskers, maar op duizenden direct aangestuurde elektronenstralen. Daar kan je factoren kleiner mee laten schrijven. Een ander belangrijk voordeel is dat er niet meer eerst een kostbaar masker gemaakt moet worden. Dat maakt het economisch haalbaar om ook in kleinere oplagen chips te maken. Het is een investering met een groot potentieel, maar uiteraard ook met risico s. Ik vergelijk het wel eens met een reis naar Jupiter, zegt Van Rijn. We zijn volledig gericht op het maken van die machine en tussentijds stoppen is eigenlijk geen optie. De reis van Mapper wordt voor een belangrijk deel mogelijk gemaakt door Agentschap NL, dat als sinds 2006 betrokken is. Ook in 2010 kreeg het bedrijf een innovatiekrediet. Bij dit soort kapitaalsintensieve, vernieuwende projecten is zo n innovatiekrediet essentieel, zegt Van Rijn. Er wordt vaak geroepen dat Nederland innovatie moet stimuleren en dat we een kennisland moeten worden. Hier zie je dat die roep ook echt kracht wordt bijgezet. Dat wordt zeer gewaardeerd, ook door andere investeerders. Bovendien, vindt hij, stimuleert Agentschap NL het aanvragen van een krediet. Het is meer een gezamenlijke inspanning dan een harde onderhandeling. Projectdetails Onderneming Mapper Lithography Holding B.V. Opgericht 2000 Omzet Aantal medewerkers 165 Project Research Beta Tool Projectkosten Innovatiekrediet Project gereed Innovatiekrediet Jaarverslag 2010

17 17 Innovatiekrediet Jaarverslag 2010

18 Interview Nieuw kraakbeen snel produceren CellCoTec ontwikkelt met steun van Agentschap NL een proces waarmee kraakbeenbeschadigingen in het kniegewricht met lichaamseigen cellen kunnen worden gerepareerd. De techniek kan een oplossing bieden voor de ongeveer 1,2 miljoen patiënten die jaarlijks met kraakbeenblessures te maken krijgen. Door celtypen te combineren, kunnen we de productie van nieuw kraakbeen enorm versnellen, legt onderzoeker Jens Riesle in zijn kantoor in Bilthoven uit. Door de productie van kraakbeen te versnellen, is voor het herstel van kraakbeenbeschadigingen in de knie één operatie voldoende is. Nu zijn dat er nog zeker twee. Veel prettiger voor de patiënt, zegt Riesle. Omdat het om lichaamseigen stoffen gaat, is het herstel bovendien duurzamer. Minder operaties en een permanente oplossing betekenen aanzienlijke kostenbesparingen. Het innovatiekrediet van Agentschap NL heeft CellCoTec, dat Riesle in 2004 samen met drie andere wetenschappers oprichtte, een belangrijke stimulans gegeven. Zonder deze steun hadden we dit nooit zo kunnen doen, zegt Riesle. Ongeveer 35 procent van het budget komt uit het innovatiekrediet. Voor de rest is het bedrijf afhankelijk van andere investeerders. Ook daarbij helpt de lening van Agentschap NL, zegt Riesle. Het geeft de markt extra vertrouwen en dat is in deze lastige economische tijden van groot belang. Dat vertrouwen kreeg CellCoTec overigens niet zomaar. De eerste kredietaanvraag in 2009 werd als te risicovol beoordeeld, onder meer omdat al zou worden begonnen met productontwikkeling voordat aangetoond was dat de celtherapie werkt. Riesle: We hebben dat commentaar ter harte genomen en gekozen voor een stapsgewijze aanpak. Toen we enige tijd later meer testresultaten konden tonen en ook andere studies uitwezen dat we in de goede richting zaten, hebben we de aanvraag afgerond. Projectdetails Onderneming CellCoTec Opgericht 2004 Omzet Aantal medewerkers 7 Project Commercially viable intra-operative cell processing device Projectkosten Innovatiekrediet Project gereed 2013 De beoordeling was uiteindelijk zeer positief. Daarbij hielp het volgens Riesle dat het product relatief simpel is en dat CellCoTec uit ervaren mensen bestaat. Maar Riesle prijst ook de medewerkers van Agentschap NL die hen ondersteunden bij de kredietaanvraag. Het zijn hulpvaardige en ervaren professionals, die weten waar ze over praten. Ze zijn niet alleen in staat de juiste wetenschappelijke vragen te stellen; ze weten ook wat ervoor nodig is om een product winstgevend te maken. 18 Innovatiekrediet Jaarverslag 2010

19 Interview Efficiënt met gas Al bij de eindverbruiker biogas vloeibaar maken. Dat is wat de mini-gtl van HyGear gaat doen, met behulp van het Innovatiekrediet. Marinus van Driel, algemeen directeur van HyGear: Afval wordt een opwaardering van je bronrendement. Wereldwijd komen er veel reststromen vrij, waar we vrijwel niets mee doen. Zonde, stelt Marinus van Driel. Per dag fakkelt de olie-industrie ruim 1,1 miljoen barrel equivalent aan gas af. Dat kun je ter plaatse verstromen, al heeft bijvoorbeeld een olieveld die elektriciteit lang niet altijd nodig. Daarnaast is transport van gas lastig en dus duur. Dat kan anders, vindt HyGear. Dus begon het bedrijf uit Arnhem begin 2010 met de ontwikkeling van de mini-gtl, een kleine unit die bij de eindverbruiker biogas omzet in vloeibare brandstoffen. Van Driel: Maak je het gas vloeibaar, dan kan het als ruwe olie worden aangeleverd aan de raffinaderij. Zo wordt afval een opwaardering van je bronrendement. HyGear startte in 2002, met de ontwikkeling van kleinschalige waterstofgeneratoren. Inmiddels verkoopt het bedrijf die wereldwijd. Het is de bedoeling dat met de GTL-unit over twee jaar ook te gaan doen, waarbij HyGear de pijlen in eerste instantie op Noord-Amerika en Oost-Europa richt. Van Driel: Nederland is goed in het bedenken van innovatieve producten. Echter, partijen die ermee in zee willen vind je hier niet snel. Projectdetails Onderneming HyGear Biogas Upgrading Systems Opgericht 2002 Omzet Aantal medewerkers 45 Project Kleinschalige verplaatsbare Biogas to Liquid (Bio GTL) Projectkosten Innovatiekrediet Project gereed 2014 De mini-gtl is duurder in ontwikkeling dan de voorgaande producten, vertelt Van Driel. Dus zochten we naar structureel financiële ondersteuning, die we vonden bij Agentschap NL. We ontvangen ruim vier miljoen euro krediet, zelf investeren we acht miljoen euro. Dit naast de twee miljoen euro die we in de aanloopfase al hebben geïnvesteerd. Over de samenwerking met NL Innovatie is Van Driel zeer te spreken. Met alleen de technologie redden we het niet. Doorslaggevend was de onderbouwing van het commercieel perspectief. Men weet goed te beoordelen waar we sterk in zijn. Wat hij ook fijn vindt is dat het bedrijf zich niet continu hoeft te verantwoorden. Wanneer het project volgens plan verloopt, volstaat een rapportage op belangrijke momenten. Agentschap NL is geen scheidsrechter, maar een partner. Dat komt de snelheid binnen het programma ten goede. Maar dat neemt niet weg dat we veel kritische vragen krijgen. Dat vind ik terecht, gezien de hoogte van het krediet. Bovendien houdt die terugkoppeling ons scherp. Dat is alleen maar goed. 19 Innovatiekrediet Jaarverslag 2010

20 Interview Snellere diagnose met genetische markers Elke patiënt zo goed én zo efficiënt mogelijk behandelen. Dat doel wil Biocartis bereiken met de ontwikkeling van haar uiterst innovatieve diagnostische apparatuur. In de moderne geneeskunde is de diagnose steeds belangrijker geworden. Het vaststellen van de ziekte waaraan de patiënt lijdt, is wezenlijk in het proces naar genezing van de ziekte. In deze ontwikkeling levert het nog jonge biotechbedrijf Biocartis een belangrijke bijdrage. Biocartis CEO Rudi Pauwels geeft een voorbeeld. Een kind heeft koorts. Komt dat door een virus? Welk virus dan? En welke therapie past daarbij? Als we metingen doen, vinden we bijvoorbeeld moleculen die kenmerkend zijn voor het griepvirus. Dat gebeurt door zogenaamde biomarkers. Die wijzen op moleculen in ons lichaam die ons iets vertellen over een ziekte of de risicofactoren voor een ziekte. Biocartis gaat een stukje verder en wil met haar apparatuur genetische markers meten: stukjes genetisch materiaal die veel nauwkeuriger informatie verschaffen. Onze apparatuur kan maar liefst dertig genetische markers diagnosticeren, vertelt Pauwels. Bijvoorbeeld infectieziekten die typisch zijn voor ziekenhuisomgevingen, subtypes van kankersoorten en het opsporen van risicofactoren voor ziekten als Alzheimer. De technologie bestaat al, maar de complexe apparatuur is nog niet breed toegankelijk. Biocartis gaat de uitdaging aan om haar nieuwe technologie breed in ziekenhuizen en laboratoria inzetbaar te maken. Pauwels ziet genoeg kansen voor zakelijk succes. De markt voor diagnostische testen groeit enorm. Doordat de bevolking vergrijst, neemt de vraag toe en moeten de kosten efficiënter worden aangewend. Deze factoren samen maken dit een van de snelst groeiende markten in de gezondheidszorg. Het innovatiekrediet is bedoeld voor de verdere ontwikkeling van de hardware. Dit krediet was heel belangrijk voor de beslissing van het oorspronkelijk Zwitserse Biocartis om in Nederland een vestiging te openen. Sowieso is Pauwels erg te spreken over de samenwerking met Agentschap NL. Zeker voor een niet-nederlands bedrijf is een stuk begeleiding belangrijk; een instantie die je wijst op de mogelijkheden en de route die je moet afleggen. De mensen van Agentschap NL hebben die rol voortreffelijk vervuld. Uiteindelijk hebben wij ze weten te overtuigen van de potentie van onze apparatuur. Projectdetails Onderneming Biocartis B.V. Opgericht 2009 Omzet Aantal medewerkers 9 Project Apollo Projectkosten Innovatiekrediet Project gereed Innovatiekrediet Jaarverslag 2010

21 21 Innovatiekrediet Jaarverslag 2010

22 Interview Superbus passeert de tram buitenom Een bus met de goede eigenschappen van een tram. En daarbovenop nog een forse plus. Dat is waar het om draait in het Phileas-project van VDL-dochter APTS. Sinds 1998 is APTS, Advanced Public Transport Systems, bezig met de ontwikkeling van een totaal nieuw transportsysteem: een voertuig met trameigenschappen voor de kosten van een bus. Aanvankelijk in opdracht van de gemeente Eindhoven; later vroegen meerdere internationale opdrachtgevers om varianten van het voertuig. Wat zijn dan die veelgeroemde trameigenschappen, die een plaats zouden moeten krijgen in het nieuwe voertuig? Directeur Ruud Bouwman somt op: De tram heeft een hoge capaciteit met een gemiddelde lengte van zo n 27 meter, korte haltetijden, is heel veilig en duurzaam. Daarmee draagt de tram bij aan het imago van een plaats. Eigenlijk was APTS met die eisen zelf nog maar half tevreden, vertelt Bouwman. Voor ons moest het voertuig bovendien flexibeler zijn: het moest zowel met als zonder bovenleiding kunnen functioneren. En het moest comfortabeler, lichter, en mede daardoor goedkoper zijn. Qua investering en gebruik zou het minstens de helft goedkoper moeten dan een traditionele tram. Het Innovatiekrediet van Agentschap NL is ingezet voor twee deelprojecten: het verder elektrisch maken van het voertuig en het geleid rijden. Het systeem van geleid rijden werkte al, maar omdat het systeem nog niet bestond waren er ook nog geen wettelijke veiligheidseisen. Toen die er kwamen, moest APTS daar verder aan werken. En om het voertuig verder elektrisch maken, werkt APTS aan een brandstofcelvoertuig. Zo wordt het voertuig het grootste en schoonste brandstofcelvoertuig ter wereld. Zonder het Innovatiekrediet van Agentschap NL zouden we dit project niet kunnen verwezenlijken, meent Bouwman. En met dit project werken we aan onze uiteindelijke doelstelling: geen tramrails meer in de stad, waar ook ter wereld, door ons product. Geen wonder dat hij blij is met de steun: Technisch gezien heeft Agentschap NL steeds geloofd in ons product. Ze wilden alleen garanties dat alles ook contractueel goed in elkaar zat. Daar is ook onze moeder VDL-groep bij betrokken. Dat waren de lastigste, meest tijdrovende gesprekken. Maar uiteindelijk is hun bijdrage steeds constructief geweest. Projectdetails Onderneming Advanced Public Transport Systems Opgericht 1998 Omzet Aantal medewerkers 31 Project Eindfase pakket Projectkosten Innovatiekrediet Project gereed Innovatiekrediet Jaarverslag 2010