Verslag bijeenkomst Preventieprogramma Jeugdhulp Hoeksche Waard september 2015

Transcriptie

1 Verslag bijeenkomst Preventieprogramma Jeugdhulp Hoeksche Waard september Welkom en introductie Preventieprogramma Jeugdhulp Wethouder Paans spreekt allereerst zijn steun uit aan professionals voor een preventieve aanpak. Preventie begint in de samenleving en niet in de hulpverlening. Hoewel preventie niet in geld is uit te drukken, is iedereen doordrongen van het belang ervan en van de winst op termijn (namelijk minder beroep op zwaardere hulp). Met het motto Beter kleine daden dan grote woorden opent de wethouder de middag. Om ambities van de samenwerkende gemeenten rond preventie handen en voeten te geven wordt een Preventieprogramma Jeugdhulp opgesteld voor (uitgangspuntennotitie en uitvoeringsprogramma). Er is al een plan van aanpak opgesteld om te komen tot het Preventieprogramma Jeugdhulp. Er is een projectgroep ingericht (voor uitvoering van het Plan van Aanpak) en een klankbordgroep. Verder wordt inbreng verzameld van een brede groep betrokkenen bij jeugd. Vandaag is het gesprek met professionals uit diverse sectoren (zorg, welzijn, veiligheid, onderwijs, kinderopvang, peuterspeelzalen). Woensdag 16 september 2015 vindt een bijeenkomst plaats voor ouders en informele zorgsector (waaronder verenigingsleven en kerken). Tot slot vindt 25 september 2015 een bijeenkomst met jongeren plaats. 2 Kader preventief jeugdbeleid Preventie gaat over voorkomen van problemen (onder andere psychische, sociale, lichamelijke) tijdens het opvoeden en opgroeien. Ook is preventie bedoeld om te voorkomen dat bestaande opvoed- en opgroeiproblemen verergeren. Om te laten zien waar het vandaag over gaat, wordt een filmpje getoond. Hierin is mensen op straat gevraagd naar Het geheim van een goede opvoeding. De film laat zien dat mensen bij problemen in eerste instantie naar familie, vrienden, de directe omgeving gaan, ofwel de pedagogische civil society. In de Hoeksche Waard is een sterke opgroei- en opvoedgemeenschap belangrijk voor preventie. Hierin staan jeugdigen en gezinnen centraal. Basisvoorzieningen zoals huisartsen, jeugd- en jongerenwerk, religieuze organisaties, kinderopvangorganisaties, politie, scholen en verenigingen (sport, ontspanning, cultuur) versterken die opvoedomgeving. Deze voorzieningen hebben een belangrijke rol in het voorkomen en (vroegtijdig) signaleren van problemen. Gemeenten bieden zo nodig aanvullende ondersteuning. De jeugdteams vormen de spin in het web in het contact met de basisvoorzieningen. Het uitgangspunt in de aanpak is dat gezinnen weer op eigen kracht verder kunnen.

2 3 Met elkaar in gesprek Wat zijn de vijf belangrijkste problemen (van jeugdigen/gezinnen) waarop preventie moet worden ingezet? Dit zijn de punten die als prioriteiten zijn bestempeld. Een totaaloverzicht van genoemde punten is in de bijlage opgenomen. Veelvoorkomende problemen 1 Toename drugsgebruik (groepsdruk) Het middelengebruik onder kinderen met een christelijke achtergrond is hoog in de regio. Dit komt doordat kinderen thuis niet veel mogen en vertellen en zich niet begrepen voelen. Dit is vooral zichtbaar bij jongeren die op straat hangen en verder nergens naartoe kunnen. 2 Pesten, ook online en via social media Ouders begrijpen niet meer precies wat hun kinderen doen en kunnen hierover niet meer in gesprek met hun kind. 3 Vechtscheiding Het gebrek aan communicatie is hier een onderliggend probleem. Ouders kunnen niet meer fatsoenlijk met elkaar communiceren. 4 Laaggeletterdheid, Nederlands als tweede taal Veel kinderen in de regio hebben een taalachterstand en er zijn kinderen die, ondanks dat zij al jaren in Nederland wonen, als ze op de middelbare school komen nog steeds niet voldoende Nederlands spreken om de lessen te kunnen volgen. Er zijn gezinnen waar thuis geen Nederlands wordt gesproken en waarvan ouders ook het Nederlands niet in voldoende mate beheersen. Ouders durven niet te vertellen dat zijzelf niet kunnen lezen en kunnen hun kinderen niet goed begeleiden. 5 Handelingsverlegenheid bij ouders Een punt dat hiermee samenhangt is schaamte. In de Hoeksche Waard is veel sprake van verborgen problemen (uit schaamte). Er is een taboe om over problemen te praten. Dat maakt het moeilijk om aan te geven dat je hulp/ondersteuning nodig hebt. Wat kunt u als professional doen in de aanpak van die problemen? 1 Preventie begint in de samenleving Het is belangrijk om zaken op te pakken, voordat er problemen ontstaan. Er wordt steeds gefocust op problemen, ook bij het bedenken van oplossingen. a Maak een verbinding met de wijk. Inwoners kunnen veel betekenen voordat er problemen ontstaan. Enige hulp is soms nodig om hen attent te maken op situaties. Dit komt doordat de samenleving tegenwoordig veel meer individueel gericht is. Een goed voorbeeld is het jongerenwerk. Jongerenwerkers stappen gewoon op jongeren af om contact te maken. Er is dan nog niets aan de hand, maar er wordt wel vertrouwen opgebouwd. Vanuit dat vertrouwen kunnen mogelijke signalen opgepakt worden. Slimme verbindingen leggen is bijvoorbeeld ook jongeren stimuleren zich actief in te zetten voor wijkbewoners, voordat zij problematische hangjongeren worden. Een ander voorbeeld: een cliënt die niet meer in het reguliere arbeidsproces terechtkan, maar prima als vrijwillig begeleider kan werken bij jongeren die dat nodig hebben om zelfstandig te kunnen functioneren. b Versterk basisvoorzieningen/signaleringsfunctie. Geef de basisvoorzieningen zoals scholen, kinderopvang, kerken, sportclubs en verenigingen handvatten als zij die nodig hebben om de problemen voor te kunnen zijn. Vraag wat zij nodig hebben en 2

3 werk met hen samen. Binnen de kinderopvang is bijvoorbeeld onvoldoende bekend hoe ze signalen op moeten vangen en wat daarmee te doen. c Meer investeren in VVE. VVE biedt extra tijd en aandacht op taalgebied, maar kan ook een rol spelen op sociaal-emotioneel gebied. Ouderbetrokkenheid is hierbij van belang. Het is goed om hier al jong mee te beginnen. Naarmate kinderen ouder worden is het moeilijker om kinderen en ouders in beeld te houden/krijgen. 2 Vergroten toegankelijkheid en bekendheid aanbod a De basisvoorzieningen zouden meer toegankelijk en bekender moeten worden bij ouders. Het aanbod moet laagdrempelig zijn, veiligheid bieden en zichtbaar zijn voor ouders. b Het aanbod moet bij professionals bekend zijn, met het oog op goede doorverwijzing en gezamenlijke afspraken maken. Op het moment dat problemen gesignaleerd worden, moet de juiste hulp worden ingeschakeld. Onder andere bij huisartsen is onvoldoende bekend wat er in de regio mogelijk is en aan welke oplossingsrichting zij zouden moeten denken. Ook bij andere professionals is onduidelijk wie wat doet en zijn de lijnen/procedures te lang. Een oplossing is bijvoorbeeld het netwerk in kaart brengen/sociale kaart. Deze moet zowel formele als informele zorg omvatten, met uitleg wat precies wordt gedaan en wie in welke volgorde wat doet. 3 Deskundigheidsbevordering Dit geldt voor zowel de professionals en het informele netwerk als ouders en het sociale netwerk daaromheen. Bijvoorbeeld voor problemen rond laaggeletterdheid, vechtscheiding en social media. Professionals moeten getraind worden in vroegsignalering van sociaal-emotioneel welzijn. Er moet een passend aanbod zijn in/rondom scholen. 4 Structurele aandacht voor mentale weerbaarheid op school Kinderen en jongeren moeten gestimuleerd worden om hun potentieel te bereiken. Hier moet al op jonge leeftijd mee gestart worden (als er nog geen problemen zijn). Het kan problemen op latere leeftijd helpen voorkomen, bijvoorbeeld dat een kind gepest wordt. Als voorbeeld wordt weerbaarheidstraining Rots en Water genoemd. Relevante punten bij aanpak van weerbaarheid zijn: het optimaliseren van systeembenadering, nadrukkelijk ouders aan het stuur zetten, proactiever zijn in voorlichting. 5 Taboe doorbreken Het gesprek over problemen moet genormaliseerd worden door het uit de taboesfeer te halen en algemene informatie te geven aan iedereen in grootschalige projecten waar onder meer de zorg, scholen, sportclubs en bibliotheken aan meewerken. Bijvoorbeeld rond middelengebruik en laaggeletterdheid. 6 Aanbod voor risicogroepen Juist bij risicogroepen is veel te bereiken met preventie, maar deze ouders komen niet op bijvoorbeeld ouderavonden. Denk aan: preventieprogramma s zoals KOPP (voor kinderen van ouders met psychische problemen) en KVO (voor kinderen van verslaafde ouders); kinderen die getuige zijn geweest van huiselijk geweld; jonge mantelzorgers. 7 Gezinscoach bij multiproblemgezin 3

4 4 Afsluiting Vervolgtraject Op basis van uw input en die van 16 en 25 september 2015 schrijven de gemeenten een conceptprogramma. Dit is eind oktober 2015 klaar. Later dit jaar volgt nog een bijeenkomst met raadsleden ter voorbereiding op de besluitvorming. Het conceptprogramma wordt ambtelijk en bestuurlijk besproken en zal in het voorjaar 2016 ter besluitvorming bij de gemeenteraden liggen. Social Brokers De gemeenten in de Hoeksche Waard gaan ook aan de slag met Social Brokers. Ook op deze bijeenkomst zijn Social Brokers aanwezig. Dit zijn mensen die veel (formeel maar vooral informeel) contact hebben met jongeren. Door elkaar te vinden kunnen ze op die manier helpen om jongeren te ondersteunen. Als het nodig is met ondersteuning van professionals. Zo wordt gezorgd voor een vangnet voor de jongeren, voorkomen we dat kleine problemen onnodig groter worden en grote problemen sneller gesignaleerd en doorverwezen worden. Social Brokers werkt met een online platform Social Brokers Hoeksche Waard en lokale netwerkborrels. Een onderdeel hiervan is hulpvraagje, waarin er een match gemaakt wordt tussen hulpvragen van jongeren en Social Brokers. Ook wordt er op de website een platformdeel aangemaakt over het Preventieprogramma Jeugdhulp waar de deelnemers van vanavond (en anderen) ook na de bijeenkomsten elkaar kunnen vinden en doorpraten over het preventieprogramma. Uiteraard hopen de gemeenten dat u zich ook in wilt zetten als Social Broker. U kunt zich hiervoor registreren op de website Social Brokers Hoeksche Waard. 4

5 Bijlage verslag 14 september 2015 Stamtafel 1 1

6 Stamtafel 2 Stamtafel 3 2

7 Stamtafel 4 3

8 Stamtafel 5 4

9 Stamtafel 6 5

10 6