Verslag bijeenkomst Preventieprogramma Jeugdhulp Hoeksche Waard september 2015

Transcriptie

1 Verslag bijeenkomst Preventieprogramma Jeugdhulp Hoeksche Waard september Welkom en introductie Preventieprogramma Jeugdhulp De vijf gemeenten in de Hoeksche Waard geven samen vorm aan het preventief jeugdbeleid voor jeugdigen van 0 tot 23 jaar. Het uitgangspunt daarbij is om de zorg voor jeugd effectiever en doelmatiger in te richten. Daarbij zien zij preventie als een essentieel onderdeel. Voorkomen is beter dan genezen. Preventie en vroegtijdige signalering helpen (escalatie van) problemen bij jeugdigen en gezinnen te voorkomen. Door inzet op preventie wordt ernaar gestreefd het beroep op zwaardere (en duurdere) zorg te beperken. Het streven is te komen tot een uniforme regionale basis voor preventie, met daarbij ruimte voor lokale verschillen. Om ambities rond preventie handen en voeten te geven wordt een Preventieprogramma opgesteld voor (uitgangspuntennotitie en uitvoeringsprogramma). Er is al een plan van aanpak opgesteld om te komen tot het Preventieprogramma. Er is een projectgroep ingericht (voor uitvoering van het Plan van Aanpak) en een klankbordgroep. Verder wordt inbreng verzameld van een brede groep betrokkenen bij jeugd. Maandag 14 september 2015 was er een gesprek met professionals uit diverse sectoren (zorg, welzijn, veiligheid, onderwijs, kinderopvang, peuterspeelzalen). Dit gesprek is voor ouders en informele zorgsector (waaronder verenigingsleven en kerken). Tot slot vindt 25 september 2015 een bijeenkomst met jongeren plaats. 2 Kader preventief jeugdbeleid Preventie gaat over voorkomen van problemen (onder andere psychische, sociale, lichamelijke) tijdens het opvoeden en opgroeien. Ook is preventie bedoeld om te voorkomen dat bestaande opvoed- en opgroeiproblemen verergeren. Om te laten zien waar het vandaag over gaat, wordt een filmpje getoond. Hierin is mensen op straat gevraagd naar Het geheim van een goede opvoeding. De film laat zien dat mensen bij problemen in eerste instantie naar familie, vrienden, de directe omgeving gaan, ofwel de pedagogische civil society. In de Hoeksche Waard is een sterke opgroei- en opvoedgemeenschap belangrijk voor preventie. Hierin staan jeugdigen en gezinnen centraal. Basisvoorzieningen zoals huisartsen, jeugd- en jongerenwerk, religieuze organisaties, kinderopvangorganisaties, politie, scholen en verenigingen (sport, ontspanning, cultuur) versterken die opvoedomgeving. Deze voorzieningen hebben een belangrijke rol in het voorkomen en (vroegtijdig) signaleren van problemen. Gemeenten bieden zo nodig aanvullende ondersteuning. De jeugdteams vormen de spin in het web in het contact met de basisvoorzieningen. Het uitgangspunt in de aanpak is dat gezinnen weer op eigen kracht verder kunnen.

2 3 Met elkaar in gesprek Wat zijn de belangrijkste problemen (van jeugdigen/gezinnen) waarop preventie moet worden ingezet? Dit zijn de punten die als prioriteiten zijn bestempeld. Een totaaloverzicht van genoemde punten is in de bijlage opgenomen. 1 Gebrek aan weerbaarheid kinderen Het is heel belangrijk dat kinderen weerbaar zijn. Dit voorkomt veel problemen. Zo zijn ze minder kwetsbaar voor verslaving, sociale media, problemen op school/thuis (bijvoorbeeld echtscheiding). Ook weerbaarheid rond seksuele ontwikkeling hoort hierbij, zoals het voorkomen van seksueel misbruik via internet. 2 Gebrek aan weerbaarheid ouders Dit heeft verschillende kanten. Ouders vinden het nu moeilijk om te bepalen wat een probleem is. Ze denken vaak dat gedrag normaal is of dat het aan henzelf ligt (onzekerheid). Ze zouden hun grenzen beter moeten durven aangeven (en niet bezwijken onder groepsdruk van andere ouders). Ook lopen ouders in de Hoeksche Waard niet te koop met hun problemen (schaamte). Het is daarom lastig om hen te verleiden laagdrempelige voorzieningen te bezoeken, zoals oudercursussen, Moedige Moeders of Family Factory. Verder is aangegeven dat ouders elkaar niet meer durven aan te spreken over de opvoeding. Ook sommige organisaties durven ouders niet aan te spreken. 3 Verslaving: alcohol, drugs, games Vooral het gebruik van drugs (wiet, xtc) is een probleem. Ouders ontkennen dit probleem, waardoor het lastig is om aan te pakken. Wiet/softdrugs zijn niet erg, zo is de mening. Of ze denken het kan toch niet zo zijn dat wij een probleem hebben. 4 Vereenzaming door veelvuldig gebruik social media Kinderen (en ook volwassenen) brengen steeds meer tijd alleen door op computers en tablets, het maakt hen tot eenlingen. Dit tast hun weerbaarheid volgens de deelnemers sterk aan; er is geen sprake meer van echte communicatie. Het gebruik van telefoons en dergelijke is verslavend en misbruik of toegang tot ongewenste informatie/contacten ligt op de loer. Ouders willen dit niet, maar ervaren het als een verloren race. Ouders hebben hier zelf een rol in, maar krijgen dit niet alleen veranderd zonder dat onder meer scholen hier ook een rol in pakken (zoals het verbieden van telefoons in lessen). 5 Pesten: haantjesgedrag, internet 6 Financiële problemen/schuldenproblematiek/armoede en vechtscheiding De Voedselbank signaleert dat de armoede in de regio heel groot is, mensen worden aan hun lot overgelaten en is er geen aanspreekpunt bij problemen. Volgens de woningcorporatie is het aantal gezinnen met huurachterstanden niet veel toegenomen. Wat kunt u als ouder/organisatie doen in de aanpak van die problemen? 1 Weerbaarheidstraining kinderen als standaard aanbod Weerbaarheid zou in het basisprogramma van het basisonderwijs moeten zitten (zo vroeg mogelijk mee starten) en voortgezet worden in het voortgezet onderwijs. Een goed voorbeeld is de weerbaarheidstraining Rots en Water. Er wordt nu wel weerbaarheidstraining aangeboden in de Hoeksche Waard, maar ouders moeten zich daarvoor expliciet opgeven en er vaak voor betalen. Wellicht komen nu juist de kinderen die het het hardst nodig hebben niet op deze trainingen. 2 Schaamte herkennen/taboe doorbreken Het is belangrijk dat organisaties zich ervan bewust zijn, dat er veel schaamte heerst en dat zij hun aanbod daarop afstemmen. Organisaties hebben moeite ouders met hun 2

3 aanbod te bereiken voordat problemen escaleren. Mond-tot-mondreclame werkt (dus als een training of bijeenkomst een andere ouder is bevallen). Er moet dus ruimte zijn voor de lange adem. Wat ook werkt is een positieve benadering bij de werving voor activiteiten. Bij focus op problemen komen ouders niet omdat ze zich schamen of omdat ze denken dat het voor hen niet relevant is. Het werkt ook niet goed om ouders bij bijeenkomsten/activiteiten te krijgen door ze aan te kondigen (aanplakbiljet) of anoniem uit te nodigen (schoolbrief). 3 Communicatie/zichtbaarheid van instanties, waaronder de jeugdteams De jeugdteams zijn nu nog onvoldoende bekend, er is hier onvoldoende over gecommuniceerd. a Zorg dat jongeren en ouders weten waar ze hulp kunnen vinden. Er moet één telefoonnummer komen voor vragen over hulp bij problemen. Dit nummer moet 24 uur per dag/zeven dagen per week beschikbaar zijn. Het moet breed bekend zijn. Ook moet er een vaste contactpersoon zijn, een bekend gezicht. b Ook organisaties moeten van elkaar weten wie zich waarmee bezighoudt. Het is bij veel organisaties die actief zijn in de Hoeksche Waard niet duidelijk wat ze precies doen. Het is belangrijk dat er duidelijkheid komt. 4 Preventie door dingen samen te doen en met elkaar te praten Dit gaat zowel over ouders onderling als over professionals: a Ouders met elkaar in gesprek brengen (Family Factory). Meer met elkaar praten, ook ouders onderling. Het zou gewoon moeten worden dat ouders elkaar meer aanspreken. b Ook organisaties zouden elkaar meer moeten opzoeken. Naast weten wie wat doet (zie zichtbaarheid) is ook gesproken over het zoeken van een gedeeld belang, uitgaan van een gezamenlijke visie op basisvoorzieningen, kruisbestuiving tussen organisaties (bijvoorbeeld Moedige Moeders die iets binnen de scouting doen) en ervaringen uitwisselen tussen organisaties (bijvoorbeeld over de manier van aanspreken van ouders). Zo werd duidelijk dat vrijwilligersorganisaties verschillend omgaan met kinderen waarover zij zich zorgen maken of die afwijkend gedrag vertonen. Een jongerensoos zet er een jongerenwerker op, terwijl de scouting ouders rechtstreeks aanspreekt. 5 Verbeteren signaleringsfunctie, van onder meer scholen, verenigingen, woningcorporaties Verenigingen spelen een essentiële rol in de opvoeding van jeugdigen. Vrijwilligers bij verenigingen hebben veel contact met jeugdigen en kunnen snel signaleren of er iets aan de hand is met een jeugdige of in het gezin. Het zou goed zijn als zij beter leren signaleren. Bijvoorbeeld door voorlichting te geven aan verenigingen/scholen, onder andere via theatervoorstellingen/film. Ook is het vervolgens belangrijk te weten waar je met het signaal naartoe kunt (zie zichtbaarheid). Daarnaast bevinden de mensen die zicht hebben op problemen van jeugdigen en gezinnen zich soms op onverwachte plekken, denk aan de caissière van de supermarkt. Van hun kennis en kunde zou wel gebruikgemaakt moeten worden. 6 Steek energie in positieve dingen voor de jeugd Denk bijvoorbeeld aan maatschappelijke stages of de jeugd klusjes laten doen. Ondersteun eigen initiatieven: weinig kosten - groot plezier. 3

4 4 Afsluiting Wethouder Paans sluit de bijeenkomst af. Hij spreekt zijn waardering uit voor de grote betrokkenheid in de regio en bij deze bijeenkomst. Preventie begint in de samenleving en niet in de hulpverlening. Hoewel preventie niet in geld is uit te drukken, is iedereen doordrongen van het belang ervan en van de winst op termijn (namelijk minder beroep op zwaardere hulp). Met het motto Beter kleine daden dan grote woorden, sluit de wethouder de bijeenkomst. Vervolgtraject Op basis van uw input en die van 14 en 25 september 2015 schrijven de gemeenten een conceptprogramma. Deze is eind oktober klaar. Later dit jaar volgt nog een bijeenkomst met raadsleden ter voorbereiding op de besluitvorming. Het conceptprogramma wordt ambtelijk en bestuurlijk besproken en zal in het voorjaar 2016 bij de gemeenteraden liggen, ter besluitvorming. Social Brokers De gemeenten in de Hoeksche Waard gaan ook aan de slag met Social Brokers. Ook op deze bijeenkomst zijn Social Brokers aanwezig. Dit zijn mensen die veel (formeel maar vooral informeel) contact hebben met jongeren. Door elkaar te vinden kunnen ze op die manier helpen om jongeren te ondersteunen. Als het nodig is met ondersteuning van professionals. Zo wordt gezorgd voor een vangnet voor de jongeren, voorkomen we dat kleine problemen onnodig groter worden en grote problemen sneller gesignaleerd en doorverwezen worden. Social Brokers werkt met een online platform Social Brokers Hoeksche Waard en lokale netwerkborrels. Een onderdeel hiervan is hulpvraagje, waarin er een match gemaakt wordt tussen hulpvragen van jongeren en Social Brokers. Ook wordt er op de website een platformdeel aangemaakt over het Preventieprogramma Jeugdhulp waar de deelnemers van vanavond (en anderen) ook na de bijeenkomsten elkaar kunnen vinden en doorpraten over het preventieprogramma. Uiteraard hopen de gemeenten dat u zich ook in wilt zetten als Social Broker. U kunt zich hiervoor registreren op de website Social Brokers Hoeksche Waard. 4

5 Bijlage verslag 16 september 2015 Stamtafel 1

6 Stamtafel 2 Stamtafel 3 2

7 Stamtafel 4 3

8 Stamtafel 5 4

9 Stamtafel 6 5

10 6