MEERJARENBELEIDSPLAN KINDERFONDS MAMAS

Transcriptie

1 MEERJARENBELEIDSPLAN KINDERFONDS MAMAS Februari 2013 Armoedebestrijding is geen liefdadigheid Het is hooguit réchtvaardigheid. Nelson Mandela

2 1 - TEN VOETEN UIT ZUID- AFRIKA Kinderfonds MAMAS getuigt van / werft fondsen voor / steunt het werk van... sterke, onafhankelijke, lokale Zuid- Afrikaanse vrouwen (en soms ook mannen) die opstaan voor kinderen in ernstige armoede, met dagelijkse liefde, zorg en echte oplossingen, en deze kinderen een eerlijke kans op een toekomst geven. Zo maken deze vrouwen het verschil, de MAMAS, met eigen lokaal initiatief en verantwoordelijkheid, gedragen door de lokale gemeenschap - bottom up, zo grassroot als het maar kan - en organiseren zij dagelijkse zorg voor de meest kwetsbare kinderen: tientallen, honderden, soms duizenden per project. Naar schatting heeft Zuid- Afrika momenteel 55 mio inwoners, waarvan ca. 15 mio kinderen in armoede leven (met minder dan $1 koopkracht pppd). Het prachtige land kent enorme tegenstellingen op terreinen als welvaart, economie, grondstoffen, politiek, toegang tot onderwijs, gezondheidszorg etc., met dientengevolge extreme uitwassen op gebieden als geweld, criminaliteit, HIV- Aids, non- registratie, desintegratie. 3 - VICIEUZE CIRKEL VAN DE KANSLOOSHEID Nelson Mandela noemde het niet voor niets de gevangenis van de armoede : de klassieke kenmerken van ernstige armoede spannen altijd samen en vormen een nauwelijks te doorbreken vicieuze cirkel: 4 - SLECHT NIEUWS VOOR KINDEREN werkloosheid > drank > criminaliteit > geweld > ontwrichting > kids lost > ondervoeding > ziekte > HIV- AIDS > geen toegang tot school/gezondheidszorg > kindersterfte > werkloosheid > etc. Je behoeft geen cynicus te zijn om te zien dat miljoenen kinderen in die uitzichtloze situatie feitelijk maar drie opties hebben, die alle drie weinig positiefs bieden: 1. overlijden voor je 10 e jaar (aan AIDS, ondervoeding, geweld e.d.) 2. opgaan/meegaan in de criminaliteit 3. zwerven, marginaliseren, verdwijnen 5 - GOED NIEUWS VOOR KINDEREN Krachtige interventies werken, zo blijkt steeds weer. Vooral wanneer de eigen, lokale bevolking in actie komt en verantwoordelijkheid neemt. Het voordeel van Zuid- Afrika, boven zoveel andere Afrikaanse landen, is het feit dat er voor deze kinderen een next level bestaat, waar je - met goede hulp - op kunt klauteren om verder te groeien. Er bestaat in Zuid- Afrika immers een redelijke basisstructuur aan onderwijs, medische zorg, banenontwikkeling, locale economie e.d, met uitzondering van de meest rurale gebieden.

3 6 - PROJECTEN Op dit moment (m.i.v. 1 maart 2013) steunt Kinderfonds MAMAS 22 projecten in geheel Zuid- Afrika. Deze projecten zijn altijd van de lokale mensen zélf (het zijn dus niet onze projecten ). Een aantal van deze projecten ligt in rurale, zeer afgelegen gebieden, omdat de armoede daar vaak ongezien en extra bitter is. Ons fonds heeft voorkeur voor deze lastig bereikbare, impopulaire projecten, waar vaak geen enkele ngo nog actief is: de vergeten armoede. De projecten die momenteel onze steun ontvangen, kennen logischerwijs - een grote variatie in omvang, omgeving, doelgroep en focus. Men heeft de projecten immers zelf lokaal opgezet en ontwikkeld. De twee rode draden in alle projecten zijn de volgende: het gaat altijd om kinderen in de meest ernstige armoede; het gaat altijd om structurele directe hulpverlening en dagelijkse zorg. 7 - DE DOELGROEP De meest kansloze kinderen in ernstige armoede (0-18 jaar): straat- en zwerfkinderen Aids- weesjes gehandicapte kinderen slachtoffertjes geweld en misbruik straatprostitueetjes (en hun vondelingen) 8 - DAGELIJKSE ZORG Wat verstaat Kinderfonds MAMAS onder dagelijkse zorg? Die bestaat altijd uit een combinatie van de volgende aspecten: elke dag gezonde voeding veiligheid en geborgenheid liefde en aandacht mentale waardering en steun medische zorg veilige opvang (baby t/m puber; deels 24/7, deels in dagopvang) crèches en peuteropvang toegankelijk onderwijs + leerbegeleiding naschoolse opvang sport en spel terugplaatsing in gezin of omgeving (indien mogelijk) en waar nodig: juridische bijstand fysio- en/of psychotherapeutische zorg 9 - VOORWAARDEN VOOR PROJECTSTEUN Sterk focus - kansloze kinderen kansen bieden Aanpak - dagelijkse praktische zorg en begeleiding Professioneel - hoge kwaliteit van leiderschap en zorg Effectief - aantoonbare output die een echt verschil maakt Gecontroleerd - een eigen bestuur, een onafhankelijke accountant etc. Gedragen - gedragen door de locale en regionale gemeenschap

4 10 - FILOSOFIE MBT PROJECTEN Kinderfonds MAMAS baseert zijn beleid van projectsteun op de volgende uitgangspunten: alleen eigen initiatief en verantwoordelijkheid van lokale mensen werkt alleen hun eigen oplossingen en werkwijzen zijn effectief zij weten zelf vele malen beter dan wij wat wel en wat niet werkt projecten hebben dan ook een grote vrijheid van besteding zolang ze beantwoorden aan de voorwaarden zoals genoemd onder 9: daarbinnen biedt het fonds maximale ruimte en als de besteding is afgesproken, wordt daarop streng toegezien met heldere voortgangsrapportages, jaarverslagen, projectbezoeken e.d.: eenzijdige afwijking van de afspraken wordt niet geaccepteerd open, niet- getrapte communicatie tussen donor en project is essentieel periodes van drie jaar funding- commitment geven ruimte voor kwaliteit en geven een goede kans op verlenging indien de samenwerking wederzijds positief verloopt bij voorkeur funden wij niet meer dan ca 60% van het totale budget ter vermijding van al te grote afhankelijkheid van onze Nederlandse continuïteit wanneer onze funding een relatief bescheiden bijdrage aan een veel groter project betreft, kiest ons fonds voor financiering van een specifiek onderdeel daarvan, dat herkenbaar en te onderscheiden is onze funding moet een echt en wezenlijk verschil maken m.b.t. de project- output projecten dienen overheden aan te spreken op de steun waarop men recht heeft projecten dienen eigen verdienmodellen te ontwikkelen t.b.v. onafhankelijkheid daar waar mogelijk zal het fonds projecten niet alleen financieel steunen; maar bijv ook met uitwisseling van kennis en oplossingen tussen projecten, en - waar mogelijk en gewenst - met professionele coaching en begeleiding 11 - GESCHIEDENIS Oprichting op verzoek van Nelson Mandela zelf als dochter Nelson Mandela Kinderfonds Zuid- Afrika Omvorming tot donateurorganisatie: koerswijziging naar structureel verdienmodel Wijziging beleid Zuid- Afrikaanse moeder NMCF: focus werd verleged naar lobby Nederlands bestuur besluit daarin niet mee te gaan: focus blijft directe hulp / dagelijkse zorg Donateurs geraadpleegd: stoppen of doorgaan onder eigen naam? 50% van de donateurs reageerde persoonlijk, 80% ging mee Nieuwe naam: Kinderfonds MAMAS CBF steunde verandering: keurmerk behouden (ook na hertoetsing) Steun Nationale Postcode Loterij behouden (nieuwe periode van vijf jaar) Inrichting organisatie in lijn met nieuwe positie en verantwoordelijkheden Herpakken op naamsbekendheid, op groei donateurs, op het eigen karakter Doorzetten groei donateurs/inkomen hier en groei hulpverlening daar in Zuid- Afrika

5 12 - TRANSITIE De belangrijkste gevolgen van deze transitie bestonden uit: volledige vrijheid en zelfstandigheid van de organisatie, inclusief bijbehorende 100% eigen verantwoordelijkheid m.b.t. de projectfinanciering; in lijn daarmee de noodzaak tot het formuleren van het eigen projecten- en bestedingsbeleid, ten behoeve van (a) de eigen beoordeling van projecten, (b) de funding aanvragende projecten en (c) de bijbehorende rapportage- en controlemechanismen; een doorstart van de organisatie zonder enige naamsbekendheid; dientengevolge een grote wervingsuitdaging: men kende ons niet; leidend tot een behoorlijke afname van inkomsten als gevolg van een serieuze terugloop van het aantal donateurs (minus ), deels door de naamswijziging (ca 8.500) en deels door normaal verloop sindsdien (ca 6.500) SLEUTELJAAR 2012 Het jaar 2012 is een sleuteljaar geworden, op alle terreinen van de organisatie: A. De eigen organisatie B. De herpositionering van ons fonds C. De vergroting van de naamsbekendheid D. Herstel van de werving van donateurs E. Versterking van de projectfinanciering F. Toename van het aantal projecten A - EIGEN ORGANISATIE Teneinde de uitdagingen goed aan te kunnen op terreinen als naamsbekendheid, werving van nieuwe donateurs en de ontwikkeling van de eigen organisatie als het andere fonds, heeft het bestuur besloten om bestuurslid Frits Strietman (58) te vragen af te treden en de rol van bezoldigd waarnemend directeur fulltime op zich te nemen. Strietman heeft de afgelopen zeven jaar als onbezoldigd vrijwilliger deze twee zaken al twee/drie dagen per week behartigd, maar nu is naar de mening van het bestuur meer nodig. Met ingang van 2012 heeft Strietman deze rol op zich genomen. Bovendien is Michiel Hess (33) aangetrokken als manager marketing, ter versterking van de communicatie en marketing van het fonds. B - HERPOSITIONERING Met ondersteuning van bestuurslid Ineke van der Ouderaa en externe deskundigen is gewerkt aan de herpositionering van het fonds: wat is onze onderscheidende identiteit van Kinderfonds MAMAS? Het waardevolle resultaat van deze exercitie is vervolgens ondermeer vertaald in een nieuw Merkpaspoort, een makeover van ons logo, de ontwikkeling van een nieuwe huisstijl, de totale opknapbeurt voor de website en de realisatie van een opmerkelijke campagne rond het thema mamakracht en zelf doen. C - NAAMSBEKENDHEID De nieuwe campagne is vervolgens aangeboden aan de gedrukte media (middels stopper- advertenties: gratis plaatsingen in kranten en bladen) en aan RTL4. Deze laatste heeft vooral in de maand december de nieuwe spot dermate vaak getoond, in combinatie met genoemde plaatsing

6 van onze advertenties, dat een opmerkelijke groei in naamsbekendheid het gevolg was, van ca 3% naar 24%. Daarmee heeft deze campagne al in 2012 feitelijk drie doelen gediend: goede voorlichting over onze kijk op armoedebestrijding in Zuid- Afrika, bekendheid van onze naam en hele concrete lading van ons merk. D WERVING Ook voor de werving werd 2012 het kanteljaar. Met behulp van vooral door- to- doorwerving, een aantrekkelijke nieuwe website en een opvallende televisie- actie met RTL4 (op 29 december 2012) kon het negatieve tij van dalende donateursaantallen gekeerd worden. De groeiende lijn werd zij het voorzichtig gelukkig weer gevonden. Zonder deze groei- impulsen zou het donateursaantal eind 2012 to circa donateurs gedaald zijn, maar dankzij de herstelde wervingsinspanningen kon 2012 afgesloten worden met een donateursstand van donateurs, die allemaal 5,- per maand of meer bijdragen op machtigingsbasis. E - PROJECTFINANCIERING In de loop van 2012 werd van één project afscheid genomen (Fanang Diatla), omdat het bestuur onvoldoende overtuigd was van de kwaliteit en de resultaten van dat project. Daartegenover stond dat er in 2012 vijf nieuwe projecten werden goedgekeurd voor financiering door het fonds. Met ingang van 1 maart 2012: Children of the Dawn Mpumaze en Valoyi Etafeni. Met ingang van 1 maart 2013: Catch, Children of the Dawn Matatiele en Letcee Njengabantu. Daarmee komt het aantal projecten op 22. Toename van het aantal projecten vraagt om aanpassing van de capaciteit om deze projecten te beoordelen, te controleren, te bezoeken en te begeleiden. Leidend principe daarbij blijft het uitgangspunt dat Kinderfonds MAMAS een kleine organisatie wenst te blijven, met slimme oplossingen voor bewerkelijke activiteiten. Op de volgende manieren werd de capaciteit ten behoeve van projectgerelateerde activiteiten aangepast: Het bestuur besloot tot het aantrekken van een professionele Zuid- Afrikaanse projectconsultant, die in goede samenwerking en afstemming met onze projectsecretaris, projecten bezoekt ten behoeve van coaching, voortgangsbeoordeling en controle. Die consultant is inmiddels aangesteld. Zij heet Sylvia Luneta en zal op freelance basis naar verwachting in eerste instantie zo n 30 á 40 dagen per jaar ingezet worden. Het bestuur heeft het afgelopen jaar een vacature gesteld voor een vrijwillige projectcontroller op kantoor in Laren. Die vacature is inmiddels vervuld met de komst van Rik Slothouber. Doel van deze functie is om de inhoudelijke en financiële controle van alle projecten te realiseren op basis van jaarverslagen, projectverslagen, contracten, voortgangsrapportages, bezoekrapporten e.d. Onze financieel analist in Zuid- Afrika (eveneens vrijwilliger) heeft ingestemd met het verzoek om aan te blijven t.b.v. financiële analyse en - waar nodig - bezoek aan de projecten. Op kantoor werden de taken dermate verdeeld dat het secretariaat ook de projectadministratie kon herstructureren en alle correspondentie, telefooncontact, archivering e.d. rond de projecten kan afwikkelen. Tegelijkertijd is er een efficiënte werkwijze ontwikkeld die voor zowel de projecten als het kantoor plezierig en adequaat functioneert. Het beleid is compact en herkenbaar geformuleerd, heldere sjablonen voor contracten, aanvragen, voortgangsrapportages e.d.

7 zijn ontwikkeld, duidelijk is aangegeven op welke wijze het fonds wil kunnen controleren hoe de fondsen aangewend worden. Dit betekent dat in de praktijk de toename aan werkzaamheden rond projecten inmiddels goed te doen valt voor de bescheiden bezetting op kantoor. Dit blijkt ondermeer uit het feit dat alle werkzaamheden op kantoor nog steeds met minder dan 5 FTE s verricht wordt WIE ZIJN WIJ NU? Donateurs: Beschermheer: Comité van Aanbeveling: Bestuur: Project Controllers: Medewerkers: actieve, maandelijks donerende vrienden Gerrit Zalm Wim Kok + Neelie Kroes (momenteel inactief) 5 actieve vrijwilligers (betrokken bij projectbeoordelingen, bezoeken projecten, marketing- issues, financiën e.d.) 2 vrijwilligers (1 in Nederland, 1 in Zuid- Afrika) 4,8 FTE op kantoor Laren (over 6 medewerkers) 15 - ONZE BELOFTEN AAN ONZE DONATEURS bestuursleden selecteren en bezoeken alle projecten zelf we ambiëren groei daar; met blijvende efficiency hier (wij blijven klein) iedere euro wordt met eigen ogen gevolgd 2x per jaar worden alle projecten door eigen mensen bezocht en gecontroleerd het bestuur werkt zelf actief mee in de operatie we communiceren sober met onze donateurs: drie simpele Nieuwsbrieven per jaar we zullen donateurs nooit lastig vallen met verdere bedelacties of belrondes 16 - HET ANDERE FONDS 100% particulier initiatief (van vooral zakenmensen) 100% onafhankelijk (zelfs geen subsidies) geen internationale structuren: directe relatie donor - projecten grassroot aan beide kanten directe betrokkenheid hier & daar hier maken de donateurs de dienst uit (wij zijn donateurs) daar maken de MAMAS de dienst uit (zij zijn feitelijk Kinderfonds MAMAS) low cost - high impact 17 - WE STAAN ER GOED VOOR organisatie fighting fit loyale donateurs 22 prachtige projecten ca kwetsbare kinderen ontvangen dagelijkse zorg en begeleiding structurele steun van de Nationale Postcodeloterij houder van het CBF keurmerk houder van het ANBI keurmerk sterk toegenomen naamsbekendheid en merklading herstelde wervingskracht

8 18 - FORSE AMBITIES VOOR 2016 In 2012 is de ambitie van Kinderfonds MAMAS concreet en bovendien zeer ambitieus geformuleerd. Vooralsnog ziet het bestuur geen aanleiding die ambities bij te stellen, alhoewel de lat voor 2016 nog slechts drie jaar te gaan - wel zeer hoog gelegd is: het fonds is in 2016 bekend en gewaardeerd in Nederland als het andere fonds met trouwe donateurs (nu ), als gevolg van actieve donateurwerving met een jaarinkomen van > 6 mio (nu ca 2,6 mio) een gekende, betrouwbare partner voor Zuid- Afrikaanse MAMAS en hun werk met meer dan 30 steengoede projecten, deels nieuwe, deels doorontwikkelde oude die gezamenlijk dagelijkse zorg bieden aan tot kinderen hier lean & mean, maar daar structureel groeiend in output en impact: meer dan een funder, met een healing network van partners in Zuid- Afrika 19 - HUIDIGE CAPACITEIT Bestuur: - drie toezichthoudende leden: Bas Kardol voorzitter bestuur toezichthouder (vrijwilliger) Ineke van der Ouderaa bestuurslid toezichthouder (vrijwilliger) Willem Russell bestuurslid toezichthouder (vrijwilliger) - twee operationeel betrokken leden: Lonie Vles- Rosenmöller projectsecretaris dagelijks bestuur (vrijwilliger) Frits Brand secr- penningmeester dagelijks bestuur (vrijwilliger) Vrijwilligers: Toon Schouten financieel analist 50% ZA / 50% Nl (vrijwilliger) Rik Slothouber project controller kantoor (vrijwilliger) Freelance medewerker ZA: Sylvia Luneta project consultant Zuid- Afrika (bezoldigd) Medewerkers kantoor: (bezoldigd) Frits Strietman waarnemend directeur 1,0 fte Mariëtte Batenburg organisatie/werving/communicatie 1,0 fte Michiel Hess marketing 0,9 fte Jiska van Hartskamp administratie 0,5 fte Carolien Drijfhout communicatie/redactie 0,4 fte Brigitte Smits secretariaat/project administratie 1,0 fte Totaal bezetting 4,8 fte ====== Op basis van de genomen versterkingsmaatregelen is het bestuur van mening dat de organisatie daarmee voldoende geëquipeerd moet zijn om zowel de going concern als de genoemde bijzondere uitdagingen aan te gaan. En ook wanneer de beoogde groei gerealiseerd zal worden, en er dus meer gelden besteed kunnen gaan worden aan projecten in Zuid- Afrika, zal de huidige organisatie voorlopig kunnen volstaan.

9 20 - REALISATIE DOELSTELLINGEN Voor de periode (5 jaar) werden hiervoor al ambitieuze doelstellingen afgegeven. Die doelstellingen zijn niet uit de lucht gegrepen, maar dienen bezien te worden in het licht van de volgende constateringen: De nood voor de meest kwetsbare kinderen in Zuid- Afrika is hoog. En velen zijn van mening dat het vooral voor deze groep nog niet de goede kant op gaat. Onze inspanningen zullen er dus op gericht moeten zijn om meer te kunnen doen voor deze kinderen c.q. om meer fantastische Zuid- Afrikaanse initiatieven te kunnen ondersteunen. De kwaliteit van de projecten is erg gediend met meerjarige commitments van de funder. Helaas moeten we constateren dat menig funder in deze tijden van crisis zich terug trekt, zijn toezeggingen inkort of terug schroeft, of zodanig van koers verandert dat locale en regionale projecten minder toegang krijgen tot buitenlandse financiering. Ook overheidssteun staat sterk onder druk; niet alleen de Nederlandse. Daarom neemt Kinderfonds MAMAS zijn verantwoordelijkheid hoog op om projecten structureel en betrouwbaar te blijven steunen voor contractperioden van steeds drie jaar, met reëel uitzicht op langer wanneer de projecten goed functioneren. Daarvoor moet de fondswerving in eigen land uiteraard goed op orde zijn, met een solide basis van trouwe donateurs. Voor kleine organisaties is het niet eenvoudig om binnen de grenzen van aanvaardbare wervingsbudgetten daadwerkelijk te groeien. Daar waar het fonds voorheen sterke groei wist te realiseren door geoormerkte donordonaties en een forse naamsbekendheid afgeleid van Nelson Mandela, zal het nu beduidend moeilijker worden om met diezelfde voortvarendheid te groeien in donateurs en inkomen. Toch is het ook in het licht van de verantwoordelijkheid jegens de bestaande projecten in Zuid- Afrika noodzakelijk de groei te realiseren zoals geformuleerd onder de ambitie: alleen zo kan voldoende inkomen gerealiseerd worden om ook op middellange en langere termijn adequate middelen te kunnen inzetten voor werving en voor een kwalitatief sterke organisatie. Het bestuur heeft zich gecommitteerd om - zolang die situatie nog niet bereikt is - zelf maximaal operationeel mee te werken aan de realisatie van die doelstellingen VOORAL DONATEURS Teneinde met zo min mogelijk personeel en inzet toch een optimum aan draagvlak en structureel inkomen te kunnen genereren, heeft het bestuur al in 2005 besloten tot de nadruk op donateurs als fondsenwervend mechanisme, en dus niet primair in te zetten op methoden als sponsoring, events, licensing, catalogusverkoop etc. etc. Een donateur is voor Kinderfonds MAMAS een persoon of gezin die/dat maandelijks een vast bedrag middels machtiging doneert aan het fonds: als regel 5 per maand, 60 per jaar. Nagenoeg alle fondsenwervende inspanningen en investeringen zijn erop gericht dat type donateurs te werven. Komende jaren zullen donateurs vooral geworven worden langs de lijnen van televisieacties, door- to- doorwerving, member- get- member acties en inserts. Daarnaast zullen in bescheiden mate samenwerkingsacties met bedrijfsleven, bladen, scholen e.d. gerealiseerd worden, voor zover daarvoor ruimte in de capaciteit beschikbaar is. Tenslotte worden erfenissen en legaten steeds belangrijker, alhoewel die nog steeds slechts een bescheiden bijdrage vormen in de totale inkomsten.

10 22 - BEOOGDE RESULTATEN (x 1000) Postcode Loterij Donateurs Giften/acties/etc Erfenissen/legaten Totaal inkomen x 1.000, ====== ====== ====== ====== Aantal donateurs (netto/gem) Alhoewel het Kinderfonds in de periode eenzelfde strakke, consistente groeicurve realiseerde, is de werkelijkheid behoorlijk veranderd. De markt van donateurswerving is niet meer dezelfde. De kosten van donateurwerving zijn fors gestegen, het verloop onder (vooral nieuw geworven) donateurs is in algemene zin sterk toegenomen, de crisis wordt steeds meer voelbaar en er is voor ons Kinderfonds niet langer sprake van designated donaties t.b.v. donateurswerving. Het zal dus geen sinecure zijn om bovenstaande ambities waar te maken VOORZICHTIGHEID GEBODEN Zolang het niet zeker is dat het Kinderfonds de oude groeicurve weer volledig weet op te pakken, zal het bestuur voorzichtigheid betrachten bij het aangaan van nieuw te financieren projecten in Zuid- Afrika. In het licht van de absolute prioriteit om onze bestaande driejarige project- commitments naar bestaande projecten waar te maken, zal prudent gebruik gemaakt worden van de vrije reserve ten behoeve van nieuwe projecten zolang de werving niet op het oude niveau terug is. Het bestuur heeft dan ook besloten tot per 2012 een voorziening aan te houden ten behoeve van continuïteit van financiering van bestaande projecten, vooralsnog ter hoogte van het totaal jaarbedrag aan projectverplichtingen per eind OP NAAR DE TOEKOMST Kinderfonds MAMAS staat voor een aantal forse uitdagingen, maar heeft de ingrijpende naamswijziging goed doorstaan en is zowel qua capaciteit als qua structuur, werkwijze en systemen klaar voor een toekomst waarin de naamsbekendheid sterk groeit, de werving serieuze resultaten laat zien, de projecten toenemen en het eigen karakter als efficiënt opererende supporter van grassroot development herkenbaar onderstreept wordt. Maar - eerlijk is eerlijk - er moet ook nu nog veel bewezen worden. Kinderfonds MAMAS Februari 2013