d e t a i l h a n d e l

Transcriptie

1 k w a r t a a l b e r i c h t d e t a i l h a n d e l n u m m e r ~ s e p t e m b e r 7 In het tweede kwartaal van 7 heeft de detailhandel,% meer omgezet dan in dezelfde periode in 6. De omzet in de detailhandel is daarmee voor het achtste kwartaal op rij hoger uitgekomen dan in hetzelfde kwartaal een jaar eerder. > -6 Eind juni 7 stonden er in de detailhandel ruim 6. vacatures open. Dit zijn er duizend meer dan een jaar eerder. > 7 De economie groeide in het tweede kwartaal van 7 met,% ten opzichte van een jaar eerder. De groei van de consumptie van huishoudens zwakte af vergeleken met de gemiddelde toename in het jaar 6. > 8 In het tweede kwartaal van 7 besteedden consumenten,6% meer dan een jaar eerder. De inflatie kwam uit op gemiddeld,8%. > 9 s t a r t e r s i n d e d e t a i l h a n d e l De detailhandel is de sector met naar verhouding het grootste aantal starters. Het aantal starters neemt sterk toe, mede dankzij de explosieve toename van het aantal internetbedrijven, zo blijkt uit onderzoek van het HBD. Het zelf oprichten van een bedrijf wint aan populariteit, terwijl overnames steeds minder vaak voorkomen. Andere opvallende uitkomsten zijn dat vier op de tien starters geen fysieke winkel beginnen, dat allochtone starters van de tweede generatie in opmars zijn en de grootste overlevingskansen hebben en dat een aanzienlijk deel van de starters parttime werkt en meerdere inkomstenbronnen heeft. > totaal detailhandel 7,7 % % De iconen in het kwartaalbericht tonen de omzetontwikkeling ten opzichte van dezelfde periode een jaar eerder. De uitkomsten over het tweede kwartaal 7 zijn voorlopig. Kerncijfers n e d e r l a n d s e e c o n o m i e e kwartaal 7 t.o.v. e kwartaal 6 economische groei, % inflatie,8 % werkloosheid -, % e n v e r d e r in d i t n u m m e r : d h z : o m z e t t o e n a m e d o o r h o g e r e p r i j z e n p e r s o o n l i j k e v e r z o r g i n g : n o g s t e e d s t o e n a m e v a n d e o m z e t bescheiden omzetgroei foodbranche w o o n w i n k e l s : o m z e t o n t w i k k e l i n g m a a k t p a s o p d e p l a a t s > > > > d e t a i l h a n d e l omzetvolume, % faillissementen -,8 % kledingbranche blijft goed verkopen k l e i n e r e g r o e i p o s t o r d e r - e n i n t e r n e t b e d r i j v e n v r i j e t i j d e n e d u c a t i e : o p n i e u w e e n g o e d k w a r t a a l > > >6 h o r e c a omzet 6,7% c o n s u m e n t bestedingen,6% consumentenvertrouwen * koopbereidheid 8 * * waarde, geen mutatie c o n s u m e n t e n e l e k t r o n i c a : f o r s e o m z e t g r o e i h b d -on d e r n e m e r s p a n e l : d e t a i l l i s t e n optimistisch over verwachte omzet >6 >

2 b r a n c h e s i n c i j f e r s b r a n c h e s i n c i j f e r s Omzet detailhandel nu twee jaar in de lift tabel Detailhandel in consumentenartikelen procentuele mutatie t.o.v. zelfde periode een jaar eerder detailhandel in consumentenartikelen,,7,, winkels in voedings- en genotmiddelen,,,9,7 winkels in non-foodartikelen,,,9 6, figuur Omzet detailhandel, totaal procentuele mutatie t.o.v. zelfde kwartaal een jaar eerder In het tweede kwartaal van 7 heeft de detailhandel,% meer omgezet dan in dezelfde periode in 6. De omzet in de detailhandel komt daarmee voor het achtste kwartaal op rij hoger uit dan in hetzelfde kwartaal een jaar eerder. De omzetgroei is in het tweede kwartaal wel afgenomen ten opzichte van de groei in het kwartaal daarvoor. In het eerste kwartaal van 7 kwam de omzetgroei nog uit op,%. Daarbij moet wel aangetekend worden dat de beperkte groei in het tweede kwartaal van 7 volgt op de forse omzetgroei van 7,7% in Sinds is aantal werknemers in de doe-hetzelf-branche met 7% toegenomen tot ruim.. Dat staat haaks op de ontwikkeling van het aantal voltijdbanen (-9%). Blijkbaar is in de loop van de jaren het aantal parttime-contracten sterk toegenomen. De bouwmarkten bieden plaats aan 7. werknemers, % meer dan in. In de overige drie subbranches (ijzerwaren- en gereedschapzaken, verf- en behangspeciaalzaken en breedpakketzaken) zijn tussen de. en. werknemers actief. De verf- en behangspeciaalzaken zijn het enige segment waarin het aantal werknemers is afgenomen (-%). Bron: GfK en HBD doe-het-zelf 8, % % Doe-het-zelf: Omzetgroei door hogere prijzen tabel Winkels in doe-het-zelfartikelen doe-het-zelfartikelen,7,7 -, 6,7 bouwmarkten,,7 -,6 6, In het tweede kwartaal van 7 hebben de winkels in doe-het-zelf-artikelen een omzetontwikkeling van,7% behaald. Deze groei werd geheel veroorzaakt door prijsstijgingen. Er moest,7% meer betaald worden voor de artikelen die verkocht worden in deze branche. De prijzen zijn daarmee in het afgelopen jaar harder gestegen dan die in de gehele detailhandel. De omzetgroei van deze branche was daarmee in het tweede kwartaal 7 beduidend minder dan die in het eerste kwartaal van 7. In het eerste kwartaal nam de omzet nog toe met,7%. Het volume van de omzet nam % af in het tweede kwartaal. Daarmee is er in het tweede kwartaal voor het eerst in lange tijd sprake van een afname van het omzetvolume. Het laatste kwartaal waarin een negatieve omzetontwikkeling in de doe-het-zelf-branche gemeten werd, was het derde kwartaal van. Afgemeten aan de omzetontwikkeling presteerden de bouwmarkten in het tweede kwartaal beter dan gemiddeld in de branche. De bouwmarkten hadden in het tweede kwartaal,% meer omzet dan een jaar eerder i iii iv i ii het tweede kwartaal van het 6. Daarmee is er sprake van een groei op groei in de detailhandel. verzorging 6, % -, % Persoonlijke verzorging: Nog steeds toename van de omzet tabel Winkels in artikelen voor persoonlijke verzorging ) In 6 beleefde de cosmeticabranche goede tij- In totaal werd er in het tweede kwartaal van 7 voor ruim miljard euro besteed in de detailhandel. Dit betekent dat de ruim 7, miljoen huishoudens in Nederland voor gemiddeld bijna.9 euro hebben gewinkeld in het tweede kwartaal. De prijzen leverden in het tweede kwartaal de grootste bijdrage aan de omzetgroei. Aan de kassa s moest,7% meer betaald worden voor hetzelfde mandje met artikelen. De prijsstijgingen zijn licht toegenomen in vergelijking met die van het eerste kwartaal. In het eerste kwartaal namen de prijzen nog toe met,%. Over heel 6 bleef de prijsstijging in de detailhandel beperkt tot,8%. Naast de prijzen viel ook het volume van de verkopen in het tweede kwartaal hoger uit in vergelijking met het tweede kwartaal van 6. Er gingen,% meer artikelen over de toonbank. De groei kwam daarmee lager uit dan in voorgaande kwartalen. In het eerste kwartaal nam het volume nog toe met,8%. Over heel 6 werd een volumegroei van,% gerealiseerd. Binnen de detailhandel was het de non-foodsector die de hoogste omzetgroei liet noteren in het tweede kwartaal van dit jaar. De omzet kwam in de non-foodwinkels,% hoger uit dan in het tweede kwartaal van 6. De omzet van de food-winkels nam ook toe in vergelijking met vorig jaar. De winkeliers in food-artikelen haalden,% meer omzet. den. Door het warme weer lagen de bestedingen aan zonnecosmetica en deodorant een stuk hoger dan in. Nederlanders gaven daaraan respectievelijk % en 6% meer uit. Ook aan mondverzorging en geuren waren de uitgaven groter (meer dan 6%). Volgens de Nederlandse Cosmetica Vereniging groeide de totale markt voor cosmetica met %. Gezien de matige temperatuur tijdens de afgelopen zomer is het vooralsnog maar de vraag of deze groei in 7 heeft doorgezet. Bron: NCV winkels in persoonlijke verzorging ),,9,6, drogisterijen -,,7 -,9, medische artikelen, parfums, cosmetica,,7 8,,8 optische artikelen.... ) exclusief juweliers; deze zijn opgenomen bij winkels in kleding, modeartikelen, textiel en juweliersartikelen. Net als in het eerste kwartaal is er ook in het tweede kwartaal sprake van een omzettoename in de winkels in artikelen voor persoonlijke verzorging. De omzet in deze winkels nam met,% toe. De stijging werd vooral veroorzaakt doordat het volume met,6% is toegenomen. De prijsstijging bedroeg minder dan % bij. Het zijn vooral de winkels in medische artikelen, parfums en cosmetica die hun omzet zagen toenemen (+%). In het eerste kwartaal van 6 was voor het laatst dat deze winkels zo n hoge omzetontwikkeling boekten. In de tussenliggende kwartalen, daalde de omzet licht of was er sprake van een bescheiden groei. De drogisterijbranche zag in het tweede kwartaal de omzet heel licht dalen. Deze branche kent in het algemeen weinig forse omzetmutaties. Ditzelfde geldt ook voor de prijsontwikkeling; de prijzen in de drogisterijen zijn redelijk vast is.

3 b r a n c h e s i n c i j f e r s b r a n c h e s i n c i j f e r s Supermarktklanten weten vooraf aan het bezoek lang niet altijd wat ze precies willen kopen. Voor veel producten nemen klanten pas in de supermarkt de beslissing. In liefst 7% van de gevallen besluiten ze ter plekke welk merk en welk soort ze gaan kopen. In de top tien van de zogenoemde impulsaankopen staat snoep bovenaan (87%), gevolgd door chocolade (8%), brood en gebak (8%) en kruiden (77%). Bron: Popai/Retail Insights voedingsmiddelen wonen, % % 9,6 % Winkels in voedings- en genotmiddelen: Bescheiden omzetgroei food-branche tabel Winkels in voedings- en genotmiddelen voedings- en genotmiddelen,,,9,7 supermarkten,,,, speciaalzaken -,, -,, aardappelen, groenten en fruit,8 6,7 -,8 7,6 vlees en vleeswaren, wild en gevogelte -, -,7 -,7 -, dranken -,7, -,7 -,8 In het tweede kwartaal van dit jaar boekten de food-winkels,% meer omzet dan een jaar eerder. De prijzen en het volume droegen in ongeveer gelijke mate bij aan deze omzettoename. De groei was in het tweede kwartaal duidelijk lager dan die in het eerste kwartaal. De omzet van de food-winkels nam toen toe met,%. De omzetgroei in het tweede kwartaal kwam op conto van de supermarkten. Deze winkels met een algemeen assortiment van voedings- en genotmiddelen realiseerden,% meer omzet. De omzet van de speciaalzaken in voedings- en genotmiddelen bleef nagenoeg gelijk. Binnen de speciaalzaken nam vooral de omzet van de drankenwinkels af in het tweede kwartaal. Hun omzet lag,7% lager dan een jaar eerder. Ook de slagers en poeliers haalden minder omzet (-,%). De winkels in aardappelen, groenten en fruit daarentegen boekten in het tweede kwartaal,8% meer omzet dan een jaar geleden. Woonwinkels: Omzetontwikkeling woonwinkels maakt pas op de plaats Nederland heeft in de eerste vijf maanden van 7 voor,8 miljard euro aan kleding ingevoerd. Hiervan komt bijna een kwart (68 miljoen euro) uit China. Twee derde van de Chinese kleding is dames- of babykleding. Niet alle uit China ingevoerde kleding blijft in Nederland. Een deel wordt verder getransporteerd naar het Europese achterland. Sinds is China onze grootste kledingleverancier. Voorheen was dat Duitsland. Bij onze oosterburen werd in de periode januari tot en met mei 7 voor miljoen euro aan kleding gekocht. Daarna volgt Turkije met een invoerwaarde van 8 miljoen euro. Bron: CBS kleding, % % Kleding, modeartikelen en textiel: Kledingbranche blijft goed verkopen tabel 6 Winkels in kleding, modeartikelen en textiel winkels in kleding, modeartikelen en textiel,, -, 7, bovenkleding,,9, 7, damesbovenkleding -,6,6-7,8 7, herenbovenkleding.... bovenkleding algemeen assortiment 8,,9, 9, schoeisel -,7,7 -, 7, textielsupermarkten,,8 -,,7 juweliersartikelen en uurwerken,, -,9, In het tweede kwartaal van 7 lieten de winkels in kleding, modeartikelen, textiel en juweliersartikelen met ruim % een duidelijke omzetgroei zien vergeleken met het tweede kwartaal van 6. De groei kwam volledig voor rekening van de prijzen. Deze waren,% hoger dan een jaar eerder. Het omzetvolume nam licht af. Vooral in de maanden april (+,7%) en juni (+7,%) werden forse omzetstijgingen geboekt. In mei was juist sprake van een omzetdaling. In deze maand was de omzet 6,7% lager dan in mei 6. Met,% meer omzet hadden de winkels in bovenkleding een goed tweede kwartaal. Binnen deze branche boekten de winkels in kleding met een algemeen assortiment met 8,% de grootste omzetstijging. Opvallend is dat de winkels in damesbovenkleding in het tweede kwartaal 7 minder omzet realiseerden dan in het tweede kwartaal 6. De schoenenbranche kampte in het tweede kwartaal 7 met een afname van de omzet van bijna %. Daarmee kwam een einde aan een reeks van zeven kwartalen met meer omzet. -, % tabel Woonwinkels niet in de winkel 9,8 % Detailhandel niet in winkel: Kleinere omzetgroei postorder- en internetbedrijven De markt voor kasten is gestabiliseerd. Het afgelopen jaar zijn circa, miljoen kasten verkocht. Daaraan is 69 miljoen euro uitgegeven. Dat komt neer op een groei van,9% ten opzichte van. De groei is hoofdzakelijk te danken aan een hogere gemiddelde prijs. Die prijsstijging kan het gevolg zijn van doorberekende hogere grondstofprijzen, maar aannemelijker is dat er meer duurdere kasten zijn verkocht. Van volumestijging is nauwelijks sprake geweest (,%). In 6 heeft ongeveer een op de vijf huishoudens één of meer kasten aangeschaft. Het gemiddelde onder de kastenkopers is, kast per huishouden. Vooral gezinnen met een bovenmodaal inkomen gingen over tot de aanschaf van een kast. Bron: CBW woonwinkels -,,9 -, 6, woningtextielwinkels -,,6 -,7,9 meubels en woninginrichting alg ass,,9, 7,7 keukens -,7, -,9, huishoudelijke artikelen algemeen ass..... De woonwinkels hebben in het tweede kwartaal vrijwel dezelfde omzet behaald als vorig jaar. Dit is een bescheiden resultaat ten opzichte van de plus 9% die in het eerste halfjaar van 6 werd gerealiseerd. In de kwartalen daarna werd de omzetgroei steeds kleiner, uiteindelijk resulterend in -,% in het tweede kwartaal van 7. Het omzetvolume was % kleiner, terwijl de prijzen met ongeveer hetzelfde percentage stegen. Vooral in april zorgde het warme weer voor een negatieve omzetontwikkeling. In de maanden mei en juni werden kleine omzetstijgingen geboekt. Van de onderscheiden branches realiseerden de winkels in keukens in het tweede kwartaal,7% minder omzet dan in het tweede kwartaal 6. De winkels in woningtextiel en vloerbedekkingen beleefden geen spannende tijden. Zij handhaafden hun omzet op het niveau van vorig jaar. De meubelzaken met een algemeen assortiment deden het het beste in dit segment; zij noteerden een omzetgroei van %. Als een warenmarkt wordt verplaatst vanwege bouwwerkzaamheden is dat niet alleen slecht voor de markthandelaren. Die verliezen omzet doordat klanten vaak niet direct de nieuwe locatie vinden. Ook de winkeliers en de horeca rond de markt leveren echter omzet in. Het verplaatsen van een markt met wekelijks. bezoekers kan leiden tot tien procent minder bezoekers. Dit resulteert iedere week weer in een omzetverlies van zo n 7. euro op de markt en 7. euro in de winkels en horeca. Om een voorbeeld te noemen: momenteel zijn kooplieden van Haagse Markt woedend op de gemeente omdat zij de kramen tijdelijk wil verplaatsen vanwege verbouwingswerkzaamheden. Bron: HBD % tabel 7 Detailhandel niet in winkel detailhandel-niet-in-winkel,,,9 6,7 postorderbedrijven / internetverkopers 6,,,, ambulante handel.... De detailhandel-niet-in-winkel heeft in het tweede kwartaal van dit jaar % meer omzet gerealiseerd dan een jaar eerder. De detailhandel-niet-in-winkel is ongeveer goed voor % van de totale omzet in de detailhandel. Binnen de detailhandel-niet-in-winkel behaalden postorderbedrijven en overige bedrijven die via internet verkopen de hoogste groei. De ondernemers in deze branche behaalden 6,% meer omzet dan in het tweede kwartaal van 6. De postorderbedrijven boeken al een geruime tijd forse groeicijfers. De toename van de omzet was in het tweede kwartaal wel minder dan in voorgaande kwartalen. In het eerste kwartaal van 7 was de postorders nog 8,6% hoger dan een jaar eerder. In de drie kwartalen daarvoor werden zelfs dubbele groeicijfers behaald.

4 b r a n c h e s i n c i j f e r s a r b e i d s m a r k t 6 In 6 was de omzet in computergames % groter dan in. Die stijging kwam tot stand doordat maar liefst 6% meer games werden verkocht. De prijzen daalden met %. Vooral de groei van consolegames is indrukwekkend (%). Ook het aantal verkochte pc-games nam toe, maar dat heeft niet geresulteerd in een toename van de omzet. In totaal zijn in 6 8,6 miljoen computergames aan de man gebracht. De consolemarkt was goed voor, miljoen stuks, de pc-markt, miljoen. Het aantal verkochte consoles (spelcomputers) bedroeg 6. (een groei van %), goed voor een omzet van, miljoen (een groei van %). Bron: FD De populariteit van platte televisies is vorig jaar een aanjager geweest van de omzet in de consumentenelektronicabranche. Televisies waren goed voor procent van de totale omzet. In het jaar van het wk-voetbal wisten de zaken liefst, miljoen televisies te verkopen. In totaal zijn,7 miljoen tv s, digitale camera s, navigatiesystemen, dvd-recorders en dergelijke verkocht. Bron: GfK vrije tijd en educatie elektronica, % %, % % Vrije tijd en educatie: Opnieuw een goed kwartaal tabel 8 Winkels in artikelen voor vrije tijd en educatie winkels in educatie-artikelen en vrije tijd 8,,8, 8, boeken, tijdschriften en kranten,,,, speelgoed 7,,8,6, bloemen en planten.... tuincentra 8,,9,. kantoor- en schoolbenodigdheden -,7, -,9, fietsen,,6,, dier- en hengelsportartikelen.... sport- en kampeerartikelen ).... ) In het vorige Kwartaalbericht is bij winkels in sport- en kampeerartikelen per abuis de verkeerde omzetmutatie voor 6 opgenomen. De winkeliers in artikelen voor educatie en vrij tijd mogen niet klagen. In deze branche is duidelijk te zien dat de consument bereid is om aankopen te doen. Vanaf het derde kwartaal van ziet de branche de omzet alleen maar toenemen. Naast bijna % hogere prijzen, groeide het afzetvolume in het tweede kwartaal 7 met ruim % vergeleken met hetzelfde kwartaal een jaar eerder. Per saldo nam de omzet van dit winkelsegment met meer dan 8% toe. Alleen de winkeliers in kantoor- en schoolbenodigdheden zagen hun omzet licht dalen in vergelijking met vorig jaar. Koploper op de lijst van stijgers waren de winkels in speelgoed. Deze branche boekte 7% meer omzet. De toename kwam tot stand door een groei van het omzetvolume van,6% bij,8% hogere prijzen. Consumentenelektronica: Forse omzetgroei consumentenelektronica tabel 9 Winkels in consumentenelektronica winkels in consumentenelektronica,8-7,, 7,8 wit-, bruingoed, telecom en computers, -6,8, 8,9 wit- en bruingoed 7, -6,,,7 winkels in computers,6-6,,7 -, De winkels in consumentenelektronica hebben in het tweede kwartaal van 7 een omzetgroei behaald van,8% in vergelijking met dezelfde periode van 6. Dit, terwijl de prijzen daalden met 7,%. Het kwartaal begon maar matig voor de elektronicabranche. In april 7 was er nog sprake van omzetverlies. Dit lijkt vooral samen te hebben hangen met het mooie voorjaarsweer van april. In mei en juni van dit jaar werden daarentegen flinke omzetstijgingen geboekt. Hierdoor was de omzetgroei in het tweede kwartaal uiteindelijk fors. Afgemeten aan de omzetgroei in het tweede kwartaal behoren deze winkels tot de best presterende binnen de detailhandel. De in wit- en bruingoed gespecialiseerde winkels behaalden de hoogste groeicijfers binnen deze branche. In het tweede kwartaal zagen deze winkeliers hun omzet toenemen met 7,%. Meer vacatures in de detailhandel Eind juni 7 stonden er meer vacatures open in de detailhandel dan een jaar eerder. Ook de groothandel en de horeca telden meer vacatures. De cao-loonstijging in de detailhandel liep verder op. De loonkostenstijging in de gehele handel (detailhandel; groothandel; handel in auto s) bleef hoog. Aantal vacatures toegenomen in de detailhandel, groothandel en horeca Eind juni 7 stonden er in de detailhandel ruim 6. vacatures open,. meer dan een jaar eerder. Het aantal openstaande vacatures in de detailhandel is al drie jaar lang elk kwartaal hoger dan een jaar eerder. In de groothandel was het aantal vacatures in het tweede kwartaal licht gestegen naar 6.. Dit zijn er vijfhonderd meer dan een jaar eerder. Ook het aantal vacatures in de horeca is gestegen met vacatures ten opzichte van een jaar eerder. Daarmee kwam het aantal vacatures in deze bedrijfstak uit op.. Aan het eind van het tweede kwartaal van 7 stonden er in Nederland 7. vacatures open. Dit zijn er 7. meer dan een jaar eerder. Daarmee telt Nederland al meer dan drie jaar elk kwartaal meer vacatures dan een jaar eerder. Vergeleken met het laagste niveau in is het aantal vacatures bijna verdrievoudigd. Cao-loonstijging in de detailhandel loopt op In het tweede kwartaal van 7 stegen de cao-lonen in de detailhandel met,9 % ten opzichte van een jaar eerder. De caoloonstijgingen zijn sinds het laagste niveau van, % in het derde kwartaal van elk kwartaal gemiddeld met, procentpunt opgelopen. In de gehele handel detailhandel; groothandel; handel in auto s - kwam de cao-loonstijging eind juni 7 net als een kwartaal eerder uit op,7 %. Voor geheel Nederland namen in het tweede kwartaal van 7 de cao-lonen met,6 % toe. Dit is gelijk aan het eerste kwartaal van 7. Deze cao-loonstijgingen van 7 lagen wel lager dan die van 6. Toen namen de lonen gemiddeld nog met, % toe. Loonkostenstijging in de handel figuur Aantal openstaande vacatures x (linkeras) Detailhandel Groothandel Horeca figuur cao-loonstijging per kwartaal % verandering ten opzichte van zelfde periode voorgaand jaar Detailhandel Handel % verandering ten opzichte van zelfde periode voorgaand jaar blijft hoog Naast de lonen zijn er voor werkgevers ook nog andere werknemerskosten. De contractuele loonkosten omvatten zowel het cao-loon inclusief bijzondere beloningen, als de wettelijke en contractuele werkgeverspremies voor pensioen, werkloosheid, sociale fondsen, ziektekosten en arbeidsongeschiktheid. De loonkostenstijging in de handel was, met, %, in het tweede kwartaal van 7 net zo hoog als in het eerste kwartaal. Dit is wel veel hoger dan de loonkostenstijgingen in en 6. Toen schommelden de loonkostenstijgingen tussen de, % en, %. Voor geheel Nederland zijn de loonkosten in het tweede kwartaal van 7 met,7 % toegenomen, dit is hoger dan een kwartaal eerder. Totaal (rechteras) figuur Contractuele loonkostenstijging per kwartaal Handel Totaal I II I II I II Totaal 7

5 c o n j u n c t u u r c o n s u m e n t Conjunctuurbeeld blijft positief De economie groeide in het tweede kwartaal van 7 met,% ten opzichte van een jaar eerder. De groei van de consumptie van huishoudens zwakte af vergeleken met de gemiddelde toename in het jaar 6. De groei van de uitvoer bleef vrijwel ongewijzigd. Het aantal vacatures is in het tweede kwartaal licht gestegen. De werkloosheid kwam uit op.. Economische groei,% De volumegroei van het bruto binnenlands product (bbp) geldt als maatstaf voor de economische groei. In het tweede kwartaal van 7 was het volume van het Nederlandse bruto binnenlands product (bbp),% groter dan een jaar eerder. De groei is ongeveer even groot als de groei in het eerste kwartaal van 7. Vooral door de lagere aardgasproductie was de groei duidelijk minder dan in het jaar 6. De uitvoer groeide in het tweede kwartaal met 6,% ten opzichte van een jaar eerder. Dit wijkt nauwelijks af van het beeld van de voorgaande vier kwartalen. Wel kwam het accent nog sterker te liggen op de groei van de wederuitvoer. Huishoudens besteedden in het tweede kwartaal,6% meer dan een jaar eerder. Dit is duidelijk minder dan de,7% in 6. werkloosheid figuur Conjunctuurkompas inflatie kwartaal I 7 kwartaal II 7 Koopbereidheid - Kwartaal-op-kwartaalgroei slechts,% Vergeleken met het eerste kwartaal van 7 was het volume van het bbp in het tweede kwartaal iets groter. Na correctie voor werkdag- en seizoeneffecten bedroeg de kwartaal-op-kwartaalgroei slechts,%. Dit is de laagste groei in twee jaar. Iets meer vacatures Eind juni stonden er, gecorrigeerd voor seizoeninvloeden,. vacatures open. Dit zijn er 8. meer dan een kwartaal eerder. Het laatste driekwart jaar is het aantal vacatures maar weinig gegroeid. De dynamiek op de arbeidsmarkt is in het tweede kwartaal van 7 weinig veranderd. Dit blijkt uit het aantal ontstane en vervulde vacatures. In het tweede kwartaal ontstonden ongeveer evenveel vacatures als een jaar eerder. Het aantal vervulde vacatures was iets groter dan een jaar eerder. CAO-lonen economische groei. werklozen In het tweede kwartaal van 7 waren, gecorrigeerd voor seizoeninvloeden,. personen werkloos,. minder dan in het eerste kwartaal.,6% van de beroepsbevolking was werkloos, tegenover,% een jaar eerder. Door de gunstige situatie op de arbeidsmarkt zijn er voor het eerst in jaren meer jongeren die een baan hebben of daarnaar op zoek zijn. De arbeidsparticipatie van jongeren is gestegen van,% in 6 tot bijna % in het tweede kwartaal van 7. Optimisme onder ondernemers en consumenten Het optimisme met betrekking tot de economie wordt medio 7 breed gedragen. Het vertrouwen van consumenten, producenten in de industrie, zakelijke dienstverleners en ondernemers in de bouw is groot. Al deze groepen waren medio nog zeer negatief over de economie en zijn sindsdien gestaag positiever geworden. Samenvattend: het conjunctuurkompas In figuur staan vijf indicatoren waarvan de ontwikkeling belangrijk is voor de groeimogelijkheden van de detailhandel. De indicatoren zijn afgezet tegen het gemiddelde van de periode -6. De waarde geeft het gemiddelde weer. De indicatoren zijn zo in de grafiek uitgezet, dat een waarde die gunstiger is voor de omzet van de detailhandel dichter bij de buitenrand staat. Wederom bescheiden groei consumptieve bestedingen In het tweede kwartaal van 7 besteedden consumenten,6% meer dan een jaar eerder. De inflatie kwam uit op gemiddeld,8%. Aan het eind van het tweede kwartaal heeft de Nederlandse consument veel vertrouwen in de economie. De stijging van de woninghuren in juli was bijzonder laag figuur 6 Consumptieve bestedingen door huishoudens % volumemutatie t.o.v. jaar eerder Binnenland Het volume van de consumptieve bestedingen was in het tweede kwartaal van 7,6% groter dan een jaar eerder. Dit groeicijfer is gelijk aan dat in het eerste kwartaal, maar is laag vergeleken met het gemiddelde in 6. De groei in het eerste en tweede kwartaal werd geremd door een aanzienlijk lager gasverbruik. Door het zachte weer hebben consumenten veel minder verstookt. Aan duurzame goederen is in het tweede kwartaal fors meer besteed dan een jaar eerder. De aanschaf van deze artikelen is het gevoeligst voor schommelingen in de conjunctuur. Na correctie voor prijsveranderingen werd,7% meer uitgegeven aan duurzame goederen. De groei ligt iets lager dan in de voorgaande kwartalen. De groei van de kledingverkopen bleef achter bij de groeicijfers van de voorgaande kwartalen. Bij schoeisel was zelfs sprake van een krimp. Duurzame goederen I II Aan huishoudelijke apparaten werd juist veel meer uitgegeven. In het tweede kwartaal werden duidelijk meer voertuigen gekocht dan een jaar eerder. In de voorgaande vier kwartalen was er slechts een minimale groei. De bestedingen aan voedings- en genotmiddelen waren,% hoger dan een jaar eerder. Dit is een bescheiden groei. Net als in het eerste kwartaal was de horecaomzet flink hoger dan een jaar eerder. Consumenten wisten vooral de weg naar restaurants en cafetaria s goed te vinden. Inflatie loopt iets op De inflatie in het tweede kwartaal van 7 is uitgekomen op gemiddeld,8%. Dit is iets hoger dan in het eerste kwartaal. De inflatie is in 7 duidelijk hoger dan in 6. Dit komt vooral doordat de effecten van enkele sterke prijsdalingen van begin 6 zijn uitgewerkt. In juli 7 daalde de inflatie naar,%. De woninghuren zijn ten opzichte van juli 6 met gemiddeld,% gestegen. Zo n geringe huurstijging is sinds 99 niet meer voorgekomen. Dit remt de inflatie. Inflatie gelijk aan gemiddelde eurozone Voor het vergelijken van de inflatie tussen de lidstaten van de Europese Unie worden geharmoniseerde prijsindices berekend. Volgens deze methode bedroeg de inflatie in ons land in het tweede kwartaal gemiddeld,9%. Dit is gelijk aan het gemiddelde van de eurozone. In juli lag de Nederlandse inflatie lager dan die van de eurozone. Consument blijft optimistisch De consumenten zijn, gecorrigeerd voor seizoeninvloeden, in het tweede kwartaal positiever dan een kwartaal eerder. Het consumentenvertrouwen wordt samengesteld uit twee deelindicatoren: het economisch klimaat en de koopbereidheid. In het tweede kwartaal steeg vooral de koopbereidheid. Het oordeel over het economisch klimaat veranderde vrijwel niet. De meest actuele uitkomsten van juli en augustus geven aan dat consumenten positief bleven. In deze maanden is het vertrouwen echter niet verder gestegen. De Nederlandse consument behoort tot de meest optimistische van Europa. Aan het eind van het tweede kwartaal van 7 waren de Finse, Nederlandse en Zweedse consumenten het meest positief van alle EU-burgers. Het consumentenvertrouwen lag in deze drie landen, volgens de Europees geharmoniseerde definitie, op. In Hongarije, Portugal en Cyprus was de stemming daarentegen sterk negatief. 8 9

6 s t a r t e n i n d e d e t a i l h a n d e l HBD On d e r n e m e r s p a n e l Bron: KvK, analyse en bewerking HBD/ITS Detailhandel populair onder starters De detailhandel is de sector met naar verhouding het grootste aantal starters. In begon 6% van alle startende ondernemers een bedrijf in de detailhandel. En het aantal starters neemt sterk toe, mede dankzij de explosieve toename van het aantal internetbedrijven. Dit komt naar voren uit de publicatie Startende ondernemers in de detailhandel van het Hoofdbedrijfschap Detailhandel (HBD). Daaruit blijkt ook dat het zelf oprichten van een bedrijf aan populariteit wint, terwijl overnames steeds minder vaak voorkomen. Andere opvallende uitkomsten zijn dat vier op de tien starters geen fysieke winkel beginnen, dat allochtone starters van de tweede generatie in opmars zijn en de grootste overlevingskansen hebben en dat een aanzienlijk deel van de starters parttime werkt en meerdere inkomstenbronnen heeft. De publicatie is gratis te downloaden op Abonnees op het Kwartaalbericht ontvangen de publicatie gratis. Het aantal starters in de detailhandel (ondernemers die zelf een nieuw bedrijf hebben opgericht), is de laatste jaren sterk toegenomen. In telde Nederland ruim 7. starters, in waren dat er., een toename van 76%. In de periode vóór was nog sprake van een dalende trend. Ook het aantal bedrijfsovernames is vanaf halverwege de jaren negentig gedaald. Vanaf is echter sprake van ook een toename van het aantal overnemers, hoewel niet zo groot als het aantal starters. Inmiddels is van alle ondernemers in de detailhandel 9% starter. Starten wint aan populariteit ten opzichte van overnemen Het aandeel starters neemt toe ten opzichte van overnemers. In 99 was van de nieuwkomers 9% starter en % overnemer. In was al 7% starter. Ondernemers kiezen dus steeds vaker ervoor om zelf een nieuw bedrijf te beginnen in plaats van een bestaand bedrijf over te nemen. Daaruit blijkt dat veel (oudere) ondernemers die willen stoppen, problemen hebben met het vinden van een opvolger in hun bedrijf. Starters steeds vaker vrouw of van allochtone komaf Sinds zijn starters steeds vaker vrouwen. In was 8% van de starters een vrouw, terwijl dat in 8% was. Vrouwen zijn veelal wat ouder wanneer zij hun bedrijf starten. Dit verklaart deels de toename van de gemiddelde leeftijd van starters. Ook het aantal allochtone starters zit in de lift. Het aandeel allochtone ondernemers binnen de totale groep starters is gestegen van 9% in 99 naar % in. Vooral de allochtone ondernemers van de tweede generatie laten een flinke groei zien (van % van alle starters in tot 9% in ). tabel Verdeling gestarte bedrijven per branche, per oprichtingsjaar 99 Internet-/postorderbedrijven % 9% 8% Markthandel 7% 6% 7% Educatie en vrijetijdsartikelen 6% 6% % Kleding en textiel % % % Woonzaken 9% % % Overige ambulante handel % 8% 7% Levensmiddelenspeciaalzaken 8% 7% 6% Persoonlijke verzorging % % % Consumenten elektronica % 7% % Supermarkten % % % Huishoudelijke artikelen % % % Doe-het-zelfzaken % % % Totaal % % % Bedrijven van tweede generatie allochtonen hebben een grotere kans om te overleven dan die van de eerste generatie én dan door autochtonen opgerichte bedrijven. Na tien jaar bestaat de helft nog van de bedrijven die in 996 door tweede generatie allochtonen zijn opgericht, tegenover slechts één op de vijf door eerste generatie allochtonen gestarte bedrijven en ruim een derde van de bedrijven van autochtone Nederlanders. De verschillen in overlevingskansen worden zelfs groter. Starters vaak parttime in bedrijf actief Ruim een derde is 6 uur of meer per week voor het bedrijf bezig. Drie op de tien beginnende ondernemers (starters en overnemers samen) zijn echter minder dan uur per week voor het bedrijf werkzaam. Veel starters houden hun baan aan en hebben dus meerdere inkomstenbronnen. Vier op de tien starters niet in een stenen winkel In is het aandeel starters in postorder- en internetbedrijven verdubbeld ten opzichte van (8% ten opzichte van 9%). In de markthandel en de overige ambulante handel is het aandeel starters juist sterk afgenomen. Toch is de markthandel nog een zeer gewilde branche om in te starten. Dat komt onder meer omdat (net als in de postorder- en internetbranche) een relatief laag startkapitaal nodig is. Al met al begint maar liefst % van de starters in niet in een stenen winkel, maar met een postorder/internetbedrijf, marktkraam of in de overige ambulante handel. Detaillisten optimistisch over verwachte omzet 7% van de Nederlandse detaillisten verwacht in het derde kwartaal van dit jaar meer omzet te halen dan in hetzelfde kwartaal van vorig jaar. Ongeveer 6% rekent op een lagere omzet. De detaillisten blijven dus optimistisch, hoewel het aantal optimistische ondernemers licht is gedaald ten opzichte van het tweede kwartaal van dit jaar. Toen verwachtte % van de ondernemers een toename van de omzet. Het detaillistenvertrouwen is gedaald van tot punten. Dat is even hoog als in het laatste kwartaal van 6. Dat blijkt uit het Ondernemerspanel van het Hoofdbedrijfschap Detailhandel (HBD). Het detaillistenvertrouwen is gebaseerd op de vraag wat de detaillisten verwachten van de omzet van hun eigen winkel(s): is die meer, minder of evenveel als in hetzelfde kwartaal een jaar eerder? De waarde is het saldo van positieve en negatieve antwoorden. Met andere woorden: als 6% van de detaillisten méér omzet verwacht en % juist mínder, dan komt het detaillistenvertrouwen uit op. Grootbedrijf en non-food blijven vaker positief Detaillisten verwachten wel dat consumenten dit derde kwartaal hun hand iets meer op de knip zullen houden dan in hetzelfde kwartaal van vorig jaar. % verwacht een toename van de totale bestedingen, maar eerder dit jaar was dat ruim %. Bijna 6% van de detaillisten is tevreden over de behaalde omzet in het tweede kwartaal. Grotere bedrijven blijken vaker positief te zijn over de omzetverwachting dan bedrijven met weinig of geen personeel. Van de middelgrote ondernemingen gaat bijvoorbeeld 7% uit van een hogere omzet. Van degenen zonder personeel in dienst geldt dat voor 6%. Vooral degenen zonder personeel zijn minder vaak positief dan in het voorgaande kwartaal. Ook tussen branches bestaat een verschil. Ondernemers in de non-foodsector verwachten weer vaker (9%) een omzetplus dan ondernemers in de foodsector (7%). Het vertrouwen van food-ondernemers komt uit op punten, het laagst sinds de start van de meting eind 6. Bron: HBD Ondernemerspanel Bron: HBD Ondernemerspanel figuur 7 Detaillistenvertrouwen van ondernemers totaal en naar food/non-food Diefstal en aangifte 6% van de detaillisten geeft aan heeft te maken gehad met diefstal in het tweede kwartaal van 7 (in het eerste kwartaal was dat %). Hoogstwaarschijnlijk is dat nog een onderschatting. Dieven wordt meestal niet op heterdaad betrapt en het is voor ondernemers zeer moeilijk om in te schatten welk deel van de totale derving te wijten is aan diefstal. Bovendien maken sommige ondernemers slechts eenmaal per jaar de balans op. Van degenen die te maken hebben gehad 7 III met diefstal heeft 69% hiervan geen aangifte gedaan. % doet in alle gevallen aangifte van diefstal en 9% doet soms aangifte. Vooral grotere bedrijven krijgen te maken met diefstal. Van de bedrijven met of meer werknemers gaat het om 77%. Grotere bedrijven doen ook vaker aangifte. % doet in alle gevallen aangifte van de diefstal en 6% in sommige gevallen. Opvallend is verder dat ruim een kwart van de ondernemers wel eens bang is om geconfronteerd te worden met een overval. figuur 8 Detaillistenvertrouwen van ondernemers naar aantal werknemers IV non-food geen 6 IV food tot 9 7 I 7 I totaal tot 9 7 II 7 II of meer 7 III

7 Colofon O n d e r n e m e r s i n d e d e t a i l h a n d e l z o n d e r p e r s o n e e l Het HBD brengt eind oktober het katern Ondernemers in de detailhandel zonder personeel uit. Dit katern is het derde deel uit een reeks van zes katernen en beschrijft positie van ondernemers in de detailhandel zonder personeel. Eerder verschenen de publicaties De inkomenspositie van ondernemers in de detailhandel en Starters in de detailhandel. De andere katernen betreffen de thema s: - Leeftijdsopbouw detailhandel; - Etnische ondernemers en werknemers; - Dynamiek werknemers in de detailhandel. Abonnees van het Kwartaalbericht ontvangen al deze katernen gratis. De katernen zijn eveneens te downloaden op T r e n d s e n o n t w i k k e l i n g e n i n d e m o d e b r a n c h e Sinds deze maand is de HBD-site uitgebreid met trends en ontwikkelingen in de modebranche. Puntsgewijs behandelt het HBD zeventien trends en ontwikkelingen die nu of in de nabije toekomst van toepassing zijn op de modebranche. Een van de trends is dat modetrends elkaar in snel tempo opvolgen. De consument wil steeds iets anders. De omloopsnelheden van collecties nemen daarom toe en etalages wisselen bijna wekelijks. Detaillisten voeren voor een groot deel echter een vaste collectie. Door het steeds veranderen van de etalage én een zichtbaar deel van de collectie met grote regelmaat te wijzigen, blijft de winkel steeds aantrekkelijk voor het publiek. Het sturen op cijfers en betere samenwerking met leveranciers zijn voorwaarden om de omloopsnelheid te verhogen. Het Kwartaalbericht Detailhandel is een uitgave van het Hoofdbedrijfschap Detailhandel (HBD) in samenwerking met het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Het Kwartaalbericht beschrijft ontwikkelingen in de detailhandel, met name gebaseerd op de omzetstatistiek van het CBS. Het CBS draagt uitsluitend verantwoordelijkheid voor de opgenomen cijfers met bronvermeding. Overname van gegevens uit het Kwartaalbericht is toegestaan, mits met de volgende bronvermelding: Bron: Kwartaalbericht Detailhandel HBD/CBS. ISSN 7-79 Redactie: Hoofdbedrijfschap Detailhandel (HBD) Postbus 97 9 LS Den Haag t (7) f (7) 8 7 e info@hbd.nl i O v e r s c h o t o p d e Ne d e r l a n d s e w i n k e l m a r k t Het aantal vierkante meters winkelvloeroppervlak is de laatste tien jaar (te) snel gegroeid. Hierdoor is er een overschot ontstaan. De totale winkelvloeroppervlak is sinds 996 toegenomen met 6%. Daar tegenover staat dat de vraag veel minder hard is gegroeid. Het aantal huishoudens groeide namelijk met 9% en de bestedingen per huishouden met %. Om een verdere scheefgroei tussen vraag en aanbod te voorkomen is volgens het HBD beter overleg nodig tussen de gemeenten, de beleggers/projectontwikkelaars en de detailhandelssector. De cijfers zijn in de vorm van een powerpoint-presentatie beschikbaar op Recente HBD- en CBS-publicaties - De Nederlandse economie 6, CBS - Nationale Rekeningen 6, CBS - Het Nederlandse Ondernemingsklimaat in cijfers 7, CBS - Statistisch Jaarboek 7, CBS - Forse verschillen in bestedingspatroon tussen jong en oud (webpublicatie), CBS - Nederlandse consument behoort tot de meest optimistische van Europa (webpublicatie), CBS - Nederlandse consument drinkt meer light-producten (webpublicatie), CBS - De winkelmarkt: ontwikkelingen in het laatste decennium (presentatie), HBD - Effecten van langdurige marktverplaatsingen, HBD - Startende ondernemers in de detailhandel, HBD - Brochure Welkom in de Winkel, een introductie voor werken in de winkel, HBD - Collectief Winkelverbod; hoe in te voeren?, HBD Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) Prinses Beatrixlaan 8 7 XZ Voorburg Infoservice: t 9-7 (, p.min) e Infoservice@cbs.nl i Abonnementen: t (7) 8 6 f (7) 8 7 e info@hbd.nl Vormgeving: Michelangela, Utrecht Drukwerk: Drukkerij Artoos Nederland B.V., Rijswijk