Hét Zeeuwse aanbod van watereducatie voor het Voortgezeten Beroepsonderwijs. vmbo havo vwo mbo

Transcriptie

1 Hét Zeeuwse aanbod van watereducatie voor het Voortgezeten Beroepsonderwijs vmbo havo vwo mbo

2 Waterwijzer de Iconen tijdsbesteding aan lesuren Voor u ligt de Waterwijzer, het Zeeuws aanbod van watereducatie voor voortgezet en beroepsonderwijs. Binnen natuur en milieueducatie wordt sinds een aantal jaren gewerkt aan een omslag van aanbodnaar vraaggericht werken. Daarvoor zijn door het projectteam (de samenwerkende organisaties vindt u op de laatste pagina) een aantal zaken onderzocht. Wat zijn de beleidsvragen van de waterbeheerders in Zeeland, zoals gemeenten en waterschap? Hoe kunnen educatie en communicatie ingezet worden om de doelstellingen van de deze organisaties te bereiken? Daarnaast is aan docenten de vraag gesteld, welke behoeften hebben scholen rond het thema watereducatie? Het projectteam heeft vervolgens een selectie gemaakt in het landelijk aanbod aan watereducatie, die zo goed mogelijk voldoet aan de antwoorden op bovenstaande vragen. Zo is een aanbod ontstaan van watereducatie wat gebruikt kan worden voor het hele traject van voortgezet- en beroepsonderwijs. In de matrix op de volgende pagina zijn de verschillende educatieproducten ingedeeld naar thema en naar niveau. Door vervolgens op het correspondeerde nummer te klikken komt u bij de beschrijving van het NME product terecht. Daar vindt u alle benodigde informatie om snel met watereducatie aan de slag te gaan. kostprijs mogelijkheid maatschappelijkse stage (individueel of groepsvorm) site met nadere informatie worden kerndoelen aangegeven docentenhandleiding aanwezig klassenwerk/veldwerk/eropuit school zorgt zelf voor klik hier voor interessante websites met aanvullend materiaal seizoen van draaien programma randwoorwaarden

3 De zoek op niveau of thema thema s niveau Drinkwater & afvalwaterzuivering Cultuurhistorie & water Rioolwater Waterkwaliteit en watervervuiling Kustwerken Watersnoodramp Leven in een delta Verzilting Klimaatverandering Vervolgopleiding over water onderbouw VMBO bovenbouw VMBO onderbouw HAVO bovenbouw HAVO onderbouw VWO bovenbouw VWO (/HAVO) ( VMBO) (3/ HAVO) (E FASE) (3/ VWO) (E FASE) ( VMBO) (3/ HAVO) (E FASE) (3/ VWO) ( VMBO) (3/ HAVO) (E FASE) (3/ VWO) ( VMBO) (3/ HAVO) (E FASE) (3/ VWO) ( VMBO) (3/ HAVO) (E FASE) (3/ VWO) ( VWO) onderbouw MBO bovenbouw MBO Klik op de rondjes voor meer info Eten uit de Oosterschelde Web Quest De Storm Watch Brak Coast Watch Scholen voor Duurzaamheid Expeditie Zeeland Het riool leeft Leren over water Waterverdeler ikonderzoekwater.nl Neeltje Jans Op ontdekking in Zeeuws-Vlaanderen Zuiver drinkwater Waterzuivering Drinkwater, lekker belangrijk GLOBE water Zeelessen Waterwonderen

4 Nationaal Park Oosterschelde 1 Eten uit de Oosterschelde Web Quest De Storm Nationaal Park Oosterschelde excursie met veldwerk Watersnoodmuseum Watersnoodmuseum Lespakket Leerlingen onderzoeken de flora en fauna in de Oosterschelde en wat dit zegt over de kwaliteit van het water. Daarna bereiden ze samen ter plekke een proeverij van de eetbare planten en dieren die ze gevonden hebben. Met deze webquest kunnen leerlingen onderzoek doen naar de watersnoodramp van 193, de strijd tegen water, zeespiegelstijging en klimaatverandering en het leven met water. 1 dagdeel inclusief reistijd,- en reiskosten voor de begeleidende gids veldwerk vervoer naar oosterschelde 10 tot 0 lesuren CD rom gratis te bestellen bij watersnoodmuseum of te downloaden van de website Aangeraden wordt om eerst de film De Storm of enkele afleveringen van de serie De nieuwe Delta (Omroep Zeeland) te bekijken. Ook een bezoek aan het watersnoodmuseum is een goede start voorjaar, zomer, herfst ICT Goed schoeisel is belangrijk! Houd u er rekening mee dat de excursie alleen bij laag water kan plaatsvinden ja ja

5 Watch Brak 3 Coast Watch IVN Zeeland NME-centra Leskist met veldwerkonderzoek waarbij de kinderen kennismaken met een uniek stukje brak water met de oevers Stichting De Noordzee is coordinator van Coastwatch. Partners in het Coastwatch project zijn Ecomare, GLOBE, Wageningen IMARES en NIOZ Koninklijk Nederlands Instituut voor Zeeonderzoek NME-centra Interactieve buitenactiviteit De ecologische waterkwaliteit staat in dit lespakket centraal. De leerlingen gaan dat in de eigen schoolomgeving zelf onderzoeken met een veldwerkkist. Centraal in Coastwatch staat veldwerk op het strand: onderzoek naar biologische aanspoelsels, naar afval en naar dieren in zee vlakbij de kust. De verzamelde gegevens kunnen uw leerlingen invoeren in onze landelijke online database. Via de resultatenkaart zijn ze weer terug te zoeken en te vergelijken met de resultaten van andere Coastwatch deelnemers. Naast deze onderzoeken biedt Coastwatch aanvullende veldwerkopdrachten en natuurlijk ook lessen voor op school. 3 lesuren met vele mogelijkheden tot uitbreiding gratis ja ja ja, combinatie van dit alles De docent moet zelf zorgen voor een geschikte veldwerklocatie, eventueel vervoer naar en van de locatie en begeleiding ter plaatse voorjaar, zomer, herfst Kaplaarzen zijn wenselijk 0,- voor deelname aan Coastwatch. Daarnaast,- per begeleidende gids ja, in groepsvorm ja ja ja, combinatie van dit alles Het op maat maken van het veldwerkpakket en het verwerken van de gegevens voor- en najaar

6 IVN Zeeland Scholen voor duurzaamheid Expeditie Zeeland IVN Zeeland Leerlingen doen onderzoek en brengen advies uit aan de opdrachtgever Stichting het Zeeuwse Landschap 6 IVN Zeeland locatiebezoek, opdrachten, spelelementen over relatie natuur, landschap en historie van Zeeland Landelijk onderwijsprogramma van IVN: brug tussen het Voortgezet Onderwijs en bedrijven en maatschappelijke organisaties die actief zijn op het gebied van duurzaamheid. De leerlingen werken in opdracht van echte opdrachtgevers. Ze doen onderzoek of maken een ontwerp rond een actuele maatschappelijke kwestie. En ze ontmoeten vertegenwoordigers van bedrijven en maatschappelijke organisaties die hen een probleem of vraagstuk voorleggen. Deze contacten vinden plaats in de eigen regio. Het moduleprogramma varieert dan ook per provincie. Leerlingen van onderbouw VO kunnen aan de hand van locatiebezoek, opdrachten en spelelementen meer te weten komen over de relatie tussen natuur, landschap en de historie van Zeeland op het thema water. Het project kan als projectweek of in dagen los van elkaar uitgevoerd worden. De website is de centrale plek waar leerlingen de opdrachten en resultaten kunnen downloaden en is geschikt voor alle middelbare scholen van Zeeland. 1 lesuren 1 tot dagen ja, combinatie van dit alles 0,- tot 00,- per klas bij bestaande, ga daarvoor naar Voor nieuwe wordt samen gezocht naar cofinanciering ja, in groepsvorm ja ja, combinatie van dit alles Begeleiding van de leerlingen die in groepjes werken. is afhankelijk van thema Deelname is gratis, gekozen activiteiten voor rekening van school ja het plannen van alle activiteiten voorjaar, zomer, herfst De school moet in Zeeland gehuisvesd zijn. De docent heeft 1 tot 1, dag voorbereidingstijd nodig, afhankelijk van de gekozen activiteiten

7 Stichting Rioned 7 Het riool leeft Leren Stichting Rioned Tentoonstelling en lespakket over water 8 Waterschap Scheldestromen Waterschap Scheldestromen Gastles in de klas en rondleiding op rioolwaterzuivering De tentoonstelling Het riool leeft bestaat uit verschillende onderdelen. Zo is er het spel Riocop waarmee de bezoeker met een rijdende inspectiecamera het riool onderzoekt en problemen oplost. Dit spel is ook los op de website te spelen. Via een computersimulatie kijkt de bezoeker als bouw- of waterhuishoudkundige naar de problemen bij te veel grondwater. Er is een rioolquiz. Met een computersimulatie kan de bezoeker normale, hevige en zeer extreme buien met verschillende oplossingen combineren. Acht professionals uit de rioolwereld vertellen waarom werken in deze sector boeiend is. Bij de tentoonstelling zit het lespakket Over de pot en de put. Het lespakket (met doe-het-zelf-kit) kan los van de tentoonstelling gebruikt worden. uren Het waterschap biedt een leuke en leerzame les over het waterschap waarbij in overleg met de docent maximaal vijf thema s aan bod komen. Denk aan dijken en duinen, waterkwaliteit en waterkwantiteit, waterzuivering en muskusrattenbestrijding. Er wordt voor een interactieve gastles gezorgd, waarbij de kinderen van alles doen. Zo beantwoorden ze aan de hand van foto s op posters en werkbladen -eventueel in groepjes - vragen op de bijbehorende vragenlijsten. Verder biedt het waterschap een gratis excursie aan naar een van onze rioolwaterzuiveringen. Na een korte inleiding door de educatiemedewerker over de werking van een zuivering kunnen de leerlingen daar met eigen ogen zien en ruiken hoe het rioolwater stukje bij beetje wordt schoongemaakt. Spel Riocop op site is gratis, wanr u de tentoonstelling wilt huren betaalt u.000,- per week. De tentoonstelling wordt voor u gebracht, in elkaar gezet en weer opgehaald. Er komt van te voren een adviseur langs om de ruimte voor de tentoonstelling te bekijken ja Klassenwerk Tentoonstelling boeken. De ruimte moet minimaal 0m groot zijn, liever meer. In ieder geval moet er electriciteits aansluiting zijn Gastles: 1 uur. Rondleiding: inclusief reistijd ongeveer een dagdeel Zowel de gastles als de excursie zijn gratis. Ook het vervoer met de bus naar de zuivering is gratis klassenwerk/eropuit School moet zorgen voor voldoende begeleiders op zuivering: 1 begeleider op 7 leerlingen

8 Waterverdeler Rijkswaterstaat Waterdienst, Deltares en Tygron Serious Gaming onder het programma WaterINNovatie (WINN) 9 Rijkswaterstaat Waterdienst, Deltares en Tygron Serious Gaming onder het programma WaterINNovatie (WINN) Digitaal spel over waterbeheer ikonderzoek water.nl Watersector en onderwijs 10 Hogeschool Zeeland Ondersteunende site waarmee leerlingen hun profielwerkstuk op het gebied van water vorm kunnen geven Water beheren? Probeer het maar eens! Voldoende water van goede kwaliteit, daar gaat het om en daar zorgen de waterbeheerders van het rijk, de provincies en de waterschappen voor. Een uitdagende klus met soms lastige keuzes en dikwijls een beroep op creativiteit. Een taak die je alleen kunt uitvoeren als je het belang van water kent, voor ons en voor de natuur. Waterverdeler laat u dit allemaal zelf ervaren. Stuur het rivierwater dat ons land binnenstroomt naar de gebieden waar het nodig is. Pas op voor het binnendringen van zout. Voorkom droogteschade in de zomer. Houd het IJsselmeer goed op peil. Regel het allemaal met de stuwen en sluizen in het hoofdwatersysteem. De leerlingen worden begeleid door waterexperts van gemeenten, provincie, ingenieursbureaus of het waterschap. 1 lesuur gratis klassenwerk Les over waterbeheer, bv. door medewerker van het waterschap of rijkswaterstaat uit te nodigen toegang tot internet Site is gratis te raadplegen, is voor profielwerkstukken profielwerkstuk begeleiding van de leerlingen

9 Neeltje Jans Deltapark Neeltje Jans 11 Deltapark Neeltje Jans Bezoek Deltapark Op ontdekking in Zeeuws- Vlaanderen Natuur&Zo 1 Natuur&Zo Lespakket In het Deltapark is er van alles te zien en te beleven. Zo zijn er exposities over de deltawerken en de watersnoodramp, de walvis en de mosselenvangst. Ook kan er kijkje worden genomen in de Stormvloedkering. Het bezoek kan worden ondersteund door de drie lesbrieven die het Deltapark heeft gemaakt: Deltawerken, Walviswereld en Mosselexpo. Kijk voor meer informatie op de site. minimaal 1 dagdeel, maximaal 1 dag Voor actuele prijsinformatie zie de website Er op uit: bezoek Deltapark Vervoer naar en van Deltapark. Boeken van bezoek Natuur&Zo heeft leskisten ontwikkeld met opdrachten, veldwerkmateriaal en een speciaal ontwikkelde CD Rom met informatie over de geschiedenis van het Zeeuws-Vlaamse landschap, de landschappen één voor één, de menselijke activiteiten in de landschappen en natuurlijk de daarin voorkomende dieren en planten. De leskisten zijn: schorren en slikken, kreken en plassen, sloten en vaarten, strand en duinen, polders en dijken. 1 tot lesuren per leskist gratis ja ja, combinatie van dit alles geschikte veldwerklocatie, vervoer van en naar deze locatie alleen voor scholen in Zeeuws-Vlaanderen

10 De module is gemaakt in opdracht van het Freudenthal Instituut voor Didactiek van Wiskunde en Natuurwetenschappen en het Junior College Utrecht. Deze module is ontwikkeld door Gjalt Prins (Freudenthal Instituut) en Paul Drijvers (Freudenthal Instituut) 13 Zuiver drinkwater Water zuiveren natuur leven en technologie (NLT) Lespakket CSG Bogerman, Sk, Francine Behnen, Zwanneke van Meekeren- Ottow; Zuyderzee College, Lemmer, Ger-Jan Goedvriend 1 natuur leven en technologie (NLT) Lespakket Het zorgen voor een goede kwaliteit drinkwater is belangrijk; de module geeft een oriëntatie op de scheikundige en wiskundige aspecten van het zuiveringsproces. De context is het bereiden van drinkwater, met name de zuiveringsstap vlokbehandeling. De leerlingen identificeren de procesvariabelen, meten hun invloed op de verwijdercapaciteit en beschrijven die invloed in een wiskundig model. De leerlingen krijgen de opdracht om een hoeveelheid afvalwater van onbekende samenstelling te zuiveren, tot het voldoet aan de eisen voor lozing op het oppervlaktewater. 0 klokuren (slu) in totaal, ongeveer de helft als lestijd Gratis te downloaden en te bestellen via info@betavak-nlt.nl klassenwerk practicumlokaal 0 klokuren (slu) in totaal, ongeveer de helft als lestijd Gratis te downloaden ja te bestellen via info@betavak-nlt.nl klassenwerk, ook goed te koppelen aan bezoek rioolwaterzuivering practicumlokaal en toa-assistentie

11 Hofstad Lyceum, Den Haag, Tony van Mechelen, Rob Diependaal; Chr. Gymnasium Sorghvliet, Den Haag, Joke van Welzen, Ton van der Velde; Technische Universiteit Delft, Delft, Jasper Verberk, Anke Grefte, Aonne Kerkstra 1 Drinkwater lekker belangrijk Globe natuur leven en technologie (NLT) Lespakket water SME Advies 16 GLOBE Nederland Lespakket Voor iedere leerling is het vanzelfsprekend dat er schoon en veilig drinkwater uit de kraan komt. Op de TU Delft bij de afdeling Civiele Techniek weten ze wel beter. Er wordt nog voortdurend onderzoek gedaan en bestaande ontwerpen worden verbeterd. Nieuwe zuiveringsmethoden worden toegepast. Vanwege de milieuverontreiniging van grond- en oppervlaktewater wordt de kwaliteit van het grondwater scherp in de gaten gehouden. Nederland is een land waar relatief maar weinig flessenwater wordt gedronken. Dat willen we zo houden! Leerlingen zullen kennismaken met vooral de technische aspecten van drinkwatervoorziening. Zij zullen daarin aan de slag gaan met uitdagende onderzoeks- en ontwerpopdrachten. 0 klokuren (slu) in totaal, ongeveer de helft als lestijd Gratis te downloaden te bestellen via info@betavak-nlt.nl klassenwerk practicumlokaal en toa-assistentie Lespakket waarbij leerlingen onderzoek doen naar de conditie van buitenwateren. Leerlingen onderzoeken o.a. de biologische, fysische en chemische gesteldheid van water en vergelijken hun meetgegevens met de gegevens uit een internationale database. Afhankelijk van keuzeonderdelen: 6-18 uur Het GLOBE lesmateriaal is gratis te downloaden voor scholen. Wilt u de lesmap bestellen? Dat kan via de website. Zie hier ook de actuele prijsinformatie ja ja klassenwerk en veldwerk Afhankelijk van welke metingen u uit wilt voeren kunt u de meetinstrumenten bestellen via de website. Zie hier ook de actuele prijsinformatie gratis registratie op

12 Zee lessen Water wonderen NatuurAvontuur NatuurAvontuur Veldwerk aan zee Nederlands Water Partnership (NWP) 18 Nederlands Water Partnership (NWP) Website Leerlingen doen ontdekkingen over het leven in de zee. Hierdoor krijgen ze inzicht in samenhang tussen organismen en de elementen. Ook worden ze aangemoedigd om zwerfvuil te voorkomen. Op de website presenteert de gehele watersector zich aan jongeren. Doel van de site is om jongeren te stimuleren tot een opleiding en carriere in de watersector. een dagdeel op offertebasis veldwerk Vervoer naar en van de locatie, doosje of zakje om gevonden schelpen e.d in mee naar school mee te nemen, extra sokken en droge kleding, zwemkleding en handdoek. Bij slecht weer: kaplaarzen en regenkleding/ plastic jas is afhankelijk van docent en leerling gratis klassenwerk Inbedding van de site in de lessen

13 Interessante websites Op het internet kunt u ondersteunende sites vinden met databanken over water. Hieronder een kleine greep: op het gebied van Een site met allemaal filmpjes over water. Op deze site staat de hydrotheek: een online database met duizenden publicaties op het gebied van hydrologie, aquatische ecologie, waterhuishouding en afvalwaterzuivering. Omroep Zeeland heeft een serie gemaakt Zeeuws water, over de Zeeuwse onderwaternatuur. Deze website bevat filmpjes gericht op het brede publiek over alles wat leeft, groeit, bloeit en gebeurt in, op en rond de zee. Laat je inspireren door water. Filmpjes en andere leuke en handige tips. Web-based spel over waterproblematiek wereldwijd. a. Hoe maak je schoon en lekker drinkwater, bestaande film 10 minuten op de site bij educatie hoe krijg je schoon en lekker drinkwater b. Drinkwaterzuivering uit Maaswater, minuten. Te vinden op bij drinkwater en dan kiezen voor hoe wordt drinkwater gemaakt daar staat een schema en een filmpje. De dvd s zijn ook te bestellen via drinkwater:

14 De waterwijzer is een samenwerkingsproject van : En mede mogelijk gemaakt door (financiële) bijdragen van colofon COS Zeeland (projectleider) IVN Zeeland Provincie Zeeland Leren voor Duurzame Ontwikkeling AgentschapNL Programmabureau NME Fotografie : 1 Nationaal Park Oosterschelde 3 Grote foto: IVN Kleine foto: Ik onderzoek water IVN 6 IVN 9 Kleine foto: Michael de Later 10 Ik onderzoek water 16 Globe Nederland Natuur Avontuur drie NMEcentra Rioned Overige foto s: Shutterstock Prins Bernhard Cultuurfonds Vormgeving: Nilsson communicatiekunstenaars Provincie Zeeland Evides Waterschap Scheldestromen