De lesactiviteit Het Beste Bos Ede is een samenwerking van Het Groene Wiel en IVN Ede.

Transcriptie

1 1

2 Colofon De lesactiviteit Het Beste Bos Ede is een samenwerking van Het Groene Wiel en IVN Ede. Deze handleiding hoort bij de leskist Het Beste Bos Ede. Dit is een, in samenwerking met IVN Ede, aangepaste versie van de leskist Het Beste Bos ontwikkeld door: Stichting Veldwerk Nederland / Het Groene Wiel Hendrikweg 14b AW Wageningen info@groenewiel.nl Stichting Veldwerk Nederland / Het Groene Wiel IVN Ede 2

3 HET BESTE BOS EDE INFORMATIE VOOR DE LEERKRACHT IN HET KORT In het Beste Bos ontdekken de leerlingen de waarde van het bos. Wat is het belang van licht, welke dieren leven er, welke planten kom je tegen, is het weer van invloed, wat betekent het bos voor jezelf etc. Door het doen van kleine onderzoekjes kunnen de leerlingen diverse vragen beantwoorden. Doel De leerlingen kunnen uitleggen dat in een gevarieerd bos planten en dieren een leefgemeenschap vormen, waar mensen van kunnen genieten en sommige mensen werken. Doelgroep Bovenbouw basisonderwijs Opzet Het programma bestaat uit 2 lessen: 1. Buitenactiviteit in het bos. Deze wordt begeleid door een IVN-schoolgids. 2. Nabespreking op school Voorbereiding IVN coördinator neemt met de aanvragende leerkracht contact op om plaats, tijd en datum af te spreken. IVN zorgt voor de aanwezigheid van de leskist en werkbladen. Organiseer zelf het vervoer naar de buitenactiviteit Bekijk deze handleiding, zodat u een goed beeld heeft van het programma. Een voorbereidende les verhoogt het leerrendement, maar is voor de buitenles niet noodzakelijk 3

4 ORGANISATIE De buitenles voert u uit onder begeleiding van een IVN-schoolgids. De IVN-schoolgids zorgt voor de inhoudelijke begeleiding en organisatie van de buitenles. Van u wordt verwacht dat u zorgt voor de orde en veiligheid gedurende de buitenles. Wij verwachten dat de buitenactiviteit ca. 1½ uur zal duren. Tijdens de buitenles wordt gewerkt met werkbladen. Deze heeft de IVN-gids voor u. U moet de werkbladen wel na afloop meenemen naar school. U heeft ze nodig voor de verwerkingsles. Kledingadvies Vraag de kinderen vooraf om op de dag van de les boskleding aan te doen. Dat wil zeggen: kleding die een beetje vies mag worden. En om een tekenbeet te voorkomen: dichte schoenen, lange mouwen, lange broek en stop je broekspijpen in je sokken. Vooraf Bekijk vooraf de suggesties voor de verwerkingsles. Indien u de leerlingen zelf een Beste Bos wilt laten ontwerpen, moet u kiezen op welke manier ze dat ontwerp moeten maken. Zorgt u er dan voor dat de benodigde materialen beschikbaar zijn. 4

5 BESCHRIJVING VAN DE LESSEN 1 Inleidende les (voorbeeld) U kunt de inleiding beginnen met een onderwijsleergesprek. De leerlingen halen hun eigen ervaringen met een voorstelling van een bos naar boven. Zo kunnen ze nieuwe kennis en ervaring makkelijker met de al aanwezige kennis en ervaringen verbinden. Leg daarna uit hoe de buitenles gaat verlopen en wat daar van ze verwacht wordt. Het onderwijsleergesprek kan als volgt verlopen: Waar denk je aan bij een bos? Noteer op het bord. Is ieder bos hetzelfde? Laat de leerlingen verschillen bedenken. Noteer de tegenstellingen op een ander deel van het bord. Niet ieder bos is hetzelfde, we hebben een aantal verschillen genoemd. Maar wat is nu volgens jullie het Beste Bos? Wat zou een bos volgens jullie moeten zijn? Hoe zou het er moeten uitzien? Omcirkel op het bord de woorden die volgens de leerlingen bij Het Beste Bos horen. Bespreek met de leerlingen: We gaan...dag onderzoek doen in een echt bos om uit te vinden wat nou echt Het Beste Bos is. Dat gaan we doen met een natuurgids van het IVN. Die heeft voor ons opdrachtkaarten waarmee we ons onderzoek kunnen doen. Op de opdrachtkaarten staat steeds een onderzoeksvraag. De antwoorden worden op een werkblad ingevuld. Werkbladen gaan na afloop van de les mee naar school. 5

6 2 Informatie over de buitenactiviteit. De leerlingen gaan in het bos een aantal onderzoekjes doen en de bijbehorende vragen beantwoorden. Dat doen ze aan de hand van opdrachtkaarten en een tas met materialen. Antwoorden worden op het werkblad geschreven. Aandachtspunten Deel de klas vooraf in in maximaal 8 groepjes van 2-4 leerlingen. Nummer de groepjes. Zorg voor kleding die vuil mag worden, bij voorkeur een lange broek en shirt of trui met lange mouwen (maakt kans op tekenbeten kleiner). Neem bij zeer slecht weer even contact op met de IVN-schoolgids of de activiteit doorgaat. In het bos worden de opdrachten uitgedeeld en uitgelegd door de IVN-schoolgids. U zorgt voor de orde en veiligheid tijdens de buitenles en helpt zo mogelijk bij het begeleiden van de groepjes. Neem de ingevulde werkbladen mee naar school. 2. Praktische uitvoering buitenles De IVN gids ontvangt de groep. De leerkracht maakt groepjes van 2 tot 4 kinderen per groepje. Ieder groepje krijgt een plankje met werkblad en potlood. Ieder groepje krijgt een tas met materialen mee. Leerlingen werken zelfstandig, vragen zo nodig hulp. IVN schoolgids en leerkracht lopen rond voor extra uitleg en vragen. Eén schoolgids blijft op de startplek, controleert de tas, informeert naar de antwoorden en geeft nieuwe opdracht mee. De vogelopdracht wordt gedaan met begeleiding van een schoolgids. Opdracht 13 is een afsluitende opdracht die als laatste wordt gedaan. De werkbladen gaan mee naar school voor een nabespreking en verdere verwerking. 6

7 3. Verwerkingsles Zet tijdens de verwerkingsles de onderzoeksgroepjes bij elkaar. Ze hebben het werkblad nodig dat ze in het bos hebben ingevuld. Bespreek de vragen en antwoorden. Vooral opdrachten die door meerdere groepjes zijn gedaan, zijn interessant om te bespreken. Heeft elk groepje hetzelfde antwoord gevonden? Bepreek dan met de leerligen de vraag: Wat is de waarde van het bos? Denk hierbij aan de economische waarde (houtkap), natuurwaarde (planten, dieren), recreatiewaarde (wat vind je leuk om te doen in het bos), biodiversiteit (heel veel soorten), zuurstof die de bomen leveren. Bijvoorbeeld: Zonder bomen en struiken geen nestgelegenheid voor vogels. Zonder zaden geen eten voor de eekhoorn. Zonder bossen geen fijne plaats voor fietsen, wandelen, picknicken, mountainbiken.. Zonder bos geen hout voor de houthakker. Bespreek de vraag: Wat is het beste bos voor dieren? Voor planten? Voor jezelf? Een bos waar je goed kan picknicken, waar veel dieren zijn of waar het lekker ruikt? Wat vinden de leerlingen? Is hun mening veranderd nadat ze zelf in het bos zijn geweest in vergelijking met de antwoorden die ze tijdens de inleidende les gaven? Suggestie voor een aanvullende verwerkingsopdracht Leerlingen ontwerpen hun eigen beste bos. Nodig: tekenvellen, kleur- of verfmaterialen Stel je voor: je woont in een mooi huis met een groot terrein erachter. Op dit terrein mag je een bos aanleggen. Wat voor bos zouden jullie aanleggen? Teken het op een los tekenvel. Dit gebeurt individueel waarbij overleg mogelijk is. Vervolgens wordt besproken wat de leerlingen bedacht hebben, waarom ze dit bedacht hebben en wat de verschillen zijn. Van de ontwerpen kan een tentoonstelling Het Beste Bos gemaakt worden. 7