Ledenbehoud & Ledenwerving bij watersportverenigingen

Transcriptie

1 Ledenbehoud & Ledenwerving bij watersportverenigingen Onderzoeksrapport Inge Bos 1

2 Onderzoeksrapport Ledenbehoud & Ledenwerving bij watersportverenigingen Student Inge Bos Van de Leckestraat 15B 3061 PA Rotterdam ingebos@ziggo.nl Opleiding Opdrachtgever Stage Sportmanagement De Haagse Hogeschool Hoofdfase 2 S3A Watersportverbond Wattbaan ML Nieuwegein Ledenbehoud en Ledenwerving bij watersportverenigingen Stageperiode November 2010 April 2011 Stagebegeleider Stagedocent Frank Jibben Senior districtconsulent Erwin Sengers 2 Inge Bos, Sportmanagement

3 SAMENVATTING Het doel van dit onderzoek is dat het Watersportverbond een helder beeld krijgt van de huidige situatie omtrent het ledenverloop bij watersportverenigingen en dat de watersportverenigingen inzicht krijgen betreft ledenbehoud en ledenwerving. Het eerste deel van het onderzoek bestaat uit een kwantitatief bureauonderzoek binnen het Watersportverbond. In dit deel wordt er onderzocht hoe de ledenverloop is bij watersportverenigingen. In de rest van het onderzoek wordt er gebruik gemaakt van een kwalitatieve onderzoeksmethode. Het tweede gedeelte bestaat uit een telefonisch interview met verschillende watersportverenigingen. Het derde gedeelte is een literatuur onderzoek naar zowel het ledenverloop, het ledenbehoud als de ledenwerving bij watersportverenigingen. Het aantal watersportvereniging met een stabiel ledenaantal neemt in de loop van de jaren af. Steeds meer watersportverenigingen hebben een daling in het ledenaantal. Er is geen verschil in het ledenverloop tussen de verschillende groottes van de watersportverenigingen te zien. Er is wel een verschil in het ledenverloop tussen de verschillende segmenten Recreatie, Sportief, Sport, en Lifestyle. Veel watersporters worden lid van een vereniging vanwege de ligplaatsen. Het ledenaantal bij watersportverenigingen groeit vooral in jeugdleden. De groei in het ledenaantal kan komen door enthousiast bestuur, professionalisering, goede locatie en bereikbaarheid en gezellige activiteiten. In het segment Recreatie en Sportief speelt de vergrijzing een rol bij de afname in het ledenaantal. In het segment Sport en Lifestyle neemt het ledenaantal af omdat mensen stoppen met de (water)sport. Ledenwervingsactiviteiten moeten goed voorbereid worden. Van te voren moet er bedacht worden wie de watersportvereniging wil werven en hoe ze te bereiken zijn. De eventuele activiteiten moeten een helder beeld van de vereniging weergeven en niet iets totaal anders zijn. Belangrijk is hierbij de informatievoorziening naar de nieuwe leden toe. Voorafgaande over de activiteit, maar ook over de vereniging en hoe leden lid kunnen worden. Bij jeugdleden is het belangrijk dat de ouders deze informatie krijgen. Inge Bos, Sportmanagement 3

4 INHOUD Samenvatting... 3 Inhoud Inleiding Aanleiding Doel van het onderzoek Probleemstelling en deelvragen Begripsafbakening Theoretische ondersteuning Methode Populatie en steekproef Onderzoeksontwerp Meetinstrumenten Analysemethoden Telefonische Interviews Resultaten Kwantitatief Bureauonderzoek Telefonische Interviews Literatuuronderzoek Conclusie Wat is de huidige situatie wat betreft het ledenverloop bij verenigingen? Waarom neemt het ledenaantal toe bij watersportverenigingen? Waarom neemt het ledenaantal af bij watersportverenigingen? Wat doen verenigingen aan ledenwerving en welke activiteiten hebben het meeste resultaat? Waar liggen de kansen omtrent ledenbehoud en ledenwerving bij sportverenigingen? Hoofdvraag: Wat kunnen de watersportverenigingen doen aan ledenbehoud en ledenwerving per segment? Discussie & Evaluatie Tips Ledenbehoud & Ledenwerving Bronnen & Literatuurlijst Bijlage 1 Format Interview Bijlage 2: Brief aan verenigingen Bijlage 3 Overzicht ledenaantallen Inge Bos, Sportmanagement

5 1 INLEIDING 1.1 AANLEIDING Het Watersportverbond zag in 2010 het ledenaantal teruglopen. Dit komt onder andere door de Nederlandse Kitesurfvereniging die met iets meer dan leden sinds 2010 niet meer aangesloten is bij het Watersportverbond. Daarnaast is het Watersportverbond in 2010 overgestapt op een andere meetmethode voor de contributie. Het ledenaantal wordt sindsdien op 1 juli van het jaar gemeten. Voorheen werd gedurende dat jaar het aantal nog aangepast. Dit kan mogelijk ook voor een verschil in de cijfers hebben gezorgd. De terugloop in het ledenaantal bij watersportverenigingen kan op langer termijn voor problemen zorgen. Ook is het voor het Watersportverbond belangrijk dat verenigingen aan ledenbehoud en ledenwerving doen. 1.2 DOEL VAN HET ONDERZOEK Het Watersportverbond constateert dat het ledenaantal bij verenigingen terugloopt. Uiteraard ziet het Watersportverbond liever dat het ledenaantal stabiel blijft of zelfs groeit. In dit onderzoek wordt er onderzocht of er een ledenterugloop is bij watersportverenigingen en wat ze kunnen doen aan ledenbehoud en ledenwerving. Het doel van het onderzoek is dat het Watersportverbond een helder beeld krijgt van de huidige situatie omtrent het ledenverloop bij watersportverenigingen en dat de watersportverenigingen inzicht krijgen wat betreft ledenbehoud en ledenwerving. 1.3 PROBLEEMSTELLING EN DEELVRAGEN Hoofdvraag: Wat kunnen de watersportverenigingen doen aan ledenbehoud en ledenwerving per segment? 1. Wat is de huidige situatie wat betreft het ledenverloop bij verenigingen? 2. Waarom neemt het ledenaantal toe bij watersportverenigingen? 3. Waarom neemt het ledenaantal af bij watersportverenigingen? 4. Wat doen verenigingen aan ledenwerving en welke activiteiten hebben het meeste resultaat? 5. Waar liggen de kansen omtrent ledenbehoud en ledenwerving bij sportverenigingen? 1.4 BEGRIPSAFBAKENING Alle watersportverenigingen die aangesloten zijn bij het Watersportverbond zijn door het Watersportverbond ingedeeld in segmenten. RECREATIEF Dit is een segment met verenigingen die weinig tot geen jeugdleden hebben, niet mee doen met het CWO opleidingssysteem en geen open wedstrijden organiseren. Het zijn verenigingen die gericht zijn op de recreatieve uitvoer van de watersport, denk hierbij aan toertochten, klusweekenden, en barbecues. De gezelligheid staat voorop. SPORTIEF Dit segment met verenigingen is recreatief bezig met de sport, maar is hier wel actiever in. Denk hierbij aan (meer) opleidingen, en (meer) jeugdactiviteiten. Deze verenigingen doen mee met het CWO opleidingssysteem en/of hebben jeugdleden in de vereniging. Ze organiseren geen open wedstrijden, maar wel club/onderlinge wedstrijdjes. Inge Bos, Sportmanagement 5

6 SPORT Dit segment kenmerkt zich door het feit dat ze open wedstrijden organiseren, ze zijn dus actief met de watersport bezig. Natuurlijk zitten er binnen deze verenigingen ook leden die recreatief gebruik maken van de watersport. Deze verenigingen doen deels mee met het CWO opleidingssysteem en hebben wisselend aantal jeugdleden. LIFESTYLE Dit laatste segment is een klein maar wel specifiek segment. Deze verenigingen bieden watersporten aan waarbij de beleving en de kick voorop staan (surfen, catamaranzeilen). De verenigingen passen minder in het vaste stramien van de opbouw in de sport dan dat bij zeilen. KLEINE VERENIGING: een watersportvereniging met leden in MIDDELGROTE VERENIGING: een watersportvereniging met leden in GROTE VERENIGING: een watersportvereniging met meer dan 300 leden in THEORETISCHE ONDERSTEUNING Het onderzoeksrapport is geschreven volgend de methode uit het boek Wat is onderzoek? (Verhoeven, 2007). De bronvermelding wordt verwezen via de APA-methodiek. 6 Inge Bos, Sportmanagement

7 2 METHODE 2.1 POPULATIE EN STEEKPROEF In totaal is het ledenverloop bij 340 watersportverenigingen geanalyseerd. Hiervan zijn 40 verenigingen schriftelijk benaderd en 34 watersportverenigingen telefonisch geïnterviewd. Dit is 10% van alle geanalyseerde verenigingen. De verenigingen zijn opgedeeld per segment en het ledenverloop. Uit elke categorie zijn twee verenigingen aselect gekozen om te interviewen, zie tabel ONDERZOEKSONTWERP In het onderzoek is er gebruik gemaakt van drie onderzoeksmethoden. Het eerste deel bestond uit een kwantitatief bureauonderzoek binnen het Watersportverbond. In dit deel wordt het ledenverloop bij watersportverenigingen onderzocht. In het vervolg van het onderzoek wordt er gebruik gemaakt van een kwalitatieve onderzoeksmethode. Het tweede gedeelte bestaat uit een telefonisch interview met verschillende watersportverenigingen. Als interviewmethode is er gekozen voor een halfgestructureerd interview. Het derde gedeelte is een literatuur onderzoek naar zowel ledenverloop, ledenbehoud als ledenwerving bij sportverenigingen Kwantitatief bureauonderzoek In het kwantitatief bureauonderzoek zijn de gegevens over de ledenaantallen bij watersportverenigingen van 2007, 2008, 2009 en 2010 gebruikt. Deze aantallen worden ieder jaar door de watersportverenigingen aan het Watersportverbond doorgegeven. In 2007, 2008 en 2009 werden de ledenaantallen meerdere keren per jaar doorgegeven, sinds 2010 is er maar een meetpunt per jaar. Hier is in het onderzoek rekening meegehouden door niet alleen naar de groei- of dalingspercentages te kijken tussen 2007 en 2010, maar naar het verloop van de leden tussen alle jaren. Dit gedeelte van het onderzoek geeft de huidige situatie van de watersportverenigingen weer op het gebied van ledenverloop. De vraag die hierbij beantwoord wordt, is Is er een terugloop bij het aantal watersportverenigingen die aangesloten zijn bij het Watersportverbond? Om het beeld van ledenverloop helder te krijgen zijn er classificaties aangebracht. De verenigingen zijn onderverdeeld in de bestaande segmenten van het Watersportverbond: Recreatie, Sportief, Sport en Lifestyle. Daarnaast is er gekeken naar een verband tussen het ledenverloop van de watersportvereniging en hun aantal leden. Hiervoor is het ledenaantal van 2010 gebruikt Telefonische Interviews Na het kwantitatieve onderzoek is er besloten een kwalitatief onderzoek uit te voeren onder de watersportverenigingen. Er is gekozen voor een telefonisch interview met bestuursleden van watersportverenigingen over ledenbehoud en ledenwerving binnen de vereniging. De geïnterviewde watersportverenigingen zijn geselecteerd via een gestratificeerde steekproef. 40 Verenigingen hebben een aankondigingbrief gekregen dat ze in januari een telefoontje konden verwachten. In totaal hebben er 34 telefonische interviews plaatsgevonden. Dit is 10% van alle watersportverenigingen uit het onderzoek. De overige watersportverenigingen konden niet op korte termijn bereikt worden. Uit elk segment zijn er watersportverenigingen benaderd die zowel een sterke daling, een lichte daling, een sterke groei, een lichte groei als een stabiel ledenaantal hadden. Inge Bos, Sportmanagement 7

8 Tabel 1 Keuze interviews Sterke daling Lichte daling Stabiel Lichte groei Sterke groei Recreatie Sportief Sport Lifestyle Literatuur Onderzoek Via een literatuur onderzoek wordt er gekeken wat de trends zijn omtrent het ledenverloop bij sportverenigingen. Ook wordt er onderzocht of er succesvolle ledenwervingsactiviteiten zijn van toepassing op watersportverenigingen en wat er bekend is over ledenbehoud. 2.3 MEETINSTRUMENTEN Kwantitatief bureauonderzoek De watersportverenigingen zijn gecategoriseerd in het verloop van de leden. Zo kan een vereniging een sterke daling, een lichte daling, een stabiel aantal, een lichte groei, of een sterke groei in het aantal leden hebben. Het aantal leden over 2007 tot en met 2010 zijn in grafieken verwerkt. Ook is er gekeken naar de groei- of dalingspercentages van het aantal leden tussen 2007 en Deze twee meetinstrumenten komen redelijk met elkaar overeen. Er is in het onderzoek verder gewerkt met de grafieken Telefonische Interviews In de telefonische interviews zijn open vragen gesteld. De antwoorden zijn tijdens het interview in steekwoorden opgeschreven en vervolgens uitgewerkt. De vragen die zijn gesteld gingen over de onderwerpen: ledenverloop, ledenbehoud, ledenwerving en algemene zaken binnen de watersportverenigingen Literatuur onderzoek De digitale literatuur is gevonden via het zoekprogramma Google met de zoekwoorden: ledenverloop sportverenigingen, ledenbehoud sportverenigingen en ledenverloop sportverenigingen. Vervolgens is er geselecteerd op de relevantie en de bruikbare inhoud. 2.4 ANALYSEMETHODEN Kwantitatief Bureauonderzoek De gegevens over de ledenaantallen van de watersportverenigingen van 2007 t/m 2010 zijn overzichtelijk weergegeven in Excel. Vervolgens is per segment het ledenverloop in lijngrafieken weergegeven en opgedeeld in de grootte van de watersportverenigingen, gebaseerd op het ledenaantal in Een vereniging kan in de loop van de jaren een sterke daling, lichte daling, sterke groei, lichte groei of een stabiel aantal leden hebben. 8 Inge Bos, Sportmanagement

9 2.4.2 Sterke daling Als een vereniging elk jaar minder leden heeft. Bij een percentageverschil met minder dan 20% geldt dit niet. Dan wordt het bij lichte daling of stabiel ingedeeld. Als een vereniging het laatste jaar, of laatste twee jaar enorm is gekrompen in ledenaantal. Figuur 1 Sterke Daling Lichte daling Als een vereniging elk jaar een paar leden minder heeft. Als een vereniging in de loop van de jaren is gekrompen in ledenaantal, kan eventueel een (kleine) groei hebben gehad. Figuur 32 Lichte Daling daling Stabiel Als een vereniging elk jaar ongeveer hetzelfde ledenaantal heeft Als een vereniging in totaal niet gekrompen of gegroeid is in ledenaantal, er kan verschil zijn per jaar. Figuur 3 Stabiel Lichte groei Als een vereniging elk jaar een paar leden meer heeft. Als een vereniging in de loop van de jaren is gegroeid in ledenaantal. Kan eventueel een (kleine) daling hebben gehad. Figuur 4 Lichte Groei Inge Bos, Sportmanagement 9

10 2.4.6 Sterke Groei Als een vereniging elk jaar mee leden heeft. Bij een erg klein percentage geldt dit niet. Als een vereniging het laatste jaar, of laatste twee jaar een enorme groei heeft in ledenaantal. Vanuit Figuur 5 de Sterke lijngrafieken Groei is het ledenverloop per watersportvereniging geconstateerd. Deze zijn Vanuit de lijngrafieken is het ledenverloop per watersportvereniging geconstateerd. Deze zijn vervolgens weergegeven in cirkel- en staafdiagrammen. 2.5 TELEFONISCHE INTERVIEWS 1. De antwoorden uit de telefonische interviews zijn gestructureerd en per vraag in schema s weergegeven. Dit is met behulp van steekwoorden en afkortingen gedaan. Hierin is een onderscheid gemaakt in de verschillende segmenten van de watersportverenigingen en in het ledenverloop van de watersportverenigingen. 2. De inhoud van de schema s worden beschreven. 3. De vragen worden onderverdeeld in de topics: ledenverloop, ledenbehoud, ledenwerving en algemeen. Per topic wordt een analyse gegeven. 10 Inge Bos, Sportmanagement

11 3 RESULTATEN 3.1 KWANTITATIEF BUREAUONDERZOEK Van het totaal aantal verenigingen aangesloten bij het Watersportverbond blijkt slechts 6% te groeien. De meeste verenigingen hebben een stabiel ledenaantal. Meer dan één derde van de verenigingen heeft een daling in het aantal leden. Bij 12% procent van alle verenigingen is er zelfs een sterke daling, 27% heeft een lichte daling. Figuur 6 Totale ledenverloop watersportverenigingen Figuur 6 laat het ledenverloop bij de watersportverenigingen zien. Het ledenverloop is gebaseerd op de ledenaantallen die in lijndiagrammen zijn weergegeven. Hierbij is rekening gehouden met de nieuwe contributieregeling die sinds 2010 in werking is gegaan. Ter controle is er ook naar het verschil in percentage gekeken tussen het ledenaantal in 2007 en het ledenaantal in 2010 van de verenigingen. Hierbij gelden de volgende definities: Tabel 2 definities percentage ledenverloop Sterke daling Percentage verschil over 3 jaar meer dan -25% Lichte daling Percentage verschil over 3 jaar van -11% tot -25% Stabiel Percentage verschil over 3 jaar van -10% tot +10% Lichte groei Percentage verschil over 3 jaar van +11% tot +25% Sterke groei Percentage verschil over 3 jaar meer dan 25% Inge Bos, Sportmanagement 11

12 Totaal verenigingen percentage % 3% 15% sterke daling lichte daling stabiel 27% lichte groei 49% sterke groei Figuur 7 Totale ledenverloop in percentages De cirkeldiagrammen van de verschillende methodes verschillen niet veel van elkaar. In het onderzoek is er verder gewerkt met de bovenste methode. In de onderste methode met percentages kan een vereniging dat in 1 jaar veel leden heeft verloren, maar alle andere jaren wat leden erbij krijgt, als sterke daling getypeerd worden. Dit verklaart waarom er uit de lijngrafieken methode meer verenigingen stabiel zijn Ledenverloop per jaar In figuur 8 is er gekeken naar het ledenverloop per jaar. De definities van het ledenverloop in percentages zijn hierop aangepast. Voor de definities is nu 1/3 e van de percentage gebruikt omdat er niet meer over drie jaar gemeten wordt maar over een jaar. Echter geeft het ledenverloop over meerdere jaren een realistischer beeld van de watersportverenigingen. Figuur 8 Ledenverloop per jaar in percentages In figuur 9 is te zien dat het ledenverloop in 2008 en in 2009 vrijwel gelijk is gebleven. In 2010 neemt het aantal watersportverenigingen met een dalend ledenaantal toe. Het aantal watersportverenigingen dat een groei in het aantal leden heeft doorgemaakt neemt behoorlijk af. Of het nieuwe meetsysteem van 2010 de oorzaak van deze verandering is, zal pas blijken in Juli 2011, wanneer de nieuwe ledenaantallen worden doorgegeven. 12 Inge Bos, Sportmanagement

13 Percentage percentage Onderzoeksrapport Ledenbehoud & Ledenwerving bij watersportverenigingen Ledengroei in verschillende groottes watersportverenigingen De grootte van de watersportvereniging maakt weinig verschil wat betreft het ledenverloop. In de verenigingen van leden zijn er iets meer verenigingen met een sterke daling, maar ook iets meer met een sterke groei. Totaal watersportverenigingen 100% 80% sterke groei 60% lichte groei 40% stabiel lichte daling 20% sterke daling 0% >800 aantal leden Figuur 9 Totaal ledenverloop watersportverenigingen in verschillende groottes Ledengroei in verschillende segmenten Het segment Recreatie heeft de minste verenigingen met een daling in ledenaantal. Ook zijn hier verenigingen te vinden die een lichte of sterke groei in het ledenaantal hebben. Het segment Sportief kent veel verenigingen met een stabiel ledenaantal of met een lichte daling. 9% van de verenigingen heeft een sterke daling. Maar een paar verenigingen hebben een lichte groei. Meer dan de helft van de verenigingen in het segment Sport kent een daling in het ledenaantal. Ongeveer 19% heeft een sterke daling. Maar een paar verenigingen hebben een lichte groei in het ledenaantal. Het segment Lifestyle kent de meeste verenigingen met een lichte of sterke groei, maar ook de meeste met een sterke daling (32%). In totaal heeft ongeveer 49% van de Lifestyle verenigingen een daling in het aantal leden. Ledengroei Verenigingen 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Recreatief Sportief Sport Lifestyle Vereniging Sterke Groei Lichte Groei Stabiel Lichte Daling Sterke Daling Figuur 10 Ledenverloop per segment Inge Bos, Sportmanagement 13

14 percentage ledengroei percentage ledengroei Onderzoeksrapport Ledenbehoud & Ledenwerving bij watersportverenigingen Recreatie Het aantal verenigingen met een groei in aantal leden neemt toe naarmate de verenigingen groter worden. Het aantal stabiele verenigingen is vrijwel gelijk in alle groottes. Het aantal verenigingen met een daling in aantal leden neemt iets af naarmate de vereniging groter wordt, alleen de verenigingen in de categorie leden hebben met 14% een sterke daling. Echter betreft het aantal verenigingen dat meer dan 200 leden heeft slechts 10% van het totale segment. Recreatie is het segment met de meeste stabiele verenigingen. Recreatie Ledengroei 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% aantal leden sterke groei lichte groei stabiel lichte daling sterke daling Figuur 11 Ledengroei Recreatie Sportief Het aantal verenigingen met een daling in het aantal leden neemt af naarmate de vereniging groter wordt. Alleen in de groep leden zijn de meeste verenigingen met een stabiel aantal leden. In het segment Sportief is er maar 1 watersportvereniging met een ledenaantal hoger dan 800. Sportief Ledengroei 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% >800 aantal leden sterke groei lichte groei stabiel lichte daling sterke daling Figuur 12 Ledengroei Sportief 14 Inge Bos, Sportmanagement

15 percentage ledengroei percentage ledengroei Onderzoeksrapport Ledenbehoud & Ledenwerving bij watersportverenigingen Sport In het segment Sport is er een sterke daling bij de verenigingen met leden. Naarmate de vereniging kleiner of groter wordt neemt dit aantal af. Sport Ledengroei 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% >800 sterke groei lichte groei stabiel lichte daling sterke daling aantal leden Figuur 13 Ledengroei Sport Lifestyle Er zijn maar 30 verenigingen onder het segment Lifestyle vallen. De grootste groep (47%) heeft een ledenaantal tussen de leden. Vergeleken met de andere segmenten kent Lifestyle veel verenigingen met een groeiend ledenaantal, maar ook veel verenigingen met een sterke daling. Lifestyle Ledengroei 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% sterke groei lichte groei stabiel lichte daling sterke daling aantal leden Figuur 14 Ledengroei Lifestyle Inge Bos, Sportmanagement 15

16 3.2 TELEFONISCHE INTERVIEWS De interview vragen per topic: Tabel 3 Topiclijst Interviews Topic Nr. Vraag Ledenverloop 1. Hoe is de in- en uitstroom van leden bij uw vereniging? 2. Hoe komt het denkt u dat het ledenaantal toeneemt/afneemt? Ledenbehoud 3. Om welke reden worden nieuwe leden lid, of zijn ze lid geworden, van uw vereniging? 4. Waarom zeggen leden hun lidmaatschap op? Ledenwerving 5. Welke ledenwervingsactiviteiten organiseert de vereniging? 6. Waarom doet de vereniging niet actief aan ledenwerving? 7. Welke ledenwervingsactiviteiten leveren het meeste resultaat? 8. Welke ledenwervingsactiviteiten leveren het minste resultaat? Algemeen 9. Heeft uw vereniging een groeiambitie en een groeimogelijkheid? (vraag gekoppeld) 10. Zou u wat willen veranderen binnen uw vereniging als dat mogelijk was? 11. Heeft u verder nog vragen of opmerkingen over dit interview? In- en uitstroom van leden Een van de eerste vragen in het telefonisch interview ging over de in- en uitstroom van de leden. Deze vraag werd moeilijk beantwoord, mogelijk omdat deze aan het begin van het interview gesteld werd en veel watersportverenigingen op dat moment geen cijfers bij de hand hadden. Tabel 4 In- en uitstroom leden Sterke groei Recreatie Sportief Sport Lifestyle +/- 4 per maand valt mee, stabiel ong. 30 weg p/j Lichte weinig nee, wel grote wachtlijst opzeggingen senioren, stabiel groei jeugd groeit (10% verloop) +/- 20 p/j Stabiel weinig, 3 overleden +/- 15 per cwo niveau hoger, p/j +8-4 halveert aantal cursisten weinig onbekend, gemiddeld? Lichte daling 10 per jaar weg/ 3 a 5 nieuw ong. 20 p/j uitstroom wanbetaling wachtlijst wordt korter Paar p/j weinig paar bij maar ook weer af weinig instroom Sterke 2 per jaar weinig instroom, vooral geen inzicht in weinig verloop daling oude mensen lid 10 per jaar +/- 100 leden weinig instroom Steeds minder instroom Veel watersportverenigingen geven aan dat de leden in- en uitstroom per jaar weinig is. Een exact aantal konden ze niet direct noemen. Volgens de watersportverenigingen zeggen dus weinig mensen hun lidmaatschap op maar komen er ook weinig nieuwe leden bij. Bij watersportverenigingen met een daling is er vooral weinig instroom. 16 Inge Bos, Sportmanagement

17 3.2.3 Hoe komt het denkt u dat het ledenaantal toeneemt/ afneemt? Tabel 5 Waarom ledenaantal toeneemt of afneemt Sterke groei Lichte groei Stabiel Recreatie Sportief Sport Lifestyle jonge vereniging enthousiast bestuur (2004) sinds 2009 haven, toen veel opgezegd want kwamen op wachtlijst, nu weer gelijk laatste jaren ook jeugd groeit, senioren krimpt stukje profesionalisering jongeren aantrekken cwo Kleine vereniging met grote wachtlijst nieuw jeugdbeleid = veel nieuwe leden afneemt door crisis, alleen mensen met boot zeggen op weersafhankelijk bij Opti s (goede zomer = veel leden) laatste 5 jaar jeugd windsurfen promoten op scholen groeien door parkeergelegenheid, herintreders en jeugd Lichte daling Beperkt aantal ligplaatsen, eerst donateur minder leden uit commerciële haven geen eigen haven meer wachtlijst opgeschoond + schepen groter en minder plekken Sterke daling hebben laatste jaren uitgezocht wie lid moeten zijn, geen roeiers veel vergrijzing minder ligplaatsen en minder watersporters Veel oudere leden, jongeren zien nut van vereniging niet in alleen schippers nog maar lid Aan de verenigingen is ook een algemene vraag gesteld over waarom het ledenaantal toe- of waarom het afneemt. Ook verenigingen met een stabiel ledenaantal gaven hierop antwoord. GROEI IN LEDENAANTAL De reden dat het ledenaantal toeneemt komt vooral door een toenemend aantal jeugdleden. Dit kwam bijvoorbeeld door een jeugdbeleid. Dit geldt niet voor de recreatieverenigingen, deze hebben meestal geen jeugdleden en ook geen ambitie om jeugdleden te werven. Ook werd een enthousiast bestuur en een stukje professionalisering als reden genoemd dat het ledenaantal steeg. Voor de jonge jeugdzeilers is goed weer in de zomer een belangrijke factor dat ze lid worden. DALING IN LEDENAANTAL Uit de interviews bleek dat het ledenaantal onder andere is afgenomen doordat watersportverenigingen hebben uitgezocht wie er precies lid moeten zijn van het Watersportverbond of omdat de wachtlijsten zijn opgeschoond. Ook wordt de vergrijzing meerdere keren als reden gegeven. Een andere reden is dat er minder leden uit de commerciële haven lid worden of dat er minder ligplaatsen zijn. Ook werd de crisis eenmaal genoemd, opmerkelijk hieraan is dat alleen de leden met een eigen boot hun lidmaatschap opzeggen. Inge Bos, Sportmanagement 17

18 3.2.4 Om welke reden worden nieuwe leden lid of zijn ze lid geworden, van uw vereniging? Tabel 6 Waarom leden lid zijn Sterke groei Recreatie Sportief Sport Lifestyle Ligplaats voor startlicencie watersport verbond gezelligheid veel surflessen gegeven Lichte Ligplaats ligplaats ligplaats jachthaven = Surflessen groei ligplaats + gezellig mooie locatie enthousiaste vereniging Stabiel familietraditie ligplaats goed bereikbaar parkeergelegenheid aan water Lichte daling Sterke daling goedkoop! Zowel ligplaats, consumpties en gezellig weinig kosten kinderen doen 3 a 4 sporten, ook zeilen goede + leuke(re) vereniging activiteiten goedkoop wedstrijdzeilen ligplaats, goed gelegen ligplaats ergens lid van willen zijn ligplaats + wedstrijden Jeugdwedstrijden aangesloten bij watersportverbond cursussen sfeer, gezellig ligplaats Zeilwedstrijden enthousiast wedstrijd zeilers ligplaats zeilen + gezellig Jeugdtraining recreatie ligplaats, clubhuis ligplaats Gezelligheid gezellig en activiteiten Aan de watersportverenigingen is ook de vraag gesteld waarom leden lid worden van de vereniging. Elke vereniging zit anders in elkaar en daarom wordt er een onderscheidt gemaakt per segment. RECREATIE VERENIGINGEN De reden dat leden lid worden bij een Recreatie vereniging is voornamelijk voor een ligplaats. Ook gezelligheid en sfeer binnen een vereniging is een belangrijke reden. Verder wordt familietraditie en de verenigingsactiviteiten genoemd. Hoewel ligplaats bij alle segmenten als belangrijke reden worden opgegeven, wordt dit bij het segment Recreatie het meest genoemd. SPORTIEF VERENIGINGEN Ook bij Sportief verenigingen werd een ligplaats het meest genoemd. Daarnaast speelt gezelligheid en activiteiten een grote rol. De nadruk ligt hier iets meer op de gezelligheid dan bij Recreatie verenigingen. SPORT VERENIGINGEN De grootste reden dat leden lid worden bij een Sport vereniging is voor de sport. Wedstrijdzeilen werd het meest genoemd, maar ook cursussen en trainingen. Ook de locatie en de bereikbaarheid spelen een rol. Verder wordt ook een ligplaats, ergens lid van willen zijn en de gezelligheid van een vereniging genoemd. Eenmaal werd het lidmaatschap bij het Watersport genoemd als reden. LIFESTYLE VERENIGINGEN Leden van een Lifestyle vereniging zijn vooral lid vanwege wedstrijden of lessen. Een goede locatie is ook belangrijk. Ook worden leden lid door een enthousiaste vereniging, het krijgen van een ligplaats of doordat er een clubhuis is. Ligplaats is een minder belangrijke reden om lid te worden bij Lifestyle verenigingen dan bij de andere segmenten. 18 Inge Bos, Sportmanagement

19 3.2.5 Waarom zeggen leden hun lidmaatschap op? Sterke groei Lichte groei Tabel 7 Waarom redden hun lidmaatschap opzeggen Recreatie Sportief Sport Lifestyle geen ligplaats op stoppen wedstrijd surfen korte termijn kunnen verhuizen krijgen andere act. stoppen na lessen overlijden ouderdom teleurgesteld, geen plek in klein vaarwater haven bootverkoop ergens anders varen geen interesse meer watersport ouderdom/ overlijden verhuizen stoppen watersport na cursus zelf verder stoppen surfen leeftijd jeugd Stabiel overlijden leeftijd bang in boot op grote plas stoppen surfen (optimist) boot verkocht scheiding (financiële veel wind & regen in zomer verhuizen situatie) andere haven stoppen watersport willen andere sport (zonder brug) overlijden, te oud verhuizing verhuizen boot verkocht jeugd 18, moet zelf lid worden verhuizen Lichte overlijden stoppen zeilen andere haven stoppen varen daling stoppen varen andere sport boot weg boot verkopen (leeftijd) school verhuizen verhuizen bootverkoop geen wedstrijden meer haven dichterbij van wachtlijst af (niet geen wedstrijden actief) boot verkoop geen ligplaats kinderen uitgelest als kinderen stoppen ouders ook omdat ze nooit naar activiteiten zeilen niet interessant gaan andere haven geen vereniging gevoel stoppen varen kinderen stoppen = ouders ook Sterke boot verkopen boot weg minder watersporters privé verhuizen daling willen groter vaarwater overlijden boot verkocht stoppen zeilen Stoppen varen willen grotere boot vergrijzing student af overlijden/ziek ween interesse in sport leeftijd andere haven (dichterbij) leeftijd Inge Bos, Sportmanagement 19

20 aantal Onderzoeksrapport Ledenbehoud & Ledenwerving bij watersportverenigingen Tabel 8 Waarom leden lidmaatschap opzeggen per categorie Categorie Reden Recreatie Sportief Sport Lifestyle Totaal Leeftijd Overlijden Ouderdom Jeugd/ student te oud Sport Stoppen varen Stoppen na cursus Andere sport Geen wedstrijden Locatie Ander vaarwater Andere haven Verhuizen Nieuwe (te) grote boot Financieel Boot verkopen 1 1 Scheiding Onbekend Boot verkoop Overig Geen tijd 1 1 Wachtlijst/ geen plek haven Willen geen vereniging % percentage waarom leden lidmaatschap opzeggen per segment 50% 40% leeftijd sport locatie 30% 20% 10% financieel onbekend overig 0% recreatie sportief sport lifestyle segment Figuur 15 Waarom leden lidmaatschap opzeggen per segment 20 Inge Bos, Sportmanagement

21 waarom leden lidmaatschap opzeggen 9% 9% 24% leeftijd 3% sport locatie financieel 21% onbekend overig 34% Figuur 16 Waarom leden lidmaatschap opzeggen De door de watersportverenigingen gegeven redenen dat leden hun lidmaatschap opzeggen zijn in categorieën ingedeeld. De eerste categorie zijn redenen die met leeftijd te maken hebben. De tweede categorie zijn redenen die met de watersport als sport te maken hebben, de derde categorie met de locatie en de vierde categorie zijn financiële redenen. De reden boot verkocht wordt vaak genoemd maar of dit komt doordat ze stoppen met varen of door financiële redenen is niet bekend. Daarom hoort dit bij de categorie onbekend. Andere redenen horen bij de categorie overig. Volgens de watersportverenigingen zeggen leden hun lidmaatschap vooral op vanwege de sport. Ze stoppen met varen of wedstrijden of stoppen na een cursus. Daarnaast zijn leeftijd en locatie veel voorkomende redenen dat leden hun lidmaatschap opzeggen. De reden verhuizen wordt het meest gegeven van de locatie redenen. Daarnaast willen leden ander vaarwater, bijvoorbeeld groter, of gaan leden naar een andere haven. Leeftijd wordt bij Recreatie het meest genoemd en bij Sportief het minst. Sport redenen komen in het segment Sport en Lifestyle het meeste voor. De locatie is vooral bij het segment Lifestyle belangrijk. Inge Bos, Sportmanagement 21

22 3.2.6 Welke ledenwervingsactiviteiten organiseert de vereniging? Tabel 9 Ledenwervingsactiviteiten van watersportverenigingen Sterke groei Lichte groei Stabiel Recreatie Sportief Sport Lifestyle aanwezig op flyers festival in de surflessen buurt opstapdagen jeugdbeleid+ jeugdboten clubpromotiedag (8 basisscholen kiezen 3 sporten) presentaties door jongeren bij scholen flyers uitdelen scholen website Liso evenementen schoolevenementen zomersurfen opstapdagen Lichte daling Sterke daling 1x per jaar in haven flyer actieve ouder (schaatst in winter) zichtbaarheid tijdens avond 4-daagse advertentie schoolzeilen site up-to-date krantje evenementen bij dealers bekend posters op scholen mailing naar ligplaats houders actief in wedstrijden infopakket over vereniging voor nieuwe ligplaatshouder zeilkampen post poster/flyers op sportverenigingen vlaggen en aanplakbiljetten in haven flyers in alle boten advertenties in jachthaven nieuwsbrief website krantje markten in dorp scholen hiswa langs deuren in nieuwe wijk Weinig Recreatie verenigingen doen actief aan ledenwerving. Bijna alle ledenwervingsactiviteiten zijn gericht op jeugdleden. 22 Inge Bos, Sportmanagement

23 3.2.7 Waarom doet de vereniging niet actief aan ledenwerving? Tabel 10 Waarom watersportverenigingen niet aan ledenwerving doen Recreatie Sportief Sport Lifestyle Sterke groei zijn al grote club geen groeiambitie niet genoeg planken stallingen Lichte groei geen plaats meer geen ligplaats meer leden komen vanzelf Stabiel niet nodig, wijzen 10 niet nodig stroomt wel binnen per jaar af nee, maar vrienden of familieleden mogen nee niet meer, weinig animo voor in verleden altijd meekomen Lichte niet nodig, liever ledenstop Niet nodig daling Sterke Geen ruimte nieuwe Geen idee Kost teveel tijd daling leden Geen ruimte Beperkt ligplaatsen Niet nodig Geen animo voor activiteiten Er zijn veel verenigingen die niet actief aan ledenwerving doen. Behalve dat sommige verenigingen geen reden konden aangeven waarom ze niet aan ledenwerving doen, hebben de meeste verenigingen geen ambitie om te groeien of kunnen niet meer groeien. Andere verenigingen vinden dat ledenwerving niet nodig is omdat er vanzelf wel nieuwe leden komen. Ook werden er geen ledenwervingsactiviteiten meer georganiseerd omdat het geen resultaat opleverde in het verleden, doordat er bijvoorbeeld niemand kwam opdagen en/of niemand lid werd Welke ledenwervingsactiviteiten leveren het meeste resultaat? Tabel 11 Ledenwervingsactiviteiten met meeste resultaat Recreatie Sportief Sport Lifestyle Flyers en posters op hockeyclubs en andere sportverenigingen jeugd Actieve ouder die o.a. in winter op schaatsclub mensen enthousiast maakt jeugd Mond op mond reclame, door jeugd en voor jeugd Lezingen? Weinig inzicht in Actief bestuurslid praatje met nieuwe ligplaatshouders Elke dag bootjes varen= zichtbaarheid, avond 4-daagse loopt erlangs jeugd Clubpromotiedag ook wel jeugd 15% korting bootverzekering vroeger wel nieuwe leden Wedstrijden organiseren wedstrijdzeilers Opstapdagen (gratis proefles) er komen ook echt mensen op af die willen windsurfen Jongeren (leden) op scholen langs gaan, praatje voor de klas + flyers uitdelen jeugd Surflessen! Sommige ledenwervingsactiviteiten worden door watersportverenigingen genoemd als goede wervingsactiviteiten terwijl andere watersportverenigingen aangaven dan die activiteiten geen resultaat opleverden. Het succes van ledenwervingsactiviteiten hangt niet alleen van het soort activiteit af maar van meerdere factoren. Inge Bos, Sportmanagement 23

24 Welke ledenwervingsactiviteiten leveren het minste resultaat? Tabel 12 Ledenwervingsactiviteiten met minste resultaat Recreatie Sportief Sport Lifestyle * Aanwezig op festival in de buurt geen nieuwe leden * Open dag maar 1 a 2 bezoekers * Instructiedagen + pers (jeugd) 1 bezoeker *Evenementen schoolzeilen, niet, maar 1 of 2 leden *Schoolsport werkt niet *Opstapdag werkt niet *Schoolevenementen levert weinig leden op Heeft uw vereniging een groeiambitie en een groeimogelij kheid? Tabel 13 De groeiambitie en mogelijkheden van de watersportverenigingen Sterke groei Lichte groei Stabiel Lichte daling Sterke daling Recreatie Sportief Sport lifestyle ja / ja, niet qua niet echt, door Natura ligplaatsen 2000, verhuizen in toekomst nee / op zich wel nee / nee nee, evt. kleine ver. Overnemen die stukje van haven pachten (ong. 10 leden) beetje, eventueel statuten aanpassen en donateurs lid laten worden niet echt ja/ rivier met jachthaven met beperkt wateroppervlakte moeten verhuizen groter water nee niet echt, wachtlijst van 3 a 5 jaar nee niet echt/ maar 60 ligplaatsen beperkt/ tekort vrijwilligers met groeien beetje / beperkt door kleine plas nee/ nee nee/ nee, niet echt niet echt / ja ja! 30 ligplaatsen vrij op dit moment nieuwe jachthaven 2012 nee alleen winterstalling vergroten/ niet qua ligplaatsen ja / nee, te kort vrijwilligers meer betrokken leden maar niet meer ledenaantal nee, beperkt haven kan niet groeien ja beetje, vooral niet kleiner/ ja nieuwe haven in Hoorn commercieel ja / ja, maar lukt niet ja / ja ja!!/ kan makkelijk nee / nee niet echt/ beperkt, alleen leden met ligplaats, ziet geen doel in lidmaatschap zonder ligplaats nee/ te duur voorlopig niet / geen ja / onbeperkt ruimte (liggen in centrum) nee / niet echt, zitten vast aan vakanties TU niet echt / haven vol, al groot en kan niet groeien ja! Als in actieve zeilers + jeugdleden, niet als in boten of haven / kan groeien in jeugdleden 24 Inge Bos, Sportmanagement

25 Veel watersportverenigingen zijn beperkt in groeimogelijkheden door het aantal ligplaatsen in de haven. Vaak kunnen ze wel nog groeien in leden die geen eigen ligplaats nodig hebben maar niet alle verenigingen hebben hier de groeiambitie voor. Er wordt ook genoemd dat de vereniging niet kan groeien door een tekort aan vrijwilligers. Sommige verenigingen verwachten in de toekomst wel weer te kunnen groeien. Uit de interviews blijkt dat er in het segment Sport de meeste verenigingen zijn die willen en kunnen groeien Zou u wat willen veranderen binnen uw vereniging als dat mog elijk was? Tabel 14 Gewenste verandering van watersportvereniging Sterke groei Lichte groei Stabiel Lichte daling Sterke daling Recreatie Sportief Sport Lifestyle meer ligplaatsen nieuw clubhuis met veel stallingen meer actieve leden clubhuis niet meer op en af breken (strand) bestuur / kader meer actieve leden verder professionaliseren duidelijk over wie eigenaar is accommodatie (vereniging of gemeente) goede winterberging meer verjonging actieve leden goede nuts voorzieningen jonger bestuur met meer motorbootvaarders meer ligplaatsen clubhuis meer vaarwater in het oosten willen weten wat mensen willen, wat wij moeten organiseren locatie aan voorkant van haven, zichtbaar meer leden eigen plek boten te water laten technische verbeteringen input leden bij klusdagen betere voorzieningen (riool etc.) ambitie meer verenigingsgevoel meer schouders/ vrijwilligers en niet select groepje Accommodatie verbeteren Meer administratie mensen voor bestuur, sneller wisselen bestuur Veel watersportverenigingen willen iets aan hun accommodatie veranderen maar worden tegengehouden door de Gemeente of door het beperkte budget. Ook zouden de verenigingen meer actieve leden en vrijwilligers willen. Hetzelfde geldt voor het kader en het bestuur. Inge Bos, Sportmanagement 25

26 Heeft u verder nog vragen of opmerkingen? Overig Tabel 15 Overige zaken uit het interview Sterke groei Lichte groei Stabiel Recreatie Sportief Sport lifestyle wordt weinig voor surfers of kitesurfers gedaan vanuit watersportverbond zijn alleen lid watersportverbond omdat verplicht door wedstrijd licenties vrijwilligers tekort, bestuur blijft te lang zitten ledenwerving was groot succes op dit moment probleem uitslag onderzoek watersportverbond doet te weite met gemeennig voor surfverenigingen willen geen post over zeilen meer krijgen zijn verenigingen nog wel verenigingen en niet te commercieel geworden? Koninklijke ver. Krijgen teveel subsidie voor mensen is cwo geen reden om te komen zeilen bestuursleden opvullen steeds moeilijker beter kleine vereniging en goed geregeld dan grote met te weinig vrijwilligers Lichte daling Sterke daling Zien graag voorbeeld statuten over lidmaatschappen liever onderzoek hoe vrijwilligers werven ong. 25 leden vrije vaart, huren zelf valk speciaal lidmaatschap uitslag onderzoek veel vergrijzing graag resultaten onderzoek uitslag onderzoek te weinig vrijwilligers met te weinig werk watersportverbond ons helpen met waarom mensen lid moeten zijn van vereniging graag kennisbank ervaringen andere verenigingen op zoek naar havens met ervaring drijvende haven met stukpalen en hoge waterstanden Veel watersportverenigingen zien graag de uitslag van het onderzoek terug. Ook zijn ze benieuwd naar ervaringen van andere watersportverenigingen. 26 Inge Bos, Sportmanagement

27 3.3 LITERATUURONDERZOEK De analyse van het literatuuronderzoek bestaat uit korte samenvattingen van de relevante literatuur, onderzoeken of artikelen. Deze worden gebruikt ter ondersteuning van de conclusies en de adviezen WEDSTRIJDZEILEN, WELKE KOERS ZETTEN WE UIT? Onderzoeksrapportage over waarom wedstrijdsporters stoppen met wedstrijdzeilen (Vat, 2009). Voor een wedstrijdzeiler is het belangrijkste motief om deze sport te beoefenen: de competitie, het meten met anderen het belangrijkste. Het plezier komt op de tweede plaats. De belangrijkste reden om te stoppen voor een sporter is dat hij de sport niet meer leuk vindt, bij wedstrijdzeilen is de belangrijkste reden dat hij te weinig tijd heeft door werk, studie of gezin. Beschikbare tijd is het sleutelwoord bij ex-zeilers van 19 tot en met 40 jaar. Voor 32% van de stoppers heeft het ontbreken van geschikte bemanning er toe bijgedragen te stoppen met wedstrijdzeilen SPORT: EEN LEVEN LANG Rapportage Sport e editie rapportage sport van Sociaal Cultureel Planbureau in samenwerking met W.J.H. Mulier Instituut in opdracht van Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. (Rapportage Sport, 2010) De deelname aan sport in de leeftijd van jarigen groeit. Het motief om aan sport deel te nemen is vooral de gezondheid. Ook iemands lifestyle is een belangrijker motief geworden om voor een sport te kiezen. Jeugd Kinderen beginnen vaak met zwemmen. Het motief om te sporten voor jeugd is vooral het speelplezier, spanning en avontuur, lichamelijk effect (middelbare scholieren) en sociaal contact. Aanzien speelt een minder belangrijke rol, maar iets groter in het verenigingsleven. Er zijn veel beleidsprogramma s over de jeugd die meer moet gaan sporten. De focus ligt hierbij op dat sport en (beweging)onderwijs elkaar moeten aanvullen. Volwassenen Ouders van gezinnen met jonge kinderen besteden minder tijd aan sport en zijn ook minder vaak lid van een sportvereniging. De sportdeelname van ouders met (jonge) kinderen kan toenemen door rekening te houden met hun tijdgebrek, zoals sport aanbieden op plaats en tijdstip dat de kinderen ook sporten of sport op het werk organiseren (p65). De belangrijkste motieven om te sporten van volwassen tussen 18 en 34 jaar zijn gezondheid, conditie en daaropvolgend plezier. In de leeftijd 35 tot 74 jaar zijn de motieven gezondheid, plezier en conditie. De groep van 75 jaar en ouder hebben gezelligheid als derde belangrijkste motief. Ouderen Het aantal mensen dat lid is van een sportvereniging neemt iets toe in de leeftijd van 65 jaar en ouder. Rond de 70 jaar neemt de wil om te sporten af. Door de vergrijzing neemt de druk toe om langer door te werken en er komen steeds meer andere vrijetijdsbestedingen. Oudere sporters hechten veel waarde aan een kwalitatief goed aanbod zoals vriendelijk personeel, advies, netheid en voelen zich sneller onveilig en zijn kostenbewust. Mensen die in hun jeugd of als jong volwassene aan sport deden hebben een grotere kans om op late leeftijd ook sportief te blijven VERENIGINGSMONITOR 2009 Vragenlijst die jaarlijks wordt verspreidt onder sportverenigingen in opdracht van het NOC*NSF (W.J.H. Mulier Instituut, 2009). Uit de vragenlijst blijkt dat de helft van de verenigingen zijn ledental heeft zien stijgen. Bij een derde van de verenigingen daalde het aantal leden. Met name de kleine verenigingen, de binnensportverenigingen en de verenigingen zonder eigen accommodatie constateerden een dalend ledental. Een stijgend ledental is vooral terug te vinden bij de grote verenigingen, de buitensportverenigingen en de verenigingen met een eigen accommodatie. De meeste verenigingen (62%) hebben vacatures voor vrijwilligers, 9% van de verenigingen heeft vacatures voor betaalde medewerkers. Het zijn met name de (middel)grote verenigingen, buitensportverenigingen en de verenigingen met een eigen accommodatie die vacatures hebben. Inge Bos, Sportmanagement 27

28 3.3.4 GOUDEN TIPS LEDENWERVING Sportservice Midden-Nederland heeft tips van sportverenigingen verzameld en is het servicebureau van sport en bewegen in provincie Utrecht (Sportservice Midden-Nederland, 2010). Zwemdiploma Vele kinderen mogen pas een nieuwe sport kiezen als zij hun zwemdiploma's hebben gehaald. Op de dag dat de kinderen hun zwemdiploma uitgereikt krijgen, krijgen zij van Victum IGCN de hartelijke felicitaties, een oorkonde in de Victum clubkleuren, een versnapering en een uitnodiging om kennis te maken met de Korfbalsport. Per keer zwemmen er 30 à 40 kinderen af. Dit kan wel vijf tot tien nieuwe leden opleveren. Verjaardagsfeestje op maat bij sportclub In vorm van een clinic. Kan bijvoorbeeld uitgevoerd worden door een student. Opstapdag Maak het een vast onderdeel van uw verenigingstrategie. Kies een rustig moment in uw kalender uit zodat iedereen er alle aandacht aan kan geven. En laat mensen gratis en laagdrempelig meedraaien geheel zonder verplichtingen. Lok ze met of een gratis gadget of met een extra informatie, of organiseer het in combi met andere sportvereniging in uw buurt. Kies het juiste moment Bijvoorbeeld tijdens Oplympische Zomerspelen of wereldkampioenschappen. Naschoolse opvang bij sportclubs Kennismakingstrajecten op scholen Gratis deelname aan toernooi: 1 e prijs gratis lidmaatschap HOE KUNNEN WE LEDEN BEHOUDEN? Verenigingen en Stichtingen is onderdeel van Small Business Publishing B.V. en heeft een stuk geschreven over hoe verenigingen hun leden kunnen behouden (Verenigingen en Stichtingen, 2010). In het behoud van leden zijn twee zaken van groot belang: - Ledenverlies tegengaan (de daling van het ledenaantal een halt toe roepen) - Leden die hebben opgezegd, weer terughalen. Versla de concurrentie, benadruk uw pluspunten, bijvoorbeeld dat: - Lidmaatschap vaak leidt tot vriendschap - Het altijd gezellig is - De contributie relatief laag is - Uw aanbod overeenstemt met de verwachting - Uw vereniging voor de meeste leden beter bereikbaar is - U meer activiteiten organiseert dan anderen Zorg voor een goed imago: - Organiseer altijd voldoende activiteiten (ook buiten seizoenen). - Toon als bestuur uw blijdschap over de vereniging en het aantal leden. - Bevestig leden continue in de keuze die ze maakten om lid te worden. - Zorg voor positieve aandacht in de media Los acute probleemsituaties op: - Zorg dat het probleem zich niet onder leden verspreid. - Los het snel en discreet op. Kijk goed naar de 'opzegmomenten': - Is dit bijvoorbeeld net voordat het nieuwe jaar ingaat en er (hogere) contributie betaald moet worden? Kijk dan wat u hier aan kunt doen, bijvoorbeeld contributie in gedeeltes innen of een opzegtermijn inbouwen. Verhelp sluimerende problemen: - Waarom zeggen sommige leden op? 28 Inge Bos, Sportmanagement

29 3.3.6 AMSTERDAM.NL - LEDENWERVING EN BEHOUD De Gemeente Amsterdam heeft op zijn website onder Toerisme&Vrije tijd wat over ledenwerving en behoud staan (Borrias, 2009). Ledenbehoud is minstens zo belangrijk als ledenwerving. Het is belangrijk dat de vereniging weet wat er leeft onder de leden. Peil regelmatig de meningen van leden. Voordat er nieuwe leden geworven worden, moet er een gedegen plan opgesteld worden. Daarin wordt enerzijds gekeken naar het aanbod van de vereniging en anderzijds naar relevante ontwikkelingen in de omgeving van de vereniging. Mond tot mond reclame werkt vaak het beste. De eerste opvang en begeleiding van een nieuw lid (intake) is vaak bepalend voor het verdere lidmaatschap. Organiseer bijvoorbeeld een voorlichtingsavond, waarin wordt uitgelegd hoe de vereniging te werk gaat en welke afspraken, normen en waarden er gelden. Organiseer leuke nevenactiviteiten waarbij het sociale aspect centraal staat. Hierdoor ontstaat binding tussen leden onderling en met de club. Vraag leden die hun lidmaatschap opzeggen waarom ze dit doen. Dit levert veel belangrijke informatie op die gebruikt kan worden om de andere leden te behouden. Streef naar meer flexibiliteit in de openingstijden, het inhalen van trainingen en contributiebetalingen. Werk samen met andere sportaanbieders om uw 'productassortiment' te vergroten. 1. Maak een duidelijke omschrijving van de doelstelling. 2. Stel een commissie samen die de verantwoording draagt voor het organiseren van ledenwervingsactiviteiten. 3. Bepaal het budget. 4. Maak een beschrijving van de geplande activiteiten om de doelstelling te bereiken. 5. Zorg voor goed en voldoende materiaal. 6. Kwaliteit en enthousiasme van de begeleiding zijn vereist. 7. Benader de doelgroep en zorg voor publiciteit rondom de geplande activiteit en de vereniging. 8. Bereik organisaties via een (juiste) 'ingang'. 9. Draag zorg voor opvang en begeleiding van nieuwelingen (vooral jeugdleden). 10. Benader de ouders van (potentiële) nieuwe leden en betrek hen bij de vereniging. 11. Zorg voor sfeermakers rondom de activiteiten. 12. Besteed nazorg aan potentiële leden. 13. Evalueer iedere activiteit. Voorbeelden Ledenwervingsactiviteiten Open dag Kennismaking met de vereniging (hoe wordt er getraind en gespeeld, wat kan er verwacht worden van de vereniging etc.) Clinic Open trainingen (bijv. jeugdleden mogen twee keer per jaar vriendje meenemen naar training) Instuif voor leden en niet-leden op een vaste dag en tijd (evt. betalen niet-leden per keer) Strippenkaart / knipkaart Vriendjes en vriendinnetjesdag: een ochtend of middag voor jeugdleden en hun vriendjes en vriendinnetjes Vriendentoernooi of Open toernooi, waaraan zowel leden als niet leden mogen meedoen Demonstratiewedstrijd Feestavond Een schoolsporttoernooi Diversiteit in lidmaatschap aanbieden (bijvoorbeeld dalurenlid of trainingslid) Inge Bos, Sportmanagement 29

30 3.3.7 SPORTSERVICE.NET - LEDENWERVING EN BEHOUD Sportservice.Net informeert en adviseert sportverenigingen (Sportservice.Net, 2010). Sporters stellen zich steeds meer op als kritische consumenten die waar voor hun geld willen. Ze wensen een luxueuzer aanbod, een meer klant- en servicegerichte houding en een grotere verscheidenheid aan sportvormen dan alleen maar wedstrijden en competitie. Ook willen ze sporten op momenten dat het hen uitkomt en lang niet altijd voor de duur van een jaar. Ledenwerving en behoud begint dan ook met het kiezen van een of meer heldere doelgroepen. Tips voor het werven van (jeugd)leden Deelname aan de Jeugdsportpas. Het uitnodigen van andere verenigingen/clubs voor een introductieavond (bijvoorbeeld vrouwengilde, koor, sportverenigingen). Jezelf uitnodigen bij andere instanties voor het geven van een introductieles (bijvoorbeeld in de klas op school, tijdens bijeenkomsten van andere clubs, op de camping). Er zijn veel clubs die zoeken naar activiteiten die zij kunnen organiseren voor hun leden. Mensen proberen te confronteren met de sport. Tijdens bijvoorbeeld een jaarlijkse rommelmarkt kan men laten zien hoe het spel werkt en mensen laten proberen. Het uitnodigen van de krant tijdens een activiteit. Wanneer een artikel kant en klaar wordt aangeleverd (eventueel met digitale foto) wordt dit sneller geplaatst in weekbladen en andere huis aan huis bladen. Als u zeer gericht leden wil werven is het soms mogelijk om met het plaatselijke zwembad contact te houden over het afzwemmoment. Veel ouders redeneren: eerst je zwemdiploma, dan mag je op een sport. Voor u als clubbestuurder dus zinvol om te weten wanneer dit is. Bij het afzwemmen met een presentje en een schrijven (voor de ouders apart) aanwezig zijn levert nog wel eens resultaat op. Om het potentieel te bepalen van mogelijke nieuwe jeugdleden is het belangrijk getallen te kennen. Getallen van de afdeling bevolking van gemeente of leerlingaantallen van toeleverende scholen. Bereken de percentages van de nu lid zijnde leerlingen of leeftijdsgroepen; bereken de toekomstige winst en bepaal zo nodig de groeigetallen rekening houdend met de acties die ondernomen gaan worden MOVISIE TRENDS IN VERENIGINGSLAND Movisie is het jaarlijkse kennisinstituut en adviesbureau voor maatschappelijk trends (Movisie, 2010). Nederlanders zijn nog steeds bereid van allerlei organisaties lid te worden, maar ze kiezen zelf van welke organisatie en voor welke issues. Ook stellen ze meer dan vroeger grenzen aan de intensiteit en de duur van hun betrokkenheid. De volgende trends zijn zichtbaar binnen de verenigingen: dalende ledenaantallen; vergrijzende lokale afdelingen; weinig animo voor het vervullen van bestuurlijke of organisatorische taken; geringe belangstelling voor deelname aan de verenigingsdemocratie; fricties tussen de professionele en de bestuurlijke poot van de vereniging. 30 Inge Bos, Sportmanagement

31 3.3.9 ROTTERDAM SPORTSUPPORT HANDBOEK LEDENWERVING Het handboek ledenwerving beschrijft hoe verenigingen in 8 stappen nieuwe leden kunnen werven (Rotterdam Sportsupport, 2010). Stap 1: Ledenwervingsbeleid In eerste plaats is het belangrijk te bepalen waarom leden geworven moeten worden. Wil de vereniging de bestaande leeftijdsgroep vergroten, een nieuwe leeftijdsgroep werven of allebei? Ten tweede is het van belang dat de vereniging doelstellingen SMART formuleert (specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch, tijdgebonden). Daarnaast moet de vereniging inventariseren welk budget er is voor ledenwerving en hoeveel vrijwilligers er beschikbaar en nodig zijn. Het beleid moet goedgekeurd worden in de ALV (algemene ledenvergadering). Stap 2: Vrijwilligers Hierna moeten er vrijwilligers gezocht worden die het beleid gaan uitvoeren. Belangrijk is dat de vrijwilligers hiervoor beloond en gewaardeerd worden. Stap 3: Kenmerken van uw vereniging Breng de algemene kenmerken van de vereniging, het ledenbestand (=huidige doelgroep), de bereikbaarheid en (groei)mogelijkheden van de accommodatie, de organisatie, de financiële mogelijkheden, het imago van de sport en de sterke en zwakke punten van de vereniging in kaart. Stap 4: Uw omgeving Het is handig om te weten hoe de gemeentelijke bevolking eruit ziet. De vereniging kan inspelen op de trends en ontwikkelingen binnen het sportaanbod. Ook is het belangrijk dat de vereniging weet wie zijn concurrenten zijn. De vereniging kan nu zijn kansen en bedreigingen in kaart brengen. Stap 5: Wie zijn uw potentiële leden? Om uw potentiële leden in kaart te brengen worden de sterktes, zwaktes, kansen en bedreigingen met elkaar vergeleken. Stap 6: Hoe bereikt u uw potentiële leden? Het is belangrijk dat de sterke punten van de vereniging worden gecommuniceerd tijdens de promotie. Maak een keuze met welk communicatiekanaal de vereniging de doelgroep wil bereiken. Dit kan verschillen per doelgroep. Stap 7: Ondersteunende organisaties De vereniging kan gebruik maken van de diensten of deelnemen aan projecten van de deelgemeenten via sportstimuleringsprogramma s. Stap 8: De ledenwervingsactiviteit Verzin leuke, nieuwe activiteiten en zorg voor een goede gastheer- of vrouw die de sfeer kan overdragen. Let er bij het plannen op dat er geen andere grote activiteiten zijn voor de potentiële leden. Neem in de planning ook de communicatie mee. Maak ook een begroting en een draaiboek. Na de ledenwervingsactiviteit moet een evaluatie plaatsvinden. Inge Bos, Sportmanagement 31

32 4 CONCLUSIE Het doel van het onderzoek is dat het Watersportverbond een helder beeld krijgt van de huidige situatie omtrent het ledenverloop bij watersportverenigingen en dat de watersportverenigingen inzicht krijgen wat betreft ledenbehoud en ledenwerving. Hieronder worden de deelvragen beantwoord waarna vervolgens de hoofdvraag wordt beantwoord. 4.1 WAT IS DE HUIDIGE SITUATIE WAT BETREFT HET LEDENVERLOOP BIJ VERENIGIN- GEN? In 2010 zijn het aantal verenigingen met een daling in het ledenaantal toegenomen. Het aantal verenigingen met een groei in het ledenaantal is ten opzichte van 2009 gehalveerd. Of het nieuwe meetsysteem van 2010 de oorzaak van deze verandering is zal pas blijken in juli 2011, wanneer de nieuwe ledenaantallen worden doorgegeven. In 2010 heeft 39% van de aangesloten watersportverenigingen een daling in het aantal leden, waarvan 12% een sterke daling. De grootste groep (55%) zijn de watersportverenigingen met een stabiel ledenaantal. Maar 6% van alle watersportverenigingen hebben een groeiend ledenaantal. Er is geen verschil in het ledenverloop tussen de kleine en grote watersportverenigingen. Er is wel een verschil in het ledenverloop tussen de verschillende segmenten. Het segment Recreatie kent de minste watersportverenigingen met een dalend ledenaantal. De grootste daling in dit segment vind plaats bij de kleine watersportverenigingen. De meeste Recreatie verenigingen zijn echter stabiel. Dit komt omdat het ledenaantal vaak gelijk loopt met het aantal ligplaatsen dat de vereniging biedt. Het aantal ligplaatsen neemt niet tot nauwelijks toe of af. De daling in het ledenaantal zit hem vaak in de wachtlijst die kleiner wordt. In het segment Sportief kent 43% van de watersportverenigingen een daling in het ledenaantal, waarvan 9% een sterke daling is en 34% een lichte daling. Deze daling bevindt zich vooral in de kleine verenigingen, meer dan de helft van de kleine watersportverenigingen heeft hiervan een dalend ledenaantal. Het segment Sport heeft procentueel gezien de meeste verenigingen met een daling in het ledenaantal. Er is een sterke daling in de middelgrote watersportverenigingen. De kleine of grote watersportverenigingen hebben minder verenigingen met een dalend ledenaantal. Het segment Lifestyle kent de meeste verenigingen met zowel een lichte en een sterke groei, maar ook de meeste met een sterke daling (32%). Dit komt waarschijnlijk omdat de lifestylesporten erg trendgevoelig zijn. In totaal heeft ongeveer 49% van de Lifestyle verenigingen een daling in het aantal leden. Uit Verenigingsmonitor 2009 blijkt dat een derde van de sportverenigingen hun ledenaantal hebben zien dalen. Dit is vergelijkbaar met de watersportverenigingen. Ook in veel andere berichten komt naar voren dat het ledenaantal bij verenigingen terugloopt. Het is niet bekend welke definities en methodes andere organisaties hebben gebruikt bij deze onderzoeken. 32 Inge Bos, Sportmanagement

33 4.2 WAAROM NEEMT HET LEDENAANTAL TOE BIJ WATERSPORTVERENIGINGEN? De reden dat het ledenaantal toeneemt bij watersportverenigingen komt vooral door een toename in het aantal jeugdleden. Voor de jongste zeilers is goed weer in de zomer een belangrijke factor om lid te worden. Professionalisering binnen de vereniging helpt ook, bijvoorbeeld door een nieuw (jeugd)beleid te schrijven of door aan te sluiten bij de CWO. Een enthousiast bestuur blijkt ook belangrijk om nieuwe leden te werven. Veel watersporters worden lid van een watersportvereniging om de ligplaatsen. Een goede locatie en bereikbaarheid spelen ook een rol in hun keuze. Ook sociale en gezellige activiteiten zorgen voor meer leden. 4.3 WAAROM NEEMT HET LEDENAANTAL AF BIJ WATERSPORTVERENIGINGEN? De kleinere wachtlijsten is een van de redenen dat het ledenaantal bij de watersportverenigingen is afgenomen. Verenigingen hebben uitgezocht welke leden wel en welke leden geen contributie moeten betalen bij het Watersportverbond. Deze watersportverenigingen zien de terugloop in het ledenaantal niet als een probleem. In het segment Recreatie en Sportief speelt de vergrijzing een belangrijke rol bij de afname in ledenaantal. Oudere leden stoppen en er is weinig nieuwe aanwas. Het ledenaantal neemt in het segment Sport en Lifestyle af, omdat mensen stoppen met de watersport. Ook zeggen leden hun lidmaatschap op vanwege de locatie van de vereniging. De leden willen bijvoorbeeld ander vaarwater of verhuizen naar een ander gebied. Waarschijnlijk zullen deze watersporters lid worden bij een andere watersportvereniging. Er zijn maar weinig leden bekend die om financiële redenen hun lidmaatschap hebben opgezegd. 4.4 WAT DOEN VERENIGINGEN AAN LEDENWERVING EN WELKE ACTIVITEITEN HEBBEN HET MEESTE RESULTAAT? Veel watersportverenigingen houden zich niet zo bezig met ledenwerving. Een groot gedeelte van deze verenigingen heeft geen groeiambitie of zien geen mogelijkheden om te groeien. Zeker in het segment Recreatie zijn er weinig verenigingen die iets aan ledenwerving doen. De ledenwervingsactiviteiten die door watersportverenigingen georganiseerd worden zijn bijna allemaal gericht op de jeugd, terwijl bij veel verenigingen de grootste groep leden senioren zijn. Uit de interviews is gebleken dat een actieve en enthousiaste ouder of bestuurslid voor veel nieuwe leden kan zorgen. Mond-tot-mondreclame werkt erg goed. Voor potentiële jeugdleden werkt het goed als andere jeugdleden of jongeren een praatje houden. Ook werkt het om bij andere sportverenigingen, zoals hockeyverenigingen, te flyeren. Verder organiseren watersportverenigingen kennismakingsactiviteiten zoals opstapdagen, schoolsport of clubpromotiedagen. Toch levert dit niet bij alle verenigingen nieuwe leden op. Misschien heeft dit te maken met de organisatie van de activiteiten of met de communicatie. Bij jeugdactiviteiten is het belangrijk om ook de ouders erbij te betrekken en te informeren. Enkele Lifestyle watersportverenigingen geven aan dat het geven van (surf)lessen of het organiseren van wedstrijden de meeste leden oplevert. Inge Bos, Sportmanagement 33

34 4.5 WAAR LIGGEN DE KANSEN OMTRENT LEDENBEHOUD EN LEDENWERVING BIJ SPORTVERENIGINGEN? ACTIEVE LEDEN EN VRIJWILLIGERS Veel watersportverenigingen geven aan dat er een tekort is aan actieve leden, vrijwilligers en kader binnen de vereniging. Dit is ook een reden dat de watersportverenigingen niet aan ledenwerving doen. Door (nieuwe) leden te benaderen voor extra activiteiten binnen de vereniging zullen ze meer binding met de vereniging krijgen en langer lid blijven. Een aanbeveling is om iemand te laten bijhouden welk lid er bereidt is vrijwillig aan de slag te gaan voor de vereniging en welke kennis en ervaring het lid heeft. Dit kan door (nieuwe) leden een formulier in te laten vullen waarin ook gevraagd wordt naar het beroep en opleiding van het lid of vraag naar visitekaartjes. TIJDGEBREK Het aanbod om te sporten is tegenwoordig erg groot en er is veel keus aan vrijetijdsbestedingen. Vooral jonge gezinnen geven aan weinig tijd te hebben om te sporten. De sportdeelname van ouders met (jonge) kinderen kan toenemen door rekening te houden met hun tijdgebrek, zoals sport aanbieden op een plaats en tijdstip dat de kinderen sporten. Ook kan de watersportvereniging doordeweeks een simpele maaltijd aanbieden zodat de hele familie op de vereniging kan blijven. KRITISCHE CONSUMENTEN Sporters stellen zich steeds meer op als kritische consumenten die waar voor hun geld willen. Ze wensen een luxueuzer aanbod, een meer klant- en servicegerichte houding en een grotere verscheidenheid aan sportvormen dan alleen maar wedstrijden en competitie. Voor de watersportverenigingen ligt hier een kans om zich op een nieuwe doelgroep te richten; de potentiële leden die geen boot hebben. Een ligplaats is dan ook niet nodig. Watersportverenigingen kunnen bijvoorbeeld verenigingsboten aanschaffen (ook voor volwassenen) en een nieuwe lidmaatschapsvorm opstellen. VERGRIJZING Door de vergrijzing zullen er meer oudere sporters komen. Mensen die in hun jeugd of als jong volwassene aan sport deden hebben een grotere kans om op late leeftijd ook sportief te blijven. Oudere sporters hechten aan een kwalitatief goed aanbod (vriendelijk personeel, advies, netheid), voelen zich sneller onveilig en zijn kostenbewust. Een watersportvereniging met veel oudere leden moet op deze punten extra letten. TEVREDENHEIDENQUÊTE Voor het ledenbehoud is het belangrijk dat de vereniging weet wat er leeft onder de leden. Peil regelmatig de meningen van leden. Dit kan o.a. door middel van een tevredenheidsenquête. Om het invullen van de enquête nog aantrekkelijker te maken kan de watersportvereniging hier een prijs(vraag) aanhangen. 34 Inge Bos, Sportmanagement

35 4.6 HOOFDVRAAG: WAT KUNNEN DE WATERSPORTVERENIGINGEN DOEN AAN LEDEN- BEHOUD EN LEDENWERVING PER SEGMENT? Het ledenaantal van watersportverenigingen neemt af. Dit kan op lange termijn voor problemen zorgen bij de watersportverenigingen. Het is daarom belangrijk dat watersportverenigingen bewust omgaan met ledenbehoud en ledenwerving. Voor het ledenbehoud zijn een aantal zaken belangrijk. Ten eerste is het belangrijk dat de vereniging weet waarom leden lid zijn (geworden) van de vereniging. Hierop moet de focus liggen. Zijn leden lid vanwege de zeilwedstrijden? Organiseer dan goede zeilwedstrijden. Daarnaast kan de vereniging een tevredenheidsonderzoek houden om inzicht te krijgen in en of er behoefte is aan andere activiteiten. Leden komen niet altijd vanzelf op activiteiten af. De drempel om deel te nemen aan activiteiten moet zo laag mogelijk zijn. De sportdeelname van ouders met (jonge) kinderen kan toenemen door rekening te houden met hun tijdgebrek, zoals sport aanbieden op plaats en tijdstip dat de kinderen ook sporten of sport op het werk organiseren. Een watersportvereniging met veel oudere leden moet extra letten op vriendelijk personeel, lage kosten en veiligheid. Voor volwassenen geldt dat gezondheid, conditie en plezier een motief zijn om te gaan sporten. In de watersport is gezelligheid ook een belangrijke factor. Sporters zijn tegenwoordig steeds kritischer naar de vereniging toe, dit komt onder andere door het ruime aanbod. Professionalisering binnen de watersportvereniging, zoals het schrijven van nieuw en toekomstgericht beleid, kan hierbij helpen. Ook vinden leden een goede locatie belangrijk. Voorbeelden zijn een gezellig clubhuis, goede bereikbaarheid en voldoende parkeergelegenheid. Uiteraard is het vaarwater ook erg belangrijk. Hoewel er in eerste instantie vaak niet aan gedacht wordt kunnen watersportverenigingen ook groeien in de leden die geen boot of ligplaats hebben. Hierbij kan aan andere lidmaatschapsvormen gedacht worden of aan verenigingsboten waar leden gebruik van kunnen maken. Ledenwervingsactiviteiten moeten goed voorbereid worden. Van te voren moet er bedacht worden wie de watersportvereniging wil werven en hoe ze te bereiken zijn. De eventuele activiteiten moeten een helder beeld van de vereniging weergeven en niet iets totaal anders representeren. Belangrijk is hierbij de informatievoorziening naar de nieuwe leden toe, voorafgaande over de activiteit, maar ook over de vereniging en hoe mensen lid kunnen worden. Bij jeugdleden is het belangrijk dat de ouders deze informatie krijgen. Inge Bos, Sportmanagement 35

36 5 DISCUSSIE & EVALUATIE Deze discussie paragraaf is toegevoegd om het onderzoek kritisch te bekijken, te evalueren en hier leerpunten uit te halen. De opzet van het onderzoek stond van tevoren niet vast. Om een helder beeld te krijgen is voorafgaand een Plan van Aanpak opgesteld dat na overleg nog meerdere malen is aangepast. Het kwantitatief bureauonderzoek is vlot verlopen. Door alle gegevens in Excel te bewaren kon ook later in het onderzoek nieuwe analyses worden toegepast. De termen lichte, sterke groei/daling of stabiel ledenaantal zouden de volgende keer met hardere kenmerken kunnen worden gedefinieerd, bijvoorbeeld een groeimarge in percentages. Door de telefonische interviews is er een helder beeld geschept van wat de watersportverenigingen doen aan ledenbehoud en ledenwerving. De interviews werden per brief aangekondigd en de watersportverenigingen hebben de interviews positief ervaren en zijn geïnteresseerd in de uitkomst. Echter is de manier waarop een ledenwervingsactiviteit georganiseerd wordt, en de vraag waarom de ene activiteit wel succesvol is en de andere niet, nauwelijks aan de orde gekomen. Hoewel deze vraag misschien moeilijk in korte tijd te beantwoorden is, had het de conclusie over hoe ledenwervingsactiviteit georganiseerd moet worden, meer inhoud gegeven. Ook zijn in dit onderzoek alleen de bestuursleden van de watersportverenigingen benaderd. Het zou voor het onderzoek ook interessant zijn om de leden zelf te benaderen of eventueel oud- of potentiële leden. Dit kost wel extra tijd, maar zou eventueel in een vervolg onderzoek gedaan kunnen worden. De interviews zijn per vraag en per segment geanalyseerd. Er is weinig gekeken naar het verband tussen de verschillende vragen. Voor dit onderzoek werd dat niet van groot belang geschat. Ik ben van mening dat 10% van alle watersportverenigingen een representatief aantal is voor de interviews. Ook zijn er per segment meerdere watersportverenigingen geïnterviewd. Om de conclusies per segment harder te maken zou naar aanleiding van de interviews een enquête rondgestuurd kunnen worden naar alle watersportverenigingen. Dit zal echter de zoveelste enquête voor de verenigingen zijn en het kost veel tijd en werk voor de onderzoeker. Helaas zijn er in de conclusies geen concrete voorbeelden tevoorschijn gekomen. Watersportverenigingen hadden graag gezien dat er in de conclusies stond wat een watersportvereniging moet doen betreft het ledenbehoud en ledenwerving per segment. Echter is het succes hiervan afhankelijk van meer factoren die niet onderdeel van dit onderzoek uitmaken. 36 Inge Bos, Sportmanagement

37 6 TIPS LEDENBEHOUD & LEDENWERVING Het ledenaantal van watersportverenigingen neemt af. Dit kan op lange termijn voor problemen zorgen bij de watersportverenigingen. Het is daarom belangrijk dat watersportverenigingen bewust omgaan met ledenbehoud en ledenwerving. Helaas bestaat er geen gouden tip voor watersportverenigingen die garantie biedt voor nieuwe leden. Elke watersportvereniging is anders en uniek en daarom moet iedereen zelf uitvinden wat voor de eigen vereniging werkt. Wel zijn er wat tips die men op weg kan helpen. LEDENBEHOUD WEET WAT ER SPEELT BINNEN DE WATERSPORTVERENIGING Houd een enquête onder de leden over wat ze willen en wat ze van de vereniging vinden. Lage response? Koppel er een prijsvraag aan! Houd bij waarom leden hun lidmaatschap opzeggen en welke leden dit zijn (hoe lang lid geweest, welke leeftijd etc.). DREMPEL VAN ACTIVITEITEN ZO LAAG MOGELIJK Koppel nieuwe leden aan een actief lid binnen de watersportvereniging, het zogenaamde buddysysteem. Neem het lid mee naar activiteiten en stel het nieuwe lid aan iedereen voor. Laat leden (zonder boot) eens meevaren met andere leden. Vraag leden persoonlijk om mee te doen met een activiteit, misschien willen ze wel helpen organiseren! (Juist ook de leden die je niet zo vaak ziet vergroot betrokkenheid) LEDENWERVING EEN GOED BEGIN IS HET HALVE WERK Bedenk van te voor wie je doelgroep is! Wat wil je uitstralen en overbrengen? (Wat zijn de pluspunten van de veren iging?) Wie gaan het organiseren, en wat ga je doen? COMMUNICEREN & INFORMEREN Betrek de ouders van je jeugdleden! Ook tijdens ledenwervingactiviteiten. Nieuwe Leden = Nieuwe vrijwilligers! Vraag naar visitekaartjes (wie weet zit er een geschikte penningmeester tussen of kan iemand een interessante lezing geven). Mond-tot-mondreclame werkt vaak het beste. Zorg voor veel persoonlijk contact met (nieuwe) leden. BUITEN HET KADER DENKEN Jongeren, studenten, gezinnen, ouderen, leden zonder boot? Schaf verenigingsboten aan! Biedt (doordeweeks) een simpele maaltijd aan, een uitkomst voor leden en gezinnen met tijdgebrek. Nieuwe bestuursleden hebben nieuwe ideeën! (Veel jeugdleden? Richt een jeugdbestuur op!) Inge Bos, Sportmanagement 37

38 7 BRONNEN & LITERATUURLIJST Borrias, A. (2009, Juni 19). Ledenwerving en -behoud. Retrieved from Gemeente Amsterdam: Movisie (2010). Trends in verenigingsland. Retrieved from Movisie: Rapportage Sport (2010). Sport: een leven lang. Den Haag: Sociaal Cultureel Planbureau. Rotterdam Sportsupport (2010). Handboek Ledenwerving. Rotterdam. Sportservice Midden-Nederland (2010). Gouden Tips Ledenwerving. Utrecht: Sportservice. Sportservice.Net. (2010). Ledenwerving en -behoud. Nieuwegein. Vat, E. (2009). Wedstrijdzeilen, welke koers zetten we uit? Utrecht: Hogeschool Utrecht, Watersportverbond. Verenigingen en Stichtingen (2010). Hoe kunnen we leden behouden? Retrieved from Verenigingen en Stichtingen: /realItemId/14913/pageId/1002/instanceId/12305/ Verhoeven, N. (2007). Wat is onderzoek? Boomonderwijs. W.J.H. Mulier Instituut. Verenigingsmonitor Den Haag. 38 Inge Bos, Sportmanagement

39 8 BIJLAGE 1 FORMAT INTERVIEW Naam vereniging Tel. nr. Naam Segment Leden verloop Ledengroei Overeenkomst met beeld vereniging? In- en uitstroom leden Waarom ledenaantal toeneemt/ afneemt Ledenbehoud Waarom leden lid zijn van vereniging Waarom leden lidmaatschap opzeggen Ledenwerving Doet vereniging actief aan ledenwerving Welke activiteiten leveren meeste resultaat? Wat kosten deze activiteiten geld/tijd/mankracht? Waarom doet uw vereniging niet aan ledenwerving? Algemeen Groeiambitie Mogelijkheid groeien Samenwerking met andere partijen Gewenste veranderingen Overig Vragen, etc. Inge Bos, Sportmanagement 39

40 9 BIJLAGE 2: BRIEF AAN VERENIGINGEN Nieuwegein, 23 december 2010 Kenmerk : /10 Betreft : stage-onderzoek ledenontwikkeling Geacht bestuur, Inge Bos loopt stage op het kantoor van het Watersportverbond. Haar stageopdracht is om onderzoek te doen naar de ledenontwikkeling bij onze verenigingen, om goede voorbeelden van ledengroei te inventariseren en om vervolgens adviezen te op te stellen voor verenigingen, die bezig zijn met ledenwerving. Voor haar onderzoek heeft zij een aantal verenigingen geselecteerd, die zij wil benaderen voor een nader telefonisch gesprek. Uw vereniging is daar één van. U kunt derhalve in de eerste weken van het nieuwe jaar een telefoontje van haar verwachten. Wij hopen dat u bereid bent uw medewerking aan dit onderzoek te verlenen. Met vriendelijke groet, Frank Jibben, Senior districtsconsulent. 40 Inge Bos, Sportmanagement