.AD VOO EXPERIMENTEEL RADIO-ONDERZOEK

Transcriptie

1 .AD VOO EXPERIMENTEEL RADIO-ONDERZOEK

2 Elke amateur heeft in zijn kortegolf-ontvanger of -zender H.F.-smoorspoeltjes noodig. TRILECTRON brengt deze thans in den handel : vredesuitvoering op steatiet, belastbaar met 125 ma. Prijs f Levering uitsluitend via den handel TDU'E~~@ P OPTICAL RANGE - VOLTAGE DIVIDER - GRID BIAS - Wat beteekent dat 7 Het antwoord vindt U in RADIO EN TELEVISIE DICTIONNAIRE Nederlandsch-Engelsch; Engelsch-Nederlandsch. Prijs f 2.- vrij huis na ontvangst van het bedrag op onze postrekening T R I L E CT R O N - Heemsteedsche Dreef Heemstede E.T. R.A. SERVICE MEETINSTRUMENTEN 1 ZIJN WEDEROM. LEVERBAAR M l UIT VOORRAAD : Etra Universeel Meter Type Uni 14: 12 Meetbereiken tot 1000 Volt = en N. Direct geijkte schaal voor Ohmmeting in 2 bereiken, en Q. Gevoeligheid 1000 S-) per Volt. Schaal met spiegelaflezing en meswijzer BINNENKORT LEVERBAAR : Complete Radio ~erhce Uitrusting. Bestaande uit: Meetzender, Toongenerator. Meetbrug. Radio- buizenkarakteristiekmeter, Contrôle Luidspreker, enz. Uitvoering: voor Rack montage. De ideale uitrusting voor iedere Radio-Service-Man! U kunt zich reeds nu voor levering laten inschrijven. GELUIDVERSTERKERS: Beperkt leverbaar zijn: Krachtversterkers. geschikt voor microfoon-, gramofoon- en radio-aansluiting tot een nuttige energie van 25,50,75 en 100 Watt. TECHNISCHE DIENST: Onze technische dienst belast zich mei het overwikkelen van ieder merk en type transformator, smoorspoelen enz., zoowel voor radio-apparaten, krachtversterkers en zendapparaten. Vraagt inlichtingen en toezending prijsbladen bij: ETRA. TECHNISCHE ONDERNEMING Ginnekenweg Breda - Telefoon 9423 Importeur van: Technisch Bureau J. TH. VAN REIJSEN, Delft ARDENTE acoustische apparaten BELCLERE gehoorapparaten LPE QUARTZ kristallen voor zendars en temperatuurregeling RADIO ELECTRICAL MEASURE radiomeetinstrumenten Vraagt onze nieuwe gedrukte prijscourant Choorstraat 16, Telefoon 2678, Telegram-adres TBR

3 Weet dat een echte MU-PHONE.niet meer kost dan een namaak-microfoon L Van buiten gezien is de inferieure microfoon soms nog indrukwekkender dan het kwaliteitstype - tenslotte moet iets toch de attractie vormen I Maar de expert, de man die zich geen knollen voor citroenen laat verkoopen, weet al te goed dat een nikkel randje luttele centen kost, met kwaliteit daarentegen hersens en vakkennis gemoeid zijn. Als U dan ook van zins mocht zijn een microfoon aan te schaffen, koop een,,echte w - 'n kwaliteitstype waaraan men steeds en altijd weer genoegen beleeft * Een karaktervolle k r i s t a l - microfoon is de MU- PHONE M-425, dat werd bewezen in laboratorium en daarbuiten. Geen wonder dat zij de' keuze werd van serieuze amateurs en vaklieden. Toch kost zij niet duurder dan 'n glimmend, doch qua werking fel teleursteller~d prul. En uiterlijk... wel oordeel zelf! fl Catalogus no Vraagt vo~wblad Bfjbehoorende Standaards Tafelmodel voortreffelijk uitgebalanceerd,.,e gegoten voet, dus.l,,m.,,=<hadiging van icrofoon door omstooten! :evige en trillingsvrije opbouw. Afwerking in fraaie kristallak en verchroomd koper. oogte 20 cm, diametervoet 13 cm, Cat. no , fl Cat. no , 'loerstandaard verstelbaar studiomodel in prima verchroomd-koperen uitvoering en met afeem ba re gekristallaktevoet. Nippel voor instelling, geen uitstekende schroef I Hoogte regelbaar van 30 tot 170 cm. Stevige stand, degelijke en trillingsvrije opbouw. Cat. no , fl

4 1 Het VERON- Verkoopbureau biedt aan : $<,,Veronn-sluitzegels. I-Iet,,VeronW-enibleei~is als sluitzegel in de afmeting van 30 X 15 mm (over de hoeken) uitgelronien, aan de achterzijde gcgoiild en in blauw en wit gedrukt. ~oo stuks à f 0.75 franco huis $< Schema-papier. Daar het voor zendaninteurs verplicht is, bij de Radio-Contrôle- Dienst van de zendinstallatie sehcma's in te dienen en deze bij iedere belangrijke wijziging opnicuw te sturen, heeft de V.E.R.O.N. in overleg met de R.C.D. schema niillimeter papier laten drukken. 10 vel à f 0.75 franco huis $< Briefpapier. Het is tot onzen spijt nog niet mogelijk, oin onmiddellijk alle bestellingen dircct uit te latcn voeren, door overbelasting van den drukker. - Vensterenveloppen zijn momrnteel iiiet voorradig, waardoor ineii genoegen inct pewone enveloppen moet nemen. Bestellen door middel van storting op giro $34290 ten name van M. Thissen, Steegstraat 64 (Arcen (L.), of per postwissel. Verzendkosten zijn voor rekening van dcn besteller. VERON Vereeniging voor Experimenteel Radio Onderzoek in Nederland * De VERON is een niet-commercieele vereeniging, welke plaats biedt aan een ieder, die belangstelling heeftvoor de technische zijde der electronen-wetenschap., Zij heeft tot doel: De leden behulpzaam te zijn bij het experimenteel radio-onderzoek en leiding te g,even bij de beoefening van het radio-amateurisme. De VERON werd op 2f-October 1945 opgericht te Hilversum. In haar werden opgenomen de drie oude radioamateurvereenigingen: N.V.V.R., N.V.I.R. en V.U.K.A. De VERON is de vereeniging van alle radioamateurs en radio- en service-technici. &c~:c.z is het officieele orgaan der vereeniging. Het verschijnt maandelijks en zorgt voor technische voorlichting op alle gebieden der electronentechnieli, zooals: radio, televisie, versterlcei-bou~v, eigen grarn.platen opname, serviceproblemen, enz. Ook de kortegolf zend- en ontvangainateurs zullen er alles in vinden, wat hun liefhebberij aantrekkelijk maakt. De contributie, met inbegrip van,,electson" en de bijdrage aan de plaatselijke afdeeling bedraagt f 10.- per jaar. Abonne~~ienten : f Ir),-- per jaar. Afcleeliiigen in alle groote plaatsen. 3 PBNA - we2lwbo;m STUDEER TECHNIEK THUIS $& HET NEDERL 1ECHNICUM ' U Dir.: E J Rotshuizen & F. Wind Leidt volgens de schriftelijke methode op voor: O-TECHNICUS e n ' RADIO-MONTEUR UIT DEN INHOUD: Pag. Amateurisme en Vakmanschap Een korte-golf-ontvanger inet RV12P Vervaardiging van kleine Spoelen TelefunkenSuper330/331 WL(K) Eiercn van Columbus De Tritet-ICristal-oscillator Traffic-nieuws Afdeelingsberichten Van de H.B.-tafel Wie helpt mij... 24,9

5 \ m'/ ~edaclie-tornm. : STREVELSWEG 99 b. ROTTERDAk! J! Amateurisme en Vakmanscliap HET is van groot belang, wannccr bij deuitwerking van dc doelstellingen van de V.E.R.O.N., nl. het bevorderen van de beoefening van de radiotechniek in ons land, de vraag eens onder oogen tc zicn, welke plaats de radio-aiiiateurs inncmen, benevens enkele andere vragen, die daarmede i11 nauw vcrband staan. Ik doel daarbij in het bijzonder op de vraag, of het radio-amateurisme zin en,hteelreiiis heeft en dus levensvatbaarheid. Wanneer wij een diiidrlijk antwoord op deze vragen kunnen geven, zal het ons geiriakkelijker vallen allerlei iiieeningsvcrschillen, die in den regcl slechts piinten van r)ndergescliikt belang betreffen, te overbruggen. Bij de beantwoording van dc vraag, wariron1 wij radio-amateurs zijn, zou iiien zeer clicpzinnigc psychologische verhandelingen kiinneii houden. Rijvoorbeeld dat een menscli in zijn liefhebbcrij aan iiiemaiid anders dan aan zichzelf verantwoordiiig schuldig is en dus volstrekt oiibcpcrkt, als alleenhcerscher, kan optreden. Hoe interessant dergclijlrc studies ook riiogeii zijn, voor het oogcnblik zouden ze eerder van liet doel dan er naar toe leiden. Laten wc daaroiil kort zijn en ecnvoudig antwoordrn: wij beoefenen de radiotechniek uit liefhebberij, teneinde onze werkzaine geest te ontspannen en daardoor de inwrlijke rust te vinden, die we aoo harcl noodig hebbcn om het levrn niet al zijn eischen en zorgen aan te kiinnen Dit heeft het radio-aniateuristiic genieen met allc sport en spel: de verkwikkende rust iia het overwonnen hebben van vrijwillig op ons genomen problemen en taken. Ons radio-aniateurisine beteekeiit dus, dat \vr uit eigen vrije wil ons ten doel stellen een prohleciii op te lossen oni eens de vreugde van (Ie ovcrwiiiiiiiig te beleven, wanneer hct is opgelost. Hicruit 1-olgt onmiddellijk, dat iedereen, dic zich hoe dan ooli, hetzij uit liefhebberij, hetzij professioncel ilici de radio bezig houdt, in meer of inindcrc iilnte een amateur is. Want ook zijn vak kan iemands liefhebberij zijn en gelukkig is diegene te prijzen, wiens vali ook zijn liefhebberij is. Maar waarom bestaat er dan de neiging om het radio-amateurisme tegenover het vakmanschap of tegenover de radiowetenschap te stellen? En heeft dczr ondcrsclieiding werkelijk wel eenige beteekenis? De laatste vraag stcllcn, beteekent reeds, ze bevestigcnd te bcantwoordeii. Er is verschil tusschen aiiintciiristisch en wetenschappelijk werken, een groot verschil ook. Maar betcekcnt dit dan weer niet, dat lict radio-amateurisme ten opzichte van het wctenscliappelijke werlrenmoetworden veroordeeld? Geenszins. Want de amateurs hebben vaak dingen oiltdckt, die aan cle wetenschap en de wijzen verborgen zijn gebleven, of om hct niin of Ineer paradoxaal tc zcggrn: dc ciiiinteurs hebben vaak feiten. van betcrkcnisoiitdckt, die ze niet zouden hcbben kunnen vinden, wanncer ze ingewijden waren geweest. Ik behoef hier slechts te verwijzen naar het la~i.gzan~erhai~cl klassick geworden voorbeeld van het gel>riiik van de amateurgolven in den tijd, toen de officieelc wctenscliap van meening was, dat op de kortc go11 geen afstanden van eenige beteckenis zoiiclen kunnen worden overbrugd. Hoe anders is dat uitgeltoinen! Ei1 wie hebben dat gcbird ontsloten? De aiiiateurs. Hoc is dat te vcrlrlaren? Dit is epi1 gevolg van het feit, dat clke wetenschap een systccm van gcordende kennis is. En ellr systeein is gelcenriierkt door bandei1 en bindingen, waardoor dc vrijheid wordt beperlrt en liet vrije zmrrvcn van den geest wordt beleininerd. Als aiiiateur behocaft men zich 5-an die bindingen door?cn systeem van wetenschap niets aan te trelrlrrn en wordt men bij zijn gedachten en ontwerpen niet gehinderd door vooroordeelen, die den man van wetenschap min of mcer gevangen hoiitlcii. T>aaroiil kan (let wel, ik zeg niet: zal) de ~iii:itciii- soms veel meer bereiken dan dc man van Iici rak. Ik heb ecns crgens een spreukje gelezen, waarin deze mogelijkheid zeer sclierp in liet licht werd gesteld, nl. dit:,,a wisc man said, it couldn't be donc, bnt a fool, wlio diclii't know this, did it". Daaroin mag ook geen enkcle wetenschap principieel het aniateurisme op haar gebied afwijzen. Want haast op clk tcrrpin vindt men amateurs, die van bepaalde vcrschijnselen en feiten een kennis hebben, die veel grootcr is dn11 die van den vakman. Hieriii ligt de rechtvaardiging van het amateurisme, Vervolg op pag. 236

6 Een korte-golf-ontvange WI~ allen zijn natuiirlijk grootc bcxvorideraars van ingewikkelde super's niet een flink aaiitnl pitten en voorzien van alle inogclijkc accoiiiod~itic... hlaar lielaas... de tijd is er niet naar! Spiilleii zijn?r niet veel en wat er is, is schrecuwcnd duur. En die porte- ~iionnaie... ja die spreekt toe11 bij de,iiiccsteii van ons een belangrijk woordje iiiee. En toch moeten wc bcginiien! Daarom heb ik bij elkaar gescliraal>t wat ik iiirinr te pakken kon krijgen en heb gebouwd... een I-V-z! De eenige lan~pen, die ik daarvoor geschikt kon bemachtigen, waren RVI~P~OOO'S en cc11 eindlamp van het type LVr. Niettegenstaande het feit, dat niet ellrecn deze pitjes zal hebben, ineen ik toch, dat er belangstelliiig is voor mijn,,product r u, telileer- daar dit iiu eens geen schrijftafelproject is, docli een werkelijk uitgevoerde constructie. En om dan maar met de slotconclusie te beginnen : ik ben zeer tevreden (en dat is niet gauw). De fouten en eigenaardigheden die nie bij de proefnlontage waren gebleken, konden bij de definitieve bouw gcheel worden weggewerkt en op soiiiiiiige punten kon nog door een gunstiger opzet betere iiiontagc worden verkregen. Buizen Voor de eerste drie lampeii werd gebruilr geillaakt van de inmiddels in onze kringen reeds bekend.'cworden KVIZP~OOO. Hierover kan ik betreklregjk kort zijn, aangezien in,,electronw No. 2, pag. 44, reeds ineer over deze buis is verteld. Lampvoeten werden niet gebruikt. De aansluitdraden zijn direct aan de nokjes van de laiiip gesoldeerd. Wanneer dit een beetje zorgvuldig gebeurt (vooral niet een bout met een dikke punt gebruiken!) dan gaat dit heel vlot. Voor de eindlamp, type LVI, geldt het volgeiide. Dit is een pentode welke werkt bij Va = 220 volt, ia = 20 ma, Vp, = 200 volt, ig, = 2,5 nia, Vgl = -2,5 volt, VF = 12,6 volt. met RVI 2 P2000 C. Bontekoe, NL-105, Het G~oote Plein 3, Weesp I-Iiervoor wordt een normale sleutelbuislampvoet gebruikt waarvan de bovenzijde van het isolatiemateriaal ongeveer 2 min wordt weggevijld. Het slot van het voetje wordt zorgvuldig met een puntig vijltie passend geinaakt voor de afwijkende vergrendelingsconstructie var, de zoeknok. De aansluitingen zijn in nevenstaande figuur weergegeven. De katho- f de staat rcclit tegenover tie nok van de sleutel. Volgens inijn gegevens zou deze pit speciaal zijn ontworpen voor z.g. video-versterkers, zoodat we dus geruit kunnen aannenien. dat-ie in een ~.~.~.-ontvaii~er zich een beetje gegeneerd gevoelt. De gloeistroom van de LVI (bij een VF van 12,U Volt) bedraagt ongeveer o,~ ampere. C,, C, = 2 X 140 pf C, = o,~ /AF Cq = 0,I /AF Cg = 15 PF CG = 150 C, = 50 PF Cs = O,I /4F Cg = pf C,, = z5 /4F Cll = ro.ooo pf Cl- = 25 /4F C13 = 3 /AF Cid> = 8 /AF GIG = o,i /AF H.sp. = h.f. smoorspoel Spl = 1.f. smoorspocl Sp2 = 1.f. smoorspoel Stuklijst bij figuur r R1 = r.ooo ohm R, = r megohm R, = 0,i5 megohm Rq = ohm R5 = ohm RG = ohm R. = ohm R, = 150 ohm Rg = 200 ohm Rio = obm Rll = ohm R12 = r5o.000 ohm R13 = ohm R14 = 0,s megohm Gloeidraadleidingen van in elkaar gedraaid gummisnoer en ontkoppeld met ro.ooo pf tegen aarde.

7 Spoelen In mijn bezit waren de originccle Eddystone-spoelen, met 4 en 6 pcniien, waarmede een golfbereik van 8-94 in zou inoeten kunnen worden verkregen. In de h.f.-kring wcrclen de 4-pen's gebruikt, terwijl de 6-pen's in de detectorkring thuis behooren. Voor diegenen, welke deze spoelen niet hebben of niet kennen, volgt hier een spoelentabel, gebaseerd op de gegevens van Eddystone. De in de tabel gegeven spoelaanduidingen treft u weer aan in het schema, fig. I. De spoelvormen hebben een diameter van 40 min, over de ribben gemeten, en cen maximum-wikkelhoogte van 60 mm en zijn van verliesvrij matcriaal, het z.g. Dlg, een fb keramisch of steatit product vermoedelijk. Afstemming De afstemcondensator (C,, C,) is een Hainmarlund van 2 X 140 PF. Op de secundaire condensator C, is een bandspreidcondensator van 15 pf aangebracht, eveneens fabrikaat Hammarlund. Op de primaire is dit niet geschied, daar ik hiervoor geen condensator ter beschikking had. In de practijk levert dit gelukkig geen bezwaren op. Met een triminertje is voordien geprobeerd of het zonder bandspreiding op C, óók ging en dit bleek inderdaad het geval tc zijn. ILFLAMP Constructie.Z Thans volgen enkele constructieve bijzonderheden. Overigens spreekt ook Fig. 2 - hlaten en opstelling (chassishcogteis 60 mm). de stuklijst bij fig. I duidelijke taal Het geheele toestel is op een zwaar, aluminium frontplaat is met hoeksteunen op het chassis bechassis van 2% mm dik materiaal gemonteerd. Van vestigd, terwijl de terugk., de potentiometers en dit chassis zqn de zijkanten aan elkaar gelrrscht. De de aansluitbussen zoowel door de voorzijde van het chassis als door de frontplaat zijn aangebracht. Chassis en frontplaat zitten dus muurvast! I Golfbereik L1 Op 20 m is het toestel zoo stabiel, dat een cwstation niet in frequentie verschuift als het toestel aangepakt wordt en rustig onder de ontvangst forsch hcen ei1 weer bewogen wordt! m P, d m De afmetingen van de frontplaat zijn 30 X I9 cm, die van het chassis z8 X zo x 6 cm. In fig. 2 zijn m inéér maten aangegeven. dit voor degenen die eenzelfde opstelling zouden willen aanhouden. Aan de ondcrzijde van het chassis is zelfs nog een l afscherinplaat aangebracht. Overigens is ook aan 1 wind. wind' * 1 verdere afscherming zorgvuldig de hand geliouden, zoncler dat deze nii eirect overdreven kan worden 1 3 genoemd. De eenigste afgeschermde leidingen welke g m 3 3 met afgeschermde leiding van groote diameter en aa m 41/s met kleine draaddiameter werden uitgevoerd zijn: 9lls I. Van plaat H.F.-lamp naar spoel L, (lengte hier van 6 cm).

8 2. Van plaat det.lamp naar terugkoppelspoel (totaal 5 Y2 3. De topaansluitiiige~i der roosters, totaal 3 + 3,5 + 6 cm. Het geheele toestel is verder geiiioiitcci-d liiet speciaal, verzilverd, montagedraad van 1,2 iiiiii, voor zoover noodig voorzien van verliesvrij isolatiesok (dat trolituulachtige spul; het smelt zoo lieerlijli, wanneer je er iiiet de bout te dicht bij koiiit). Voor liet soldeeren werd hars gcbruikt. Vooral bij het solcleeren aan dc lampnokjes is dit belangrijk. Deze lanipnokjes werden na liet soldeercii schoongemaakt met een kwastje iiiet brandspii-itns. De roosters zijn voorzien van deugdc.lijkc, z.g. hexodekoppen van aluminiuiii. Deze koppen zijn weliswaar ongeveer 10 jaar oud, docli zeer bruikbaar. Ze hebben een doorsnede, onderaan, van 42 iiiiii, bovenaan van 30 iiiin. De lioogte?rvan is 24 iiiiii ; de roosteraansluiting zit hierin geïsolcerd op eeii plaatje góéd pertinax. Roosteraansluiti~ig gescliiedt door een gat in de kop met behulp vaii een afseschermd kabeltje. De RVP-pitten zijn door gatcii in het chassis gestoken, inet de roosters boven liet chassis uit, op halve hoogte van de buislciigte. De kop klemt dus op de roosteraansluiting iiiaai- i.ust zelf niet de onderzijdc op hct chassis. De roostercondensator is eveneens binnen deze kop aangcbracht, evenals liet roosterlck. Iliervoor xvcrclen tlie miniatuur conde~isatortjes en lekwcersta~idjcs van Philips gebruikt inet afmetingen 4 x S iiiiii! Aan de onderzijde van het chassis zijn de pitten elk niet een stripje van 2 ciii lang ei1 I cm brcctl gemonteerd. (111 de pit zit een nioertjt: o ; iiiiii). De terugkoppelcondensator is 150 pf en staat in op plm. 25 pf capaciteit. Dc hier toegcpastc mijzc van terugkoppcliiig is heel soepel en levert gceii hiiiderlijke versteniiiiing op. Denk o111 de juiste aansluitiiig van de uiteinden \-an L,. Indien verkeerd, dan deze oniwisseleil. Tcrugkopl>elrn met scherrnroosterwecrstand detector bij liet afzoeken van de baiicl! Om zoo niiii mogelijk kans op irequenticvariatic te hebben, is trouwens alles zoo solicle iiiogelijk uitgevoerd, gepaard aan een juiste afsclicrining. Over AclJci.uanzicht. De op de foto zichtbare draaicoiidrnsator is dc condensator voor de bandspreiding (C5). De tweevoudige afstemcoiidensator is verborgen achter de afsrlieriiibiis. Ond~ra~t~iziclit. I. H.F.-lanip (iic bcugcltfe, waarop de lamp is geiiioiiteercli. 2. Pot.nicter R,, voor de scherniroostersparuiing H.F. lamp. 3. I<athodcwccrstand R,. 4. C)ntkopp.cond. C, van de H.F.- laiiip. 5. Voet van de prim. spoel. 6. Zekeringhouder. 7. Uitgangscondensator C,,. 8. Voct van de sec. sporl. g. Lampvoet eindlamp. 10. Eerste L.F.-lanip (zie beugeltje, waarop de lamp is gemonteerd). 11. I<oppt~lsmoorspoel Sp. I. 12. Terugkopp. cond. Cs. 13. Pot.meter R,, voor de schcnnroosterspaming detector. 14. Volumrregelaar R,. j. H.F.~smoorsp. Eddystone (H.sp.). 16. Aansl. koptelcfoon. 17. Idem, antenne en aarde. 18. Idem, luidspr. dit laatste is reeds iets gezegd. Hier kan nog aan toegcvocgd worii.cn, dat ook de spoelen in afschermbussen werdcil geplaatst. Hiervoor werden de spoel- I~ussen van <Ie outle Lewcos,,solodyne" gebruikt (10 1/2 c1n hoog en 8,5 cm diameter). De Eddystonespoclen hebben hieri~i royaal de ruimte... IìIen zal het mij niet kwalijk nemen dat ik bij dit alles ook nog gebruik maakte van een tweetal Utility-fijnregelknoppen! Deze voldoen uitstekend! Voor de voeding wordt gebruik gemaakt - schrik niet - van een oucl blauwtje van Philips met een nieuwe 1S21. (Extra afvlakking is nog toegepast in de oiitva~iger door liet plaatsen van 8 MF over plus en iiiiii (C,,)). Ik ben hiertoe gekomen door de zeer geringe strooiiiaf~iaine van dc eerste drie pitjes (nl. 3,s ma). Het geheel lcvert een pure gelijkstroom en bij liet luisteren op koptelcfoon achter dc eerste L.F.-lainp is geen spoor van brom te constateeren. Rij het luisteren op drie lampen heb ik 210 volt plaatspanning gemeten! Wordt de LVI gebruikt, dan zakt de spanning terug tot 190 volt. &Iet dc op dc frontplaat aanwezige potentiometers is ccn juiste instelling van de schermroosterspanning iiiogelijk; dczc is zeer critisch voor een soepcle terugkoppeling. Ook de volu~iieregelaar R, tusschen eerste L.F. en detector is hard noodig door het groote volume van de ontvanger, zelfs op drie lampen! Daaroiii is voorts de eerste L.F. als triode ge- Vervolg op pag. 233

9 Vervaardiging van lcleine Spoelen BI^ amateurs die zelf afgestemde kringcn willen vervaardigen, doet zich de behocfte voelen, om op eenvoudige wijze de noodige gegevens te verkrijgen en de spoelen te inaken welke liiervoor noodig zijn. Hiervoor bcstaan verschillende methodcs, waarbij men in 't algemeen voor de laatste stap, de bepaling van het aantal windingen, gebruik maakt vail empirisch vastgestelde gegevens, door onderzoelrers ontdekt. Alvorens men echter tot deze laatste stap kan komen, zal eerst de zelfinductie van de spoel, die men voor het bepaalde doel noodig hreft, berekend dienen te worden. Hiervoor moeten bekend zijn : a. de kortste golf. -. waarvoor de spoel nioet dienen (A).. b. de waarde van de afstemcapaciteit (C,) ; c. de bedradirigs-capacitcit en de eigen capaciteit van de spoel (C,), deze zullen in 't algeineen geschat inoeten worden; d. de bedradingszclfinductie (L,). Wanneer de montage oordeelkundig uitgevoerd wordt cn de golflengte niet lager ligt dan 20 m, kan deze verwaarloosd worden. Voor de berekening van de waarde der zelfinductie van de spoel(l) maakt men graag gebruik van de formule f= waarvan de herkomst hier niet vcel ter zake doet. De capaciteit (C) is samengesteld uit C, en C, cii wordt uitgedrukt in micro Farads. De zelfinductie (L) is samengesteld uit de spoelzelfinductie (L,) en de bedradiiigs zclfiilductie (L,), en wordt uitgedrukt in micro Hcnrie's. Uit A = 1885 f= volgt A2 = 1885~ CL of 1.2 L = , C. Aan de hand van een voorbeeld zullen we de zelfinductie- van een practisch voorkomende spoel berekenen. --~ Voorbeeld I : Men wil een afgestenide kring iiialren voor een golflengte van miniinaal 40 m en hccft tcr beschikking een afstenicondeiisator welke ingcdraaid een capaciteit heeft vaii 200 PF. De bedrading-capaciteit en de eigen capaciteit van cle spoel schatten we op 20 pf (C,). De coiideiisatorgebruikenwe voori~o/~ ingedraaid, zoodat we nog een kleine tolerantie naar beneden (kortcrc golf) hebbcn. De capaciteit van deze coiidensator is dan 20 pf (C,). Totaal is in de kring dus werkzaam C, + C, = C = = 40 pf = 40 X 10-6 iiiicro F. Ingevuld in de formule L = - vindt inen 1885, C Wanneer we de waarde van de zelfinductie gevonden hebben rest ons nog het aantal windingen te bepalen. In 't algemeen zal nien de beschikking hebben over een bepaald spoellichaam, terwijl de te bewikkelen lengte van dit lichaam bekend is. Oiii nu tot hct aantal windingen te komen kunnen we gebruik maken van bijgaande kronime welke overgenollien werd uit 'I'he Radio Handbook van Jones. De gang van zaken wordt niet een voorbeeld taegelicht. Voorbeeld 2. Blen heeft de beschikking over een spoellichaam met een diaiiietcr D van z cm dat we willen bewikkelen over een lengte van 4 cm. --=A= Lengte 2. Dianieter 2 Op dc horizontale as wordt nu het getal 2 opgezocht; hieruit wordt een vcrticale lijn omhoog getrokken: vanaf het punt waar deze lijn de kromme snijdt wordt een lijn evenwijdig aan de horizontale as gctrokken. in ons geval 0,004. Dit is de constante F. Wanneer wc nu dc spoel uit het eerste voorbeeld ncmen vind cn we deze F.D. 0,004 x z = 37 W. Hct is nu zaak dc draaddikte zoo te kiezen, dat inen inderdaad inet 37 windingen de 4 cm vol wikkelt; koriit mei1 lengte te kort dan zal dunner draad genoriien niocteil worden. Houdt inen ruimte over, zoodat men de spoel niet zoo stevig kan niaken als mrn wcnsclit, dan neemt inen in dc foriilulc de lengtefactor iets iiiiiider en inaakt de berekcniiig nog eens. Opgcinerkt nioet nog worden, dat, wanneer men de windingen iets ilicliter naar elkaar schuift, de zelfinductie van dc spoel grootrr wordt, tcrwijl bij het uit elkaar schuiven het tcgcnovergestelde bereikt wordt. Hicriiiede liceft iiicn dus hct,,wegtrininienw van cle bcdradings zelf-inductie min of nieer in de hand. Tot besluit iiioct nog vermeld worden, dat bovenaangegeven mcthode allecn bruikbaar is voor Cénlaags spoelen. Iiiiincrs de fabricage van middengolf-spoeltil enz. ligt niet direct op hct terrein van de amateurs. A. VAN DER GRIJPT, Naarden

10 wecr voor 100% in orde te maken, men dit kan bescliouwen als zijn meesterstuk. Wij zullen ons echter niet laten afschrikken en dus: aan dc slag! Om te beginnen zullen wij eerst enkelr piinten in het algrilieen bekijken en trachten iia te gaan, waaraan het apparaat zijn slechte naani lieeft verdiend. I. Scliciiia van de schakeling. 2. Rlechanisclie uitvoering cn rlcctrische gebreken. De?zncl~t?uer~,ie va72 dc sevuice 17ze?zscke)z (H. H. \Velling, PAoWL) HET is de bedoeling in deze bijdr~ige crnige practijkervaringen te geven ointrent dit, iii servicekringen misschien wel het iueest bcruclitc, tocsteltype van Telefunken. 111 de jaren, voorafgaande aan de bezetting, kwam in de practijk reparatic aan dit apparaat niet veel meer voor, daar het incestal de mocite niet loonde oin er veel tijd en iiiateriaal aan te besteden. Gezien cchter de huidige scliaarschte aan bruikbare radio-apparaten lijkt lict wc1 vcrantwoord van de defecte apparaten, wellie ter reparatic den service-iiian worden voorgezct, tc iiialcen wat cr van te iiiaken valt. Nu is mijn persoonlijke ineening, dat dit apparaat, ondanks de slechte reputatie welke het geniet (zelfs in inoffenland), technisch gezien toch interessant is. Gewoonlijlc valt er aan dit apparaat zooveel op te knappen en koiiit incn zoovcel interessante coiiiplicaties tegeii dat, wanneer het den service-man gelukt een afgetalielde 330 WL(I<) Schema Bij het type 330 WL, a1léi.n gebruikt voor de omroepbanden m.g. en l.g. is de superhet-schakeling toegcpast cn wel van de gedaante V-V-I niet hooge m.f. en I signaalkring. Het type 330 WLK (331 WL10 heeft een toegevoegd l~g. bereik, waarbij de cerste buis nict incedoet en waarbij de schakeling rcchtuit is, dus: o-v-i. De eerste detector, een norriiale h.f. tetrode RENS 1264, werkt als generator voor de hulpfrequcntic, als niengbuis en tevens als eenige m.f. versterker. Een aparte m.f. versterkerbuis komt dus niet voor. Op deze buis volgt direct de tweede detector, eveneens een RENS 1264, welke teruggekoppeld is op de m.f. transformator. De plaatkring van de eerste buis komt zoowel i11 de 11i.f. transforniator als in dc gcncrator voor. Vergelijk (overeenkomst en verschil) met de Philips ontvangers-type 529 U enz. De bijzonderheid van de m.f. versterke is, dat er voor de twee oniroepbanden een verschillende m.f. wordt gebruikt en wel bij het type 330 T'VL(Ii) voor de m.g. 232 khz en voor de lagzge golf 500 khz. Bij het latere type 331 T.T'L(Ii) voor het m.g. bereik 3I3,5 khz en voor l.g. 490 khz. De m.f. 232 khz is bij het latere type verlaten omdat deze frequentie bezet wordt door het De Telefunken Super Cg = 1000 pf 3% C4 = 340 PF f 3% cg411 = C7 = C13 = ongev. IOO pf Alle uitgevoerd in mica mct zilverbcspiiiting, op waarde gebracht door de,,scliraapmethodc" Cg = ongeveer zo pf CIO = 1000 PF, koker C15 = teniglioppelcondensator RI = 7 kohin Rz = 30 k ohm

11 / i t,,super"-station Radio Luxciiiburg, 't geen tot Iiinderlijke fluitpartijen aanleicling gaf. (,,Spcrfiltcr" in het zwarte doosje liet\ïrlli soiiis wordt aangetroffcii op de aclitcrwand vaii het toestel, liiet steklierpciinen in de antenne-aarde aansliiiting). Deze oiiischakcling van de ii1.f. blijkt in de practijk voor mcxnig service-iiian een striiikclblok, iiiaar is priiicipieel niet zoo moeilijk te liegrijpen. We kuniieii iiiinicis L~ij ceii super het oiitvarigl~ereik wijzigen door bij een v:iste ii1.f. de liiilpfrcqucntie tc veranderen, iiiaar curiieens door bij een vaste generator-frequentie tle ii1.f. te varicci-en. Ieder, die in de bczettiiigstijd wel eens een voorzetapparaatje niet vaste geileratorfrcqiicntic voor cle k.g. (40-50 in!) aan een oiiiroeporitvanger heeft gc- 1,ondrn. weet dit uit ervaring. Welnii bij dit apparaat is niet alleen de generatorfrequcntic varinbel maar wordt ook nog de m.f. oiiigescliakcld. \Vat de opzet is geweest wclkc Iciddc tot deze scliakelirig is iiïij niet geheel bekend. Bij het type 330 \\'L(K) -LIC. staat het voordeel dat voor de beide goli1,ereilieri dezelfde ge??ergtoi,spoel kan worden gebruikt cii alleen voor de l.g. een vaste condensator behoeft te worden gescliakcld, parallel aan de scctic van de variabele condensator van den geiieratorkring (C+ fig. I),. Bij het type 331 WL(K) worden echter wel verschillende generatorkringen gebriiikt voor clc beide onirocpbanden. Vernioedclijlr is de reclen tot het kiezeii van een andere n1.i. voor de l.g. : de iiiogclijliheid dat de gebruikte generatorschakeling (waarin dr RENS 1264 toch a1 niet erg spontaan gciiri-ccrt) in het l.g. bereik L>ij ren lagere i1i.f. ongunstig zou werken, bijv. tengevolge van te zwakke kopprliiig der kringen. Wij zullen niet verder zoeken naar de iiiogelijke voordeelen van dc schakeling en alleen wijzen op liet nadeel (iiiechanisch) van dc extra schcilrelcontacten welke dc mctliode nieebrengt (natlcrc besprc. king volgt onder l). Wel houd ik iiiij annl>evolen voor aanwijzingen oiiitrent het principieele voorclt.<,l. De eerste detector heeft, gczicii lict geringe aantal beschikbare clcctrodcn een zware fuiictic. Op lict stuurrooster koiiit de signaalfrequentie terwijl lietboveridieil gekoppeld is iiiet cle geiierrttorkting (Co fig. I). Aangezien het scherriirooster op 1i.f. aartl. potentiaal gehouden is en het stuurrooster niet direct iiieewerkt aan de generatorsclialrcling, nioest teruggekoppeld wordeii in de katlio<le. Lle ltatliocle is dus 1i.f.,,hot n, een feit waariiiede in dr l~rrictijlr terdege rekening iiioet worden gelioudcil. n.l(r(~kt de metaalbespiriti~g i3nii de buis co77fnct wipt hct clitrssis, daz werkt d~ gp?ir7riitor niet! Be katlioclrspo<l LI is gekoppeld niet de eigenlijke generatorkring L2, welke laatste weer gekoppeld is iiiet cen sporl 1-3 in de plaatkring, nadat de plaatstrooiii eerst de 1ii.f. kring heeft doorloopen (spoel LI cn I-.3 voriuen 6tii geheel, sninen gewonden). Op deze gezochte (?) niaiiicr wordt ilc generatorfrcqiieritic opgrwckt. Op liet iiioiiicnt, dat lict type \\'L uitkwam, was er iiiisschicn geen andere oplossing te vinden, claar geen speciale iiieiigl~uizen voorhanden waren. Waarom bij de latere t> pcs dit zwakke punt is geliaiidhaafd, is voor inij onbegrijpclij Ir. Be plaatspanriirig worilt via R? toegcvorr<l xin 1.3. Dit punt is cloor\-crl>ontleii iiict lict oiteinde van 1-2, w,iar iiicri ook CIC prlddingcoiidensritor Cj vindt. I.ht piint is cliis üoli 11.f.,,hot", terwijl L', Cj. CI en C2 ceri lioogc spaiiniiig \-oeren (f 273 \mlt l). In de I~;itlioclclciiliiig is n& de spocl LI een meerstaiitl (111) v;iii ; Ir0 iiict oiitlroppelcondensator CIO opgeiioiiicn cii \vel O/-ii~zeiz de crfsci~er??irnp vniz tle,<~eiiei,rrfurspr~rl. Uezc \i-ccrstand zal nog ter spralre lroiiien. Dit over liet sclienin iii liet rilgciiieeii. Enkele zwaltkc piiiitrii liel>bcn \TI- reeds ontnioct. Aangenoiiieri dat tle opzet bij liet ontwerp van dit apparaat is glxvcttst tiict een iiiiniiiiuiii atin beschikbare buizen cri1 sul>crliet te iiialrcn, die beter zoii zijn dan de toen gebruiliclijlte 3 biiizt-n - rechte - ent\-:ingers van ilt: geilaaiitc I-V-I, is iiieii, wat de selectix-iteit betreft, iiidrrclaad gcslrragd. (Tivortit oerz~ol~tf) T'er'rrvolg : Eriz korte-golj-ontva~i~er sclir~lreld, clnar hierdoor een oiigevrcr twee iiiaal grootere roostt,rruiiiite rtlrkregcii wui-dt. Hrt \-ciliiiiie is z60 goed, dat zelfs op 28 MHz soiiis trriiggcrcgcld iiioet \\.orden. Ue ontvangst op tie oiiiro'pb>intlen +c), +o, 31, 2 j, 20, 16 en 13 iii is gocd liarcl, zoodat deze ont~~angcr inderdaad wat belooft voor <lt\ toekoiiist, vraiineer het aiiiatciirverkccr op alle banden wcer vooroorlogsch za1 zijn. Ecmigc toeliclitiiig Terg t iiiisscliien nog <Ie oiider- LII-ckiiig in spocl I.,. Ikze onderbreking kan niet een p ~oitsliiitstelrker.. oiigeclaan gciiiaakt \vordcn. Dit koiiit voor bij 11oriii;ile ontvangantennes. nij u,erlren iiiet trgciicripacitcit urorilt de kortsluitsteklrer \.ermijclcrtl. Zclf liiistcr ik ccliter nog steeds op een biiiiiciiniitriine \-ai1 ongeveer 10 iii laiig. 1)e ~ifgeilriikte foto's geven eeiiigen iiidruk van het nl>p;ir":it. AIeii lette op ile speciale aarddraad cloor liet l-ieele toestel. (;roepsgewijze zc,ordeiz nlle Ir riiigr ii (lirarot, getzcr?*ci! pr..i~.t.. is~li. wordt iiieestol op koptelefoon geliiisterd. iiict roliiiiicregelaar linlf «peri! De achtergrond is lirc*l rustig cii ik prefercri- daii liel-er dit, iiiet de veel 1;lcincrc selectiviteit, c!.i íle erge onriistigc achtrrgrori<i iiict de sróóte selccti\ritcit van de siiper, vooral op lcoptclcfooii. llr Irrin icclcrceii dan ook iiiet een gerust hart aanrndcn oiii ccn diisdanig apparaat te fahriclien, iiiits clc iiiontngc ei1 de l~oiiw zeer zorgvuldig \\,orclt iiitgevoerd en <lcug(lelijlc iiiatrriaal wordt verurerlrt. Trn slottc wil ilr nog de opiiierlring iuakcn, dat \-oor zoo hoog iiiogelijlie opvovring van de \-ersterkiiig de 1.t. kol>pclsiiioorspoel grbriiikt werd, oiiidat deze riiiiii pliii. L jyó iiicer voliiiiic grif dan een overïriikoiiistigt~, juist aangepaste l.t. weerstaildsl-ersterlririg.

12 Ter inleiding DE aiililteur is \-ai1 O L ~ IIC~~CII~~ ~ S o111 zijn vincling. rijkheid. Een van de incest \\raarclcvolle tliiigeii is zijii,,juiikbos", zijn ou11.e-i-oiiiiiieldoos. Speci;i;il in deze tijd van iiiateriaalsclinnrsclite koiiit dit wc1 lircl goctl tot uiting. Hceft liij iets iioodig, dan \.olgt zeil tiuilr in die doos; diverse, vaii alle iiiogc.lijk~% I-reeiiicle dingen afkoliistige ondcrdcclcn worclcn bclickeii eii een.,brainwal-e", een heltlrr ooscnblik is clan r;i;ik voldoeiide, oin de iiioeilijlrlieid op te losseii. Ac1itt.i-;if vindt iedereen lict doodsiiiipe1. iiiazr oiii zooiets z?lf te verzinnen, iiioet je radio-ras bezitten. Veel van zulke eieren van Coliiiiihus zijii in iiiteiisieve radio-knobbels uitgebroed, oiii dan toegepast te worden door tleii iiitvindcr zelf, ril vcrtlcr vergeten te worden. Dcze riil~riek dient, oiii die ideeëil aan de vcrgetellicicl te ontruklren. Alleiiiaal Iicl~bcii we wel het ecn of ander, waar \\-c cigciilijli trotscli op zijn, liet bedacht te hebben, iiiaar d;it tocli iiiisschien niet belangrijk genoeg is, er een groot artilrrl aan te wijden. Welnu, liier is uw k~ns! Breng uw,,ei van Coluiiibus" onder dc ooccii vaii alle YTedei-landsche aiiiateurs en service-iiien! \ttces niet verlegen of baiig, dat lict tocli wc1 niets zal zijn, iiiaar zendt ze op! Radio-mannen (en -vrouwcii) vnii Scdcrlaritl, dit is uw rubriek, gevuld cloor uzelf. Zorg, tint tlie rubriek ook inderciaad goed geviild wordt. Inzendingen zijn te richten aan : Redactie,,Elretron", of rechtstreeks aan clcn saiiicnstcllcr PA\I;X, E. I<aleveld, Zijlweg jirt~url, Haarleiii. Welke harmonische? Hoeveel ailiateurs (ook oude rotten) hebben zicli niet blauw gezocht naar die 10 of 5 iii banti, op (Ie plaats, waar ze een hariiionische hoorclen van hun zendenden golfnieter? Ze nainen dan iiiaiir aan, dat de hanti dood was, oni clan later, reel Inter, na uren vergeefs luisteren, te iiierken clat zc de 10 iii zoclitcn op 11 1/2 ni (de zevende hariiionische) of op bijna 9 ni (de negende harnionische) oiii van vergissingen en verkeerde iiietingen in de buurt van 5 m nog iiiaar niet te spreken. Maar, hier is een redder uit den nood : een trucje, een heel eenvoudig rekensoiilnietje en u weet welke harmonische LI beliiistert. Ziehier, hoe het in zijn wcrk gaat: IVe willen weten, waar de 5 m band op onze ontvanger zit. Als we aan de ontvanger draaien, liooren we diverse harinonischen van onzen golfliieter, die op 80 m staat. Maar welke harmonische is nu de goeie? TVe zetten onze geijkte frequentieiilctcr op ibI.z bijv. cri luisteren naar een hariuonischr iii CIC 5 in oiitv~inger. Zoodra wc er een te pakken hebben, laten we clc ontvanger op deze frequentie staan, getliirendr liet 1ic.rle proces: Het koint er nu op aan, te weten 01, welke freqiie~itic dc oiitvanger staat, of iii.a.w. tlr liocvrclstc liarnionische van 3660 khz (de frcqiicntie waar we rail uitgingcri) we in (ie ontv;iiiger hooren. Dat gaan we nu bepalen. draaien tle golfnietcr op ccn Izoc>«ere frequentie tot \\-e weer een hariiioiiisclie in de rx hooren. Lees nii tlc stnncl van cle frequenticincter af. Deze is in ons geval bijv khz. Deze twee aflezingen (;G60 en 3905 khz). trekken me van clliaar af. Liit verschil, hier cliis 245, wordt gedeeld op de hoogste fre- qiientie 3~105 : "45 r 1j.93. of aigerond 16. De oiitvanger stoiid nii afgesteiiid op cle 16e hariilonische vaii tie oorspronkelijke frequentic, dus op 16 X 3660 == 5S.560 1il-I~. Het lijkt ingewikkelder dan lict is!! Xog een voorbeeld : De ontvanger staat op een 011- bekende fl-eq~ientie. De harnionischen welke wij door draaien aan de golfnieter hooren, liebben een groiidfreqiicntie van.j j00 en 3646 resp. De oplossing is als volgt: 3 j joo = 146.?G46 : (ongeveer) 2; X 3joo = Sj.joo khz. Opgepast bij Trafo-experimenten!»e iiiceste gloeistroomwikkelin~en op trafo's, die wc zoo liier en daar op de kop kunnen tikken zijn 2 X 7 volt. Er zijn vele listigc knapen, die zich weten tc L>eiielpen iiiet twcc van die transformatoren, teneiiide een aantal 6,j volt's lampen te voedeii. Eéii van de 4 volt's-trafo-wikkelingen wordt dan (op de jiiiste iiiaiiicr) in serie gezet niet de helft van den aiider. Je lioiiit dan op die manier aardig in de buurt. ;\Iaar hoi1 er wc1 rekening mee, dat veel transformatoren een iiiidden-aftakking hebben, die met zeer dwz drnizd naar de iiiiddenklein is verbonden. Die dunne draad krijgt het dan zwaar te verduren, en het is zaak, die trafo daarom eerst eens van binnen te bekijken. lemand heeft het eens in zijn hoofd gehaald - oiii de een of andere onbekende reden - de iniddenaftakking van cen gloeistroomtrafo met aansluitkleiiimen te verwijderen. Jlisschien wilde hij die aansluitlrleiii ergens anders voor gebruiken, in elk geval kwani de tang er bij te pas, en werd de draad onder de klem afgeknipt. Later l~lcek, dat de gloeistroointrafo gekke kuren had cn in elk geval géén stroorii leverde... Hier bleek juist het oiiigekeerde van het eerstbesproken geval aan de hand te zijn. De middenaftakking bestond hier uit een lus in het midden van de gloeistrooiiiwikkeling, die aan de klem was gesoldeerd. Door het afknippen werd hierdoor de gloeistroomwikkeling vcrbroken. De eindjes raakten elkaar af en toe, zoodat spanningsmeting inderdaad soms plaats kon vinden. Maar stroomlevering... ho maar! PAoKP

13 HOE zit dat? Dat is lict orirlerweïp van vcìc gesprekken, wanneer de zenderbouw ter spralre koiiit. -11s eerste artikel in deze serie zullen wij thans iii liet kort ee~iige constructieve gegevens verstrekken bctreffende de tritet-kristal-oscillator. Voordeele?~: I. De plaatkring kali op de dul>l>clc frc- quentie van die van het kristal afge~t~iiicl wordeii, waarbij de output groot is. 2. Bij belastiiigs- en spanningsvariaties is de output-frcqiieiitie zeer stabiel. 3. Het kristal start zeer geiii;ilrlcclijl<. Nnd~t-I: Een extra-afgesteiiide kring. Principe Uc rooster-kathodckring werkt niet het scheriiirooster als kristal-oscillator (TRI). De rooster-kathodekring stoot door inidciel van clectronenstootcn tusschen de iiiazen van het scheriiirooster door tle plaatkring aan (evenals bij een ECO). Het tctrodcgedeelte val1 de schakeling (TET) levert het tweede gedeelte van de naani van deze kristal-oscillator. Wordt een pentode gebruikt, daii hebbrii nre dus eigenlijk een,,tri-pen", doch deze schakeling nociiien we toch óók,,tritetn - we hebben al gt'nocg naiiien te onthouden... Schakelingen z Uc sc1i;ilct~lingen A en B zijn gclijlim:iarclig, <locli scli:il;c~liiifi,l is te preferecren, wziiiiieer in clc st~iiirti-:ip \vol-clt gcsleiitelcl. 1)c slcntcl Icciiiit clan tiissclitii I;:itliotle~~~ecrstr~iicl en a;ir<le, terwijl dc ~~crbiiitling viiii lratl1o<lcwrcrstallr1verstiiid aan slciitcl iiiet cle iiiidtap x-an tle gloeistro»iiitr;ifo \7erl~on.<leii iiioet woïclen, tciiciiictc tc groot spnilriiiigs~~crscliil tussclien gloeic1rn:icl eri lcntliodc te \~o«rlcoiiien. \\'orclt liiet iii de stiiurtrrip gesleuteld, dan is scliakeliiig li in lict voor<leel, har spoel L dan op contli*iisntoi- Cr aarigcbrnclit Iran worden (steviger iiiontnge). \7i>lgc:iis liet iiiciiwc,,radio-hnnclbook" is sclia- 1;i~liiig C aan te l~cvelen. Ue roosterlck is hier ver- \-angcii cloor ccii kortcgolf-siiioorspoeltje, waarbij de 1. ~iistiilsti-ooiii.'. tot ongeveer de lieltt verlaagd ~vorclt. ïìlijii l>czwri:ir tegen deze scliakeling is evenwel dit siiio»rspoeltje. Eeii zelfgeiiiaakt snioorspoeltje geeft nogal ceiis ;i;iilleicliilg tot onaangcnaiiie verrassingen, terwijl iiioiiicntcrl geen gocdc fabrieks-siiioorspoelen te koop zijn.' Ijcivenclieii zijii deze in noriiialr tijden toeli ook nog vrij duur. J3ij grootci-e 11ittc.n (de S07 zit zoo'n beetje op de gi-ens) begint de kristalstrooiii wat groot te worden. \'vrlaging van de lrristalstrooni wordt iuogelijl; door C; iii fig. U aan te brengen. De capaciteit van C3 moet zoo laag niogclijk ingesteld worden, nl. zoodanig, dat liet kristal nog precies start. Deze C3 belioeft niet vanaf de fro~itl~laat bediend te xvorden, waiiiiccr steeds iiiet hetzelfde kristal op dezelfde band ~vordt gemerkt. Dit geldt in zoo'n geval trouwens ook voor Cr, daar de instelling niet zeer critisch is. L)c frequentie. waarou de krinr L-CI nf~esteiiid " wordt, is 40 tot jo% kleiner dan de kristalfrequentie. Met de a ii e i ven spoelen zal de goede afsteniming van CI bij ongeveer I jo pf liggen. Rij grbruilr van een S07 kan de plaatspanning verhoogd worden tot j00 volt bij een max. sclieriiiroosterspanning van 225 k 250 volt, zonder dat de kristalstrooiii te hoog wordt. ïìloet de tritet ook wrrken op de grondfrequentie van het kristal, dan kan iiien deze schakeling zeer eenvoudig in een normale kristal-oscillator veranderen. Wanneer nl. een hoekje een der draaiende platen van CI wordt onigebogen, zóó dat deze condensator kortgesloten wordt bij geheel ingedraaide rotor, dan voriiit deze condensator tevens de schakelaar... De plaatspoel CI = 200 à 250 PF, var. Rr ohm, I watt behoeft dan alleen iiiaar verwisseld te worden. c2 = 2000 à 6000 PF, mica R2 voor 6L6 = 400 ohin, 10 watt RL staat in de stuklijst aangegeven als 10 watt. C3 = 150 PF, var. RZ voor 807 = 500 ohlil, 10 watt Dit is de veilige waarde, doch een goede kwaliteit HF-sm. = H.E. smoorspoeltje, zie tekst 5-matter gaat ook nog. Deze wordt wel behoorlijk L voor 80 m kristal = 17 windingen op ecn kokertje van 25 mni heet, niaar de 10-watters liggen tegenwoordig niet diam., wikkellengte 20 mni meer voor het grijpen. L voor 40 m kristal = 7 windingen op cen kokertje van z5 mm Cheerio, 73's froni. PAoGI, htijniegen. diam., wikkellengte 13 mni Een goede gewopnte is, in serie met het kristal (x) een rijwicl-achter- 1 Deze smoorspoeltjes (van uitstekende kwaliteit) kwaiiien in den lichtlampje te plaatsen, als zekering. loop van de maand Juli aan de inarkt. Rrd.,,Electron"

14 ' VERON Vereeniging voor Experimenteel Radio Onderzoek in Nederland Hoofdbestuur: Mr A. M. E.Th. Engers. PAoYM, V60rz.; Ph.1. Huis. PAoAD, Alg. Secr.; J. Stufkens. PAoJK, Penningm.; H. J. J. Bounan, Vice-Voorz.; H. A. de Reiger, PAoANI, 2eSecr.; j.kielajr, 2ePenningm.; Ing. J. Roorda Jr, Lid; J. van Gent, PAnGI, Lid; L. J. v. d. Toolen, PAoNP, Lid Redactie ELECTRON : W. L. Baumgarten, PAoBB; H. M. E. Linse, PAoUB; K. v. Petersen, PAoKP; Ing.]. Roorda ]r - Alle schema's worden geteekend door P. Jansen, PAoKQ Advertenties worden verzorgd door Advertentiebureau Linse & v. d. Waal, 's-gravendijkwal 118, R'dam Verkoopbureau: Steegstraat 64, Arcen (L.). giro QSL-bureau: Postbus 400, Rotterdam Technische Bibliotheek: Pieter Bothnraat 5, 's-gravenhage Technische Commissie: Postbus 125, Hilversum Trafficrnanager: H. B. Gortz, PAoGN, Rijksstraatweg 6, Glimmen (Gr.) Bankiers: Nederl. Handel-Mij, Agentschap 's-gravenhage Vervolg: Amateurisme en T'nlïnzu7~schap speciaal van liet radio-aiiiateiirisii~e, dat 011s zoo n;i aan liet liart ligt. nlag van den anderen kant het ratiio-t~iiintcurisiiie de u,etenscliap afwijzen? hlet andcrc woord ei^: is cr onder de aiiiat~urs gccn plaats \-oor den valiiii:iii? Ik geloof, dat liet zeer onverstandig zou zijn oili liicr eenzijdia te mezeil. \Vanneer de v;rlciiinn, cic bijzondere verdienste van cle aiiiatcui-s crlrciiiiciitle, zii-!i gedrongen voelt 0111 ook aiiiateuristiscli iiict de aiiinteurs te werken (ei1 zoo zijii er versclicitlene c11 Iniig niet altijd de iiiinsteii!j, dan iiiag Irciii tlaariii geen beleiiiincring iii deli mcg worclcn gclrgtl. Vaak zal liun wijze van werken een antlere zijii, iiiziar clc aiiia- teiirs zullcri iiioeten erkeiinen, dat cle \~:~liiii:iii over liulpmiddeleii bcscliilrt, die voor veleii vnii (IC aiiinteurs ontoe&aiiltelijlt zijn, iilaar daaroiii rolstrclrt nict ivaartleloos.»oor die liiilpiiiiclclclen ziet ccii xrakiiiaii veel sclicrper, iiiaar... het gcziclitsvelcl is dienoverecnkoiiistig ook belaiigrijk Irleiiier. llc raltiiian ziet tlientcngcvolge soiiis tloor cl? l>ooiiien lict boscli niet iiieer. Dit 1,cliocft cclitcr \-oor (1c.ii :iiiia- tcur geen aniilciciing te zijii oiii tloor lict boscli (Ie booiiien nict iiieer te zien. Of iuct andcrc ~-iooi-clcn. liet kan tlen niiiateur niiiiiiier tot scliadc zijn, waiineer liij er af ei1 toe door den vakiiinn eens op worclt gewezen, dat het boscli, waarin hij vrijclijlt roiiclzwerft, bestaat iiit ccii verzaiiieliiig van crfzontlci-- lijke boo~iieii,dic. elkliunplaats, bctccltcnis en functie liebben eii tlaziroiri een afzoiit1i.i-lijlr, gespeci;ilisccr(l onderzoek waard zijn. Daarom heb ik voor tle beoefening van de radiotechniek, die onze geiiiceiisclinppclil<r 11cl:ingstclliiig en liefde heeft, vaak gewenscht, dat de v:ikiii;in wat Lijst van afdeelingsecretariaten of plaatselijke correspondentschappen van de VERON.ill<iiinai-: P. L. \.ollicrs. Raiion1;elstraat 98.ilphi'ii n il I:i!ii- J. C;. v. Z~~irtrii, Hoofstraat I.iiiici-sfooi-t: J. I'iti-ie, Joli. v. Oldriil~aïiievcldtlaan jj Xiii%tcr<laiii: Ir. H. J. J. 13ouiiiai.ii, P. C. Hooft-traat 70.i~~,~l~looi-~: J. lh~~~~~liaii~p, l'arnllc~l~~eg 16 Ariilii~iii: \V. \Vrlor,irrii, Station On~trrbech~l.aag Bri-li (I..): G. \V. Hrioiil, l<.i<lio Geel< Criiti-iiiii: J. Vi.rm?i-, l'rr~f. Hugo de Vi-irslanii SZ, Ctrccht rl<,lft: 1). <Itx \lulff, Pcprrstraat 2 Dri.<,iitci-: H. L;iiiil, Oiiclegocdstra,it 46»o?tiiiclic,iii: G. li. Pirtcrsori, Ds. r. l>ijk\wg 20 Iloi-ilrcciit: c;. (G. Slol~, L~~reiisvrrzrl~rri~igstraat 14 liiiiilliovcri: F. J. Ristcrilig, I<erlialikt-rstraat 3j c.,d,htc.. 1r1,iiitI: S..i~ilic~~i;~, Sr, 101, \Varlis (Fr.) 't Goiii: hl. C. hiattci-ri, Plaggr,iin.<$ 24, Biissuiii Goriliclii,iii: C. o. Yciiiril;. \.isichcrs<liik 61 (;i~iiii.i: G. \;iiik, IJS\-ng<,lstrnat I 's-gi-.ivriiliagc: L. 1Iiilsiiiai1, Diiiiilaaii 139. Kijkduin (post LoosiIiiirii,ii) Groiiiiigcii: J..i. Jaiissvii, Star Siiiiia~is~traat 16-4 H;inrlriii: J. H.»ilisliooi-ii. \~ceiilirrgstraat 11 Hccn,iiv<wii: H. H. Heriiiiiiiii,.a, Hoi>fllsti-.?oj A, Bcctstei-zwang Hrci-lcii:,I. C. I'i.iiiickaiiip, I3ccrlcrl>aari 194 $PU tlclilcr: S. Uii,i-stckrr, Hlociiistraat 13 s-l%crtog(~iil>oscli: j. I>niilf,ri, postbiis??s Milrcrsiiiii: P. ilr \-Ia;iiii, Steri'claaii 22 i.crii\~ar<lrri: E. I\-. de Haaii, \'oriciclstraat 3 Lriilc.ii: I. F. Dici>hti-;itcii., dr Il'ittstraat.LS ~opili-\;;~iir~i: J. 'cl~\.~r, Hc:sdiiigcri U z j, ~iineii h1li;isti.iclit:,l. Iloos, \Villií.lniiiiastraat 3, Hecr (bij 3laastriclit) 6Ii~lcli~ii~l~iiiil~uw: C. L. Caiiiau. Charlcs Riiiissti-nat IQ. Rocrniond N.O. Vrliin-c: D: ij ttciibo;gaa;t, Parkmeg f 107, EP?- N. cri Zd. Bcvr1:iiid: H. Ncderveïii, Lcliestraat r$, Goes Noonlniilr: N. v. cl. Eylcïl, hiarccllisstraat I, Noordwijk binncii Nijiiicgrii: P. J. J. ììiirgers, hlarialaari 32 Oss: 1). r. Hattii~ii, Ilniisstraat 85 I?ottci-eiaili: H. RI. E. Liiisc. 's-~;rnu~iiiliiliii;ii I 18 Scli;igt.ii: J. L. Tii. Grorieiiiaii, Barsingcrwr:. B 10, Wieriiiger~~aard Tilliiirg: JIax IVolff, Spoorlaan G lir<~~itiic: J. G. RIi>olcrlict, Elfcriiikswcg 111, Enschedé \'ci~iili«l<iiiiëii: J. \V. l-lislics, l'oststi-ant 20, Staclsliaiiaal \\~il$c~~i~~pcn: j. G. T.. Dode~vaart, Griud~veg g7 \V;ilcli<.rcri:\Yiii. C. Kiiiiit, I<ort,ii<li.jk 32, Rlidrlclburg \\'est-hi-abaiit: J. v. d. Siuiis, Dillciibiirgstraat 42, Breda-Giiiiiilien \Vi,st-1:ricsl;iiid: kl. H. I<o<irii<,~i, Dricbooiiilaaii 292, Hoorn Zaaiiitrcck: H..i.\-irhcicvcii, Zaaii~ve: 61, \Vorriierveer Zïcu~vscli-l'l;iai~~Ic~~c~~: N. Caclzand, Rijloqiicplciii 18, Axel Ziitplicii: U. 0. Siiiioiii-., 5liiidewaterstraat 31 Z\vollr:: l>. v. d. \\-crf, Ostadrstraat 12 iiiccr cn wat vaker aiiiateur inocht zijn, niaar ook dat de aiiiateiir soins wat iiieer vakiiian mocht zijn. Daar zoudcn allen iiiede zijn gebaat, oiiidat allen clltaar noodig liebben. Laten me claaroiii ook van harte en niet overtuiging het streven van dc V.E.R.O.N.: allen in één x-crccnigingcii PCn vcreeniging voor allen, bevorderen. L)nil en all6én dan knnncn wc vcrmachten iets groots te bcrcikeii cii wel, waar we rillen naar verlangen: een IAoeiend radiole\~er in ons hei-rijzend Nederland! J. ROORDA I 1 Leerling van School Steehouwer, 16 jaar, zoekt September + R.K. KOSTHUIS 1 in Rotterdam, liefst bij mede-scholier I 1 Brieven aan L. Staalberg, Kapelweg 68, Amersfoort I

15 Sr. 3la1iager: H. B. Gortz, PAoGhT Ass. Tr. 31. :A. van Scliciidel, PA1 JF Ass. Tr. AI. : Jlir P. J. H. Roëll, PAo\VG Alle correspoildciitie te ricliteii arm: Trafhc Ucp. \-eron, Postbus 12.5, Hilvcrsiiiii. ORS dienst I-Iierond~r volgt de ecrste lijst vnii Officieele Rapport Stations clie aanwestelcl zijn. I3iniieiikort " :. volgt cc11 tweede lijst. Er zijii nog cnkelc oaca~itc ' plaatseii. Als er iiog liaiiis zijn, die aan tle cisclien ~oldocii, kiinneii zij zicli opgeveii bij liet Tr. Ikp., Postbus I '5, Hilversuni. ORS ni. I F'AlTF. A. van Scheildel, KainperIoelieplcii~ 3, Den Haag. ORS nr. 2 PAoGN, H. B. Gortz, Rijlrsstraatweg 6, Gliiiiiiicn, Gr. ORS nr. 5 PAoSS, P. J. Aleertcns, Scheldclrade 14, Teriiciizeii. ORS iir. 4 PXoTP, A. Geesink, Va1ksehe~-cg 63, Bariieveld. ORS nr. 5 PAoXYZ, ;\I. C. Alattern, Plaggeweg.z+, I3ussuiii, ORS nr. G PAO JAS, J. A. Siiiit, Woltcrsweg 34, Hengelo. ORS nr. 7 PXoIR, U. A. v. d. Poel Jr., Lutiiiastr , Aiiisterclaiii Z OliS 11s. S PAoVT, I>. \'orciiisii, St. 1-itiisliolt 66, \Vi~isclioten. 013s iir. g PAoEX, J. Rleycr, Freclcrik I-leiidriklaan 12, Ocgstgeest. oris lir. 10 PAOI~\\~, \V. J. Alblas, Sclioolstrar~t 29, Iirimpen a/d Lelr. ORS iir. I I PAoSG, Batjaiisti-nnt 3.5, Lkii Iinag. 01s 11r. 12, 1).T'eriiieuleii Jr., \7nillaiitlaaii 67, Den Haag. Iiiternationalc spelnamen Ik F.C.C., tle fliiicrikaaiisclie KCD beeft bezwaar gciiir~alrt tegcii lirt jiebruilteil van cle nanieii \.ixn strclïn cn landcii als spelnaiiicn bij telefonic. De AIIHL hcci't nii een iiicii~ve lijst van spclnaiiien saiiiciigestcld,.clie in Ailierika reeds in gebruik genoiiicn is. Dc grbczigdc woorden zijn: :l Atlriiii J Jolin R Robcrt b: Daker I< liiiig S Susan C Cliai-lii: I, Lelvis S Tho~iias 11 l>a~icl RI RIarl- TT T!iiioii E Ecl\v\.arcl N Nnncy T. Victor 1; lìrank O Ottu \\' Killiain <; C;eorge l' Peter X X-ral- H l~ieiiry Q Qiieell Y Yniing I Itla Z Zebra P.4oG'; Gaat de 20 even ffjn! Het is Cén huiltoon van oiidcrcn tot boveii en je liebt eeii bijl nootlig oiii cc11 giit in de QRAI te hakken. Het oude rccept voor de beste plaats iri de band:,,&let de ~olle nicp op de rand", gaat niet iiicer op. De Yanks hebben t%r \vat :~ndci-s op verzonnen. Als je cq gegeven lielit, gaan ze je roepen niet hun VFO een paar kc vriii je af. Erg gciiiakkelijk, want je l~tbt nu iiiaar zoo'n 10 kc onder en boveii je eigen freq. te zoelrcn. Oiiigrkeerd, zorgt, dat je ecri goede \-F0 liebt, die niet wegtippelt. En zoo fietsen \ire dan van qioo naar 1~13oo en lee-en hier en daar c\-cn aan... O? 's-siorgens vroeg is het fb iiiet \:B's en ZL's volgens WF, die dan nog al eeiis liiistert. 1<C wcrktc.liiet STrOK in Sudan on rioer Nilc. Hij zciitlt cclitcr geen QSL. Nogal eerlijk oiii dat tc zeggen. KC hoorde ook nog ZUSA, QR.\ Peter Renrird, Georgetown, Xsccnsion eil. 1)e RSGR bcriclit. dat de C;- stations op de Channel cil. voortnaii als Iailtlenlcttcr GC gebruiken en clc Gg calls alleen arin firiiia's gcgeven worden... 1iX2CS in hianilla liceit een QliP zender inet slechts 114 K.\V. Met knal sigs koiiit EL qa in Liberia door. QRA Clifi Evans, APO 6oj PR1 hli;liiii, Iiro. TTSA. Hij is pas twec weken in de luclit en liecft al 2; Iriildcil cjii j cont. gewerlrt. De Russen gcl~rliilrcn iiii rils Iaiideiilctter TJA cn rragcr, alleinaal QST, via box SS tc Aloscoii. VAoI<AA, clie hier knal- Iicird doorlroiiit zit op 1)ickson eiland. Ei] I ~ U we het toch over nicii~vc laiiilcnletters lielibcii. Het is wel jaiiiiiicr, want soiiiiiiigeliaiiiszittcii croiii te springen, iiiaar we iiioc~teii iiict liet iiitgeven van ren nieuwe lijst van lnn<leiilcttcrs evrn w;icliten, tot dc ARRL Iiicr iiice Itoiiit. Er zijii iiog al \\rat veranderingen... Eii dan is liiïr XIl.+l3 in JIongolia, 1600 kiii west van Slianglir~i. Zijn lioiiic-adres is GS21 Park Drive, Bell, Calif. T71i7YY iiiaaktc zijn ecrste PA QSO. \TSgAK is iiict goctlc sigs in de liiclit. QRA is Hq. RAF, Aden. Aralli?. VUr1,II is iiczelfcle als VITjLR. De Soren gïbrliilrcn behalve LA oolc LL: als landeliletter. \'IJ2\VP, tiir iiien dagelijks tegcnkoiiit op isiiiet de l~evrijdiiig zeven iiiaandcn iii Eindhoven ge~veest. Bil1 zciidt zijn beste 73 aan de Eiiidho~en-gang, wlarv;in hij vei-scheiclcnc kent. Hij heeft een foto voor Elcctroii bcloofd, die on<lerwc~ is. Eindlioven staat wc,] in de 1iel:~ngstelliiig. \\-3CBS, Boyd Cowan, gaf tiok al cle 73 voor de. Eindhox-eiiaren. Hij bclioordc tot il? airboriic troops, die daar iri Iiït begin van clc brvrijding wal-eri. Een vriend van heiii, \V3HQJ, Dr Lestcr Burlret belioort tot de groep vaii liet lvory-cross, clie iiu iii Anisterclani is. Hij zoclrt

16 laay.is~\ +aq UEA uapaqyc!138oin a1i rri!a qrilpu! sy[r~ :U[? +rpn~ ap u! -1ooqaq una '+~.IoM yylr[asorii svd +ai1 +E[I 'a+q3i?pau ai).2~+1?1111a93.1 3qi 's':-) UI:A aj+sc!~ u33 80t1 +!n1s3<1 TOA uën +!n uaur t'i61 sn?sri8ri~ u!.iqs~.rs+nrir~[!~\ 2 qsopvu +!p irraq alp 'als~aa ap s! a+slaa +3q u%?.\ qazdo ap C!ÇJ i uaruauinn1, Ja ii,>uunq J!,\..511"i~4.1.U puilqs +o+,,nag" do os0 86-3,>qs.Iaa arl\\ ua 'KEI~~I u,ooz UEA opu!~nopaq ap iiu SF +E~\\ Tnq h;doy J +3.1~11 Of61 u! s.rnrrriir! 'ua~e~\.ra golroo jz~~pnoz[ al itwlax,ia/,lt~f/:l)~ l rrap.ioo.\ S~>~J.I 3.s [raclclar1 's! q[!1a2ouruo ~!II ~,!p +v«apsaz gal AIII?/ j117 ~OZL 'u[!z y[!~auoui raqsz 1311 ~L~OIII 1~111(~>/ f1ilu)s J01 ~ l l l f l / ~ -pllfll,h3p3n ~ l f ~,ídj~?lii c u ~ 'ua~aaclo.rd~~ii p uahtnoq.~iiii+r:~i:ddi: nzuo >[[!I?/'IJ SllJJSll~tll,/UIJ/?l?Ij '~Ic7~~iJti.100.\ SU0 [I.\\ -a30111 Ygiaods ooz ua uayqëduvi? p!aiipua.ili2\7.roo.\ n;>~i:~[ i ri!y,ic1 u~.> qiioiir.ri:i:in ir,irirr,iq qaru n?et:i siip ;i70(~.18 +arri yeëz ap Ic-ErriaIIe ~a+q3am s ~.UJ++JZ y SI 'u[rz ui:1ci ui:'\ 1)rri:q u.>zai> do [!.n $0 +v.\\ 'pn\na!uaq,\%no+ do u[!?sa$ y[!~aiog~al> unn siqsii9ny puys r11 sli~3.1.s.i.i ir[!z usqns[,>.srr;_l,>(t i ii.>.i,>o.r.~q uvr:s ss!s azrro Taru 's! y[!la2oruuo uauapal aq?s!pv~d 1110 snp +ar1 +i:1) s~~j.>~ij.\.) 1)111:<1 ZIII\I o[) an~) <,\,d [!M +ep '~)[!g a+s2ooq ua +q?s!ala,\ opu!p~a~aq~oon npaox nlqxa uaa 201~oo -.IJIIii 317 +J11 'S!~)O<~.I.)A<I.Il?l:JtIJiLIirIO3 'S,,I~O 1It>-fi u~p PU.Ië~ax ~a+arrr~[!,\ a)q.raa u,ooz lep 'p!aqu!p.rrrr[ Cc) +«q o+ rre,\ II~~>UP~SJE -ur:gsuro ap ui:^ un~as dei1osunyn.t q3:z ue~d 111) UV-\.13.\0 ',()s(^) 38.1,7.\!1>.s011 Jd!.I([ dl1 ~~>~511113i\.IJP.IJL\ s.rnpue+sjooa ap ua+aoin.ialilsa 11j!llay[!1n2s.~.,,i.ioop g-i s Irii«q arro1 311 'i11'1 i's <c~~ö 'L\3~3 garrr s+eëld.i.e~ax uan SI"?uarrraus.\s riaa >1[!1a4oiu 2rpaods prro.\i? i~x~+ni:~d ~y~afi v,\c):) 'iiry rir <t[~fi ooz 1i.p 'puvq z ~ O'J ~ "a11 y 60 ua+!a+!.<!+3v ny[!~a<id.t?il?s '>ITQT:-).[o011 TIJ iuq 05' HHG 'HO():) x>("> p>~oorlau -uaauiau azrio u%:h s!uazf!l.rnq np.roo~ uaplom +a0111 -\:TC:) 1i.i~~.T,J\I:] 0091-o051 '+.IvI?I~ t? d(>.(riry rg1 ~113~a4 2ui:laq ~oo.13 ur?~ lar1 +ep 'uairroyss n!siilnrron CTHO) >l[\?:).iool) 1)1(>01132,M393 P.I.1,U li,7!iltij.\o~ ap 707 ur!z ua 'uaopo~\~a~\o siia!.13s ue~d?!p rraqqaq '+iid11!,l\ c, 7.iiiI IIJ+q.IJA\ SU+S dl)!dg i 111>1 061 ljue+s CTAI ~p~as~u~9loa4 uaplohy unuuriq noz.\l:~jx.i.~$jili -re ',\\395] u.7 \;;\O:) uag"s%q irrs+iiu!or oc ~ipualirp -J[!,\ a1asuo!~!p~~+ +ar1 sn+snsn~ uv^ 1Juaqaa.u a7sqi:i:i -.>S OCO-J~IUJ j.11:) of61 '+.rei:~y 91.' : aprra910 +aq lar1 apudlnpa2 spnoum sie JanL\\ ~~aril 71p jo 'p2ci:.1~ 9U!SJJ:) ]v() +$[!.lll~~: ~I;i~1!.5~11C !3JJq dl) ld.\o -32 suo uaqqar~ ua+së!siroq+ua-rii-c ~~Ju~~~IIL~s.IJ,~,;~)II.>~JJ.$\ Y!pnllo~ uaa do q[!111ooh\ Xqa~.raianrj!!-\ apsaz lah -2.2'p~s+ssY+si:a irspo!.r;id-qsaq a1ë~oads snh\? pueeirr q1.7.roo2\.ra u[!z.i~)~).i.~~\.apo~.~sd-+sa~ ai1nsqf!1ayan\ idlo\id 'adop ap JUO.\ $yuepa!i ~y~.rpuexa~\~ '.U.z.)p SI +!(L '~'jy'g oo.e'z us oo.zt uaq?ssii) ~ ~,,a~y" í j do R!p.~oo~~uaBa+?y.rs~\ 's~s~(1 spuo,\.t: s,.uiip:~.r~.u a.q>s! al~rr.1.1npa2 s! 'ucrz +q3111 np u1 S,:) -la?aiir-o1 ap UVA apuny~icl alirio uan '~t~1~1i; y"(] 3qS.>sIII SI> d<)l~i:.\\ 'llr!~ 3+SEA U39 'uaae1~~3 S! ir,i.ra;l~ii.~iii!.i~cix~~ ui?ë ZHI\~ SS do qn1p suo!+ë+s-3 Ii:$ni:i: $oor8 ux sur:r~+ +.ri:+s apuaiaz.reë usn EU qep '11.72Xaz.i,\\ uaurrnq uaaiirs91v +ai1.ij.+o' ' ' " : JJAO s1iri.'.x10,\ +>>q J.\\ ri~rrrau 'unpuo7 $!iiri?.i s! irn,\ajqns -,>Y <>i11 'd.~,o\-d ':I"!""":),I~O UEA JJ!.I'L uaa?!:l N30SJd ~!n~oo~i.u~:i:.ij+i~jl' >[II$S u aiu mi ad +q?a~+n u!.+das 8 +o$ '9rro1os 'sloq rru u3.+q.radacl.$(>ti -diiq II:I:( l 's,~c;[).>~~~~yoi.i««-cu y[h1.rnii?eu ualaop [!,\Y s~v +au az u[!z of u3 OT 60.ua.\a9aS[!~~ PUI::^ l\: 09 ai ~.IJA\J.~ iia[)r11:1 'i8 nu +Ja3ir p!~en.jaa.\\ a1339 ap tiu ysil "1.~KIVU!.LIIS 'OqrlVNICICd OL- x.1.i.)iii JA\ u~q(1~11 UCP u3... IU,~ uays.1~1 +s!': xoq s! HIZ J KI': YUO.([IIz ~32ao.1.1 SEAI ua cgoc; 'i~.>!z[y S~E+-X S.>!~PZ +JJJ~ LIJ s~r'rvq-yd +ai11 +Je+rros 11: $!Z SXIZT.dë~+[>ri~a al> u! Log X f +ar11 ~;>lxi.>z ria.:!^ u[!z u! +yla~\\ 'yv[s~ U! +yuo~~.t:t"u-~aqn iiu s! ~ ï i iril!z.ij lel> '~O!)L'?S s! ~~(16,fi IIT~.aua8uëna8s2íyy.ri:i:[ sr.%\ un qi:~ql~ii 2o1.1oo

17 cip de \'HF te verkrijgen, indien er een groot aantal stations, verdeeld over het geheele land, getliireiidc een periode vali iiiinstens 24 iiur coiitinii in de liiclit is. En aangezicii destijds de reilrwijdtc \-a11 de gebruikelijke priiiiitievc zipparatiiiir nnuurelijlrs grootcï was dan de,,optisclie afstaii,d" (d.w.z. cle niitciiiics van zenclcr en ontvaiigcr iiiocsten rll~iar 1riiiiiic.n,,zien n ), WJS liet tevens de bedoeling, oiii iia te gaaii, lioe\.eel tusscliriistations cr nooclig zoiitleil zijn oiii een bericht I-an Iiet eene eind naar lict aiidcre iiitcrstc punt van het Iniicl te relayeeren. V;iiicliiar tlaii oul< de naani! Het Kelay is dus geen ~~tlstrijtl, iiin;ir riieer een groot-opgezet experiiiient, waarbij echter het sportieve cleiiient liiet ontbreelrt. Er \vertleii lil. steeds ~~crscliilleiide roiites vaii Noord naar Ziiitl uitgestippeld, zoodat er een rivaliteit bestaat, 1;iiigs welke route liet bericlit liet sriclst woïtlt en.c.rgebraclit. Allioewel bij ellr 1-olgend Rclay de org,riiisatie \\-ercl gewijzigd riaar aarilei(1ing vrin bij het voorgaande opgedane ervaringen en als gevolg I r an cle oiitwikkcling van'het j i11 werk gecliii-rnile de tiissclienliggende perioden, is toch de grontl-opzet, zooals hierboven besclireven, tot en iiiet het lnatsti: Vijfineter Relay (Aug. 1934) hetzelfde geblcvcii. llnar Tire tlia~is in vele opzichten weer $eliecl opnii.iiw moeten beginnen, is er allcs voor te zeggen, liet a.s. Kelay i11 Iiooftlzaak op dezelfde ba5is te organisecreii. Juist, nu voorloopig de 80 iii 1)anti voor,.iialii>n.ial" verkeer niet beschikbaar is, iiioeten we tle íio hlc band liiervour diciistbaar iiialicn en, :ìllic>cnrcl <lc reik\vijdte x-an iiiocleriie apparatiiur tcgen\voortlig veel grootcr is dan vroeger, ziilleri stat ion> 01) iilstanclen vrin ~oo kiii en iiieer in het nlgeiiieen slcclits tijdens speciale,,condities n iiiet elkaar iii rechtstrci.lrs QSO kiiiine~i koriien. 0iii Iiieraan tcgeiiioct t? lroiiicii is het zeker \-an belang oiii groot? aniitkiclit ;iali lict relayeeren te schenken niet als docl cle iiiogclijkliciil te scheppeii, dat ver-uiteenliggende stc~tioiis toch 111i.t elkaar l>ericlitcii kunneii ~visselen. l-ict zi>u itleaal zijn, als me lict zoovcr Icunnen breiigcii, clat we cliisi~ct Auizitei~ rel~yeerew, d.\v.z., dat st;itioii A iiii.t H iii contact koiiit, doorciat rela~~statioii C A ontr-aiigt cii gelzj'ktijdig weer uitzendt naar B. [T zict, 1it.t rclnyecren kan in de toekoiiist een iiitei-essniitc sport warclen en een snort verfijning van de I-roeger op ;,5 Rlc zoo populaire,,driehoekn QSO's! Het n.s. Vijfnieter Relay zal <lus ook ~rccr tcïi ilocl hebben het relayeeren van l>ericliten rail ei1 naar alle deelen van Iiet laiid, terwijl teveiis gelcgeiilieicl geschapen znl worilen voor lict ontlci-zovhïii T-;iii,,»S"-niogelijkhetlen, cloor bijv. het eerste knriirlicr van elk iiur te Lesteiiiiiien voor liiistcrproeveri, n.ani-- bij nfmi~selend stations in l>epnaltle proviiicics,,vvv tle...." scinen. terwijl alle stil's iiitliiistereii. \Vat de deelneiiiers betreft, in tle ccrste pln;its is liet x-a11 pront hclaiig, clat elkc aftlccling zorgt voor een up to clute station iuct voltloeiitle,,hciii;~iiiiiiig", zoodat riien gedurende het geheelc lìclay pi.rili;iiient in cle luclit kan zijn, dus bijv. v;innf Zatcr<Lagiiiitltlng 15 uiir tot Zondag's 15 uur. Daarnaast 1riiiiiic.11 nn- tuurlijk alle hnius afzonclerlijk of in coiiil~iii~ilie ilcc>lneiiien, terwijl een zoo groot mogelijk aaiital liiistcrstations zeer werischelijk is. Vcrdcr Iroiitlc~ iiicri cr rekening mede, clat in de eerste plaats iiiet C\\' ge- DE penning?neeitev rierzopkt alla betalingen te doen gescl~iedeiz op de Postrekening 7112 van de Nedevlarzdsclre Hnrzdd-Maaischappij N. J7. te 's-grav~lai~oge, owder vernzelding t/: van,, V.E.H.O.N." wc.1-l;t zal worilcn, oiiitlat liicriiiede de betrouwbaarstc vcrl)iiitliiigcii tot sta~icl ki~iiicil. Rten gebruikc pas telclo~iic (X11 of F'rl), nadat iiiet C\\- een QSO is tot sl;111cl gel~ollicli. \Yell oiii's, tlians is liet ~voortl aai1 u! Laat iiiij onignniicl mcteii, wat ii <-I. 1-;iii denkt! Als er voldoende 1~el;iii~stelliiig best;i:it. clan kiinneii mij iiiisscliien oiiistreelrs Octobcr - S~T-eiirber ons zesde Vijfineter lìclay ì1cìcrr~n. Aiaar dnii iiioct er iiu iiieteeii reeds wortleii aniigepalrt! Records lil ()S n7oi-it cllre iiias~~il wil staatje geplaatst, manriii staan vernield de beliaalde records op \-HF cii ['HF gebicil, cii n-c.1 clc grootste afstanden, ~v;iai-- op (2SO w ~rd geiiiaakt op tle ~.crscliilleiide banden. 1):i:ir Iiet ook l-oor oiis vv1 tlr iiiocite n;aartl is oiii te n-cteii, m;iniii,cr tlezc rccorcls zijn bereikt en welke iii;ixiiii:ile :ifstaiiileii cloor aiiiiiteurs ooit zijn 01-erl)riigtl, latcii wij liicr tle \rolledige stand volgen, zooals gepii1)licecrtl in lict IIei-iluiiiiiiei- van dit jaar [z : IYIRL-RI -\\'~Dss: 4ooo lriii op 22 Juli T~J;S (.j iii band) 112 AlHz: \\-1l:JE- \VjFYli; jos lriii op 6 Sept. 194.j! I] :; iii l>and) RIHz: \\-6C)I-i, G - \\'i>171l); 160 lciiiop 10 Jan ( 2 iii bancl) 224 1IHz: \\'OOJ/O -\\-(itdfi\'i6; 21Olciiiop i8 Aug. Sept (7.j c111 11nncl).~~.~o AtHz : \\.z12(;f1z- \Y7T(?17/2; 50 klii op 2 Dec. Ii>+.j (.j!'; ciii hintl). I! zict Iict, \vi3 lirbbcii nog wel liet eeii ei1 andcr iri te lialen! Hel lijkt iiiij gc~ii slcclit idee, oiii op gezt~tte tijden iii oiis l>lnil eveneens tlc N?tlcrlaiidsche records op T7H 1;-jiel)ictl te reriiic-lcleii. hl oge da t ccii prilrkel zijn, o111 rlic rc~cortls te bi-ekcn cii nieuwe te vestigeri! \Vij ziill<~ii rlan nazist lict record voor de grootste afstand, rr;i;ii-ovvr (!S0 wertl geiiinakt, ter-eiis eer1 staatje piil>liceerc~ii iiiet clc rall's v;in lien, die liet eerste VHF QSO iiict veil riiicler laiitl licliibc~i tot stand gebraclit. ~\'~:r/c~~l~iiirlsciir recu~ils (alles 56 Alllz-baiid) X-l'XoS1~ - S-PAuGFl: j13 kiii op 29 Aug I < - OS 41lP:.\iigiistiis 193; PhoPN - (;2XO: I 7 Xugiistus Als bijzoiitlei-licicl iiii liet eerste record lrcin nog vcriiiclil n.orilcii, dat dit QSO plaats ~.oiitl tijcleiis liet clti-ile T-ij1iiii.tc.i- Rcl;i>- en <Int osf op Scliirriiionnikoog Tvns op~csteltl en ogh op tle \\~illicliiiiiiatore~i te \':i:ils. 051; wei-lrte niet slechts.j\vatt input! PAO\\-G.

18 ' Van het 5-meter front pcveii bij liet boiiwen van apparatuiir. Pruat trens iiiet lirt bestiiiir van iiw afdeeling. l Wel vil ik reccls tlians wijzen op een zeer belangïijlr punt cn [lat is: de,.j iii-antenne ~illcrlei redenen iiioet dcze zoo lioog als iiiogc- 1 iijli is, morden aangebraclit. Dit geldt zoowel voor 1)ii)z~zcicvi.j... I-loe 1itr:t lict ren zcii<l als voor ecn ontvangantenne. TVclke voriii oo!; nitdei.~, :c8ai~itrci. 0~,1I 1 zoo'n anteiinespsteeiii lieelt, is voorloopig bijzaak, I Bvoua~ei, Ii Ao B%, siji~ (loch liec is vaii gi-oot belang, dat iiicn de verliezen SC/IO'LI~~~I'~ Pi' 011d81' iet... ( zoo 8t.i-iiig iiiogelijk weet te houtleii. IT7ic BZ 11r.t:ft :rlzoov(á nis Iii ons voctitigc landje zijn we die prf1paga17disl ZJOOI,,j-iti signalen 1 et.i-<ler kwijt tlnn rijk... Daaroiii moet iiicn cle noodi~obl~j, ini iitrt iiitcrc~ssl~ iijii zulrclijke, gcïsoic.ri.de steunpunten in ons antennenvtii;~/~~i! di'ev dit sprciil/e s>-steeiii tot eeii iiiiiiiiiiuiii bcperlren en allt:~.uz tlnnv i)irdcizi~rip iii,, 1IIrciv011" isoiniovei~ trni~live?ige?~~, rolrnv i?z het nnte?zvlesysteen~ /r.:ri7. %c zijiz dooi'/i'ukh~ii ~i?ri,~iiiiul~i-stiooiii vloeit. Eciienanderisinde figuur duie8ci:i (/L' rcl~i~ o~~ilci'~~~i/s~~ii~ delijk aangegeveii; ook trcft iiirn daarin inaten aan. triiin!c~iqrcst : pvnr!is~.ic, Ik wed, dat deze besclirijving onvoldoeiide is, itict ii~gl~iciklirltl e11?,o! tlocli voor tt,rzakc kundige amatcurs is dcze aanwije~iiiioztsinsiisc. X,.,!. /~lrc/i.oii ziiig iiircr dan voldoeiitle rri die willen dan aan andcrcii wel (luidclijk iiiakcn, wat bedoeld wordt. Het i HET j iii aiiiateiirlcgcr is clriilr aai1 liet iiio~~i~iscii-cii is ccii iiiooi onclcr~vcrp voor een j m-avoriclje. en versclicitleilc verkcnniiigsti-ocpeii zijn rcctis in í3ij zoo'n gclcgenlicid riioet ook een 5 iii-zendaiiiaactie. Dit is wel liet voorna:iiiiste iiicu~vs. In vc~rxliil- teiii- eens cen 5 iii-zeilder ineebrengeii eri deze koplendc plaatsen van ons Iaiid zijn reecl.; ; iii-zciitlci-s in ~'cl~n aai1 twcc, op 10 ciii van elkaar gespannen de lucht cii mij popelen vaii verlang~,n, te hriiici-lceii, wie liet eerst ceri j ni ds-sigiianl lioort, of ceii (1sverbinding tot stand wect te lxeiigen. (Dic iiiag van iiiij ecn Belgisch,,sjekl;ic" c1r:i:iicii...) In liet begin zal Iiet wel niet zoo vlot ga:iii, ~vaiit eerst iiioet iiieii ~vctcil, hoc de appirc~tiiiir wc.1-kt, cii drtt is 11-eer afliaiilrelijlr van de i-;ipporteil, \x7clkc iiicn el1r;iar zendt. T'oorlooyig zal iiicii steun iiioetcn zoclren bij plaatselijlcc aiiiateui-s. Pci-soonlijk licb ik iiict zei.]- veel gcnoegeii iiiojieil ontlei-vindeii, dat cr een groote j 111-bclangst<~lliiig bestaat. Ik ntas in Hoorri, Z~vollc. (;ou<l:i, Eilicllio~ren, Den Uoscli, Rottcrdaiii cri overzl : iiiasiiiiiiiii-belangstelling. Geen ~~~oiltler oolc, liet ; iii-werli is iets aparts eii bietlt gelegenlicitl tot Ijijzondere experiiiieiitcil, zoomcl voor zrndcnrle als voor liiistcrcntlc aiiiateurs cn dat iiiet eerivoiidigc iiiicldeleii. Gaarne zal ik in (Ie iinhije torli~iiist enkele uitvoerige beschrij~iiigcn geven van eenvoudigr 5 iii-apparatiiiir; tlians volsta ik iiict iiiedr te (lcclcn, dat iii 1938, 1939 en 1940 iii alle aiiiateur-radio1~l;ideii zeer veel is gcschreven over j n-appnratiiiir. In elke a.fdeeling zijn wel leden, clie iii Iiet bezit zijn van bedoeltle lcctiiiir; laten tlie leden tleze lectiiiir ook arin ant1eri:n ter hescliiklriiig stellen. Tevciis zijn er iii elke afcleeling leden, clie iiirt kennis rail zaken Iiunneii oordeclen eii liiin iiirde-r~~iiateurs advies Iriiriiien Iii dczr aiitciiiicsystciiipii zij11 d? g ~is~ic~rd~ it~l~iipuntrii stcrilc aaiigebi-aclit op iiiax. strooiiipiiiitcii. Dr tiiidradcii vorclcii iiiet iaol:itori-ii o~iilcn.crdceld iii stiiiilirii ïaii circa 2 iri, oiil oiixr-ii-i.iisclitc sti'aliiigseffcctcii te voc>rl<oiiicii. (Tcr.l<riiiiig vaii clcii schriii.cr) draden ran ongeveer 10 m lengte. Alonteert riicn nu eeii zaklailtaariilaiiipje aan twee koperdraadjes, dan zal iiicn - bij Iiet scliuiven hiermede langs de twee <lratlcn - het Iniiipje telkens zien oplichten, waniieer iiieii de iiinx.-strooiiil~uikcn passeert. Men kan dan tle golflengte iiict een duiiiistok incten, lietgceii voor vïlc aiiiateurs een openbaring is; dit geeft tevens de gelcgcnli(~ic1, j iii-frcqiientieiiictera te ijken. Helria- iiioct ik tliaiis eindigen, wegens plaatsge- Iji-elr, docli ik hoop tlc volgende keer de eerste rrsiiltntcn te lcunncii vernielden. Co long. PAoBZ.

19 Den Haag in actie. Zuid-Frankrijli op 5 m in Nederlaiid gehoord! In den Ha:ig wordt tiruk,,ge\-ijfiiietcrcl". I<ccds een tiental zendentle aiii;itciirs zijn oii.j iii iii, tlv lucht en een flink aantal liiistcraiirs probecrcii dic j ni iiitzendinpcii te volgen. Er zijn nog wel gceii. vaste tijdcn waarop x\-oi-dt gewerkt, mant de iiicestc j iii zend- en oiit\:~iiigapparatuur verkeert nog in een procístatliuiii. Uocli niet een gezonde ril-alitcit wil een ictl(2r zcio ~~liig en zoo best iiiogelijk voor den [lag 1ioii;rii. Sti-.ik.; konirn rege1iii;itige werktijden vanzelf. Van de zendcriclc aiii;iteiirs zijn in cleii H:i:ig cri oiiigeving thans (I j Juli) op dïii.j iii bant1 iii actic : ojiii<, oasi. OKI.,»PEK. oyq. 0.10, o.al), O \VE en obz. EIicrvan is ojhii de eerste, tlic rcetls als l1cclrijisklaar is te beschounren. Hij heeft ccii priiiia \vcrlrcn.- de gestuurde zender, ~velltc via eeii hoogc dipciolan.tennc een flinke clrariggolf iiitzeiidt, t'ii liicrhij ccii 5 1" Joncs Super, zoodat ojiiii doeltrc@entl is iiitgerust vocir den,j in strijd, welkc ong<*twijfclc! gaat koiiien. De overige zend aiiiateiirs gcbriiilrcn voorloopig de 5 1",,pla;~tjrs zcnder" en zclf-qucnchciitl[, entvangers, al of iiirt iiict lioog-fwqricnt \,erstrrkiilg, terwijl soniiiiigen met een biiiiicnhiiis antcilric aar1 het proefdraaicii zijn. 0 4 ~ gel~riiikt 1 ecii kleine -5 iii zend-ontvanger, welke hct ook hvst doct. Dc resultaten over cn weer zijii nog iii~inr ztici, zoo, iiinar dat is bijzai~k, want eerst iiioet ccii icclcr zijn apparatuur grondig kennen en daarna 1toiiic.n tlc goede \.erbinclingcn T.an zelf.»j l-iii tieei't rc'ec!~ bel\-ijzeil dat zijli gestuurcle j iii zciidcr pi-ni.litig mcrlit en tlnt zijn iiitzendingcn ook iiirt ccii noriii:ilc j iii super zijii tt: l>cluisteren, hetgecii betcelrcnt, clat dc ijngcweiisclitc freqiieiitieiiio~liil~itie l>iiiiic.ii cle perlien blijft. N;itiiiii-]ijl< ib tle %ontl;igiiiorgcn, na 10 iiiir weer 1)c3stciii~l :ils j iii,,kofie-iiiirtje" xv;iiit clan liebben de iii(.cstc :iiii:iteiirs tijd <%n gcl~,geiilicicl oiii eeiis eenigc iircii tc cspc~riiiiciiteercn. LT iiiort clnii l~rslist cc,ns op.j iii liiistcren, \vellicht cl:it ii T T T ; ~ hooi-t ~ c11 laat hct c)ns dan evcii xvete~. 1)'it tl(,dc,ii ojhi< cn ol<i. ook iii begin Juli en licidc lioorclcli toen op dc!i,j rii bant1 C.Q. gel-cii iliior F3 J13 dic nota bcnc iii Zuid-Frankrijk zit. Ook hor>rcleii ze (;,:IJ>, ceii Eiikrlsc!iiiian, T T ~ ~ C adrrs ~ S iiii~t 1)c~l;i~ricl ~v(.rd. Ooli O!il) uit Golldil k~wiii in dcn Ha:ic op j ii' 1)iiiiicii liiippclcn, zooclat de,,c.ondities" tlic,ii 11:ig gocd \v:ii-cn. lij J 13 \vc.rtl zrlís door OKI, per geilieente tclcfooii,.rlcioi-g<'ge\rcn" ii;in o J.\Ti, tlie direct ging luisteren cii T;iJ li oolr h~~oi-dc. Aclitci-af hlijlit, dat dezc rocplcttcl-s ook in HelgiC zij11 gelioord. o1i1, gcliriiilrt ct:ii zelf-qiiciiclicntle.j iii ontvanger, cclitc.1- ii!ct lioo~trcquriit vci-stvrlriiig, maariiiedewecr \.oor (Ir- zo»~.cclste ktcr ~~-ordt hcvestigd, tlnt derxelijlic cc.ri~.oiiiligc oiit\.niigcrs ir! gcr~oclighcitl niet zijn tc ovc*rtrcffvii. N;itiiurlijli is Iict $-el~rol~crrcl tot een verbinding tc lioiiicii, iiiazir (1;it Iiiktc niet. 1)ocli 1ivt j iii front kuiiii in bel\-cging. \Jan overig Yctl(~ï1and \vctcii n-ij niet \-cel nriiiit Iict georganiseerd T-t.rliniit1 oiithreclct nog steeds. l)ocli ook dat zal wel c3ciis lioiiieii. Siicc~cs, PXIOBZ 28 3IHz b;iiid. oiii '1.g.j T.Allo.4 gelogtl iiict rcsp. rst jij "1 jjg. Periode 'Juni FSl3S \~c,rlitc iiiet ccii ipt, 1-nn ~ oo w. Ongeveer o111 Bandmanaper G. TVerkeiiia, PAoAPX, Huiziiiii (Fr.) ' o?). 30 Tliiii T\-:ircii P.\oOO cn GlIzRT'V iioc bezig. T701gc%iis PAoTVL \\?ircn (>p 4 Juni, \-oorai 's :i\-oiitls ce~~rclcliqr Europrt-condities aanwezig. C;c~vooiilijk wi>rtlcii de zoiiierinaaiiden jiiist niet gc~scliikt graclit voor ds rip,,trnl', inaar de logs iooiicii wc1 n:ln, dat gcdurcnde deze periode (lx-verkccr iiiojielijk w;is. PIi4IiX had op 4 Juni om 16.~0 De, ten" heeft i11 Juni over liei algeinccii cvn behoorlijke belangstclliug jic.had lictpecii z'n oorzaak liieriii \vel ia1 liebben geliatl. dat de 7 en 14 lllizhanden nog ilict bescliikhaar Tvareil. Zooclra dc.7~ beide bsndeii vrij ziillen worden gegeven, vcr\v:ichten we, dat cle. 28 3Jhz-band op tlc iiierste dagen mrl als potdicht gedisqualificecrd zal worden. Zeer trii onrechte, want we kunnen iiit de gegeveris bctrrffendc Juni constateeren, dat op vrij~vel ellten dag statioris waren te loggen en te rvcrlreii. C>egc~~cns van zendende PA'S liebhen wc iiirt te oiizi,r bcschikking, maar wc zullen tr;ichtcn zoiidc,r dczc dc,,olcl teri" zoti goed iiir)gelijlc te L>elicliten. Europa-condities wai-en op bijiirt ellrcn (lag, lior- \vel niet daverend, ;~anwezig; slechts van eiilrcle dagen hrbben we gecii hijzontleïhctleii.. Tor>-tlagc.11 waren de volgende: 4, I j, 10, 23 ei1 30 Juni. Op 23 Juni oiii werd F8ES eii op 30 Juni ccii iiicxt '11 C)S rn r1;larna iiiet 'n PA. Siiilis drie wcbcii \v;is PI<.I.I~)X liirr nirt gehoord. Gelogde landen tlooi- PXoTT'L: S\: EQ XLA/r E.4 PY LA FA PIí4 ZS llz F L)+ IHIZ P131)~ jiiiilitnir iiiohicl stntioii?) OZ G OQ j G3I PAiO- FB. Gclogile laiitleii door PXoKC: 1TX EI F Iìh C (;I Gal HB I T,U OQj OZ PY si\^ SIT I<;\ YI~ zs n2 GW PAO-BE CP IC. PAollC werd itaiigerocpeii cloor 'n LU, Gclogdr laiitlcn door I-'..\oXPX:

20 UIT VOORRAAD LEVERBAAR 1 Vraagt omgaand kosteloozen catalogus over 34 werken (,,Voorheen en thans, een boek van Brons" ) Nederlandsche Boekhandel op Radiogebied n e B R fl Mariastraat 6913 APELDOORN Postgiro F G1 I XX HB C CR1 0% T A Pilo-IiC IUC gedurende enkele dngcn. Gelogde landen door PhoT.13 : PA F PY XA/I LU G IC4 SI7 %S O% SI1 C;31 OIU gedurende enkele dagen. \T,.c willeii Iiierauu iiog tor\-oegïii, dat dx-vorbindingen in den zoiiicr be\vei-hstc~llificl worclcn door rcflrcties vaii dc sporadisclie 1:-laag. Kol-iiianl is deze laag liiet iii staat reflecties te vcroorz;ij;eii voor golven op lio«ge frequenties, oiiirctlcii de it~iiisaticinterisitcit te gcriiig is. Ook de Fi- eii F,-laag 1;oiiieii in dczen tijd claar\-oor liiet i11 aaiiiiicrlriiig. Betreffende soiiiiiiigc dx-vi,rbiiidiiigcii gaai1 wc \vel eens op iní'oriiiatic bij lict?;ational Uni-eau of Standarcls cii steecls is liiiiiiie ï«iicliisic~:,.stroii~ vertical-incitieiicf spoi-ailic-e rcllcction". APX. 36 AI132 baiicl. Pcriode Juiii 1i446. Raridiiianagcr II. TTelling. PXoTVT,, ilclitc~rstraat ;7n 1 Jsselstciii (LTtr.). De conditics op 5 warcii :itgclooj>c*ii iiiaaiitl iiict slecht te noeiueii. Hc1;i;is bcpci-lit Iict 5 I1 vcr1;ccr in Holland zich iiieer tot de lnccil-gaiifi. Clp q Jiiiii \varer1 de coiids wc1 L3ijzoiidcr. Uc 10 AI w;i.s tocii biiitengcwooii en naar 1)c~iiederi \\,aren rillcrlci signaleii te liooi-cii. \\~;iar«ndcr Iiccl gclrlrc.. L:itcr l)lckeii deze geluiclen rifkoiiistig tv zijii \-;i11 de Eiigclsclic. televisie uitzending. Jlezcli'tlt~ coiicls warc.li ook op 29 LIei e?i 4 Juiii. Juiii scliijiit ~vcl ile h\-ui-itc' iiiaaiid te zijn. L)eiik aan I Jiiiii r~];ij. C)p j Jiiiii \vc.rlrteii GjBD en (;6C\TT liiet l';ji<. Op.t Jiiiii wcrl<tc G'SC en G.jI,I, iiict Iieiii. Op r6 Jiiiii 1\7c.i-l;tc~ G.jliY liiet IrI.).A c A. I<n c1:iii koiiit als l<l:ip op (1' vuiirpijl 01, 2.t Jiiiii c.en (?S(> tiissclicii (;jl:17 eii F.ASi3 iii Xo~rcI-~\frilr;i. 'rijt1 2 r.?.? l?st 579 beide Irantcii. (>Al's als <it. zeiiclïr iiog iiict lilaar is voor cie j, boiim liciii <lali iiict sl>oc~l af. T.iiistrr ook in deli tiissclien tijd cii stiiur dc. oiitvaii:rcsiilt~itcii voor de 15dc van clen iiiaaiitl ;ik111 iiiij. \I-l,.î, j AlHz baiid. Periode IG Juni tot 15 Jiili 11).+6. Bandilianager: P. J. LIcerteii,, l'.losc, Scliclclcliaclc 14. Terrieiizen. Ukren liet iii 't vorig tijd\-rik (Ie %~vccl~ii \\-cllie doiiiineerden, in clc aige1oopc.n perii~clc l~i.i-ii.;ttc~ clc liegeiiioiiie bij cle Nol-en. Spc.ciacil «p zo Jiiiii 1;xv:iiii dit sterk tot uiting toen van G.hI.T., 16 LX-stiis werdcri gelogd; nieest niet landgcnootcn mcrlrciicl. Een ander,,n»orscli avoiiclje" was op 27 Juiii bij welke gclegeiilieid liet baken D jf ter opluistcriiiq strepen Tran 20 seconden cloor den band trolr. Ecn iiiooi Europeesch dx-cs0 is t.z.t. te inaken iiict LXrU \viciis pitics vlak bij de Noordkaap staan te qlocicii. (2250 kiii). Oolr op portable-gebied stond Iioor\vrgcri aan de spits; getioord merdcri Ll3:jB.k; 1.B4.I' en Ll:<]T. In %wcclen trok de I<CU er inet ecn \i~ijiikleiirrg peilwagentje op uit wat dc activiteit cler Si\I-stns sterk reduccerdc. De oltl-timer? aldaar krcgcii iii h1nai.t liun zcridiiinclitigingen teriig (iiitgezuiiclercl voor 40 iiii tle iicw-coiiiers niocten tot 1947 xvaclitcii eer 7ij CXILI~ICI~ kunnen doen. De gcbriiikelijkc traiisnctie is ecsri boete van jo kroon iuet ver-. bcurtl\-c.rklaring van de rigs. De Dcrien raken tlians ook o1'fii:it~cl op dreei en iri dc vcrste uitlioeken staan \vc(,r Iniiil,jcs te geiicreeren. Voor jagers op liijzolider wilt1 is 0% +=\EI eeii iiiooi tloel; liij zit op het pas door clc liiissen o~itriiiiiitl~ eilancl F:ornlioliii in de Oostzee. acti\~iteit der (G-stiis liep teriig; na het orijlroiiieri van dei1 40 Ll-ljand rvcrd gccn Engelscliiiian niecr Vci.í,olg op png z48 oh1 I Iriidricli, I'AoQJ Icgt ilc laatste Iia~icl aai1 de P.&! oqj is thans reeds \V.lC-foii~(10 nieter) in 9 QSO's