Bouwbeschrijving Vossengeweer

Transcriptie

1 Bouwbeschrijving Vossengeweer Ons vossengeweer is eigenlijk een kortegolf ontvanger voor CW signalen op een frequentie instelbaar tussen en Khz. Hij is van het principe DC : direct conversion. De ferrietantenne laat toe de richting waarin zich de zender bevindt te bepalen, en de sense antenne, die wordt ingeschakeld door op een knop te drukken, laat toe te bepalen of de zender zich voor of achter de ontvanger bevindt. Het toestel werd ontworpen door DL4CU in Voor dit toestel werden printen gebouwd, aangepast aan de beschikbare onderdelen door ON4TNB, een prototype gebouwd en uitgetest door ON6IN, en werden een set onderdelen samengesteld door ON4TNB, ON6IN en ON4STV. Tenslotte stelde ON6IN ook deze handleiding samen. Het geluidssignaal wordt naar een koptelefoon gebracht, die tevens aan en uit schakelaar is : als we de koptelefoon uittrekken, dan is ook de stroom uitgeschakeld. Zoals bij alle toestellen is het aanbevolen als het toestel lange tijd niet gebruikt wordt, de batterijen te verwijderen, uitgelopen batterijen kunnen voor flinke schade zorgen. Het toestel is zowel voor gewone 9 V batterijen als voor oplaadbare batterijen geschikt. De bouwset bestaat uit een zak onderdelen, een ferrietantenne, een kastje en wikkeldraad. Er wordt verondersteld dat u beschikt over een boormachine, met boortjes van 0,8 mm en meer, een boorstandaard, een soldeerbout voor elektronica gebruik, geschikt tinsoldeersel, max 1 mm dik, een langbektang, een zijkniptang en miniatuur schroevendraaiers, Is niet voorzien in de bouwset : een stuk PVC buis om de ferriet te beschermen, een metalen latje om te dienen als sense antenne, Bij de ferrietantenne wordt op dit onderwerp terug gekomen. Onderdelenlijst De volledige lijst onderdelen zoals ze besteld werden vindt u in de bijlagen. In de bijlagen ook het volledige artikel van de auteur, DL4CU. Enkele van zijn foto's werden als voorbeeld voor een mogelijke realisatie getoond in deze tekst. Pagina 1

2 Wij beginnen 1 Met de print. We gaan eerst en vooral alle gaatjes boren met een boortje van 0,8 mm. Enkele van deze gaatjes worden later wat groter gemaakt, maar we boren alles eerst met 0,8 mm. Het is beter een boorstandaard te gebruiken, boortjes van 0,8 mm zijn zeer fragiel en duur. Indien het niet anders kan mag 1 mm, maar dan loopt u het risico dat sommige solderingen niet correct gebeuren (er ontstaat een harslaagje tussen de print en het onderdeel en er is geen kon- takt. Die fouten zijn moeilijk te vinden) 2 We plaatsen nu alle onderdelen. We letten daarbij speciaal op de IC voetjes alle pinnetjes op hun plaats zitten, en dat de negatieve kant van de elco's correct is aangebracht. De trimmers moeten soms een gaatje hebben van 1mm, en enkelen zelfs van 1,2 tot 1,5 mm. Die kan je nu voorzichtig uitboren. 3 De print aan de voorzijde ziet er dan ongeveer zo uit : 5 De snoertjes voor de bedieningsorganen : We nemen nu een aantal gekleurde draadjes, en noteren zorgvuldig de kleurkodes. Het is handig dat enkele draadjes samen zitten, we kunnen ze ook twisten en eventueel met een druppeltje lijm borgen. De draden worden aangebracht met een overschot van ca 15 cm als je eerst een proef opstelling wil maken (zeer aanbevolen) en van 7 cm als ze ineens juist moeten zijn. Het moeten bij voorkeur slappe draadjes zijn, niet te dik, en vooral in verschillende kleuren. Stijve draadjes hebben de neiging bij verschillende keren buigen te breken. De draadjes mag je vrij kiezen, maar kies in alle geval voor de + van de batterij rood en voor de - van de batterij blauw of zwart. Wil je de print uitgebreid testen, dan is een "breekijzer" nodig. Dit is een beveiliging van een dikke diode over de rode en de zwarte draad, het streepje van de Pagina 2

3 diode aan de rode kant, die sluit de voeding kort als je per ongeluk de + en de verwisselt. Anders kost dat de 2 IC' s en de transistor. En als je goed uw best doet, ook nog de elco's. Als alle draadjes zijn aanbracht, dan ziet de print er aan de achterzijde uit als volgt : Leg de draadjes naast mekaar met een touwtje (zoals in de Engelse radio's uit WO2) een stripje isolatie. 6 Voorbereiding van het kastje We boren nu de gaten in het kastje.: de potentiometers, de drukknop, de connector voor het oortelefoontje en 5 gaatjes voor de antenne : 2 voor de bevestigingsschroeven, 2 voor de leidingen van de hoofdspoel en 2 voor de leidingen van de bijspoel Een van die 2 moet misschien nog eens worden verwisseld, maar dat bespreken we later. 7 Voorbereiden van de antennestaaf De ferriet wordt eerst omwikkeld met een kartonnen kokertje. Lengte ca 5 cm. Wij lijmen de uiteinden van dit kokertje vast, ofwel met lijm, of gewoon met tapen dat het een nauw sluitend maar verschuifbaar geheel vormt met de ferriet. Vermits de ferrieten van verschillende herkomst zijn, moet er eerst gemeten worden. We brengen op het kokertje 20 windingen nauw aaneengesloten aan en bepalen de zelfinductie. De gemeten zelfinductie moet nu 55 µh zijn.(+/- 10%) We leggen op ca 5 mm er vandaan nog 3 windingen aan. Dit moet nu ongeveer 2,2 µh zijn (weer eens +/- 10%). Zijn door de eigenschap van de ferriet deze waarden meer dan 10% afwijkend, dan moet het windingtal worden aangepast. Daarbij is 1 winding meer op de 55 µh spoel ongeveer 5,6 µh meer, dus 60,6 en 1 winding minder ca 5,4 µh minder, dus 49,6 µh. (vandaar dat we akkoord gaan met afwijkingen van 10%) De spoel met 3 windingen blijft 3 behalve bij zeer grote afwijkingen. Door het spoeltje heen en weer te schuiven kan men ook ca 10% corrigeren. In het midden is het maximum. Op de werkdag in de club is de nodige meetapparatuur beschikbaar. Pagina 3

4 Eens de staaf gemaakt, en de spoeltjes nagezien, wordt de draad met lijm vastgelegd. Het geheel wordt dan omwikkeld met bubbel folie, en in de PVC buis ondergebracht, de draden die men met ca 20 cm overschot heeft gelaten, worden voorzien van isolatiekous (gerecupereerd van een geisoleerde draad), en door twee gaatjes in het midden van de pvc pijp getrokken. De uiteinden worden dan dichtgemaakt met silicone. Eventueel wordt de PVC buis dicht gemaakt met hoedjes. Deze worden dan het best gelijmd. Noch eens vooraleer alles wordt dicht gelijmd de zelfinductie nazien is aanbevolen. De antennestaaf wordt nu met zijn bevestiging aan het kastje vastgemaakt. 8 Afwerken van het kastje : We monteren nu de potentiometers en het drukknopje in het kastje en sluiten ze aan. Vergeet niet de weerstandjes in serie met de potentiometers. Om de werkdag kan je nauwkeurig op het prototype kijken waar alles heenloopt. Tenslotte monteren we het drukknopje op de zijkant van het kastje. 9 De Sense antenne. De sense antenne laat toe bij een gegeven richting te vinden of de vos achter of voor je zit. Het kan een kleine antenne van ca 15 cm zijn, een latje van ca 15 cm, een beugeltje langs de zij- kant van het kastje onder de ferrietantenne (er enkele cm vanaf). Hier is het een latje. Pagina 4

5 10 We sluiten nu de draden van de ferrietantenne aan, daarbij genoeg plaats latend op ze eventueel te moeten verwisselen (alleen de kleine winding) Weet je niet meer wat de kleine en de en de grote winding is, bij de werkdag is dat eenvoudig vast te stellen. 10 Tenslotte komen we aan het hoofdstuk afregelen. We zien eerst nog eens alle onderdelen na, en kijken of alles op de goede plaats zit. Hieronder de print met de componenten langs de componentzijde: In de digitale bijlage vind u ook de print op A4 formaat. Aan de printzijde ziet alles er zo uit : Pagina 5

6 We sluiten sluiten (hé je hebt toch de IC's en nog niet ingestopt? Direct terug er uit!) nu de voeding aan, ingesteld op ca 8 V met een serieweerstandje de 22 Ohm of zoiets (of een bijna platte batterij). We sluiten de koptelefoon aan. We zien naar de spanning : 0 V en tientallen ma betekent er is ergens een grote fout gemaakt. Vermoedelijk een tin-klodder tussen de + en de grond. Dit eerst oplossen. We sluiten dan de voeding aan (nog altijd geen IC's) en we zien naar de opgenomen stroom. Op twee manieren : we voelen aan de fet : die moet koud zijn. We voelen aan de transistor, die moet ook koud zijn. Tenslotten meten we de stroom. Die mag hoogstens 1 ma zijn of minder. We schakelen de voeding uit en plaatsen de IC's. We sluiten de voeding terug in. We doen het zelfde nazicht opnieuw, de stroom mag nu ca tot 20 ma zijn. De koptelefoon moet ruisen, als we de knoppen in de juiste stand zetten. We maken nu een signaal van 3500 khz (een meetzender, een kristal oscillator,... alles zal beschikbaar zijn op de werkdag) en we beginnen er aan. We draaien de frequentieregelaar (potentiometer P2) volledig naar links, en we regelen CV2 op 3500 Kc. We regelen nu de frequentieregelaar P2 helemaal rechts, en we regelen door te draaien van VR2 op 3650 kc. We herdoen deze regelingen enkele keren, tot wanneer we geen verschil tussen 2 instelbeurten meer vaststellen. De frequentie is nu geregeld. We regelen nu CV1 op maximale geluidsterkte. We hebben daar een echt trimgereedschap in plastic nodig. We zetten vooreerst de frequentieregelaar op middenstand, of op een vos. We richten nu de ferriet op maximum naar de vos, en regelen de volumeknop P1 naar zwak maar goed hoorbaar signaal. We drukken nu op de drukknop, en nu moet het signaal sterker worden. Regelen voor maximum met VR1. Laat los, en keer om, het signaal moet nu zwakker worden. Optimum verschil instellen met VR1. Is dat niet zo, en wordt het signaal zwakker, dan zijn de 2 draden van de hulpwikkeling (de kleine) te verwisselen. De andere draden gerust laten. Eerst de voeding afschakelen, of de transistor neemt het u zeer kwalijk. Pagina 6

7 Het vossengeweer is nu afgesteld. Veel plezier ermee. Wilfried, ON6IN Pagina 7

8 Pagina 8

9 Pagina 9

10 Pagina 10