Mutualiseren afvalbeheer KMO s GISTI Luithagen Antwerpen

Transcriptie

1 Mutualiseren afvalbeheer KMO s GISTI Luithagen Antwerpen

2

3 Documentbeschrijving 1. Titel publicatie Mutualiseren afvalbeheer KMO s GISTI Luithagen Antwerpen - Eindrapport 2. Verantwoordelijke uitgever 3. Aantal blz. Danny Wille, OVAM, Stationsstraat 110, 2800 Mechelen Wettelijk depot nummer 5. Aantal tabellen en figuren D/2011/5024/03 6. Publicatiereeks 7. Datum publicatie december Trefwoorden GISTI, afvalbeheer, selectief inzamelen, zone Luithagen 9. Samenvatting De overheid wil bedrijven aanzetten tot beter sorteren van afval. Beter gesorteerd afval kan beter gerecycleerd en verwerkt worden, zodat minder afval dient gestort en het milieu wordt gespaard. Beter sorteren impliceert ook afzonderlijk ophalen en dat gebeurt bij bedrijven nog te weinig. Dit rapport bevat de resultaten van het pilootproject voor de organisatie en de optimalisatie van de gescheiden inzameling van afvalstoffen op het bedrijventerrein zone Luithagen in de haven van Antwerpen. Dit project was een gezamenlijk initiatief van de OVAM en het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen en werd uitgewerkt samen met Alfaport Antwerpen en het adviesbureau Soresma. In eerste instantie werd nagegaan welke informatie en ervaring in Vlaanderen reeds beschikbaar is. Vervolgens werd een bevraging uitgevoerd bij de bedrijven in de zone Luithagen. Op basis van de resultaten werden in een haalbaarheidsstudie een aantal mogelijkheden onderzocht om bepaalde afvalstoffen gescheiden en/of efficiënter in te zamelen. Als resultaat hiervan is een voorstel van infofolder opgemaakt voor de bedrijven in de zone Luithagen. 10. Begeleidingsgroep en/of auteur Begeleidingsgroep: Katrijn Siebens (OVAM), Philippe Van de Velde (OVAM), Marc Hermans (OVAM), Joris Vanderhallen (Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen), Ria Van Ranst (Alfaport Antwerpen), Geert T Kindt (Soresma), Marleen Verbruggen (Soresma) - Auteur: Tiene Bolsens, Marleen Verbruggen 11. Contactperso(o)n(en) Marc Hermans (OVAM), Katrijn Siebens (OVAM), Joris Vanderhallen (Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen) 12. Andere titels over dit onderwerp Gegevens uit dit document mag u overnemen mits duidelijke bronvermelding. De meeste OVAM-publicaties kunt u raadplegen en/of downloaden op de OVAM-website:

4

5 Mutualiseren afvalbeheer KMO s GISTI Luithagen Antwerpen Eindrapport Mutualiseren afvalbeheer KMO s GISTI Luithagen Antwerpen - eindrapport 1/91

6 Mutualiseren afvalbeheer KMO s GISTI Luithagen Antwerpen - eindrapport 2/91

7 Inhoudstafel 1 Inleiding 5 2 Samenvatting 7 3 Omschrijving studie en uitgangspunten 9 4 Situering studiegebied en bedrijven 13 5 Analyse van de bestaande informatie 15 6 Resultaten uit bevraging bij bedrijven 25 7 Resultaten haalbaarheid voorstellen tot optimalisatie 45 8 Voorstel brochure 69 Bijlage 1: Website en vragenlijst voor bevraging bedrijven 77 Bijlage 2: Prijsvraag gezamenlijk contract overbrengers 89 Mutualiseren afvalbeheer KMO s GISTI Luithagen Antwerpen - eindrapport 3/91

8 Mutualiseren afvalbeheer KMO s GISTI Luithagen Antwerpen - eindrapport 4/91

9 1 Inleiding Het doel van deze opdracht is de organisatie en de optimalisatie van de gescheiden inzameling van afvalstoffen op het bedrijventerrein zone Luithagen in de haven van Antwerpen. Mutualiseren afvalbeheer staat voor: kosten en risico s onder elkaar verdelen. GISTI is de afkorting van Gescheiden Inzameling STimuleren. Dit project is een gezamenlijk initiatief van de OVAM en het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen en wordt uitgewerkt samen met Alfaport Antwerpen en het adviesbureau Soresma. Het project bestaat uit 3 luiken voorafgegaan door een analyse van bestaande informatie: 1. bevraging bij bedrijven (luik 1); 2. haalbaarheid van het optimaliseren van gescheiden inzameling, hergebruik, recyclage en/of verwerking (luik 2); 3. faciliteren deelname door de bedrijven (luik 3). Dit rapport is het eindrapport, zijnde een samenvatting van de studie en een informatiefolder voor de bedrijven in de zone Luithagen. Omwille van de beloofde vertrouwelijkheid van de gegevens werden in het eindrapport geen namen opgenomen van de deelnemende bedrijven. Aan de overbrengers werd gevraagd of hun voorstellen mochten bekend gemaakt worden, doch ook hun gegevens zijn eerder samenvattend weergegeven. Deze details zijn beschikbaar in drie deelrapporten die beschikbaar zijn bij de opdrachtgevers van de studie. Mutualiseren afvalbeheer KMO s GISTI Luithagen Antwerpen - eindrapport 5/91

10 Mutualiseren afvalbeheer KMO s GISTI Luithagen Antwerpen - eindrapport 6/91

11 2 Samenvatting De overheid wil bedrijven aanzetten tot beter sorteren van afval. Goed gesorteerd afval kan beter gerecycleerd en verwerkt worden, zodat uiteindelijk minder afval dient gestort te worden en het milieu wordt gespaard. Beter sorteren impliceert ook afzonderlijk ophalen en dat gebeurt bij bedrijven nog te weinig. Dit rapport bevat de resultaten van het pilootproject voor de organisatie en de optimalisatie van de gescheiden inzameling van afvalstoffen op het bedrijventerrein zone Luithagen in de haven van Antwerpen. Mutualiseren van afvalbeheer staat voor: kosten en risico s onder mekaar verdelen. GISTI is de afkorting van Gescheiden Inzameling STImuleren. Bij deze studie werden volgende doelstellingen gedefinieerd: bedrijven aanzetten tot beter sorteren van afval; faciliteren van bedrijven om hun ophaalsysteem zelf te organiseren en te optimaliseren; als eerste stap naar zelfstandig materialenbeheer/ketenbeheer; samenwerking tussen bedrijven bevorderen voor de gezamenlijke ophaling afvalstoffen en uitwisseling reststromen; als eerste stap naar duurzame bedrijventerreinen. Dit project was een gezamenlijk initiatief van de OVAM en het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen en werd uitgewerkt samen met Alfaport Antwerpen en het adviesbureau Soresma. Het project bestaat uit 3 luiken voorafgegaan door een analyse van bestaande informatie: bevraging bij bedrijven (luik 1); nagaan haalbaarheid van het optimaliseren van gescheiden inzameling, hergebruik, recyclage en/of verwerking (luik 2); faciliteren deelname door de bedrijven (luik 3). In eerste instantie werd nagegaan welke informatie en ervaring in Vlaanderen reeds beschikbaar is. Vervolgens werd een bevraging uitgevoerd bij de bedrijven in de zone Luithagen. Op basis van de resultaten werden in een haalbaarheidsstudie een aantal mogelijkheden onderzocht om bepaalde afvalstoffen gescheiden en/of efficiënter in te zamelen. Als resultaat hiervan is een voorstel van infofolder opgemaakt voor de bedrijven in de zone Luithagen. Na elke fase werden de resultaten besproken in de stuurgroep, gevormd door leden van de hierboven genoemde organisaties. Op basis van de doelstellingen, de wensen van de bedrijven en besprekingen op de stuurgroep, werd besloten om volgende 3 opties verder uit te werken: Optie 1: Ophalingen van kleine fracties door de stad nadien gesprek met de stad ivm de geplande stopzetting van hun ophalingen, eventuele oplossingen (bv. subsidies) om deze toch voort te zetten; Optie 2: Minicontainerpark op het bedrijventerrein Luithagen; Optie 3: Gezamenlijk contract met overbrenger: prijsvraag bij 3 grote overbrengers om een aantal fracties op te halen. Mutualiseren afvalbeheer KMO s GISTI Luithagen Antwerpen - eindrapport 7/91

12 Elk van de geselecteerde voorstellen werd, per soort afval, getoetst op: de organisatorische haalbaarheid, de wettelijke haalbaarheid en de financiële haalbaarheid. Volgende soorten afval werden in beschouwing genomen: restafval, papier en karton, PMD, KGA en GFT. De ophaling door de stad Antwerpen van bepaalde fracties van met huishoudelijk afval vergelijkbare bedrijfsafvalstoffen is vanaf 1 januari 2011 geen optie meer, gezien de stad beslist heeft de ophalingen onder contract stop te zetten. De bedrijven die hier gebruik van maakten, zullen hiervoor een andere oplossing moeten zoeken. Bedrijven kunnen niet terecht op een containerpark, er zijn bij de stad ook geen onmiddellijke plannen om dit te voorzien. Er is geen ruimte om een minicontainerpark op het bedrijventerrein in te richten, dit lijkt bovendien een dure en organisatorisch moeilijk haalbare oplossing. De bedrijven te Luithagen hebben wel het voordeel om een afvalverwerkingsbedrijf (Sita) in de buurt te hebben. Voor een aantal fracties kunnen ze hun afval bij Sita afleveren. Het gaat om restafval, papier en karton, kunststoffen en mogelijk PMD. Voor papier en karton en kunststoffen brengt dit zelfs geld op. Dit is een goed alternatief voor een minicontainerpark. Bij het transport moeten ze wettelijk wel over een identificatieformulier beschikken. Voor het afsluiten van een gezamenlijk contract met een overbrenger werd een prijsvraag gedaan bij een aantal overbrengers. Dit is tot nu toe niet voordeliger gebleken dan individuele contracten tussen bedrijven en overbrengers. Vooral voor KGA wenste de stuurgroep aan de bedrijven een oplossing te kunnen aanbieden. De ophalingen van kleine hoeveelheden KGA zijn immers vrij duur, waardoor het risico dat ze nog bij het restafval terecht komen groot is, alhoewel dit niet toegelaten is. Bij verdere onderhandelingen kan er mogelijk later nog een gezamenlijke oplossing uit de bus komen. In het rapport zijn ook nog enkele afzetmogelijkheden gegeven voor specifieke afvalstromen zoals elektrische en elektronische apparatuur. Uiteraard kunnen de bedrijven steeds bij hun erkend overbrenger terecht. Een belangrijke conclusie van de stuurgroep was dat zowel bedrijven als overbrengers er meer moeten toe aangezet worden om na te denken over verder scheiden en afzonderlijk inzamelen van afvalstoffen, in het bijzonder van diegene die nu nog bij het restafval terecht komen. Dit kan worden bewerkstelligd door verdere besprekingen met de overbrengers en door informatie en sensibilisatie naar de bedrijven toe. In het kader van dit laatste werd beslist om bij het eindrapport een voorstel van informatieve folder voor de bedrijven te voegen. Mutualiseren afvalbeheer KMO s GISTI Luithagen Antwerpen - eindrapport 8/91

13 3 Omschrijving studie en uitgangspunten In dit hoofdstuk worden de oorspronkelijke omschrijving en uitgangspunten van de studie opgenomen. De tekst is niet gewijzigd. Tijdens het verder verloop van de studie werd de inhoud en de uitgangspunten van de studie uiteraard wel bijgesteld. 3.1 Omschrijving studie Het doel van deze opdracht is de organisatie en de optimalisatie van de gescheiden inzameling van afvalstoffen op het bedrijventerrein zone Luithagen in de haven van Antwerpen. Tijdens de studie worden de volgende stappen voorzien: Luik 1 In de eerste plaats zal er een bevraging bij de bedrijven gebeuren in de zone Luithagen, waarbij er wordt gepeild naar hun interesses voor een optimalisatie van hun ophaalsysteem. Hiervan wordt een inventaris gemaakt, waarin er een overzicht wordt gegeven van de aanwezige bedrijven, hun activiteiten en hun afvalstromen. De inventaris vermeldt de volgende informatie: naam bedrijf; aard van de activiteit en grondstoffen; aard en hoeveelheid van de afvalstof; opslag: plaats en tijdsduur; afhaling: door wie? Bestemming? Frequentie? Kosten Luik 2 Op basis van de gegevens verzameld in luik 1 zal er een inschatting worden gemaakt van de mogelijkheid om bepaalde afvalstoffen gescheiden en/of efficiënter in te zamelen voor de hele zone, voor een deelzone ofwel voor een bepaalde categorie van bedrijven. Verder zal er in dit luik onderzocht worden wat de impact is van een dergelijke optimalisatie op eventueel hergebruik, recyclage of verwerking. Bijzondere aandacht wordt er besteed aan de mogelijkheden voor valorisatie van de afvalstromen binnen de zone op basis van de inventaris en buiten de zone op basis van algemene gegevens over de aard van de activiteiten in de haven van Antwerpen. Tenslotte zal er een lijst worden opgesteld met de voordelen (afvalverwerkingkosten, minder transportkosten,.) voor de bedrijven afzonderlijk en voor de hele zone (of deelzone). Luik 3 In deze stap zal er onderzoek naar en de opmaak van de voorwaarden gebeuren, waaronder een bedrijf in het systeem van gezamenlijke afvalinzameling kan stappen. Tevens zal er een evaluatie van de maatregelen gebeuren en wordt er een definitief voorstel opgemaakt voor een systeem van gescheiden inzameling. Een voorbeeld is het zoeken naar een opportuniteit voor de oprichting van een vzw of een andere structuur om het nieuwe systeem te beheren. Mutualiseren afvalbeheer KMO s GISTI Luithagen Antwerpen - eindrapport 9/91

14 Er zullen aanbevelingen worden gedaan voor het opzetten van een sensibiliseringscampagne om de bedrijven aan te zetten deel te nemen aan het systeem en voor de organisatie van consultancy om de bedrijven te helpen hun afvalbeheer te optimaliseren. 3.2 Uitgangspunten De OVAM streeft er naar om in kleinere bedrijven de drempel tot het sorteren te verlagen van de afvalstoffen die nu nog bij het restafval worden gegooid. Het gaat om fracties die voornamelijk gelijkgesteld worden aan huishoudelijk afval. Het betreft een proefproject van intersectorale samenwerking van bedrijven rond afvalbeheer op één bedrijventerrein. Selectie van afval en afvalophaling zijn intussen ingeburgerd bij de bedrijven. Ze weten waar ze met hun afval naartoe kunnen en wat voor hen het voordeligst is. Voor het instappen in een gewijzigde organisatie mag een zekere weerstand tegen verandering worden verwacht. Bedrijven doen meestal beroep op erkende overbrengers om hun bedrijfsafvalstoffen te laten ophalen. In de zone Luithagen kunnen de bedrijven, voor het afval dat gelijkgesteld wordt aan huishoudelijk afval, momenteel nog beroep doen tot 01/01/2011 op de Antwerpse Stadreiniging. De Stadsreiniging haalt er volgende afvalstoffen op: restafval, papier en karton, PMD en GFT. Bedrijven kunnen momenteel niet terecht op het containerpark van de stad. Tenzij het hen tijd en kosten bespaart, hebben bedrijven er op dit ogenblik niet direct belang bij om hun afvalophaling te veranderen. De medewerking van de bedrijven zal sterk afhankelijk zijn van een positieve instelling ten opzichte van het project. Voorwaarden om tot een positieve instelling te komen zijn: weinig tijdsintensief; beschikbaarheid van een vlot communicatiemiddel; gezamenlijke aanpak diverse overheden; betrokkenheid van de werknemers; verlaging kost voor het bedrijf. In het plan van aanpak werd dan ook veel aandacht geschonken aan deze elementen. Bij de startvergadering op 07 januari 2010 werden de uitgangspunten verder gespecificeerd: waar gezinnen en grote bedrijven reeds goed sorteren is dit bij kleine bedrijven nog niet het geval wegens allerlei bezwaren, problemen en knelpunten. De bedoeling is bedrijven te laten samenwerken om deze bezwaren, problemen en knelpunten op te lossen. Beter sorteren is een belangrijke beleidsoptie; gezien de gewenste omschakeling naar materialenbeheer/ketenbeheer wil OVAM het afvalbeheer door de bedrijven zelf laten uitvoeren; waar bij de opmaak van de offertevraag door OVAM werd aangegeven dat de studie eerder beperkt was tot de fracties bij het restafval, zijnde Mutualiseren afvalbeheer KMO s GISTI Luithagen Antwerpen - eindrapport 10/91

15 voornamelijk gelijkgesteld met huishoudelijk afval, wenst OVAM toch alle bedrijfsafvalstoffen te bekijken. Dit kan bij de vraagstelling meegenomen worden; ophaling van afval van bedrijven is geen kerntaak voor de gemeente, dit kan wel een piste zijn; bedrijven moeten afvalbeheer zelf regelen via erkende overbrengers; overbrengers/verwerkers staan selectief inzamelen soms in de weg; uitwisseling reststromen is te bekijken, wel weinig waarschijnlijk dat het hier kan toegepast worden; deze studie zal gebruikt worden als werkmodel voor latere gelijkaardige acties op andere bedrijventerreinen. In de haalbaarheidsstudie dient voldoende aandacht te worden besteed aan de voor- en nadelen van de verschillende mogelijke initiatieven; voor het Havenbedrijf is dit een eerste stap naar duurzame bedrijventerreinen; de bedrijven dienen vooral worden bevraagd naar hun bereidheid tot medewerking, en hun oplossingen. Op basis van bovenstaande uitgangspunten komen we tot volgende doelstellingen van het project: bedrijven aanzetten tot beter sorteren van afval; faciliteren bedrijven om hun ophaalsysteem zelf te organiseren en te optimaliseren; als eerste stap naar zelfstandig materialenbeheer/ketenbeheer; samenwerking tussen bedrijven bevorderen voor gezamenlijke ophaling afvalstoffen en uitwisseling reststromen; als eerste stap naar duurzame bedrijventerreinen. Mutualiseren afvalbeheer KMO s GISTI Luithagen Antwerpen - eindrapport 11/91

16 Mutualiseren afvalbeheer KMO s GISTI Luithagen Antwerpen - eindrapport 12/91

17 4 Situering studiegebied en bedrijven De zone Luithagen is een duidelijk afgebakend gebied binnen de haven van Antwerpen, gelegen tussen de Noorderlaan en de A12 ter hoogte van Ekeren. Dit gebied wordt gekenmerkt door een mengeling van grote en kleine bedrijven, voornamelijk gericht op opslag van goederen, transport en aanverwante dienstverlening. Er is geen zware industrie of productie gevestigd in het gebied. Er heerst een grote verkeersdrukte binnen en rond deze zone, zodat optimalisatie van inzameling en transport van afvalstoffen zeker een gunstige impact kan hebben. Voor zover bekend is er tot op heden geen samenwerking tussen de bedrijven. Dit project kan een eerste aanzet zijn om in een later stadium ook andere initiatieven naar duurzame ontwikkeling te nemen. Het Havenbedrijf bezorgde een lijst met de namen, de adressen en mailadressen van de bedrijven aan Soresma. Deze lijst zal als basis worden gebruikt voor het versturen van de vragenlijst, tenzij recentere informatie beschikbaar is of meer geschikte contactpersonen bekend zijn. Hieronder is een plan van het gebied weergegeven. Een opmerkelijk feit in het kader van deze studie is dat een belangrijke afvalophaler en verwerker een vestiging heeft in het gebied. Mutualiseren afvalbeheer KMO s GISTI Luithagen Antwerpen - eindrapport 13/91

18 Mutualiseren afvalbeheer KMO s GISTI Luithagen Antwerpen - eindrapport 14/91

19 5 Analyse van de bestaande informatie In het eerste rapport werd nagegaan welke informatie en ervaring in Vlaanderen reeds beschikbaar is rond afvalbeheer bij KMO s; De informatie werd verzameld uit volgende soorten bronnen: telefonische navraag omtrent de huidige stand van zaken ter plaatse; bespreking tijdens startvergadering met de leden van de stuurgroep; raadplegen websites van diverse instanties die met duurzaam ondernemen en/of afval bezig zijn: OVAM, provincies Antwerpen, Oost-Vlaanderen, Vlaams-Brabant, stad Antwerpen, Vegho, Val-i-Pac, Fost Plus en POM Oost-Vlaanderen; telefonische navraag naar gelijkaardige initiatieven elders in Vlaanderen; contact met de dienst Stadsreiniging van de Stad Antwerpen. 5.1 Samenstelling stuurgroep In de stuurgroep zitten de volgende leden: OVAM; het Gemeentelijk havenbedrijf; Alfaport; Soresma. De stadsreiniging van de stad Antwerpen zal worden gecontacteerd voor een aantal vragen, maar wordt niet opgenomen in de stuurgroep. De overbrengers/verwerkers (ev. via Febem) dienen ook bij het project te worden betrokken. Zij kunnen eventueel in een latere fase opgenomen worden in de stuurgroep. 5.2 Vroegere acties rond duurzaam ondernemen en gescheiden inzameling in het bedrijventerrein Luithagen In oktober 2008 werd er, in samenwerking met OVAM, door het gemeentelijk Havenbedrijf een mail verstuurd naar de bedrijven in de zone Luithagen, waarin hen werd gevraagd of zij interesse hadden om mee te werken aan een pilootproject om de gescheiden afvalinzameling te optimaliseren. Er werden 7 antwoorden ontvangen, 6 bedrijven hebben zich toen bereid verklaard om mee te werken aan het project. 5.3 Huidige toestand rond afvalophaling te Antwerpen Gescheiden ophaling door de stad Mutualiseren afvalbeheer KMO s GISTI Luithagen Antwerpen - eindrapport 15/91

20 Bedrijven dienen hun afvalophaling in principe zelf te organiseren en te betalen. Dit is geen opdracht voor de gemeente. Sommige gemeenten of provincies hebben wel initiatieven genomen om de bedrijven hierbij te helpen. Hieronder wordt de situatie te Antwerpen geschetst. De bedrijven in de stad Antwerpen kunnen afval dat vergelijkbaar is met huishoudelijk afval aan huis laten ophalen door de stad Antwerpen. Specifiek houdt dit in dat de stad Antwerpen het restafval, PMD, papier & karton, GFT van bedrijven ophaalt als aparte afvalfracties. Gezien de OVAM-voorschriften die bepalen dat een lokale overheid restafval van bedrijven enkel mag ophalen aan kostprijs en apart van het gewone huishoudelijke restafval, werd begin dit jaar een nieuw ophaalsysteem ingevoerd. Om het onderscheid tussen restafval van particulieren en restafval van bedrijven duidelijk te maken, ontwikkelde de stad een nieuwe gele afvalzak en gele afvalsticker voor het restafval van bedrijven. Een bedrijf mag voor de eerste twee zakken restafval een gewone witte restafvalzak (60 liter) gebruiken. Vanaf de derde zak is het bedrijf verplicht een gele afvalzak of container met gele afvalsticker te gebruiken. Restafval wordt wekelijks opgehaald. Een gele afvalzak van 60 l kost 1 Euro, terwijl de witte restafvalzakken voor particulieren 0,50 euro per zak van 30 liter en 0,75 euro per zak van 60 liter kosten. Een gele sticker is het hele jaar geldig. De prijs hangt af de grootte van de container en van het moment van aankoop in het lopende jaar. Voor een heel jaar bedraagt de kostprijs: container 240 l: 200 Euro; container 770 l: 655 Euro; container 1100 l: 915 Euro. Voor PMD bestaat hetzelfde systeem met een blauwe zak. Daar wordt geen onderscheid gemaakt tussen particulieren en bedrijven. De blauwe zakken kosten 0,25 euro per zak van 60 liter. Voor een heel jaar bedraagt de kostprijs van een sticker voor op een container: container 770 l: 150 Euro; container 1100 l: 200 Euro. PMD wordt tweewekelijks opgehaald. GFT kan aangeboden worden in groene zakken of in een GFT-container van 140 liter. De groene zakken kosten 0,20 EUR per zak van 15 liter en 0,40 EUR per zak van 50 liter. Een groene GFT-container van 140 liter kost 57,5 EUR. Op deze container hoeft geen sticker te worden gekleefd. GFT wordt wekelijks opgehaald. Voor glas wordt op de website naar de glasbol of het containerpark verwezen. Papier en karton kan aangeboden worden in een blauwe container van 140, 240, 770 of liter, hier hoeft geen sticker op gekleefd te worden. Mutualiseren afvalbeheer KMO s GISTI Luithagen Antwerpen - eindrapport 16/91

21 In Luithagen konden bedrijven een contract afsluiten met de stad om van deze dienstverlening gebruik te maken. Ook het havenbedrijf heeft een overeenkomst met de Stad Antwerpen voor de ophaling van het restafval, PMD, papier en karton en GFT. De stad heeft echter beslist om met deze ophalingen bij bedrijven te stoppen op 01/01/2011. Containerpark stad Antwerpen Bedrijven kunnen niet terecht op het gemeentelijk containerpark. Als redenen worden aangegeven dat de afvalstoffen niet kunnen gewogen worden en dat het dichtstbijzijnde containerpark (Luchtbal) reeds vrij druk bezocht is. Voor KGA heeft de stad geen dienstverlening naar de bedrijven. Particulieren kunnen terecht op het containerpark en er zijn enkele ophalingen per jaar. Provincie De provincie Antwerpen heeft via de POM (Provinciale Ontwikkelingsmaatschappij) een aantal initiatieven waarbij subsidies worden toegekend aan projecten, onder meer ook omtrent afvalophaling en verwerking op bedrijventerreinen. Er werd bijvoorbeeld verwezen naar een initiatief tot samenaankoop door de bedrijfsorganisatie Bewora (bedrijvenzone Wommelgem/Ranst). Verder werd verwezen naar subsidies van het Agentschap Ondernemen. 5.4 Ervaringen met gescheiden inzameling en duurzame bedrijfsterreinen uit andere gebieden in Vlaanderen Tijdens de startvergadering werden volgende voorbeelden uit andere gebieden/sectoren aangehaald: Keuken schoon horeca (OVAM) GISTI Bouwunie (schrijnwerkerijen) OVAM Rust- en verzorgingstehuizen (OVAM) Apart houden luiers (stilgevallen, geen verwerkingsmogelijkheden meer) (OVAM) In Gent is door de Vegho (Vereniging van Gentse havengebonden ondernemingen) een project lopende om KGA afzonderlijk op te halen. Kleine bedrijven hebben afgehaakt zodra de subsidie wegviel. Liedekerke: gezamenlijk contract met winkels voor ophalen afvalstoffen, elke winkel heeft dezelfde voorwaarden. Via contacten van Soresma, diverse websites (zei hoger) en rapporten, werden bijkomende ervaringen gezocht. Een overzicht werd opgenomen in het deelrapport. Enkele initiatieven zijn hieronder verder toegelicht. In het Gentse havengebied wordt er in samenwerking tussen de Vegho en de erkende ophaler Sita 4 keer per jaar een selectieve inzameling voor het KGA-afval georganiseerd. In de meeste gevallen gaat het hier om TL-lampen, potten verf, Mutualiseren afvalbeheer KMO s GISTI Luithagen Antwerpen - eindrapport 17/91

22 computers,. Vegho heeft in eerste instantie een eenmalige ophaling georganiseerd en dan gepeild naar de tevredenheid bij de verschillende leden van de Vegho. Gezien de hoge tevredenheid werd de actie verder gezet. Nu wordt vier keer per jaar een mail gestuurd naar de leden met de melding dat het KGA zal worden opgehaald. De leden dienen zichzelf aan te melden. Een andere initiatief werd georganiseerd door de provincie Vlaams-Brabant, waarbij er vooral aandacht werd besteed aan afvalpreventie, met name aan het inzamelen van het papier dat ontstaat op kantoor. Vele kantoren zijn zich namelijk niet bewust van de voordelen van het inzamelen van papier. Verder werden er tijdens deze actie nog computer-, kopieer- en papier tips gegeven. In het kader van deze opdracht hebben wij eveneens contact opgenomen met een firma gelegen in de industriezone Wilrijk. In deze zone is er een Industrieclub waarin de mogelijkheid tot samenwerken tussen de verschillende bedrijven wordt besproken. Inzake afval werden er tot op heden geen acties ondernomen, maar wel bijvoorbeeld in het kader van veiligheid, sessies inzake bodemonderzoek e.d. Zij waren ook geïnteresseerd in een samenwerking inzake de selectieve inzameling van afvalstoffen. Sinds begin 2010 is Fost plus in samenwerking met verschillende afvalophalers (o.m. Van Gansewinkel, Veolia en Van heede) in een proefproject gestapt en dit specifiek voor de selectieve inzameling van PMD bij de bedrijven. De bedoeling van het project is de bedrijven aan te zetten tot een betere selectieve inzameling van het PMD. Hiervoor dienen de bedrijven een contract af te sluiten met één van de ophalers, die op hun beurt de klant op de hoogte brengen van het pilootproject. Om het project te lanceren werd er door Fost Plus een starterspakket voor de milieuverantwoordelijke opgemaakt, met daarin de nodige uitleg. Enkele voorbeelden van wat er in het pakket zit: zijn affiches met sorteertips en gratis PMD zakken. Indien het bedrijf akkoord gaat met het project, zal Fost Plus tussenkomen in de kosten verbonden aan de verwerking van het PMD in het sorteercentrum. Uit de ervaringen elders in Vlaanderen kunnen we samenvattend besluiten: Het organiseren van een gezamenlijke ophaling of het afsluiten van een gezamenlijk contract tussen verschillende bedrijven in de zone Luithagen en een bepaalde afvaloverbrenger is de meest voorkomende vorm van samenwerking. Het oprichten en inzetten van een overkoepelende bedrijventerreinorganisatie is een nuttige manier om o.m. uitwisselingen van reststromen tot stand te laten komen. Initiatieven in het kader van het subsidiereglement van de POM voor interbedrijfssamenwerking (o.a. papier, karton en glas) werken, doch met subsidies. Er bestaan subsidiemogelijkheden voor het bedrijventerrein Luithagen, o.m. subsidies Agentschap Economie, later mogelijk ook opnieuw van provincie. De ophaling van KGA (raamcontract tussen Sita en Vehgo) in de Gentse haven werkt goed doch met subsidies. Gemiddeld bestaat ca. 15% van restafval van bedrijven uit kunststof. Bij overbrengers die een contract afgesloten hebben met Fost Plus, kan sinds april 2010 het PMD ook mee opgehaald worden. Didactisch materiaal is beschikbaar bij volgende projecten: Fost Plus (PMD), PapierSlag Vlaams Brabant. Mutualiseren afvalbeheer KMO s GISTI Luithagen Antwerpen - eindrapport 18/91

23 Uitwisseling ervaringen is mogelijk met: bedrijvenzone Eke, Bewora (Wommelgem/Ranst). Andere geïnteresseerde bedrijventerreinen: Terbekehof te Wilrijk. 5.5 Aard en hoeveelheid van de afvalstoffen Gegevens over de geproduceerde afvalstoffen worden door de bedrijven meegedeeld via het Integraal Milieujaarverslag (IMJV), voor zover ze in de steekproef van OVAM geselecteerd worden. De IMJV s van de laatste 5 jaar van de bedrijven uit Luithagen werden opgevraagd om reeds van zoveel mogelijk bedrijven gegevens te hebben. Deze werden in eerste instantie bezorgd op papier of in pdf. Omdat het omslachtig is om deze te verwerken, werd gevraagd of de IMJV s in Excel konden worden bezorgd. Verwerking digitale gegevens IMJV Na verwerking komt men tot een totaal van gemiddeld ca ton afvalstoffen dat per jaar dat wordt aangegeven door de bedrijven in de zone Luithagen. Voor deze verwerking werden meerdere selecties gemaakt om het uit het groot aantal gegevens enkel de nuttige te behouden. Zo werd het ervoor gekozen om enkel volgende soorten afvalstoffen verder mee te nemen: banden, glas, hout, KGA, kunststof; metaal, olie, papier en karton, restafval Wat opvalt is: Er is slechts één aangifte voor banden, één voor glas. Er wordt bijzonder weinig olie aangegeven. Wel oliefilters en oliehoudend materiaal. Oliefilters (Euralcode ) werden bij het sommeren toegevoegd aan het KGA (kleine hoeveelheden), afval van reinigingen van transport- en opslagtanks (Euralcode ) werd onder afvalolie meegerekend. Op basis van de verwerking van de gegevens uit de IMJV s, kwamen volgende voorstellen van aanpak voor volgende projecten: De gegevens uit het IMJV in Excel-formaat ter beschikking stellen zodat deze sneller kunnen worden verwerkt. Nakijken op welke manier de gegevens reeds verwerkt beschikbaar zijn bij OVAM, mogelijk kunnen ze eenvoudiger worden uitgeselecteerd om te gebruiken voor projecten als deze. In het jaar voor de uitvoering van een Gisti-project alle bedrijven uit de bedrijvenzone selecteren voor het indienen van hun afvalstoffenmelding via het IMJV. Op die manier zijn er gegevens van alle bedrijven beschikbaar en dat in één jaar, zodat de vraag niet nogmaals moet worden gesteld in een enquête. Overbrengers/verwerkers meer duidelijke richtlijnen geven over welk soort afval onder welke code valt zodat er minder verschillende soorten afvalcodes worden gebruikt voor mogelijk hetzelfde type afval. Alles bij elkaar bleef het een omslachtige manier om bruikbare gegevens uit de Excel-tabellen per bedrijf te halen. Mutualiseren afvalbeheer KMO s GISTI Luithagen Antwerpen - eindrapport 19/91

24 Evaluatie resultaten hoeveelheden afvalstoffen Het resultaat van de analyse van de gegevens van het IMJV is dat er onvolledige gegevens zijn van 19 van de 45 bedrijven. De hoeveelheden zijn zeker een onderschatting van wat er potentieel zou kunnen opgehaald worden. De afvalstoffen die opgehaald zijn door de stad of die door medewerkers zijn meegenomen om naar een containerpark te brengen, zijn niet aangegeven via het IMJV. Er is ook vaak hout als afvalstof, afkomstig van geleverde producten op een palet. Deze paletten worden ofwel afgevoerd of door de medewerkers meegenomen. Gelijmd afvalhout dient wel als gevaarlijk afval te worden beschouwd. In het gebied zijn in het totaal 34 overbrengers actief, voor de geselecteerde afvalstoffen nog 16. Per afvalsoort komt aan volgend aantal aangiftes en overbrengers: banden: 1 aangifte, 1 overbrenger; glas: 1 aangifte, 1 overbrenger; hout: 7 aangiftes, 5 overbrengers; KGA: 14 aangiftes, 4 overbrengers; Kunststof: 7 aangiftes, 4 overbrengers; Metaal: 5 aangiftes, 3 overbrengers; Olie: 7 aangiftes, 4 overbrengers; Papier en karton: 16 aangiftes, 6 overbrengers; Restafval: 35 aangiftes, 7 overbrengers. 5.6 Mogelijkheden om selectief inzamelen te faciliteren Hieronder worden een aantal mogelijkheden en knelpunten tot selectief inzamelen vermeld die bij deze analyse reeds naar boven kwamen. Waar relevant zullen deze in de studie meer worden uitgewerkt. Hergebruik reststromen Gezien op dit bedrijventerrein geen grote productiebedrijven gelegen zijn, is het weinig waarschijnlijk dat belangrijke reststromen zullen ontstaan. Afval dat vaak nog in aanmerking komt voor hergebruik, zijn duurzame verpakkingen. Het is dus zeker nuttig dit aan de bedrijven te vragen. Zo kan het bijvoorbeeld gaan om hergebruik van paletten, lege big bags voor minder veeleisende toepassingen, hergebruik van lege vaten en m 3 -containers. Vaten zullen meestal eerst moeten gewassen worden vooraleer ze opnieuw kunnen gebruikt worden. Bouwafval kan ook af en toe voor belangrijke afvalstromen leiden die plaatselijk zouden kunnen hergebruikt worden. Echter dit zijn geen regelmatige stromen. Voor dergelijke stromen zou een soort marktforum zoals de afvalbeurs nuttig kunnen zijn. Wettelijke aspecten afvalophaling Mutualiseren afvalbeheer KMO s GISTI Luithagen Antwerpen - eindrapport 20/91

25 Hieronder worden enkele wettelijke aspecten van afvalophaling aangehaald die voor een gemiddeld bedrijf van toepassing zijn en die tot specifieke knelpunten leiden die beter sorteren in de weg staan. Bedrijven zijn verplicht een afvalstoffenregister bij te houden. Vaak komen de gegevens van de ophalers op diverse plaatsen aan: bonnetjes bij portier, facturen met gegevens van ophalingen in één ronde bij aankoop, identificatieformulieren/attesten op de milieudienst. Dit maakt dat bedrijven vaak geen goed overzicht hebben over de afvalstromen en de kosten. De vraag naar hun soorten afvalstoffen en hoeveelheden zal gesteld worden in de enquête. Dit is ook een motivering naar de bedrijven om na te denken over hun opvolgingsysteem. Een andere wettelijke verplichting bestaat erin dat bedrijven die opgenomen zijn in de selectielijst van OVAM voor 15 maart een integraal milieujaarverslag dienen op te maken. In dit verslag dient het bedrijf een overzicht te geven van de afvalstoffen die werden opgehaald op het bedrijf en door welke ophaler en waar ze worden verwerkt. In de meeste gevallen worden de gegevens door de desbetreffende ophaler reeds in het systeem ingebracht. Bedrijven zijn verplicht om te sorteren. Minstens volgende bedrijfsafvalstoffen moeten gescheiden worden ingezameld: KGA; glasafval; papier- en kartonafvalstoffen; afval van plantaardige en dierlijke oliën en vetten; groenafval; textielafval; afgedankte elektrische en elektronische apparatuur; afvalbanden; steenachtige fracties van bouw- en sloopafval; afgewerkte olie; gevaarlijke afvalstoffen; asbestcementhoudende afvalstoffen; afgedankte apparatuur en recipiënten met CFK s. Volgende bedrijfsafvalstoffen moeten gescheiden worden ingezameld of naderhand uitgesorteerd worden: houtafvalstoffen; metaalafvalstoffen. Hoe zuiverder de fracties, hoe gemakkelijker de recyclage en de verwerking ervan. In de praktijk kunnen de bedrijven, vooral als het om kleine afvalstromen gaat, deze aparte fracties niet kwijt tegen een haalbare kostprijs en worden deze nog bij het restafval gegooid. De overbrengers aanvaarden deze en doen in veel gevallen zelf een verdere selectie. Een belangrijk knelpunten in de wetgeving is dat, wanneer een bedrijf afvalstoffen opslaat voor derden, dit bedrijf conform de Vlarem-wetgeving beschouwd wordt als een afvalverwerkend bedrijf en moet hiervoor een vergunning hebben. Ook in geval van gebruik van reststromen van andere bedrijven (we denken hier bijvoorbeeld aan de verbranding van afvalhout) is men beschouwd als Mutualiseren afvalbeheer KMO s GISTI Luithagen Antwerpen - eindrapport 21/91

26 afvalverwerker. Dit knelpunt is bovendien ook van belang i.v.m. het gebruik van hernieuwbare energie. Naast de vergunningsplicht zijn hierbij ook een groot aantal exploitatievoorwaarden van toepassing, zodat bedrijven hier niet snel toe overgaan. Een vereenvoudiging van de wetgeving, zonder uiteraard de milieubescherming uit het oog te verliezen, zou het hergebruik van reststromen kunnen bevorderen. Een uitgebreider overzicht van de wettelijke aspecten is verder in het rapport opgenomen. Bestaande aanmoedigingsinstrumenten Enkele subsidiesystemen zijn hoger besproken. Hieronder nog een korte oplijsting van subsidiesystemen of andere aanmoedigingsinstrumenten: Agentschap Ondernemen; Provincie (wordt jaarlijks beslist, subsidies 2010 overgeheveld naar 2009); Val-i-Pac: Fost Plus; Mambo (OVAM). Voor zover relevant zullen deze verder in het rapport uitgewerkt worden. Kosten Om bedrijven te overtuigen om naar een ander systeem over te stappen, zal de kostprijs erg relevant zijn. Niet alleen de kostprijs van ophalen en verwerken van de afvalstoffen, ook de interne kost is hierbij zeer relevant. Zoals aangegeven in een artikel Duurzaam materialenbeheer van Arbeid en Milieu vzw dient een bedrijf, bij het berekenen van de totale afvalfactuur (m.a.w. in kaart brengen van de reële en totale afvalkost van een onderneming) rekening te houden met volgende factoren die de kostprijs mee bepalen: het verlies aan grondstoffen; de logistieke kosten (moet verzameld worden, gesorteerd worden = werkuren die moeten betaald worden); de transportkosten (ophalen afval + bedrijf dient vaak de juiste container aan te kopen of te huren); de verwerkingskosten; eventuele milieuheffingen. Enkele losse gegevens en uitgangspunten omtrent kosten die bij deze analyse werden opgemerkt: containers: kan in eigendom zijn of in huur, ophaling via abonnement of op afroep; ophaling, verwerking, heffing: in één prijs van overbrengers; de overheid zal in principe niet subsidiëren. Een voorstel van investering die zich daarna terugwint (bv in minicontainerpark) is wel een mogelijkheid. containerpark: Hoeveel kost de afvalinzameling op uw containerpark? Deze applicatie voor het berekenen van kosten voor inzameling op containerparken is betalend. Mutualiseren afvalbeheer KMO s GISTI Luithagen Antwerpen - eindrapport 22/91

27 kosten ophalingen door stad: zie hoger. Ideeën/problemen bedrijven met bepaalde fracties van afvalstoffen Enkele losse gegevens en uitgangspunten omtrent specifieke fracties van afvalstoffen die bij deze analyse werden opgemerkt: gezamenlijk transport organiseren per soort afvalstof beperkt het aantal transporten en levert ook andere positieve milieu-effecten op. Dit kan door gezamenlijke contracten met afvalophalers af te sluiten, wat een financieel voordeel zal opleveren voor de bedrijven; voor te kleine en te specifieke stromen dient de mogelijkheid voor bedrijven om gebruik te maken van het containerpark verder te worden bekeken, in overleg met de stad voor het gemeentelijk containerpark of met Sita die op het bedrijventerrein aanwezig is. Een apart mini-containerpark lijkt momenteel niet mogelijk (geen ruimte, probleem van exploitatie). Kosten voor aanpassing van bestaande parken kunnen eventueel deels via subsidies worden gedekt. Er wordt voorgesteld dit initiatief dan ook eerst uit te werken. 5.7 Evaluatie na analyse beschikbare informatie Op basis van de analyse van de beschikbare informatie werd door de stuurgroep nog toegevoegd: oprichten samenwerkingsverband (type vzw) binnen bedrijvenzone wordt als zeer interessant gezien. Dit kan worden bevorderd door het organiseren van afvalevenement om bedrijven aan te zetten tot samenwerking in het kader van initiatieven rond afval en duurzaam ondernemen. Bij een dergelijk evenement kunnen de resultaten van de studie worden voorgesteld en kunnen een aantal sprekers van andere samenwerkingsverbanden worden uitgenodigd; bedrijven maken te weinig gebruik van het containerforfait dat door Val-i-Pac wordt uitbetaald en waar ze als ontpakker recht op hebben, ook indien ze geen verpakkings-verantwoordelijke zijn; kringloopwinkels: deze zijn sterk geïnteresseerd in bedrijfsmeubilair, gezien de kwaliteit meestal veel beter is dan op de particuliere markt. Voor initiatieven rond beter sorteren en gescheiden laten ophalen bestaan er subsidiemogelijkheden. Een belangrijke die nu loopt is die van het Agentschap Ondernemen. Vooral voor die soorten afvalstoffen waarvan slechts kleine hoeveelheden worden geproduceerd, dienen oplossingen te worden gezocht. Momenteel kan men hiervoor bij de stad terecht, doch deze ophalingen zullen stopgezet worden. Het gaat onder meer om: KGA; PMD; papier & karton; GFT. Eventueel kunnen uit de bevraging nog andere soorten afvalstoffen naar boven komen. Mutualiseren afvalbeheer KMO s GISTI Luithagen Antwerpen - eindrapport 23/91

28 Op basis van deze analyse wordt gedacht aan volgende initiatieven: gezamenlijke contracten met afvalophalers; mogelijkheid voor bedrijven om gebruik te maken van het containerpark (inrichting eventueel via subsidies); afvalevenement om bedrijven aan te zetten tot samenwerking in het kader van initiatieven rond afval en duurzaam ondernemen. Mutualiseren afvalbeheer KMO s GISTI Luithagen Antwerpen - eindrapport 24/91

29 6 Resultaten uit bevraging bij bedrijven 6.1 Opstellen enquête Overleg 1 stuurgroep: afspraken aanpak bevraging bij bedrijven In het eerste overleg van de stuurgroep werden afspraken gemaakt omtrent de aanpak van de bevraging bij de bedrijven. Nadien werden telefonisch en per mail verdere afspraken gemaakt om tot een eindvoorstel te komen. Het Havenbedrijf heeft in oktober 2008 reeds een eerste telefonische bevraging van de bedrijven uitgevoerd. Volgens dhr. Vanderhallen bleek hieruit dat ca. 20% van de bedrijven mogelijk geïnteresseerd was om deel te nemen aan optimalisatieinitiatieven rond afvalbeheer. Enquêtes hebben vaak een lage respons. Dit kan men toeschrijven aan het feit dat het te veel moeite en tijd kost om ze in te vullen. Om die reden werd geopteerd om voldoende aandacht te besteden aan het analyseren van de reeds beschikbare informatie, nodig voor de opmaak van de bovenvermelde inventaris. Daarvoor werd vooral beroep gedaan op de gegevens uit het Integraal Milieujaarverslag (IMJV)(zie hoofdstuk 5). De bedrijven moeten een vragenlijst voor zich krijgen waar de gegevens die reeds bekend zijn, reeds zijn ingevuld, teneinde hen geen onnodig dubbel opzoekwerk te bezorgen. Het is tevens belangrijk geen gegevens te vragen die veel opzoekwerk vragen, de enquête moet op 5 à 10 minuten ingevuld kunnen worden. Na overleg werd bepaald dat de bevraging zou peilen naar: Gegevens die in de inventaris moeten komen voor zover nog niet beschikbaar uit andere informatiebronnen; Ideeën om afvalstromen verder te gaan scheiden, mogelijke afvalstromen die voor andere bedrijven nuttig zouden kunnen zijn; Interesse in het effectief gebruik van diverse afvalverzamelingsinitiatieven, zoals bijvoorbeeld: een mini buurtcontainerpark, behoud ophalingen door stad, gezamenlijke contracten met overbrengers van afvalstoffen; Interesse in het effectief gebruik van diverse hergebruikinitiatieven, zoals bijvoorbeeld: afvalbeurs, kringloopwinkels, ; Interesse in meewerken in een overkoepelend systeem om afval te beheren en in sensibilisering binnen het eigen bedrijf. Tijdens het overleg van de stuurgroep werden ook volgende punten rond de selectie van verder te onderzoeken afvalstoffen aangehaald: interessantste stromen om een actie rond te doen: papier en karton, KGA, olie. Zeker geen bedrijfsspecifieke afvalstromen zoals diverse chemicaliën, afvalwater, slib; een actie rond KGA, bijvoorbeeld een maandelijkse ophalingsronde, lijkt momenteel de interessantste actie; er is weinig toezicht in het weekend. In de haven is er veel hinder door sluikstorten door vrachtwagenchauffeurs; eerste voorstel van criteria voor afvalstoffen om in het project te worden opgenomen: het afval moet bij een voldoende aantal bedrijven voorkomen; de afvalstoffen zitten nu nog vaak bij het restafval; het gaat om kleine hoeveelheden die de bedrijven nu moeilijk kwijtraken. Mutualiseren afvalbeheer KMO s GISTI Luithagen Antwerpen - eindrapport 25/91

30 Er is een groot verschil tussen de bedrijven qua recipiënten, transport, containers in huur/eigendom, e.d.. Bij een gezamenlijke actie zullen de bedrijven hieromtrent voorwaarden opgelegd krijgen als ze in het systeem willen stappen. Na te vragen bij de overbrenger. De stad heeft gemeld dat het moeilijk is om een mini-containerpark organiseren. De stad stelt voor om dit te vragen aan overbrengers. Opmaak vragenlijst en website: Bij het opstellen van de vragen werd rekening gehouden met de gewenste gegevens, het duidelijk formuleren van de vragen en met de wijze waarop de antwoorden later (automatisch) in de inventaris moeten terechtkomen. Er werd hiertoe ook een tabel in Excel aangemaakt. Voor de website werd ervan uitgegaan dat kan gestart worden vanuit een bestaande website met een link naar een verwelkomingspagina met uitleg over de enquête. Op deze verwelkomingspagina bevindt zich dan een inlogformulier om de enquête te starten. Het inlogformulier verzekert dat de gegevens van de verschillende bedrijven correct gescheiden blijven. De enquête wordt ingevuld zoals een gewoon webformulier in meerdere stappen. Als de enquête volledig ingevuld is worden de gegevens, wanneer op de bewaarknop wordt gedrukt, opgeslagen in de database. Deze database kan eenvoudig worden omgezet naar Excel. Er werd voor geopteerd de ingevulde gegevens om te zetten in een Excel bestand. Hierdoor kunnen de resultaten op een eenvoudigere manier verwerkt worden. In het overleg van 9 februari 2010 werden de welkompagina en vragenlijst overlopen en voorstellen tot wijzigingen gedaan. De website en vragenlijst die werden vastgelegd na het overleg van 09/02/2010, is bijgevoegd in bijlage Versturen enquête en opvolging reacties Uitnodigingsbrief vanuit OVAM/Havenbedrijf/stad Via een korte brief en/of mail naar de bedrijven uit het gebied wordt het project toegelicht en wordt gevraagd de vragenlijst op de website in te vullen. In deze brief worden eveneens de bedrijfsspecifieke login en paswoord gegeven die nodig zijn om de enquête online te kunnen invullen. De brief werd verstuurd rond 25 maart Invullen vragenlijst door bedrijven via website De periode waarbinnen de bedrijven wordt gevraagd om de vragenlijst in te vullen wordt bewust vrij kort gehouden om te vermijden dat deze opzij wordt gelegd. De einddatum voor het invullen van onze enquête werd vastgelegd op 7 april. Bij het verstrijken van deze datum hadden een 6-tal bedrijven de enquête ingevuld. Voor enkele bedrijven die tot een groep behoren werd één gezamenlijke enquête ingevuld, zodat dit overeenkwam met de reacties van 11 bedrijven. Herinnering Mutualiseren afvalbeheer KMO s GISTI Luithagen Antwerpen - eindrapport 26/91

31 In de herinneringsbrief wordt verwezen naar de eerste brief en nogmaals gevraagd de enquête in te vullen. De bedrijfsspecifieke login en paswoord nodig om de enquête online te kunnen invullen worden herhaald. De toelichting over het project wordt ook opnieuw opgenomen zodat ook wie de eerste brief niet ontvangen heeft, begrijpt waarover het gaat. Een herinneringsbrief werd rond 20 april verstuurd met als nieuwe deadline 30/04/2010 voor het invullen van de enquête. Na deze periode hebben nog een 6-tal bedrijven de enquête ingevuld, waardoor het totaal op ca. 14 bedrijven komt. 6.3 Respons bevraging In eerste instantie was het de bedoeling om de 45 bedrijven gelegen in de zone Luithagen aan te schrijven. Tijdens de voorbesprekingen tussen het Gemeentelijk Havenbedrijf, OVAM en Soresma is er besloten om Sita te schrappen uit te lijst, gezien zij zelf erkend zijn als ophaler en verwerker van afvalstoffen. Na de ontvangst van het Excel-bestand werden de verschillende enquêtes met elkaar vergeleken. Om het toepassingsgebied te verruimen werden de gegevens ons bezorgd via de IMJV s eveneens opgenomen in de tabel. In het totaal werden er 44 bedrijven aangeschreven voor het invullen van een enquête. In het totaal hebben er 14 bedrijven hierop geantwoord. Hierbij dient wel te worden opgemerkt dat 3 bedrijven als groep hebben geantwoord. Alles samen komt dit op een respons van 20 op 44 bedrijven of 45 %. Dit is een zeer goede respons. Samen met de IMJV s zijn er (gedeeltelijke) gegevens van 22 bedrijven. Onderstaande grafiek geeft een visueel overzicht van het aantal ingevulde enquêtes: aantal bedrijven aangeschreven : aantal JA aantal via IMJV aantal NEEN Mutualiseren afvalbeheer KMO s GISTI Luithagen Antwerpen - eindrapport 27/91

32 Bij het analyseren van de enquêtes werden de volgende problemen vastgesteld: de hoeveelheden afvalstoffen werden niet aangegeven in de eenheid zoals gevraagd in de enquête. De gegevens werden omgezet d.m.v. de correctiefactor opgenomen in het rapport analyse van de bestaande informatie; voor een aantal bedrijven stemde de hoeveelheid verkregen via het IMJV niet overeen met de hoeveelheid ons bezorgd via de enquête; in dit geval hebben we ervoor gekozen om de hoeveelheden opgenomen in de enquête te gebruiken; in drie gevallen staat er bij de vragen de afvalstoffen ja aangegeven, terwijl er verder geen hoeveelheden of overbrengers werden ingegeven. Mogelijks hebben deze bedrijven de enquête via de website bekeken, maar niet ingevuld. Bij het bewaren is voor deze velden steeds een waarde vereist en werd dus de default-waarde "ja" ingevuld. Bijgevolg hebben wij het analyseren van de enquête hiermee geen rekening gehouden; bij de bedrijven waar de hoeveelheden ons werden bezorgd via het IMJV hebben we bij de afvalstoffen waar we geen gegevens van hebben ontvangen neen ingevuld; bij de bedrijven waarvan we de gegevens hebben ontvangen via het IMJV hebben we de verwerkers niet opgenomen in de tabel, gezien er in de Excelbestanden enkel werd gewerkt met codes en dat de papieren versies zeer omvangrijk waren. 6.4 Opmaak inventaris en algemeen overzicht afvalstromen De resultaten van de enquête en de reeds eerder verzamelde gegevens worden verwerkt in de inventaris. De inventaris is opgemaakt in Excel. Deze inventaris is ingevuld voor zover we beschikten over gegevens uit het IMJV en uit de bevraging bij de bedrijven. Gezien de activiteiten zich in de zone Luithagen vooral richten op de opslag, het transport en aanverwante dienstverlening, werd er in de enquête niet geïnformeerd naar gebruikte grondstoffen. De andere punten in de inventaris werden wel opgenomen in de bevraging en beantwoord door de bedrijven die de enquête hebben ingevuld. Soorten afvalstoffen In de onderstaande grafiek wordt een overzicht gegeven van de percentages van de bedrijven die over de vermelde afvalstromen beschikken, voor zover zij de enquête hebben ingevuld: Mutualiseren afvalbeheer KMO s GISTI Luithagen Antwerpen - eindrapport 28/91