Intensieve behandeling voor patiënten met een dubbele diagnose: schizofrenie en verslaving

Transcriptie

1 Intensieve behandeling voor patiënten met een dubbele diagnose: schizofrenie en verslaving

2 Inhoudsopgave Inleiding Geïntegreerde behandelingen en hun effectiviteit Preliminaire bevindingen audit dubbele diagnose - Preliminaire kwantitatieve resultaten en resultaten uit de literatuurstudie - Preliminaire kwalitatieve resultaten - Bezoek aan PC Mondriaan (Nederland) 1

3 Roel De Cuyper, directeur van PC Gent-Sleidinge INLEIDING 2

4 Nele De Witte, Onderzoeker op het CAPRI (Universiteit Antwerpen) GEÏNTEGREERDE BEHANDELINGEN EN HUN EFFECTIVITEIT 3

5 Dubbele diagnose Definitie: - Patiënten die terzelfdertijd lijden aan een ernstige persisterende psychiatrische stoornis (van psychotische aard) en een middelengebonden stoornis Prevalentie middelenmisbruik bij psychotische st. - Puntprevalentie: 26% - Lifetime prevalentie: 44% 4

6 Geïntegreerde behandeling Behandeling waarbij de psychotische en de middelengebonden stoornis consistent en simultaan behandeld worden door een multidisciplinair en crosstrained team. 5

7 Behandeling voor DD patiënten in Onderzoek: CAPRI, universiteit Antwerpen Mogelijkheden: - Centra gefinancierd door het RIZIV TGG De Sleutel (Gent) La Pièce (Brussel) - Pilootprojecten PC Sleidinge Afdeling dubbele diagnose België l'intercommunale de Soins Spécialisés de Liège (ISoSL) Afdeling Dédale 6

8 Pilootcentra Opgestart in 2002 Beleidsnota voor geestelijke gezondheidszorg 2 eenheden: - 17 voltijds equivalenten - 10 bedden Vraag naar effectiviteit 7

9 Effectiviteitsonderzoek pilootcentra B. De Wilde & prof. dr. B. Sabbe 2004 Semi-experimenteel onderzoek Effectiviteit pilootcentra Vergelijking van pilootcentra met: - ISoSL Afdeling Cadran (psychotische st.) - PC Sint-Jan-Baptist Afdeling Vita (verslaving) - PC Sancta Maria afdeling sociale psychiatrie 8

10 Resultaten effectiviteitsstudie Effectiviteit geïntegreerde behandeling: - Psychiatrische problematiek: Verbetering na 3 mnd. - Middelengebruik: Alcoholgebruik: stabiel Cannabisgebruik: verbetering na 6 mnd. Ernst druggebruik: verbetering na 3 mnd. Veranderingsbereidheid: stabiel Remissie van middelengebruik bij 72,22% na 12 mnd. 9

11 Resultaten effectiviteitsstudie (2) - Levenskwaliteit: Verbetering na 6 mnd. - Algemeen functioneren Verbetering na 3 mnd. Ernst ziekte: stabiel à De residentiële geïntegreerde behandeling blijkt een effectieve behandeling voor DD 10

12 Resultaten effectiviteitsstudie (3) Vergelijking met standaardbehandeling na 3 mnd. - Baselineverschillen - Psychiatrische problematiek Redelijk gelijklopend - Middelengebruik Alcohol: gelijklopend Drugs: pilootcentra doen het beter Veranderingsbereidheid: pilootcentra doen het beter 11

13 Resultaten effectiviteitsstudie (4) - Levenskwaliteit Tendens naar betere uitkomsten voor pilootcentra Tevredenheid: gelijklopend - Algemeen functioneren Gelijklopend à De geïntegreerde behandeling behaalt minstens even goede resultaten als de standaardbehandeling 12

14 13

15 Effectiviteit: 22 RCT s - 8: beperkte interventie Literatuur - 14: meer uitgebreide interventie tot geïntegreerd programma 2: residentieel - Uitkomsten residentieel = ambulant - Participatie en behandeleffectiviteit (ES 0,84 & 0,53) 12: Ambulant - Geïntegreerde behandeling TAU» Op vlak van: middelengebruik, psychiatrische symptomen, levenskwaliteit of andere (vb. opnames)» Verschillende ES (0,20 (klein) tot 1,29 (groot)) 14

16 Literatuur (2) Actueel: Current Opinion in Psychiatry: volume 25 (3), mei Zorgvuldige screening en assessment (Assanangkornchai & Edwards, 2012; Morojele, Saban & Seedat, 2012) - Medicamenteuze en psychosociale behandeling (Murthy & Chand, 2012) - Subgroepen van DD-patiënten (Baigent, 2012) Nood aan meer onderzoek 15

17 PRELIMINAIRE BEVINDINGEN AUDIT DUBBELE DIAGNOSE 16

18 Audit DD pilootprojecten Opdrachtgever: - Laurette Onkelinx, minister van sociale zaken en volksgezondheid Doel: - Advies over structurele verankering van DD pilootproject - Exploratie actuele situatie België - Vergelijking analoge werking buurlanden - Analyse internationale onderzoeksliteratuur 17

19 Onderzoeksvragen 1. Evaluatie van de teams van het pilootproject FOD VVVL en de RIZIV geconventioneerde centra a. Aantal VTE/bedden b. Werkverdeling van de universitaire therapeuten c. Ideale samenstelling multidisciplinair team d. Mate van geïntegreerdheid en expertiseverwerving 2. Case management en outreaching 3. Belgische behoeften, nodige bedden per eenheid 4. Kosten 5. Heroriënteringsvooruitzichten 6. Verblijfsduur 7. Concrete aanbevelingen 18

20 Protocol Literatuurstudie Kwantitatieve studie: - Bezoeken volgende centra PC Sleidinge Afdeling dubbele diagnose ISoSL Dédale TGG De Sleutel ISoSL Cadran La Pièce PC Sint-Jan-Baptist Vita Kwalitatieve studie Bezoek Mondriaan te Maastricht 19

21 Maud De Venter, onderzoeker op het CAPRI (Universiteit Antwerpen) en klinisch psychologe UZA dienst psychiatrie PRELIMINAIRE KWANTITATIEVE RESULTATEN EN RESULTATEN UIT DE LITERATUURSTUDIE 20

22 Thema s 1. Bestaffing 2. Outreach 3. Therapievormen 4. Assessment 5. Opleiding en vormingen 6. Modelgetrouwheid 7. Kosteneffectiviteit 8. Instroom en verwijzing 9. Werkbelasting 21

23 Bestaffing Literatuur: - Vnl. onderzoek naar ambulante behandeling VTE/bedden: - Afhankelijk van: ernst stoornis & aanwezigheid outreach - Case management patiënten per VTE Ambulant team: - Minstens 0,5 VTE psychiater en 2 VTE case management - Universitair therapeut voor gespecialiseerde behandelinterventies - Verpleegkundige en expert op vlak van werk (Mueser, Noordsy, Drake & Fox, 2003) - Residentieel Vb. MHCD-programma 6 patiënten 1 VTE - Expertise! 22

24 Bestaffing (2) Bestaffing PC Sleidinge ISoSL Dédale Bedden 10 (contractueel) + 5 (partiële hospitalisatie) TGG De Sleutel ISoSL Cadran La Pièce (17 indien vrouwen en kinderen) Sint-Jan- Baptist VTE* 17,48 17,2 14,21 18,66 14,25 17,75 30 Universitaire VTE* Nietuniversitaire VTE VTE psychiater/ dokter 4,17 3 2, ,75 13,31 14,2 11,91 17,66 12, ,33 0,42 0,37 0,6 1 0,5 Staf*-patiënt ratio 1,7 (1,13 met partiële) 1,72 0,95 0,72 0,95 (tot 0,84) 0,59 * Exclusief psychiater en/of dokter 23

25 Multidisciplinair team PC Sleidinge ISoSL Dédale TGG De Sleutel Bestaffing (3) ISoSL Cadran La Pièce Sint-Jan- Baptist Psychologen 2,38 2 1,3 (therapeut & fam.werker) Criminoloog / 1 / / / / 8,1 6,4 / 7 1 / Begeleider / 4,6 7,7* 7,16 4 9,6 Nachtdienst roulement roulement 1,71 roulement 3 1,8 Afdelingshoofd 1 1 2, Verpleegkundige Maatschappelijk werker/ass. 1 0,5 1 0,7 1,5 0,8 Kinesist / 0,2 (niet-univ.) / 0,5 (niet-univ.) / / Creatief therapeut 2,79 1 / 0,8 / 2,8 Case manager 1 (vpl.) (psycholoog) / / / / Bewegingstherapeut 1,21 0,5 / 0,5 / 0,75 Andere / / / / 1,75 / *Incl. 1 VTE groepswerker extra betaald door stad Gent (GESCO) 24

26 Literatuur Outreach (OR) en Case management (CM) - Outreaching = hulp bieden in de leefwereld van een patiënt - Case management = coördineren van de hulpverlening rond een patiënt - DD-patiënten: frequente hospitalisatie, ernstige beperkingen en groot risico op herval à nood aan mobiele, assertieve en langdurige follow-up - Goede nazorg à abstinentie (McKay, 2005) - Samenstelling ambulant team 1 VTE voor patiënten in CM Kennis van populatie en netwerk! 25

27 Outreach (OR) en Case management (CM) (2) PC Sleidinge ISoSL Dédale TGG De Sleutel ISoSL Cadran La Pièce VTE 1 Max. 2 / / / / Sint-Jan- Baptist Duur opvolging 6 mnd. CM 3 mnd. OR max. 6 mnd. voor en na opname OR of CM Vnl. CM 1 Case manager (1 VTE) en 4 outreachers (1 VTE) / / / / / / / / 26

28 Instroom en verwijzing A) Instroom B) Verwijzers C) Heroriëntering D) Behandelduur 27

29 Instroom en verwijzing (2) Literatuur - Patiënten in ambulante behandeling dienen toegang te hebben tot: Woonvoorzieningen Arbeidsrehabilitatie Familie psycho-educatie Ziektemanagement ACT of intensieve case management (Mueser et al., 2003) - Nood aan goed netwerk waar patiënten vrij in kunnen bewegen ) 28

30 A) Instroom Instroom PC Sleidinge ISoSL Dédale TGG De Sleutel ISoSL Cadran La Pièce Aanvragen Sint-Jan- Baptist Nieuwe opnames Opnames/ bed/jaar Bezettingscijfers , ,8 2,4 5 90,7% 82,20% 102,23% 89,6% 87,31% 74,79% Wachttijd tussen aanmelding en opname 3-4 weken 2-4 weken 4-5 weken Kort tot afwezig 4-6 weken 3-4 weken 29

31 B) Verwijzers Verwijzers PC Sleidinge ISoSL Dédale TGG De Sleutel ISoSL Cadran La Pièce Sint-Jan- Baptist Intern Gekeken naar laatste verwijzer 42% 24,8%? / 0,4%? (MPG)? (MPG) 17%? 15,8%? (MPG) PC 30% 4% 12,8%? 4,7% Externe drughulpverlening AZ/PAAZ 14% 8% 3,9%? 5,3% 22,5% (mentale Ambulante 2% / 0,6%? 1,9% gezondheidssector) huisarts/ psychiater CGG/CAW 7% 2% 3,9%? 12,1% BW/PVT 2% 2% 0,6%? / 0,3% Eigen initiatief 18% 38% 15,6%? 41,7% 58,7% Onmiddellijke omgeving 13% / 2,6? 4,2% 11,8% Politie/ justitie 12% / 17% 45% 10% 3% Onbekend/ andere 2% (OCMW) 4% 1%? 5,8% 1,8% 30

32 C) Heroriëntering Heroriëntering PC Sleidinge ISoSL Dédale TGG De Sleutel ISoSL Cadran La Pièce Sint-Jan- Baptist Intern / 3% 8% (CIC)?? / Intern tussenhuis/or / 6% (LILAS) 3%?? / PZ 38% 8% 11%?? 2% PAAZ / / /?? 1% Ambulant (intern) / / 2%?? 5% CGG 16% / /?? 9% Huisarts/ psychiater Gespecialiseerd centrum (DHV) IBW/PVT: woonproject Naar huis/ familie Justitie/ gevangenis 9% 14% /?? 5% 9% / 1%?? / 29% 2% 9%?? 5% 60% 24% 65%?? 69% / 5% 1%?? / Andere / 2% (maison médicale); 36% (netwerk Luik) /?? 1% (OCMW); 3% (ander 31 ther. verblijf)

33 D) Behandelduur Literatuur - Geen consensus - Maar over het algemeen: langdurige behandeling langdurige opname! 18 maanden of meer Behandelduur (res.) PC Sleidinge ISoSL Dédale TGG De Sleutel ISoSL Cadran La Pièce Sint-Jan- Baptist Gem. aantal dagen 81 57,73 166,

34 Aanbevelingen Vanuit de literatuur - RCT s: Geïntegreerde behandeling TAU - Nazorg! - Flexibele geldstromen - Goede opleiding Vanuit de Audit - Kortere wachttijden/efficiëntere netwerking - Nazorg/CM/OR 33

35 Steve Sercu, Afdelingshoofd dienst dubbele diagnose, broeder Alexianen te Boechout PRELIMINAIRE KWALITATIEVE RESULTATEN 34

36 Methode Grounded theory approach Interviews bij psychiaters, afdelingshoofd, outreachers, Breder beeld dan enkel kwantitatief onderzoek Gecodeerd door 2 personen à verhogen van validiteit 35

37 Bestaffing Veel variabiliteit in antwoorden Pilootcentra: - Voldoende bestaffing voor kerntaken - Onvoldoende bestaffing voor extra s (externe werking en langdurige opvolging) Andere centra: onvoldoende bestaffing om - Afdoende aandacht aan de kwaliteit van zorg voor de patiënten te spenderen - Afdoende aandacht aan expertiseverwerving te spenderen 36

38 Outreach en case management Wordt veel belang aan gehecht Onderscheid is onduidelijk in de praktijk 2 partijen - 1 persoon verantwoordelijk - Meerdere personen Implementatie wordt bepaald door: - Bestaffing - Aanwezigheid outreacher in bredere setting - Netwerkcontacten en samenwerkingsakkoorden 37

39 Instroom en verwijzing Belang van preventie en vroegdetectie DD-problematiek is aanwezig in settings Goede diagnostiek en doorverwijzing naar gespecialiseerde centra Belemmeringen: - Wachtlijsten en quota - Regels/exclusiecriteria instanties (vb. rond middelen) - Gebrek aan kennis en/of weerstand - Te complexe bureaucratische procedures - Subgroepen DD 38

40 Aanbevelingen DD-hulpverlening - Taken pilootunits: Behandeling + Spilfiguur in netwerk - Meer flexibiliteit in Opname/opvolgingsduur Gebruik en financiering bedden Opleiding - Toegankelijk voor verschillende disciplines - Bijzondere beroepstitel (financieel gehonoreerd) 39

41 Aanbevelingen (2) Statuut DD-patiënt - Enveloppefinanciering - Andere maatregelen, zoals: Financiële compensaties voor werkgever Recht op thuishulp Recht op administratieve ondersteuning Financiële voordelen 40

42 Maud De Venter, onderzoeker op het CAPRI (Universiteit Antwerpen) en klinisch psychologe UZA dienst psychiatrie BEZOEK AAN PC MONDRIAAN (NEDERLAND) 41

43 Inleiding PC Mondriaan afdeling dubbele diagnose - Ambulante en residentiële behandeling 600 patiënten 32 bedden - Twee vestigingen Heerlen Maastricht 42

44 Bestaffing Residentieel (32 bedden): - 1,75 VTE psychiaters - 1,89 VTE psychologen - 20,74 VTE verpleegkundigen - Ergotherapeuten en aparte nachtdienst$ Ambulant (case management en outreach): - 14 VTE sociaal verpleegkundigen/maatschappelijk werkers - Woonbegeleider 43

45 Case management en outreaching Intakegesprek à ambulante behandeling (case management/outreach) Residentiële behandeling indien nodig Bestaffing (zie voorgaande slide) 44

46 Instroom en verwijzing Aanvragen via CAP à verwijzing Wachttijd - 6 maanden - Spoedprocedure Voornaamste verwijzers: - Huisartsen - Crisisdienst Verwijskaart Lange wachtlijsten voor doorverwijzing Voornamelijk doorstroom naar chronische verslavingsafdeling 45

47 Aanbevelingen Bestaffing: - Aparte functie maatschappelijk werk - Meer uren voor psychiater - Systeemtherapeut Instroom en verwijzing - Nood aan gespecialiseerde huisvesting - Vroegdetectie en vroegbehandeling - Meer uitgebreide indicatiestelling bij aanmelding + gelijkwaardige behandeling 46

48 Met dank aan: Alle participerende centra Katia Huard, FOD volksgezondheid 47

49 BEDANKT VOOR JULLIE AANDACHT Voor meer informatie mag je steeds mailen 48

50 Referenties Assanangkornchai, S., & Edwards, J. G. (2012). Clinical and epidemiological assessment of substance misuse and psychiatric comorbidity. Current Opinion in Psychiatry, 25(3), doi: /YCO.0b013e d27 Baigent, M. (2012). Managing patients with dual diagnosis in psychiatric practice. Current Opinion in Psychiatry, 25(3), doi: /YCO.0b013e d3d McKay, J. R. (2005). Is there a case for extended interventions for alcohol and drug use disorders? Addiction, 100(11), doi: /j x Morojele, N. K., Saban, A., & Seedat, S. (2012). Clinical presentations and diagnostic issues in dual diagnosis disorders. Current Opinion in Psychiatry, 25(3), doi: /YCO.0b013e328351a429 Mueser, K. T., Noordsy, D. L., Drake, R. E., & Fox, L. (2003). Integrated treatment for dual disorders. A guide to effective practice. New York: The Guilford Press. Murthy, P., & Chand, P. (2012). Treatment of dual diagnosis disorders. Current Opinion in Psychiatry, 25(3), doi: /YCO.0b013e328351a3e0 49