Wat is AO. AO zorgt ervoor dat het geen puinhoop wordt in het bedrijf. Besturen en verantwoording afleggen wordt door het management gedaan.

Transcriptie

1 Kennisportfolio H2 AO Week 1 administratieve organisatie. Website een keer bezoeken, het kan zijn dat die MC vragen op het tentamen komen. Wat is AO. AO zorgt ervoor dat het geen puinhoop wordt in het bedrijf. AO gaat over informatie in een bedrijf en die kijkt of die informatie goed verloopt. De informatie stromen tussen alle afdelingen is het cement van een organisatie. Bij AO zijn vier belangrijke begrippen. Besturen = om vier uur in maastricht zijn. Dat zeg je tegen de chaffeur. Laten functioneren = je zorgt ervoor dat de chaffeur er is en dat er benizen en een tomtom is. Zorgen dat het gaat lopen en draaien. Beheersen = tussen tijds kijken of alles goed verloopt. Bijvoorbeeld een afslag verkeerd genomen. Bewaken dat het op de goede weg blijft. Verantwoording afleggen= stel je bent in half 5 in Maastricht, dan ben je te laat. En moet je dat aan de manager uitleggen met wie je een afspraak had. Besturen en verantwoording afleggen wordt door het management gedaan. Betrouwbare informatie. De tomtom moet wel betrouwbaar zijn anders kom je er niet. Drie belangrijke begripenn BIJ AO., zeker op tentamen. Informatie moet: Juist zijn: het geld dat je overmaakt moet wel aankomen. 10 euro overmaken, dan moet er ook 10 euro worden bijgeschreven en niet 9 euro. Volledig zijn= volledig invullen van velden op internet. En volledige opbrengsten krijgen. Je moet alle opbrengsten aanslaan die je gehad hebt. Anders is het jaarverslag niet betrouwbaar. Hier checkt de accountant heel goed naar. Tijdig zijn= informatie moet recent en actueel zijn en de info moet optijd aankomen bij diegene die het nodig heeft. Bijvoorbeeld de inkoper en de verkoper moeten elkaar optijd benaderen met informatie. Welke info heeft de leiding nodig om te kunnen sturen. Doelstellingen en targets. Ze moeten info hebben van de verkoopafdeling, informatie van het vorige jaar. Ook informatie nodig van buiten. Dus info van buiten en binnen.

2 De managers van alle afdelingen moeten verantwoording afleggen aan de leiding van het bedrijf. Ook moet de top verantwoording afleggen aan de overheid, belastingdienst en aandeelhouders. Inkoopafdeling heeft info nodig van verkoop afdeling en magazijn. Ook info van het budget van de financiële zaken. En inkoopafdeling moet verantwoording leggen aan fiannciele zaken. Als er stoelen besteld zijn, dan moet er gecheckt worden of ze echt besteld zijn en ook zijn binnengekomen voor de juiste prijs. Magazijn heeft info nodig van inkoop en verkoop. Als de tv s verkocht zijn, dan moeten ze klaar worden gezet. Verkoopafdeling moet verantwoording afleggen aan de financiele zaken. Hoeveel is er verkocht en voor welke prijzen. Er zijn dus veel informatie stromen en die moeten goed georganiseerd zijn. Subway, te hoge kosten en te lage omzet. De informatie was dus niet betrouwbaar, daarvoor kregen ze schadevergoeding. Douwe Egberts, informatie was tijdig en juist, maar de aandeelhouders hebben veel te veel betaald. Rabobank. De topman is opgestapt en heeft aangegeven dat hij te weinig informatie had over de fraude en de mensen die er zaten. Hij wist niet dat het aan de gang was. Spookfacturen. Facturen worden opgestuurd met daarin aangegeven dat je iets gehad hebt en niet betaald hebt. Als nog moet je betalen, terwijl je niets hebt gehad. Om te checken of alles goed is, check je in detail naar een bedrijf. Ieder proces moet je nagaan. Processen zijn activiteiten die met elkaar samenhangen. Processen op hoofdniveau en subniveau. Hoofdproces van ene handelsonderneming: inkoop à opslag à verkoop Je kunt niet alle inforamtiestromen zo direct zien, dus inzoomen. Inkoopproces: Initiatief à beslissen à uitvoering à afwikkeling Van alle processen staan er in het boek processen. In de case vaak op het niveau van detail. Initiatief tot inkoop bestaat ook uit stappen. Bij alle afdelingen wordt informatie gehaald. Als je alle info hebt gehad, dan moe tje checken of de info betrouwbaar is. Want anders gaat de onbetrouwbare info weer door naar meerdere niveau s. Processen op verschillende niveau s. Risico s van onbetrouwbare info. Zoals fraude. Of iets uit de voorraad menemen door personeel. Het personeel heeft een ander doel dan de top, niet allemaal commercieel ingesteld. Dus kunnen er spullen worden meegenomen. Met welke maatregelen kunnen we de risisco s verkleinen.

3 AO gaat over twee dingen. Betrouwbare informatie Ervoor zorgen dat er geen fraude is. HOFMAN BEDRIJFS INSPECTIE. Eigen voorbeelden problemen in bijbaan. Reserveringen die wel binnenkomen, maar niet bij het bedrijf bekend zijn. Automatiseren. Dit is het verkoopproces. Kortingen staan nog in de kassa, terwijl alles al voorbij was. Veel verschillen in de winst zijn kenmerken van fraude. Bij postnl worden brieven opengemaakt en andere rekeningnummers ingevuld. Maatregel is verklaring van goedgedrag. AO is niet bij ieder bedrijf toepasbaar. Kleine bedrijven met weinig personeel is het lastig bij toe te passen. Daar kan weinig gefraudeerd worden, omdat er weinig mensen zijn en de eigenaar gaat zelf niet frauderen, want dan neemt zijn winst af. STOF. Er is veel onderzoek gedaan naar AO. Starreveld heeft gekeken naar verschillende soorten bedrijven. Een bedrijf die op rekening verkoopt heeft een zelfde soort probleem. Een soort debiteurenprobleem. Voor verschillende bedrijven zijn er verschillende problemen. Cash geld, kas verschillen en nep geld. Op rekening, kijken of het geld uiteindelijk binnen komt. Bij prodcutie, is er steeds dezelfde prijs of moet je een huis bouwen, dan moet je goed onderhandelen wat je wel en niet in de prijs berekent. Bij een case moet je kijken bij welke typolgie het bedrijf is, soms een combie. Als je de typologie weet, dan weet je welke problemen er kunnen komen. DVD bij BOL.COM 6 stappen. 1. Selecteren in winkelmandje à prijs moet je weten, product, voorraad, verzendtijd, aantal enz. 2. Naar afrekenscherm à inloggen op account, gegevens check. 3. internetbankieren openen en invullen è bank selecteren, inloggen, checken saldo 4. verzendadres opgeven 5. bevestiging mail 6. ontvangen

4 samen: 1. winkelmandje. Info: prijs, aantal, levertijd. Bol.com wilt weten: aantal bestelde produten. 2. Registreren: klant nummer ingeven. NAW info. Welkoms boodschap. Bol.com checkt of er achterstallige betalingen zijn. 3. Bezorgwijze: waar en wanneer. 4. Bezorgadres: moet kloppen. Logisitiek moet kloppen. 5. Besteloverzicht: checken of alles klopt. 6. Betalen. Is het betaald en hoeveel. BOL.com wilt weten wanneer het betaald moet worden. Thuis case maken. Algemene organisatie week 2 les 2. Processen. Er zijn veel processen. Er zijn vier fasen in het inkoopproces. Plieger heeft 500 leveranciers en 175 voor Sanitair. Als er een late levering is, dan kun je kijken bij de prijs en de WAAR. Beslissingen van Plieger om producten te bestellen. Stap 1 Initiatief tot inkoop. Er kan een minimum voorraad nodig zijn. Misschien komt er een bepaalde actie, waardoor je meer producten nodig kunt gaan hebben. Kijken naar eerdere maanden wat er bij de verkoop was. Just in Time bestellen, om de kosten van de voorraad, kosten van het bestellen, en kortingen bij grotere hoeveelheden zo gunstig mogelijk te laten uitpakken. Dit kun je doen met JIT. Optimale bestelgrootte, is de bestelgrootte waarbij de totale voorraadkosten en bestelkosten het laagst zijn. Bij iedere stap staan items, dat zijn de begrippen die je nodig hebt. Stap 2. Bij wie ga je inkopen. Bij een bevriende leverancier inkopen. Je gunt het de ander. Hij kan wellicht kortingen krijgen. Te hoge prijs, doordat je de andere prijzen niet checkt. Benodigde informatie. Informatie over prestaties leveranciers. Leveringsbetrouwbaarheid Kwaliteit Service

5 Info over de markt. Je komt in heel de wereld, dus weten wat er speelt.t Overzicht inkoop beslissingen, zodat fraude van werknemers voorkomen kan worden. Offerte register à een register waarin wordt bijgehouden aan wie er offertes zijn gevraagd en welke binnen zijn. Europese aanbesteding heeft als functie om te voorkomen dat bevriende leveranciers alle grote opdrachten krijgen. Dus een soort eerlijke concurrentie ontstaat er nu. Stap 3. Uitvoering en levering. Inkoopcontract kan fouten hebben, zoals verkeerd afleveradres. Stambestand. Een systeem met daarin alle vaste gegevens van artikelen, leveranciers, klanten, personeel enzo. AO> wie mag er wel bij en hoe zorgen we ervoor dat het bestand uptodate blijft. Voor klanten, personeelsleden, leveranciers. Info over leveranciers, zoals bankgegevens, contactpersoon, adres. Mag niet iedereen bij. Contractenregister à een register met daarin alle lopende contracten van een bedrijf met haar leveranciers. Raamcontract à een contract waarin partijen principe afspraken maken om met elkaar in zee te gaan. Hierin wordt opgenomen of er kortingen komen bij een grotere afname enzo. Binnen dit grote raamcontract zullen concretere afspraken worden gemaakt die gaan over de te leveren goederen. Partijen die iets in een contract afspreken zijn de preferred suppliers. AO moet zorgen dat er tijdig informatie wordt gegeven als een contract afloopt. Er moet dan worden gezocht naar een nieuwe leverancier of verlenging van de bestaande. Afroepcontract à er zijn afspraken gemaakt over de totale hoeveelheid af te nemen goederen gedurende een bepaalde periode. De feitelijke levering vind pas later plaats. Zodra je de goederen nodig hebt, dan roep je het contract dat al was opgemaakt af en krijg je de goederen zoals afgesproken. Stap 4. Afwikkeling. Factuur wordt betaald en goederen ontvangen. Soms krijgt hij te veel goederen of te weinig. Plieger heeft een goed systeem hiervoor. Facturen niet betaald, dan inkopen lastiger. Geen geld voor inkopen. Goed checken of je betaald wat je ontvangen hebt. Three way match, dat is van toepasing om te weten of je de facturen die je krijgt, oko daadwerkelijk goederen hebt gekregen, checekn naar de bestellingen en de ontvangsten. Nadat dit gechekt is, dan pas betalen. Retourzendingen, die moet je terugsturen en een creditnota krijgen van het betaalde bedrag. Dan kun je alles netjes administratief afwerken. Te weinig goederen leveren wordt Manco genoemd. Ze moeten niet beschadigdzijn en van de juiste kwaliteit zijn, dus wordt er een kwaliteitscheck gedaan. Er zijn twee documenten. Er is een bestelbon die bij de inkoper is, daarop staat de bestelling. En er is een ontvangst bon bij het magazijn, met daarop wat er ontvangen is. Dan is er ook nog de inkoopfactuur nodig. Deze wordt door de leverancier verstuurd en wordt verwerkt op de financiele

6 administratie. Daar wordt er three way matching toegepast à factuur wordt vergeleken met wat er besteld was en met wat er ontvangen was, voordat hij wordt goedgekeurd en betaald. Bij Plieger zit dit allemaal in het systeem ingevoerd. Andere afdelingen, zijn zeker het magazijn, de verkoopafdeling en de financiële administratie (bij de three way matching). Het voorraadproces. Je ontvangt goederen à daarna worden ze opgeslagen à daarna voor de verkoop verzonden. Incourantheid, de goederen verliezen waarde, doordat ze niet meer in de mode zijn. Items moet je kennen. Magazijnvoorraad, de voorraad die in het magazijn ligt. De kantoorvoorraad is de voorraad die er zou moeten liggen gelet op inkoop enzo. Stellingkaarten. Opschrijven als er iets uit het magazijn is gehaald. Inventarisatie. Je gaat kijken of de hoeveelheden die de voorraadadministratie aangeven ook daadwerkelijk in het magazijn liggen en ga je checken of er dus geen sprak is geweest van fraude. Pijplijn. Wat er in het magazijn is, maar al wel verkocht is. Iemand anders heeft ze al verkocht. Dat is de uitgaande. De inkomende pijplijn, er is al wel besteld, maar er ligt niks in het magazijn, ze komen morgen pas. Voorfacturering. Eerst wordt de factuur opgemaakt en dan worden de goederen klaar gezet voor facturering. Nafacturering. De goederen worden klaar gezet en daarna wordt de factuur pas opgesteld. Technisch open magazijn. Iedereen kan bij het magazijn. Geen deur of iets. Magazijn bij IKEA. Gesloten magazijn. Niet iedereen kan er bij. Duurdere artikelen liggen in een gesloten magazijn. Maar een bepaald aantal mensen kunnen erbij. Administratief open, je kunt er gewoon iets uitpakken uit het magazijn en je hoeft niets meer te noteren. Kantoor voorraad op een school. Administratief gesloten, je moet een document hebben om de goederen te mogen pakken. Vier fasen van het verkoopproces. Afwikkeling. Wat is de informatie behoefte Is het factuur verstuurd. Juiste gegevens voor betaling Retour. Wie gaat het betalen enzo. Wat als er niet betaald wordt. Welke risico s. Het geld komt niet binnen. Verkeerde rekening nummer. Storing bij de bank. Verkeerde bedrag binnen gekregen. Bedrag zonder afzender. Een te late betaling, die je niet kent.

7 Oplossingen. boos bellen. Afspreken verdere betaling. Ervoor zorgen dat de bank het weet. Bank bellen. Contact opnemen. Bank bellen Contact opnemen met de leverancier. Debiteuren bewaking afdeling aannemen. Fraude: administratiekosten naar een andere rekening overmaken. Nu samen: Vier fasen in het verkoopproces. Stap 1. Verkeerde producten aanbieden in het assorti waar geen vraag naar is. De prijs t.o.v. de andere concurrenten is erg verschillend. Er is een actie, maar er staat een foute prijs in het systeem. Je moet weten wie je afnemers zijn. Er is een stambestand van artikelen. Ieder artikel moet een uniek artikel nummer hebben. Stap 2. Orderverkrijging Het aantal is belangrijk. De gegevens van de klanten zijn belangrijk. Is de klant kredietwaardig. Risico van een loze order. Voor de grap of iets. CRM à customer relation management à klantrelatiebeheer, het aanbod aanpassen aan de wensen van de klant uit het verleden. Deze heb je, omdat je ze allemaal hebt bewaard in je klantenstambestand. Bij een instantie navragen of de klant kredietwaardig is. Of naar de betaalhistorie kijken Te veel korting kan er gegeven worden, doordat de targets gehaald moeten worden. Oplossing. Je mag max 5% korting geven als verkoper en als er meer wordt gegeven dan eerst vragen. Oplossing is ook een kortingsstaffel. Klantbestand, waarin staat wie er wel en geen korting krijgt. Niet iedereen mag hierbij, net als bij het artikel stambestand, anders is er snel fraude mogelijk. AO moet er dus voor zorgen wie er mag beslissen en hoe het bestand up to date blijft. Kortingsstaffel. Hoe meer producten hoe meer korting. Dit is op papier vastgelegd, dus hoeft er alleen gekeken te worden hoeveel er gekocht gaat worden en dan kan de korting automatisch bepaald worden. Stap 3. Uitvoering. Te vroeg geleverd. à geen ruimte om op te slaan. Te laat geleverd. à nee verkopen aan klanten en hierdoor lopen klanten weg.

8 Order ontvangst à crm, meer oog voor de klant, zodat hij meer zal afnemen. Order acceptatie à willen we het accepteren (kredietwaardigheid) kunnen we het accepteren, (voorraad groot genoeg). Facturering. Verkeerde rekeningnummer. Onbewust verkeerde facturen versturen. Mislopen van facturen als er facturen verloren gaan. Verkeerde goederen moeten gecheckt worden. Doorlopende nummering. Handmatig bonnetjes schrijven en die bonnetjes nummer je steeds. De facturen worden dus genummerd en zodra er een nummer niet is, weten ze dat er iets is fout gegaan. Administratieve organisatie week 3 les 3 Processen à risico s à maatregelen Tone at the top à het management moet het geode voorbeeld geven. ze moeten uitstralen dat het er toe doet wat je doet. Niet zomaar caudeau s aan andere geven. Gedragscode à hoe moet er om worden gegaan met ontvangen cadeau s. Werving en selectie à je moet goed weten als je wordt aangenomen dat je iemand aanneemt die goed is. Kosten en baten afwegen à je moet goed kijken dat je wel een opbrengst hebt voor de kosten die je hebt. Pathe heeft ervoor gekozen om 1 iemand aan te nemen die de kaartje bekijkt, en niet bij iedere zaal. De kosten om overal iemand neer te zetten zijn hoger dan de opbrengsten die je verliest van mensen die vaker naar een film gaan. Bij iedere maatregel moet je kijken dat de mogelijke kosten van het niet inperken van de risico s, niet meer kost dan dat het opbrengt. Pathe zet niet overal iemand neer, omdat het meer kost dan dat het aan risico s dekt. 7 gereedschaponderdelen. Functie scheiding. Je moet goed de functies afscheiden. Als iemand de inkoop, opslag en verkoop doet, dan zijn er veel zaken die fraude kunnen opleveren. Om dit te voorkomen ga je functies scheiden. Binnen de verkoop worden allerlei functies gescheiden, 5 functies. Beschikken à dit doet de directie, maar ook de verkoper en inkoper (die besluit aan wie er verkocht mag worden). je mag het bedrjif binden, met overeenkomsten. Inkoper. Bewarende functie à de magazijn meester. De cassiere houdt het geld bij. Binnen het verkoopproces mag hij niets beslissen, wel mag hij beslissen over zijn werknemers. Uitvoerende functie à de magazijn knecht. Registrerende functie à financiële administratie. Die controleert de facturen threeway- matching en registreert de personeelsadministratie. Ze maken een betaling klaar, en uiteindelijk beslist de directuer het.

9 Controlerende functie à ze controleren of alles klopt, zoals of de adminsitratie klopt (in grote organisaties zitten de controle en de registrerende afdelingen apart). Automatiseren Eiland automatisering. Er zijn aparte systemen voor iedere organisaties. Aparte inkoop systeem. Apart verkoop systeem. Er zijn geen koppelingen met bestanden. Het nadeel is dat als er gegevens over geplaatst worden, dan kan er veel fout gaan. Ze staan niet in verbinding met elkaar. Ook kan het zijn dat de gegevens in twee verschillende systemen verkeerd staan, dus ze komen dubbel voor en ze kunnen verschillend zijn. ERP systeem (enter prise resource planning).het is een geïntegreerd systeem binnen het bedrijf. De informatie staat in 1 systeem. De overdracht gaat automatisch en geen dubbele gegevens. Ook bij Plieger staat alles erbij samen. Grote bedrijven hebben vaak deze systemen, omdat het heel moeilijk is om in te voeren. Internet economie à cloudcomputing. Informatie die in de lucht kan worden gehouden en altijd bereikbaar is, dropbox. General controls en application controls. (maatregelen). General controls. (moet allemaal goed geregeld zijn) Het fundament moet goed zijn. Je moet elektriciteits storingen over het geheel kunnne opvangen. Autorisaties. Wie mag wat in welk systeem. Osiris. Back up & recovery à zodat de gegevens niet verloren kunnen gaan. Back up moet je buiten het bedrijf bewaren, als er dan brand komt, dan verlies je niks. Recovery, als je bedrijf stil ligt, kun je snel overschakelen in een ander bedrijf. Logging. Je legt vast wat de afspraken zijn en hoe het moet gebeuren. Hierdoor kun je fraude opsporen van mensen die gegevens veranderen of iets. Het systeem geeft dan een melding. Application controls Invoercontroles. Controleren als je je postcode invoert, dat dan het adres erbij komt. Verbandcontroles. Verband leggen tussen een klant en een klantnummer of bankgegevens. Waarschijnlijkheidscontroles. Als je altijd 600 stuks besteld, en je geeft in eens 6000 nummers aan, dan krijg je de vraag of je het wel wilt bestellen. Autorisatietabel. Het is een geautomatiseerd systeem, met vier functies en I voert bestelling in r r r i i r r r r i i g r r g Kaders en normen In veel bedrijven worden vooraf berekeningen bepaald voor een bepaalde periode. Kostprijscalculatie. (soll (hoe zou het moeten zijn à IST hoe is het) Verkoopprognoses Afdelingsbudgetten Begrotingen

10 Als deze gegevens enorm verschillen, dan zou het kunnen wijzen op fraude of andere redenen. Die je moet onderzoeken. Richtlijnen en procedures Allerlei certificaten waar je aan moet voldoen. Interne procedures. Als er in een procedure staat, dat een verkoper maximaal 5% korting mag geven en hij wilt 8% geven, dan moet hij dit aan de manager vragen. Het beschrijven van de procedure is AC. Verbandcontroles. Financiële administratie heeft een centrale rol waarbij alle gegevens komen. Ook zijn er verbanden tussen verwachting en werkelijk. Waarde kringloop. Een handelsbedrijf dat alleen op rekening inkoopt en verkoopt. Veel relaties. Door een inkoop stijgt de voorraad. Als er verkoop is, neemt de voorraad af en stijgen de debiteuren. Als er een incasso of een betaling van de debiteuren komt, dan nemen de debiteuren weer af. Als de crediteuren betaald worden, dan nemen zowel de crediteuren als het geld af. Met de waaredkringloop kunnen berekeningen worden gemaakt. Voorbeeld opgave uit sheets = verkopen = inkoopwaarde van de omzet (dus de inkoopkosten) iwo gebruik je van boven naar beneden. En verkoop prijs gebruik je van links naar rechts = = Je doet dit allemaal, om fraude tegen te gaan. Als iemand iets meeneemt naar huis, dan zie je dat in de voorraden. Steekproefcontrole. Je kunt gecontroleerd worden door de politie of in de supermarkt in het karretje kan er gecontroleerd worden naar sommige producten. Oogtoezicht. De baas die mee kijkt. De verantwoording is de laatste van AO. Accountantscontrole. Hij verklaart dat de jaaropgave betrouwbaar is. Juist, volledig en tijdig. Dit moet hij kunnen verantwoorden. Management moet in control statement afdragen, met daarin de doelen en verwachtingen voor een komend jaar.

11 De accountant wil weten of de opbrengsten die hij heeft volledig zijnen niet intern zijn doorgesleumerd of zijn meegenomen. Zijn er dus geen opbrengsten achtergehouden. Ook de kosten die er zijn moeten juist zijn. Globalisering. Veel bedrijven doen internationaal bedrijven, steeds vaker. Hier moet AO, met levertijden enzo ook mee rekening houden. Regelgeving. Code tabaksblad. Compliance à je moet ergens aan voldoen en zo niet, dan moet je uitleggen waarom je er niet aan voldoet. Risk management à risico s opsporen. COSO standaard à MAKEN OPGAVE 7.3. ook case maken op blackboard.

12 Beginvoorraad Beginsaldo LM Beginsaldo crediteuren Inkopen Betalingen = - + Beginsaldo debiteuren Verkopen Ontvangsten = = = Eindvoorraad Eindsaldo LM 4000

13 Algemene economie Algemene economie les 1 week 1. Meso economie. Het gaat vooral om concurrentie. Concurrentie in brede zin. Uiteindelijk wil je de concurrentie laag houden, dan kun je met prijzen spelen en heb je minder kosten aan innovatie. Voor consumenten is concurrentie wel gunstig, lagere prijzen enzo. Je kunt bedrijven opkopen en verhuizen. Concurrentie intensiteit, hoe hoog is de concurrentie. Macro à wereld economie/een economie van een land. Consumenten, bedrijven, overheid en buitenland. Meso à Bedrijfstakken, de productie van cola. Zoals de cola aanbieders. Marktleiders zijn pepsi en cola. Oligopolie producten, en heterogene producten. Flessen en smaak is anders. Micro à je kijkt naar het gedrag van bedrijven en gezinnen in algemene termen. Je kijkt dan naar prijsstijgingen en wat de vraag wordt. Inferieure goederen. Meso: Bedrijfskolom, gaat van oer producent tot klant. Koffiebonen gaan van het land naar de fabriek en gaan ze malen. Douwe Egberts doet ze in zakken en via de groothandel komt het bij de winkels en de klanten terecht. Iedere schakel binnen een bedrijfskolom vormt een bedrijfstak. Bedrijfstak, van een bepaald niveau/schakel die er allemaal inzitten. Intensiteit is te verdelen. Intensiteit is een vorm van machtsverdeling. VOOR AH. Interne concurrentie. alle bedrijven tussen de bedrijfstak. Jumbo, Externe concurrentie, concurrenten tussen de leveranciers en de afnemers. Je kijkt naar je eigen leveranciers. Superuni, unilever, procter en gamble. AH heeft wel de macht over de leveranciers. AH zegt, we willen alleen prodcute voor de prijs die we zelf bepalen en soms prijsdalingen doorvoeren. Plieger heeft sphinx en grohe als leverancier. Plieger heeft weinig te zeggen, omdat de leverancier aan nog tal van andere leveren. Ze hebben ook kleine leveranciers en daar heeft plieger meer macht. Bij AH heeft de klant de macht. Afnemers kunnen zo vertrekken.

14 Potentiele concurrentie, concurrentie tussen toetreders en substituten. Voor AH, er kunnen nieuwe supermarkten komen. Maar weinig toetreders, want er zijn grote investeringen nodig. Etos is een substituut. Geografisch in een regio kun je wel toetreden. Een toko is ook een concurrent. Waarom moet een inkoper de intensiteit weten. Naar de Amerken heb je geen macht en naar kleine leveranciers wel. ryan air. 1. Hele lage kosten, waardoor de prijs heel laag kan zijn. 2. KLM, TRANSAVIA, alle airlines die ook naar de dezelfde bestemmingen vliegen. Alleen naar de low cost maatschappijen kijken. 3. Ja, want er zijn veel maatschappijen die elkaar nauwlettend in de gaten houden. En de marges staan flink onder druk, dus veel concurrentie. 4. Leverancier is boing en airbus, deze heeft veel macht als enige leverancier. Benzine, als dit door 1 maatschappij geregeld is, dan heeft deze maatschappij veel macht. Afnemers hebben grote macht. Ze kunnen makkelijk naar een andere maatschappij overstappen. 5. Substituut zou ook ander vervoer kunnen zijn, zoals treinen. Klm kan ook lowbudget gaan vliegen. Ja er is veel concurrentie tussen de maatschappijen, Hoe minder vraag hoe meer concurrenten. Week 2 les 2, meso economie. Concurrentieverhoudingen op de markt waar je als bedrijf actief bent, dat is voornamelijk meso. De strijd is ook met de externe concurrentie, leveranciers, consumenten, substituten en met potentiele toetreders. Onderzoeken van de machtsverhoudingen tussen bedrijven op een markt, dat is H2. Potentiele toetreders worden afgehouden door: Lage prijzen door de heersende partijen. Als de vraag afneemt, stijgt de concurrentie intensiteit. Ze gaan nu naar China, omdat er daar meer klanten zijn een en grotere afzet markt is. In Europa moet je klanten van andere bedrijven afpakken. Dus zijn er minder klanten te verdelen over hetzelfde aantal bedrijven en dan moet je vechten. Boek ook doornemen, samen met de sheets. Hoofdstuk 2. Stellingen. Stelling 1 is goed. Stelling 2. Goed (stel inkoper is plieger, dan is Grohe de leverancier). Intensiteit voor Grohe is klein, maar plieger is de intensiteit groot. Grohe heeft Plieger niet nodig, maar andersom heeft Plieger Grohe wel nodig.

15 Stelling 3: ook goed. Veel leveranciers, dus veel macht voor de koper. Als de vraag daalt, dan stijgt de concurrentie intensiteit. Door lagere prijzen gaan bedrijven failliet en zijn ze te weinig. Op lange termijn neemt de intensiteit weer toe en trekken de verhoudingen samen. Dat gebeurd veel bij de makelaarsmarkt en op de bouwmarkt. De marktwerking zorgt voor nieuw evenwicht. Het hele proces doet zich voor op markten die verzadigd zijn. Inelastisch Lage positie. De macht ligt bij de chipfabriekkant, want de prijs doet er niet toe, de inkoper moet er wel kopen. Er is veel vraag naar chips, maar in verhouding zijn er weinig aanbieders, dus macht bij de fabrikant. En is de prijs Inelastisch. Je kunt hieruit aflijden dat de elasticiteit iets zegt over de machtspositie. Welke sectoren zijn er gevoelig voor een vraagdaling. Verzadigde markten. Een markt waarbij alle consumenten het product al heeft, en er veel aanbieders zijn. Zoals. Mobiele telefoons, TV s. It s is failliet gegaan, doordat men online aankopen gaat doen. Ze kregen geen nieuwe klanten meer. Ze hadden eerder webshops moeten inzetten en een andere afzet markt te zoeken, zoals China. Daar hebben veel mensen nog geen technologie. Nog een sector die veel last heeft van de vraag, zijn sectoren die hoog zitten in de bedrijfskolom. Boven in zitten de boeren. De consumenten kopen 10% minder, bij DE wordt er 20% minder gekocht en bij de boeren wordt er 50% minder gekocht. Dat is het keten effect en zo werkt het in de praktijk. Door voorraden worden eerst de aanwezige producten verkocht en daarna pas kleine bestellingen. De conjunctuur beïnvloed de vraag, behalve bij nichemarkten zoals Diskettes. Supermarkt heeft weinig last van conjunctuur wisselingen. Media markt wel erg gevoelig en auto branche ook, de bouw, oliebranche enz. Er wordt minder gereisd, minder transport, dus minder olie nodig. Opdracht. 1. Bij een prijsverandering, veranderd de vraag in verhouding nauwelijks. 2. Dat zegt iets over zijn onderhandelingspositie, sterk of niet sterk. Als hij heel erg inelastisch is, dan moet hij betalen wat er gevraagd wordt. Als hij elastisch is, dan kan hij makkelijk naar de concurrent overstappen. 3. Overspecificatie= veel specificaties opstellen, zodat er maar een product aan kan voldoen. Die is dan inelastisch, want de producten kunnen maar op 1 plek gekocht worden, dus prijs kan zo hoog zijn als men wilt. Als de inkoper zegt, dat hij bepaalde specificaties heeft, dan blijft er maar 1 aanbieder over. Het product wordt dan inelastisch en je wilt hem toch wel hebben. 4. Als het product inelastisch is, zijn er weinig concurrenten aan de leverancierskant. Als het product inelastisch is, heb je als inkoper weinig macht, dat is in de basis zo. 5. Geen nieuwe klanten meer bij, dus knokken voor de klanten. 6. Kwaliteit, inkomen, prijs van substituten, trends, voorkeuren enz. 7. Auto s, bouw, olie. 8. Heeft met de voorraad die eerst opgemaakt moet worden te maken. Keten effect.

16 Opdracht 2. a. Verlagen, je hoeft geen nieuwe klanten af te pakken, maar er zijn nieuwe. b. Verhogen, meer aanbieders (vaak bij medicijnen). c. Verhogen, meer aanbieders d. Verlagen, minder aanbieders door samenwerkingen. e. Verhogen f. Verlagen, minder aanbieders. (de waterschappen in Nederland). g. Verlagen, minder aanbieders. Takken met veel vaste kosten, daar is weinig concurrentie. Tweede deel. a. NS. Interne concurrent: ARRIVA, VEOLIA, SYNTENUS. Extern: FYRA. Potentieel: hermes, vliegtuigen enzo. b. Avans Interne: Fontys enz. Extern: klant: student. Leverancier: Potentiele concurrent: online studies. c. Philips Intern: sony Extern: leverancier= lastig, je kent ze niet als consument. Potentiele concurrent: nespresso. Bijvoorbeeld: Bose TV s. h. Segmenteren, op de markt komen er hokjes. Ze leveren allemaal hetzelfde prodcut, maar proberen andere doelgroepen aan te boren. Het leidt tot meer concurrentie. Want het zijn kleine bedrijven. Al de bedrijven onderscheiden zich en daarmee onderscheiden ze zich weer en minder concurrentie. i. In nederland is makeup een basis. Nu een verzadigde markt, iedereen heeft het. Het is inkomensinelastisch. Inkomen maakt niet uit. In China is het een luxeproduct. Daar is dus nog veel te halen. Kosten: Variabel en constant. De concurrentie intensiteit is het grootste in bedrijven met veel variabele kosten. Vooral in diensten en handelssector. Als je veel constante kosten hebt, dan moet je veel produceren om de kosten terug te winnen. Duurt ook erg lang. Daar is dan ook weinig concurrentie in die markten. Mobiele telefonie, energie enz. KPN. Moeilijke tak. Breakeven analyse. 2000/8= 250 producten. 4000/9= 444. Bij alpha makkelijkere toetreding, want de afzet om je kosten terug te winnen is veel lager.

17 TO=TK. Een bedrijfstak met bedrijven met hele hoge vaste kosten. Als de vraag daalt, dan hebben ze weinig omzet om de kosten te dekken en gaat de prijs omhoog. Dus snel lage prijzen, als de vraag daalt. Ze willen afzet blijven genereren, anders gaan ze failliet. En dat doen ze door lage prijzen, dan zal de vraag weer stijgen. De variabele kosten kunnen proportioneel, progressief, degressief zijn. Kosten per prodcut bij proportioneel gaat naar beneden. Dus nastreven van een zo hoog mogelijke productie. Bij bedrijven met af en toenemende variabele kosten, die moeten ze op het laagste punt hebben. Dus niet altijd de maximale capaciteit nastreven. Warenhuis in het boek lezen. P68. Meso Economie. Les 3 week 3. Deze les 4 onderwerpen. Concurrenten van Plieger. Interne concurrentie Technische unie. Solar Externe concurrentie Leveranciers Grohe Villeroy en boch Far east, eigen merk Plieger in Azie (Hongkong). Ook veel kleine merken. Afnemers Doe het zelf zaken Bouwondernemingen Installateurs Er zijn niet echt substituten. Niet veel toetreders, er is veel vermogen voor nodig. Opdracht 3: Antwoorden op foto. Kosten en bedrijfstakken. In sommige bedrijfstakken zijn er weinig toetredingskosten. Dan zijn er veel concurrenten. Afhankelijk van de vraag. Ook financiële gegevens zijn belangrijk en de arbeidsmarkt ook. Omdat er te weinig arbeid is van het gewenste kwaliteit, zoals bij ASML die chips maakt. Waarom uitbreiden.

18 In sommige bedrijfstakken kun je met uitbreiden je kostprijs laten dalen. Dan heb je schaalvoordelen. Markten waar je veel schaalvoordelen kunt hebben, hebben een MES. Bij een hoge MES kun je moeilijk toetreden. PLANNINGSCURVE ZELF OPZOEKEN EN LEREN. Bedrijven met een lage MES. Schoenen winkels enzo. Hoge MES is bij KPN bijvoorbeeld.

19 Prisoners dilemma. Bij inkoop zie je vaak dat inkopers niet samenwerken, SGR MODEL. Het analyseren van een bedrijfstak. (104blz oude boek) Structuur à hoeveel aanbieders zijn er. Wat voor type product. Hoeveel vraag is er naar de producten. Kapitaal intensief of niet. Gedrag à hoe gedragen bedrijven zich in die branche. Het gedrag bepaald het resultaat. Resultaat à hoeveel winst heeft een bedrijf. Iemand die met veel concurrentie werkt, kan niet de prijs veranderen, maar wel de aantallen die je produceert. De structuur veranderd vaak, doordat grote bedrijven kleine concurrenten opkomen. Je krijgt dan een andere structuur met een ander gedrag en een ander resultaat. Dynamische model dus. Oefening SGR model binnen de supermarktbranche (dit moet je op het tentamen kunnen noemen actieve ondernemingen. (4800 supermarkten). Marktaandeel van AH is 33% en jumbo 10%. Jumbo koopt veel bedrijven met bijbehorende klanten over. Type producten, homogeen en ook heterogene producten. Groente is homogeen. AH heeft veel macht bij groenteboeren en weinig bij Douwe Egberts. Toetreden is heel moeilijk, veel grote bedrijven. De bakker en de slager zijn substituten. Het zijn basisbehoeften, dus inelastisch. Door de crisis gaan mensen wel meer eigen merken kopen. Alles wordt grootschaliger en meer samenwerkingen, voor schaalvoordelen, anders is de lage prijs niet mogelijk. Lage marges, veel prijsconcurrentie. Er is heel veel prijs concurrentie. Supermarkten omzet is 3% gestegen. De marges zijn laag, maar door de grote afzet wel veel winst. Verzadigde markt, dus weinig concurrentie. STABIELE EN INSTABIELE prijzen. Prijzen fluctueren heel erg bij. Olie Aardappels en groente. Kan door seizoensinvloeden komen. Varkensvlees. Per kilo kan het heel erg fluctueren. Dat komt door het volgende. Producten die inelastisch zijn en waarbij het aanbod zich moeilijk aanpast. Varkensvlees is hier een voorbeeld van. Basis product en aanbod is moeilijk aanpasbaar. De lijnen vraag en aanbod. Groen is de vraaglijn. Het lijntje is heel erg stijl en dan is hij inelastisch en als hij vlak is is hij elastisch. Het verschil in vraag is klein afhankelijk van de prijs. Aanbod kan niet omhoog, vraag gaat wel omhoog, dus gaat de prijs ook omhoog. Bij een hoge prijs, wordt er veel geproduceerd, doordat er veel verdiend kan worden. bij heel veel aanbod gaat de prijs weer omlaag om aan de vraag te voldoen. Omdat de prijs te ver

20 doorschiet naar beneden komt het oude evenwicht niet meer terug. Deze markten hebben een instabiele prijs. Het aanbod kan niet gelijk worden aan de vraag en blijft fluctueren. Week 4 les 4 SGR model in de supermarket branch. Structuur, Gedrag, resultaat. Je kunt het model op iedere willekeurige branche toepassen. Horeca, kleding. Je moet even weten, monopolie of oligopolie, volledige mededingen en nog 1. Soms zorgt het ingrijpen door de overheid voor positieve invloed voor bedrijven en soms negatief voor bedrijven. Bedrijven willen het liefst alleen in een tak zitten, monopolie. Vandaag: AH in de supermarkt branche. Wat heeft een trend te maken met de concurrentie verhoudingen. Ruimere openingstijden. Zorgt niet voor meer omzet, het is een basisgoed. Kleine bedrijven vinden het niet prettig, ze hebben al lage marges en moeten nu extra kosten maken om open te blijven. De grote zijn er wel blij mee, want hierdoor kunnen kleine bedrijven failliet gaan en zal er minder concurrentie zijn. Demografische ontwikkelingen. Bepaalde categorieën producten zullen beter verkocht worden. dus moet je hier goed in mee gaan. Ook de gezinnen worden steeds kleiner. Ze spelen hierop in door magnetron maaltijden. Dus ontwikkelingen goed in de gaten houden. Economsiche crisis. Veel falissiementen en overnames, dus minder concurrentie en de helft van alle winkels is in handen van de twee grote en op lange termijn zullen de prijzen verhoogd worden. Structuur: Vraagafname, dan neemt de concurrentie toe, je moet meer vechten voor klanten. Prijzen worden lager. Meer faillisementen en dan gaat de prijs omhoog en is het aantrekkelijker om toe te treden en neemt de concurrentie weer toe. Concurrentie en overheid. Waarom/hoe bemoeit de overheid zich met de markt. 1/3 geeft de overheid uit. Accijnzen/btw. Btw wordt geheven voor de inkomsten. Accijns wordt geheven om iets te ontmoedigen, maar het is niet echt om inkomsten te heffen. Subsidies. Minimum prijzen Aanbieders worden beschermt. en maximum prijzen. Kartel wetgeving. Veel boetes. Zelf produceren. Collectief en quasie collectief. Het heeft allemaal te maken met het manipuleren van de prijzen en daarmee de vraag en aanbod. Maximum en minimumprijzen.