Jaarverslag 2011 VKZ. Vertrouwenspersonen Kinderopvang en welzijn Zuid- Holland. Je zult er maar mee zitten.. Bij ons kunt u terecht!

Transcriptie

1 Jaarverslag 2011 VKZ Vertrouwenspersonen Kinderopvang en welzijn Zuid- Holland Je zult er maar mee zitten.. Bij ons kunt u terecht! De Arbowet verlangt van werkgevers dat zij beleid voeren dat: Gericht is op voorkoming en indien dat niet mogelijk is, beperking van psychosociale arbeidsbelasting. Voor veel werkgevers is het vanzelfsprekend dat zij hun medewerkers ook zonder die wettelijke dwang een veilige werkomgeving willen bieden, waarin agressie, geweld, (seksuele) intimidatie, discriminatie en pesten niet voorkomt. Eén van de mogelijkheden om ongewenst gedrag te voorkomen of te beperken, is het aanstellen van een vertrouwenspersoon. JSO biedt organisaties voor kinderopvang en welzijn in Zuid-Holland de mogelijkheid zich aan te sluiten bij de VKZ, Vertrouwenspersonen Kinderopvang en welzijn Zuid- Holland. VKZ is een samenwerkingsverband met ROC Albeda College, dat hiervoor deskundige vertrouwenspersonen ter beschikking stelt. Medewerkers en managers van aangesloten organisaties kunnen de vertrouwenspersonen advies en ondersteuning vragen. De organisatie van de Vertrouwenspersonen Kinderopvang en welzijn Zuid-Holland (VKZ) is een onderdeel van JSO Expertisecentrum voor jeugd, samenleving en ontwikkeling.

2 Inhoudsopgave Voorwoord Ontwikkelingen in Nog maar weinig mannen in de kinderopvang Klachten a. Waar kun je bij ons mee terecht als medewerker?... 6 b. Waar kun je bij ons mee terecht als leidinggevende? Voorlichting over de VKZ De vertrouwenspersonen van de VKZ, U KUNT REKENEN OP DESKUNDIGHEID De contactpersoon VKZ bij JSO Bijlage: De aangesloten organisaties per 31 december Jaarverslag VKZ, Vertrouwenspersonen Kinderopvang en welzijn Zuid-Holland,

3 Voorwoord In 2011 hebben we een toename gezien van het aantal klachten over ongewenst gedrag ten opzichte van het vorige jaar. Kwamen er in klachten binnen, in 2011 bedroeg dit aantal 31. Een slecht teken? Je wilt het liefst nooit met ongewenst gedrag te maken hebben, niet als medewerker en niet als manager. Positief is dat steeds meer mensen de vertrouwenspersonen weten te vinden en dat ze eerder aan de bel trekken. Dat maakt de kans op een positieve afloop groter. Dit jaarverslag heeft een andere opzet dan die in de voorgaande jaren. De klachten zijn gerubriceerd: eerst naar de functie van de melder/adviesvrager (medewerker en manager), vervolgens naar onderwerp. Ook als binnen uw organisatie in 2011 geen gebruik gemaakt is van de vertrouwenspersonen zal de inhoud u interesseren. De situatie, zoals die zich elders voordoet, kan zich wellicht op enig moment ook binnen uw organisatie voordoen. Dan weten u en uw medewerkers bij wie ze terecht kunnen. Petra Otten Contactpersoon VKZ Gerda van Dijk, Clustermanager JSO Jaarverslag VKZ, Vertrouwenspersonen Kinderopvang en welzijn Zuid-Holland,

4 1. Ontwikkelingen in 2011 Je zult er maar mee zitten. Nog maar weinig mannen in de kinderopvang AMSTERDAM - Tientallen mannen zijn gestopt met hun werk in kinderdagverblijven. Dat gebeurde vooral na het nieuws over de zedenzaak in Amsterdam. Dat blijkt uit een rondgang van de NOS. Veel ouders bleken bezwaar te maken tegen de aanwezigheid van de mannen. Sommigen van hen hebben nog wel een baan gevonden bij de naschoolse opvang, waar kinderen van 4 tot en met 12 jaar worden opgevangen. Verontruste ouders Een aantal van de mannen is min of meer gedwongen weggegaan, nadat verontruste ouders aan de bel hadden getrokken bij de leiding van de opvang. Maar anderen voelen zich ook bekeken en worden moe van het gevoel dat ze bijna elke keer als ze een kind optillen erbij moeten zeggen dat de ouder zich geen zorgen hoeft te maken, aldus een zegsman van Belangenvereniging van ouders in de kinderopvang en peuterspeelzalen (Boink). Bron: De Telegraaf 1 februari 2012 AMSTERDAM - Het misbruik van tientallen kinderen op twee Amsterdamse crèches door Robert M. dreigt voornemens te dwarsbomen over meer mannen in de kinderopvang. De roep om strengere screening van personeel klinkt nu luider dan het pleidooi om de deuren voor mannen wijder open te zetten. Beladen combinatie Momenteel is slechts 1,5 tot 2 procent van het crèchepersoneel man. Nederland heeft nog een slag te maken: in 2020 moet volgens Brussel 20 procent van het personeel in de kinderopvang man zijn. 'Ik ben bezig met subsidieaanvragen en campagnes, maar daar treed ik nu maar even niet mee naar buiten', zegt Louis Tavecchio, hoogleraar Kinderopvangstudies aan de UvA. Hij stelt al jaren het gebrek aan mannelijke rolmodellen voor jonge kinderen aan de orde. 'Jongens hebben veel voorbeelden nodig om te begrijpen wat het betekent om een volwassen man te zijn. Nu zien ze tot hun 12de bijna alleen vrouwen.' Bron: De Volkskrant januari 2012 In het vorige jaarverslag schreven we over de omvangrijke zedenzaak in Amsterdam. Het medeleven met kinderen, hun ouders en ook de medewerkers van de betrokken organisaties.. een nachtmerrie. Op dit moment is de rechtszaak gestart tegen Robert M en ook nu is er volop media aandacht. In het afgelopen jaar is veel gebeurd: veel gebeurd met het vertrouwen van ouders, onzekerheid bij organisaties, maar ook met het werkplezier van veel mannelijke Jaarverslag VKZ, Vertrouwenspersonen Kinderopvang en welzijn Zuid-Holland,

5 medewerkers. Een aantal van hen heeft besloten te stoppen met hun werk en anderen hebben ervoor gekozen om te blijven. Er zijn vragen van ouders geweest, die hun kind van de groep wilden halen als er een mannelijke medewerker werkzaam was, maar gelukkig ook veel reacties van ouders, medewerkers en managers die niet een hele groep aan de schandpaal wilden nagelen vanwege de zedenzaak in Amsterdam. Managers in de kinderopvang en elders waar met kinderen wordt gewerkt, kunnen in woord en gedrag een voorbeeldfunctie vervullen en een klimaat creëren voor een goede omgang met kinderen. Belangrijk is dat met het personeel gesproken wordt over hoe ze professioneel om kunnen gaan met nabijheid én hoe ze signalen van mogelijk misbruik kunnen herkennen. Zorg dat je als manager weet hoe je een preventief beleid kunt voeren en mogelijke risico s kunt verminderen. Zorg dat je weet hebt van plegerstrategieën en dat je weet hoe te handelen bij mogelijke signalen. Laat je als manager daarbij niet leiden door incidenten, maar voer proactief beleid. Bij ons kunt u terecht! Wij helpen u graag met advies en mocht u toch te maken krijgen met een vermoeden van misbruik, dan kunnen wij u ondersteunen bij het analyseren van de situatie en het opstellen van een plan van aanpak. Daarnaast kan een van de vertrouwenspersonen de aangeklaagde ondersteunen bij alles waar hij of zij mee te maken krijgt. Gelukkig bleek er niets aan de hand in de gevallen die bij ons gemeld werden. Dan kunnen wij ondersteuning bieden bij een goede terugkeer van de medewerker in de organisatie. Jaarverslag VKZ, Vertrouwenspersonen Kinderopvang en welzijn Zuid-Holland,

6 2. Klachten 2011 In 2011 zijn 31 klachten behandeld door de vertrouwenspersonen. a. Waar kun je bij ons mee terecht als medewerker? Je zult er maar mee zitten. PESTEN EN RODDELEN op de werkvloer Een medewerker vraagt om een persoonlijk gesprek. Ze vindt het erg moeilijk haar verhaal door de telefoon te doen. Een vertrouwenspersoon maakt een afspraak en vraagt aan de medewerker het verhaal vast op papier te zetten. Ze geeft aan dat ze door andere teamleden wordt buitengesloten. Het begon allemaal heel onschuldig, dacht ze. Collega s maakten grapjes tegen haar over de jas die ze gekocht had of de manier waarop ze het logboek invulde. Later werden de grapjes venijniger en werden ze niet altijd meer gemaakt waar ze bij was. Als ze op de groep kwam, dan werd er een beetje gegniffeld. Weer later werden de pesterijen nog vervelender. Haar collega s waren vergeten haar de notulen te sturen van de vergaderingen. Een uitnodiging voor een gezellige high-tea had haar nooit bereikt. Ze kreeg ook het gevoel dat de leidinggevende wist van dit gedrag, zij was immers wel bij de high-tea. Naar haar toestappen vond ze heel moeilijk. Dus ze belde de vertrouwenspersoon.. bij ons kunt u terecht! De vertrouwenspersoon luistert naar het verhaal. Een nare situatie als je hier mee te maken hebt. Samen kijken we wie er bij betrokken zijn, wat er al gebeurd is om dit gedrag te stoppen en wanneer het probleem opgelost zou zijn. Vervolgens worden alle opties besproken. In bovengenoemde casus gaf de klager aan een gesprek met de leidinggevende te willen. Samen hebben we het gesprek voorbereid en vervolgens heeft de klager ervoor gekozen om alleen met de leidinggevende te praten. De leidinggevende gaf aan dit probleem niet te hebben onderkend. Ze heeft de medewerker gezegd dat ze contact ging opnemen met een van de vertrouwenspersonen om te praten over de aanpak van dit gedrag. Dit heeft geleid tot een brede aanpak van het pestgedrag. De klager heeft in overleg met de leidinggevende een training assertiviteit gevolgd. Een medewerker die gepest wordt, heeft veel last van het pestgedrag en pesten moet altijd worden gestopt. De pester, de meelopers, de gepeste medewerker en de leidinggevende zullen aan het werk moeten. Lees hiervoor verder bij: Waarvoor kun je bij ons terecht als leidinggevende.pesten EN RODDELEN OP DE WERKVLOER op bladzijde 12. Moet zijn 9 Dit jaar hebben we 4 vergelijkbare klachten binnengekregen. Gelukkig trok de medewerker aan de bel. Want in een team waar gepest of geroddeld wordt, is iedereen verliezer; de kinderen en hun ouders de medewerkers uit het team de leidinggevende de organisatie. Jaarverslag VKZ, Vertrouwenspersonen Kinderopvang en welzijn Zuid-Holland,

7 Je zult er maar mee zitten PESTEN door de leidinggevende De telefoon gaat. Een medewerker meldt dat hij door de directeur benaderd is met de mededeling dat de functies worden gewijzigd en dat hij assessment moet doen om ingedeeld te worden in een vergelijkbare functie. Dat kan toch zo maar niet? Een medewerker belt dat zij elke keer ongunstig op het rooster wordt ingedeeld. Zij baalde hiervan en had echt het idee dat de locatieleider, die de roosters maakte haar niet zag zitten en haar probeerde weg te pesten. Een medewerkster van een BSO meldt dat ze wordt weggepest door de leidinggevende. Ze was al een tijdje niet lekker en wilde nu toch eindelijk naar de dokter. Ze had een afspraak gemaakt en zou mogelijk iets later op haar werk zijn. Dit had ze doorgegeven aan haar collega, die het geen probleem vond. Ook had ze een mailtje gestuurd aan haar leidinggevende. De leidinggevende had contact met haar opgenomen en haar verteld dat dit niet kon. De medewerkster was boos geworden, want het was al de derde keer dat ze op een voor haar onheuse manier op haar vingers getikt was. De vorige keer had ze wel haar excuus gemaakt, want toen ging het echt om een fout, maar ook daar werd overdreven veel aandacht aan besteed volgens haar. En nu was ze bang dat haar contract niet werd verlengd.. bij ons kunt u terecht! Drie verschillende situaties, die allemaal worden aangemeld als ongewenst gedrag door de leidinggevende. Ook hier geldt voor ons als vertrouwenspersoon, een luisterend oor bieden, de klager ondersteunen en meedenken over het oplossen van het probleem. Daarbij kunnen wij niet altijd van dienst zijn. In het eerste voorbeeld gaat het duidelijk om een arbeidsconflict. Het is niet persoonlijk tegen de medewerker gericht, maar tegen alle medewerkers van een facilitaire afdeling. Dan kunnen wij geen passende hulp bieden, maar wij kunnen wel doorverwijzen bijvoorbeeld naar een vakbond of iemand die rechtsbijstand kan verlenen. In het tweede geval werd het gedrag van de leidinggevende uitgelegd als pesten. We hebben besproken wat het effect is op de medewerker. Ook hebben we besproken dat er meer mogelijke verklaringen zijn voor het gedrag van de leidinggevende. Daarna is de medewerker ondersteund door de vertrouwenspersoon een gesprek aangegaan met de leidinggevende. In de communicatie tussen medewerker en leidinggevende was veel misgegaan. Dit is uitgesproken en het probleem werd hiermee opgelost. Beiden hebben afspraken gemaakt over hoe ze het een en ander met elkaar zouden bespreken in de toekomst. In het derde geval heeft de vertrouwenspersoon uitgebreid gesproken met de klager over de ontstane situatie. De klager bleek een ernstige fout gemaakt te hebben, waarvan een aantekening gemaakt was in het dossier. Vervolgens had ze de procedure rond ziekmelding niet gevolgd. Ze gaf beide zaken ook toe. Ze was boos geworden over de manier waarop de leidinggevende dit met haar besprak. Ze zag nu zelf wel in dat de leidinggevende weer had gereageerd op haar verdedigende houding. De medewerkster besloot hand in eigen boezem te steken en nogmaals met de leidinggevende in gesprek te gaan. De medewerkster heeft nog een kans gekregen om te laten zien dat ze van de situatie had geleerd. Uiteindelijk heeft ze een nieuw contract gekregen. Jaarverslag VKZ, Vertrouwenspersonen Kinderopvang en welzijn Zuid-Holland,

8 Het is niet altijd duidelijk of het gaat om ongewenst gedrag of een arbeidsconflict. Samen met de klager bespreken we dit. De beste hulp is nodig en zo snel mogelijk. Dit jaar hebben we 13 klachten binnengekregen. Het ging 6 keer om een arbeidsconflict en 7 keer om ongewenst gedrag. Je zult er maar mee zitten AANGEKLAAGD Je krijgt een telefoontje van je leidinggevende. Ze wil een gesprek met je. Het klinkt heel serieus. Met lood in de schoenen ga je naar de locatie. En dan hoor je dat een ouder je heeft aangeklaagd wegens seksueel getinte handelingen bij het verschonen van zijn zoontje. Je wordt verzocht thuis af te wachten of de aantijging gegrond is. Je leidinggevende heeft het er heel moeilijk mee, maar ze moet de aantijging serieus nemen. Je bent er kapot van. De leidinggevende adviseert je contact op te nemen met een vertrouwenspersoon.. bij ons kunt u terecht! De vertrouwenspersoon luistert naar je. Vraagt door hoe het met je is. Geeft zo nodig adviezen om deze moeilijke tijd door te komen en je kunt altijd bellen als je even wilt praten. Gelukkig bleek hier niets aan de hand. Daarna hebben we nagedacht over wat je nodig hebt om op een goede manier weer terug te komen op de werkplek en je daar weer veilig te voelen. Een teambijeenkomst waarbij iedereen zijn emoties kon uiten werkte goed. Want ook teamleden zitten met veel emoties. Het kan je zo maar gebeuren. Dit jaar hebben we 3 medewerkers ondersteund. Voor 2 medewerkers zijn we betrokken geweest bij rehabilitatie. Je zult er maar mee zitten.onheuse BEJEGENING DOOR LEIDINGGEVENDE Een medewerker belde op met de mededeling dat ze te horen kreeg dat haar contract niet werd verlengd en dat ze nu wel durfde te praten. De OR wist ook van haar verhaal en er waren veel meer medewerkers die last hadden van het gedrag van de leidinggevende. Er hing een sfeer van onveiligheid en intimidatie. Zij durfden alleen maar contact op te nemen als iedereen contact opnam. Uiteindelijk hebben vier mensen een klacht bij ons neergelegd. Termen als verpeste werksfeer, intimidatie, machtsmisbruik, voortrekkerij, niet gevolgde procedures vielen veelvuldig.. bij ons kunt u terecht! Bij meerdere klachten nemen we als vertrouwenspersoon onze verantwoordelijkheid en melden de klachten bij de directie. Uiteraard vragen wij aan de klagers of zij hiermee akkoord gaan. Vaak vinden mensen dat geen probleem als er meerdere klagers zijn, zo niet dan melden we anoniem. We melden dat er meerdere klachten rond een persoon worden gemeld en dat er een probleem is. Deze organisatie heeft een onafhankelijk klachtenonderzoek laten instellen door vertrouwenspersonen. De uitslag geeft een helder beeld van de situatie, op grond hiervan kan het management een beslissing nemen over de te nemen maatregelen om te zorgen dat er weer een veilige werkomgeving ontstaat. Een onafhankelijk klachtenonderzoek valt niet onder de dienstverlening van VKZ, maar wij kunnen hierin wel adviseren. De rol van VKZ is het leveren van vertrouwenspersonen als mensen na het onderzoek behoefte hebben aan ondersteuning. Uiteindelijk hebben 4 medewerkers contact met ons opgenomen. In dit geval is na afronding van het onderzoek de leidinggevende ontslagen. Jaarverslag VKZ, Vertrouwenspersonen Kinderopvang en welzijn Zuid-Holland,

9 b. Waar kun je bij ons mee terecht als leidinggevende? Je zult er maar mee zitten.klacht VAN VERMOEDEN SEKSUEEL MISBRUIK Een locatieleider heeft ingesproken op het antwoordapparaat met het dringende verzoek z.s.m. terug te bellen. Het gaat om advies in een vervelende zaak: een ouder maakte zich zorgen om het gedrag van zijn zoontje. Het kind huilde veel, was angstig en wilde niet meer naar het kinderdagverblijf. De ouders gaven aan dat hun zoontje panisch reageerde op een van de medewerkers. Op een middag hadden ze blauwe plekken ontdekt op het beentje van het kind en hij wilde ook niet meer dat zijn luier werd verschoond. De locatieleider adviseerde met het kindje naar een huisarts te gaan. De huisarts sprak het vermoeden uit van kindermishandeling en stuurde de ouders door naar het ziekenhuis. Wat nu?. bij ons kunt u terecht! Samen met de locatieleider spreken we de stappen van het protocol door en adviseren bij het uitvoeren hiervan. Indien gewenst, zijn we bij de te voeren gesprekken aanwezig. Gelukkig is het in de meeste gevallen loos alarm, ook hier. We merken dat de Amsterdamse zedenzaak zijn sporen heeft nagelaten. Bij ouders, organisaties maar ook bij huisartsen; de huisarts ging direct uit van seksueel misbruik. Hierdoor kwam de geest uit de fles. Uiteindelijk bleek het in dit geval om een onschuldige schimmelinfectie te gaan. Tot slot adviseren we de locatieleider bij het zorgvuldig afronden van de gebeurtenis. Hoe wordt er voor gezorgd dat iedereen weer op een veilige manier zijn werk kan uitvoeren. Dat geldt voor aangeklaagde en team. Ook nazorg naar de ouders kan van belang zijn. De procedure wordt zorgvuldig geëvalueerd. In 2011 hebben we 3 vergelijkbare vragen om ondersteuning gehad. Je zult er maar mee zitten.sfeer VAN INTIMIDATIE BINNEN EEN TEAM U wordt als manager gebeld door de vertrouwenspersoon. Er komen meerdere klachten uit een team over een leidinggevende.. bij ons kunt u terecht! Het is onduidelijk wat er precies speelt en u hoort van iedereen andere verhalen. U besluit een onafhankelijk klachtenonderzoek uit te laten voeren. U kunt dan uw medewerkers wijzen op de mogelijkheid om een vertrouwenspersoon te benaderen als zij ondersteuning nodig hebben tijdens of na afloop van het onderzoek. Zie klacht over onheuse benadering door leidinggevende. Je zult er maar mee zitten.pesten EN RODDELEN OP DE WERKVLOER Een medewerker vraagt een gesprek aan en vertelt dat zij veelvuldig last heeft van roddelen en pesten door haar team. U heeft de signalen al gehoord, al een keer met de medewerkers gesproken, maar het blijft doorgaan. U belt de vertrouwenspersoon.. bij ons kunt u terecht! Met de vertrouwenspersoon is de situatie geanalyseerd. Besloten is om een teamavond te organiseren waarop de vertrouwenspersoon voorlichting geeft over haar werk, iets vertelt over roddelen en pesten op de werkvloer en de gevolgen daarvan. De leidinggevende heeft Jaarverslag VKZ, Vertrouwenspersonen Kinderopvang en welzijn Zuid-Holland,

10 samen met de medewerkers een pestprotocol opgesteld en dat is door iedereen ondertekend. In de voortgangsgesprekken en in het teamoverleg kwam stond het onderwerp omgaan met elkaar op de agenda. Dit jaar hebben we 3 vergelijkbare verzoeken gekregen van leidinggevenden. Jaarverslag VKZ, Vertrouwenspersonen Kinderopvang en welzijn Zuid-Holland,

11 3. Voorlichting over de VKZ Je zult er maar mee zitten.vkz, WAT IS DAT EIGENLIJK? U heeft het idee dat niet alle medewerkers weten dat ze een beroep kunnen doen op de vertrouwenspersonen. Een telefoontje en.. wij komen bij u terecht! Wij stellen ons met plezier aan u voor. De mogelijkheid bestaat dat wij een korte voorlichting geven aan uw team. Wie zijn wij, waarvoor kunnen de medewerkers een beroep op ons doen en wat is onze werkwijze. Wij ontmoeten u graag onder prettige omstandigheden. In 2011 hebben hier 3 organisaties gebruik van gemaakt. Jaarverslag VKZ, Vertrouwenspersonen Kinderopvang en welzijn Zuid-Holland,

12 4. De vertrouwenspersonen van de VKZ, U KUNT REKENEN OP DESKUNDIGHEID. U kunt bij ons terecht voor klachten en advies op het gebied van ongewenst gedrag. Dit beslaat een breed werkterrein. U verwacht van ons deskundigheid. We hebben een opleiding als vertrouwenspersonen gevolgd en diverse jaren werkervaring als vertrouwenspersonen, binnen en buiten de VKZ. Om onze deskundigheid te behouden en verder uit te breiden volgen we elk jaar bijscholingen. In 2011: Marijke Winters: Cursus motiverende gespreksvoering bij het Centre for Motivation Change; Landelijke bijeenkomst bij de Landelijke Vereniging Voor Vertrouwenspersonen (LVVV); Anton de Leeuw: Scholing omtrent emoties bij conflicten. Lilian Vermeulen: Scholing omtrent herstelrecht. En natuurlijk raadplegen wij altijd een collega bij gecompliceerde klachten collegiale consultatie en hebben we maandelijks intervisie, waarbij we casuïstiek met elkaar bespreken. Jaarverslag VKZ, Vertrouwenspersonen Kinderopvang en welzijn Zuid-Holland,

13 5. De contactpersoon VKZ bij JSO Voor alle vragen over aansluiting bij VKZ, contract etc. kunt u terecht bij Petra Otten. Jaarverslag VKZ, Vertrouwenspersonen Kinderopvang en welzijn Zuid-Holland,

14 Bijlage De aangesloten organisaties per 31 december 2011 Organisatie Stichting Kinderopvang Alphen aan den Rijn Kinderopvang Bodegraven Stichting Kinderopvang Barendrecht Stichting Peutercentrum Bergschenhoek KO Kato & Co / St. Buurtwerk Kralingen Crooswijk Stichting Het Uilenest Stichting Kinderspeelzaal Plukkebol Kindercentrum Stichting Kinderopvang Schipluiden COKD Dordtse Welzijns Organisatie Speelhonk-Korte Akkeren B.V. Kinderdagverblijf De Kinderstal De Kinderkoepel Kinderopvang Stichting Kinderopvang Hendrik Ido Ambacht Kinderopvang De Kattekop Stichting Kinderopvang Leiderdorp Kinderopvang Snoopy Centraal Bureau Stichting Kinderopvang Maassluis Stichting Peutereiland Stichting Kwest Dak B.V. Kindercentrum De Duinen B.V. Stichting Kinderopvang Liemeer Stichting Kinderopvang Pinkeltjesland Stichting Kinderopvang Cromstrijen Stichting Kinderopvang Oegstgeest Kivido BV Stichting Peuterspeelzalen te Papendrecht Stichting WASKO Stichting Kinderopvang Pijnacker - SKIPPY Stichting Peuterspeelzalen Albrandswaard Kinderopvang SKR Stichting Rijswijkse Kinderopvang IJsselkids B.V. Stichting Kinderopvang Irene Stichting Kinderopvang Kralingen Kinderopvang BijDeHand KindeRdam Kinderopvang Bimbola B.V. Stichting Activiteiten na Schooltijd Stichting Peuteropvang IJsselmonde Trias Kinderopvang B.V. Mundo Kinderopvang Kinderopvang 2Samen 's-gravenzandse Kinderopvang Stichting Plaats ALPHEN AAN DEN RIJN ALPHEN AAN DEN RIJN BARENDRECHT BERGSCHENHOEK BERKEL EN RODENRIJS DELFT DELFT DELFT DEN HOORN ZH DORDRECHT DORDRECHT GOUDA GOUDA HELLEVOETSLUIS HENDRIK IDO AMBACHT LEIDEN LEIDERDORP LEIMUIDEN MAASSLUIS MIDDELHARNIS NAALDWIJK NIEUWERKERK AD IJSSEL NIEUWERKERK AD IJSSEL NIEUWVEEN NOORDWIJK ZH NUMANSDORP OEGSTGEEST OUD BEIJERLAND PAPENDRECHT PAPENDRECHT PIJNACKER POORTUGAAL RIDDERKERK RIJSWIJK ZH SASSENHEIM SCHIEDAM 'S-GRAVENHAGE 'S-GRAVENZANDE Jaarverslag VKZ, Vertrouwenspersonen Kinderopvang en welzijn Zuid-Holland,

15 Kinderdagverblijf Kiekeboe Vlietkinderen KindeX B.V. Kinderdagverblijf The Clown Club BV Stichting Kinderdagverblijf Tik-Tak Kinderopvang Triangel Kinderdagverblijf Ieni Mini Stichting Kinderdagverblijf Bobo Stichting Kinderopvang Zwijndrecht UITHOORN VOORBURG VOORSCHOTEN WASSENAAR WATERINGEN WOERDEN ZOETERMEER ZWIJNDRECHT ZWIJNDRECHT Jaarverslag VKZ, Vertrouwenspersonen Kinderopvang en welzijn Zuid-Holland,