Jaarverslag 2010 VKZ Vertrouwenspersonen Kinderopvang en welzijn Zuid-Holland

Transcriptie

1 Jaarverslag 2010 VKZ Vertrouwenspersonen Kinderopvang en welzijn Zuid-Holland De Arbo-wet verlangt van werkgevers dat zij beleid voeren dat: Gericht is op voorkoming en indien dat niet mogelijk is, beperking van psychosociale arbeidsbelasting. Voor veel werkgevers is het vanzelfsprekend dat zij hun medewerkers ook zonder die wettelijke dwang een veilige werkomgeving willen bieden, waarin agressie, geweld, (seksuele) intimidatie, discriminatie en pesten niet voorkomt. Eén van de mogelijkheden om ongewenst gedrag te voorkomen of te beperken, is het aanstellen van een vertrouwenspersoon. JSO biedt organisaties voor kinderopvang en welzijn in Zuid-Holland de mogelijkheid zich aan te sluiten bij de VKZ, Vertrouwenspersonen Kinderopvang en welzijn Zuid-Holland. VKZ is een samenwerkingverband met ROC Albeda College, dat hiervoor deskundige vertrouwenspersonen ter beschikking stelt. Medewerkers en managers van aangesloten organisaties kunnen de vertrouwenspersonen advies en ondersteuning vragen. De organisatie van de Vertrouwenspersonen Kinderopvang en welzijn Zuid-Holland (VKZ) is een onderdeel van JSO expertisecentrum voor jeugd, samenleving en opvoeding. Jaarverslag VKZ, Vertrouwenspersonen Kinderopvang en welzijn Zuid-Holland,

2 Jaarverslag VKZ, Vertrouwenspersonen Kinderopvang en welzijn Zuid-Holland,

3 Inhoudsopgave Voorwoord Ontwikkelingen in Overzicht van de klachten/meldingen en adviesvragen Overige activiteiten De vertrouwenspersonen van de VKZ De contactpersoon VKZ bij JSO Bijlage: lijst van aangesloten organisaties Jaarverslag VKZ, Vertrouwenspersonen Kinderopvang en welzijn Zuid-Holland,

4 Jaarverslag VKZ, Vertrouwenspersonen Kinderopvang en welzijn Zuid-Holland,

5 Voorwoord Dit is het tiende jaarverslag van de Vertrouwenspersonen Kinderopvang en welzijn Zuid-Holland (VKZ). De VKZ is opgericht in 2001 als project en had binnen twee jaar 33 aangesloten organisaties. Het aantal organisaties is gegroeid naar 55. Het aantal klachten groeit meer dan evenredig mee. De inhoud van de klachten is in de afgelopen tien jaar niet veel veranderd. De meeste klachten gaan vanaf het begin van de VKZ vooral over pesten en roddelen door collega s, intimiderend gedrag door leidinggevenden. Ook (verdenking van) seksueel misbruik komt bijna elk jaar terug. De vertrouwenspersonen van de VKZ merken steeds weer dat hun werk het meeste effect heeft als zij in een vroeg stadium worden ingeschakeld. Voor ondersteuning van de klager en voor advies aan het management. Zout het niet op, blijft de slogan. JSO is verheugd de afgelopen jaren een bijdrage geleverd te hebben aan de veiligheid van medewerkers in kinderopvang en welzijn, en blijft dat in de toekomst ook graag doen. Petra Otten Contactpersoon voor VKZ Gerda van Dijk Clustermanager JSO Jaarverslag VKZ, Vertrouwenspersonen Kinderopvang en welzijn Zuid-Holland,

6 Jaarverslag VKZ, Vertrouwenspersonen Kinderopvang en welzijn Zuid-Holland,

7 1. Ontwikkelingen in 2010 Het afgelopen jaar werd Nederland opgeschrikt door een omvangrijke zedenzaak in Amsterdam. Verschrikkelijk voor in de eerste plaats de kinderen die slachtoffer zijn geworden. Ook voor hun ouders en voor de medewerkers van de betrokken organisaties is dit een nachtmerrie. Het zal je maar gebeuren. Het onderzoek loopt nog en iedereen vraagt zich af hoe dit heeft kunnen gebeuren en natuurlijk ook hoe men dit kan voorkomen. Een dergelijke zaak heeft een effect op de hele kinderopvang. Organisaties nemen hun gedragscodes en protocollen weer onder de loep. Er is extra aandacht voor deskundigheidsbevordering van het personeel. Ouders zijn weer alerter en zijn extra kritisch bij het zoeken naar een organisatie voor hun kinderen. Ook de zedenpolitie merkt een toename van het aantal meldingen. Terecht zijn we uiterst alert. Toch zit er ook een andere kant aan de effecten van een dergelijke grote, omvangrijke zedenzaak. Het gevaar is overreactie. Een voorbeeld uit het noorden van het land Een vertrouwenspersoon werd gebeld door een directeur van een BSO-instelling. Er was geklaagd door een ouder dat haar kind onzedelijk was betast door een stagiaire. De directeur heeft de medewerker direct geschorst. Het team, de ouders en de school van de stagiaire werden geïnformeerd. De zedenpolitie werd ingeschakeld en op de opleiding van de stagiaire werd de zaak besproken met de klasgenoten van de stagiaire. De stagiaire is van school verwijderd. Na onderzoek bleek: De stagiaire had één van de kinderen geholpen bij het naar de wc gaan. Ze had het piemeltje van het jongetje vastgehouden om hem te helpen met plassen en na het plassen had ze het piemeltje nog even drooggewreven. Het jongetje had tegen zijn moeder verteld dat hij staand had geplast en dat de juf met zijn piemeltje had gespeeld. Het signaal moet zeker serieus genomen worden. De stagiaire had geïnformeerd moeten worden over de risico s van haar gedrag en het team had afspraken moeten maken over het alleen zijn van een stagiaire met kinderen. Nu was de geest uit de fles en de gevolgen waren desastreus. Was hier nu sprake van strafbaar gedrag of grensoverschrijdend gedrag of misschien alleen maar onnadenkend gedrag? Er is een verschil tussen grensoverschrijdend gedrag en strafbaar gedrag. Ons advies Neem elk signaal uiterst serieus. Analyseer de situatie: Wie zijn er bij betrokken? Wat zijn de feiten en wat zijn vermoedens of invullingen? Wie moeten geïnformeerd worden en wie nog niet EN Schakel bij een dergelijke situatie een vertrouwenspersoon in! Vertrouwenspersonen hebben veel ervaring met het behandelen van soortgelijke situaties. Zij kunnen samen met u de situatie analyseren en een plan van aanpak opstellen. Zij kunnen u ondersteunen bij het uitvoeren van het plan van aanpak. Daarnaast kunnen zij een aangeklaagde ondersteunen bij alles waar hij/zij mee te maken krijgt. Schorsing, onderzoek en zo nodig rehabilitatie bij onterechte beschuldiging. Want het zal je maar gebeuren! Jaarverslag VKZ, Vertrouwenspersonen Kinderopvang en welzijn Zuid-Holland,

8 Jaarverslag VKZ, Vertrouwenspersonen Kinderopvang en welzijn Zuid-Holland,

9 2. Overzicht van de klachten/meldingen en adviesvragen Dit jaar zijn 12 klachten bij de VKZ binnengekomen. De weergave van de klachten hieronder is geanonimiseerd en soms iets aangepast om herkenning te voorkomen. Klacht 1. Ziekteverzuim met gevolgen Een medewerkster van een kinderdagverblijf belt. Ze geeft aan dat zij zich door haar leidinggevende onheus bejegend voelt. Door persoonlijke omstandigheden heeft deze medewerkster zich een paar weken eerder gedurende een paar weken ziek gemeld. Dit naar eigen zeggen in overleg met haar leidinggevende. Bij een functioneringsgesprek blijkt dat de leidinggevende haar jaarcontract niet verlengt i.v.m. veelvuldig verzuim. Ze vraagt advies wat te doen. Dit is in feite geen zaak voor een vertrouwenspersoon. De vertrouwenspersoon bespreekt met de medewerkster de mogelijkheden. Aan het einde van het gesprek geeft de medewerkster aan dat ze zich opgelucht voelt. Klacht 2. Seksuele intimidatie door vader Een medewerkster van een kinderdagverblijf belt voor advies. Eén van haar collega s voelt zich seksueel geïntimideerd door de vader van een kind. Er zou al eens eerder fysiek contact zijn geweest tussen de vader en de medewerkster en de vader is hierover in het verleden al een keer door de leidinggevende aangesproken. Nu blijkt dat zijn gedrag niet definitief is gestopt, heeft de medewerkster uiteindelijk aangifte gedaan bij de politie. De collega belt met de vraag of de juiste stappen zijn gezet. Bij dit soort gebeurtenissen is het belangrijk is om goed op een rijtje te zetten wat je kunt doen: heeft de medewerkster bescherming nodig? Is er contact met de politie over de stand van zaken m.b.t. de aangifte? Is ondersteuning van de medewerkster geregeld? Wat gebeurt er met de vader wanneer die zijn kind komt halen bij het kinderdag verblijf? Etc. Het management van het kinderdagverblijf had dit allemaal goed in het oog. Bovendien namen ze het zekere voor het onzekere door de vertrouwenspersonen te bellen voor advies. Klacht 3. Seksueel ongewenst gedrag tussen kinderen De vertrouwenspersoon wordt gebeld door een BSO met het verhaal dat jongetjes van 7, 8 jaar met hun vinger in de vagina van een meisje van 4 jaar hebben gezeten. Het is begrijpelijk dat de vertrouwenspersoon gebeld wordt, maar dit incident valt buiten het werkgebied van VKZ. De VKZ is er voor de medewerker; incidenten tussen kinderen onderling vallen hier buiten. Uiteraard staat de vertrouwenspersoon de beller wel te woord en adviseert in dat gesprek over een aanpak of doorverwijzing. Klacht 4. Niet passen in de bedrijfscultuur Het komt voor dat de bedrijfscultuur niet bij de medewerker past. Een medewerkster kwam tijdens het gesprek met de vertrouwenspersoon tot de ontdekking dat ze zich eigenlijk nooit gelukkig had gevoeld op haar werkplek. Ze werkte er een aantal maanden, maar voelde zich er nog steeds niet thuis. Ze paste niet echt binnen het team, in tegenstelling tot bij haar vorige baan waar ze zich wel op haar plek voelde. Toen zij zich dat realiseerde, nam zij het besluit om een andere baan te gaan zoeken. De vertrouwenspersoon luistert zonder oordeelsvorming. Door goed te luisteren, samen te vatten en door te vragen komt de ander tot inzichten en kan naar een besluit toe groeien. Jaarverslag VKZ, Vertrouwenspersonen Kinderopvang en welzijn Zuid-Holland,

10 Klacht 5. Pesten Pedagogisch medewerker L. dient een klacht in. Haar collega M., een oudere pedagogisch medewerker met veel jaren ervaring op een kinderdagverblijf, heeft problemen met L. als haar nieuwe collega. L. komt vers uit de SPW schoolbanken en begint net aan haar eerste baan. Beiden kregen hetzelfde takenpakket en staan hiërarchisch op gelijke voet. De confrontatie tussen deze medewerkers mondt steevast uit in een lange discussie over hoe de kinderen begeleid dienen te worden. Waar M. meent dat L. als nieuwkomer ver naast haar schoenen wandelt, beschouwt L. haar collega als een betweter die niet wil luisteren naar haar suggesties. M. zoekt en vindt steun bij haar andere collega s. Iedereen is er uiteindelijk van overtuigd: de nieuwe collega is geen goede pedagogisch medewerker. L. merkt dat M. informatie achterhoudt, haar spullen verstopt, opzettelijk dingen laat mislopen. L. investeert steeds minder in een goede relatie met haar collega s. Ze krijgt allerlei lichamelijke stressklachten, gaat de ziektewet in, belt de vertrouwenspersoon en dient een klacht in. Helaas is de zaak al te ver geëscaleerd en is L. er inmiddels ziek van geworden. Ze valt onder de begeleiding van de Arbodienst. Uiteindelijk heeft L. een andere baan gezocht en gevonden. Klacht 6 en 7. Reorganisatie Vanuit één kindercentrum kreeg de vertrouwenspersoon twee klachten tegelijkertijd. De organisatie zat in een ingrijpende reorganisatie vanwege allerlei bezuinigingen. Een onzekere tijd voor alle medewerkers, veel veranderingen en soms ook dreigend ontslag. Bij deze klachten kijkt de vertrouwenspersoon altijd eerst of de klacht ontvankelijk is. De VKZ biedt hulp bij ongewenst gedrag. Er is een grijs gebied tussen arbeidsconflicten met, en ongewenst gedrag van de leidinggevende tegenover de medewerker. De eerste medewerker had een functioneringsgesprek met slecht nieuws achter de rug. De vorige functioneringsverslagen waren altijd prima geweest en nu opeens werd haar functioneren als onvoldoende aangemerkt. Ze had zelf het idee dat de organisatie van haar af wilde en dat ze een reden zocht in haar functioneren. De leidinggevende had de laatste tijd voortdurend commentaar op haar functioneren en dat was regelmatig erg persoonlijk. Het vertrouwen in de leidinggevende was weg en de medewerker voelde zich onveilig. Ze had een gesprek aangevraagd, maar de vorige gesprekken waren geëscaleerd en de leidinggevende had achteraf de feiten verdraaid volgens de medewerker. Ze omschreef het gedrag van haar leidinggevende als pesten. De medewerker heeft samen met de vertrouwenspersoon het gesprek voorbereid en tijdens het gesprek is de vertrouwenspersoon aanwezig geweest als toehoorder. Het werd snel duidelijk dat het wederzijdse vertrouwen beschadigd was. De medewerker had al contact opgenomen met de vakbond. De vakbond heeft de begeleiding verder overgenomen. De tweede medewerkster kreeg een andere functie aangeboden en wilde graag advies over wat haar rechten waren. Ook dit is geen zaak voor een vertrouwenspersoon, maar voor een vakbond of arbeidsjurist. De vertrouwenspersoon heeft samen met de medewerkster de mogelijkheden bekeken waar zij ondersteuning kon vinden. Jaarverslag VKZ, Vertrouwenspersonen Kinderopvang en welzijn Zuid-Holland,

11 Klacht 8, 9 en 10. Roddelen Afgelopen jaar kreeg de VKZ drie aanvragen voor voorlichting over de effecten van roddelen en pesten op de werkvloer. In alle drie de gevallen werd gebeld door de leidinggevende. De sfeer op de groep was erg verstoord. Er werd geroddeld over collega s, zodanig dat zelfs ouders opmerkingen maakten over de verziekte sfeer. Als het besproken werd met de medewerkers werd het ontkend of gebagatelliseerd. Met de leidinggevenden werd een plan van aanpak opgesteld. De eerste stap was een voorlichting in het team waarbij de vertrouwenspersoon informatie gaf over roddelen en over effecten van roddelen op collega s, kinderen en organisatie 1. De tweede stap was het opstellen van een pestprotocol, dat door alle medewerkers werd ondertekend. Het management besteedt tijdens voortgangsgesprekken, functioneringsgesprekken en teamoverleg aandacht aan dit onderwerp. Klacht 11. Oude klachten opnieuw Regelmatig gebeurt het dat mensen voor een tweede keer contact opnemen, omdat een oude klacht weer de kop opsteekt. Deze zaken hebben vaak betrekking op ongewenst gedrag van een leidinggevende t.o.v. een medewerker. De eerste tijd verloopt het contact prima, maar na verloop van tijd verwateren de afspraken. Meestal blijkt na een gesprek de communicatie weer te verbeteren. Klacht 12. Seksueel ongewenst gedrag door medewerker naar kind Een medewerker had een meisje van een jaar of 4 horen zeggen dat een collega met zijn hand in haar broekje had gezeten. De medewerker heeft dit direct gemeld aan haar leidinggevende. De leidinggevende heeft de desbetreffende medewerker direct geschorst en het meldpunt kindermishandeling gebeld. Zij adviseerden om de zedenpolitie in te schakelen. Vervolgens belde de leidinggevende de VKZ. Zij wilde het team, de ouders van het meisje en de overige ouders informeren. Het advies van de vertrouwenspersoon was om bij gerede twijfel de medewerker tijdelijk van de groep te halen, samen te werken met de zedenpolitie en vooral de zaak zo klein mogelijk te houden. Dat betekent in eerste instantie: informeer alleen de direct betrokkenen. Bij deze specifieke klacht heeft het kindercentrum samen met de vertrouwenspersoon eerst geanalyseerd wat er speelde: Een meisje dat eerder zelf met seksueel misbruik te maken had gehad, maakte een opmerking. De genoemde medewerker stond nooit alleen op de groep. Intussen was de zedenpolitie al ingeschakeld. Ook de zedenpolitie gaf aan weinig redenen te zien tot actie. Zij deden een onderzoek naar de antecedenten van de medewerker en het desbetreffende meisje. Zij hebben de ouders van het meisje geïnformeerd en aangegeven geen reden te hebben om iets met de klacht te doen. De ouders gingen daarmee akkoord. De schorsing kon ongedaan gemaakt worden. Het team werd tijdens deze zaak op de hoogte gehouden. Toen alles achter de rug was vond er een teambijeenkomst plaats. Alles werd uitgesproken, emoties geuit en de zaak is afgesloten. 1 De cijfers zijn ronduit schokkend. Tien procent van de beroepsbevolking ondervindt hinder van roddelen, 4 miljoen verzuimdagen zijn het gevolg, 1 op de 10 zelfmoorden van volwassenen vindt zijn oorsprong in roddelen en pesten op de werkvloer en niet onbelangrijk in dit werk: het sociaalpedagogische klimaat waar de kinderen zich in bevinden, heeft hieronder te lijden. Jaarverslag VKZ, Vertrouwenspersonen Kinderopvang en welzijn Zuid-Holland,

12 Jaarverslag VKZ, Vertrouwenspersonen Kinderopvang en welzijn Zuid-Holland,

13 3. Overige activiteiten Deskundigheidsbevordering vertrouwenspersonen Voor de vertrouwenspersonen is het van belang op de hoogte te blijven van alle nieuwe ontwikkelingen. Hiervoor zijn zij aangesloten bij de landelijke vereniging voor vertrouwenspersonen en nemen zij deel aan congressen en scholingen. De vertrouwenspersonen hebben als team maandelijks intervisie. Bij de meeste klachten nemen zij contact met elkaar op voor intercollegiale consultatie. Anton de Leeuw heeft zijn kennistoets van het Nederlandse Mediation Instituut gehaald en is hiermee ook geregistreerd mediator. Daarnaast heeft hij deelgenomen aan een studiedag emoties binnen conflicten. Marijke Winters is vorig jaar aangesteld als docent SPH aan de HRO. Binnen deze functie heeft zij haar kennis op het vakgebeid van o.a. de Kinderopvang vergroot. Lilian Vermeulen heeft deelgenomen aan het landelijke mediationcongres van het NMI. Onderwerpen waren: Organisatieopstellingen bij mediation en Interculturele communicatie bij mediation. Verder heeft zij een opleiding gedaan in het kader van het betrekken van de omgeving bij het oplossen van problemen. Jaarverslag VKZ, Vertrouwenspersonen Kinderopvang en welzijn Zuid-Holland,

14 Jaarverslag VKZ, Vertrouwenspersonen Kinderopvang en welzijn Zuid-Holland,

15 4. De vertrouwenspersonen van de VKZ Anton de Leeuw Lilian Vermeulen Marijke Winters 5. De contactpersoon VKZ bij JSO Petra Otten Jaarverslag VKZ, Vertrouwenspersonen Kinderopvang en welzijn Zuid-Holland,

16 Jaarverslag VKZ, Vertrouwenspersonen Kinderopvang en welzijn Zuid-Holland,

17 Bijlage Lijst van aangesloten organisaties per Naam Adres Postcode Plaats Dak B.V. Postbus AH NIEUWERKERK AAN DEN IJSSEL Kinderdagverblijf Kiekeboe Postbus AE UITHOORN Stichting Kinderdagverblijf Bobo Postbus AJ ZWIJNDRECHT Kinderdagverblijf The Clown Club BV Johan de Wittstraat LA WASSENAAR Stichting Peutereiland Postbus AG MIDDELHARNIS Stichting Kinderopvang Liemeer Anne Hendrik Kooistrastraat CP NIEUWVEEN IJsselkids B.V. Postbus MA ROTTERDAM Stichting Kinderopvang Irene Isaac Hubertstraat CS ROTTERDAM Mundo Kinderopvang Marconiweg 2c 3112 EP SCHIEDAM Stichting Peuterspeelzalen Albrandswaard Forum TC POORTUGAAL Kindercentrum De Duinen B.V. Postbus AH NIEUWERKERK AAN DEN IJSSEL Stichting Kinderopvang Kralingen Postbus AK ROTTERDAM Kinderopvang SKR Nikkelstraat 3d 2984 AM RIDDERKERK Stichting Kinderopvang Pinkeltjesland Appelhof ZA NOORDWIJK ZH Kinderopvang BijDeHand Postbus MA ROTTERDAM Stichting Kinderopvang Zwijndrecht Postbus AJ ZWIJNDRECHT Vlietkinderen Bucaillestraat CA VOORBURG Stichting Kinderopvang Pijnacker - SKIPPY Postbus AA PIJNACKER Stichting Kinderopvang Alphen aan den Rijn Postbus AL ALPHEN AAN DEN RIJN Speelhonk-Korte Akkeren B.V. Postbus AC GOUDA COKD Vissersdijk Beneden GW DORDRECHT Stichting Peutercentrum Bergschenhoek Stampioendreef SR BERGSCHENHOEK Stichting De Kinderkoepel Rijksstraatweg 54 A 3223 KA HELLEVOETSLUIS Kinderopvang Bodegraven Postbus AL ALPHEN AAN DEN RIJN Kinderopvang Triangel Postbus AK WOERDEN Stichting Kwest Druivenstraat SK NAALDWIJK Stichting Kinderopvang Barendrecht Postbus AD BARENDRECHT Stichting Het Uilenest Koningsplein XG DELFT KindeRdam Postbus CD ROTTERDAM Jaarverslag VKZ, Vertrouwenspersonen Kinderopvang en welzijn Zuid-Holland,

18 Kinderopvang 2Samen Postbus BN 'S-GRAVENHAGE Stichting Rijswijkse Kinderopvang Postbus AN RIJSWIJK ZH Kinderopvang De Kattekop Wassenaarseweg AK LEIDEN Stichting Kinderdagverblijf Tik-Tak Liesveld VM WATERINGEN Kinderopvang Bimbola Kortenaerstraat VB ROTTERDAM Kinderdagverblijf Ieni Mini Bijdorplaan SX ZOETERMEER 's-gravenzandse Kinderopvang Stichting Dresdenweg AA 'S-GRAVENZANDE Dordtse Welzijns Organisatie Singel SJ DORDRECHT Stichting Peuterspeelzalen te Papendrecht Poldermolen TH PAPENDRECHT Stichting WASKO Poldermolen TH PAPENDRECHT Stichting Activiteiten na Schooltijd Statensingel 116b 3039 LT ROTTERDAM KindeX B.V. Bachlaan BA VOORSCHOTEN Stichting Kinderopvang Cromstrijen Postbus AB NUMANSDORP Stichting Peuteropvang IJsselmonde Guldenwaard 133a 3078 AJ ROTTERDAM Stichting Kinderopvang Hendrik Ido Ambacht Postbus AH HENDRIK IDO AMBACHT Stichting Kinderopvang Oegstgeest Haarlemmerstraatweg LB OEGSTGEEST Trias Kinderopvang B.V. Boschplein GT SASSENHEIM Kinderdagverblijf De Kinderstal Fluwelensingel CG GOUDA Kinderopvang Snoopy Centraal Bureau Waaier 30 b/c 2451 VV LEIMUIDEN Stichting Kinderspeelzaal Postbus AP DELFT Stichting Kinderopvang Schipluiden Achterdijkshoorn MK DEN HOORN ZH Kivido BV Jan Tooropstraat TE OUD BEIJERLAND Stichting Kinderopvang Maassluis Postbus AC MAASSLUIS Stichting Kinderopvang Leiderdorp Postbus AA LEIDERDORP Plukkebol Kindercentrum Postbus AD DELFT Jaarverslag VKZ, Vertrouwenspersonen Kinderopvang en welzijn Zuid-Holland,