BRAVO SYMPOSIUM ~:»~-= Logistiek Brabant op weg naar de top! t1îf BSOlORIGIN. Woensdagmiddag 18 ol<tober 1995 Provinciehuis te s-hertogenbosch

Transcriptie

1 BRAVO SYMPOSIUM Logistiek Brabant op weg naar de top! Woensdagmiddag 18 ol<tober 1995 Provinciehuis te s-hertogenbosch t1îf BSOlORIGIN ~:»~-=

2 Logistiek Braban~op W~Q oaarc' ~pt '.,. woensdagrniddagf.j i fît(taiètt1:qsr Provirloiéb~tttfa,.~~rk

3 "'' \ ( V' '' Niets uit deze bundel mag gekopieerd of vermenigvuldigd worden 'zonder schriftelijke toestemming van de Tèc-hnisçhe Universiteit Eindhoven. Als U vragen heeft naar aanleiding van het BRAVO project, kunt ~ contact opnemen met de BRAVO werkgroep: telefoonnummer , faxnumliller Techhlsche Universitéit t li3 Eindhoven

4 SAMENVATTING VAN HET BRAVO-sYMPOSIUM Ontwikkelingen in de T&D sector De Transport & Distributie sector is sterk in beweging. Ontwikkelingen waar de sector mee wordt geconfronteerd zijn: - Toenemende uitbesteding door verladers - Groei in het vervoerd gewicht over de weg, onder andere door verdergaande internationalisering van de produktie - Lage rentabiliteit - Toenemende eisen van de verladers - Toenemende buitenlandse concurrentie - Dichtslibbende wegen - Toenemende aandacht voor het milieu Om adequaat op deze ontwikkelingen in te spelen, is het belangrijk dat zo,wel op sector niveau alsook op bedrijfsniveau initiatieven ontplooid worden, die de lange ter,mijn positie van T &D bedrijven veilig stellen. Aandachtspunten voor een verbeterd bedrijfsresultaat Het bedrijfsresultaat in de T&D sector is de laatste jaren erg mager. Het is dan ook belangrijk dat de T&D sector in actie komt om het bedrijfsresultaat te verbeteren. Uit het BRAVO onderzoek is gebleken, dat er een vijftal aandachtspunten te onderscheiden is, die voor de individuele ondernemer van belang kunnen zijn om zijn positie te ; verbeteren. Een ondernemer kan voor zijn eigen bedrijfssituatie aan de hand van deze vijf punten nagaan waar actie gewenst is. De vijf aandachtspunten zijn: 1. Concentreer op één/enkele segmenten 2. Meet en verbeter uw operationele kengetallen per seg'tn-ent 3. Zoek de juiste klanten 4. Richt automatisering op een betere service 5. Werk pro-actief aan relaties met klanten en collega's 1 Technische Universiteit t~ Eindhoven

5 Deze vijf aandachtspunten zullen,hieronder kort worden toegelicht. a.d; 1. Concentreer pp één/enkele segmenten ::.. S~~c~.~Y.~!Ie bedrijven zijn voo(al die bedrijven, die weten waar ze sterk in zijn en zich zoveel mogelijk tot die activiteiten. beperken. Vooral voor kleine en middelgrote vervoerdefs. is, ttet ~lang rijk.. om ~e onderkennen dat voor het aanbieden van verschillende dl$,nsten versçhillende kwaliteiten vereist zijn. Om distributie goed te kunnen uitvoeren < '~, ~- ""- ' ' ' is,sch~_algrootte ~bijvoorbeeld. e(g belangrijk, terwijl voor het korte-afstand-transport het.:... ~ -.. '...,. belan,grijk is om zo weinig. mog.~lijk lege kilometers te rijden. In de figuur hieronder staat de opdeling van Transport & Distributie bedrijven, zoals die in het BRAVO-project is gebruikt. MATERIEEL I Algemeen : Algemeen,.;.:.:.;.. ;.: +.:,:._.;;, Spéciaal l3ouw S'ulk/làndbouw /Voedl~g '' 1 Koel I., I Overig Transport Distributie Warehousing/ VAL DIENSTVERLENING Op de horizontale.as ir:'l de.fiquur wordt een onderscheid gemaakt tussen verschillende diensten.t die een bedrijf aan kan bieden, namelijk transport, distributie en warehousing en/of Value Added Logistics (VAL). Het belangrijkste onderscheid tussen de diensten transport en distributie is simpel gezegd, dat bij transport de nadruk op het rijden ligt, terwijl bij distributie het laden/lossen een belangrijk deel van de activiteiten van het bedrijf vormt. Op de~. yerticale as staat aangegeven of het algemeen of speciaal vervoer betreft. Bij SPe.ciaaJ vervoer wordt gebruik gemaakt van materieel dat is aangepast voor een specifie~ soort produkten, bijvoorbeeld een bouwwagen met een kraan, koelwagens die -... geçonditioneerd zijn, etc. Speciaal vervoer is verder opgedeeld in de categorieën bouw, bulk/landbouw/voeding, koel en overig gespecialiseerd vefvoer~,, 2

6 ad 2. Meet en verbeter uw operationele kengetallen per segment De financiële prestatie van een bedrijf wordt voor een belangrijk deel bepaald door de operationele kengetallen. Voorbeelden van operationele kengetallen zijn: het percentage leeggereden kilometers, de gemiddelde snelheid, de netwerkdichtheid, de gemiddelde' afstand tussen twee stops en de gemiddelde stoptijd per stop. Het is belangrijk dat een ondernemer onderkent welke operationele kengetallen relevant zijn voor de segmenten waarin hij actief is. Als hij hierin' slaagt, kan hij:vervolgens zijn. operationele kengetallen vergelijken met die van collega-vervoerders. Daarmee weet hij op welke operationele kengetallen hij relatief slecht scoort en: kan hij gericht zoeken naar veranderingen in zijn bedrijfsvoering die juist die operationele kengetallen doen verbeteren. ad 3. Zoek de juiste klanten Uitgaande van de sterke kanten van het bedrijf en de kansen in de markt, kan een ondernemer een strategie ontwikkelen. Een succesvolle strategie behelst, niet allee'n e.ên keuze in de diensten die een ondernemer aanbiedt, maar ook een keuze in het soort klanten. Door klanten en strategie op elkaar af te st~mmen, versterken enerzijds de,'f. '. klanten de gekozen strategie en wordt anderzijds de gekozen strategie ook aantrekkelijk voor (potentiële) klanten. Een dergelijke benadering vereist wel een zorgvuldige selectie en benadering van klanten. ad 4. Richt automatisering op een betere service Het is raadzaam om bij automatisering niet primair aan kostenbesparing en efficiency te denken, maar vooral aan vergroting van de effectiviteit. De effectiviteit kan bijvoorbeeld vergroot worden door een betere planning, een meer slagvaardige reactie, een betere communicatie met opdrachtgevers en een betere besturing van het transpo:rt.:. of warehouseproces. ad 5. Werk pro-actief aan relaties met klanten en collega's Logistieke dienstverleners, die de ontwikkelingen scherp in de gaten houden en daar snel en slim op inspelen, hebben een streepje voor vergeleken inet collega's, die achter de feiten aan lopen. Initiatiefrijke ondernemers overleggen bijvoorbeeld met huri collega- vervoerders in hoeverre zij samen een betere dienstverlening aan hun klanten kunnen bieden. Ook verladers waarderen het sterk als logistieke dienstverleners initiatief tonen en meedenken over de vraag hoe het vervoer effectiever en efficiênter kan. 3 t(i3

7 De cases Bovenstaande aandachtspunten worden nader toegelicht in een achttal cases, die in de~e symposiumbundel opgenomen zijn. Voorafgaand aan deze cases is een artikel opgenomen ("Speel niet met je krachten!"), dat in meer detail ingaat op het eerste aandachtspunt ("Concentreer op één/enkele segmenten"). Tabel 1 op de volgende pagina geeft weer hoe elk van de cases samenhangt met één of meer van de bovengenoemde aandachtspunten. 4

8 Tabel 1: Relatie aandachtspunten - cases (parallelsessies) Aandachtspunten Focus Operationele Marketing Automatisering Pro-actieve Cases prestatie relatie A. Hoe een transporteur een buitenlandse vestiging opzet en waarom x x x B. Hoe een verlader en een vervoerder fl&xibel Inspelen op de eisen van het grootwinkelbedrijf x x x c. Hoe een vervoerder op een verstandige manier zijn klanten seleoteert en benadert x x x D. Hoe een wijndistributeur de besturing en de organisatie van zijn warehouse doorlicht om te x x komen tot verbetering van de lnformatlevoorzlenl011 en de keuze van een softwarepakket E. Hoe een gezamenlijke distributiedienst op perifere gebieden kan worden ontwikkeld x x x F. Hoe een middelgrote vervoerder omgaat met Value Added Loglatlee (VAL) x x x G. Hoe de levertijd kan worden verkort x x H. Hoe een middelgrote vervoerder de uitbreiding van distributieactiviteiten kan ondersteunen x x x met automatisering van de rittenplanning Technische Univenoiten t~ Eindhoven

9 Programma ======> Deelnemerslijst =====> Justin time: hoe lang nog? =====> De resultaten van BRAVO ======> A. De Spaanse Brabander ======> B. De klant in het vizier ======> C. Met effectieve marketing meer kracht =====> D. Wijs met wijn ======> E. Eén voor allen, allen voor één ======> F. Brabant VALt wel mee ======> G. Vaker en beter voor minder? =====> H. Keuzes met koel verstand =====>

10 Logistiek Brabant op weg naar de top! Concrete verbeterprojecten in Brabantse Transport & Distributie bedrijven PROGRAMMA Technische Universiteit t ~Eindhoven

11 Programma Ontvangst Opening door de dagvoorzitter, de heer F.W.C. Castricum, Europarlementariër Welkomstwoord door Mw. W.H. Huijbregts-Schiedon, Gedeputeerde van Economische Zaken Ir. K.J. Noordzij, Algemeen directeur en voorzitter Transport en Logistiek Nederland, "Just in time: hoe lang nog?" Prof.jhr.drs. M.J. Ploos van Amstel, Technische Universiteit Eindhoven, Dhr. P.G.M. Verbruggen, Operations manager Gebroeders Huybregts Groep B.V. Drs.ing. J.P.M. Wouters, Technische Universiteit Eindhoven "De resultaten van BRAVO"' Pauze Parallelsessies "Kansen voor verbeteringen": eerste ronde Pauze Parallelsessies "Kansen voor verbeteringen": tweede ronde Prof.jhr.drs. M.J. Ploos van Amstel, Technische Universiteit Eindhoven, "Het vervolg van BRAVO" Afsluiting door de dagvoorzitter Borrel, opgeluisterd met een optreden van HenkWijngaard Technische Universiteit t(ij Eindhoven

12 Parallelsessies A. De Spaanse Brabander Hoe een transporteur een buitenlandse vestiging opzet en waarom. M.m.v.: Dhr. G.A.M. van Overveld, Transport van Overveld B.V. Ir. D.H.M. Janssen, Technische Universiteit Eindho:ven Drs. C.J.T.M. Kokke, Technische Universiteit Eindhoven B. De klant in het vizier Hoe een verlader en een vervoerder flexibel inspelen op de eisen van het grootwinkelbedrijf. M.m.v.: Drs. M.C.H. Duin, Proeter & Gambia Benelux N.V. Dhr. A.H. Huybregts, Gebroeders Huybregts Logistiek B.V. C. Met effectleve marketing meer kracht Hoe een vervoerder op een verstandige manier zijn klanten sel~cteert en benadert. I M.m.v.: Mw. Ir. D.J.M. Meershoek, Technische Universiteit Eindhoven D. Wijs met wijn Hoe een wijndistributeur de besturing en de organisatie van zijn warehouse doorlicht om te komen tot verbetering van de informatievoorziening en de keuze van een softwarepakket. M.m.v.: Ir. R. van Drunen, Hooijen Logistic Services i~ Technische Uni.versiteit tu...i Eindhoven

13 E. Eén voor allen. allen voor éénl Hoe een gezamenlijke distributiedienst op perifere gebieden kan worden ontwikkeld. M.m.v.: Ir. A.P.J.M. Verhoeven, RWI lndutil Drs. H. Visser, NEA F. Brabant VALt wel mee Hoe een middelgrote vervoerder omgaat met Value Added Logistics (VAL). M.m.v.: Dr. F. Aertsen, Philips Consumer Electronics B. Crawford. B.A., Wassing Internationale Expediteurs B.V. Ir. J. Lengkeek, DSW Tilburg Prof.jhr.drs. M.J. Ploos van Amstel, Technische Universiteit Eindhoven Dr.ir. G.J.J. Post, Technische Universiteit Eindhoven G. Vaker en beter voor minder? Hoe de levertijd kan worden verkort. M.m.v.: Drs. C.J.T.M. Kokke, Technische Universiteit Eindhoven H. Keuzes met koel verstand Hoe een middelgrote vervoerder de uitbreiding van distributieactiviteiten kan ondersteunen met automatisering van de rittenplanning. M.m.v.: Dhr. J.M. Jansen, FoodCargo B.V. Ir. A. Valstar, Technische Universiteit Eindhoven Technische Universiteit t(ïj Eindhoven

14 BRAVO project management Prof.jhr.drs. M.J. Ploos van Amstel Prof. G.J. Sharman BRAVO studenten 1. Ir. M.P. Bekkers 2. Ir. J.G. Breekveldt 3. Ir. J.B. Broekhuis 4. Ir. M.W.J.A. Coenen 5. Ir. F. Croon.6. Ir. R.A. Diepeveen 7. Ir. R. van Drunen 8. Mw. Ir. Y.E. Hartong 9. Ir. O.A. Henstra 10. Ir. J.A.D. Hesselink 11. Ir. D.H.M. Janssen 12. Mw. Ir. J. Janssen 13. Ir. A.A.M. de Kruijf 14. Ir. H.G.A.P. van Lieshout 15. Ir. B.A.R. Luijten 16. Mw. Ir. D.J.M. Meershoek 17. Ir. L.L.M. Parebooms 18. Ir. E.W.J. Steinmaier 19. Ir. E. Tielemans BRAVO werkgroep Ing. LP. Donders Dr. K.H. van Donselaar Drs. P.M. Janssen Drs. C.J.T.M. Kekke Mw. Ir. I.L. Meijer Dr.ir. G.J.J. Post Ir. A. Valstar Drs.ing. J.P.M. Wouters Technische Universiteit t(i1 Eindhoven

15 Overige afstudeerbegeleiders van de BRAVO studenten Drs.drs. O.A. van Damme Dr.ir. C.W.G.M. Dirne Ir. A.L.J. Geenen Ir. J. Ruules BRAVO universitaire begeleidingsgroep Prof.dr. A.G. de Kok, Technische Universiteit Eindhoven Prof.jhr.drs. M.J. Ploos van Amstel, Technische Universiteit Eindhoven Prof.dr. P.M.A. Ribbers, Katholieke Universiteit Brabant Prof.dr. J.A.M. Theeuwes, Technische Universiteit Eindhoven Prof.dr.ir. J.C. Wortmann, Technische Universiteit Eindhoven tli:1 Technische Universiteit Eindhoven

16 BRAVO stuurgroep Dhr. F.W.C. Castricum (voorzitter} Europarlement Drs. L.C.H. Eekhardt I Dhr. J. den Otter Transport en Logistiek Nederland (TLN) Ir. P.B. van Gurp Provincie Noord-Brabant Dhr. H.A. Jansen Overleg Transport Brabant {OTB) I Scanspad Holland B.V. Mw. A. Jongerius Vervoersbond FNV Dhr. B. Kuipers Ministerie van Verkeer en Waterstaat Dhr. D.C. Meeus Meeus Transport B.V. Prof. jhr. drs. M.J. Ploos van Amstel Technische Universiteit Eindhoven Dhr. B.G. Radstaak Nederland Distributieland (NOL) Dhr. A. Schaart Ondernemers Organisatie voor Logistiek en Transport (EVO) I Schuiterna Zuid B.V. Drs. J.N. Schipper Philip Morris B.V. Technische Universiteit t ~Eindhoven

17 Hoofdsponsors BRA Va Provincie Noord-Brabant Afdeling Economische Zaken I s-hertogenbosch Directoraat-Generaal Rijkswaterstaat Directie Noord-Brabant I s-hertogenbosch Hoofdsponsors BRA Va symposium Baan Company Barneveld BSO-ORIGIN Utrecht DAF Trucks N.V. Eindhoven Technische Universiteit t~ Eindhoven

18 Overige sponsors BRAVO symposium Acécom Software & computersystemen Hoogeveen AIS. Automatische Identificatie Systemen Eindhoven AKB/ORES Maarssen Beers/Scania Bedrijfsauto B.V. Leidschendam Datalogic Optie Electranies B.V. Maarssen ICS lndustrial Control Systems B.V. Hardinxveld Ordis Transport en Verkeer Maarssen PAT. Praktijkcentrum voor informatietechnologie Tilburg Rabobank Nederland Eindhoven Roadshow B.V. Nieuwegein SIAC B.V. Maarssen TANS B.V. Son TripleP/MAl Transport Systems Houten Technische Universiteit t L:i:1 Eindhoven

19 àt zoeken die computer bruikers nou toch elemaal in ~rente? Gebr. Oldenburger Ir Expediteurs Veenden "Hier kreeg ik een keiher continuïteitsgcrcntie doo Perfekt Service Plan gebc Dot gaf voor ons de doo Vlemctrc Trensporten B.V. De Meern "De flexibilteit ven het pekket meer ook ven het bedrijf sprok ons een. Men denkt echt met ons mee." "Ze zeggen gewoon wet wel ken en wet niet ken en draaien er niet Driessen Vlierden Trensport B.V. Deurne "Met deze oplossing kunnen wij de toekomst in. De software groeit met ons écom. Nuchtere tomatiseerders uit Hoogeveen. Hcmeleers B.V. ::>m1oelvelld "Ne gesprekken met de endere bekende Ievereneiers kwamen zij met het meest doordocht advies. De oplossing en prijs was goed."... Fax deze bon naar of stuur hem naar antw.nr. 750, 7900 WB HOOG ~~m TWAREic MPUTERSYSTEMEM oon: ax : Wj v-illen graag nadere informa1ie (evt via een regionale dealer) Bel ons voor een afspraak Wj zijn geïnteresseerd in: W:lgenpark adm. Aanning Dokurnenten \erhuur Uren adm. Garage adm. Dossier adm. \Oorraad Fakfurering E.D. I. Naam bedrijf... Kontaklpersoon... Pdres... Fbstcode... Aaals... Telefoon...

20 AKB ORES INTERNATIONAL AKBIORES is een onafhankelijk adviesbureau. dat zich toelegt op: Routeplanning en Rittenplanning: Studies naar optimale distributiestructuren: Depotlocatiestudies. AKBIORES biedt tevens een reeks "standaardprodukten" zoals: TRACC PLANNER. TRACC GLOBALE PLANNER. TRACC PLANNER BLACK B1 TRACC PLANNER REAL TIME en TRACC SERVICE PLANNER ten behoeve va operationele, tactische en strategische distributieplanning. AKBIORES biedt een maatwerkoplossing voor complexe fleet managementproblemen in de vorm van TRACC PLANNER PLUS. AKBIORES is vertegenwoordigd België. I.Juitsland. Italië. Noorwegen en Spanje. AKBIORES is secondant voor transport en distributiebedrijven. die in Europa willen blijven meetellen. Wilt u onze deskundigheid beoordelen: Bel dan voor een demonstratie: ' AKBIORES Planetenbaan AK Maarssen Tel Fax P'.AT:: De mogelijkheden van informatietechnologie nemen met de dag toe. Zeker ook voor de transport- en distributiesector. Boordcomputers, scanning van goederen, rit- en routeplanningssystemen, al deze middelen zijn van grote invloed op de bedrijfsvoering. Door goed gebruik te maken van informatietechnologie kan de efficiency in uw bedrijf flink worden vergroot. En dat hoeft niet persé de aanschaf van nieuwe hard- of software te betekenen. Een goede oriëntatie op de mogelijkheden voor uw bedrijf vraagt veel energie. En de dagelijkse gang van zaken in uw bedrijf eisen naar verwachting uw volledige aandacht op. Het PAT heeft bijna tien jaar ervaring met training en advies in informatietechnologie voor diverse bedrijfstakken, waaronder de transport- en distributiesector. Onze kennis, uw voorsprong PAT Sportweg 15 Postbus AB Tilburg tel fax

21 Ra bobank ' ><:~;,) i';~ i:~~;;t; : \>_:>;~--,;:, 1 nflgrnatilinà zat<èndö@fi. p 'n>-1',,.,.,,-,..," ' -- -J.,, < ~-,.- -.:: ~---=~ _(_,,~/-' ;, - ~- i _;,<..;~;;~>;;. < >, >: '-~._.. ~- '! :;_: -: : { ' Als u internationaal zaken doet, kunt u uitstekend terecht bij de Rabobank. De Rabobank heeft niet voor niets kantoren in de belangrijkste zaken en handelscentra over de hele wereld. Met 50 kantoren in 30 landen kunnen we u dus ook ter plekke opti- maal ondersteunen. Bovendien heeft de Rabobank scherpe tarieven, zeker wanneer het gaat om het Europees betalingsverkeer. Reden genoeg om eens met de Rabobank bij u in de buurt te gaan praten. Met de Rabobank sta je er niet alleen voor.

22 VOOR 'T BEHEERSEN VAN HET RANSPORT-TRAJEKT IS MEER NODIG DAN 'N TRUC(K) Beheersing van het totale transport-trajekt rengt heel wat meer met zich mee dan het regen van vervoer van A naar B. Overzicht over le logistieke aspekten is van levensbelang om onkurrerend mee te blijven draaien in de tranport-sektor. Het Transport Administratie Systeem (TAS) an TANS geeft u dat overzicht. Van opdrachtdministratie via EDI tot koppeling met boordomputers. Van warehousing tot rit- en routeplaning. Van fakturering tot NIWO administratie. au uren- en onkostenregistratie tot salaris dministratie. Al deze elementen vormen de basis van een ~verziehtelijk en toegankelijk management-inforiatie-systeem. Zodat u in één oogopslag kunt ien hoe uw bedrijf draait. En zodat u dag-inag-uit kostentechnisch de vinger aan de pols unt houden. Dankzij TAS van TANS. T ANS is al sinds 1983 aktief en ingevoerd in de transportbranche; eerst als Miniwarc, thans als TANS. We werken samen met de overkoepelende organisaties in de transportsektor in Nederland en België. We hebben een kritische, gemotiveerde gebruikersvereniging die ons produkt permanent aan de tand voelt, en er enthousiast over is. TANS ondersteunt de internationale standaarden. We kunnen u als geen ander helpen met deskundige adviezen, informatie-analyse, softwareen technische ondersteuning, met kwaliteitshardware, instruktie, implementatie, onderhoud en met turn-key oplossingen. Eén telefoontje naar TANS kan de eerste stap zijn op weg naar een betere beheersing van uw totale transport-trajekt. T.A.N.S. B.V. Ekkersri jt DA Son Postbus BC Eindhoven DE JUISTE WEG NAAR TOTALE TRANSPORTKOSTENBEHEERSING Tel \ Fax \

23 Logistiek Brabant op weg naar de top! Concrete verbeterprojecten in Brabantse Transport & Distributie bedrijven DEELNEMERSLIJST Technische Universiteit t li'1 Eindhoven

24 Logistiek Brabant op weg naar de top! Concrete verbeterprojecten in Brabantse Transport Ir. Distributie bedrijven JUST IN TIME: HOE LANG NOG? t. ~ Technische Universiteit U_.1 Eindhoven

25 CURRICULUM VITAE Ir. K.J. Noordzij 'Geboren Augustus 1946 Opleiding Technische Hogeschool, Delft Kandidaats- en Doctoraal Examen Civiel Ingenieur INSEAO, Fontainebleau, Frankrijk Europaan lnstitute of Business Administration Master of Business Administration (MBA) (INSEAO Scholarship) Ervaring Raadgevend IR-Bureau Ir. K. Tamsma B.V., Den Haag (Middelgroot civiel- en bouwkundig Ingenieursbureau) Project-ingenieur en plaatsvervanger van Algemeen Directeur McKinsey & Company, Amsterdam (International Management Consultants) Projectmanager in diverse opdrachten NV Luchthaven Schiphol, Schiphol (NVLS) Directeur Commerciêle Zaken en Directeur Transport en Logistiek Nederland Algemeen voorzitter en directeur Relevante nevenfuncties (onder andere) Lid van Raad van Commissarissen Schiphol Area Oevelopment Company N.V. (SAOC) Voorzitter van de Stichting Holland International Distributie Centra (HIOC) en oprichter Nederland Distributieland (NOL) Technische Universiteit~~ Eindhoven

26 JUST-IN-TIME: HOE LANG NOG? Ir. K.J. Noordzij, algemeen voorzitter en directeur Transport en Logistiek Nederland 0. Inleiding Transport &. Distributie bedrijven worden geconfronteerd met veel nieuwe ontwikkelingen. Deze ontwikkelingen volgen elkaar ook steeds sneller op. In dit paper wordt ingegaan op een aantal van deze ontwikkelingen en de betekenis daarvan voor de Transport &. Distributie sector. Daarnaast wordt nagegaan hoe de sector hierop zou kunnen inspelen, mede naar aanleiding van het BRAVO onderzoek zoals dat door de staf en studenten van de Technische Universiteit Eindhoven (TUE) is uitgevoerd. Het paper is als volgt opgebouwd. In paragraaf 1 zal worden geschetst welke ontwikkelingen voor de Transport &. Distributie sector van belang zijn. Vervolgens zullen in paragraaf 2 de gevolgen van deze ontwikkelingen worden besproken. In paragraaf 3 wordt aangegeven dat het anders moet en kan. 1. Ontwikkelingen Indien de ontwikkelingen voor de Transport &. Distributie sector in Nederland nader worden bezien, kan een aantal trends worden waargenomen: 1. Toenemende eisen van verladers; 2. Toenemende eisen van de wetgever; 3. Toenemende congestie op de wegen; 4. Meer concurrentie door deregulering. Naast deze ontwikkelingen met vooral negatieve gevolgen doen zich ook kansen voor. Deze kansen moeten de bedrijven uit de Transport &. Distributie sector, Transport en Logistiek Nederland (TLN), de overheid, de milieubeweging, etc. samen zien uit te buiten. Daaraan wordt in paragraaf 3 aandacht geschonken. 1 Technische Universiteit t(ïj Eindhoven

27 1.1. Toenemende eisen van verladers Vanuit zijn praktijkervaring zal iedere ondernemer elke dag merken dat verladers steeds hogere eisen stellen aan levertijd en leverbetrouwbaarheid. Tracking en tracing, just-intime en door-to-door zijn de verlangens van de verladers in de jaren negentig. Hogere eisen die tot kostenverhogingen leiden. Deze kostenstijgingen worden niet altijd gecompenseerd door hogere prijzen voor de verleende diensten. In BRAVO [1 1 is o.a. onderzoek gedaan naar de eisen van de verladers. Ondanks de hoge tevredenheid van verladers met hun logistieke dienstverleners, verwachten zij in de komende jaren hogere eisen te gaan stellen. Tweederde van alle ondervraagde verladers geeft aan dat de eisen met betrekking tot levertijd en leverbetrouwbaarheid verder zullen toenemen (figuur 1 ). Ook de informatie-voorziening van logistieke dienstverleners aan verladers zal sneller, beter en nauwkeuriger moeten worden. Bij de grotere, meer internationaal opererende verladers speelt dat nog in sterkere mate dan bij de overige verladers. Betere levertijd en leverbetrouwbaarheid Meer (nauwkeurige) informatie Geselecteerde verladers* 65% 75% Overige verladers 69% 45" Figuur 1: Toenemende eisen van verladers 2 t(ij

28 1.2. Toenemende eisen van de wetgever Ook de wetgever, de overheid, heeft invloed op de Transport & Distributie sector. De Transport & Distributie bedrijven ervaren dit door bijvoorbeeld de accijns op diesel. In figuur 2 zien we de ontwikkeling van de accijns en overige heffingen op dieselolie. In tien jaar tijd is de accijns en overige heffingen (waaronder Wet Belasting op Milieugrondslag) op dieselolie met 230% verhoogd. ~120~ ~ ~ ~ ~ Figuur 2: Ontwikkeling dieselprijs en accijns {21 Naast deze directe druk op de kosten voor de ondernemer, zien we dat de wetgever de mogelijkheden voor andere logistieke concepten niet makkelijker maakt. Men denke hierbij bijvoorbeeld aan vormen van nachtdistributie. Ofschoon de levertijd hiermee in een groot aantal gevallen kan worden verkort, verhindert een (geluids)hinderwet vele distributiebedrijven om tot dergelijke distributie over te gaan. Ook venstertijden waarbinnen de distributiebedrijven in een bepaald stadsgebied kunnen leveren, maken het er niet gemakkelijker op en leiden in veel gevallen tot hogere kosten. 3

29 1.3. Toenemende congestie op de wegen Het aantal wegen waar files voorkomen neemt toe. Niet alleen het aantal files neemt toe maar ook de lengte ervan (figuur 3). Daarnaast beginnen de files steeds vroeger en eindigen later en kunnen op elk moment van de dag ontstaan. De economische schade van files voor Nederland in 1994 wordt geschat op 1,4 miljard gulden. Ongeveer 10%, 140 miljoen gulden, is voor rekening van het goederenvervoer over de weg [2]. Just-in-time leveren wordt onmogelijk omdat alles vast staat op de wegen. -1- Autal a.ooo ".--.., J'lla *181M u- Figuur 3: Ontwikkeling aantal files (Adviesdienst Verkeer en Vervoer, 1995) De capaciteit van de weginfrastructuur in Nederland is veel te klein om het noodzakelijke wegvervoer te verwerken. Een oorzaak hiervan is de verkeersantwikkeling in met name het internationale goederenvervoer. Van de totale goederenoverslag in de havens van Noord-West Europa neemt Rotterdam de belangrijkste plaats in (42% van het totale gewicht). Afgelopen jaar behaalde Amsterdam de 5e plaats wat betreft goederenoverslag, door een stijging van bijna 58% t.o.v Een gedeelte van deze goederen moeten vanuit en naar de Benelux, Duitsland en Frankrijk worden vervoerd. Het internationaal wegvervoer door Nederlandse beroepsvervoerders bedroeg afgelopen jaar 83 miljoen ton ( miljoen ladingtonkilometer). Hiervan is 75 miljoen ton vervoerd gewicht tussen de landen Nederland en de Benelux/Duitsland en Frankrijk. 4

30 1.4. Meer concurrentie door deregulering Uit BRAVO blijkt dat de druk van concurrentie uit het buitenland reëel aanwezig is [ 1 ]. Op dit moment maakt al 20% van de Brabantse verladers gebruik van buitenlandse dienstverleners (figuur 4). Van de verladers die nu reeds buitenlandse dienstverleners gebruiken, geeft bijna de helft aan in de komende vijf jaar nog meer buitenlandse dienstverleners te zullen gaan inschakelen. Deze buitenlandse dienstverleners worden voornamelijk ingezet omdat zij redelijke kwaliteit leveren tegen lagere kosten. Het betreft hier met name los transport en lijndiensten. Het zijn de grotere, internationaal opererende verladers die hierbij weer een voortrekkersrol spelen. Van de 20% die nu gebruik maakt van buitenlandse dienstverleners, behoort bijna tweederde tot die groep van verladers. 80% Maken gebruik van enkele buitenlandse aanbieders* Straks meer door lagere kosten Alle verladers Figuur 4: Buitenlandse dienstverleners Er zijn signalen dat Nederlandse transportbedrijven als gevolg van de kostenvoordelen buitenlandse vestigingen gaan opzetten. Als gevolg van deze kostenvoordelen zullen Nederlandse transportbedrijven met vestigingen in het buitenland het internationale vervoer over gaan brengen naar hun buitenlandse vestiging. 5 t(i1

31 2. Gevolgen van de ontwikkelingen voor de Transport & Distributie sector De geschetste bedreigingen in paragraaf 1 heeft een aantal negatieve gevolgen. Just~in-time: hoe lang nog7 Zo kan het niet langer, want de wegen staan vol, alles staat vast, waardoor het voor vervoerders onmogelijk is om JIT te leveren. Aan de eisen van de verladers zoals in voorgaande paragraaf geschetst kan niet worden voldaan. De ontwikkeling van de rentabiliteit in de Transport & Distributie sector verloopt dramatisch. Vanaf midden jaren tachtig is de rentabiliteit gestaag afgenomen, tot een ongekend dieptepunt in Het ziet er naar uit dat de rentabiliteit daarna weer langzaam uit het dal omhoog klimt. Maar of deze positieve trend zal doorzetten is nog allerminst zeker. Oorzaak van dalende rentabiliteit is een nagenoeg gelijkblijvende vrachtprijs voor het binnenlands vervoer en een slechts lichte stijging voor het grensoverschrijdende beroepsgoederenvervoer. Bij het grensoverschrijdende vervoer zijn de kosten afgelopen jaren echter sterker gestegen dan de opbrengsten. Door maatregelen van de overheid lopen de kosten van het wegtransport onnodig hoog op. De lastenstijging komt met name door de reeds genoemde r~latief hoge dieselaccijns en de relatief hoge bruto-loonkosten in Nederland. Aangaande I dit laatste aspect: in de direct omliggende landen, Duitsland, België en Frankrijk, li~gen de loonkosten beduidend lager dan in Nederland. Door deze maatregelen loopt als gevolg van de kostenstijging de werkgelegenheid terug en het probleem van de congestie en het milieu wordt er niet door opgelost. In plaats van een Nederlandse wagen staat een buitenlandse wagen in de file, die in het algemeen minder milieuvriendelijk is. Er wordt nogal eens aangegeven dat andere vervoersmodaliteiten een oplossing zouden zijn voor de geschetste problemen. Dit is in vele gevallen echter onmogelijk. Conclusies De toenemende eisen van verladers en overheid leiden tot meer druk op de sector. De wegen lopen vol en de concurrentie neemt toe. De rentabiliteit is ronduit slecht in de Transport & Distributie sector. Het kan zo niet langer, er moet iets gebeuren. 6 tlb

32 3. Het moet anders. het kan ook anders Het kan zo niet langer. Het moet anders, het kan ook anders. Binnen de branche is inmiddels ook een hoog bewustzijn van de problematiek. Maatregelen die TLN wil: Om just-in-time te zijn wil TLN op korte termijn: doelgroepstroken/medegebruik van de bestaande busbanen; bijvoorbeeld op trajecten A2, Utrecht-Amsterdam; A4, Den Haag-Leiden; A 12, Zoetermeer Den Haag; A 16, Dordrecht-Moerdijk; A20, Noordrand Rotterdam; A29, Rotterdam-Heinenoord (versnelde) aanleg van de volgende ontbrekende schakels: A4, tweede Beneluxtunnel en Delft-Schiedam; A5. Westrandweg; N11, Leiden-Bodegraven; A 15, Rassen-Rijksweg 12 verbreding van de volgende bestaande wegen: A 16, Moerdijk-Breda en de A20, Nieuwerkerk aan de IJssel-Gouda goede doorstroming naar het onderliggende wegennet. Op langere termijn wil TLN het Deltaplan opstellen en uitvoeren. Enkele elementen van dit plan zijn: beter benutten van bestaande infrastructuur: in het kader van een 24-uurs economie het nachtvervoer en -distributie bevorderen door CAO aanpassingen, stillere voertuigen e.d. technische maatregelen als ondersteuning door toeritdosering, incident management efficiency vrachtverkeer verder verhogen door bijvoorbeeld experimenten met grotere voertuigen meer ruimte voor noodzakelijk verkeer: doelgroepstroken medegebruik busbanen terugdringen personenmobiliteit meer en snellere aanleg van de ontbrekende schakels: kortere procedures meer plannen budgetten voor infrastructuur aanpassen consistent beleid: meer coördinatie tussen lagere en hogere overheid meer samenhang tussen beleid en ministeries. 7

33 Bij TLN zijn ze niet langer de jongens van de tegenpartij. Samen met de andere partijen, zoals de verladers, overheid, de milieubeweging, de lokale overheden, TUE, OTB etc. staat TLN voor de uitdagingen die de komende jaren op ons afkomen. De samenwerking met andere partijen staat centraal bij het oplossen van de problemen. De ondernemers moeten in staat worden gesteld om een beter rendement te maken. TLN gaat hierbij ondersteunen. TLN heeft bijvoorbeeld samen met de TUE een vervolgproject gestart om Transport & Distributie bedrijven te ondersteunen bij het meten en verbeteren van hun resultaten. Hiertoe zullen o.a. consulenten van TLN worden getraind om samen met Transport & Distributie bedrijven resultaten te meten en verbeteringsprojecten te initiëren. Naast initiatieven vanuit de branchevereniging zullen ongetwijfeld o()k de T&D bedrijven zelf initiatieven nemen om hun rendement te verbeteren. Een goed voorbeeld daarvan zijn de bedrijven die aan het BRAVO-project hebben deelgenomen. De titel van dit paper luidde: "Just-in-time, hoe lang nog?". Met het betoog, zoals in het voorafgaande geschetst, kan worden gesteld dat de titel ook kan worden omgedraaid: "Hoe lang nog?: just-in-time". Alle betrokken partijen zullen op korte termijn samen tot actie moeten overgaan. 8 t~

34 Geraadpleegde literatuur : [1] BRAVO, Tussenrapportage, BRAVO: Kansen voor logistiek Brabant}, Technische Universiteit Eindhoven, 1995 [2) TLN, Wegvervoer in cijfers, Zoetermeer, t(i1

35 SAMENVATTING VAN HET BRAVO-sYMPOSIUM Ontwikkelingen in de T &D sector De Transport & Distributie sector is sterk in beweging. Ontwikkelingen waar de sector mee wordt geconfronteerd zijn: - Toenemende uitbesteding door verladers - Groei in het vervoerd gewicht over de weg, onder andere door verdergaande internationalisering van de produktie - Lage rentabiliteit - Toe nemende eisen van de verladers - Toenemende buitenlandse concurrentie - Dichtslibbende. wegen - Toenemende aandacht voor het milieu Om adequaat op deze ontwikkelingen in te spelen, is het belangrijk dat zowel op sector niveau alsook op bedrijfsniveau initiatieven ontplooid worden, die de lange termijn positie van T&D bedrijven veilig stellen. Aandachtspunten voor een verbeterd bedrijfsresultaat Het bedrijfsresultaat in de T &D sector is de laatste jaren erg mager. Het is dan ook belangrijk dat de T&D sector in actie komt om het bedrijfsresultaat te verbeteren. Uit het BRAVO onderzoek is gebleken, dat er een vijftal aandachtspunten te onderscheiden is, die voor de individuele ondernemer van belang kunnen zijn om zijn positie te verbeteren. Een ondernemer kan voor zijn eigen bedrijfssituatie aan de hand van deze vijf punten nagaan waar actie gewenst is. De vijf aandachtspunten zijn: 1 Concentreer op één/enkele segmenten 2. Meet en verbeter uw operationele kengetallen per segment 3. Zoek de juiste klanten 4. Richt automatisering op een betere service 5. Werk pro-actief aan relaties met klanten en collega's 1 Technische Universiteit t li1 Eindhoven

36 Deze vijf aandachtspunten zullen hieronder kort worden toegelicht. ad 1. Concentreer op één/enkele segmenten Succesvolle bedrijven zijn vooral die bedrijven, die weten waar ze sterk in zijn en zich zoveel mogelijk tot die activiteiten beperken. Vooral voor kleine en middelgrote vervoerders is het belangrijk om te onderkennen dat voor het aanbied~n van verschillende diensten verschillende kwaliteiten vereist zijn. Om distributie goed te kunnen uitvoeren is schaalgrootte bijvoorbeeld erg belangrijk, terwijl voor het korte-afstand-transport het belangrijk is om zo weinig mogelijk lege kilometers te rijden. In de figuur hieronder staat de opdeling van Transport & Distributie bedrijven, zoals die in het BRAVO-project is gebruikt. Algemeen I MATERIEEL : Algemeen lr Speciaal Bouw Bulknandbouwtvoeding Koel Overig Transport Distributie Warehousing/ VAL DIENSTVERLENING Op de horizontale as in de figuur wordt een onderscheid gemaakt tussen verschillende diensten, die een bedrijf aan kan bieden, namelijk transport, distributie en warehousing en/of Value Added Logistics (VAL). Het belangrijkste onderscheid tussen de diensten transport en distributie is simpel gezegd, dat bij transport de nadruk op het rijden ligt, terwijl bij distributie het ladennossen een belangrijk deel van de activiteiten van het bedrijf vormt. Op de verticale as staat aangegeven of het algemeen of speciaal vervoer betreft. Bij speciaal vervoer wordt gebruik gemaakt van materieel dat is aangepast voor een specifiek soort produkten, bijvoorbeeld een bouwwagen met een kr~an, koelwagens die geconditioneerd zijn, etc. Speciaal vervoer is verder opgedeeld in de categorieën bouw, bulknandbouw/voeding, koel en overig gespecialiseerd vervoer. 2 t(b

37 ad 2. Meet en verbeter uw operationele kengetallen per segment De financiële prestatie van een bedrijf wordt voor een belangrijk deel bepaald door de operationele kengetallen. Voorbeelden van operationele kengetallen zijn: het percentage leeggereden kilometers, de gemiddelde snelheid, de netwerkdichtheid, de gemiddelde afstand tussen twee stops en de gemiddelde stoptijd per stop. Het is belangrijk dat een ondernemer onderkent welke operationele kengetallen relevant zijn voor de segmenten waarin hij actief is. Als hij hierin slaagt, kan hij vervolgens zijn operationele kengetallen vergelijken met die van collega-vervoerders. Daarmee weet hij op welke operationele kengetallen hij relatief slecht scoort en kan hij gericht zoeken naar veranderingen in zijn bedrijfsvoering die juist die operationele kengetallen doen verbeteren. ad 3. Zoek de juiste klanten Uitgaande van de sterke kanten van het bedrijf en de kansen in de markt, kan een ondernemer een strategie ontwikkelen. Een succesvolle strategie behelst niet alleen een keuze in de diensten die een ondernemer aanbiedt, maar ook een keuze in het soort klanten. Door klanten en strategie op elkaar af te stemmen, versterken enerzijds de klanten de gekozen strategie en wordt anderzijds de gekozen strategie ook aantrekkelijk voor (potentiële) klanten. Een dergelijke benadering vereist wel een zorgvuldige selectie en benadering van klanten. ad 4. Richt automatisering op een betere service Het is raadzaam om bij automatisering niet primair aan kostenbesparing en efficiency te denken, maar vooral aan vergroting van de effectiviteit. De effectiviteit kan bijvoorbeeld vergroot worden door een betere planning, een meer slagvaardige reactie, een betere communicatie met opdrachtgevers en een betere besturing van het transport- of warehouseproces. ad 5. Werk pro-actief aan relaties met klanten en collega's Logistieke dienstverleners, die de ontwikkelingen scherp in de gaten houden en daar snel en slim op inspelen, hebben een streepje voor vergeleken met collega's, die achter de feiten aan lopen. Initiatiefrijke ondernemers overleggen bijvoorbeeld met hun collegavervoerders in hoeverre zij samen een betere dienstverlening aan hun klanten kunnen bieden. Ook verladers waarderen het sterk als logistieke dienstverleners initiatief tonen en meedenken over de vraag hoe het vervoer effectiever en efficiënter kan. 3

38 De cases Bovenstaande aandachtspunten worden nader toegelicht in een achttal cases, die in deze symposiumbundel opgenomen zijn. Vooratgaand aan deze cases is een artikel opgenomen (''Speel niet met je krachten!"), dat in meer detail ingaat op het eerste aandachtspunt ("Concentreer op één/enkele segmenten"). In dit artikel wordt het belang van een scherpe focus aangegeven en wordt uiteengezet welke verschillende vormen van focus te onderscheiden zijn. Tabel 1 op de volgende pagina geeft weer hoe elk van de cases samenhangt met één of meer van de bovengenoemde aandachtspunten. 4

39 Tabel 1: Relatie aandachtspunten - cases (parallelsessies) Aandachtspunten Focus Operationele Marketing Automatisering Pro-actieve Cases prestatie relatie A. Hoe een transporteur een buitenlandse vestiging opzet en waarom x x x B. Hoe een verlader en een vervoerder flexibel inspelen op de eisen van het grootwinkelbedrijf x x x c. Hoe een vervoerder op een verstandige manier zijn klanten selecteert en benadert x x x 0. Hoe een wijndistributeur de besturing en de organisatie van zijn warehouse doorlicht om te x x komen tot verbetering van de informatievoorziening en de keuze van een softwarepakket E. Hoe een gezamenlijke distributiedienat op perifere gebieden kan worden ontwikkeld x x x F. Hoe een middelgrote vervoerder omgaat met Value Added Logietles (VAL) x x x G. Hoe de levertijd kan worden verkort x x H. Hoe een middelgrote vervoerder de uitbreiding van distributieactiviteiten kan ondersteunen x x x met automatisering van de rittenplanning Technische Universiteit t Li1 Eindhoven

40 Logistiek Brabant op weg naar de top! Concrete verbeterprojecten in Brabantse Transport Ir. Distributie bedrijven SPEEL NIET MET JE KRACHTENI Technische Universiteit t(i1 Eindhoven

41 Belangrijkste aandachtspunt: Concentreer op één/enkele segmenten SPEEL NIET MET JE KRACHTEN! Over focussering in de Transport & Distributie sector Transport, distributie, warehousing, Value Added Logistics, expeditie, internationale groepage, tracking and tracing,.. er zijn genoeg initiatieven te ontplooien in een sector die van oudsher gegroeid is op de golven van het vrije ondernemerschap. Maar er (b)lijken grenzen te zijn aan de groei. "The sky is - niet meer - the limit". Ondernemen is meer dan ooit risicovol in een markt met vele spelers en onbekende gevaren. Oe Transport & Distributie ondernemer moet zich pro-actief opstellen, anticiperen en lef tonen maar tegelijkertijd op zijn hoede zijn voor potentiêle valkuilen die op zijn weg verspreid liggen. Er zijn genoeg activiteiten te ondernemen, maar het lijkt voor een kleine of middelgrote Transport & Distributie onderneming onverstandig om alles tegelijkertijd te willen doen. Wie klein is, moet slim zijn! Een middelgrote onderneming moet haar krachten niet te veel versnipperen. Een duidelijke strategische focus komt de bedrijfsidentiteit en de bedrijfsresultaten ten goede. Technische Universiteit t(ïj Eindhoven

42 SPEEL NIET MET JE KRACHTEN! Over focussering in de Transport 8t Distributie sector G. Post, J. Breekveldt, D. Henstra 1. Missie, doelstelling en strategie ledere onderneming beschikt- bewust of onbewust- over een missie, doelstellingen en een strategie. De missie geeft een antwoord op de vraag: waarom bestaat de onderneming? Het antwoord op deze vraag heeft betrekking op de toegevoegde waarde van het bedrijf aan de markt en de betekenis van het bedrijf voor zijn eigenaar(s) en medewerkers. Een goede missie van een Transport & Distributie onderneming vertelt vooral iets over wie het bedrijf als zijn klanten wenst te zien en wat het bedrijf voor deze klanten zou willen betekenen. Doelstellingen hebben betrekking op wat een onderneming precies wil bereiken. Waar de missie veelal een culturele en ideologische betekenis heeft, zijn doelstellingen veel meer bedoeld voor gerichte sturing en controle. Doelstellingen dienen specifiek, meetbaar en haalbaar te zijn. De strategie geeft een antwoord op de vraag langs welke weg, op welke manier en met welke middelen de doelstellingen gerealiseerd dienen te worden. De Transport & Distributie sector kenmerkt zich door een "doe-cultuur": geen woorden, maar daden. Eerst presteren en dan pas de mooie verhalen! Het praten over missie en strategie doet onwezenlijk aan in een omgeving waarbinnen vooral hard gewerkt wordt en soms nauwelijks tijd is om de boel eens goed op een rijtje te zetten. Toch voert het te ver om te stellen dat strategie-ontwikkeling niet aan de orde is, noch relevant zou zijn in de Transport & Distributie sector. Strategie-ontwikkeling is niet alleen een kwestie van rationeel plannen en analytisch vooruitzien. Plannen is mooi, maar tegelijkertijd bijzonder moeilijk, vooral wanneer het om de lange termijn gaat. Van de meeste strategische plannen komt slechts een gedeelte uit; vaak zijn er achteraf tal van factoren aan te wijzen die roet in het eten hebben gegooid. Plannen is één, uitvoering is wat anders. 1 Technische Universiteit t li:1 Eindhoven

43 Strategie-ontwikkeling is vooral ook een kwestie van vallen en opstaan. Het is ook: reageren op "dingen die voorbij komen" en leren van de ervaringen van alledag. Beslist niet alle (strategi~che) alternatieven in de bedrijfsvoering zijn vooraf te identificeren en te analyseren. Vaak wordt een ondernemer pas bewust geconfronteerd met belangrijke vraagstukken op een moment dat de keuzes al lang bepaald zijn. Zo kan het gebeuren dat een Transport & Distributie ondernemer zich plots realiseert zich dat "die incidentele vracht op Modena" van enkele jaren geleden, is uitgegroeid tot een behoorlijk winstgevende activiteit om vervolgens te besluiten "het woord ook maar bij de daad te voegen" door de inmiddels volwaardige dienstregeling op Italië tot kernactiviteit te bombarderen. We spreken dan van een onbewust ontstane strategie. De strategie van een bedrijf is de optelsom van de geplande en de (toevallig) ontstane keuzes met betrekking tot de positionering van de onderneming in de markt. Hoe deze keuzes tot stand zijn gekomen is niet zo relevant, het is vooral van belang dat de ondernemer zich bewust wordt van de keuzes en deze keuzes legitimeert op grond van rationele analyses en marktprognoses ofwel op grond van de opgedane leerervaringen in de praktijk. Dat je je activiteiten verlegt naar een ander werkterrein is prima, als je maar weet dat je het doet en waarom je het doet! 2. Vormen van focussering Zoals vermeld in de inleiding: er lijken te veel mogelijkheden in de markt voor een kleine of middelgrote Transport & Distributie onderneming om alles te willen doen. Een verstandig ondernemer zal zich bezinnen over het vraagstuk van strrategische positionering. Het lijkt er op dat hierbij de volgende vragen van bijzonder belang zijn: - Welke vorm van dienstverlening wil de onderneming aanbieden in de markt? - Welke (categorie) klanten wil de onderneming bedienen? - Welke soort produkten (goederen) wil een onderneming binnen haar dienstenpakket opnemen? - Wat is het geografische werkterrein van de onderneming? Een belangrijke afgeleide vraag hierbij is: - Welk materieel en voorzieningen dient het bedrijf in huis te hebben om de beoogde dienstverlening te kunnen realiseren? 2 tlb

44 Vaak is het zo dat keuzes, gemaakt in het verleden, beperkingen opleggen aan keuzes voor de toekomst. Bijvoorbeeld: de massale aanschaf van wagens voor bulktransport in het verleden maakt het in de directe toekomst lastig om stukgoed te gaan vervoeren. Strategie ontwikkeling is vooral ook een patroon van keuzes in de tijd! Op basis van de bovenstaande vragen kan het focusseringsvraagstuk van Transport & Distributie bedrijven ontleed worden in vijf elementen: dienstenfocus, klantfocus, produktfocus, geografische focus en materieelfocus. In het onderstaande worden deze elementen van focussering nader uitgewerkt. Dienstenfocus BRAVO onderscheidt een viertal vormen van dienstverlening (segmenten) in de Transport & Distributie sector: - (algemeen) transport - (algemene) distributie - warehousing - Value Added Logistics. Uit de BRA VO-benchmark is gebleken dat kleine en middelgrote ondernemingen die een duidelijke focus hebben op of algemeen transport of algemene distributie gemiddeld beter presteren dan bedrijven die beide vormen van dienstverlening in huis hebben. Klantfocus In BRAVO is geconstateerd dat het aantal klanten dat door Transport & Distributie ondernemingen bediend wordt sterk varieert. Sommige ondernemingen werken "dedicated" voor één verlader, waar anderen te maken hebben met honderden "regelmatig terugkerende" klanten. Uit gesprekken met ondernemers vallen tegengestelde geluiden over de voor- en nadelen van klantfocussering te beluisteren. Waar de één zegt zich niet aan één klant "op te willen hangen" spreekt de ander over de mogelijkheid om de relatie met de enige klant uit te bouwen tot "value added partnership". Zo zijn ook over niet-gefocusseerde klantrelatie tegengestelde geluiden uit de praktijk te beluisteren. Produktfocus In de uitvoering van de logistieke dienstverlening (transport, distributie, warehousing, VAL) kan een Transport & Distributie onderneming zich focusseren op de soort van produkten die binnen deze dienstverlening "verwerkt" worden. 3 t(ï3

45 Een bedrijf kan zich louter en alleen richten op het transport van varkens of ander vee, waar een ander bedrijf alles vervoert wat het aangeboden krijgt. Dat hierbij een duidelijke relatie ligt met de materieelfocus moge duidelijk zijn. Het focusseren op produkten kan consequenties hebben voor de "economies of scale" en de mogelijkheden voor expertise-ontwikkeling en kwaliteitsborging. Geografische focus De geografische focus heeft betrekking op het geografische gebied waarbinnen een logistieke dienstverlener werkzaam is. In de BRAVO-benchmark is een onderscheid gemaakt naar: regionaal, nationaal, Benelux en landen buiten de Benelux. In algemeen transport is het van belang om voldoende "betaalde kilometers" te maken. Met name voor het verkrijgen van voldoende (retour)vrachten is een intensieve dienstregeling belangrijk. Voor een kleine en middelgrote dienstverlener lijkt een geografische focussering noodzakelijk om de bezoekfrequentie op peil te krijgen en zo min mogelijk "leeg te rijden". In distributie is de geografische focus van belang om een gunstige netwerkdichtheid te kunnen realiseren. In BRAVO is deze netwerkdichtheid naar voren gekomen als een belangrijke prestatie-indicator en stuurvariabele voor distributiebedrijven. Materieelfocus Om zijn missie als logistieke dienstverlener waar te kunnen maken maakt een bedrijf gebruik van infrastructurele voorzieningen, rijdend materieel, kennis en ervaring. Investeringen in de activa van het bedrijf geven in zekere zin vorm aan de strategische intentie van de onderneming. Naast infrastructurele voorzieningen, zoals bijvoorbeeld een ruim bedrijfsterrein, een warehouse en in automatisering springen vooral de investeringen in het rollend materieel in het oog. De aard van dit materieel geeft direct inzicht in het gebruiksdoel. Met name deze investeringen in rollend materieel zijn op de middellange termijn bepalend voor de (strategische) vrijheidsgraden van een kleine of middelgrote onderneming. Overall focus In het bovenstaande is beschreven hoe het focusseringsvraagstuk zich aandient in een vijftal "gedaanten". Het strategische vraagstuk van focussering dient deze vijf dimensies in onderlinge samenhang te beschouwen. Een voorbeeld ter verduidelijking: 4 tlb