Onderstaand schema schetst je studietraject van beginnende bachelor tot afgestudeerde master en de verschillende keuzes die je kunt of moet maken.

Transcriptie

1 22 GEOLOGIE Onderstaand schema schetst je studietraject van beginnende bachelor tot afgestudeerde master en de verschillende keuzes die je kunt of moet maken. Beginprofiel p. 24 Bacheloropleiding Bachelor in de geologie (180 sp.) p.26 1e bachelor p.36 2e bachelor 3e bachelor Minor onderzoek Minor onderwijs Minor Business & Innovation

2 GEOLOGIE 23 Masteropleidingen Master in de geologie (N/E) (120 sp.) p. 48 Geodynamics and Georesources Surface Processes and Paleoenvironments Eindprofiel p.33 (E) De opleiding wordt ook in het Engels aangeboden.

3 24 BEGINPROFIEL Planeet aarde blijft ons elke dag weer verbazen. Als een volleerde koorddanseres balanceert Moeder Aarde op het dunne touw van leefbaarheid in het onvoorspelbare kosmische circus. In dit heelal, waarin we steeds meer (exo) - planeten ontdekken, is en blijft onze planeet een unieke uitzondering, een planeet waarop zo n 4 miljard jaar geleden een levensexperiment op gang kwam, en waarop deze biosfeer sindsdien in een kluwen van complexe terugkoppelingen met de atmosfeer, hydrosfeer en geosfeer, deze planeet leefbaar heeft gehouden. En het is het voorrecht van de aardweten - schapper om dit kluwen beetje bij beetje te ontwarren. Dat we nooit alles zullen begrijpen, kan heel wat frustratie oproepen en ontmoedigen om te blijven zoeken. Maar niet voor de aardwetenschapper. Die wordt telkens opnieuw uitgedaagd om zijn nieuwsgierigheid verder aan te scherpen. Wat houdt je tegen om ons te vervoegen in deze zoektocht zonder einde? Is geologie iets voor jou? Je hebt een grote interesse in wetenschappen en wil ook zelf onderzoeken en begrijpen hoe alles in elkaar zit (herken jezelf op p.58). Je bent geboeid door onze planeet aarde. Je bent graag op het terrein bezig, en kunt je flexibel aanpassen aan de omstandigheden daar. Je hebt een brede wetenschappelijke belangstelling, en bent geboeid door zowel fundamenteel als toegepast onderzoek. Een driedimensionaal voorstellingsvermogen en nauw - gezetheid zijn zeker kwaliteiten eigen aan een geoloog. Je voorstellingsvermogen kan ook een vierde dimensie aan. Een geoloog bestudeert immers de evolutie van de aarde over miljoenen en zelfs miljarden jaren. Het geeft je een heel ander idee van het concept duurzaamheid. Voor laboratoriumwerk en verschillende oefeningen beschik je over enige technische handigheid. (Prof. Manuel Sintubin) < BEGIN VOORBEREID Wil je weten of je voldoende voorkennis, wiskundige vaardigheden en inzichten bezit om te starten in deze bacheloropleiding, neem dan deel aan de ijkingstoets. Daarnaast biedt KU Leuven ook tests en cursussen aan om je goed voor te bereiden op je studie.

4 GEOLOGIE 25

5 26 BACHELOROPLEIDING Mijn huidig onderzoek concentreert zich op de seismiciteit in het Brabants Massief. In Waals-Brabant hebben tussen 2008 en 2011 een aantal kleine aardbevingen plaatsgevonden en aan de hand van geofysische meettechnieken proberen we nu te bepalen waar de breuk die verantwoor delijk was voor deze aard - bevingen zich bevindt. (Koen Van Noten, wetenschappelijk onderzoeker, Koninklijke Sterrenwacht van België) De geologie bestudeert het systeem aarde. Onze levende planeet heeft haar unieke karakter te danken aan de interacties tussen geosfeer (de vaste aarde), hydrosfeer, atmosfeer en biosfeer. Gedurende de geologische tijd heeft de dynamiek van de geosfeer een enorme impact gehad op de evoluties binnen de andere sferen. De geoloog is de expert van de ondergrond en van de processen die zich daarin afspelen. Het zijn geologen die voor de industrie op zoek gaan naar fossiele brandstoffen (olie, gas en steenkool) of naar nuttige ertsen en grondstoffen (klei, zand, kalksteen). Het zijn ook geologen die op zoek gaan naar drinkwater, en die instaan voor het beheer en de bescherming van deze kostbare grondstof. Bij grote en kleine infrastructuurwerken, van de aanleg van tunnels en bruggen tot de bouw van je eigen huis, verstrekken geologen de nodige informatie over de ondergrond. Geologen bakenen ook de gebieden af waar de ondergrond niet geschikt is voor bebouwing, bijvoorbeeld vanwege het risico op aardbevingen of -verschuivingen. Ook milieu en klimaat zijn een zorg van de geoloog. Bij de opsporing en sanering van bodem- en grondwaterverontreinigingen en bij het inrichten van stortplaatsen zijn altijd geologen betrokken. Tegelijk leveren geologen met hun inzicht in klimaatveranderingen in het verleden belangrijke bijdragen tot het huidige debat rond global warming. Geologen zijn dus wetenschappers die van allerlei maatschappelijke markten thuis zijn. < Bachelor/master geologie en lerarenopleiding De specifieke lerarenopleiding natuurwetenschappen (opties fysica, chemie, biologie en aardrijkskunde) is een aparte opleiding van 60 studiepunten die je voorbereidt op het beroep van leraar in het secundair onderwijs. In de minor onderwijs van de bachelor kun je hiervan al 15 studiepunten opnemen. In de master kun je via een doordachte keuze de resterende 45 studiepunten van de lerarenopleiding opnemen en zo tegelijkertijd ook het leraars diploma behalen. Zie verder op p.52.

6 GEOLOGIE 27 Opbouw Door de grote flexibiliteit over de studierichtingen heen geniet je als bachelor - student in de geologie een interdisciplinaire opleiding. De eerste bachelor is gemeenschappelijk voor alle studenten geologie en biedt een relevante algemeen wetenschappelijke vorming aan. Vanaf de tweede bachelor krijg je de kans om je interesse voor een van de andere natuurwetenschappen te ontwikkelen. Je hebt de keuze uit vijf minors. - De minor onderzoek (met keuzemodules leven, milieu en ruimte) richt zich op kennisverbreding in andere domeinen van de natuurwetenschappen. - De minor onderwijs biedt een starttraject om je didactisch te bekwamen en om later eventueel snel te kunnen starten in het middelbaar onderwijs. - De minor Business & Innovation leert je de basisbegrippen van de economie, en hoe je innoverende kennis kunt omzetten naar de bedrijfspraktijk. In het programma gaat veel aandacht naar het waarnemingsgebaseerde werk van een geoloog, o.a. onder de vorm het identificeren van mineralen, fossielen en gesteenten en van intensief geologisch terreinwerk. Geologie, geografie of bio-ingenieur? Er zijn raakpunten maar ook grote verschillen tussen deze opleidingen en de opleiding geologie. Een geoloog houdt zich vooral bezig met natuurlijke processen op en onder het aard - oppervlak in heden en verleden, terwijl een geograaf vooral de interactie tussen mens en aarde in het heden (en recente verleden) bestudeert. Geoloog en geograaf vertrekken dus vanuit een ander gezichtspunt: de geoloog vertrekt vanuit de natuurlijke processen die hij wil begrijpen, terwijl de geograaf de aarde en zijn leefomgeving eerder ziet vanuit het standpunt van de mens. Hoewel er in bepaalde richtingen binnen de bio-ingenieurswetenschappen raakpunten zijn met de geologie, zoals in de disciplines bodemkunde en hydrologie, hebben bio-ingenieurs en geologen een totaal verschillende opleiding. Een van de grote verschillen tussen beide opleidingen ligt in de benadering van de discipline. Een geoloog geniet een ruime natuurwetenschappelijke opleiding, een bio-ingenieur is in de eerste plaats een ingenieur. Daarom ligt er in die laatste opleiding een sterkere nadruk op technische aspecten. Op p.58 vind je de profielen van wetenschap en technologie. < Bekijk in de reeks online voorbeeldlessen hoe een les geologie verloopt.

7 28 Studieprogramma Meer info over de opleidingsonderdelen vind je vanaf p.36. Je krijgt er een omschrijving van alle opleidings - onderdelen van de eerste bachelor in de geologie. Voor een gedetailleerde beschrijving van de opleidingsonderdelen van de volledige bacheloropleiding en voor het uurrooster: Eerste bachelor 1e SEMESTER 60 studiepunten 30 SP. Geologie (6) Grondslagen van de chemie (9) Wiskunde I (6) Celbiologie en biochemie (3/9) Algemene natuurkunde I (3/9) Statistiek en dataanalyse 2e SEMESTER 30 SP. Mineralogie (6) GEOV* Geologische analyse en synthese I Wiskunde II (6) Algemene natuurkunde I (6/9) Celbiologie en biochemie (3/6) Wijsbegeerte Tweede bachelor 3e SEMESTER ± 60 studiepunten ± 30 SP. Hydrogeologie (6) Topografie Optische mineralogie Milieuchemie (4) Algemene natuurkunde II (6) Minor (±8) 4e SEMESTER ± 30 SP. Paleontologie (6) Geologische analyse en synthese II (6) Sedimentologie en sedimentpetrologie (6) Fysische geografie (6) WCOM** Minor (±3) * GEOV: Geografische voorstellingen *** WCOM: Wetenschapscommunicatie n n n n geologie ondersteuning algemene vorming minor

8 GEOLOGIE 29 Derde bachelor ± 60 studiepunten 5e SEMESTER ± 30 SP. Geographic Information Systems (6) Igneous and Metamorphic Petrology (6) Analytische geochemie Geologie van België Bachelorproef (3/6) Minor (±9) 6e SEMESTER ± 30 SP. Geofysica (6) Geologische analyse en synthese III (5) Bachelorproef (3/6) ISO* RZL** Minor (±10) * ISO: Isotope Geology and Geochronology * RZL: Religie, zingeving en levensbeschouwing Mogelijke minors: onderzoek, onderwijs, Business & Innovation < OPLEIDINGSONDERDEEL Officiële term voor vak STUDIEPUNT (SP.) Drukt de omvang van een opleiding (bv. 180 sp.) of een opleidings - onderdeel (bv. 5 sp.) uit. Het aantal studiepunten staat voor de totale studietijd die een gemiddelde student aan dat opleidings onderdeel moet besteden om het grondig te verwerken: les volgen, voorbereidingen maken, studeren, opzoekwerk... Eén studiepunt komt overeen met 25 à 30 uur studietijd. Een pakket van 60 studiepunten komt overeen met één jaar voltijds studeren.

9 30 Week van een student geologie Deze fictieve agenda geeft je een idee hoe je week er kan uitzien. Je studie omvat niet enkel lessen volgen, maar ook achteraf je notities overlopen, naar de bibliotheek gaan, zelfstudie... Zo zit je al snel aan een 40 à 50 urenweek. Daarnaast is er natuurlijk ook ruimte voor ontspanning. Een overzicht van het academiejaar vind je op p. 64. MAANDAG u. Wiskunde I (oefeningen) u. Oefeningen CBA u. De Moete u. Algemene natuurkunde I (hoorcollege) u. Monitoraatssessie DINSDAG u. Geologie (hoorcollege) u. Wiskunde I (oefeningen) u. Practicum natuurkunde voorbereiden u. Algemene natuurkunde I (oefeningen & practica) u. Statistiek & data-analyse (hoorcollege) WOENSDAG u. Celbiologie en biochemie (hoorcollege) u. Geologie (oefeningen) u. Grondslagen van de chemie (hoorcollege) u. Statistiek & data-analyse (oefeningen) 20 u. Cinema Zed DONDERDAG 8-11 u. Grondslagen van de chemie (practicum) u. Wiskunde I (oefeningen) u. Oefeningen wiskunde en grondslagen van de chemie VRIJDAG u. Grondslagen van de chemie (oefeningen) u. Grondslagen van de chemie (hoorcollege) u. Geologie (hoorcollege) ZATERDAG u. Natuurkunde studeren u. Oefeningen statistiek & dataanalyse ZONDAG u. Geologie studeren u. Scouts

10 GEOLOGIE 31 Versteende worsten Bloedworsten hebben op het eerste gezicht niets te maken met geologie. Maar toch! Als je aan een geoloog, waar ook ter wereld, vraagt wat een boudin - het Franse woord voor bloedworst - is, dan zul je steevast hetzelfde antwoord krijgen: een erg typische geologische structuur die het gevolg is van tektonische vervormingen in de aardkorst. Dat de internationale geologische gemeenschap vandaag deze term gebruikt, hebben we trouwens te danken aan Belgische geologen. Zo n 100 jaar geleden, tijdens een uitstap in de Ardennen, ontdekten ze in de rotspartijen bijzondere structuren die heel sterk geleken op een reeks bloedworsten die mooi geordend waren zoals in de toonbank bij de slager. Voor het gemak - of zelfs bij wijze van grap - beschreven ze deze structuren dan ook als boudins. Wat ze toen niet beseften, was dat hun grap een eeuw later deel zou uitmaken van het geologische jargon. Hoe deze structuren in de Ardennen ontstaan zijn, heeft een eeuw lang de gemoederen van de geologische gemeenschap beroerd. Totdat recent de Leuvense geologen zich vastbeten in deze controverse. Door het combineren van klassiek geologisch onderzoek, zeer geavanceerd laboratoriumonderzoek en modelleerwerk zijn we er uiteindelijk in geslaagd de geheimen van de boudins bloot te leggen. We weten nu dat deze bijzondere structuren zich meer dan 300 miljoen jaar geleden op zo n 15 kilometer diep in onze aardkorst gevormd hebben. Onze contreien maakten toen deel uit van een uitgestrekt gebergte dat door gans Europa liep.

11 32

12 GEOLOGIE 33 EINDPROFIEL EN LOOPBAAN Als afgestudeerde master heb je heel wat kennis en competenties verworven. Je bent zowel persoonlijk als professioneel gegroeid, waardoor je een eigen bijdrage kunt leveren aan de maatschappij. Dat eindprofiel kun je zelf meer vormgeven door je keuze voor een afstudeerrichting, stage, buitenlandervaring Niet alleen binnen je eigen vakgebied kun je een meerwaarde betekenen. Met je masterdiploma heb je een hele waaier aan loopbaan - mogelijkheden, waarvan slechts enkele hieronder geïllustreerd zijn. Eindprofiel Als master in de geologie beschik je over volgende interesses en competenties. Je hebt een brede wetenschappelijke vorming en de kennis en vaardigheden om als wetenschapper een actieve rol in de maatschappij op te nemen. Je hebt grondig inzicht in de subdisciplines van de geologie, ondersteund door een basiskennis van chemie, fysica, wiskunde, statistiek, biologie en fysische geografie. Je hebt een wetenschappelijke houding ontwikkeld om eenvoudige geologische problemen te kunnen formuleren en zelfstandig op te lossen. Je hebt inzicht in de regionale geologische geschiedenis en je bent daardoor in staat om lokale en gedetailleerde geologische informatie in een algemeen geologisch kader in te passen. Je kunt basistechnieken (geologische kartering, profielopname, macroscopische, microscopische en chemische analyses) toepassen om een geologische vraagstelling op te lossen. Je kunt in teamverband met andere geologen samenwerken en je standpunten beargumenteren. Je kunt de resultaten van eigen waarnemingen en strikt afgelijnd onderzoek verwerken, onderlinge verbanden leggen tussen de waarnemingen, eenvoudige hypotheses opbouwen en neerschrijven in een verslag en presenteren en verdedigen met behulp van gepaste communicatietechnieken.

13 34 Loopbaan Dankzij hun brede en interdisciplinaire wetenschappelijke opleiding vind je geologen terug in de meest diverse beroepen. Ze zijn tewerkgesteld in de industrie, in studie - bureaus, in overheids- en internationale instellingen, in het secundair en universitair onderwijs, in wetenschappelijke instellingen, in de informaticasector en soms zelfs in het bank- en verzekeringswezen. De meest relevante industrietakken zijn o.a. de energiesector, zoals de olie- en gasindustrie, maar ook de berging van nucleair afval, en de ontginnings- en verwerkingssector van ertsen en industriële mineralen (zoals voor de aanmaak van bakstenen, glas, cement, tegels, betonproducten, metalen). Daarnaast komt een beperkt aantal geologen in de chemische sector terecht. In studiebureaus houden geologen zich met diverse aspecten van de ondergrond bezig, zoals milieugeologie, hydrogeologie en prospectie van de bodem voor openbare werken, inclusief wegen- en waterwerken. De disciplines hydro- en milieugeologie worden ook toegepast in de ontginning van water. Geologen vervullen in die diverse takken zowel onderzoeks-, leidinggevende als managementfuncties. Je vindt ze geregeld aan het hoofd van eenheden in een bedrijf en ze vervullen soms ook de functie van afgevaardigd bestuurder. Overheids- en internationale instellingen werven geologen aan voor de inventarisatie en de exploitatie van de ondergrond en voor de opvolging van diverse milieuaspecten. In het secundair onderwijs worden vakken zoals aardrijkskunde, fysica en chemie door geologen onderwezen. In het universitair onderwijs doceren zij niet alleen in de studierichting geologie, maar ook in de studierichtingen geografie, chemie, bio-ingenieurswetenschappen, burgerlijk ingenieur en milieuwetenschappen. Een deel van de afgestudeerden blijft voor enkele jaren aan de universiteit verbonden in het kader van een doctoraat en/of van onderzoeksprojecten voor de overheid of de industrie. Tijdens deze periode verwerven ze ook praktische ervaring die in het beroepsleven zeer nuttig blijkt. Ten slotte komen geologen ook terecht in domeinen waar een algemeen universitair diploma vereist is, zoals in de financiële sector. < Meer weten over loopbaanmogelijkheden? Bekijk de brochure Wetenschappers op de werkvloer via

14 GEOLOGIE 35 < Milieu- & waterbeheer Controle en beheer van grondwater Bodemsaneringen Onderzoek naar geschikte afvalbergingsplaatsen Energie, grondstoffen & materialen Exploratie van ertsen Groevebeheer (zand, klei) Olie en gas Onderwijs & onderzoek Leraar natuurwetenschappen Onderzoeker aan de universiteit (Inter)nationale onderzoeksinstellingen (KBIN, VITO, SCK, KMMA...) Een studentenjob? Vrijwilligerswerk of een vrijwillige studiestage? Je eigen bedrijfje opstarten? Hulp bij de overstap naar de arbeidsmarkt? Het Student Career Center geeft je advies en helpt je graag aan praktijkervaring naast je studie. Daarnaast biedt deze dienst ook hulp bij je zoektocht naar een boeiende job en de voorbereiding op het solliciteren. Lcie, de community van KU Leuven die studenten met innovatieve en ondernemende ideeën stimuleert, maakt ook deel uit van het Student Career Center. studentcareercenter studentcareercenterkuleuven Bouwkunde & geotechniek Stabiliteit van de ondergrond Baggerwerken