Onderstaand schema schetst je studietraject van beginnende bachelor tot afgestudeerde master en de verschillende keuzes die je kunt of moet maken.

Transcriptie

1 10 CHEMIE Onderstaand schema schetst je studietraject van beginnende bachelor tot afgestudeerde master en de verschillende keuzes die je kunt of moet maken. Beginprofiel p. 13 Bacheloropleiding Bachelor in de chemie (180 sp.) p. 14 1e bachelor p. 56 2e bachelor 3e bachelor Minor biochemie en biotechnologie Minor chemische technologie Minor verbreding Minor onderwijs Minor Business & Innovation

2 CHEMIE 11 Masteropleidingen Master in de chemie (N/E) (120 sp.) p.69 Optie onderwijs Optie onderzoek Professionele optie Andere masteropleidingen Master in de biochemie en de biotechnologie (120 sp.) p.70 Master of Biophysics, Biochemistry and Biotechnology (120 sp.) p.71 Master in de bio-informatica (N/E) (120 sp.) p.76 Master in de bio-ingenieurswetenschappen: levensmiddelentechnologie (120 sp.) p.71 Master in de bio-ingenieurswetenschappen: katalytische technologie (120 sp.) p.70 Master in de bio-informatica (N/E) (120 sp.) p.76 Eindprofiel p.23 (E) De opleiding wordt ook in het Engels aangeboden.

3 12 Creatief bezig zijn met atomen en moleculen, nieuwe materialen ontwerpen, synthetiseren en hun eigenschappen onderzoeken, het is en blijft voor een chemicus een ontzettend boeiende bezigheid! Maar je kunt daarbij nog een stapje verder gaan. Waarom heeft een molecule of materiaal net die specifieke eigenschappen? Op zoek naar verklaringen dus, de passie voor het begrijpen van de eigenschappen van bepaalde materialen en die kennis gebruiken om betere materialen te ontwerpen. (Prof. Luc Van Meervelt)

4 CHEMIE 13 BEGINPROFIEL Is chemie iets voor jou? Je hebt een grote interesse in wetenschappen en wil ook zelf onderzoeken en begrijpen hoe alles in elkaar zit (herken jezelf op p.86). Je wil weten hoe het gedrag en de eigenschappen van de materie bepaald worden door haar componenten en onderlinge interacties tot op het niveau van de moleculen en atomen. Je wil je zin voor experimenteren en je observatie - vermogen verder ontwikkelen. Je wil zelfstandig leren werken in een laboratorium. Je vindt het belangrijk daarbij veiligheid en milieu te respecteren. Je hebt de ambitie om totaal nieuwe stoffen te maken die de mens en de maatschappij zullen vooruit helpen (geneesmiddelen, betere halfgeleiders, nano - materialen...). Je wil de eigenschappen van stoffen analyseren en doorgronden om bij te dragen aan gerichte verbeteringen. De chemie is stevig verankerd in de basis weten - schappen. Ook wie interesse heeft voor wiskunde en informatica, kan er zijn gading vinden. De computer - simulatie van moleculen die je in het lab hebt gemaakt, wint in de actuele chemie immers steeds meer aan belang. Je houdt van logische verbanden en wil die vastleggen in een wetenschappelijke taal. Je hebt een vooropleiding genoten met een voldoende groot pakket wiskunde. Je wil de moleculaire bouwstenen en het funda men - teel begrip leveren voor de materialen, medicijnen en chemicaliën van de toekomst. < BEGIN VOORBEREID Wil je weten of je voldoende voorkennis, wiskundige vaardigheden en inzichten bezit om te starten in deze bacheloropleiding, neem dan deel aan de ijkingstoets. Daarnaast biedt KU Leuven ook tests en cursussen aan om je goed voor te bereiden op je studie.

5 14 BACHELOROPLEIDING Chemie is overal. Terwijl je dit leest, spelen er zich in je lichaam belangrijke processen af waarbij chemische reacties gebeuren. Chemici dringen door tot de geheimen van de moleculaire wereld. Met die kennis ontwerpen ze nieuwe stoffen die recycleerbaar, milieuvriendelijker en energiebesparend zijn. Chemie studeren heeft dus een belangrijke maatschappelijke relevantie. Chemie speelt een rol in andere wetenschappelijke disciplines zoals fysica, biologie, farmacie en geneeskunde. Tijdens de opleiding komen deze raakvlakken tot uiting en kun je chemie via een minor met een andere wetenschap combineren. Opbouw De eerste bachelor is volledig gemeenschappelijk voor alle chemie - studenten en biedt een algemene vorming in de wetenschappen van de materie (chemie en fysica), van het leven (biochemie en biotechnologie) en van de aarde (geologie). Verder volg je een opleidingsonderdeel wiskunde en een opleidingsonderdeel wijsbegeerte. Er is ook een opleidingsonderdeel veiligheid en laboratorium - praktijk, een belangrijke stap in het aanleren van professionele vaardigheden. Chemie is immers niet alleen een wetenschap, maar ook een beroep waarin je grote verantwoordelijkheden voor milieu en veiligheid opneemt. In de tweede en derde bachelor wordt het studieprogramma flexibel. Via een pakket keuzeopleidingsonderdelen (30 studie - punten van de volledige programma s) vul je zelf het profiel van je opleiding in. Je hebt de keuze uit de minors biochemie en biotechnologie, chemische technologie, verbreding, onderwijs en Business & Innovation. Bachelor/master chemie en lerarenopleiding De specifieke lerarenopleiding natuurwetenschappen (opties fysica, chemie, biologie en aardrijkskunde) is een aparte opleiding van 60 studiepunten die je voorbereidt op het beroep van leraar in het secundair onderwijs. In de minor onderwijs van de bachelor kun je hiervan al 15 studiepunten opnemen. In de master kun je via een doordachte keuze de resterende 45 studiepunten van de lerarenopleiding opnemen en zo tegelijkertijd ook het leraars diploma behalen. Zie verder op p.80.

6 CHEMIE 15 In de eerste twee minors verdiep je je naast chemie in een aanverwante discipline. De minor Business & Innovation is geschikt voor studenten met een speciale belangstelling voor het maatschappelijk nut van onderzoeksresultaten en/of het commercialiseren ervan. Je bent echt interdisciplinair gevormd, wat zich vertaalt in extra doorstroommogelijkheden. < In de bachelorproef definieer je, plan je, doe je en rapporteer je werkelijk nieuw wetenschappelijk onderzoek. Dit alles doe je in teamverband in de onderzoeksgroepen van het departement chemie. De bacheloropleiding chemie leidt ook tot het Eurobachelorlabel. Weken, maanden en jaren braaf naar de les komen, zouden niet kunnen vervangen wat we tijdens ons bachelorproject bijgeleerd hebben. Prijzige apparaten als de NMR, de UV-Vis en de spectro - fluorometer werden reeds snel onontbeerlijke kameraden, maar ook onze band met Endnote, Web of Science en SciFinder werd heel wat hechter. Zouden we nu al echte weten schappers zijn? (Cedric, Robina, Jorik, Flip, Karen en Dries (Team BODIPY))

7 16 Studieprogramma Meer info over de opleidingsonderdelen vind je vanaf p.56. Je krijgt er een omschrijving van alle opleidings - onderdelen van de eerste bachelor. Voor een gedetailleerde beschrijving van de opleidingsonderdelen van de volledige bacheloropleiding en voor het uurrooster: Eerste bachelor 1e SEMESTER 60 studiepunten 27 SP. Grondslagen van de chemie (9) Geologie (6) Wiskunde I (6) 2e SEMESTER Algemene natuurkunde I (3/9) Celbiologie en biochemie (3/9) 33 SP. ITC* (3) VLP** (3) Bio-organische chemie (6) Wiskunde II (6) Algemene natuurkunde I (6/9) Celbiologie en biochemie (6/9) Wijsbegeerte (3) Tweede bachelor 3e SEMESTER ± 60 studiepunten ± 30 SP. Analytische basistechnieken (6) Metalen en katalyse (6) Chemische thermodynamica (6) P*** (3/6) Algemene natuurkunde II (6) Minor (±3) 4e SEMESTER ± 30 SP. Organische chemie (6) Moleculaire architectuur (6) P*** (3/6) WCOM**** (3) Minor (±12) * ITC: Industriële en technische chemie ** VLP: Veiligheid en laboratoriumpraktijk *** P: Practicum: synthese & karakterisatie **** WCOM: Wetenschapscommunicatie n n n n chemie ondersteuning algemene vorming minor

8 CHEMIE 17 Derde bachelor 5e SEMESTER ± 60 studiepunten ± 29 SP. Polymer Materials (6) Computationele chemie (6) P* (4/9) Bachelorproef (1/6) Statistiek & dataanalyse (3) Minor (±9) 6e SEMESTER ± 31 SP. Bachelorproef (5/6) Spectroscopische meettechnieken (6) P* (5/9) Moleculaire herkenning (6) RZL**(3) Minor (±6) * P: Practicum gevorderde synthese en karakterisatie van moleculen en materialen ** RZL: Religie, zingeving en levensbeschouwing Mogelijke minors: verbreding, biochemie en biotechnologie, chemische technologie, onderwijs, Business & innovation < OPLEIDINGSONDERDEEL Officiële term voor vak STUDIEPUNT (SP.) Drukt de omvang van een opleiding (bv. 180 sp.) of een opleidings - onderdeel (bv. 5 sp.) uit. Het aantal studiepunten staat voor de totale studietijd die een gemiddelde student aan dat opleidings onderdeel moet besteden om het grondig te verwerken: les volgen, voorbereidingen maken, studeren, opzoekwerk... Eén studiepunt komt overeen met 25 à 30 uur studietijd. Een pakket van 60 studiepunten komt overeen met één jaar voltijds studeren.

9 18 Week van een student chemie Deze fictieve agenda geeft je een idee hoe je week er kan uitzien. Je studie omvat niet enkel lessen volgen, maar ook achteraf je notities overlopen, naar de bibliotheek gaan, zelfstudie... Zo zit je al snel aan een 40 à 50 urenweek. Daarnaast is er natuurlijk ook ruimte voor ontspanning. Een overzicht van het academiejaar vind je op p. 92. MAANDAG 9-12 u. Grondslagen van de chemie (practicum) u. Algemene natuurkunde I (hoorcollege) u. Wiskunde I (oefeningen) 18 u. Sportkot DONDERDAG u. Wiskunde I (hoorcollege) u. Algemene natuurkunde I (oefeningen & practica) u. Grondslagen van de chemie (oefeningen) 22 u. t.d. Chemika DINSDAG u. Geologie (hoorcollege) u. Lunch Alma u. Celbiologie en biochemie (practicum) VRIJDAG u. Monitoraatssessie u. Grondslagen van de chemie (hoorcollege) u. Geologie (hoorcollege) WOENSDAG u. Celbiologie en biochemie (hoorcollege) u. Wiskunde I (oefeningen) 13 u. Boeken campusbib! u. Grondslagen van de chemie (hoorcollege) u. Geologie (oefeningen) ZATERDAG u. Oefeningen grondslagen van de chemie u. Practicum celbiologie voorbereiden ZONDAG u. Scouts 21 u. Naar Leuven TO DO Labojas en veiligheidsbril meenemen

10 CHEMIE 19 Alles is chemie, dat zeggen we graag. En dat is ook zo: in chemie leerde ik hoe de kleinste moleculen je hele lichaam controleren, dat enkele stoffen mengen in een potje de basis is voor het zonnepaneel van de toekomst, of ook hoe je een transistor maakt ter grootte van een miljardste van een centimeter. Ja, dat is allemaal chemie, maar chemie is toch ook nog zoveel meer. En dat is precies wat mij interesseerde toen ik 17 was en voor chemie koos: ik wou de wereld rond me begrijpen en snappen waarom de dingen zijn zoals ze zijn. Als ik nu, in mijn 4e jaar, rond me kijk, zie ik geen statische, harde wereld, maar een dynamisch en chemisch allegaartje van moleculen en reacties. Iedere dag opnieuw heb ik het gevoel de wereld iets beter te begrijpen dan de dag ervoor. Mijn interesse is echter nog lang niet gesmoord: ieder antwoord wekt weer tien nieuwe vragen op. Het is dan ook aan onze generatie om werk te maken van de chemie van de toekomst. Chemie geeft ons de middelen om die toekomst tegemoet te gaan, laten we er gebruik van maken. (Jan-Willem Clerix, student)

11 20 Birgitt synthetiseert nieuwe potentiële geneesmiddelen De eerste keuze die ons werd gesteld, was die tussen een interne of externe stage. Ik wilde graag ervaring opdoen binnen een bedrijf, omdat ik later in de bedrijfswereld hoop te werken. Tijdens je masterproef in de tweede masterfase doe je al ervaring op binnen de academische wereld, dus de keuze voor bedrijfsstage in de eerste masterfase was snel gemaakt. Een stage in de medicinale chemie leek mij enorm interessant, zo kwam ik na enkele telefoontjes en mails terecht bij Galapagos NV in Mechelen. Galapagos NV is een clinical stage biotechnology bedrijf dat gespecialiseerd is in de ontdekking en ontwikkeling van geneesmiddelen. De twee voornaamste redenen waarom ik graag stage wilde doen binnen dit bedrijf, zijn dat ze zich vooral richten op zeldzame en moeilijk te genezen ziekten en dat ze trachten de ziekte bij de oorzaak aan te pakken in plaats van enkel de symptomen te behandelen. In mijn stageproject lag de focus op het onderzoek naar de ontwikkeling van een geneesmiddel voor een bepaalde ziekte. Dat hield in dat ik zoveel mogelijk verschillende moleculen synthetiseerde die erna gekarakteriseerd werden via LCMS, HNMR, NOESY Elk molecule werd naar de afdeling biologie gestuurd voor screening, hier werd de biologische activiteit onderzocht van de molecule tegen het target dat de ziekte veroorzaakt. Tijdens de stage werd ik zeer goed begeleid door mijn mentor, ik kon altijd bij haar terecht met eventuele vragen. Maar ook de andere collega s stonden altijd klaar om te helpen. Behalve ik waren er nog enkele andere studenten, wat de sfeer enkel ten goede kwam. De eerste twee weken was wat zoeken, maar eens ik goed ingewerkt was, kreeg ik ook steeds meer zelfstandigheid. Een keer per week was er een teammeeting met je eigen team en een keer per maand presenteer je je vorderingen voor het volledige R&D-team. Wegens het internationaal diverse R&D-team, is kennis van het Engels onontbeerlijk, alle communicatie verliep immers in het Engels. Tijdens deze stage heb ik enorm veel bijgeleerd, niet enkel op wetenschappelijk vlak, maar ook qua zelfstandigheid en het leren werken in een internationaal bedrijf. Dit is veruit mijn beste ervaring tot nu, dus voor hen die nog twijfelen over de externe bedrijfsstage: zeker doen! Birgitt Timmermans 1ste master chemie Stageplaats: Galapagos NV Mechelen

12 CHEMIE 21 STAGE Kies je voor de optie professionalisering, dan loop je tijdens het volledige tweede semester van je eerste master stage. De stage eindigt midden of einde juni en je hebt dan ook geen examens op het einde van dit tweede semester. Het is de uitdrukkelijke vraag van de industrie om te kiezen voor een voldoende lange stageperiode van minstens 15 weken. Tijdens deze externe (bedrijfs)stage in binnen- of buitenland maak je kennis met de beroepspraktijk van de master in de chemie in een industriële of onderzoeksomgeving. Het is tegelijk een goede gelegenheid om te ontdekken hoe je kennis in de praktijk inzetbaar is. Je doet ervaring op met bedrijfsstructuren, bedrijfsmentaliteit en de verschillende functies van een master in de chemie in een bedrijf of onderzoeksinstelling. Chemie is een classificerende wetenschap die zelf per jaar een miljoen nieuwe stoffen produceert die geclassificeerd moeten worden! Deze immense genererende capaciteit daagt het onderscheid uit dat gemaakt wordt tussen wetenschap en technologie. (J. Schummer, 1997) Hierdoor vergroot je niet alleen je wetenschappelijke kennis, maar ook je technisch inzicht, kritisch en probleemoplossend vermogen en je vaardigheden op niveau van teamwerk, communicatie en inventiviteit. Concreet oefen je afhankelijk van het type stageinstelling onder andere volgende competenties: een werkplan opmaken, afspraken maken en communiceren binnen een team, resultaten mondeling en schriftelijk presenteren, juridische aspecten (patenten) en veiligheids- en milieuaspecten. Mogelijk zal de stage door je ervaring en contacten de schakel of brug tussen je studie en de arbeidsmarkt vormen.

13 22 < Een degelijke veiligheidsopleiding vanaf de eerste bachelor De bedrijven in de chemische sector streven continu naar een verbetering van hun prestaties op het vlak van milieu, veiligheid en gezondheid. De opleiding chemie aan de KU Leuven volgt die positieve trend en introduceert het principe van responsible care (verantwoordelijke zorg) al vanaf de eerste bachelor in het practicum veiligheid en laboratoriumpraktijk. Met behulp van onze departementale veiligheidscd-rom en veiligheids website leer je zelf de veiligheids problematiek in een aantal concrete situaties te doorgronden. Verder voer je risicoanalyses van een experiment uit en leer je een experiment plannen en nauwkeurig noteren in een laboschrift. Je oefent de belangrijkste scheidingstechnieken zoals gefractioneerde destillatie en extractie, en voert enkele syntheses uit. Voor elk uit te voeren experiment ga je onder begeleiding op zoek naar de beste werkwijze en opstelling. Als kroon op het werk van de eerste bachelor lanceer je een water fles - raket. Als brandstof gebruik je, net zoals bij de spaceshuttle, zuurstof- en waterstofgas. Tijdens je verdere opleiding en niet in het minst tijdens je latere loopbaan wordt die veilige en milieubewuste omgang met chemicaliën consequent doorgetrokken. Via een stage in een binnen- of buitenlands chemie - bedrijf krijg je tijdens je masteropleiding de kans ervaring op te doen in een industriële omgeving. Door deze totaal vernieuwde aanpak waarbij groepswerk ook een belangrijke rol speelt leer je vanaf de eerste bachelor verantwoord en creatief met chemicaliën omgaan. Een troef die je latere werkgever zal appreciëren!

14 CHEMIE 23 EINDPROFIEL EN LOOPBAAN Als afgestudeerde master heb je heel wat kennis en competenties verworven. Je bent zowel persoonlijk als professioneel gegroeid, waardoor je een eigen bijdrage kunt leveren aan de maatschappij. Dat eindprofiel kun je zelf meer vormgeven door je keuze voor een afstudeerrichting, stage, buitenlandervaring Niet alleen binnen je eigen vakgebied kun je een meerwaarde betekenen. Met je masterdiploma heb je een hele waaier aan loopbaan mogelijkheden, waarvan hieronder slechts enkele geïllustreerd zijn. Eindprofiel Als master in de chemie heb je een nieuwe kijk op de wereld ontwikkeld en beschik je over volgende interesses en competenties. Je hebt een brede wetenschappelijke vorming en de kennis en vaardigheden om als wetenschapper een actieve rol in de maatschappij op te nemen. Je hebt kennis van en inzicht in de aangrenzende basiswetenschappen wiskunde, fysica, bio- en geowetenschappen. Je hebt uitgebreide kennis van en inzicht in de belangrijkste deelfacetten van de chemie. Via de masterproef heb je diepgaande kennis over minstens één gespecialiseerd chemieonderwerp. Je hebt een theoretische en praktische basiskennis van zowel basis- als gevorderde chemische synthese- en karakteriseringstechnieken. Je hebt kennis gemaakt met de praktijk in een industriële, onderwijs- of onderzoeksomgeving. Je hebt actief wetenschappelijk onderzoek uitgevoerd in minimaal een van de onderzoeksgroepen van het Departement Chemie. Je kunt gespecialiseerde chemische en aanverwante informatie zelfstandig opzoeken, verwerken, interpreteren en rapporteren, gebruikmakend van moderne informaticatechnologie. Je hebt een wetenschappelijke attitude wat betreft milieu- en veiligheids - aspecten. Als expert met chemische kennis van zaken kun je bijdragen aan een welvarende, duurzame maatschappij. Je bedenkt daarvoor recepten vanuit moleculair oogpunt. Je bent een ontdekker en wil als specialist langs baanbrekend weten schappelijk onderzoek de fundamentele inzichten verwerven die aan de basis liggen van de technologieën van de toekomst.

15 24 Wij rapporteren over de luchtkwaliteit in België, ook in realtime waarbij actuele metingen bijna onmiddellijk via het internet worden verspreid. Een van de taken waar voor IRCEL het meest bekend is, is het verwittigen van de bevolking voor periodes met te veel lucht veront - reiniging (smogepisodes). Dan is het belangrijk om ingewikkelde problemen eenvoudig en duidelijk te communiceren aan de geschreven en audio - visuele media. (Frans Fierens, administratief directeur, IRCEL) Loopbaan De opleiding chemie staat garant voor gevarieerde loopbaan - mogelijkheden. Uiteindelijk zal meer dan de helft van de afgestudeerde chemici terechtkomen in het bedrijfsleven, daarnaast vervullen ze functies in het onderwijs en bij de overheid. Veel afgestudeerden kiezen er voor om na het behalen van het masterdiploma via een doctoraatsopleiding eerst nog enkele jaren wetenschappelijk onderzoek te doen aan de universiteit. Masters in de chemie kunnen natuurlijk ook direct doorstromen naar wetenschappelijke of technische functies binnen de industrie (chemie, petrochemie, farmaceutische industrie, agrochemie, voedings - industrie ), de overheid (ministeries, provinciale of stedelijke diensten, internationale organisaties) en wetenschappelijke instellingen van de overheid. Als je aan de slag wil als leraar in het secundair of hoger onderwijs (waar een grote nood is aan gedreven chemieleraren) dan is de combinatie met de specifieke lerarenopleiding die je al grotendeels binnen de master chemie kunt volgen een aanrader. < Meer weten over loopbaanmogelijkheden? Bekijk de brochure Wetenschappers op de werkvloer via wet.kuleuven.be/publicaties/alumniprofielen.pdf

16 CHEMIE 25 < Industrie Chemische industrie Voedingsindustrie Micro-elektronica Financiële instellingen Informaticabedrijven Onderzoek Onderzoeker aan de universiteit (Inter)nationale onderzoeksinstellingen Onderwijs & overheid Docent hogeschool Leraar chemie Overheidsinstellingen Een studentenjob? Vrijwilligerswerk of een vrijwillige studiestage? Je eigen bedrijfje opstarten? Hulp bij de overstap naar de arbeidsmarkt? Het Student Career Center geeft je advies en helpt je graag aan praktijkervaring naast je studie. Daarnaast biedt deze dienst ook hulp bij je zoektocht naar een boeiende job en de voorbereiding op het solliciteren. Lcie, de community van KU Leuven die studenten met innovatieve en ondernemende ideeën stimuleert, maakt ook deel uit van het Student Career Center. studentcareercenter studentcareercenterkuleuven Onderzoek in de farmaceutische industrie is een goed alternatief voor academische research en daarom ben ik bij het onderzoeksteam van Janssen gestart. Medicinale chemie vergt een multi - disciplinaire aanpak, die zowat je hele wetenschappelijke kennis mobiliseert. Bovendien is medicinale chemie een directe toepassing van organische synthese, die creatief denken en een brede kijk op structurele diversiteit vereist. Ook een degelijke kennis van analytische fysicochemie en van biologie, biochemie en farmacologie komt van pas. (Lieven Meerpoel, global head of compound logistics and analytical sciences at Janssen R&D)