Documenten voor de invoering van opleidingsvoorstellen in Campus Management

Transcriptie

1 IV Documenten voor de invoering van opleidingsvoorstellen in Campus Management 1. Het onderwijskundige referentiekader a. Identificatie elementen van de opleiding Te preciseren elementen BAMA-opmerkingen 1a1 Naam van de opleiding bachelor in de geologie 1a2 Naam van de afstudeerrichtingen minor geografie minor chemie minor biologie minor fysica minor verbreding 1a3 Diploma / getuigschrift bachelor in de geologie waartoe de opleiding leidt. 1a4 Titel van de houder van het bachelor in de geologie diploma 1a5 Aantal studiepunten 180 studiepunten. 1a6 Locatie Leuven 1a7 Verantwoordelijke POC PO geologie 1a8 Opleidingssoort bachelor 1a9 Voltijds deeltijds voltijds en deeltijds b. Doelen en eindtermen 1b1 Te preciseren elementen BAMA opmerkingen Algemene doelen van de De Faculteit Wetenschappen heeft geopteerd voor een nieuw globaal onderwijsproject voor al zijn opleiding basisstudierichtingen. Met als doel om binnen de faculteit meer interdisciplinariteit te laten groeien, heeft zij een schema uitgewerkt waarin een grotere flexibiliteit over de studierichtingen heen is ingebouwd. Binnen de bachelor in de geologie verwerft de student inzicht in de basiswetenschappen (wiskunde, natuurkunde, chemie en biologie), die de basis vormen voor een goed begrip van geologie als wetenschap in al zijn aspecten. Tijdens de bacheloropleiding verdiept hij zich in alle basisgeologische deeldomeinen: mineralogie, petrologie, paleontologie, sedimentologie, structurele geologie en tektoniek, geochemie, geofysica, hydrogeologie. Dit vormt de essentiële voorbereiding op de masteropleiding waar hij zich door actieve participatie aan het geologisch onderzoek verder zal specialiseren in meerdere van deze deeldomeinen. Op het einde van de bacheloropleiding moet de student in staat zijn om zelfstandig te werken met bestaande en zelf te verwerven geologische gegevens, moet de student geologische probleemstellingen, onderzoeksstrategieën en oplossingen kunnen begrijpen, en op een professionele manier hierover mondeling en schriftelijk kunnen communiceren. Door de terreinervaring kan de student in beperkte mate zelfstandig terreinonderzoek uitvoeren voor het 1

2 oplossen van geologische vraagstellingen. Hij kan geologische kaarten interpreteren en is vertrouwd met de geologische opbouw van de ondergrond, in het bijzonder van België. De student beschikt over de paleontologische, mineralogische, petrografische en geochemische basisvaardigheden om in het laboratorium een geologische vraagstelling verder uit te werken. Bij de minoren kan de student een pakket van opleidingsonderdelen (opo s) uit een andere discipline volgen waardoor zijn inzicht in die discipline van de wetenschappen verbreed wordt. Op deze manier kan de student eventueel doorstromen naar een master in die discipline. Daarenboven beoogt de faculteit en opleiding, meer dan in het verleden, een moderne houding ten opzichte van natuurwetenschappelijk onderzoek bij haar studenten over te brengen. Om dit te bereiken moet de student naast de nodige kennis ook diverse generieke vaardigheden verwerven. 1b2 Eindtermen De bachelor geologie ET1. heeft een grondig inzicht in de algemene wetenschappen (wiskunde, natuurkunde, chemie, biologie, informatica en statistiek), die de basis vormen voor geologische basisdisciplines. Dit inzicht omvat niet alleen een theoretische kennis maar in belangrijke mate redeneringwijzen en vaardigheden karakteristiek voor deze disciplines; ET2. heeft een wetenschappelijke houding ontwikkeld om eenvoudige geologische problemen te kunnen formuleren en zelfstandig te kunnen oplossen aan de hand van basiswetenschappelijke methoden; ET3. heeft een grondig inzicht in de basisdisciplines van de geologie (geochemie, geofysica, hydrogeologie, mineralogie, paleontologie, petrologie, sedimentologie, structurele geologie en tektoniek) op basis waarvan deze zich bij een vervolgstudie in alle disciplines binnen de geologie kan verder bekwamen; ET4. heeft inzicht in de regionale geologische geschiedenis in een West-Europese context en is daarmee in staat om lokale en gedetailleerde geologische informatie in een algemeen geologisch kader in te passen; ET5. kan basistechnieken (geologische kartering, profielopname, macroscopische, microscopische en chemische analyses) toepassen om een geologische vraagstelling op te lossen; ET6. kan de resultaten van eigen waarnemingen (op terrein en/of in laboratorium) en strikt afgelijnd onderzoek verwerken, onderlinge verbanden leggen tussen de waarnemingen, eenvoudige hypotheses opbouwen en neerschrijven in een verslag en presenteren en verdedigen met behulp van gepaste communicatietechnieken (in het Nederlands); ET7. kan eigen waarnemingen (op terrein en/of in laboratorium) en bestudeerde processen zowel in hun ruimtelijk als in hun tijdskader interpreteren; ET8. heeft een kritische houding ontwikkeld om hypotheses te kunnen analyseren en bekritiseren; ET9. kan in teamverband met andere geologen samenwerken en zijn standpunten beargumenteren; ET10. kan in een interdisciplinair onderzoek basiswetenschappelijke informatie (Nederlandstalige en Engelstalige vakliteratuur, kaartdocumenten, databanken,...) verwerven en verwerken (eventueel met gebruik van software), zodat deze informatie door verder opgeleide geologen geïnterpreteerd en bediscussieerd kan worden; ET11. kan de kennis en vaardigheden verworven via de gekozen minor ook inzetten in overlappende toepassingsgebieden met een ander natuurwetenschappelijk domein; 1b3 Vertaling doelen/eindtermen in de opleiding en in de Om de structuur van de opleiding geologie te kunnen begrijpen is het belangrijk in te zien dat de studie van de aarde een grondige kennis vereist van de basiswetenschappen die kunnen gebruikt worden om 2

3 groepen de aarde te bestuderen. Daarom wordt in eerste bachelor en in mindere mate ook in tweede bachelor de nadruk gelegd op de basiswetenschappelijke opo s, algemene biologie, algemene natuurkunde, grondslagen van de chemie, wiskunde en beginselen van programmeren. Uiteraard worden ook van bij de start de basisconcepten van de geologie en van de fysische geografie uitvoerig behandeld. Wanneer deze kennis verworven is kunnen in tweede en derde bachelor de verschillende wetenschappelijke benaderingen die van de aarde bestaan verder uitgewerkt worden in een reeks van eigen geologische opo s: mineralogie, geochemie, analytische geochemie, hydrogeologie, geofysica, structurele geologie en tektoniek, algemene paleontologie, petrologie en sedimentologie en sedimentpetrologie. Een gedetailleerd overzicht van de geologische opbouw en geschiedenis van onze regio komt aan bod in het opo stratigrafie en geologie van België in een West- Europese context. Er zijn bij tal van opo s ook terreinactiviteiten (excursies) voorzien waarbij de studenten leren om zelf geologische informatie af te leiden uit ontsluitingen en geologische probleemstellingen in de praktijk aan te pakken. Terreinervaring dient ook om de geologische informatie op kaarten en profielen te leren weergeven en begrijpen. In het opleidingsonderdeel geografische informatiesystemen wordt aangeleerd hoe al deze informatie op een doeltreffende manier verwerkt en voorgesteld kan worden, gebruik makend van de huidige informatietechnologie. Vaardigheden om bestaande geologische informatie te begrijpen, verwerken en gebruiken komen in de verschillende geologische basisopo s aan bod. Het voorstellen van een (geologische) probleemstelling en oplossing en het neerschrijven van deze informatie in tekstvorm (voor een breed en een professioneel publiek), komt specifiek aan bod in de opleidingsonderdelen wetenschapscommunicatie en in de bachelorproef. De student kan zich verder verbreden in één van de ondersteunende wetenschappen (d.w.z. de minoren fysica, chemie, biologie, geografie ) en op deze manier interdisciplinariteit aanleren of zich verbreden in meerdere takken van de wetenschap. In het modeltraject verbreding worden de volgende opo s aangeboden: geografie, bio-organische chemie, Earth observation, geografische voorstellingen, paleobiologie en weer- en klimaatkunde. De minoren fysica, biologie en geografie bieden naast een verdieping in deze disciplines ook de mogelijkheid om een master aan te vatten in respectievelijk de sterrenkunde, in de biologie en in de geografie. Bovendien vormen de minoren fysica, biologie en chemie een uitstekende basis voor verdere specialisatie in de geofysica, paleobiologie en geochemie op master- en doctoraatsniveau. Algemene vorming van de studenten in de Faculteit Wetenschappen vereist dat ook de opo s wijsbegeerte en religie, zingeving en levensbeschouwing in het programma opgenomen zijn. Vanaf de bacheloropleiding wordt gestreefd om naast kennis ook generieke vaardigheden in de verschillende opleidingsonderdelen aan bod te laten komen. Vanaf het eerste jaar wordt aandacht besteed aan informatieverwerving en -verwerking, communicatie en onderzoek. De informatieverwerving omvat informatie over een gevraagd onderwerp terugvinden in een voorgestructureerde elektronische informatiebron zoals Toledo, werken in de bibliotheek/leeszaal, informatie opzoeken op het internet en het gebruik van zowel Nederlandstalige als Engelstalige handboeken. Bij de informatieverwerking dienen de studenten verbanden te leggen tussen een reeks begrippen en, waar nodig, kaderen in een ruimer geheel, de opgave van een oefening analyseren en vervolgens de probleemstelling en de gegevens vertalen naar de geëigende notatie om tot een goede 3

4 oplossing en interpretatie te komen. Daarnaast moer de student aan de hand van een technische practicumhandleiding, de cursus van het opleidingsonderdeel of eventuele aanvullingen op Toledo het practicum kunnen voorbereiden. Tenslotte moet hij de feiten in een concrete situatie waarnemen en beschrijven en hierin een probleemstelling herkennen en deze probleemstelling kunnen ontleden en vertalen naar geëigende begrippen/notatie. Op verschillende wijzen wordt de communicatie in het curriculum ingebouwd. Bij de aanvang van de eerste bachelor leren de studenten op een vlotte manier om te gaan met persoonlijke en elektronische communicatievormen. Op individuele basis kunnen zij via Toledo, of persoonlijk contact een vraag stellen aan het didactische team en daarbij al een aanzet van antwoord geven. De student kan onprofessioneel gebruik van wetenschappelijke terminologie in de ervaringswereld corrigeren, een logische redenering opbouwen en deze helder verwoorden/noteren, en naar aanleiding van een excursie of practicum een rapport schrijven waarvan de structuur wordt bepaald door het didactische team. Het onderzoeksaspect komt in het eerste bachelorjaar tot uiting in het correct formuleren van wetenschappelijke conclusies bij een gegeven experiment of een opdracht en het verwerven van vakspecifieke praktische vaardigheden binnen een practicum. In het tweede bachelorjaar neemt de zelfstandigheid van de student toe, wat tot uiting komt in de verworven vaardigheden. Bij de informatieverwerving zal de student informatie over een afgebakend onderwerp door middel van trefwoorden terugvinden op internet, aan de hand van zoektermen en met behulp van e-bronnen een artikel opzoeken in de bibliotheek, en Nederlandstalige en Engelstalige wetenschappelijke teksten over een nieuwe leerstof lezen. Bij het luik informatieverwerking dient de student wetenschappelijke teksten en artikels te synthetiseren, en een synthese te maken van meerdere waarnemingen of experimenten, naar aanleiding van een concrete opdracht. De uitbreiding van het deel communicatie omvat: de synthese van een wetenschappelijk artikel op een heldere manier schriftelijk en mondeling verwoorden naar de medestudenten toe, met correct gebruik van de vakterminologie, samen met medestudenten een groepswerk uitvoeren, en naar aanleiding van een excursie of practicum zelfstandig een rapport schrijven en mondeling naar voor brengen voor medestudenten. Het onderzoeksaspect wordt in het bijzonder gestimuleerd door een oplossingsprocedure uit te werken voor een probleem dat in een practicum geformuleerd werd en deze trachten te vertalen naar een modus die in de praktijk kan gehanteerd worden. De bestaande practicumprocedure wordt dan getoetst aan deze die hij zelf uitwerkte en de student moet begrijpen waarom beide procedures eventueel van elkaar verschillen. Er wordt ook een eerste aanzet gegeven om de oplossing van een eerder geformuleerde probleemstelling door een selectie te maken uit de gebruikelijke onderzoeksmethodieken van het opleidingsonderdeel. In het derde bachelorjaar zal de student nu zelfstandig door middel van e-bronnen uit het aanbod de relevante literatuur selecteren rond een opgegeven thema en hierbij volledigheid nastreven. Daarnaast dient voor informatieverwerking de relevante literatuur rond opgegeven thema s gesynthetiseerd te worden en de state-of-the-art rond dit thema beschreven te worden. Hierbij wordt aandacht besteed aan de verschillende standpunten of controverses rond de problematiek. De docent evalueert hierbij het voorbereidende werk en bakent meer concreet het thema af. Bij communicatie gaat bijzondere aandacht naar de volgende drie aspecten: een literatuurstudie rond bepaalde thema s op een heldere manier schriftelijk en mondeling verwoorden en kritische vragen kunnen beantwoorden, een beargumenteerd standpunt innemen rond een problematiek en dit verdedigen tegenover medestudenten en in discussie treden met de docent naar aanleiding van een lezing of seminarie. Het onderzoek wordt in derde bachelor nog meer op de voorgrond geplaatst, in het bijzonder maar niet alleen in de bachelorproef. Zo 4

5 1b4 Arbeidscontexten en/of beroepen zullen de studenten ook meerdere wetenschappelijke artikels kritisch becommentariëren in het licht van uitgevoerde experimenten, gedane waarnemingen of een opdracht, voor een eerder geformuleerde probleemstelling een oplossingsprocedure uitwerken en deze trachten te vertalen naar een modus die in de praktijk kan gehanteerd worden en relevante informatie verzamelen en interpreteren om te komen tot een hypothese of model. De uitstroom na de bachelor naar het beroepsleven zal op minder dan 10 % liggen. Dit cijfer is gebaseerd op onze eigen appreciatie van de mogelijkheden en de ervaring met de eerste twee generaties bachelor studenten. De bachelor in de geologie zal in het bedrijfsleven vooral uitvoerende taken, waarin geologische kennis vereist is, kunnen vervullen. Concreet wordt gedacht aan een geologische kartering in beperkt gedeformeerde gebieden, het plannen, beschrijven en rapporteren van boringen, petrografische analysen van gesteenten, geochemische prospecties,... 1b5 Doorstroommogelijkheden - master in de geologie - master in de aardobservatie - master in de milieutechnologie en de milieuwetenschappen - master in de statistiek - Master of Water Resources Engineering - master in de geografie, na minor geografie - master in de biologie, na minor biologie - master in de sterrenkunde, na minor fysica - Master of Earth Observation - Master of Statistics - Master of Geography, na minor geografie - Master of Biology, na minor biologie - Master of Astronomy and Astrophysics, na minor fysica Doorstroom naar een master in een andere richting, zoals chemie (na minor chemie ) of fysica (na minor fysica ), kan enkel na het volgen van een voorbereidingsprogramma. 1b6 De specificiteit van de opleiding De toegenomen belangstelling voor het milieu en het ontluikende besef dat de werking van alle sferen van de aarde nauw op elkaar afgestemd is, heeft het belang van een fundamentele studie van de aarde aan de universiteit doen toenemen. De benadering van de aarde als systeem pleit tegelijk voor een interdisciplinaire onderzoeksaanpak die ook in de bacheloropleiding tot uiting komt. Door uitbreiding naar een vijfjarige opleiding en met de invoering van de minoren werd een bijkomende oriëntatie in de biologie, geografie, fysica of chemie mogelijk gemaakt. Dit creëert nieuwe doorstroommogelijkheden na de bacheloropleiding en kan een extra troef betekenen voor latere beroepsuitwegen of onderzoeksspecialisaties. Vanuit een internationale context bekeken opteert de bacheloropleiding geologie aan de K.U.Leuven voor een brede basisopleiding met als belangrijkste componenten de basiswetenschappelijke onderbouw, de verbreding in de minoren en een degelijke verdieping in alle geologische basiswetenschappen. De complexe geologische geschiedenis van België en de grote variatie aan gesteenten die dagzomen op een kleine oppervlakte maken bovendien dat zeer veel theoretische inzichten uit de geologie tegelijkertijd op terrein kunnen worden bestudeerd. Binnen de Belgische context is de centrale ligging van Leuven een zeer sterke troef die een uitgebreid pakket excursies zowel naar de relatief jonge cenozoïsche afzettingen in Vlaanderen als naar de oude 5

6 paleozoïsche en mesozoïsche gesteenten in het zuiden van België mogelijk maakt. De studierichting geologie, die van nature een internationaal gerichte opleiding is, moedigt de studenten aan om in uitwisselingsprogramma s ervaringen in het buitenland op te doen. Tijdens derde bachelor wordt de studenten de mogelijkheid geboden om één of twee semesters aan een buitenlandse universiteit te studeren. Het gevolgde studiepakket dient vergelijkbaar te zijn met het pakket in Leuven. c. Onderwijsvisie Te preciseren elementen BAMA opmerkingen 1c1 Onderwijskundige basisprincipes van de opleiding De onderwijskundige principes van de opleiding zijn gebaseerd op de universiteitsbrede onderwijsvisie van Begeleide Zelfstudie, waarin zowel aandacht besteed wordt aan kennis als aan vaardigheden. Omdat de student binnen het concept van Begeleide Zelfstudie de hoofdverantwoordelijkheid draagt voor zijn eigen leerproces, dient hij actief bezig te zijn met zijn studie en neemt hij op een actieve manier deel aan de contactmomenten. Daarom worden talrijke probleemgestuurde onderwijsleeractiviteiten vooropgesteld waarbij studenten een probleemstelling individueel of in kleine groepen uitwerken. Studenten worden daarin aanvankelijk sterk begeleid maar geleidelijk aan wordt de ondersteuning afgebouwd en worden opdrachten meer zelfstandig uitgevoerd. Deze aanpak komt het beste tot uitdrukking in de talrijke practica en oefeningen die gekoppeld zijn aan bijna alle opleidingsonderdelen. Zeer specifiek voor de bachelor opleiding geologie zijn de opleidingsonderdelen met terreinoefeningen, waarbij de studenten theoretische inzichten in verschillende mate van zelfstandigheid kunnen toetsen aan de realiteit. Het opleidingsonderdeel geologische kartering (aan het begin van het derde studiejaar) is er zelfs volledig op gericht de zelfstandige vaardigheden en toepassing van theoretische kennis te trainen. Veel studieactiviteiten, zowel in de practicumzaal als op het terrein, bevatten componenten die gebaseerd zijn op groepswerk, meestal in groepjes van 2 tot 4. Deze groepswerken worden gezien als een belangrijke stimulans tot discussie en het trainen van geologische argumentatie. De bachelorproef is de uiteindelijke bekroning van de bacheloropleiding. Hierin moet de student aantonen een probleemstelling te kunnen formuleren, een oplossingsstrategie te ontwikkelen, daartoe een klein eigen onderzoek uit te voeren, de gegevens te interpreteren en uiteindelijk een aantal duidelijke conclusies te 1c2 Concrete manier van onderwijs geven kunnen trekken. Binnen de opleiding wordt de basis van de diverse wetenschapsdisciplines aangebracht via hoorcolleges, die gebaseerd zijn op syllabi of handboeken (Nederlandstalig of Engelstalig). Ofschoon de overdracht van kennis centraal staat in de hoorcolleges, wordt bij menig hoorcollege een actief participerende houding van de studenten gestimuleerd. De stof van het hoorcollege kan bovendien verder eigen gemaakt worden door middel van zelfstudiemodules die in samenwerking met onderwijsondersteuning van de faculteit ontwikkeld worden. De theoretische kennis wordt verdiept en actief eigen gemaakt in de oefeningen en practica, waarin de student leert omgaan met praktijkvoorbeelden en conceptuele modellen. Bovendien worden in de practica allerlei onderzoeksvaardigheden aangeleerd. Specifiek voor de geologie zijn dat bijvoorbeeld diverse optische en fysische methoden voor het bepalen van het type gesteente of mineraal, de wijze van het reconstrueren van geologische kaarten en tweedimensionale doorsneden op basis van geologische terreingegevens. De terreinopleiding zelf wordt gegeven via veldstages en excursies. De begeleiding is aanvankelijk meer demonstrerend en sturend, maar maakt geleidelijk aan plaats voor meer zelfstandige 6

7 1c3 Relatie concrete manier van onderwijs geven en doelen / eindtermen 1c4 Onderzoeksgebaseerd onderwijs terreinstudie, uiteraard met behoud van de nodige feedback. Bij de bachelorproef voert de student het werk grotendeels zelfstandig uit, maar hij kan altijd rekenen op ondersteuning en raad van het docenten- en assistententeam. Met het oog op het verwerven van een natuurwetenschappelijke houding zal de student kennis opdoen en vaardigheden aanleren. In het eerste jaar zijn alle opleidingsactiviteiten (opo s) inleidend van aard. Meestal is voor deze opo s monitoraatbegeleiding voorzien. In het tweede jaar zijn de opo s verdiepend in die zin dat ze 1) als specifiek geologische opo verder bouwen op een basiswetenschappelijk opo of op het inleidend opo geologie uit het eerste jaar, ofwel dat ze 2) een basiswetenschappelijk opo zijn dat steunt op een opo uit het eerste jaar. In het derde jaar zijn alle opo s verdiepend, behalve de eventueel gekozen opo s uit de humane wetenschappen. De keuze-opo s in het derde jaar zijn meestal verdiepend. De bachelorproef vormt de belangrijkste aanzet naar een echt gevorderde studie. In de hoorcolleges, oefeningen en practica van de algemeen-wetenschappelijke opo s wordt een basis gelegd om in tweede instantie een verdieping in de geologische domeinen mogelijk te maken. De oefeningen zijn erop gericht om de studenten een dieper inzicht te verschaffen, terwijl disciplinespecifieke vaardigheden aan bod komen in de practica. In verschillende opo s leert de student zelfstandig werken met bronnen, en geologische informatie begrijpen, verwerken en gebruiken bij het oplossen van geologische vraagstellingen. Bovendien zal hij regelmatig rapporten moeten schrijven en zijn bevindingen mondeling leren presenteren. Bij het verwerven van deze generieke vaardigheden wordt de nodige begeleiding en feedback voorzien. Excursies zijn momenten waarop theoretische elementen geconcretiseerd worden, waar een intense wisselwerking is tussen de studenten en de docenten in het leerproces van het interpreteren van gesteenten, en waar studenten geleidelijk aan leren om op zelfstandige basis geologisch werk te verrichten. Zoals in alle opleidingen wordt vooral de masteropleiding eerder dan de bacheloropleiding zichtbaar beïnvloed door het onderzoekswerk. Toch wordt in talrijke geologische opo s van de bacheloropleiding gewerkt met probleemstellingen en dit vooral in de oefeningen, practica en excursies. Op die manier kunnen moderne onderwerpen behandeld worden door docenten die actief in het onderzoek betrokken zijn, zodat het onderwijs ook door onderzoek geïnspireerd zal zijn. Via opdrachten voor hoorcolleges, oefeningen en practica komt de student in contact met onderzoeksgebaseerde bronnen, data en resultaten, zowel resulterend uit het onderzoek aan de K.U.Leuven als internationaal. In de terreinopleiding en de bachelorproef voert de student met de nodige begeleiding en feedback zelfstandig een aantal onderzoeksactiviteiten uit. d. Beschrijving van doelpubliek en begintermen Te preciseren elementen BAMA opmerkingen 1d1 Doelpubliek Studenten met een diploma secundair onderwijs hebben wettelijk toegang tot de studierichting geologie. Uit deze studenten trekt de studierichting geologie vooral diegenen aan die een sterke natuurwetenschappelijke belangstelling hebben. De richtingen binnen het secundair onderwijs waaruit de studenten met deze belangstelling komen zijn op de eerste plaats wetenschappen-wiskunde, gevolgd door Latijn-wiskunde en Latijn-wetenschappen. 1d2 Begintermen en indicatoren De bacheloropleiding geologie sluit zich aan bij de facultair vastgelegde begintermen en indicatoren. De opleiding sluit het best aan bij richtingen met 6 uur wiskunde per week en een pakket basiswetenschappen (chemie, biologie, fysica, aardrijkskunde) tijdens de laatste 2 jaar van het secundair onderwijs. Voor scholieren met 4 uur wiskunde per week en/of weinig basiswetenschappen zijn er 7

8 voorkennistesten met zelfstudiemodules en voorbereidende cursussen die de overstap naar deze richting helpen ondersteunen. De individuele studiebegeleiding door het Monitoraat Wetenschappen is er ook op gericht om de overstap van een bredere instroom uit het secundair onderwijs naar de universiteit tijdens het eerste jaar te ondersteunen. 1d3 Toelatingsbeleid Toelatingsexamen voor bachelor: Neen 8