Stap voor stap vooruit. Netwerken werken

Transcriptie

1 Stap voor stap vooruit Jaarrapportage Advies- en Steunpunt Huiselijk Geweld Kop van Noord-Holland Netwerken werken Voorlichting en deskundigheidsbevordering Kop van Noord-Holland Vervolg RAAK en meldcode 2012 Voortgangsrapportage - Maart 2013

2 Inhoudsopgave 1. In vogelvlucht het jaar door 2. De meldingen 2.1. Meldingen bij het Steunpunt 2.2. Opgepakte meldingen door het Ambulant Team - Handmatige Verwijsindex - Recidive 2.3. Op gang brengen hulp en interventie 2.4. Huiselijk geweld bij ketenpartners 2.5. Huisverboden 2.6. Vormen van huiselijk geweld - Kindermishandeling - Oudermishandeling - Ouderenmishandeling - Eergerelateerd geweld 2.7. Huiselijk geweld binnen de regiogemeenten 3. Hulpverlening 3.1. Korte interventie door Ambulant Team 3.2. Hulpverlening - Pluspakket maatschappelijk werk AMW/De Wering - Piep zei de muis AMW/De Wering en Triversum - De Verhalenkring Triversum en Blijf 3.3. Eigen Kracht-conferenties 3.4. Online hulpverlening 4. Voorlichting en deskundigheidsbevordering 4.1. Publieksvoorlichting 4.2. Themabijeenkomsten huiselijk geweld en kindermishandeling - Seksueel misbruik binnen de kerk - Onveilige gehechtheid bij ouderenmishandeling 4.3. Netwerkbijeenkomsten aandachtsfunctionarissen - Kinderopvang - Ketenpartners Steunpunt - Onderwijs - Gezondheidszorg 2

3 5. Vervolg RAAK en de meldcode 5.1. Regionaal handelingsprotocol 5.2. Impuls meldcode binnen het onderwijs 5.3. Voorlichting over het Shaken Baby Syndroom 5.4. Platform Eergerelateerd Geweld 5.5. Versterken regierol centrumgemeente 5.6. Naar een formeel Steunpunt 6. Ontwikkeling Steunpunt 6.1. Platform Hulpverlening 6.2. Platform Justitieel (JCO) 6.3. Piketdienst bij huisverbod 6.4. Netwerkcoördinatie 6.5. Project ouderenmishandeling 6.6. Nieuwe ontwikkelingen Intensivering samenwerking binnen Ambulant Team - Hulpaanbod voor kinderen - Nieuwe landelijke ontwikkelingen Bijlage 1: Bijlage 2: Bijlage 3: Financiële verantwoording Afrekening Steunpunt Huiselijk geweld 2012 (HG0022) Financiële verantwoording Afrekening Voorlichting en deskundigheidsbevordering 2012 (HG021) Financiële verantwoording Afrekening Vervolg RAAK en meldcode (HG024) 3

4 1. In vogelvlucht het jaar door Hieronder volgen kort de belangrijkste wetenswaardigheden en ontwikkelingen uit Er wordt verwezen naar waar hierover in het verslag meer te lezen valt. Steeds meer meldingen en huisverboden In 2012 waren er (2011: 947) meldingen 1 waarvan 254 bij het Frontoffice en 934 bij het Ambulant Team. De meldingen komen van professionals, politie en burgers uit de hele regio. Het huisverbod 2 wordt meer en meer ingezet bij huiselijk geweld. In 2012 gebeurde dit 33 maal(2011: 31). In alle gevallen is binnen de afkoelingsperiode van tien dagen of de verlenging, de hulpverlening gestart. Daarnaast zijn er twee risicotaxaties gedaan die niet tot een huisverbod hebben geleid, maar waar wel hulp is ingezet. Lees meer: 2.1. Meldingen en 2.5. Huisverboden. Meer meldingen opgepakt Van het totaal aantal meldingen van 934 bij het Ambulant Team zijn er 629 daadwerkelijk opgepakt. Hierbij wordt de volgende prioritering toegepast: eerst huisverbod, vervolgens incidenten politie waarbij sprake is van huiselijk geweld waarbij kinderen betrokken zijn, vragen via de Frontoffice, advies- en consultvragen van ketenpartners, incidenten politie waarbij sprake is van relationeel geweld waarbij geen kinderen betrokken zijn en online-hulpverlening. Er waren 115 cliënten onbereikbaar. De rest betrof geen huiselijk geweld. Uiteindelijk is er met 328 personen eenmalig telefonisch contact geweest, met 135 meermalen telefonisch contact en zijn er 206 face-to-face gesprekken/huisbezoeken geweest. Ook zijn er 176 lopende hulptrajecten geweest. Er zijn 99 meldingen via hulpverlening van AMW/De Wering opgepakt en 132 meldingen door een van de ketenpartners (omdat deze al bij de casus betrokken was). Er waren 87 cliënten die geen hulp wilden. De indruk bestaat dat de hulpverlening die op gang komt, beklijft. In 2012 zijn 13 plegers voor de tweede maal in beeld gekomen bij Steunpunt en is zesmaal een huisverbod voor een tweede maal opgelegd. Om daadwerkelijk te kunnen zeggen of de hulp heeft gewerkt en het geweld daadwerkelijk is gestopt, is onderzoek nodig. Dit behoort vooralsnog niet tot de taken van het Steunpunt. Lees meer: 2.3. Op gang brengen hulp en interventie en 2.2. Opgepakte meldingen door het Ambulant Team. Meldcode basisonderwijs een grote stap vooruit Vooral binnen het basisonderwijs is ruim aandacht geweest voor de meldcode en wat er in dit kader wordt verlangd van scholen (verplichting van het hebben van een meldcode). Verder is begeleid om tot een meldcode te komen. In eerste instantie was de animo binnen dit werkveld niet groot. Maar van de 110 scholen hebben de meeste nu toch een protocol kindermishandeling, hebben 50 leerkrachten/mentoren de voorlichting gevolgd en zijn er ruim 50 leerkrachten/mentoren/vertrouwenspersonen geschoold als aandachtsfunctionaris. 1 De term meldingen heeft de afgelopen jaren een bredere betekenis gekregen. Voorheen werd de term gebruikt voor het aanmelden van een concreet vermoeden van geweld, nu omvat het feitelijk alle eerste contacten. Hoewel nog niet geformaliseerd, volgen wij in dit verslag het veranderde gebruik van de term melding. Vanwege de leesbaarheid hebben we de aanhalingstekens weggelaten, maar in gedachten horen die er nog wel te staan. 2 Als iemand zich schuldig maakt aan huiselijk geweld, kan hij of zij een huisverbod opgelegd krijgen. Dit houdt in dat de pleger tien dagen zijn of haar woning niet in mag en in die periode ook geen contact mag opnemen met de partner of de kinderen. 4

5 Ook zijn er inmiddels 70 aandachtsfunctionarissen uit het onderwijs opgenomen in de besloten database voor aandachtsfunctionarissen van het digitaal handelingsprotocol. Lees meer: 4.3 Netwerkbijeenkomsten aandachtsfunctionarissen en 5.2. Impuls meldcode binnen het onderwijs. Hulp bij huiselijk geweld Bij de hulpverlening wordt zoveel mogelijk de eerstelijnshulpverlening van AMW/De Wering ingezet. In 2012 waren dat 116 lange trajecten waarvan 53 pluspakketten 3 maatschappelijk werk. Verder wordt ook regelmatig (terug)verwezen naar ketenpartners omdat daar al hulp wordt gegeven of de specifieke hulp van een de ketenpartners nodig is. Hiervoor wordt gewerkt met een soort handmatige verwijsindex. Natuurlijk komen we mensen tegen die, om wat voor reden dan ook, geen hulp willen. In 2012 waren dit er 87. De redenen die mensen hiervoor aangeven, zijn divers. Lees meer: 2.3. Op gang brengen hulp en interventie en 3.2. Hulpverlening. Het tweemaandelijks breed overleg van ketenpartners van het Steunpunt is in 2012 omgevormd tot een netwerk van aandachtsfunctionarissen. Gestart is met een training voor aandachtsfunctionarissen in het voorjaar 2012 en een netwerkbijeenkomst in het najaar. Deze aanpak gaan we in 2013 verder voortzetten. Lees meer: 4.3. Netwerkbijeenkomsten aandachtsfunctionarissen. Mensen die zelf het heft in handen willen houden bij het oplossen van hun problemen kunnen in een Eigen Kracht-conferentie 4 samen met familie en vrienden een plan maken om die problemen aan te pakken, al dan niet in combinatie met professionele hulpverlening. In 2012 zijn er 5 van dergelijke bijeenkomsten gehouden. Het inzetten van Eigen Kracht-conferenties vraagt om het motiveren van cliënten om er gebruik van te maken. Zo ook om uitleg dat zij zelf de regie kunnen nemen. Lees meer: 3.3. Eigen Kracht-conferenties. Online hulpverlening stopt Het Steunpunt heeft in 2012 meegewerkt aan een website van de Blijfgroep voor slachtoffers en plegers van huiselijk geweld. In 2012 heeft het Ambulant Team 63 chatsessies verzorgd. 3 Pluspakket AMW/De Wering: Het plusdeel bestaat uit het actief betrekken van het hele gezinssysteem bij hulpverlening. Cliënten die niet zelf om hulp vragen, worden actief benaderd als hulpverlening wel noodzakelijk is om tot een oplossing voor het hele gezinssysteem te komen. De ervaring is dat slachtoffers er meestal de voorkeur aan hechten om de relatie, ondanks het geweld, te laten voortbestaan. De plus zit ook in de moeite die gedaan wordt om met andere hulpverleningsinstellingen samen te werken aan een totaalplan (casemanagement). 4 Eigen Kracht-conferenties gaan uit van het gegeven dat families heel goed in staat zijn zelf problemen binnen hun familie aan te pakken en de regie in eigen hand te houden, ook als er sprake is van kindermishandeling of huiselijk geweld. Tijdens een bijeenkomst, een zogenaamde Eigen Kracht-conferentie, maakt de aanvrager samen met familie en bekenden een plan voor de toekomst. De basis van het plan zijn de eigen middelen en mogelijkheden, en hulp van buitenaf waar nodig. Met elkaar werken aan een oplossing is het belangrijkste uitgangspunt van Eigen Kracht. 5

6 Eind 2012 zag de Blijf Groep helaas geen mogelijkheid meer om deze vorm van dienstverlening in de lucht te houden en zijn de chat gesprekken beëindigd. Nadere berichtgeving wordt afgewacht. Lees meer: 3.4. Online hulpverlening. Veiligheidshuis en Justitie In 2011 is er voortvarend samen met het Veiligheidshuis gewerkt om te komen tot een Justitieel Platform in de vorm van een JCO (Justitieel Casusoverleg), opdat ook met de justitiële keten optimaal wordt samengewerkt. In 2012 zijn er binnen dit justitieel overleg 108 zaken opgepakt. In het najaar werd duidelijk dat OM een andere werkwijze - Zo Spoedig Mogelijk (ZSM) - gaat hanteren. De justitiële casussen Huiselijk Geweld worden voortaan via ZSM afgedaan. De zeer complexe casussen worden nog wel naar het Veiligheidshuis doorgestuurd. Hier zal dan individueel een casusoverleg voor worden belegd. Hiermee is het JCO huiselijk geweld eind 2012 komen te vervallen. Lees meer: 6.2. Platform Justitieel (JCO). Steeds meer kinderen in beeld De gemeente Den Helder wil de komende jaren steeds meer kinderen in beeld krijgen en waar nodig passende hulp geven. In 2012 hebben we daarom bijgehouden hoeveel kinderen er betrokken zijn bij casussen van het Steunpunt. In 2012 ging het om 300 (2011: 188) gezinnen met kinderen onder de 18 jaar met in totaal 484 (2011: 282) kinderen. Hiervan zijn er 135 (2011: 119) besproken met en 62 (2011: 105) doorgeleid naar BJZNH/AMK. BJZNH/AMK heeft 304 adviezen gegeven, ontving 72 consultvragen en zij hebben 288 onderzoeken naar kindermishandeling uitgevoerd. In het totaal zijn bij de onderzoeken 512 jeugdigen in zicht gekomen. We constateren dat we een flinke groei doormaken om steeds meer kinderen in beeld te krijgen. Daarom wordt in 2013 georiënteerd om te gaan werken met Signs of Safety, een succesvolle werkwijze gericht op het motiveren van hulp aan zowel kinderen als ouders. Centraal hierin staat de motiverende gespreksvoering, waarbij de cliënt zijn eigen kracht benut. Lees meer: 2.4. Huiselijk geweld bij ketenpartners en 2.6. Vormen van huiselijk geweld. Hulpverlening aan kinderen schiet tekort Voor kinderen die getuige zijn geweest van geweld is er twee keer een Piep zei de Muis 5 groep geweest, waaraan 16 kinderen en 60% van de ouders, doorgaans de moeders deelnamen. Aansluitend of tegelijkertijd kunnen beide betrokken organisaties, te weten Triversum en de Wering, indien nodig, aanvullende individuele hulpverlening bieden. Triversum kan voor kinderen bijvoorbeeld speltherapie of traumaverwerking inzetten. De Wering kan ouders ondersteunen met vragen op het gebied van opvoeden, relatieproblemen, contacten met instanties en psychosociale begeleidings- en verwerkingsvragen. In 2012 kwamen er moeders terug, die hun tweede of zelfs derde kind wilden laten meedoen aan Piep zei de muis. 5 Piep zei de Muis uitgevoerd door Triversum i.s.m. AMW/De Wering is er voor kinderen die thuis geweldsituaties hebben meegemaakt. De bedoeling is kinderen te ondersteunen in het verwerken van hun ervaringen. Piep zei de muis is voor jonge kinderen tussen de vier en acht jaar. De groep is een doe club ; Ook de ouders worden erbij betrokken. De kinderen komen vijftien keer bij elkaar en de ouders drie keer. 6

7 In het verslagjaar waren er te weinig aanmeldingen voor een groep van de Verhalenkring 6 een samenwerking van Triversum en Blijf. De kinderen die zich hebben aangemeld (3-4 kinderen) hebben daarom meegelopen in de KOPP-groep (KOPP staat voor Kinderen van Ouders met Psychische Problemen) van Triversum. Dit heeft goed gewerkt. Het Steunpunt signaleert dat kinderen die slachtoffer zijn van mishandeling of die getuige zijn van het geweld van hun ouders onvoldoende hulp krijgen. Dit komt omdat aanbod meestal een groepsaanbod is en dit vraagt om een extra inspanning om kinderen en ouders hier naar toe te leiden (aanbod start 2 x per jaar en dan is het geweldsincident soms al voorbij). Gevolg is dat het groepsaanbod onvoldoende wordt benut en te weinig hulp wordt gegeven. Lees meer: 2.6. Vormen van huiselijk geweld kindermishandeling en 3.2. Hulpverlening Piep zei de muis en De Verhalenkring. Ouderenmishandeling zichtbaar maken Ouderenmishandeling wordt nog beperkt herkend. De schatting is dat er in de Kop ouderen met dit geweld te maken hebben. Het wordt echter nog nauwelijks geregistreerd bij de instellingen op dit gebied. In 2012 zag de politie 6 gevallen (2011: 4) bij het Ambulant Team 3 casussen (2011: 1). Bij de hulpverlenende ketenpartners komt men ouderenmishandeling wel tegen, maar door het ontbreken van de registratie is er weinig zicht op de aantallen. Het taboe op dit onderwerp is nog steeds groot. Daarom is eind 2012 is projectplan gemaakt onder de titel Ouderenmishandeling zichtbaar maken - Projectplan aanpak ouderenmishandeling Noord-Holland Noord De centrumgemeenten Alkmaar/Hoorn en Den Helder gaan in 2013 samenwerken om ouderenmishandeling gezamenlijk aan te kunnen pakken. De belangrijkste ambities voor 2013 en 2014 zijn om naar 200 meldingen ouderenmishandeling te gaan en dat de Steunpunten Huiselijk Geweld ook meldpunten voor ouderenmishandeling worden. Lees meer: 2.6. Vormen van huiselijk geweld ouderenmishandeling en 6.5. Project ouderenmishandeling. Eergerelateerd geweld en het Platform In het jaarverslag Eergerelateerd geweld 2012 van de politie worden In de Noordkop 50 casussen aangegeven waarbij eergerelateerd geweld speelt. Veel zaken die in Den Helder spelen, komen van buiten onze regio. De eerste opvang gebeurt in Blijf van m n Lijf Den Helder. Vaak vindt de begeleiding, 17 maal in 2012, plaats via Begeleiding Femgard Wonen. Door het Ambulant Team Steunpunt zijn er 10 casussen opgepakt. Het Internationaal Vrouwencentrum heeft samen met de GGD in het Platform Eergerelateerd Geweld opgezet. In 2012 is het Platform voortgezet met daarbij als optie continuering in In 2012 is het Platform vier keer bijeengekomen. Daarnaast zijn er ook activiteiten ontplooid naar derden, zoals het minisymposium over eergerelateerd geweld op 3 oktober 2012 georganiseerd door het Steunpunt, Blijf, het Veiligheidshuis, Unit politie EGG en het Platform. Het mini symposium richtte zich op de raadsleden, het college en de ambtenaren 6 De Verhalenkring uitgevoerd door Triversum i.s.m. Blijf Den Helder is voor iets oudere kinderen tussen de zes en elf jaar. Het biedt kinderen een veilige plek om zich in verhalen te uiten over bedreigende situaties thuis. Daardoor kunnen hun schuld- en schaamtegevoelens verminderen. Parallel aan de verhalenkring is er een moedergroep voor moeders van wie tenminste één kind in de kindergroep zit De kinderen komen acht keer bij elkaar. 7

8 en is goed bezocht. Eind 2012 is er een subsidieverzoek voor voortzetting van het Platform ingediend bij de gemeente Den Helder. In 2013 wordt dit verder opgepakt. Lees meer: 2.6. Vormen van huiselijk geweld en 5.4. Platform Eergerelateerd Geweld. Themabijeenkomsten en netwerken Naast publieksvoorlichting via de website en advertenties in diverse bladen zijn er in 2012 twee themabijeenkomsten geweest. Een over Seksueel misbruik binnen de kerk en een over Onveilige gehechtheid ouderenmishandeling. De eerste sloot aan bij de ontwikkeling dat het Steunpunt vanaf 1 oktober 2012 het opvangpunt is voor de hulpverlening aan slachtoffers van seksueel misbruik. Daarnaast is ruim aandacht geweest voor het opzetten van netwerkbijeenkomsten voor de aandachtsfunctionarissen van de sectoren kinderopvang, Steunpunt, onderwijs en gezondheidszorg. Deze zijn in 2012 goed van de grond gekomen en worden voortgezet in Lees meer: 4.1. t/m 4.3. Voorlichting en deskundigheidsbevordering. Het vervolg op RAAK Hierbij was het afronden van het regionale handelingsprotocol, impuls voor onderwijs voor de implementatie van een intern meldingsprotocol, voorlichting over Shaken Baby Syndroom, voortzetting Platform Eergerelateerd Geweld, versterken van de regierol van de gemeente Den Helder m.b.t. de Wet meldcode en het omvormen van het Steunpunt tot een formeel meldpunt aan de orde. Lees meer: 5.1. tot/m 5.6. Vervolg RAAK en de meldcode. Voorlichting Shaken Baby Syndroom op de rails TNO heeft een gericht evidence based voorlichtingsaanbod ontwikkeld bestaande uit video- en foldermateriaal om ouders voor te lichten over de risico s van het Shaken Baby Syndroom. Op dinsdagmiddag 20 november 2012, de dag van de Rechten van het Kind, is er voor medewerkers in de gezondheidszorg als kraamhulpen, verloskundigen, verpleegkundigen, huisartsen, triagisten, jeugdgezondheidartsen, leidinggevenden en management in samenwerking met TNO een workshop over het Shaken Baby Syndroom georganiseerd. Hieraan namen 60 mensen deel. Op dezelfde dag heeft er s avonds een voorlichting een voorlichting over het Shaken Baby Syndroom plaats gevonden voor medewerkers in de kinderopvang, de ketenpartners van het Steunpunt en andere belangstellenden. Deze bijeenkomst telde 35 aanwezigen. Aansluitend zijn in december 2012 en januari 2013 afspraken gemaakt wie in de regio de voorlichting aan ouders verder gaat oppakken. Hiervan is een samenwerkingsstroomschema gemaakt. Per 1 juni 2013 gaan alle instellingen de voorlichting aan ouders daadwerkelijk geven. Lees meer: 5.3. Voorlichting over het Shaken Baby Syndroom. 8

9 2. De meldingen De belangrijkste gegevens en bevindingen over de groei van het aantal meldingen en huisverboden in 2012 staan hieronder beschreven Meldingen bij het Steunpunt In 2012 ontving het Advies en Steunpunt Huiselijk Geweld (verder Steunpunt) (2011: 947) meldingen waarvan 254 (2011: 234) bij het Frontoffice en 934 (2011: 713) bij het Ambulant Team. Dat is wederom een toename ten opzichte van De meldingen komen van professionals, politie en burgers uit de hele regio. Bij het Ambulant Team komen de meldingen via incidenten Huiselijk Geweld van de politie, risicotaxatie of huisverbod. Cliënten vinden zelf de weg naar het Ambulant Team of komen via het Frontoffice van het Steunpunt of via de ketenpartners van het Steunpunt (advies/consult). Daarnaast zijn de chatcontacten opgenomen via de website Veilig Samen, een initiatief van de Blijf Groep waarin het Steunpunt participeert. Zie voor een overzicht hieronder: Meldingen binnengekomen Binnengekomen via Frontoffice Frontoffice Sensoor Ambulant Team Doorgeleid Frontoffice naar AT Incidenten via politie Advies aan cliënten Advies/consultatie ketenpartners Risicotaxatie zonder huisverbod Risicotaxatie met huisverbod Chats online hulp veilig samen Totaal Ambulant Team Totaal meldingen Opvallend is dat zowel het advies geven aan cliënten als advies en consultatie aan ketenpartners zijn toegenomen Opgepakte meldingen door Ambulant Team Van de 934 meldingen bij het Ambulant Team is er met 615 cliënten telefonisch contact gelegd en met 14 per . Er waren 115 cliënten onbereikbaar of konden niet bereikt worden door het ontbreken van contactgegevens. Ook had een deel van de meldingen geen betrekking op huiselijk geweld. 9

10 2.3. Op gang brengen hulp en interventie In 2012 is als volgt een hulpaanbod gedaan: 328 eenmalig telefonische contact 135 meermalen telefonisch contact 206 face-to-face gesprekken /huisbezoeken 167 kortlopende hulptrajecten (3-4 gesprekken face-to-face) 99 doorgeleid naar de Wering (o.a. pluspakket maatschappelijk werk) 3 kinderen doorgeleid naar Piep zei de Muis 5 Eigen Kracht-conferenties 132 terugverwijzingen naar ketenpartners (soms al direct door ketenpartner opgepakt zonder tussenkomst Ambulant Team naar cliënt) 5 naar de vrouwenopvang 87 wilden geen hulp De 87 cliënten die geen hulp wilden, geven aan dat het geweld slechts eenmalig was of dat zij het zelf inmiddels kunnen aanpakken met hun netwerk. Een enkeling geeft aan dat het al langer geleden is. Dit laatste pleit voor zo snel mogelijk meldingen oppakken omdat dan de motivatie het grootst is om hier daadwerkelijk wat aan te doen. Dit zien we ook bij het opleggen van een huisverbod. Bij het op gang brengen van de hulpverlening wordt steeds meer gefocust op een systeemgerichte aanpak waarbij aandacht is voor slachtoffer, pleger en eventuele kinderen. Daarom zijn we waar mogelijk nagegaan wat er is gerealiseerd. Van de cliënten die we gesproken/gezien hebben, hebben we bekeken wat er is bereikt: het gehele gezinssysteem (slachtoffer, pleger en kinderen) is bereikt bij 135 casussen, slachtoffer en pleger bij 105 casussen, alleen het slachtoffer bij 176 casussen en alleen de pleger bij 5 casussen. In 2012 hebben er 3 aanmeldingen van kinderen plaats gevonden bij de Piep zei de muis groep. Gezien de grote groep kinderen die in beeld zijn bij het Ambulant Team ligt er voor 2013 bij het Ambulant Team de uitdaging om vaker en direct kinderen naar het aanbod voor kinderen binnen het Steunpunt te verwijzen. Dezelfde uitdaging ligt er voor het inzetten van Eigen Krachtconferenties en Piep zei de muis en de Verhalenkring. Handmatige Verwijsindex Het Ambulant Team hanteert een verificatiesysteem met de ketenpartners waarbij gevraagd wordt of de cliënt bij een van de ketenpartners bekend is. Dit systeem fungeert als een handmatige Verwijsindex. Als er een match is bij een van de ketenpartners dan wordt de hulpverlening door die ketenpartner opgepakt. In het totaal zijn er hiermee 132 casussen opgepakt door de ketenpartners. Recidive De indruk bestaat dat de hulpverlening die op gang komt, beklijft. We gaan uit van de veronderstelling dat als er geen recidive plaatsvindt, de hulpverlening werkt. In 2012 zijn 13 plegers voor de tweede of volgende maal in beeld gekomen bij het Steunpunt en is zesmaal een huisverbod voor een tweede maal opgelegd (dit kan ook eerder zijn geweest dan het afgelopen jaar). Om daadwerkelijk te kunnen zeggen of de hulp heeft gewerkt en het geweld 10

11 daadwerkelijk is gestopt, is onderzoek nodig. Dit behoort vooralsnog niet tot de taken van het Steunpunt Huiselijk geweld bij ketenpartners De ketenpartners van het Steunpunt signaleren en registreren huiselijk geweld steeds beter. De ontwikkeling van de meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling bij de diverse instellingen draagt hieraan zeker bij. Het gedachtengoed dat er geen meldplicht is voor de instellingen om alle casussen huiselijk geweld bij het Steunpunt te melden, leidt ertoe dat instellingen ook zelf de benodigde hulp direct (kunnen) geven. In 2012 zien we immers dat er bij 132 meldingen al direct hulp door de keten wordt opgepakt. In kaart brengen van de problematiek huiselijk geweld en kindermishandeling bij de instellingen zelf, geeft meer zicht op de totale aantallen en hulp die hierbij wordt ingezet. Wat we ook meer zien is dat er bij de hulpverlening steeds meer aandacht is voor geweldsproblematiek. De politie, BJZNH/AMK en AMW/De Wering zijn de kernpartners en brengen door hun registratie al een aantal jaren huiselijk geweld en kindermishandeling in beeld. Het aantal meldingen via de politie is opvallend hoog. Er kan gesteld worden dat de politie de hoofdleverancier is voor het Steunpunt. De politie geeft zelf aan dat zij in Incident Registraties huiselijk geweld hadden, bij het Ambulant Team zien we hiervan 577 incidentmeldingen terug. De redenen hiervoor zijn terug te vinden in het hebben van twee registratiesystemen, dubbelingen, niet complete gegevens, of soms geen sprake zijn van huiselijk geweld. We zullen alert blijven op deze verschillen en waardoor zij veroorzaakt worden. Zie voor overzicht van de registratie bij de ketenpartners hieronder: Instelling Steunpunt -Frontoffice -Ambulant Team Politie -Incidenten -Aangiften -Aangehouden -Verdachten doorgeleid OM BJZNH/AMK -Adviezen -Consulten -Onderzoeken Ook andere hulpverlenende instellingen zijn gaan registreren. Bekend zijn de volgende gegevens: AMW/De Wering heeft in (2011: 124) lange hulptrajecten rond huiselijk geweld ingezet. Hiervan zijn er 63 voortgekomen uit signalering binnen de eigen cliëntenpopulatie en 53 via het Ambulant Team van het Steunpunt. De GGD/OGGZ registreerde in casussen (2011: 23 casussen) met als meldreden huiselijk geweld. Met daarnaast meerdere andere meldredenen. Deze meldingen zijn

12 doorgaans door de politie op twee plekken gemeld (OGGZ en Steunpunt). In geval van uitsluitend huiselijk geweld wordt contact gezocht met het Ambulant Team van het Steunpunt om af te stemmen in de hulpverlening. MEE registreerde in casussen (2011: 23 casussen) waarbij sprake was van huiselijk geweld/kindermishandeling. In alle situaties heeft MEE hulp kunnen inzetten. Per cliënt is er samengewerkt met een netwerk op maat van betrokken instellingen. Bij 32 casussen is samengewerkt en/of gemeld bij AMK (6x), ASHG (7x), Veiligheidshuis (6x) en het Meldpunt acute zorg van MEE (13x). MEE registreerde 14 maal in de Verwijsindex risicojongeren. Bij 39 casussen was er sprake van fysiek geweld waarbij geweld tussen(ex- )partners in bijzijn van kinderen het meest voorkwam (12x). Seksueel geweld kwam 5x voor, verwaarlozing kinderen/pedagogische onmacht 6x, bedreiging van familie/hulpverleners 8x, afpersing 2x, stalking 1x en pesten 2x. Door Parlan werd in 2012 aan totaal 1018 kinderen en hun gezinnen in de Kop hulp/zorg geboden. Dit betrof aanmeldingen bij bemoeizorg, jeugdhulp, dagbehandeling, 24 uurs zorg verblijf, 24 uurs zorg pleegzorg, ambulante crisis en crisisopvang. Uitgaande van de brede definitie van kindermishandeling, zoals verwoord in het Noord- Hollandse protocol en de definitie van huiselijk geweld komt Parlan uit op een schatting dat in zeker 70% tot 80% bij de aangemelde kinderen er sprake is van een vorm van kindermishandeling en/of huiselijk geweld. Bij deze kinderen speelt dat zij in een zodanige onveilige opvoedingssituatie verkeren dat zij in hun ontwikkeling bedreigd worden. Als we uitgaan van 70% tot 80% van 1018 van de aanmeldingen betekent dat 712 tot 814 kinderen. Gemiddeld dus 763 kinderen. Het Gemini ziekenhuis heeft in keer huiselijk geweld/kindermishandeling gesignaleerd bij patiënten. Dit betrof 3x huiselijk geweld waarvan 1x is gemeld bij het Steunpunt, en 8x kindermishandeling waarvan er 4x gemeld is bij het AMK. In de overige situaties kon vrijwillige hulp worden gerealiseerd en was melden niet nodig. De situaties worden kortgesloten in de werkgroep kindermishandeling van het Gemini waarin ook het AMK participeert. In 2013 zal nader worden bekeken hoe en in hoeverre het Steunpunt hierop gaat aansluiten. Bij de Huisartsenorganisatie Kop van Noord-Holland (HKN) is in x het Sputovamoformulier voor patiënten ingevuld. De actiepunten na het invullen van het Sputovamo, zoals het actief nabellen en bespreekbaar maken van huiselijk geweld/kindermishandeling door de eigen huisartsen, zal in 2012 verder aandacht krijgen. De Reclassering Nederland maakte in 2012 voor de Kop van Noord-Holland 338 geregistreerde Huiselijk Geweld reclasseringsadviezen voor het Openbaar Ministerie. Hieruit zijn Toezichten, Gedragsinterventies en Behandelingen voortgekomen. Een aandachtspunt blijft dat een aantal hulpverlenende instellingen/ketenpartners (nog) geen registratie bijhoudt van kindermishandeling/huiselijk geweld. Bovendien blijkt, en dat is een tweede aandachtspunt, dat instellingen die wel cijfers bijhouden dit doen op verschillende, niet vergelijkbare manieren. 12

13 2.5. Huisverboden In 2012 zijn er in het kader van een tijdelijk huisverbod in totaal 35 risicotaxaties (2011: 37) afgenomen door de Hulpofficieren van Justitie (HOVJ). Uit deze risicotaxaties zijn in 33 (2011: 31) huisverboden voortgekomen. Dit is een lichte toename van het aantal opgelegde huisverboden. Ook zien we dat, in vergelijking tot vorige jaren, het aantal risicotaxaties dat niet tot een huisverbod leidt zich tot het minimale aantal van 2 beperkt. Van de opgelegde 33 huisverboden zijn er in de eerste 10 dagen 3 ingetrokken binnen deze periode. Er zijn 16 huisverboden verlengd waarbij er 1 binnen de verlenging is ingetrokken. Van 33 huisverboden zijn er 3 overtreden. Hieronder is aangegeven hoe zowel risicotaxaties als huisverboden over de regiogemeenten zijn verdeeld: Risicotaxatie Zonder HV 2010 Risicotaxatie met HV 2010 Risicotaxatie Zonder HV 2011 Risicotaxatie met HV 2011 Risicotaxatie Zonder HV 2012 Risicotaxatie met HV 2012 Den Helder Hollands Kroon Schagen Texel Totaal Uit: De gezinnen waarbij een risicotaxatie is afgenomen, die niet tot een huisverbod heeft geleid, hebben eveneens hulp ontvangen. Hieronder staan de ingezette hulpinstanties aangegeven waaraan is doorgeleid: Doorverwijzing na huisverbod heeft plaats gevonden naar: AMW/De Wering BJZ/AMK GGZ GGZ/FPA/daderhulpverlening GGZ/Triversum GGD/OGGZ Brijder-verslavingszorg Reclassering Nederland Reclassering Palier Eigen Kracht-conferentie Anders als Opvoedcafe, vrouwenopvang, politie eergerelateerd geweld, Parlan, MEE, Leger des Heils Van de cliënten waarbij een huisverbod is opgelegd, is bij 26 casussen hulp aan het slachtoffer gerealiseerd, bij 19 hulp aan de pleger. Bij de opgelegde huisverboden in 2012 waren 45 13

14 minderjarige kinderen betrokken. Dit betekent dat Crisisdienst BJZNH deze kinderen ziet. Binnen de duur van een huisverbod is niet altijd duidelijk welke hulpverlening er voor de kinderen zal volgen. We weten dat er in ieder geval bij 10 kinderen hulp aan deze kinderen is geboden. De zorgcoördinatie bij een huisverbod is heel tijdsintensief. Per huisverbod zijn er gemiddeld 10 contactenmomenten met het cliëntsysteem en gemiddeld totaal 22 contacten met cliënt en/of ketenpartners Vormen van huiselijk geweld We hebben, voor zover bekend, de gegevens vergeleken van de vormen van huiselijk geweld die worden geregistreerd bij het Ambulant Team, politie en AMK. Dit geeft het volgende beeld: Vormen van huiselijk geweld vergeleken bij Steunpunt, politie en BJZNH in 2011 Ambulant Team Politie BJZNH/AMK Relationeel geweld *1) Oudermishandeling Kindermishandeling *2) 664 Eergerelateerd geweld 4 3 *3) *3) - - Ouderenmishandeling Onbekend Totaal *1) Hieronder zijn de cijfers te vinden van geweld gericht op de (ex)partners (man of vrouw) en huisvrienden. *2) Dit zijn de adviezen, consulten en onderzoeken opgeteld van BJZNH/AMK. *3) De politie houdt een aparte registratie bij van eergerelateerd. Deze is niet uit de algemene cijfers te halen. In het totaal zijn er in Kop in casussen (2011: 40 casussen) geweest waarbij eergerelateerd heeft plaatsgevonden. Kindermishandeling In 2012 is bijgehouden hoeveel kinderen er betrokken zijn bij casussen van het Steunpunt. Het gaat om 300 (2011: 188) gezinnen met kinderen onder de 18 jaar met in totaal 484 (201: 282) kinderen. Hiervan zijn er 135 (2011: 119) besproken met BJZNH/AMK en 62 (2011: 105) doorgeleid naar BJZNH/AMK. Bij BJZNH/AMK zijn er in adviezen gegeven (2011: 293), zijn er 72 consulten gevraagd (2011: 127) en hebben er 288 onderzoeken (2011: 208) naar kindermishandeling plaats gevonden. Van de 288 onderzoeken is bekend dat hierbij 512 jeugdigen in zicht zijn. Van deze onderzoeken zijn de resultaten als volgt: Mishandeling beëindigd 120 Overgedragen 217 Melding bij de Raad door AMK 47 Melding Raad door ander 8 Mishandeling niet bevestigd 38 Doorgeleid Raad 38 Geen mishandeling 41 Niet ingevuld 3 Totaal

15 In november 2012 is het Steunpunt aangesloten op de Verwijsindex Risicojongeren. In de periode van 9 november t/m februari 2013 zijn er 24 kinderen van 17 gezinnen door het Steunpunt geregistreerd in de Verwijsindex. In 21 gevallen was er sprake van een match, meestal met BJZNH/AMK en BJZNH. Oudermishandeling Opvallend is het naar verhouding grote aantal gevallen van oudermishandeling. De politiecijfers geven 78 gevallen van oudermishandeling in 2012 het Ambulant Team van het Steunpunt 15 casussen van oudermishandeling. Ook TNO en MOVISIE hebben dit gesignaleerd en gaan onderzoek hiernaar doen. Door dit onderzoek willen zij meer te weten komen over huiselijk geweld van jongeren tegen hun ouders. Het onderzoek gaat over kinderen en jongvolwassenen (van 12 tot 23 jaar) die geweld gebruiken tegen hun ouder(s) (tot 65 jaar). En soms ook tegen anderen in huis of omgeving. Het gaat om alle vormen van geweld en om vrij ernstige situaties die ouders niet meer goed in de hand hebben. Ouderenmishandeling Ouderenmishandeling wordt nog beperkt herkend. De schatting is dat er in de Kop ouderen met dit geweld te maken hebben. Er vindt echter nog nauwelijks registratie plaats bij de instellingen op dit gebied. Jaarlijks laten politiecijfers de geregistreerde casussen zien; in gevallen (2011: 4). Bij het Ambulant Team van het Steunpunt 3 gevallen(2011: 1). Bij de hulpverlenende ketenpartners komt men ouderenmishandeling wel tegen, maar door het ontbreken van de registratie is er weinig zicht op de aantallen. Het taboe op dit onderwerp is nog steeds groot. Eergerelateerd geweld In het jaarverslag eergerelateerd geweld 2012 van de politie worden In de Noordkop 50 casussen aangegeven, waarbij eergerelateerd een rol speelt (2011: 40). Van deze 50 speelden er 40 in Den Helder, 4 in Hollands Kroon, 2 in Schagen en 4 op Texel. Veel zaken die in Den Helder spelen, komen van buiten onze regio. De eerste opvang gebeurt in Blijf van m n Lijf Den Helder. Vaak vindt de begeleiding plaats via Begeleiding Femgard Wonen in Den Helder. In 2012 betrof dit 17 situaties. Door het Ambulant Team Steunpunt zijn er 10 opgepakt. Als er kinderen bij betrokken zijn, wordt er doorgeleid naar BJZNH/AMK, in 2012 waren dit er 14. Steunpunt en BJZ/AMK geleiden verder door naar hulpverlening. Samenwerking met de partners bij het Veiligheidshuis vindt ook plaats. Complexe zaken waar gevaar en veiligheid een punt is, kunnen worden besproken en afgestemd. 15

16 2.7. Huiselijk geweld binnen de regiogemeenten Ook is gekeken naar, natuurlijk voor zover bekend, het aantal casussen in de regiogemeenten in de Kop. Hieronder een overzicht: Meldingen huiselijk geweld en hulp AMW per gemeente Kop van Noord-Holland Meldingen Hulp AMW Meldingen Ambulant Team *1) Incidenten meldingen politie BJZNH/ AMK *2) Onderzoek Huis- Verbod opgelegd AMW/De Wering Lange hulp trajecten Den Helder Hollands Kroon Schagen Texel Onbekend *1) Deze cijfers zijn alle betrokken individuen van alle casussen. *2) Dit zijn de onderzoeken die BJZNH/AMK in 2011 of 2012 is opgestart. *3) Dit zijn de lange hulptrajecten van de Wring. Daarnaast zijn er nog 53 pluspakketten, waarvan geen gemeentelijke cijfers bekend zijn. In het jaarverslag eergerelateerd geweld 2012 van de politie worden In de Noordkop 50 casussen aangegeven, waarbij eergerelateerd speelt (2011: 40). Hiervan speelden er 40 in Den Helder, 4 in Hollands Kroon, 2 in Schagen en 4 op Texel. 16

17 3. Hulpverlening De belangrijkste gegevens en bevindingen over interventies, hulpverlening en Eigen Krachtconferenties in 2012 staan hieronder beschreven Korte interventie door Ambulant Team In totaal heeft het Ambulant Team in 2012 voor 167 cliënten kortdurende hulp ingezet (maximaal 3-4 gesprekken). Deze korte interventie bleek soms voldoende om het geweld te stoppen of om zelf weer verder te kunnen. Bleek deze interventie niet voldoende, dan is doorgeleid naar andere vormen van hulp Hulpverlening Steunpunt en AMW/De Wering hebben een nauwe samenwerking wat betreft de aanpak van huiselijk geweld en huisverboden. AMW/De Wering voert in dit kader extra taken uit. De AMW/De Wering verzorgt namelijk een zogenaamd pluspakket maatschappelijk werk en het hulpaanbod Piep zei de muis voor kinderen die getuige zijn van huiselijk geweld. Pluspakket maatschappelijk werk AMW/De Wering Als eerstelijnsaanbod biedt het pakket laagdrempelige driesporenhulpverlening aan slachtoffers, plegers en kinderen die getuige zijn van huiselijk geweld. Het plusdeel bestaat uit het actief betrekken van het hele gezinssysteem bij de hulpverlening. Cliënten die niet zelf om hulp vragen, worden actief benaderd als hulpverlening wel noodzakelijk is om tot een oplossing voor het hele gezinssysteem te komen. De ervaring is dat slachtoffers er meestal de voorkeur aan hechten om de relatie, ondanks het geweld, te laten voortbestaan. De plus zit ook in de moeite die gedaan wordt om met andere hulpverleningsinstellingen samen te werken aan een totaalplan (casemanagement). De Wering heeft in lange hulptrajecten bij huiselijk geweld uitgevoerd binnen de cliëntenpopulatie van de Wering en 53 pluspakketten. Dus in totaal 116 trajecten (2011: 124). Binnen dit aanbod is de systeemgerichte hulp verder ontwikkeld. Daarnaast is gewerkt met kortere contacten waarbij in 1-2 gesprekken advies werd gegeven en zo nodig doorgeleid naar derden. Hierover zijn geen nadere gegevens bekend. Over de lange hulptrajecten en pluspakketten hulpverlening is het volgende aan te geven: Bij 40% van de hulpverleningstrajecten was de eerste manifeste hulpvraag van de cliënt gericht op het huiselijk geweld was; bij 33% van de hulpverleningstrajecten was de eerste manifeste hulpvraag gericht op de relatieproblemen. Qua inkomstenbron heeft 46% van de cliënten een inkomen uit loondienst; 10% van de cliënten heeft een bijstandsuitkering; 11% heeft een WAO-uitkering; 2% heeft bij aanmelding geen inkomen en 4% leeft van het inkomen van een ander. In tegenstelling tot 2011 zijn er in 2012 vooral eenouderhuishoudens die zich melden met de problematiek huiselijk geweld n.l. 36%. Het aantal echtparen met kinderen is in 2012 gedaald naar 19% en echtparen zonder kinderen naar 6%. Meerpersoonshuishoudens scoren ook hoog, wat feitelijk betekent dat meerdere cliëntsystemen in één huis wonen. Heel vaak heeft dit met financiële problemen te maken. 17

18 Van de cliënten is 10% jonger dan 24 jaar en 7,5% jaar of ouder. De grootste groep (62%) is tussen de 25 en 44 jaar. 51% van de cliënten komt op eigen initiatief bij het AMW; 32% komt binnen via het Steunpunt Huiselijk Geweld, 8% via het WMO-loket, en 7% wordt verwezen door de huisarts. 60% krijgt via het AMW psychosociale hulpverlening en bemiddeling partnerrelatie. Ongeveer 6% van de hulpverlening bestaat uit pedagogische begeleiding (dit is exclusief het groepsaanbod Piep zie de muis ). Bij 14% wordt bemiddeling en belangenbehartiging toegepast en 4% wordt ondersteund bij de toeleiding naar gespecialiseerde zorg. Bij 7.5% heeft er na hulpverlening van het AMW verwijzing plaatsgevonden; 2% nar Publiekszaken (sociale dienst), 2% naar de GGZ; 4% naar overige hulp- en dienstverlening. Piep zei de muis AMW/De Wering en Triversum In 2012 draaide De Wering samen met Triversum twee groepen 'Piep zei de muis.' In het voorjaar en in het najaar waren er in totaal 16 kinderen, in de leeftijd van 4 tot en met 8 jaar, die mee deden aan de kindergroep. In de oudergroep heeft 60% van de ouders, doorgaans de moeder, geparticipeerd. Voor kinderen en ouders heeft deze samenwerking het effect dat er zowel aandacht en expertise is voor de problematiek van de kinderen, als voor de problematiek van de ouders. In de training is ruimte voor specifieke vragen van ouders over de opvoeding en het omgaan met hun kind. Aansluitend of tegelijkertijd kunnen beide organisaties, indien nodig, aanvullende individuele hulpverlening bieden. Triversum kan voor kinderen bijvoorbeeld speltherapie of traumaverwerking inzetten. De Wering kan ouders ondersteunen met vragen op het gebied van opvoeden, relatieproblemen, contacten met instanties en psychosociale begeleidings- en verwerkingsvragen. De Wering werkt met de methode Positief Opvoeden Triple P als het om opvoedingsvragen gaat en hanteert de methode 1gezin1plan bij complexe situaties. Tijdens de oudertrainingen was de deelname van moeders groter dan de deelname van vaders. Dit is te verklaren doordat een aantal (stief)vaders werken en moeilijk vrij kunnen krijgen. In iedere groep doen er 2 of 3 kinderen mee, van wie de moeder is gevlucht vanwege huiselijk geweld. De vaders van deze kinderen doen vanwege de veiligheid niet mee aan de training en soms is het contact tussen de kinderen en vaders verbroken. Triversum en De Wering spreken, indien mogelijk, deze vaders soms afzonderlijk. Ze informeren deze vaders over de training en stimuleren hen de vaderrol ten bate van het kind goed in te zetten. De Wering en Triversum zagen moeders terugkomen, die hun tweede of zelfs derde kind wilden laten meedoen aan Piep zei de muis. Hun ervaring met de training motiveerden hen om opnieuw een kind, dat dezelfde spanningen heeft meegemaakt als hun oudere kind(eren), aan te melden voor de groep. Zo kregen ook deze kinderen en hun ouders de kans hun zelfvertrouwen uit te bouwen en hun vaardigheden te vergroten in het omgaan met spanningen en emoties. 18

19 De Verhalenkring Triversum en Blijf De Verhalenkring uitgevoerd door Triversum in samenwerking met Blijf Den Helder is voor iets oudere kinderen tussen de zes en elf jaar. Het biedt kinderen een veilige plek om zich in verhalen te uiten over bedreigende situaties thuis. Daardoor kunnen hun schuld- en schaamtegevoelens verminderen. Parallel aan de verhalenkring is er een moedergroep voor moeders van wie tenminste één kind in de kindergroep zit. De verhalenkring heeft in 2012 niet gedraaid omdat er te weinig aanmeldingen van kinderen was. De kinderen die zich hebben aangemeld (3-4 kinderen) hebben daarom meegelopen in de KOPP- groep (KOPP staat voor Kinderen van Ouders met Psychische Problemen) van Triversum. Dit heeft goed gewerkt. Aandachtspunt blijft om vanuit BJZNH/AMK en Steunpunt gericht door te leiden naar het aanbod voor kinderen Eigen Kracht-conferenties Tijdens een huisverbod en bij overige meldingen van huiselijk geweld is ervoor gekozen standaard aan cliënten het burgerbesluitvormingsmodel Eigen Kracht-conferenties aan te bieden. De Eigen Kracht-conferentie is namelijk een zinvol middel gebleken voor gezinnen die zelf hun problemen willen oplossen. In 2012 zijn er 5 Eigen Kracht-conferentie ingezet bij huiselijk geweld. Van de Eigen Krachtconferenties zijn er 4 door het Ambulant Team aangemeld en is er 1 door een burger zelf aangevraagd. Daarnaast hebben er 7 informatieve gesprekken met cliënten plaats gevonden. De in 2012 nog niet ingezette Eigen Kracht-conferenties, zullen in 2013 alsnog worden gehouden. Het project Families zelf aan zet bij zorgpunten en/of dreigende kindermishandeling is in juni 2012 afgerond. De target van 78 Eigen Kracht-conferenties is gerealiseerd. De resultaten van het project staan beschreven in de eindrapportage. De resultaten van het onderzoek van WESP zijn te vinden in Ieder draagt zijn steentje bij, Resultaten Eigen Kracht-conferenties pilot Noord-Holland Online hulpverlening In 2010 is de ontwikkeling van de online hulp bij huiselijk geweld van start gegaan. Op 1 maart 2011 kwam de website onder de naam in de lucht. De website is een initiatief van de Blijf Groep en is ontwikkeld in samenwerking met de Steunpunten in Noord Holland, zo ook de Kop. Doelgroep van de site zijn volwassenen (18+) die te maken hebben met spanningen en geweld in partnerrelaties. Naast de mogelijkheid om (anoniem) contact te leggen met een hulpverlener, biedt de site een zelftest, forum voor lotgenoten, filmpjes en veel informatie en praktische tips. 19

20 Met de online hulpverlening zijn 23 getrainde hulpverleners aan de slag gegaan waaronder ook de medewerkers van het Ambulant Team Kop; zij verlenen met elkaar 5 (werk)dagen in de week 3 uur per dag de online hulp. Hulpvragers kunnen chatten met, of online een vraag stellen aan, een hulpverlener. Uitvoerende organisaties zijn Blijf Groep (Amsterdam, Flevoland en Alkmaar), in samenwerking met Steunpunt Huiselijk Geweld Zaanstreek/Waterland (GGD Z/W) en Amstelland (Vita welzijn en advies), Advies en Steunpunt Huiselijk Geweld Kop van Noord- Holland (GGD Hollands Noorden) en Gooi en Vechtstreek (GGD G&V). De medewerkers van Ambulant Team Kop van Noord-Holland hebben in chat gesprekken gevoerd. Zij ervaren de chatsessies als leerzaam en zinvol omdat het de mogelijkheid biedt om ook op een andere manier, vaak anoniem, met cliënten over huiselijk geweld te praten. Eind 2012 zag de Blijf Groep geen mogelijkheid meer om deze vorm van dienstverlening te behouden en zijn de chatgesprekken beëindigd. De website is nog online. Nadere berichtgeving wordt afgewacht. 20

21 4. Voorlichting en deskundigheidsbevordering Door de gemeenten in de Kop wordt jaarlijks de voorlichting en deskundigheidsbevordering vanuit het Steunpunt mogelijk gemaakt. In 2012 heeft, naast de reguliere activiteiten, het accent vooral gelegen op de komende meldcode en het verder opzetten van de netwerken van aandachtsfunctionarissen huiselijk geweld en kindermishandeling. In het verslagjaar hebben de volgende activiteiten plaats gevonden, soms in aansluiting op andere lopende projecten 4.1. Publieksvoorlichting Voorlichting over huiselijk geweld aan het publiek gericht op bewustwording is veelal gekoppeld aan bekendheid geven aan het bestaan van het Steunpunt Huiselijk Geweld. Op de website van het Steunpunt kan het publiek terecht voor informatie over huiselijk geweld. In 2012 had de website unieke bezoekers, die in het totaal keer de website hebben bezocht. Er werden pagina s bekeken. Het Steunpunt heeft geadverteerd in de gemeentegidsen in de regio, De Veiligheidskrant van de gemeente Den Helder en de politie calamiteitenkaart. Rond de themabijeenkomsten en activiteiten in het kader van het Shaken Baby Syndroom zijn er persberichten uitgegaan. Hierdoor is aandacht geweest in de diverse regionale bladen Themabijeenkomsten huiselijk geweld en kindermishandeling In 2012 zijn er twee themabijeenkomsten gehouden: de een over seksueel misbruik binnen de katholieke kerk en de andere over ouderenmishandeling, Themabijeenkomst Seksueel misbruik binnen de kerk De aanleiding was het in het najaar van 2011 verschenen eindrapport van de commissie Deetman die in 2012 een vervolgonderzoek startte naar de positie van vrouwen in de katholieke kerk. Het Steunpunt fungeert sinds 1 oktober 2012 als opvangpunt voor de hulplijn voor slachtoffers van seksueel misbruik. Dit is een samenwerking van Slachtofferhulp Nederland, de Advies- en Meldpunten Kindermishandeling, de Steunpunten Huiselijk Geweld, de Inspectie Jeugdzorg en de Inspectie voor de Gezondheidszorg. Zij vormen samen de hulplijn. Het Steunpunt organiseerde daarom op 24 april 2012 een themabijeenkomst over dit onderwerp om kennis hierover te delen en dilemma s uit de beroepspraktijk over dit onderwerp te bespreken. De bijeenkomst is door negen beroepskrachten bezocht die met het thema huiselijk geweld te maken hebben. Zij hebben bijvoorbeeld cliënten die zelf slachtoffer zijn of die het vertrouwen in de katholieke kerk zijn kwijtgeraakt. In het programma was aandacht voor informatieuitwisseling maar bovenal discussie. De deelnemers waardeerden de bijeenkomst als veilig en zeer effectief. Themabijeenkomst Onveilige gehechtheid bij ouderenmishandeling Op de Internationale Dag tegen ouderenmishandeling, 15 juni 2012, organiseerden de Steunpunten Huiselijk Geweld Noord-Holland Noord gezamenlijk een themabijeenkomst over Oud leed Basisboek ouderenmishandeling. Theo Royers, de auteur van het gelijknamige boek, hield een presentatie. Onveilige gehechtheid vormt een indicatie voor het risico op ouderenmishandeling en huiselijk geweld. Wat is gehechtheid precies en wat is de betekenis 21

22 van gehechtheid in de persoonlijke ontwikkeling? Wat is onveilige gehechtheid en wat is de invloed van geweld- en misbruiktrauma s? Hoe kan je een gehechtheidstijl herkennen? Hoe kun je dilemma's van dit thema in de beroepspraktijk bespreken. De themabijeenkomst was bedoeld voor beroepskrachten die met het thema ouderenmishandeling en huiselijk geweld te maken hebben. In het totaal namen tien beroepskrachten vanuit het hele land deel aan de middag. Zij waardeerde de actualiteit van de themabijeenkomst en de ludieke en inspirerende manier van de uitvoering van het programma Netwerkbijeenkomsten aandachtsfunctionarissen Er zijn inmiddels honderd aandachtsfunctionarissen huiselijk geweld en kindermishandeling werkzaam binnen de diverse instellingen in de Kop van Noord-Holland. Deze aandachtsfunctionarissen zijn verdeeld over de volgende sectororen t.w. Kinderopvang (10), onderwijs (69), gezondheidszorg en ketenpartners Steunpunt (15). Het aandachtsfunctionarissen komen per sector tweemaal per jaar bijeen. Hierbij staat het vormgeven van de functie van aandachtsfunctionaris binnen de eigen instelling, het omgaan en stimuleren van het registreren in de verwijsindex risicojeugd en het melden bij BJZNH/AMK en Steunpunt Huiselijk Geweld centraal staan, waarbij ook nieuwe ontwikkelingen zeker niet vergeten worden. De bijeenkomsten hebben een intervisieachtig karakter waarbij ook casuïstiek wordt besproken. Kinderopvang Voor de sector kinderopvang en peuterspeelzalen zijn er in 2012 twee netwerkbijeenkomsten georganiseerd. Deze bijeenkomsten ondersteunen de aandachtsfunctionaris in de uitvoering van taak en functie en biedt een handreiking om de functie verder te ontwikkelen. In de bijeenkomsten worden kennis en ervaringen gedeeld. De twee bijeenkomsten hebben plaatsgevonden op 17 april 2012 in Anna Paulowna (kinderopvang Kappio) en op 9 oktober 2012 in Schagerbrug (Kinderopvang Hoi Pipeloi). Op 17 april 2012 heeft Thea Hol de Landelijke Vakgroep Aanpak Kindermishandeling gepresenteerd. Er was aandacht voor de structuur, werkwijze en mogelijkheden van de landelijke vakgroep. Ook is er kennis gedeeld over het aanbod en het verbinden van organisaties in de kinderopvang door Alert 4 You. Een praktijksituatie is met behulp van de incidentmethode besproken. In het totaal werd deze bijeenkomst door 25 aandachtsfunctionarissen bezocht. Tijdens de bijeenkomst op 9 oktober 2012 heeft Annemarie Nederhoed, accountmanager van The Next Page, het aanbod gepresenteerd over de online cursussen kindermishandeling. Er is informatie uitgewisseld over het digitale regionale handelingsprotocol toegesneden op de kinderopvang en over de functie van aandachtsfunctionaris. Het digitaal handelingsprotocol wijst de aandachtsfunctionaris de weg hoe te handelen bij een vermoeden van kindermishandeling. Ook is er geleerd van en met elkaar door een praktijksituatie te analyseren. De bijeenkomst is bezocht door 20 aandachtsfunctionarissen. De aandachtfunctionarissen waarderen de netwerkbijeenkomsten als erg praktisch en ondersteunend bij het uitvoeren van hun rol. Ketenpartners Steunpunt Voorafgaand aan het houden van netwerkbijeenkomsten is In het eerste kwartaal van 2012 een training Aandachtsfunctionaris...Hoe zit dat in de praktijk?! georganiseerd voor de 22

23 aandachtsfunctionarissen van het Steunpunt. Het programma bevatte inhoudelijke thema s over de wet meldcode, het handelingsprotocol en de Verwijsindex, taken van een aandachtsfunctionaris, privacy en beroepsgeheim in relatie tot de routing van casuïstiek tussen het Steunpunt en de Ketenpartners. Er was ook veel aandacht voor de praktijk door met een acteur gespreksvoering te oefenen en praktijksituaties te bespreken. De training bestond uit drie dagdelen en zestien aandachtsfunctionarissen hebben er aan deelgenomen. De training werd als inspirerend, zinvol en geslaagd beoordeeld door de aandachtsfunctionarissen. In aansluiting op de training voor aandachtsfunctionarissen Steunpunt heeft op 2 oktober 2012 een eerste netwerkbijeenkomst plaats gevonden met als thema eergerelateerd geweld. Aan de hand van een casus hebben diverse disciplines verteld over hun taken, verantwoordelijkheden en werkwijze. Het werkproces zoals omschreven in het Handboek regionale aanpak eergerelateerd geweld stond hierbij centraal. De netwerkbijeenkomst was door de praktische insteek succesvol te noemen. Deelnemers waren enthousiast en gaven aan nog meer kennis te willen delen rondom het thema eergerelateerd geweld en ook breder rondom huiselijk geweld. In het totaal namen zestien ketenpartners van het Steunpunt deel aan de deze netwerkbijeenkomst. Onderwijs Op woensdag 23 mei 2012 is een voorlichtingsbijeenkomst gehouden voor leerkrachten van alle basisscholen binnen de regio Kop van Noord-Holland over de nieuwe wet meldcode. De inhoud van de bijeenkomst was gericht op het signaleren van kindermishandeling en de te volgen route conform de meldcode. Op een interactieve manier ging men met de thema s aan de slag. De eye openers waren: hoe om te gaan met de stappen van de meldcode, hoe om te gaan met de verwijsindex, hoe nog meer alert te kunnen zijn op signalen. Maar ook hoe slagvaardiger te handelen, bijvoorbeeld door het maken van een protocol, het informeren van het team en verder verdieping in de nieuwe wet meldcode. De voorlichting werd door vijftig beroepskrachten uit het basisonderwijs bezocht. In het kader van RAAK zijn er aansluitend twee trainingen voor aandachtsfunctionarissen in het basisonderwijs geweest (lees verder in hoofdstuk 5.2.). Vanaf 2013 worden ook voor het onderwijs twee maal per jaar netwerkbijeenkomsten gehouden. Gezondheidszorg Op 4 december 2012 heeft met de aandachtsfunctionarissen van het Gemini ziekenhuis en Huisartsenpost/HKN een evaluatie plaats gevonden van het gemaakte protocol. De aanleiding was het bezoek van de inspectie aan hen beiden. De inspectie was tevreden met de aanpak. In het Gemini zijn naast de aandachtsfunctionarissen, twintig aandachtsvelders per verpleegafdeling aangesteld. Scholingsdagen voor de aandachtsvelders van alle afdelingen hebben plaatsgevonden. Online cursussen van The Next Page worden ingezet voor nieuwe artsassistenten en verpleegkundigen van de SEH. Daarnaast wordt er bij het inwerken nieuwe mensen een korte presentatie gehouden door een aandachtsfunctionaris van het ziekenhuis. Tweemaal per jaar vindt nascholing plaats voor SEH verpleegkundigen. Het is een vast agendapunt op de agenda van het werkoverleg van de SEH. 23

24 Bij de huisartsenpost (CHP) en de huisartsenorganisatie (HKN) zijn eveneens aandachtsfunctionarissen. In het totaal hebben 27 triagisten en 8 huisartsen de online cursussen van The Next page over de meldcode gevolgd. Bij beide groepen bestaat de wens dat het Steunpunt regelmatig overleg heeft met HKN/CHP en Gemini. In 2013 (op 23 januari) zal dit gaan plaats vinden, zo ook worden de werkafspraken aangescherpt en wordt gestart met de tweejaarlijkse netwerkbijeenkomsten (op 24 april 2013). 24

25 5. Vervolg RAAK en de meldcode In 2012 is vervolg gegeven aan het gedachtegoed van RAAK en de meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling. Hierbij is aandacht gegeven aan het opnemen en het afronden van het regionale handelingsprotocol, een impuls voor het onderwijs voor de implementatie van een intern meldingsprotocol, een eenmalige voorlichting over shaken babysyndroom, voortzetting Platform Eergerelateerd Geweld, versterken van de regierol van de gemeente Den Helder met betrekking tot de Wet meldcode en het omvormen van het Steunpunt tot een formeel meldpunt Regionaal handelingsprotocol Binnen het digitaal regionaal handelingsprotocol ( zijn de landelijk beschikbare competentieprofielen van de diverse sectoren toegevoegd en zijn ze aansluitend gemaakt op de werkwijze van de instellingen in Kop van Noord-Holland. Inmiddels zijn opgenomen Stichting de Wering, GGD Hollands Noorden, Basisonderwijs, Kinderopvang, Omring, GGZ NHN, Internationaal Vrouwencentrum (IVC) Den Helder. Een aantal instellingen is nog in ontwikkeling zoals de Huisartsen KNH en HKN, Gemini ziekenhuis, Voortgezet onderwijs, Kraam- en verloskunde, Triversum, en de gemeenten. Eveneens zijn ruim honderd aandachtsfunctionarissen van de instellingen opgenomen in de besloten database voor aandachtsfunctionarissen, alsmede de afspraken tussen instellingen. Er is een flyer gemaakt met uitleg van het handelingsprotocol 5.2. Impuls meldcode binnen het onderwijs Vooral binnen het basisonderwijs is ruim aandacht besteed de meldcode en wat er in dit kader verlangd wordt van scholen (verplichting van het hebben van een meldcode). Verder zijn de scholen begeleidt om tot een meldcode te komen. In eerste instantie was de animo binnen dit werkveld niet groot. Er was verwarring over de Verwijsindex en de meldcode. Op 23 mei 2012 heeft een eerste voorlichting over de meldcode plaats gevonden waar ruim vijftig leerkrachten aanwezig waren. De leerkrachten/docenten/mentoren van scholen zijn bekend gemaakt met de meldcode met het doel om hiermee daadwerkelijk te kunnen werken. Daarna is scholing op maat aangeboden. In het najaar van 2012 is op 3, 10 en 31 oktober een training georganiseerd voor aandachtsfunctionarissen uit het basisonderwijs voor de regio s Schagen, Zijpe en Harenkarspel. Het programma bestond uit drie dagdelen, er was aandacht voor inhoudelijke thema s en de praktijk. Onderwerpen als wat is kindermishandeling, signalen, de wet meldcode, de Verwijsindex, privacy, beroepsgeheim en het digitaal handelingsprotocol kregen de aandacht. Maar ook werd gesprekvoering met acteur geoefend. Het derde dagdeel stond in het teken van het delen van kennis binnen de eigen school. De training werd bezocht door 24 aandachtsfunctionarissen. De gemiddelde score was 7.7. Bij aanvang van de training bleek een handelingsverlegenheid. Na de training lijkt meldingsbereidheid toegenomen. Op 7, 14 en 21 november is een tweede training georganiseerd, nu voor aandachtsfunctionarissen uit het basisonderwijs voor de gemeenten Den Helder, Hollands Kroon en Texel. Het programma was gelijk aan de hierboven genoemde. De training werd 25

26 bezocht door 29 aandachtsfunctionarissen. De training scoorde gemiddeld een 7.5. In de evaluatie gaven de deelnemers aan meer toegerust te zijn voor de Wet meldcode en een zinvolle aanzet te hebben gemaakt met betrekking tot het protocol. Een ruim aantal deelnemers heeft behoefte aan een vervolg zoals een netwerkbijeenkomst. Het regionaal handelingsprotocol zal ook verder onder de aandacht worden gebracht en het gebruik ervan gestimuleerd. Van de 110 scholen zijn er inmiddels 70 aandachtsfunctionarissen opgenomen in de besloten database voor aandachtsfunctionarissen. Het voortgezet onderwijs en ROC zullen in 2013 hun protocol vaststellen en deze zal opgenomen worden in de database voor aandachtsfunctionarissen. Er is behoefte aan vervolg door een netwerkbijeenkomst voor de aandachtsfunctionarissen in het basisonderwijs. Suggestie is gedaan om het BJZNH/AMK en het Steunpunt uit te nodigen om zich te presenteren, vragen te beantwoorden en de manier van werken toe te lichten. In 2013 (de eerste netwerkbijeenkomst onderwijs is op 27 maart 2013) wordt dit verder opgepakt. Er is een flinke stap gezet in de regio met betrekking tot de voorbereiding op de Wet verplichte meldcode! 5.3. Voorlichting over het Shaken Baby Syndroom TNO heeft een gericht evidence based voorlichtingsaanbod over de risico s van het Shaken Baby Syndroom om ouders voor te lichten. Het aanbod bestaat uit video- en foldermateriaal. De uitvoering in de voorlichting wordt verzorgd door de kraamzorg in samenwerking met verloskundigen, GGD/JGZ, ziekenhuis en huisartsen. Het aanbod van TNO was pas in het najaar beschikbaar en daarom is voorlichting pas laat in het jaar aangeboden. Op dinsdagmiddag 20 november 2012, de Dag van de Rechten van het Kind, is er voor medewerkers in de gezondheidszorg (kraamhulpen, verloskundigen, verpleegkundigen, huisartsen, triagisten, jeugdgezondheidartsen, leidinggevenden en management) in samenwerking met TNO een workshop over het Shaken Baby Syndroom georganiseerd. In het programma kwamen aan de orde de achtergrond van het aanhoudend huilen, de gevolgen van het schudden en een nieuwe effectieve aanpak om al vanaf de kraamtijd het schudden van baby s te voorkomen. De workshop is bezocht door zestig professionals. Zij hebben een certificaat, accreditatie en de voorlichtingsmaterialen voor de ouders ontvangen. Op dezelfde dag heeft er s avonds een voorlichting plaats gevonden over het Shaken Baby Syndroom voor medewerkers in de kinderopvang, de ketenpartners van het Steunpunt en andere belangstellenden. Dit opdat ook zij op de hoogte zijn van wat te doen bij huilen van baby s. De bijeenkomst was gericht op de theorie en achtergronden van excessief huilen, het risico en de gevolgen van schudden van jonge zuigelingen en het belang van het informeren van ouders. De voorlichting is door 35 professionals bezocht en als zinvol en effectief gewaardeerd. Aansluitend zijn in december 2012 en januari 2013 afspraken gemaakt wie in de regio de voorlichting aan ouders verder gaat oppakken. Het belang van een gezamenlijke aanpak van het Shaken Baby Syndroom is daarbij benadrukt en omarmd door de instellingen. Insteek is om de voorlichting uniform uit te gaan voeren aan alle ouders. De werkwijze tussen de instellingen is vastgelegd in onderstaand stoomschema. In de tussenliggende periode worden diverse medewerkers intern geschoold en op 28 mei 2013 vindt een extra workshop plaats. Per 1 juni 2013 gaan alle instellingen de voorlichting aan ouders daadwerkelijk geven. 26

27 27

28 5.4. Platform Eergerelateerd Geweld Het Internationaal Vrouwencentrum (IVC) heeft samen met de GGD in het Platform Eergerelateerd opgezet. Dit in het kader van de projecten eergerelateerd geweld die in die periode zijn uitgevoerd. In 2012 is het Platform voortgezet met daarbij als optie continuering in In 2012 zijn er vier Platformbijeenkomsten geweest, op 16 februari, 15 maart, 10 mei en 13 september. De onderwerpen die aan de orde zijn gekomen, zijn: casussen eergerelateerd geweld opvoeden in twee culturen en de problematiek daaromheen met als sprekers Sabine Juckenack van de GGD en Aziz Azizi van het Platform. vrije partnerkeuze, gearrangeerde en gedwongen huwelijken door Stichting Kezban. Islamitisch recht in Nederland, ja of nee Verbreding Platform Eergerelateerd Geweld naar huiselijk geweld breed Sleutelkaart voor Platformleden met daarop de procedure en contactpersoon als er sprake is van eergerelateerd geweld / huiselijk geweld Planning van welke lezing er wanneer voor de achterban gaat komen Daarnaast zijn er ook activiteiten geweest naar derden: een lezing over de meldcode en een lezing over huiselijk geweld en eergerelateerd geweld aan leerkrachten en de ketenpartners van de Brede School (IJsselmeerstraat). gesprekken met het opbouwwerk Stichting Netwerk Hoorn over de opzet van een vergelijkbaar Platform Eergerelateerd Geweld in West-Friesland. minisymposium over eergerelateerd geweld op 3 oktober 2012 georganiseerd door Steunpunt Huiselijk Geweld, Blijf, het Veiligheidshuis, Unit politie EGG en het Platform Eergerelateerd Geweld. Het minisymposium richtte zich o.a. op de Raadsleden, het college, de ambtenaren van de afdelingen Onderwijs Welzijn en Sport en Veiligheidsbeleid en is goed bezocht. Ter voorbereiding zijn gesprekken geweest met de griffie, wethouder Wiltrude Turnhout en de samenwerkende partners. Het IVC heeft een meldcode rond huiselijk geweld en kindermishandeling gemaakt en deze meldcode is opgenomen in het digitaal regionaal handelingsprotocol. Daarbij zijn expliciet benoemd het centraal stellen van BJZNH/AMK en het Steunpunt bij het melden en het op gang brengen van hulpverlening bij huiselijk geweld. Het IVC is opgenomen als ketenpartner in het casusoverleg huiselijk geweld. Tot slot is er specifiek aandacht geweest voor het formuleren van de meerwaarde van het Platform. Het Platform fungeert als toelevering van casussen eergerelateerd geweld voor de politie, BJZNH/AMK en Steunpunt zodat vroegtijdig hulp kan worden ingezet. Het Platform speelt ook een rol in het kunnen oppakken van de casussen binnen de eigen gemeenschappen. Eind 2012 is er een subsidieverzoek voor voortzetting van het Platform ingediend bij de gemeente Den Helder. Het vervolg zal In 2013 komen. 28

29 5.5. Versterken regierol centrumgemeente Binnen de gemeente Den Helder zou samen met de portefeuillehouder huiselijk geweld verder gewerkt worden aan de verbinding met de verschillende afdelingen rond huiselijk geweld binnen de gemeente alsook met de regiogemeenten. Aandachtspunten zouden zijn de interne bekendheid van de meldcode, aandachtsfunctionarissen binnen de afdelingen en regiogemeenten, de behoefte aan scholing en aan externe richtlijnen naar instellingen en regiogemeenten. Door wisseling van de portefeuillehouder is dit pas eind 2012 opgepakt en loopt door in Naar een formeel Steunpunt Met het uitstellen van de Wet meldcode (nu naar verwachting tot 1 juli 2013) is het formaliseren van de samenwerking tussen het Steunpunt en BJZNH/AMK opgeschoven. Tot op heden is hierover nog geen duidelijkheid gegeven vanuit het Rijk. De diverse notities, overleggen en ontwikkelingen op dit gebied zijn gevolgd. In 2013 zullen de functies in de zgn. Regiovisie Geweld in afhankelijkheidsrelaties (GIA) verder worden uitgewerkt door de centrumgemeente Den Helder in samenwerking met de regiogemeenten. 29

30 6. Ontwikkeling Steunpunt Het Steunpunt heeft in 2012 een verdere ontwikkeling doorlopen die hieronder beschreven wordt Platform Hulpverlening Het Platform Hulpverlening van het Steunpunt - het casusoverleg waarin de instellingen c.q. ketenpartners participeren - heeft zich onder leiding van het Ambulant Team verder ontwikkeld. Er zijn veel afspraken gemaakt rondom afstemming van casuïstiek bij huiselijk geweld en/of het opleggen van een huisverbod. Het Ambulant Team hanteert een verificatiesysteem met de ketenpartners waarbij gevraagd wordt of de cliënt bij een van de ketenpartners bekend is. Dit systeem fungeert als een handmatige verwijsindex. Als er een match is bij een van de ketenpartners dan wordt de hulpverlening door die ketenpartner opgepakt. In het totaal zijn er hiermee 132 casussen opgepakt door de ketenpartners. Buiten het casusoverleg weet men elkaar ook steeds beter te vinden. Het casusoverleg met de doelgroepcoördinator van de politie over eergerelateerd geweld zaken vindt aansluitend op het Platform Hulpverlening plaats. De casusoverleggen in Den Helder en Schagen met een aantal kern ketenpartners komen maandelijks op een vast tijdstip bijeen. Het tweemaandelijks breed overleg van ketenpartners is in 2012 omgevormd tot een netwerk van aandachtsfunctionarissen. Gestart is met een training voor aandachtsfunctionarissen in het voorjaar 2012 (meer lezen zie 4.3.) en een netwerkbijeenkomst in het najaar. Deze aanpak we in 2013 verder voortzetten Platform Justitieel (JCO) In 2011 is samen met het Veiligheidshuis Den Helder gezocht naar afstemming over casussen huiselijk geweld waarin een strafbaar feit (aangifte of ambtshalve aangifte is gedaan) wordt gepleegd. In overleg is gekomen tot samenwerking tussen zorg (Steunpunt en zorg ketenpartners) en justitie (OM en justiële ketenpartners) opdat hiertussen verbindingen kunnen worden gelegd. Het Steunpunt vormt de schakel tussen het zorgoverleg (Platform Hulpverlening) en justitieel overleg (JCO). In september 2011 is dit JCO overleg van start gegaan en dit heeft tot eind 2012 gefunctioneerd. In 2012 zijn er 15 JCO bijeenkomsten geweest en er is 5 maal online gegevens aangeleverd. Dit laatste is vanuit efficiëntie gedaan omdat er te weinig casussen waren om fysiek bijeen te komen. In 2012 zijn er totaal 12 zaken besproken uit 2011 en 96 zaken uit 2012, in totaal 108 zaken die in een justitieel kader plaatsvonden. Zo nodig zijn deze zaken ook in het JCO besproken. Het resultaat hiervan is: 26 zaken gaan naar een Taakstraf Openbaar Ministerie-zitting (TOM-zitting) met reclasseringsrapportage TOM 8 zaken gaan naar TOM-zitting met reclasseringsrapportage Palier 30

31 28 zaken worden gedagvaard voor de politierechter 35 zaken zijn geseponeerd 4 zaken zijn geseponeerd met een jaar proeftijd 1 zaak is geseponeerd (VW Sepot) met een agressie training 1 zaak is geseponeerd (VW Sepot) 5 zaken onbekend Op 6 juni 2012 heeft met de ketenpartners de evaluatie plaatsgevonden. Het belang van het JCO werd daarbij door ieder onderschreven. Vooral het over en weer uitwisselen van de gegevens (input voor de casussen voor het Openbaar Ministerie (OM) en wat hiermee is gebeurd) wordt als de meerwaarde gezien. In najaar 2012 werd duidelijk dat OM een andere werkwijze gaat hanteren, namelijk Zo Spoedig Mogelijk (ZSM). De justitiële casussen huiselijk geweld worden voortaan via ZSM afgedaan. De zeer complexe casussen worden nog wel naar het Veiligheidshuis doorgestuurd. Over een dergelijke casus zal dan individueel een casusoverleg worden belegd. Hiermee komt het JCO-HG te vervallen Piketdienst bij huisverbod De bereikbaarheid en beschikbaarheid van de piketdienst voor crisisinterventie bij huisverbod - in het leven geroepen om op ieder tijdstip van dag en nacht crisisinterventie bij een huisverbod te verzorgen - is in 2012 verzorgd door het Ambulant Team, Wering, ex-medewerkers van Slachtofferhulp en GGD. In totaal waren 9 medewerkers betrokken bij de piketdienst. In 2012 is de piketdienst 16 maal buiten kantooruren opgeroepen bij een huisverbod. Van deze 16 huisverboden zijn er 15 in het weekend en 1 door de week na kantoortijd afgegeven. De crisisinterventie vindt dan ook buiten kantooruren plaats. De piketdienst voorziet in de behoefte om snel na een huisverbod opvang te realiseren. Op basis van deze gegevens is voor 2013 de keuze gemaakt om de piketdienst alleen voor het weekend in te zetten. Er zijn in 2012 twee bijeenkomsten voor de piketdienstmedewerkers georganiseerd. In deze bijeenkomst zijn de ervaringen gedeeld en geëvalueerd. De GGD verzorgt het bijeenkomen van de piketmedewerkers, de logingegevens bij en de financiële afwikkeling Netwerkcoördinatie De ketenregie uitgevoerd door de GGD heeft in 2012 vooral in het teken gestaan van het aanscherpen en de afstemming van de samenwerking binnen het Ambulant Team. Het betrof onder meer de voorbereiding van een intensievere samenwerking tussen Blijf en de Wering om meer aandacht te geven aan het gezamenlijk vormen van het Ambulant Team (meer lezen in 6.5.). Van deze gelegenheid is gebruik gemaakt om het cliëntvolgsysteem te verbeteren. In aansluiting op de ontwikkeling binnen de GGD is een module voor huiselijk geweld ontwikkeld binnen Conclusion die vanaf 2013 zowel door het Ambulant Team (Blijf en Wering) gebruikt gaat worden. 31

32 Verder is invulling geven aan werkafspraken met politie en BJZNH/AMK, Veiligheidshuis en rond het thema eergerelateerd geweld. De GGD participeerde in dit kader in de adviesgroep Noord-Holland Noord en had regelmatig werkoverleg met de Steunpunten in Hoorn en Alkmaar over concrete samenwerkingsactiviteiten. In 2011 is onder leiding van de drie centrumgemeenten gewerkt aan een voorstel om tot samenwerking tussen de drie Steunpunten - Den Helder, Hoorn en Alkmaar - te komen. Eind 2012 was duidelijk dat Alkmaar en Hoorn samengaan. De GGD heeft in 2012 een aantal projecten begeleid. Deze projecten zijn: Project Voorlichting en deskundigheidsbevordering 2012 (zie hoofdstuk 4) Project Eigen Kracht Families zelf aan zet bij zorgpunten en/of dreigende kindermishandeling. Dit project is in juni 2012 afgerond. De target van 78 Eigen Krachtconferenties is gerealiseerd. De resultaten van het project staan beschreven in de eindrapportage. Zo ook de resultaten van het eindonderzoek van WESP Ieder draagt zijn steentje bij Resultaten Eigen Kracht-conferenties pilot Noord-Holland. Deze zijn te vinden op de website Project Pilot Preventie Eergerelateerd Geweld voor jongeren en hun ouders West- Friesland. Dit project is in juni 2012 afgerond. Het handboek voor Steunpunten is bijgewerkt met de laatste resultaten Zowel het eindverslag als het handboek zijn te vinden op Project Knooppunt Huiselijk Geweld Noord-Holland. Van dit project is in maart 2012 een eindverslag verschenen. In het kader van dit project komen de Steunpunten in Noord-Holland regelmatig bijeen. Dit overleg wordt in 2013 zelforganiserend voortgezet. Eind 2012 is een projectopzet gemaakt voor de aanpak van ouderenmishandeling. Lees hierover meer in 6.5. De GGD is verantwoordelijk voor de klachtenregeling van het Steunpunt. In 2012 is er één klacht opgepakt. Deze bleek echter betrekking te hebben op een ander Steunpunt en is naar dat Steunpunt doorgeleid. Stichting de Wering zal vanaf januari 2013 worden ingezet zowel op secretarieel gebied als bij de inzet van het maatschappelijk werk om meldingen snel op te pakken. Hiertoe is het werkproces in 2012 beschreven. De netwerkcoördinatie heeft in 2012 de beschikbare uren ruim overschreden. Dit wordt mede veroorzaakt doordat het veld nog steeds in ontwikkeling is. Dat vraagt om afspraken en regulering. 32

33 6.5. Project ouderenmishandeling Eind 2012 is een projectplan gemaakt onder de titel Ouderenmishandeling zichtbaar maken. Projectplan aanpak ouderenmishandeling Noord-Holland Noord De centrumgemeenten Alkmaar, Hoorn en Den Helder hebben samengewerkt om ouderenmishandeling in Noord-Holland Noord gezamenlijk aan te kunnen pakken. Er wordt nauw aangesloten bij het actieplan Ouderen in veilige handen. De belangrijkste ambities voor 2013 en 2014 zijn om naar 200 meldingen ouderenmishandeling per jaar te gaan en de Steunpunten Huiselijk Geweld ook meldpunten voor ouderenmishandeling te laten worden. De speerpunten zijn: Afstemming en verbinding met de voorlichtingsactiviteiten van de seniorenorganisaties in de regio 400 vrijwilligers en beroepskrachten in de zorg zijn getraind via e-learning modules als Ouderen in Veilige Handen van Leerstation Zorg als van The Next Page Twee keer per jaar wordt er een netwerkbijeenkomst georganiseerd voor alle betrokkenen in de zorg, maar ook voor politie en OM. 60% van de managers in Noord-Holland Noord is geïnformeerd volgens het 9 minuten educatieve consult ouderenmishandeling (zowel in de intra- als extramurale zorg) over hun rol en taak bij ouderenmishandeling en over de meerwaarde van melden Een plan van aanpak ontspoorde mantelzorg en inzetten respijtzorg Eigen Kracht, gericht op het versterken van de eigen regierol en het sociale netwerk van de betrokkene(n), inzetten bij ouderenmishandeling. Het projectplan én de samenvatting zijn te vinden op Nieuwe ontwikkelingen 2013 Intensivering samenwerking binnen Ambulant Team Blijf van m'n Lijf Den Helder (Blijf) heeft zich ontwikkeld tot het aanspreekpunt en gezicht van het Steunpunt bij het op gang brengen van hulp en zorgcoördinatie. Met het huidige aantal 33