VRAGEN NR Haarlem, 6 december Onderwerp: Vragen van P.J. Bruystens (ONH-VSP)

Transcriptie

1 VRAGEN NR. 115 Haarlem, 6 december 2005 Onderwerp: Vragen van P.J. Bruystens (ONH-VSP) De voorzitter van Provinciale Staten van Noord-Holland deelt u overeenkomstig het bepaalde in artikel 45 van het Reglement van Orde voor de vergaderingen en andere werkzaamheden van Provinciale Staten mede, dat op 7 november 2005 van het lid van Provinciale Staten, de heer P.J. Bruystens, de volgende vragen bij Gedeputeerde Staten zijn ingekomen. Inleiding De Telegraaf, , kopt: Ouderen mikpunt agressie. Ouderen zijn in Nederland op grote schaal het slachtoffer van geestelijke en fysieke mishandeling. Ze worden slachtoffer van manipulatie en pesten, worden gedrogeerd of seksueel misbruikt. Dat schrijft De Telegraaf zaterdag ( ) op basis van een onderzoek van de ministeries van Justitie en Volksgezondheid dat de krant in bezit heeft. Minstens een op de twintig 55-plussers is volgens de krant mikpunt van verbaal of fysiek geweld. Verder gaat het om lichamelijke verwaarlozing, financiële uitbuiting en afpersing. Het onderzoek maakt bovendien melding van verkrachtingen en ongewenste confrontaties met pornografisch materiaal. De misstanden zouden niet alleen binnen de familie plaatsvinden. Ook verplegend personeel en artsen kunnen daders zijn. Het NIZW Kenniscentrum Ouderen denkt dat de gerapporteerde problemen slechts het topje van de ijsberg zijn. Veel mishandelingen zouden uit schaamte niet worden gemeld. Het NIZW verwacht dat ouderenmishandeling met de vergrijzing een steeds groter probleem wordt. De ministeries, die het onderzoek lieten uitvoeren, starten binnenkort een campagne in samenwerking met het NIZW en het LSBO, landelijk steunpunt bestrijding ouderenmishandeling. Zij moeten hulpinstanties en gemeenten alert maken op de problemen. Vijf procent van de ouderen is de dupe van mishandeling. Hierbij gaat het niet alleen om moedwillige mishandeling, maar ook om wat dit onderzoek noemt ontspoorde zorg. Ontspoorde zorg houdt ruwweg in, dat bij familieleden of andere mantelzorgers, zoals vrienden of vrijwilligers de problemen boven het hoofd groeien door onmacht, onkunde of overbelasting. Ouderenmishandeling door mantelzorgers is anders dan gewone ouderenmishandeling: mantelzorgers gaan niet uit moedwil of wraakzuchtige motieven over de schreef, maar uit onkunde, onmacht en overbelasting. Daar komt bij dat de mantelzorgers zich buiten het gezichtsveld van de overheid bevindt en niet snel professionele hulp zal inschakelen. De zorg ontspoort en dat uit zich in verwaarlozing, onnodige beperking van de oudere, verbaal of psychisch geweld. Vragen 1. Was dit probleem bij u bekend? 1

2 2 Volgens het onderzoek is de situatie dat 5% van de ouderen de dupe zijn van mishandeling al jaren aan de orde. Kunt u aangegeven welke stappen u in de afgelopen jaren heeft ondernomen om dit afschuwelijke getal naar beneden brengen? 3. Voor zover ons bekend zijn er in Noord-Holland in ruim 50 gemeenten meld- en steunpunten voor Ouderenmishandeling en -geweld, is het u bekend wat deze gemeenten de afgelopen jaren hebben gedaan om dit probleem aan te pakken? 4. Wat hebben de professionele instellingen op dit gebied zoals RIAGG s, thuiszorginstellingen, GGD s en algemeen maatschappelijk werk organisaties de afgelopen jaren jaar hierin gedaan en bereikt? 5. Bent u steeds adequaat op de hoogte gehouden van de resultaten van de professionele instellingen en gemeenten? 6. Zo ja, op welke wijze is er hulp geboden? 7. Kunt u aangegeven hoeveel procent van de ouderen er nu nog in Noord-Holland mishandeld worden? 8. Omdat mantelzorgers zich grotendeels zich buiten het gezichtsveld van de overheid bevinden is de gerechtvaardigde indruk dat dit slechts een topje van ijsberg is, bent u het daar mee eens? 9. Zo ja kunt u dan aangeven welke maatregelen u neemt om dit verder in beeld te brengen en aan te pakken? 10. Bent u bereid samen met de gemeenten hiernaar onderzoek te doen? 11. Zo nee, waarom niet? Ons antwoord aan Provinciale Staten luidt als volgt: 1. Ja. 2. In 2002 heeft de provincie vanuit de deelverordening sociaal beleid( ,-) en vanuit de stimulering zorgvernieuwing ouderenzorg ( ,-) het project verbetering en signalering ouderenmishandeling van IMCO (thans Primo-nh) gesubsidieerd. De cie Zorg heeft op 4 september 2002 expliciet aangegeven dit bedrag voor ouderenmishandeling beschikbaar te stellen. Dit project was gericht op een regionale aanpak van de signalering, preventie en hulpverlening bij ouderenmishandeling in de regio s Zuid- en Midden Kennemerland, Zaanstreek /Waterland, WestFriesland. Dit project is afgerond in december De resultaten zijn de volgende: regio Zuid- en Midden-Kennemerland Uit de eindrapportage van het project blijkt dat de samenwerking tussen de partners is vergroot en dat het bewustzijn van ouderenmishandeling is toegenomen. Alle samenwerkingspartners hebben een aandachtsfunctionaris geleverd, twee 2

3 consultatienetwerken zijn ontwikkeld en er hebben trainingen plaatsgevonden. De structuur is aanwezig maar voor daadwerkelijke implementatie is een langere adem nodig. regio Zaanstreek/Waterland Uit de eindrapportage blijkt dat de looptijd van het project is verlengd naar 1 januari 2005 om zo de samenwerking tussen de deelnemende organisaties beter te kunnen garanderen. De samenwerkingspartners hebben een aandachtsfunctionaris ingesteld die binnen het consultatienetwerk functioneert. Diverse voorlichtingsbijeenkomsten en een studiemiddag hebben zowel burgers als professionals bereikt. Het verlagen van drempels en het vergroten van de bereikbaarheid zijn voor verbetering vatbaar. regio West-Friesland Uit de eindrapportage blijkt dat het project zich nietgeheel volgens planning heeft ontwikkeld. Dit valt te wijten aan de problemen rond de coördinatoren. Als gevolg daarvan heeft het project vertraging opgelopen en hebben er nog geen cursussen/trainingen plaats gevonden. Ondanks dat is het fundament gelegd : er is een meldpunt in gebruik genomen, er wordt samengewerkt tussen de betrokken organisaties en aangemelde gevallen van ouderenmishandeling worden behandeld in een werkgroep. In vervolg op het project verbetering en signalering ouderenmishandeling heeft de provincie vanuit haar rol als tijdelijk probleemeigenaar huiselijk geweld (zie sociaal beleidskader provincie Noord-Holland Welzijn Werkt ) in 2005 aan de regio s Zuid- en Midden Kennemerland, Zaanstreek/WaterlandWestFriesland en Kop van Noord-Holland een incidentele subsidie verstrekt om de opgedane kennis uit het bovenstaande project over te dragen naar de advies en steunpunten huiselijk geweld. Primo-nh heeft zich vanuit haar prestatieplan in de jaren 2003, 2004 en 2005 ingezet voor de aanpak van ouderenmishandeling. Primo-nh heeft bijgedragen aan het opzetten van meldpunten ouderenmishandeling en heeft de regionale hulpverleningsnetwerken ouderenmishandeling en het provinciaal platform ouderenmishandeling ondersteund. 3. Via de provinciale steunfunctie Primo-nh wordt ondersteuning geboden aan de regionale hulpverleningsnetwerken ouderenmishandeling (waar de meldpunten ouderenmishandeling deel vanuit maken) en het provinciale platform ouderenmishandeling. De provincie wordt door Primo-nh op de hoogte gehouden van de ontwikkelingen in de regio s. 4. De provincie heeft geen directe verantwoordelijkheid voor het werk van de genoemde professionele organisaties. De provincie heeft daarom geen inzicht in de inzet en verrichtingen van de afgelopen jaren van deze organisaties. Wel zijn veel van de genoemde professionele organisaties betrokken geweest bij het project verbetering en signalering ouderenmishandeling dit project is in december 2004 afgerond en de daarin geschetste doelstellingen zijn door de samenwerkende organisaties bereikt. 5. Ja, zie vraag 3 en 4 6. De provincie is door steunfunctie organisatie Primo-nh op de hoogte gehouden van de ontwikkelingen op het gebied van ouderenmishandeling in Noord-Holland. We hebben geen inzicht in de specifieke hulp die door de organisaties is geboden aan de slachtoffers van ouderenmishandeling. 3

4 7. Nee, hier is in Noord-Holland geen onderzoek naar gedaan en er bestaat ook geen eenduidig registratiesysteem dat de meldingen van ouderenmishandeling bijhoudt. Wel is er bij de afzonderlijke meldpunten ouderenmishandeling inzicht in meldingen per regio. 8. Er wordt vaak gezegd dat de cijfers die bekend zijn over meldingen van huiselijk geweld en ouderenmishandeling slechts het topje van de ijsberg zijn. Cijfers over de aard en omvang van huiselijk geweld en ook ouderenmishandeling zijn moeilijk te geven omdat er nog geen eenduidig registratie systeem is. De in oprichting zijnde advies en steunpunten huiselijk geweld in Noord-Holland willen zelf graag een eenduidig registratiesysteem opzetten, dit zou het inzicht in de situatie in Noord-Holland vergroting. 9. Het beleid van het kabinet is erop gericht om voor 2008 in heel Nederland lokale of regionale samenwerkingsverbanden onder aansturing van gemeenten te hebben op het gebied van huiselijk geweld. De gemeenten krijgen ook de verantwoordelijkheid voor de aanpak huiselijk geweld (waar ouderenmishandeling een verschijningsvorm van is) in de WMO. De VNG biedt de gemeenten hiertoe een ondersteuningsprogramma aan. De provincie wil waar nodig ook een ondersteunende rol spelen richting de gemeenten. De provincie heeft daarom op dit moment een onderzoek lopen naar de ondersteuningsbehoefte van gemeenten op het gebied van huiselijk geweld, waarbij nadrukkelijk aandacht wordt gegeven aan ouderenmishandeling. De resultaten van dit onderzoek worden verwacht medio januari Aan de hand van de resultaten van dit onderzoek zal gekeken worden hoe de rol van de provincie als tijdelijk probleemeigenaar huiselijk geweld verder ingevuld zal worden richting de ondersteuning van gemeenten voor de jaren Verder heeft de steunfunctie Primo-nh in haar prestatieplan voor 2006, dat binnenkort door GS zal worden vastgesteld, ook ondersteuning aan huiselijk geweld en daarbij speciaal aan ouderenmishandeling 10. Zie vraag Zie vraag 9. 4

5 Titel:PS-vraag 115: Bruystens over ouderenmishandeling Datum: Nummer:115 5