De meldcode werkt! Jaarrapportage Advies- en Steunpunt Huiselijk Geweld Kop van Noord-Holland

Transcriptie

1 De meldcode werkt! Jaarrapportage Advies- en Steunpunt Huiselijk Geweld Kop van Noord-Holland Voorlichting en deskundigheidsbevordering Kop van Noord-Holland 2013 Voortgangsrapportage - Maart 2014

2 Inhoudsopgave 1. In vogelvlucht het jaar door 2. De meldingen 2.1. Meldingen bij het Steunpunt 2.2. Opgepakte meldingen door het Ambulant Team 2.3. Op gang brengen hulp en interventie 2.4. Recidive 2.5. Huiselijk geweld bij ketenpartners 2.6. Huisverboden 2.7. Vormen van huiselijk geweld - Relationeel geweld - Kindermishandeling - Oudermishandeling - Ouderenmishandeling - Eergerelateerd geweld 2.8. Huiselijk geweld binnen de regiogemeenten 3. Hulpverlening 3.1. Korte interventie door Ambulant Team 3.2. Hulpverlening - Pluspakket maatschappelijk werk AMW/De Wering - Piep zei de muis AMW/De Wering en Triversum - De Verhalenkring Triversum en Blijf 3.3. Eigen Kracht-conferenties en Signs of Safety 4. Voorlichting en deskundigheidsbevordering 4.1. Publieksvoorlichting 4.2. Netwerkbijeenkomsten aandachtsfunctionarissen - Kinderopvang - Ketenpartners Steunpunt - Onderwijs - Gezondheidszorg - Gemeenten 4.3. Trainingen huiselijk geweld en kindermishandeling 4.4. Platform Eergerelateerd Geweld 2

3 5. Ontwikkeling Steunpunt 5.1. Platforms Hulpverlening 5.2. Zo Spoedig Mogelijk (ZSM) 5.3. Piketdienst bij huisverbod 5.4. Intensievere samenwerking tussen Ambulant Team en De Wering 5.5. Netwerkcoördinatie 5.6. Nieuwe ontwikkelingen 2014 Bijlage 1: Financiële verantwoording Afrekening Voorlichting en deskundigheidsbevordering 2013 (HG025) 3

4 1. In vogelvlucht het jaar door In het kort volgen hieronder de belangrijkste wetenswaardigheden en ontwikkelingen uit Er wordt verwezen naar waar hierover in het verslag meer te lezen valt. Ook in 2013 groei van meldingen en huisverboden In 2013 waren er (2012: 1.188) meldingen 1 waarvan 246 bij het Frontoffice en bij het Ambulant Team. De meldingen komen van professionals, politie en burgers uit de hele regio. Opvallend is dat advies en consultatie aan ketenpartners flink is toegenomen (van 150 in 2012 naar 260 in 2013). De verklaring hiervoor is wellicht dat de meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling per 1 juli 2013 van kracht is geworden. Het huisverbod 2 wordt meer en meer ingezet bij huiselijk geweld. In 2013 gebeurde dit 36 maal(2012: 33). In alle gevallen is binnen de afkoelingsperiode van tien dagen of de verlenging, de hulpverlening gestart. Daarnaast zijn er zeven risicotaxaties gedaan die niet tot een huisverbod hebben geleid, maar waar wel hulp is ingezet. Lees meer: 2.1. Meldingen bij het Steunpunt en 2.6. Huisverboden. Meer hulp gerealiseerd Voor de meldingen bij het Ambulant Team zijn er met cliënten telefonisch contacten geweest, 308 maal contact per en 188 face to face gesprekken. Bij de hulpverlening wordt zoveel mogelijk de eerstelijnshulpverlening van AMW/De Wering ingezet en De Wering voert in het kader van de hulpverlening ook extra taken uit: een zogenaamd pluspakket maatschappelijk werk en het hulpaanbod Piep zei de muis voor jonge kinderen die getuige zijn van huiselijk geweld. In 2013 ging het om 107 trajecten waarvan 54 pluspakketten maatschappelijk werk. Voor deze cliënten is acuut hulpverlening nodig en door de nauwe samenwerking van Steunpunt en De Wering is er voor deze cliënten geen wachttijd 3. Er wordt ook veel samengewerkt met de andere ketenpartners om hulpverlening te realiseren. In veel situaties zijn cliënten al in zorg en blijven dit. Het Steunpunt werkt met een systeemgerichte aanpak voor zowel slachtoffer, pleger als kinderen. Daarom wordt ook regelmatig voor één casus naar meerdere ketenpartners doorgeleid. Ook het (terug)verwijzen naar ketenpartners komt geregeld voor, omdat daar al hulp wordt gegeven of de specifieke hulp van een de ketenpartners nodig is. Lees meer: 2.2. Opgepakte meldingen, 2.3. Op gang brengen hulp en interventie en 3.2. Hulpverlening. 1 De term meldingen wordt hier gebruikt als overall begrip voor adviezen, consulten en meldingen. Ook de huisverboden hebben we hieronder geschaard. De term omvat in deze rapportage alle eerste contacten. Vanwege de leesbaarheid hebben we de aanhalingstekens weggelaten, maar in gedachten horen die er nog wel te staan. 2 Als iemand zich schuldig maakt aan huiselijk geweld, kan hij of zij een huisverbod opgelegd krijgen. Dit houdt in dat de pleger tien dagen zijn of haar woning niet in mag en in die periode ook geen contact mag opnemen met de partner of de kinderen. 3 Binnen de reguliere hulpverlening is er gedurende 2013 voor cliënten die procesmatige hulpverlening nog hebben van 5 tot 8 gesprekken een wachtlijst van 5 maanden. 4

5 Weinig recidive Het aantal recidieven bij zowel slachtoffers als plegers is niet groot. Geconcludeerd kan worden dat een kleine groep recidiverende plegers en slachtoffers meerdere malen in beeld komen. Deze plegers en slachtoffers zijn niet allemaal elkaars partners. Soms maakt een pleger meerdere slachtoffers en heeft een slachtoffer met meerdere plegers te maken. Lees meer: 2.4. Recidive. Eigen Kracht en Signs of Safety Mensen die zelf het heft in handen willen houden bij het oplossen van hun problemen kunnen in een Eigen Kracht-conferentie 4 samen met familie en vrienden een plan maken om die problemen aan te pakken, al dan niet in combinatie met professionele hulpverlening. In 2013 zijn er drie van dergelijke bijeenkomsten gehouden. Het inzetten van Eigen Kracht vraagt om het motiveren van cliënten om er gebruik van te maken en om uitleg dat zij zelf de regie kunnen nemen. Daarom is in 2013 met ketenpartners georiënteerd om eveneens te gaan werken met Signs of Safety, een succesvolle werkwijze die is gericht op het motiveren van cliënten om met hun eigen problemen op te lossen. In 2014 zal het inzetten van eigen kracht van cliënten verder worden uitgewerkt. Lees meer: 3.3. Eigen Kracht-conferenties en Signs of Safety. Toename van partnergeweld door vrouwen Relationeel geweld kan gericht zijn op de partner (man of vrouw), de ex partner (man of vrouw), op andere familieleden of op huisvrienden. Binnen de politiegegevens zijn hierover meer gegevens over de Noordkop te vinden. Opvallend daarbij is toename van partnergeweld van mannen door vrouwen zowel in de partnerrelatie maar vooral door ex partners. Lees meer: 2.7. Vormen van huiselijk geweld relationeel geweld. Meer kinderen in beeld De gemeente Den Helder wil de komende jaren meer kinderen in beeld krijgen en waar nodig passende hulp geven. In 2013 is bijgehouden hoeveel kinderen er betrokken zijn bij casussen van het Steunpunt. Het gaat om 391 (2012: 300) kinderen. Van deze kinderen waren er 306 aanwezig bij het geweld en 85 niet. Van de kinderen die betrokken waren bij het geweld zijn er 48 besproken met BJZNH/AMK en 33 gezamenlijk opgepakt. Bij BJZNH/AMK zijn er in adviezen gegeven (2012: 304), zijn er 130 consulten gevraagd (2012: 72) en hebben er 266 onderzoeken (2012: 288) naar kindermishandeling plaats gevonden. We zien bij het BJZNH/AMK, net als bij Steunpunt, een forse toename van met name het aantal adviezen en in mindere mate van consulten. Dit vindt naar verwachting zijn oorzaak in het in zijn gegaan van de Wet meldcode. We constateren dat we nog steeds een groei doormaken in het in beeld krijgen van meer kinderen waar rondom zorgen zijn. 4 Eigen Kracht-conferenties gaan uit van het gegeven dat families heel goed in staat zijn zelf problemen binnen hun familie aan te pakken en de regie in eigen hand te houden, ook als er sprake is van kindermishandeling of huiselijk geweld. Tijdens een bijeenkomst, een zogenaamde Eigen Kracht-conferentie, maakt de aanvrager samen met familie en bekenden een plan voor de toekomst. De basis van het plan zijn de eigen middelen en mogelijkheden, en hulp van buitenaf waar nodig. Met elkaar werken aan een oplossing is het belangrijkste uitgangspunt van Eigen Kracht. 5

6 Meer oudermishandeling Opvallend is het naar verhouding grote aantal gevallen van oudermishandeling 5. De politiecijfers geven 84 gevallen van oudermishandeling (2012: 78) en het Ambulant Team 30 (2012: 15). In 2013 verscheen Huiselijk geweld door kinderen en jongeren tegen hun ouders - verkennend onderzoek, een onderzoek door TNO en MOVISIE. De onderzoekers pleiten in hun aanbevelingen voor vroegsignalering bij de start van de pubertijd. Dat kan bijvoorbeeld in het contactmoment met tweedeklassers (voortgezet onderwijs) van de Jeugdgezondheidszorg (JGZ). De resultaten van het onderzoek en de overige aanbevelingen zijn te vinden op de website van en Lees meer: 2.7. Vormen van huiselijk geweld oudermishandeling. Aanpak ouderenmishandeling in 2014 van start Ouderenmishandeling wordt nog beperkt herkend. De schatting is dat er in de Kop ouderen met dit geweld te maken hebben. Toch zag de politie in 2013 slechts 4 gevallen en het Ambulant Team van het Steunpunt 17 casussen. Een lichte toename met eerdere jaren. Bij de hulpverlenende ketenpartners komt men ouderenmishandeling wel tegen, maar door het ontbreken van de registratie is er weinig zicht op de aantallen. Het taboe op dit onderwerp is nog steeds groot. De centrumgemeenten Alkmaar/Hoorn en Den Helder zouden in 2013 gaan samenwerken om ouderenmishandeling gezamenlijk aan te kunnen pakken. De besluitvorming heeft echter meer tijd gevraagd dan voorzien en daarom wordt pas in 2014 uitvoering gegeven aan het projectplan Ouderenmishandeling zichtbaar maken - Projectplan aanpak ouderenmishandeling Noord-Holland Noord van eind De belangrijkste ambities zijn om naar 200 meldingen ouderenmishandeling te gaan en om de Steunpunten ook meldpunten voor ouderenmishandeling te laten zijn. Lees meer: 2.7. Vormen van huiselijk geweld - ouderenmishandeling. Blijvend aandacht voor eergerelateerd geweld In het verslagjaar heeft de politie in de Noordkop 42 casussen aangegeven waarbij eergerelateerd geweld speelt. Veel zaken die in Den Helder spelen, komen van buiten onze regio. De landelijke eerste opvang gebeurt in Blijf van m n Lijf Den Helder (Blijf). Vaak vindt de begeleiding plaats via Begeleiding Femgard Wonen. Door het Ambulant Team zijn er 5 casussen opgepakt. De kernpartners politie, Veiligheidshuis, gemeente, Ambulant Team, BJZNH/AMK en Blijf komen regelmatig bij elkaar om de voortgang in de werkafspraken te bespreken. Ook heeft in 2013 een training 'Ketengerichte aanpak van eergerelateerd geweld' voor ketenpartners van het Steunpunt Het Internationaal Vrouwencentrum heeft samen met de GGD Hollands Noorden in het Platform Eergerelateerd Geweld opgezet voor zelforganisaties. Het Platform is verbreed naar huiselijk geweld en eergerelateerd geweld. In 2013 heeft het Platform via het Steunpunt 5 De definitie is: Oudermishandeling is niet incidenteel geweld in het gezin, gepleegd door een jeugdige van 12 tot 23 jaar, en is gericht op (een van) de ouders/verzorgers. Het gaat om herhaaldelijk en ernstig geweld dat niet alleen vanuit de puberteit verklaard kan worden. Het geweld kan psychisch, fysiek en seksueel zijn, maar ook financiële uitbuiting betreffen. Uitgezonderd van de definitie zijn (ex-)partnergeweld, geweld tussen broers en zussen en ouderenmishandeling (deze vormen kunnen wel voorkomen naast het geweld tegen de ouders/verzorgers). 6

7 subsidie ontvangen en is komen te vallen onder de verantwoordelijkheid van het Steunpunt. In 2014 wordt het Platform in de reguliere subsidie van het Steunpunt opgenomen. Lees meer: 2.6. Vormen van huiselijk geweld eergerelateerd geweld, 4.3. Trainingen en 4.4. Platform Eergerelateerd Geweld. Ook voor gemeenten nu netwerk van aandachtsfunctionarissen De netwerken van aandachtsfunctionarissen in de kinderopvang, ketenpartners van Steunpunt, onderwijs en gezondheidszorg kregen al in eerdere jaren vorm. Nieuw in 2013 is het netwerk van aandachtsfunctionarissen van gemeenten. Samen met de gemeenten Den Helder, Hollands Kroon, Schagen, Texel en de ISD-KNH 6 is het handelingsprotocol voor de gemeenten gemaakt en zijn er aandachtsfunctionarissen getraind voor het hanteren van de meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling. Ook binnen de netwerken van aandachtsfunctionarissen is een tendens merkbaar tot meer advies vragen en melden van kindermishandeling en huiselijk geweld. Lees meer: 2.7. Vormen van huiselijk geweld, 4.2. Netwerkbijeenkomsten aandachtsfunctionarissen en 4.3. Trainingen Zo Spoedig Mogelijk (ZSM) Vanaf 2013 worden justitiële casussen Huiselijk Geweld via Zo Spoedig Mogelijk (ZSM) afgedaan. Een aantal Steunpunten in Noord-Holland heeft gezamenlijk verschillende malen contact gehad met het Openbaar Ministerie (OM) over de werkwijze bij huiselijk geweld zaken. Op basis van deze contacten is in het najaar 2013 een zgn. routekaart huiselijk geweld vastgesteld. De werkafspraak is dat er dagelijks contact is over lopende zaken. Tot nu toe heeft de werkwijze beperkt tot resultaten geleid. Lees meer: 5.2. Zo Spoedig Mogelijk (ZSM). Samenwerking Ambulant Team en De Wering geïntensiveerd In 2013 zijn een aantal taken van het Ambulant Team van het Steunpunt neergelegd bij De Wering. Zowel De Wering als het Ambulant Team zijn tevreden over deze aangegane samenwerking rondom bereikbaarheid, administratieve ondersteuning en formatie voor het op gang brengen van hulpverlening. Het heeft erin geresulteerd dat de meeste meldingen konden worden opgepakt. Handelingsprotocol voor Steunpunten Op 1 juli 2013 is, in aansluiting op het ingaan van de Wet meldcode, het handelingsprotocol van Steunpunten door de drie brancheorganisaties 7 vastgesteld. Binnen het Ambulant Team van het Steunpunt heeft dit protocol ruim aandacht gekregen. In 2014 wordt nog deelgenomen aan de landelijke training hiervan. Lees meer: 5.6. Nieuwe ontwikkelingen De gemeenten Hollands Kroon en Schagen hebben de Sociale Dienst en het Regionaal Bureau Leerlingzaken (RBL) samengebracht in de ISD Kop van Noord-Holland (ISD-KNH). De ISD-KNH is een gemeenschappelijke regeling van deze gemeenten. 7 De drie brancheorganisaties zijn GGD Nederland, de Federatie Opvang en de MO groep welzijn en maatschappelijke dienstverlening. 7

8 Op weg naar een AMHK Met ingang van 2015 worden gemeenten verantwoordelijk worden voor alle jeugdzorg. Binnen deze ontwikkeling is opgenomen dat ASHG s en AMK s samenwerken en actief naar elkaar doorverwijzen zodra er een melding over of vermoeden van kindermishandeling binnenkomt. In regio Noord-Holland Noord lopen sinds 2013 de voorbereidingen om tot een Advies en Meldpunt Huiselijk Geweld en Kindermishandeling (AMHK) te komen. Lees meer: 5.5. Netwerkcoördinatie. Regiovisie huiselijk geweld De Kamerbrief met de voortgangsrapportage geweld in afhankelijkheidsrelaties heeft de ontwikkeling van een format voor de regiovisie in gang gezet. Centraal staat het invulling geven aan de rol van gemeenten in de aanpak van huiselijk geweld in de regio. Een belangrijke voorwaarde is dat dit format breed gedragen wordt door de centrum- en regiogemeenten plus de maatschappelijke partners. In 2013 is een eerste aanzet gemaakt en het format wordt in 2014 verder ingevuld. Lees meer: 5.6. Nieuwe ontwikkelingen

9 2. De meldingen De belangrijkste gegevens en bevindingen over de groei van het aantal meldingen en huisverboden in 2013 staan hieronder beschreven Meldingen bij het Steunpunt In 2013 ontving het Advies en Steunpunt Huiselijk Geweld (verder Steunpunt) (2012: 1.188) meldingen waarvan 246 (2012: 254) bij het Frontoffice en (2012: 934) bij het Ambulant Team. Dat is wederom een toename ten opzichte van De meldingen komen van professionals, politie en burgers uit de hele regio. Bij het Ambulant Team van het Steunpunt (verder Ambulant Team) komen de meldingen binnen via incidenten huiselijk geweld van de politie, risicotaxatie of huisverbod. Maar cliënten vinden ook zelf de weg naar het Ambulant Team of komen via het Frontoffice van het Steunpunt of de ketenpartners van het Steunpunt (advies/consult). In 2013 is er voor het eerst gewerkt met het Client Volg Systeem Conclusion (verder Conclusion). Het systeem had in het begin nog kinderziektes waardoor niet altijd eenduidig geregistreerd kon worden. Ook de medewerkers kenden een gewenningsproces hoe te registreren. Dit heeft ertoe geleid dat niet alle gegevens volledig betrouwbaar zijn en vergelijkbaar met eerdere jaren. Zie voor een overzicht hieronder: Meldingen binnengekomen Binnengekomen via Frontoffice Frontoffice Sensoor Ambulant Team Doorgeleid Frontoffice naar AT Incidenten via politie Advies aan cliënten Advies/consultatie ketenpartners Risicotaxatie zonder huisverbod Risicotaxatie met huisverbod Chats online hulp veilig samen Totaal Ambulant Team Totaal meldingen Opvallend is dat advies en consultatie aan ketenpartners flink is toegenomen (van 150 in 2012 naar 260 in 2013). De verklaring hiervoor is wellicht dat de meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling per 1 juli 2013 van kracht is geworden. Ook de doorgeleiding van frontoffice naar het Ambulant Team is toegenomen 8 Van deze incidenten waren er 8 geen incidenten betreffende huiselijk geweld 9 De advies en consultatie vragen zijn in 2013 niet altijd correct geregistreerd. Dit aantal is gebaseerd op een schatting. 10 De online hulpverlening veilig samen is eind 2012 door de Blijf Groep beëindigd. 9

10 2.2. Opgepakte meldingen door het Ambulant Team Naar aanleiding van de meldingen bij het Ambulant Team zijn er telefonisch contacten geweest, 308 maal contacten en 188 face to face gesprekken met cliënten geweest. Van de face to face gesprekken hebben de meeste plaats gevonden op een locatie als bij Veiligheidshuis, De Wering en t Wijkhuis. Vooral in de casussen opgepakt samen met het BJZNH/AMK is op huisbezoek gegaan Op gang brengen hulp en interventie Voor hulp is er bij zowel huiselijk geweld als huisverbod samengewerkt en/of doorverwezen naar ketenpartners. Aan het begin van de instroom van cliënten wordt altijd gestart met verificatie bij de ketenpartners. Hierbij wordt gevraagd wordt of de cliënt bij een van de ketenpartners bekend is. Dit systeem fungeert als een handmatige Verwijsindex. Als er een match is bij een van de ketenpartners, dan wordt de hulpverlening door die ketenpartner opgepakt. Daarnaast worden cliënten doorgeleid naar hulp van de ketenpartners. Hieronder hebben we, voor zover dit is geregistreerd, de ketenpartners die bij de hulpverlening betrokken zijn in beeld gebracht. Doorgeleiding hulp door Ambulant Team 2013 Ketenpartners Cliënten bekend of in de hulpverlening bij ketenpartners 11 Cliënten doorgeleid naar hulp 12 GGZ AMW / De Wering Politie 63 - MEE 61 8 GGD-OGGZ BJZNH/AMK 49 - Triversum BJZ JHV GGZ-FPA 24 - Brijder 21 7 Reclassering 19 8 Huisarts 8 2 School 8 - Vrouwenopvang 6 - Palier 3 3 Eigen Kracht-conferenties 2 3 DNO 2 2 Gemini maatschappelijk werk 1 - Opvoedpoli - 9 Wijkteams - 8 Parlan - 6 Politie EEG Cliënten zijn veelal bekend bij een of meerdere ketenpartners. Dit wordt gecheckt via verificatie bij de ketenpartners: de zgn. handmatige verwijsindex. 12 Soms zijn cliënten naar meerdere ketenpartners doorverwezen. Hier hebben we alleen de nieuwe uitstroom naar hulp bij ketenpartners aangegeven en de hoofd doorgeleiding. 10

11 Triversum Piep zei de Muis - 3 Politie Marchaussee - 2 Schuldhulpverlening - 1 Leger des Heils - 1 Transferium - 1 Schoolmaatschappelijk werk De Wering - 2 William Schrikker Stichting - 2 Stichting Present - 1 Anders 23 - Niet ingevuld 57 - Wat bovengenoemd overzicht vooral laat zien, is dat er veel wordt samengewerkt met ketenpartners om de hulpverlening te realiseren. In veel situaties zijn cliënten al in zorg en blijven dit. Ook wordt er naar meerdere ketenpartners doorgeleid. Het Steunpunt werkt immers met een systeemgerichte aanpak voor zowel slachtoffer, pleger als kinderen. Bij het op gang brengen van de hulpverlening wordt steeds meer gefocust op die systeemgerichte aanpak waarbij aandacht is voor slachtoffer, pleger en eventuele kinderen. Verder is het opvallen dat er in 2013 in de doorgeleiding naar hulp nieuwe instellingen in beeld zijn gekomen Recidive De indruk bestaat dat de hulpverlening die op gang komt, beklijft. We gaan uit van de veronderstelling dat als er geen recidive plaatsvindt, de hulpverlening werkt. In 2013 is zowel de recidive van plegers als slachtoffers geregistreerd. En deze registratie levert het volgende beeld op: Recidieven bij Ambulant Team Steunpunt 2013 Recidive plegers Recidive slachtoffers Recidive 1 keer 12 Recidive 1 keer 12 Recidive 2 keer 3 Recidive 2 keer 6 Recidive 3 keer 4 Recidive 3 keer 8 Recidive 4 keer 5 Recidive 4 keer 5 Recidive 5 keer 6 Recidive 5 keer 8 Het aantal recidieven bij zowel slachtoffers als plegers is niet groot. Geconcludeerd kan worden dat een kleine groep recidiverende plegers en slachtoffers meerdere malen in beeld komen. De recidiverende plegers en slachtoffers zijn niet allemaal elkaars partners. Soms maakt een pleger meerdere slachtoffers en heeft een slachtoffer met meerdere plegers te maken. Ook hierbij maken we een voorbehoud dat de gegevens niet geheel kloppend zijn, maar zeker wel indicatief. Om daadwerkelijk te kunnen zeggen of de hulp heeft gewerkt en het geweld inderdaad is gestopt, is onderzoek nodig. Dit behoort vooralsnog niet tot de taken van het Steunpunt. 11

12 2.5. Huiselijk geweld bij ketenpartners De ketenpartners van het Steunpunt signaleren en registreren huiselijk geweld steeds beter. De ontwikkeling en toepassing van de meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling bij de diverse instellingen draagt hieraan zeker bij. Het gegeven dat er geen meldplicht is voor de instellingen om alle casussen huiselijk geweld bij het Steunpunt te melden, leidt ertoe dat instellingen ook zelf de benodigde hulp direct (kunnen) geven. Het in kaart brengen van de problematiek huiselijk geweld en kindermishandeling bij de instellingen zelf, geeft meer zicht op de totale aantallen en de hulp die hierbij wordt ingezet. Wat we ook zien is dat er bij de hulpverlening steeds meer aandacht is voor geweldsproblematiek. De politie, BJZNH/AMK en AMW/De Wering zijn de kernpartners en brengen met hun registratie al een aantal jaren huiselijk geweld en kindermishandeling in beeld. Het aantal meldingen via de politie is opvallend hoog. Er kan gesteld worden dat de politie de hoofdleverancier is voor het Steunpunt. De politie geeft zelf aan dat zij in Incident Registraties huiselijk geweld hadden, bij het Ambulant Team zien we hiervan 668 incidentmeldingen terug. De oorzaken van het verschil zijn terug te leiden in het hebben van twee registratiesystemen, dubbelingen, niet complete gegevens, of soms geen sprake zijn van huiselijk geweld. We zullen alert blijven op deze verschillen en waardoor zij veroorzaakt worden. Zie voor overzicht van de registratie bij de ketenpartners hieronder: Instelling Steunpunt -Frontoffice -Ambulant Team Politie -Incidenten -Aangiften -Aangehouden -Verdachten doorgeleid OM BJZNH/AMK -Adviezen -Consulten -Onderzoeken Ook andere hulpverlenende instellingen zijn gaan registreren. Bekend zijn de volgende gegevens: AMW/De Wering heeft in (2012: 116) hulptrajecten rond huiselijk geweld ingezet. Hiervan waren er 53 korte hulptrajecten en 54 lange pluspakket hulptrajecten. Van de cliënten komt 75% via het Ambulant Team van het Steunpunt, 13% op eigen initiatief van de cliënt en 12% via verwijzing door andere instellingen (BJZNH/AMK, Huisarts, Triversum, WMO-loket). De GGD/OGGZ registreerde in casussen (2012: 19 casussen) huiselijk geweld. Hiervan waren 6 met als meldreden huiselijk geweld en bij 15 meldingen bleek na een melding er later sprake te zijn van huiselijk geweld, met daarnaast meerdere andere meldredenen. Deze meldingen zijn doorgaans door de politie op twee plekken gemeld (OGGZ en Steunpunt). In

13 geval van uitsluitend huiselijk geweld wordt contact gezocht met het Ambulant Team van het Steunpunt om af te stemmen in de hulpverlening. MEE registreerde in casussen (2012: 63 casussen) waarbij sprake was van huiselijk geweld/kindermishandeling. Er is geen duidelijke verklaring waarom de cijfers van 2013 lager zijn dan in Redenen zouden kunnen zijn dat het team gekrompen is door de bezuinigingen vorig jaar, dat er misschien minder goed is geregistreerd of dat er minder casussen met huiselijk geweld zijn geweest. MEE registreerde daarnaast 13 maal in de Verwijsindex risicojongeren. In alle situaties heeft MEE hulp kunnen inzetten. Per cliënt is er samengewerkt met een netwerk op maat van betrokken instellingen. Bij de 32 casussen is samengewerkt en/of gemeld bij AMK (5x), ASHG (2x), Veiligheidshuis (2x) en het Meldpunt acute zorg van MEE (4x). Bij 20 casussen was er sprake van fysiek geweld waarbij geweld tussen(ex)partners in bijzijn van kinderen het meest voorkwam (8x). Seksueel geweld kwam 3x voor, verwaarlozing kinderen/pedagogische onmacht 6x, bedreiging van familie/hulpverleners 2x en stalking 1x. Door Parlan werd in 2013 aan totaal 930 kinderen en hun gezinnen in de Kop hulp/zorg geboden. Dit betrof aanmeldingen bij bemoeizorg, jeugdhulp, dagbehandeling, 24 uurs zorg verblijf, 24 uurs zorg pleegzorg, ambulante crisis en crisisopvang. De vrij toegankelijke hulp is niet meegerekend. Uitgaande van de brede definitie van kindermishandeling, zoals verwoord in het Noord- Hollandse protocol en de definitie van huiselijk geweld komt Parlan uit op een schatting dat in zeker 70% tot 80% bij de aangemelde kinderen er sprake is van een vorm van kindermishandeling en/of huiselijk geweld. Bij deze kinderen speelt dat zij in een zodanige onveilige opvoedingssituatie verkeren dat zij in hun ontwikkeling bedreigd worden. Als we uitgaan van 70% tot 80% van 930 van de aanmeldingen betekent dat 651 tot 744 kinderen. Gemiddeld dus 697 kinderen. Het Gemini ziekenhuis heeft in (2012: 11x) keer huiselijk geweld/kindermishandeling gesignaleerd bij patiënten. De situaties worden kortgesloten in de werkgroep kindermishandeling / huiselijk geweld van het Gemini waarin ook het AMK en sinds 2013 ook het Ambulant Team van het Steunpunt participeert. De korte lijnen werken goed in het gezamenlijk oppakken van casussen. Bij de Huisartsenorganisatie Kop van Noord-Holland (HKN) is in keer (2012: 13x) huiselijk geweld/kindermishandeling gesignaleerd. De actiepunten na signalering, zoals het actief nabellen en bespreekbaar maken van huiselijk geweld/kindermishandeling door de eigen huisartsen, hebben in 2013 aandacht gekregen. Het heeft echter niet geleid tot een meer actievere rol bij de huisartsen. Bij de Omring zijn vanuit de afdeling Thuisbegeleiding 4 situaties besproken waar sprake is van huiselijk geweld waarvan twee in Den Helder. Een aandachtspunt blijft dat een aantal hulpverlenende instellingen/ketenpartners (nog) geen registratie bijhoudt van kindermishandeling/huiselijk geweld. Bovendien blijkt, en dat is een tweede aandachtspunt, dat instellingen die wel cijfers bijhouden dit doen op verschillende, niet vergelijkbare manieren. 13

14 2.6. Huisverboden In 2013 zijn er in het kader van een tijdelijk huisverbod in totaal 43 risicotaxaties (2012: 35) afgenomen door de Hulpofficieren van Justitie (HOVJ). Uit deze risicotaxaties zijn 36 (2012: 33) huisverboden voortgekomen. Dit is een lichte toename van het aantal opgelegde huisverboden vergeleken met het jaar ervoor. Zeven risicotaxaties hebben niet geleid tot een huisverbod. De gezinnen waarbij een risicotaxatie is afgenomen, die niet tot een huisverbod heeft geleid, hebben eveneens wel hulp ontvangen. Van de opgelegde 36 huisverboden zijn er in de eerste tien dagen 5 ingetrokken. Er zijn 12 huisverboden verlengd. Hieronder is aangegeven hoe zowel risicotaxaties als huisverboden over de regiogemeenten zijn verdeeld: Risicotaxatie Zonder HV 2010 Risicotaxatie met HV 2010 Risicotaxatie Zonder HV 2011 Risicotaxatie met HV 2011 Risicotaxatie Zonder HV 2012 Risicotaxatie met HV 2012 Risicotaxatie Zonder HV 2013 Risicotaxatie met HV 2013 Den Helder Hollands Kroon Schagen Texel Totaal Uit: De zorgcoördinatie bij een huisverbod is heel tijdsintensief. Per huisverbod zijn er gemiddeld 10 contactenmomenten met het cliëntsysteem en gemiddeld totaal 22 contacten met cliënt en/of ketenpartners. In het totaal wordt per huisverbod gemiddeld 25 uur besteed om de hulp op gang te brengen Vormen van huiselijk geweld We hebben, voor zover bekend, de gegevens vergeleken van de vormen van huiselijk geweld die worden geregistreerd bij het Ambulant Team, politie en AMK. 14

15 Dit geeft het volgende beeld: Vormen van huiselijk geweld vergeleken bij Steunpunt, politie en BJZNH in Ambulant Team Politie BJZNH/AMK Relationeel geweld Oudermishandeling Kindermishandeling Eergerelateerd geweld 3 5 *3) *3) - Ouderenmishandeling Anders of niet ingevuld 13 Totaal *1) Hieronder zijn de cijfers te vinden van geweld gericht op de (ex)partners (man of vrouw) en huisvrienden. *2) Dit zijn de adviezen, consulten en onderzoeken opgeteld van BJZNH/AMK. *3) De politie houdt een aparte registratie bij van eergerelateerd. Deze is niet uit de algemene cijfers te halen. In het totaal zijn er in Kop in casussen (2012: 50) geweest waarbij mogelijk sprake was van eergerelateerd geweld en als zodanig zijn opgepakt. Relationeel geweld De core business van het Steunpunt is natuurlijk relationeel geweld. Zowel bij het Steunpunt als bij de politie komt deze vorm het vaakst voor. Het geweld kan gericht zijn op de partner (man of vrouw), de ex-partner (man of vrouw), op andere familieleden of op huisvrienden. Binnen de politiegegevens zijn hierover over de Noordkop de volgende cijfers te vinden: Vormen van relationeel geweld uit politie gegevens Noordkop Gericht op partner - man Gericht op partner - vrouw Gericht op ex partner - man Gericht op ex partner - vrouw Gericht op overige familieleden Gericht op huisvrienden Opvallend daarbij is toename van partnergeweld van mannen door vrouwen in de partnerrelatie maar vooral ook in de ex-partnersrelaties. Kindermishandeling In 2013 is bijgehouden hoeveel kinderen er betrokken zijn bij casussen van het Steunpunt. Het gaat om 391 (2012: 300) kinderen. Van deze kinderen zijn er 306 aanwezig geweest bij het geweld en 85 niet. Van de kinderen die betrokken waren bij het geweld zijn er 48 besproken met BJZNH/AMK en zijn er 33 gezamenlijk opgepakt met het BJZNH/AMK. Bij BJZNH/AMK zijn er in adviezen gegeven (2012: 304), zijn er 130 consulten gevraagd (2012: 72) en hebben er 266 onderzoeken (2012: 288) naar kindermishandeling plaats gevonden. We zien bij het BJZNH/AMK een forse toename van met name het aantal adviezen en in mindere mate van consulten. Dit vindt zeker zijn oorzaak in het in zijn gegaan van de Wet meldcode. 13 Niet altijd is dit geregistreerd en bij adviezen en consulten worden deze gegevens niet vastgelegd. 15

16 Van deze onderzoeken zijn de resultaten als volgt: Mishandeling beëindigd 132 Overgedragen 160 Melding bij de Raad door AMK 55 Melding Raad door ander 2 Mishandeling niet bevestigd 53 Doorgeleid Raad 30 Geen mishandeling 48 Niet ingevuld 29 Totaal 509 In november 2012 is het Steunpunt aangesloten op de Verwijsindex Risicojongeren. In 2013 zijn er 42 kinderen door het Steunpunt geregistreerd in de Verwijsindex. In 37 gevallen was er sprake van een match, meestal met BJZNH/AMK en BJZNH. Daarbij moet worden opgemerkt dat het Ambulant Team door tijdgebrek niet in de gelegenheid is geweest om alle kinderen in te voeren in de Verwijsindex. In 2014 zal dit een punt van aandacht zijn. Oudermishandeling Opvallend is het naar verhouding grote aantal gevallen van oudermishandeling 14. De politiecijfers geven 84 gevallen van oudermishandeling (2012: 78) in 2013 en het Ambulant Team van het Steunpunt 30 gevallen van oudermishandeling (2012: 15). Er is in 2013 door TNO en MOVISIE onderzoek gedaan naar oudermishandeling, dat verscheen on de titel Huiselijk geweld door kinderen en jongeren tegen hun ouders - verkennend onderzoek. Ook de onderzoekers geven aan dat mishandeling van ouders door hun kinderen een onderschat probleem is en vaker voorkomt dan gedacht Onderzoek bij alle Steunpunten Huiselijk Geweld levert het cijfer op van jaarlijks ten minste meldingen van oudermishandeling. Van alle incidenten van huiselijk geweld die in 2012 gemeld werden bij de politie, betrof 10% (9.500) geweld van jongeren tegen hun ouders. De werkelijke omvang van dit geweld is daarmee echter nog niet voldoende onderkend. Het algemene beeld dat uit de wetenschappelijke literatuur en het onderzoek naar voren komt, is dat plegers van oudermishandeling vooral inwonende jongens zijn. De mishandeling is veelal gericht op gescheiden, alleenstaande moeders. In het onderzoek bij de Steunpunten speelt in 60% van de gevallen het geweld langer dan een jaar. Ouders maken pas melding na ernstige lichamelijke mishandeling, brandstichting, bedreiging met geweld of wapens. Vaak is er sprake van meervoudige problemen zoals gedragsproblemen, verslaving en psychiatrische problemen. Oudermishandeling begint vaak met toenemend verbaal geweld tussen het 12e en 14e levensjaar. Bij meisjes neemt het geweld met de leeftijd af, terwijl dit bij jongens toeneemt. De onderzoekers pleiten daarom voor vroegsignalering bij de start van de pubertijd. Dat kan bijvoorbeeld in het contactmoment tussen de Jeugdgezondheidszorg (JGZ ) met tweedeklassers van het voortgezet onderwijs. 14 De definitie is: Oudermishandeling is niet incidenteel geweld in het gezin, gepleegd door een jeugdige van 12 tot 23 jaar, en is gericht op (een van) de ouders/verzorgers. Het gaat om herhaaldelijk en ernstig geweld dat niet alleen vanuit de puberteit verklaard kan worden. Het geweld kan psychisch, fysiek en seksueel zijn, maar ook financiële uitbuiting betreffen. Uitgezonderd van de definitie zijn (ex-)partnergeweld, geweld tussen broers en zussen en ouderenmishandeling (deze vormen kunnen wel voorkomen naast het geweld tegen de ouders/verzorgers). 16

17 Het hele rapport is te downloaden op en U kunt daar ook de folder downloaden met de belangrijkste resultaten en aanbevelingen. Ouderenmishandeling Ouderenmishandeling wordt nog beperkt herkend. De schatting is dat er in de Kop ouderen met dit geweld te maken hebben. Er vindt echter nog nauwelijks registratie plaats bij de instellingen op dit gebied. Jaarlijks laten politiecijfers de geregistreerde casussen zien; in gevallen (2012: 6). Bij het Ambulant Team van het Steunpunt is er in de registratie een groei te zien naar 17 gevallen (2012: 3). Een lichte toename. Bij de hulpverlenende ketenpartners komt men ouderenmishandeling wel tegen, maar door het ontbreken van de registratie is er weinig zicht op de aantallen. Het taboe op dit onderwerp is nog steeds groot. Eind 2012 is een projectplan gemaakt onder de titel Ouderenmishandeling zichtbaar maken. Projectplan aanpak ouderenmishandeling Noord-Holland Noord De centrumgemeenten Alkmaar, Hoorn en Den Helder hebben samengewerkt om ouderenmishandeling in Noord-Holland Noord gezamenlijk aan te kunnen pakken. Er wordt nauw aangesloten bij het actieplan Ouderen in veilige handen. De belangrijkste ambities voor 2013 en 2014 zijn om naar 200 meldingen ouderenmishandeling per jaar te gaan en de Steunpunten Huiselijk Geweld ook meldpunten voor ouderenmishandeling te laten worden. In 2014 zal de uitvoering van dit plan plaats vinden. De besluitvorming heeft echter meer tijd gevraagd als voorzien. Het projectplan én de samenvatting zijn te vinden op Eergerelateerd geweld De politie geeft aan dat er in de Noordkop 42 casussen (2012: 50) waren, waarbij mogelijk eergerelateerd een rol speelt. Van deze 42 speelden er 38 in Den Helder, 4 in Hollands Kroon/Schagen. Veel zaken die in Den Helder spelen, komen van buiten onze regio. De landelijke eerste opvang gebeurt in Blijf van m n Lijf Den Helder. Vaak vindt de begeleiding plaats via Begeleiding Femgard Wonen in Den Helder. Door het Ambulant Team Steunpunt zijn er 5 casussen opgepakt. Als er kinderen bij betrokken zijn, wordt er doorgeleid naar BJZNH/AMK. Steunpunt en BJZ/AMK geleiden verder door naar hulpverlening. Samenwerking met de partners bij het Veiligheidshuis vindt ook plaats. Complexe zaken waar gevaar en veiligheid een punt is, worden besproken en afgestemd. De kernpartners politie, Veiligheidshuis, gemeente, Ambulant Team Steunpunt, BJZNH/AMK en Blijf komen regelmatig bij elkaar om de voortgang in de werkafspraken te bespreken. Ook heeft in 2013 een training 'Ketengerichte aanpak van eergerelateerd geweld' voor ketenpartners van het Steunpunt Huiselijk Geweld KNH plaats gevonden. 17

18 2.8. Huiselijk geweld binnen de regiogemeenten Ook is gekeken naar, natuurlijk voor zover bekend, het aantal casussen in de regiogemeenten in de Kop. Hieronder een overzicht: Meldingen huiselijk geweld en hulp AMW per gemeente Kop van Noord-Holland Meldingen Hulp AMW Meldingen Ambulant Team *1) Incidenten meldingen politie BJZNH/ AMK *2) Onderzoek Huis- Verbod opgelegd AMW/De Wering Lange hulp trajecten Den Helder Hollands Kroon Schagen Texel Onbekend *1) Deze cijfers zijn alle betrokken individuen van alle casussen. *2) Dit zijn de onderzoeken die BJZNH/AMK heeft uitgevoerd. Van advies- en consultvragen worden geen cliënt gegevens bijgehouden. *3) Dit zijn de lange pluspakkethulptrajecten van De Wering. Daarnaast zijn er nog 53 kortdurende hulp ingezet, waarvan geen gemeentelijke cijfers bekend zijn. 15 In 2013 was in het nieuwe registratiesysteem Conclusion de software voor de registratie van gemeenten en buurtschappen nog niet in orde. Vandaar het grote aantal onbekend. 18

19 3. Hulpverlening De belangrijkste gegevens en bevindingen over interventies, hulpverlening en Eigen Krachtconferenties in 2013 staan hieronder beschreven Korte interventie door Ambulant Team In totaal heeft het Ambulant Team in 2013 voor 188 cliënten via face-to-face contacten kortdurende hulp ingezet (maximaal 3-4 gesprekken). Deze korte interventie bleek soms voldoende om het geweld te stoppen of om zelf weer verder te kunnen. Bleek deze interventie niet voldoende, dan is doorgeleid naar andere vormen van hulp Hulpverlening Steunpunt en AMW/De Wering hebben een nauwe samenwerking wat betreft de aanpak van huiselijk geweld en huisverboden. AMW/De Wering voert in dit kader extra taken uit; een zogenaamd pluspakket maatschappelijk werk en het hulpaanbod Piep zei de muis voor jonge kinderen die getuige zijn van huiselijk geweld. De Verhalenkring, het aanbod voor iets oudere kinderen en uitgevoerd door Triversum en Blijf is in 2013 niet uitgevoerd wegens te weinig aanmelding. Aandachtspunt blijft om vanuit BJZNH/AMK en Steunpunt gericht door te leiden naar het aanbod voor kinderen. Pluspakket maatschappelijk werk AMW/De Wering Als eerstelijnsaanbod biedt het pakket laagdrempelige driesporenhulpverlening aan slachtoffers, plegers en kinderen die getuige zijn van huiselijk geweld. Het plusdeel bestaat uit het actief betrekken van het hele gezinssysteem bij de hulpverlening. De ervaring is dat slachtoffers er meestal de voorkeur aan hechten om de relatie, ondanks het geweld, te laten voortbestaan. Cliënten die niet zelf om hulp vragen, worden actief benaderd als hulpverlening wel noodzakelijk is om tot een oplossing voor het hele gezinssysteem te komen. De plus zit ook in de moeite die gedaan wordt om met andere hulpverleningsinstellingen samen te werken aan een totaalplan (casemanagement). De Wering heeft in (2012: 63) lange hulptrajecten de zgn. pluspakketten bij huiselijk geweld uitgevoerd binnen de cliëntenpopulatie van De Wering en 53 kortdurende hulptrajecten. Dus in totaal 107 trajecten (2012: 116). Binnen dit aanbod is de systeemgerichte hulp verder ontwikkeld. Daarnaast is gewerkt met kortere contacten waarbij in 1-2 gesprekken advies werd gegeven en zo nodig doorgeleid naar derden. Hierover zijn geen nadere gegevens bekend. De reguliere hulpverlening van AMW/De Wering kende in 2013 een wachtlijst van 5 maanden voor cliënten die procesmatige hulpverlening nog hebben van 5 tot 8 gesprekken. Bij de bovengenoemde pluspakketten gaat het om cliënten die niet op een wachtlijst geplaatst kunnen worden omdat zij acuut hulpverlening nodig hebben. Veelal zijn dit de casussen die bij het Steunpunt of bij De Wering binnenkomen (soms verwijst AMK naar De Wering). Voor deze cliënten is dan geen wachttijd. 19

20 Over de korte hulptrajecten en pluspakketten hulpverlening is het volgende aan te geven: Bij 39% van de hulpverleningstrajecten was de eerste manifeste hulpvraag van de cliënt gericht op het huiselijk geweld; bij 34% van de hulpverleningstrajecten was de eerste manifeste hulpvraag gericht op de relatieproblemen. Qua inkomstenbron heeft 41% van de cliënten een inkomen uit loondienst; 35% van de cliënten heeft een sociale voorziening of inkomen via AOW, pensioen, arbeidsongeschiktheidsuitkering, werkloosheidsuitkering, studiefinanciering; 6% heeft bij aanmelding geen inkomen en 6% leeft van het inkomen van een ander. Bij het samenlevingsverband van de cliënten is de groep eenouderhuishoudens die zich melden met de problematiek huiselijk geweld net als in %. Het aantal echtparen met kinderen is in % en echtparen zonder kinderen 4%. Samengestelde gezinnen zijn 13%, eenpersoons huishoudens zijn 11% en inwonend bij ouders/familie 7%. Van de cliënten is 15% jonger dan 24 jaar en 2% jaar of ouder. De grootste groep (83%) is tussen de 25 en 54 jaar. Van de cliënten komt 75% via het Ambulant Team van het Steunpunt, 13% op eigen initiatief van de cliënt en 12% via verwijzing door andere instellingen (BJZNH/AMK, Huisarts, Triversum, WMO-loket). 61% krijgt via het AMW psychosociale hulpverlening, bij 11% wordt bemiddeling en belangenbehartiging toegepast, 9% krijgt praktische en materiele begeleiding, 4% is casemanagement, 4% is crisishulpverlening, 2% van de hulpverlening bestaat uit pedagogische begeleiding (dit is exclusief het groepsaanbod Piep zie de muis ) en 2% wordt ondersteund bij de toeleiding naar gespecialiseerde zorg. Piep zei de muis AMW/De Wering en Triversum In 2013 draaide De Wering samen met Triversum één groep 'Piep zei de muis.' In de groep zaten 7 kinderen, in de leeftijd van 4 tot en met 8 jaar. Aan de oudergroep deed 60% mee. De oudergroep is wat anders vorm gegeven. Er zijn voor de ouders zes bijeenkomsten georganiseerd in plaats van vier met een afrondend gesprek. Hierdoor was er meer gelegenheid alle onderwerpen te behandelen die ouders inbrachten. Ouders hadden bijvoorbeeld vragen over 'ruzies tussen kinderen' en 'heftige emoties bij kinderen.' In het programma is meer aangesloten op deze vragen van ouders, opdat zij direct met het geleerde aan de slag konden in hun gezin. Ook kregen de ouders informatie op papier mee. Vanwege de pensionering van een medewerker bij Triversum zijn er in het najaar nieuwe medewerkers ingewerkt die de kindergroep van Piep zei de muis uitvoeren. Ín 2014 doet een medewerker van Triversum en een medewerker van BJZNH de kindergroep. De oudergroep wordt in 2014 uitgevoerd door een preventiewerker van Triversum en een algemeen maatschappelijk werker van De Wering. De Verhalenkring Triversum en Blijf De Verhalenkring uitgevoerd door Triversum in samenwerking met Blijf Den Helder is voor iets oudere kinderen tussen de zes en elf jaar. Het biedt kinderen een veilige plek om zich in verhalen te uiten over bedreigende situaties thuis. Daardoor kunnen hun schuld- en schaamtegevoelens verminderen. Parallel aan de verhalenkring is er een moedergroep voor moeders van wie tenminste één kind in de kindergroep zit. De verhalenkring heeft in 2013 niet gedraaid omdat er te weinig aanmeldingen van kinderen was. De kinderen die zich hebben aangemeld (3-4 kinderen) hebben daarom meegelopen in de 20

21 KOPP- groep (KOPP staat voor Kinderen van Ouders met Psychische Problemen) van Triversum. Dit heeft goed gewerkt Eigen Kracht-conferenties en Signs of Safety Het Steunpunt werkt al een aantal jaren met Eigen Kracht-conferenties. De Eigen Krachtconferentie is namelijk een zinvol middel gebleken voor gezinnen die zelf hun problemen willen oplossen. Tijdens een huisverbod en bij overige meldingen van huiselijk geweld wordt standaard aan cliënten het burgerbesluitvormingsmodel Eigen Kracht-conferenties aangeboden. In 2013 zijn er drie Eigen Kracht-conferenties ingezet bij huiselijk geweld. Daarnaast hebben er zes informatieve gesprekken met cliënten plaats gevonden. In 2013 is naast deze inzet van Eigen Kracht conferenties ook het inzetten van Signs of Safety 16 verkend. Beide werkwijzen vragen om het motiveren van cliënten om hun eigen problemen op te lossen. Er zijn ook andere werkwijzen in de regio (familienetwerkberaden en 1Gezin1Plan) die ingezet kunnen worden in het kader van Eigen Kracht. De verschillende werkwijzen zijn een continuüm van regieversterkende werkwijzen. Zie de piramide hieronder. 16 Signs of Safety is een oplossingsgerichte benadering. In alle fasen van het traject wordt samengewerkt met het gezin en de direct betrokkenen, met strikte handhaving van voorwaarden om de veiligheid van het kind/de kinderen te waarborgen. Een professional brengt samen met de betrokkenen de situatie gedetailleerd in kaart. Gezamenlijk maken zij een veiligheidsplan waarin SMART-geformuleerde afspraken staan die door alle betrokkenen zijn geaccepteerd. De professional ziet toe op naleving van de afspraken. Conferenties worden ingezet als middel om het gezin en het bijbehorende netwerk bij de aanpak te betrekken, hun commitment te vergroten en realistische doelen te kunnen stellen. Bij het netwerk horen ook professionals van bijvoorbeeld een onderwijsinstelling, politie en maatschappelijk werk. Het Signs of Safety model bevat zes praktijkelementen die samen een leidraad voor het handelen van de professional vormen om de constructieve kant van de capaciteiten van een gezin beter uit te laten komen, te versterken en te beoordelen. De basishouding van de professional is een essentieel onderdeel van de aanpak. Een juiste basishouding betekent dat de professional de cliënt respecteert als iemand die het waard is om mee te werken en ervan uit gaat dat de cliënt zelf kan bijdragen aan het oplossen van de mishandeling situatie. In het handboek wordt de basishouding aan de hand van praktische uitgangspunten verder uitgewerkt. 21

22 Met diverse ketenpartners is in 2013 verkend hoe Signs of Safety en andere regieversterkende werkwijzen kunnen worden ingezet. De belangrijkste bevindingen hierbij zijn: - Eigen Kracht is geen methodiek maar een benaderingswijze - Er is een beroepshouding voor nodig waarbij de ouders/kinderen in de lead blijven - Piramide van het continuüm van Eigen Kracht benaderingswijze moet gedragen en geleefd worden in alle lagen van de organisatie. Ook bestuurlijk. Daarom gaan we in 2014 naast het werken met Eigen Kracht-conferenties ook verder verkennen hoe we bij cliënten de eigen kracht beter kunnen benutten. De focus zal daarbij liggen op Signs of Safety, een succesvolle werkwijze die gericht is op het motiveren om hulp te zoeken voor zowel kinderen als ouders, waarbij mensen, zowel cliënten als hulpverleners werken vanuit de Eigen Kracht gedachte. Ook het maken een veiligheidsplan maakt onderdeel uit van Signs of Safety. 22

23 4. Voorlichting en deskundigheidsbevordering De gemeenten in de Kop maken ieder jaar de voorlichting en deskundigheidsbevordering vanuit het Steunpunt mogelijk. In 2013 heeft, naast de reguliere activiteiten, het accent vooral gelegen op de komst van de wet meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling. Sinds 1 juli 2013 zijn beroepskrachten verplicht zo'n meldcode te gebruiken bij vermoedens van geweld in huiselijke kring. Daarom heeft het verder opzetten van de netwerken van aandachtsfunctionarissen huiselijk geweld en kindermishandeling in 2013 ruim aandacht gekregen. In het verslagjaar hebben de volgende activiteiten plaats gevonden, soms in aansluiting op andere lopende projecten 4.1. Publieksvoorlichting Voorlichting over huiselijk geweld aan het publiek gericht op bewustwording is veelal gekoppeld aan bekendheid geven aan het bestaan van het Steunpunt Huiselijk Geweld. Op de website van het Steunpunt kan het publiek terecht voor informatie over huiselijk geweld. Het Steunpunt heeft geadverteerd in de gemeentegidsen in de regio, De Veiligheidskrant van de gemeente Den Helder, de opvoeden & opgroeien krant voor het Centrum voor Jeugd en Gezin van Texel en de politie calamiteitenkaart Netwerkbijeenkomsten aandachtsfunctionarissen Er zijn inmiddels honderd vijftig aandachtsfunctionarissen huiselijk geweld en kindermishandeling werkzaam binnen de diverse instellingen in de Kop van Noord-Holland. Deze aandachtsfunctionarissen zijn verdeeld over de volgende sectoren: kinderopvang (10), onderwijs (69), gezondheidszorg en ketenpartners Steunpunt (15). Nieuw in 2013 is het netwerk van beleidsmedewerkers en aandachtsfunctionarissen van gemeenten. De aandachtsfunctionarissen komen per sector tweemaal per jaar bijeen. Hierbij staan centraal het vormgeven van de functie van aandachtsfunctionaris binnen de eigen instelling, het omgaan en stimuleren van het registreren in de verwijsindex risicojeugd en het melden bij BJZNH/AMK en Steunpunt Huiselijk Geweld. De bijeenkomsten hebben een intervisieachtig karakter waarbij ook casuïstiek wordt besproken. Binnen de netwerken van aandachtsfunctionarissen is een tendens merkbaar tot meer advies vragen en melden van kindermishandeling en huiselijk geweld bij BJZNH/AMK en Steunpunt. Kinderopvang Voor de sector kinderopvang en peuterspeelzalen zijn er in 2013 twee netwerkbijeenkomsten georganiseerd. Dit netwerk bestaat al sinds 2011 en is een hechte groep. De bijeenkomsten ondersteunen de aandachtsfunctionaris in de uitvoering van taak en functie en bieden een handreiking om de functie verder te ontwikkelen. Ook worden kennis en ervaringen gedeeld. De aandachtfunctionarissen waarderen de netwerkbijeenkomsten als erg praktisch en ondersteunend bij het uitvoeren van hun rol. De twee bijeenkomsten hebben plaatsgevonden op 10 april en op 10 september Per keer is een van de kinderopvanginstellingen gastvrouw. De beide bijeenkomsten zijn bezocht door 17 aandachtsfunctionarissen in totaal. 23